UNIVERSITETI I TIRANËS

FAKULTETI I EKONOMISË
DEPARTAMENTI : FINANCË
TEMË DIPLOME : PROGRAMI MASTER

TEMA: BANKAT ELEKTRONIKE

PUNOI : PEDAGOGU UDHËHEQËS:

Anxhela Seferi Prof. Dr. Sherif Bundo

TIRANË , 2022

1
DEDIKIME DHE FALENDERIME

Dedikimi : Këtë diplomë ja dedikoj familjes time, dhe rrethit tim të ngushtë shoqëror, e cila me mbështetjen
dhe besimin e tyre të vazhdueshëm , më inkurajuan të mos hiqja dorë nga shkollimi dhe formimi I vetvetes
profesionalisht.

Falenderimet : Falenderimet në rradhë të parë I takojn prindërve të mi , që më kanë mbështetur dhe

vazhdojnë të më mbeshtesin pa u lodhur kurrë , falenderoj të gjithë pedagogët e Fakultetit t ë Ekonomisë , të
cilët më kanë dhënë një formim apsolutisht shumë të mirë akademik.
Falenderoj gjithashtu , prof. Sherif BUNDO për mbështetjen dhe ndihmën që më ka dhënë gjatë punimit të
diplomës.
Dhe së fundi , faleminderit VETES time që ja dola!

1
ABSTRAKT

Globalizimi dhe integrimi i tregut kanë ndryshuar rrënjësisht zakonet tregtare të konsumatorëve, veçanërisht
atyre që jetojnë në vendet e zhvilluara. Faktori kryesor i këtij ndryshimi është përhapja e shpejtë e internetit
në të gjithë spektrin e jetës së përditshme, pasi shërbimet që ofrohen nëpërmjet tij, mbulojnë një gamë të
gjerë aktivitetesh njerëzore, deri në atë masë sa shërbimet tradicionale konsiderohen të vjetruara.
Një shërbim e-banking ka ardhur duke u rritur me shpejtësi vitet e fundit. Sigurisht, kjo ka qenë një mundësi
që nga vitet 1980 në Shtetet e Bashkuara, por ishte kryesisht prerogativë e disa bankierëve dhe agjentëve të
aksioneve. Që atëherë, në veçanti, që nga fundi i dekadës së fundit, përdorimi I tij është përhapur në
publikun e gjerë konsumator. Arsyeja kryesore që ka kontribuar në përhapjen e e-banking është lulëzimi i e-
commerce, pasi kryerja e e-shopping ka çuar në njohjen e konsumatorit me internetin dhe ka investuar në
kënaqësinë e tij me lehtësinë, shpejtësinë dhe sigurinë. të transaksioneve. Për këtë arsye, bankat në ditët e
sotme investojnë shuma të mëdha në sistemet bankare elektronike, për të rritur bazën e klientëve që i
përdorin ato.
Hulumtimet dhe studimet kanë treguar se përdorimi i platformave të bankave elektronike, ul kostot operative
të bankave, ndihmon në rritjen e kënaqësisë së klientëve të tyre dhe rrit përfitimin e tyre. Synimi parësor i
bankave, pra, është depërtimi i bankingut elektronik në gjithnjë e më shumë përdorues, individë dhe biznese.
Megjithatë, përshtypja e bankingut elektronik në mendjet edhe të klientëve më skeptikë si një rrjet bankar
alternativ, kërkon padyshim ekzistencën e sistemeve të integruara dhe të besueshme e-banking.
Për sigurinë e transaksioneve elektronike dhe përgatitjen e kontratave në distancë, ligjvënësi komunitar dhe
kombëtar, në bashkëpunim të drejtpërdrejtë me organizatat ndërkombëtare, është përpjekur të sigurojë
mbrojtjen e konsumatorit dhe të drejtave dhe detyrimeve të tij në përgjithësi. Objekti i punimit aktual është
prania e bankingut elektronik në realitetin modern shqipëtar, nëpërmjet evolucionit të teknologjisë dhe
nevojave të reja të shoqërisë, gjë që çoi në konceptimin e idesë së krijimit të tij, pasi bankat nuk mund të
qëndronin. pa përfshirë në të dhënat e reja të zhvillimit global.

1
ABSTRACT

Globalization and market integration have radically changed the trading habits of consumers, especially
those living in developed countries. The main factor of this change is the rapid spread of the internet across
the spectrum of daily life after the services provided through it, cover a wide range of human activities, up to
to the extent that traditional services are considered obsolete.
An e-banking service has come growing rapidly in recent years. Of course, this has been an opportunity
since 1980s in the United States, but was largely the prerogative of some bankers and stock agents. Since
then, in particular, since the end of the last decade, the use of its has spread to the general consumer public.
The main reason he contributed to The spread of e-banking is the boom of e-commerce, as conducting e-
shopping has led to acquainting the consumer with the internet and has invested in his satisfaction with ease,
speed and safety. of transactions. For this reason, banks nowadays invest large sums in electronic banking
systems, to increase the customer base that uses them those.
Research and studies have shown that the use of electronic banking platforms, reduces banks' operating
costs, helps increase their customer satisfaction and increases their benefit. The primary goal of banks,
therefore, is the penetration of electronic banking in more and more users, individuals and businesses.
However, the impression of banking electronic in the minds of even the most skeptical customers as an
alternative banking network, requires obviously the existence of integrated and reliable e-banking systems.
For the safety of electronic transactions and preparation of distance contracts, community legislator and
national, in direct cooperation with international organizations, has tried to ensure the protection of the
consumer and his rights and obligations in general. The objective of the current paper is the presence of
electronic banking in the modern Albanian reality, through the evolution of technology and the new needs of
society, which led to the conception of the idea of creating it, as the banks could not stand. without including
in the new data of global development.

1
METODOLOGJIA

Për të realizuar këtë punim jam mbështetur në dy burime të dhënash, burimet e të dhënave primare dhe në
burimin e të dhënave sekondare.

Të dhënat primare
Punimi është filluar me mbledhjen e të dhënave primare, të cilat janë marrë kryeaisht nga literatura shqiptare
, angleze dhe greke ; të dhëna të marra nga interneti etj. Të dhënat e mësipërme më kanë ndihmuar në
aspektin teorik dhe më gjërë.

Të dhënat sekondare
Të dhënat sekondare janë marrë kryesisht nga intervistat dhe analizat që disa nga ekonomistët , specialiatët
ekonomik , drejtuesit e bankave kanë dhënë në lidhje me këtë cështje. Cfarë është e-banking, si ka nisur ,
dhe sa ka ndikuar pandemia me përhapjen më të gjërë të veprimeve elektronike , sesa ayre drejtë për drejtë
në banka.

1
HYRJE

Si shumica e njerëzve besoj që ju keni dëgjuar të flitet për internet banking, por ka shumë mundësi të mos e
keni përdorur vetë atë. Ju vazhdoni të paguani faturat e telefonit, dritave dhe ujit në sportelet përkatëse,
vazhdoni të tërhiqni apo depozitoni personalisht paratë në sportelet e bankës tuaj. Ndoshta ju ndodh të
shikoni në internet interesat që bankat e ndryshme ofrojnë për depozitat, komisionet që ato mbajnë për
llogaritë apo kushtet që duhen plotësuar për të marrë një kredi, megjithatë kur vjen puna për të vendosur e
për të vepruar, ndiheni më mirë e më të sigurt kur ndodheni brenda mureve të një banke, përballë një personi
fizik, i cili ju ilustron me rradhë shërbimet dhe ju këshillon për atë që sipas tij është më e përshtatshme për
ju. Të përdorësh Internet Banking nuk do të thotë të ndryshosh zakonet e përdorimit të parasë. Përkundrazi,
me ndihmën e teknologjive të informacionit dhe komunikimit, mundësohet kapërcimi i orareve, humbjet e
kohës dhe aspektet burokratike të bankingut tradicional, për të administruar më shpejt dhe në mënyrë më
eficiente financat personale. Në ditët e sotme, një pjesë e mirë e bankave tregtare ofrojnë forma të ndryshme
të internet banking, i njohur ndryshe edhe si online banking ose electronic banking (e-banking). Sfida e kësaj
industrie është dizenjimi i këtij kanali të ri për ofrimin e shërbimeve bankare, në mënyrë të thjeshtë e të
besueshme për t’u përdorur nga klientët. Në fund të fundit, bankat kanë breza të tërë që përpiqen të fitojnë
besimin tonë dhe nuk mund të rrezikojnë gjithçka me një faqe interneti të ngatërruar, të lodhshme e mbi të
gjitha jo të sigurt.

Cfarë është Internet Banking...

Të gjitha bankat janë të pranishme në internet me një faqe të tyren, që jep informacion të përgjithshëm mbi
bankën dhe mbi shërbimet që ajo ofron. Megjithatë, internet banking shkon një hap më tutje, pasi u lejon
klientëve të futen nëpërmjet internetit në llogaritë e tyre on-line 24 orë në ditë, 7 ditë në javë, drejtpërsëdrejti
nga shtëpitë ose zyrat e tyre dhe të kryejnë operacionet bankare që duan. Me fjalë të tjera, internet banking
mund ta përkufizojmë si një nga shërbimet në distancë, të ofruar nëpërmjet kanaleve elektronike të
shpërndarjes dhe të komunikimit, të produkteve dhe shërbimeve tradicionale dhe të reja bankare. Megjithatë,
duhet theksuar se internet banking, të paktën në fazën aktuale, nuk tenton të zëvendësojë kanalet tradicionale
të shpërndarjes së produkteve bankare. Ai qëndron bashkë me një tërësi kanalesh, që shkojnë nga ato
tradicionale (si sportelet e filialeve) tek ato automatike (si ATM, Pos), në kuadrin e plotësimit dhe të
përforcimit të raportit klient – bankë, për të realizuar të ashtuquajturën strategji shumëkanalëshe.

1
1.1. E-commerce , Zhvillimi historik dhe qasja konceptuale
Ardhja e internetit në fund të viteve 1980 ka mundësuar zhvillimin rrënjësor të formave të ndryshme të e-
commerce, si shërbimet online, si dhe forma të reja të rrjeteve sociale masive dhe shpërndarjes së njohurive.
Një faktor kyç në nxitjen e përdorimit të gjerë të e-commerce nga bizneset ishte nevoja e tyre për të
përballuar sfidat e tregjeve financiare konkurruese dhe, nga ana tjetër, kostoja e ulët, disponueshmëria e
informacionit dhe ekzistenca e infrastrukturës dhe aplikacioneve të integruara, të cilat ishin në gjendje të
mbështesë procedurën në tërësi.
Nevoja e botës moderne të biznesit për rinovim, shpejtësi dhe përshtatje ndaj kërkesave të transaksioneve
tregtare, nëpërmjet përdorimit të teknologjisë së re dhe telekomunikacionit, me qëllim përmirësimin e
marrëdhënieve të komunikimit të dyanshëm me klientët - konsumatorët, çoi në konceptimin e ideja dhe futja
e një praktike të re, ajo e e-commerce. Padyshim që transaksionet elektronike, pra përgatitja e kontratave në
distancë, paraqesin një larmi të madhe në mënyrën e kryerjes së tyre dhe dallojnë dukshëm nga transaksionet
konvencionale të tregtisë tradicionale, të cilat në epokën e re mund të trajtohen si të pamjaftueshme. Në këto
lloje të reja kontratash, vazhdimit të kësaj i kushtohet një seksion i veçantë analize.
Tregtia elektronike (ose e-commerce) përkufizohet si tregti, ushtrimi i së cilës kryhet me mjete elektronike
dhe ka të bëjë me mundësinë e lidhjes së transaksioneve tregtare nëpërmjet rrjeteve të telekomunikacionit
dhe në veçanti internetit. Ai përfshin gamën e aktiviteteve ekonomike midis bizneseve (B2B: Business to
Business) ose midis bizneseve dhe konsumatorëve (B2C: Business to Consumer) .
Koncepti i tregtisë elektronike përfshin shumë aktivitete të ndryshme, si tregtia elektronike e mallrave dhe
shërbimeve, tregtia elektronike, faturimi elektronik, transferimi i kapitalit elektronik, reklamimi dhe
aktivitete të tjera ekonomike dhe tregtare. Aplikimet e tij kanë të bëjnë me produkte (të tilla si mallra të
konsumit, pajisje të specializuara mjekësore) por edhe shërbime (si informacion, këshilla financiare, ligjore,
arsim, etj.) .
Përparësitë e rëndësishme të e-commerce janë, ndër të tjera, se përmes internetit mund të kërkohet dhe të
arrihet çmime të ulëta, ndërsa në të njëjtën kohë i ofrohet mundësi e madhe e zgjedhjes së produkteve dhe
shërbimeve, pra mundësi të rëndësishme, si dhe fleksibilitet në mënyrat e pagesës. Përveç kësaj, është një
proces shumë i shpejtë, ekonomik dhe i lehtë, gjë që e bën atë gjithnjë e më tërheqës, si për konsumatorin
mesatar, ashtu edhe për biznesin modern.
Në veçanti, aplikimi i zakonshëm i e-commerce sot shfaqet në kategorinë B2C, ku palët janë biznesi nga
njëra anë dhe konsumatori nga ana tjetër. Në këtë rast, konsumatori është qëllimi kryesor i kompanisë dhe
nëpërmjet informacionit të saj nga faqja e saj në internet për produktet dhe shërbimet e saj, zgjedh dhe
përdor për blerjet e saj atë që njihet si "para elektronike (ose dixhitale)".

1
1.1.2. Prania e e-commerce në Shqipëri

E-commerce (tregtia elektronike) është një ndryshim paradigmë që ndikon në të dy komponentë; tek
tregtarët dhe konsumatorët. E-commerce është më shumë se një mënyrë tjetër për të rritur praktikat
ekzistuese të biznesit. Ajo po çon në ndryshim të plotë të mënyrën tradicionale të të bërit biznes. Ky
ndryshim i rëndësishëm në modelin e biznesit po dëshmon një rritje të jashtëzakonshme në mbarë globin dhe
Shqipëria nuk është një përjashtim. Një depërtim masiv i internetit ka shtuar rritjen e tregtisë elektronike dhe
më shumë, veçanërisht bizneset e reja kanë përdorur gjithnjë e më shumë këtë opsion si një model biznesi që
diferencon. Hulumtimi i tanishëm është ndërmarrë për të përshkruar skenarin e e-Commerce, për të
analizuar tendencat e e-Commerce në Shqipëri, problematikat dhe rekomandimet që japin specialistët në
lidhje me të.

1.1.3. Kompanitë më të mira shqiptare në e-commnerce në Shqipëri

1) 123.al
Është i pari site shqiptar që hapi rrugën drejt shitjeve online.I themeluar nga Laidi Ferruni, sipërmarrësi
largpamës që edukoi tregun shqiptar mbi blerjet online. 123.al negocion me bizneset në qytetin tuaj, në
mënyrë që ju të përfitoni çmimin më të ulët për shërbimin që kërkoni.
http://www.123.al/
2) Tag.al
Një platformë që shërben për promovimin në web të ofertave të bizneseve me ulje të forta të çmimeve. I
lidhur fort pas portalit ikub.al duke u renditur në 20 sitet më të klikuara në shqipëri, është kthyer në një nga
lojtarët kryesore të tregut të e-commerce.
http://www.ikub.al/Tag/Default.aspx
3) Kaymu.al
Një platformë për tregtinë online prezente në më shumë se 40 vende të botës. Futur fuqishëm në tregun
shqiptar me një marketing agresiv në median sociale. Kaymu ka si fokus kryesor shitjen e veshjeve dhe
aksesorëve, duke thjeshtëzuar blerjen online me cash-on-delivery (pagesë në dorë).
http://www.kaymu.al/
4) Dyqantaxi.com
Të pranishëm në treg që prej vitit 2011 si pjesë e kompanisë NetTrade Albania. Një markë që po tërheq çdo
ditë e më shumë blerës. Emri dyqantaxi.com është i lehtë për tu mbajtur mend dhe shpreh qartë misionin e
themeluesve.
http://dyqantaxi.com/sq/argetim – muzike/video-game/playstation-4/

1
5) Simjalti.al
Ky dyqan është orientuar kryesisht për shitjen e produkteve për femra, fëmijë dhe bebe. Vjen si rezultat i një
bashkëpunimi dypalësh nga një kompani në Shqipëri me një në E-COMMERCE 10 kompanitë shqiptare më
të mira në Hong Kong. Eksperienca e dy kompanive, sjell shërbim cilësor online në Shqipëri me çmime të
favorshme direkt nga prodhuesi në Azi.
http://simjalti.al/sq/
6) Grepi.al
Operon në tregun shqiptar që prej vitit 2013. Një faqe ndryshe që ofron një gamë të gjerë produktesh, duke
filluar nga: pajisjet elektronike, tek çarçafët dhe mbulesat, e deri tek librat.
https://www.grepi.al/
7) Fshf.org
Një ndër federatat më të suksesshme të këtij viti, synon të jetë e tillë edhe në tregun e shitjeve online. Mund
të porositni produktet e Kombëtares Shqiptare dhe çdo produkt tjetër nën logon e FSHF-së.
http://www.fshf.org/index.php/sq/
8) Neptun.al
Ka nisur aktivitetin në vitin 1993. 41 Një ndër kompanitë më të mëdha në vend, me një rrjet të gjerë
dyqanesh në Tiranë e rrethe. Lider në shitjen e pajisjeve elektro-shtëpiake në tregun online.
http://neptun.al/new/
9) Globe.al
E mirëpozicionuar në tregun e pajisjeve elektrike, tashmë po forcon pozitat e saj në tregun online. Kompania
vepron në fushën e shitjeve me pakicë dhe shumicë duke ofruar markat më të njohura për konsumatorin
shqiptar.
http://www.globe.com.al/
10) Ebuy.al
Pjesë e ikub.al. Ofron një shumë- llojshmëri produktesh duke plotësuar kërkesat e çdo blerësi online.
Ofrojnë një treg të hapur për të gjitha kompanitë që duan të bëhen pjesëmarrëse dhe duan të shesin diçka në
këtë platformë.
http://www.ebuy.al/

1.2. Paratë elektronike

Paraja elektronike nënkupton totalin e njësive të vlerës së ruajtur në të ashtuquajturat "karta inteligjente", të
cilat - në vend të shiritit magnetik ose në të njëjtën kohë me të- bartin një mikroprocesor, d.m.th. mikroçipin,

1
dhe është zakonisht kartat me parapagesë ose me vlerë të shtuar (p.sh. kartë telefonike) ose me shumë
qëllime (p.sh. e-portofol) dhe në hard disqet, në formën e njësive të vlerës monetare (blerëse), për të cilat
janë parapaguar dhe të cilat ruhen në memoria e një PC, transmetohen përmes rrjeteve të telekomunikacionit
(më së shpeshti, nëpërmjet internetit) 10 dhe kombinoni avantazhet e tij para të gatshme dhe të kontabilitetit.
Ato mund të përdoren si për pagesa me pakicë ashtu edhe për pagesa përmes rrjeteve të telekomunikacionit,
si p.sh. interneti. Për këtë arsye, bëhet një dallim midis "parave të rrjetit" dhe "parave me kartë" .

Sipas AK Mallerou, termi para elektronike, në një kuptim të gjerë, i referohet formave të ndryshme të
pagesave elektronike, siç janë transaksionet financiare përmes ATM-ve dhe transaksionet me telefon ose
mjete bankare elektronike. Përfundimi i këtyre transaksioneve mundësohet nga përdorimi i sistemeve
kompjuterike, të cilat mundësojnë komunikimin ndërmjet palëve të interesuara (rast pas rasti, ndërmjet
huadhënësit, debitorit dhe bankës së secilit prej tyre.
Kuptimi , paraja elektronike i referohet vlerës monetare me shumë qëllime të parapaguara, e përdorur si
zëvendësim i parave të gatshme (monedha dhe kartëmonedha), kryesisht për të shërbyer transaksione me
vlerë të ulët, kështu që paraja elektronike në kuptimin e ngushtë përfshin kartat e parapaguara ose ndjekjen
elektronike, por edhe ndjekja elektronike. paratë e rrjetit .
Gjithashtu, disa përdorin termin “para elektronike” duke iu referuar pagesave elektronike, pra kryerjes së
pagesave direkte. debitimet dhe kreditimet elektronike të llogarive bankare të huadhënësit dhe debitorit
përkatësisht, zakonisht duke përdorur kartela. Megjithatë, ai sqaron se paratë elektronike aktuale duhet të
trajtohen si një "portofol elektronik" dhe si rrjedhim si karta, të cilat ruajnë paratë brenda tyre, të ndara në
çdo përdorim.
Së fundi, sipas Bankës Qendrore Evropiane, e cila përvetëson kuptimin e ngushtë të termit, paraja
elektronike përkufizohet si ruajtja elektronike e vlerës monetare në një instrument (ose pajisje) të caktuar
teknik, i cili mund të përdoret gjerësisht për të kryer pagesa për bizneset. , jashtë emetuesit, pa përfshirë
domosdoshmërisht llogaritë bankare në transaksione, por duke vepruar si një mjet portativ me parapagesë.
Ne përmendim ndryshimet e mëposhtme midis parasë elektronike dhe asaj fizike: Paraja natyrore ka veçori
të sigurisë fizike, ndërsa paraja elektronike bazohet në teknika moderne teknologjia e enkriptimit.
-Paratë elektronike mund të qarkullohen përmes kujtdomrrjeti i telekomunikacionit (p.sh. rrjeti
kompjuterik), duke e bërë atë i përshtatshëm për pagesa në distancë.
-Paratë elektronike mund të përdoren për transaksione shuma të vogla, ndërkohë që paratë fizike bëhen
jofitimprurëse në to, pasi kostot e menaxhimit do të përfaqësonin një pjesë shumë të madhe të vlerës së
transaksionit.
Në çdo rast, kur bëhet fjalë për emetimin dhe qarkullimin e parave elektronike, duhet të sigurohet që vlera
elektronike e ngarkuar në kartat e parapaguara dhe e ruajtur në memorien e kompjuterëve të jetë e barabartë
me depozitat bankare përkatëse të çdo përdoruesi, si humbjet e kërcënuara. - për shkak të dështimit të një
botuesi - mund të jetë relativisht i vogël për çdo individ, por mjaft i madh për sistemin në tërësi. Megjithatë,
është një fakt i padiskutueshëm që paratë e reja dixhitale janë parë si një formë e re e "parave të përditshme",
duke sjellë një epokë të re të sistemeve dixhitale të pagesave online.

1
BANKA ELEKTRONIKE
2.1. Interneti dhe ndikimi i tij në industrinë bankare - Lindja e e-banking.
Nga realiteti modern teknologjik që paraqitëm, me zhvillimin e veçantë në sektorin e telekomunikacionit
dhe veçanërisht të internetit, hapësira bankare nuk mund të mbetej e paprekur, nëpërmjet futjes së rrjeteve të
reja alternative të komunikimit. Të gjitha institucionet kryesore financiare filluan të formulojnë dhe
zhvillojnë sistemin e tyre bankar elektronik, pasi teknologjia dhe globalizimi me hapjen e tregjeve kishin
ndihmuar në krijimin e një mjedisi konkurrues, në të cilin bankat duhej të përgjigjeshin menjëherë dhe në
mënyrë të kënaqshme. prezantimi i produkteve dhe shërbimeve të reja.
Mund të themi se zhvillimi i sektorit bankar, kryesisht vitet e fundit, i detyrohet kryesisht mjeteve të
shpërndarjes së produkteve dhe shërbimeve bankare dhe më pak nga llojet e produkteve që ato ofrojnë. Më
konkretisht, produktet që bankat kanë ofruar disa vite më parë, nuk ndryshojnë dukshëm nga produktet e
disponueshme sot. Sigurisht që ka edhe disa dallime dhe shtesa të produkteve të reja, si p.sh. sigurimeve,
megjithatë, ndryshimet e vërejtura në kanalet e shpërndarjes së bankave janë aq të mëdha sa kanë ndryshuar
rrënjësisht mënyrën e ofrimit të produkteve dhe shërbimeve bankare.
Prandaj, interneti, duke qenë pjesë e pandarë e jetës së përditshme, ka bërë që një përqindje e madhe e
njerëzve të menaxhojnë llogaritë e tyre bankare, në çdo kohë dhe kudo. Ky trend, siç vërehet edhe nga
studiuesit, është vazhdimisht në rritje çdo ditë, me nxitjen e bankave, gjë që duket nga oferta e aksesit të
drejtpërdrejtë dhe të lehtë të klientit në shërbimet e tyre online. Kështu, bankat, duke ushtruar veprimtari
biznesi në kuadrin e përdorimit të internetit, si mjet për promovimin e shërbimeve dhe shitjen e produkteve,
zhvilluan bankingun elektronik apo e-banking, i cili nuk është një mjet i ri pagese, por një sipërfaqe
elektronike për konvencionale. transfertat e parave .
Transferimi Elektronik ka ekzistuar që nga vitet 1970 Kapitali (EFT) ndërmjet bankave, nëpërmjet rrjeteve
të sigurta private, me rezultojnë në një ndryshim të situatës financiare deri atëherë tregjet . Në fund të viteve
1980, bankat më të mëdha të SHBA, duke zhvilluar rrjetet e duhura, prezantoi konceptin e saj Home
Banking (ose PC Banking), duke u ofruar klientëve të tyre aftësinë për të kryer transaksionet e saj bazë
bankare nga shtëpia, nëpërmjet kompjuterit. Qëllimi i bankave ishte përhapja e këtij shërbimi të ri tek
klientët më kërkues, madje duke u ofruar atyre softuer falas.
Që në fillim të viteve 1990, Internet Banking mbizotëronte, avantazhi më i rëndësishëm i të cilit, mbi Home
Banking, ishte se bankat nuk kishin më nevojë të kishin rrjete private, gjë që përfshinte kosto të larta
bankare, dhe për to klientët nuk kishin nevojë të kishin softuer të veçantë për të. aksesojnë sistemin e tyre
bankar. Prandaj, interneti, si një sistem i hapur, ishte një sfidë për bankat, të cilat panë mundësinë për të
zgjeruar bazën e tyre të klientëve nëpërmjet tij.
Banka e parë që u ofroi klientëve të saj biznesin e parë e-banking ishte American Wells Fargo Bank në vitin
1990, ndërkohë që ofron shërbime online online që nga viti 1994, natyrisht në një nivel bazë, duke u
mundësuar klientëve të saj të kenë përditësime online për llogarinë e tyre. Vlen të theksohet se, që nga fundi
i viteve 1990, bankat janë krijuar dhe funksionojnë, duke ofruar shërbimet e tyre në mbarë botën vetëm

1
online, pra pa pasur një prani fizike të vendosur në një ose më shumë vende me degët e tyre. Këto banka
janë të ashtuquajturat "banka virtuale" ose "banka vetëm në internet", me të parën.

Një shembull është Security First Network Bank, e cila u themelua në Kentaki, SHBA. në vitin 19953.
Nëpërmjet zhvillimit të e-banking, synimi i bankave ishte zëvendësimi i një pjese të komunikimit me
klientët e tyre, si dhe rrjeti tradicional i shërbimeve të tyre, pra degëve të tyre, në mënyrë që të maksimizojnë
fitimet dhe gradualisht të minimizojnë kostot e tyre. shërbimet e tyre të ofruara.
Sot pothuajse të gjitha bankat kanë prezencë në internet, me faqe interneti përmes të cilave japin shumë
informacion për shërbimet që ofrojnë. Emëruesi i përbashkët i të gjithëve është sigurisht interneti dhe
komunikimi me përdoruesin që bëhet përmes shfletuesit në faqen e tyre të internetit.
Pra, kuptohet se zhvillimet ndërkombëtare, me globalizimin e tregjeve dhe zhvillimin e teknologjive të reja
dhe teknologjisë së informacionit, kanë krijuar të dhëna të reja në sektorin bankar. Pra, ndërsa marzhet për
diferencim në produktet e reja dhe normat e interesit filluan të ngushtoheshin, bankat u detyruan t'u
drejtoheshin shërbimeve të reja për të tërhequr klientët, por edhe për të ulur kostot e tyre operative, duke
ruajtur ose rritur në mënyrë indirekte rentabilitetin e tyre. Një fushë e re në sektorin financiar ishin rrjetet
alternative, përfaqësuesi më i rëndësishëm i të cilave është bankingu elektronik ose ndryshe e-banking.

2.2. Koncepti i bankingut elektronik

Termi ndërkombëtar Internet Banking përkthehet në shqip si "BANKINGU ELEKTRONIK", por më shpesh
termi "Electronic Banking" ose "e-banking" përdoret në mënyrë më ekuivalente. Rendisni përkufizimet e
hasura në literaturë, gjatë hulumtimit për shtjellimin e të tashmes.
Me banking elektronik ose e-banking nënkuptojmë të gjitha transaksionet e mundshme të një banke, të cilat
kryhen duke përdorur mjete elektronike (kryesisht nëpërmjet internetit, VPN, intranet, ekstranet, telefon fiks
dhe celular) dhe nuk kërkojnë praninë fizike të klientit. në një dyqan të bankës.
Një interpretim i dytë i konceptit të bankingut elektronik referohet si ofrimi i shërbimeve financiare
nëpërmjet mjeteve elektronike ose ndryshe "... ofrimi i automatizuar i produkteve dhe shërbimeve të reja dhe
tradicionale, drejtpërdrejt te klientët, nëpërmjet kanaleve të komunikimit elektronik, ndërveprues. "
Një përkufizim më i plotë dhe më i detajuar është dhënë ndoshta nga Konferenca e Kombeve të Bashkuara
për Tregtinë dhe Zhvillimin, sipas së cilës e-banking i referohet ekzekutimit të transaksioneve bankare me
pakicë dhe jo vetëm dhe përfshin klientët individualë dhe të korporatave, pagesat, transfertat e parave,
huadhënien. , karta krediti dhe më shumë.
Së fundi, banking elektronik nënkupton çdo transaksion tregtar që kryhet ndërmjet bankës dhe klientëve të
saj, nëpërmjet rrjeteve elektronike dhe ndihmon ose çon në shitjen e shërbimeve/produkteve bankare.
Në këtë pikë, duhet të përmendim se subjektet e përfshira në një pagesë elektronike është dy: paguesi dhe i
pagueshëm (paguesi). Secila prej tyre bie në njërën nga kategoritë "person" ("Personi", "P") ose
"konsumator" ("Konsumator", "C") dhe "biznes" ("Biznes", B). Veçanërisht subjekti i dytë (i pagueshëm)
përfshin kategoria "shtet" ose "shtet" ("Qeveria", "G"). Kjo është arsyeja që pagesat elektronike ndërmjet
subjekteve të mësipërme janë të koduara në nën-rastet P2P (Person-To-Person), C2B (Consumer-to-

1
Business), B2C (Biznes-to-Consumer), P2G (Person-To-Qeveria) dhe B2G (Business-to-Government),
pavarësisht instrument elektronik ose instrument financiar që përdor secili.

2.2.1. Kanalet e e-banking

Në varësi të kanalit që përdoret për kryerjen e transaksioneve bankare, e-banking ndahet në Internet
Banking, Mobile Banking dhe Phone Banking. Më në detaje:
1) Internet Banking
Internet banking (shpesh i referuar si web banking ose online banking) përdor internetin si një mjet për të
kryer aktivitete bankare. Për të qenë në gjendje të përdorë shërbimet e këtij lloji të e-banking, një përdorues
duhet të ketë një kompjuter dhe duhet të ketë lidhje interneti. Klienti i një banke, nëpërmjet Internet banking,
ka mundësinë të kryejë pothuajse të gjitha transaksionet bankare dhe të marrë informacionin që i nevojitet.
Në mënyrë që klienti të ketë akses në shërbimet online të bankës me të cilën dëshiron të bashkëpunojë, ai
duhet të ketë një llogari bankare në të dhe, sipas kërkesës, të ketë marrë një ID të përdoruesit dhe numrin
personal të identifikimit (PIN), të cilët do të zëvendësohen. menjëherë pasi përdoruesi hyn për herë të parë
në sistem dhe përpara transaksionit të tij të parë elektronik.

2) PC Banking
PC banking është i ngjashëm me internet banking, me të vetmin ndryshim se nuk përdoret interneti për t’u
lidhur me llogarinë personale. Në vend të tij, nga kompjuteri juaj personal, ju mund të lidheni drejt e me
intranetin e bankës tuaj, duke përdorur një software të posaçëm, një modem dhe linjën telefonike ekzistuese.
Në përgjithësi, PC banking ofron të njëjtin nivel veprimi si internet banking, por është potencialisht më i
shpejtë dhe ofron më shumë siguri.

3) Telephone banking
Telephone banking është shërbimi i ofruar nga institucionet bankare për të kryer operacione bankare
nëpërmjet telefonit. Shumica e bankave që ofrojnë këtë shërbim, përdorin interactive voice response (IVR),
megjithatë në telefon mund t’ju përgjigjet edhe një operator nga call center-i i bankës. Për të garantuar
sigurinë, ju identifikoheni në fillim nëpërmjet një fjalëkalimi numerik ose verbal, ose nëpërmjet disa
pyetjeve sigurie, të bëra drejtpërdrejt nga një operator. Me përjashtim të tërheqjes së parave dhe depozitave,
ai ofron pothuaj të gjitha veçoritë e një ATM: informacion mbi gjendjen e llogarisë dhe listën e
transaksioneve të fundit, pagesa të faturave elektronike, transferimin e fondeve etj..

4) Mobile banking
Ofrimi i shërbimeve bankare elektronike për klientin nëpërmjet e përdorimit të telefonit celular, ka qenë një
alternativë vitet e fundit kanal në kryerjen e transaksioneve bankare dhe tregon dinamikë të madhe në bazën

1
e klientëve të çdo institucioni financiar, për shkak të depërtimit të madh të teknologjisë së re në shoqërinë
moderne. Mobile banking mbështetet nga pajisje me një shfletues të integruar në internet, si telefonat
celularë të teknologjisë së lartë (telefona inteligjentë) dhe PDA. Parakusht për përdorimin e shërbimit është
marrja e fjalëkalimeve në të dhe aktivizimi i lidhjes së internetit, në mënyrë alternative transaksionet e
klientit me bankën kryhen duke shkëmbyer mesazhe (SMS). Vihet re se kostoja e përdorimit të këtij
shërbimi përballohet ekskluzivisht nga klienti i bankës dhe varet nga tarifat përkatëse të ofruesit të
komunikimit celular dhe wireless.

5) TV Banking
Një tjetër mënyrë për ta futur bankën brenda shtëpisë së klientëve është TV banking.
Nëpërmjet opsionit interaktiv të telekomandës së televizorit, ju mund të hyni nëfaqen e bankës suaj dhe të
shikoni një gamë informacioni mbi shërbimet e ofruara.
Pas regjistrimit për këtë shërbim, ju mund të përdorni gati të gjitha shërbimet e përmendura më sipër. Për t’u
lidhur me llogarinë personale, aparati i televizorit duhet të jetë i lidhur me linjën e telefonit por nëse kjo
lidhje është e dëmtuar, atëherë ju nuk do të mund të futeni në llogarinë tuaj.

2.2.2. Shërbimet e bankingut në internet

Pjesa më e madhe e bankave të mëdha, ofrojnë shërbime bankare në rrugë elektronike, plotësisht të sigurta
dhe plotësisht funksionale, kundrejt një pagese të caktuar. Disa banka më të vogla ofrojnë akses dhe
funksione më të kufizuara, si për shembull të lejojnë të kontrollosh gjendjen e llogarisë personale, por jo të
kryesh transaksione online.
Në këtë mënyrë, shërbimet që ofron internet banking mund t’i klasifikojmë në dy lloje: informative, në
rastet kur të lejojnë vetëm të kontrollosh bilancin apo pasqyrën e lëvizjeve dhe operative, kur të lejojnë të
bësh transferta apo të paguash fatura, me fjalë të tjera të kryesh të gjitha operacionet tipike të një sporteli
bankar. Dhe të gjitha këto bëhen të mundura pa lëvizur nga shtëpia, duke kursyer kohë dhe duke mënjanuar
rradhët e mërzitshme nëpër sportele.
Disa nga shërbimet më të përdorura që mund të ofrohen në rrugë elektronike, të grupuara sipas katër
kategorish kryesore, përkatësisht 1) Informacion, 2) Kontrolli i bilancit, 3) Transfertat e fondeve, 4)
Kredi si edhe shërbimet bazë si këshillimi financiar.
Disa prej shërbimeve janë të zgjeruara më poshtë :

1. Vetëm shërbimet e informacionit

Në këtë rast përdoren sisteme që lejojnë aksesin në informacione të disponueshme publikisht ose që lidhen
me marketingun e secilës bankë. Banka, dmth., disponon në mënyrë elektronike informacionin që klientët
tradicionalisht do ta gjenin në mediat e shkruara ose të tjera (p.sh. reklamat). Në këtë rast, përdorimi i
teknologjisë nga klientët, për mbledhjen e informacionit, mund të krijojë synime nga menaxherët për

1
produkte apo shërbime specifike, në varësi të informacionit të kërkuar tashmë, me qëllim krijimin dhe
promovimin e përfitimeve të reja.
2. Shërbimet e shkëmbimit të informacionit
Sistemet elektronike të përdorura këtu janë interaktive, duke mundësuar transferimin e mesazheve,
dokumenteve apo dosjeve të ndjeshme ndërmjet bankës dhe klientëve të saj. Në thelb përdoren e-mail dhe
sisteme të tjera, të cilat lejojnë shkëmbimin dypalësh të të dhënave ndërmjet bazave të të dhënave dhe
rrjeteve të bankës dhe klientëve. Një shembull i një shërbimi në këtë kategori është aplikimi online për një
kredi. Në çdo rast, çështja kryesore e këtyre shërbimeve është siguria e të dhënave, nëpërmjet
konfidencialitetit dhe integritetit të informacionit personal, certifikimit të autenticitetit të përdoruesve, etj.
3. Shërbimet e integruara të transaksioneve
Sistemet elektronike, të përdorura për këtë kategori shërbimesh, ofrojnë të gjitha mundësitë e mësipërme,
por përveç kësaj edhe mundësinë e transaksioneve online, menaxhimit të llogarisë, transferimit të parave
ndërmjet llogarive, pagesës së detyrimeve etj. Kjo kategori përfshin në thelb sistemet e pagesave
elektronike, të cilat janë të ngjashme me sistemet tradicionale përkatëse, në përgjithësi duke ndjekur të
njëjtat hapa, brenda ciklit të pagesës (hyrja e porosisë, shlyerja, pagesa e pagesës).

2.2.3. Shërbimi on-line, si një faktor kritik i suksesit të e-banking

Në mjedisin e sotëm bankar tepër konkurrues, analistët modernë besojnë se jo vetëm ia vlen të tërheqësh
klientë të rinj, por edhe të forcosh marrëdhëniet me klientët ekzistues, duke krijuar kështu klientë besnikë.
Kjo sepse mbizotëron mendimi se një klient besnik është ai që do të bëjë blerje të përsëritura në afat të gjatë
dhe kështu do të bëhet një klient fitimprurës.
Pikëpamja e mësipërme mbështetet nga kërkimet përkatëse. Në veçanti, një sondazh online i kryer nga US
CRM Guru tregoi se menaxherët e biznesit besojnë se rritja e produktivitetit dhe ulja e kostove janë qëllime
të rëndësishme, por vlera më e madhe për organizatën bankare vjen nga forcimi i marrëdhënieve me klientët.
Kjo pasi qëllimi i shërbimit online është vlera e shtuar e vazhdueshme në marrëdhënien e bankës me
klientin, në mënyrë që ai të mbetet i lumtur, por kryesisht besnik ndaj tij, duke e përhapur atë tek miqtë dhe
të njohurit (efekti i besnikërisë), gjë që bën që bankat për të fituar klientë të rinj, në fakt, pa kosto shtesë.
Megjithatë, është fakt që shërbimi online është më i vështirë dhe më i ndërlikuar se shërbimi “ballë për
ballë” , pra me degët tradicionale të bankingut, pasi në këtë rast banka, në përpjekjen e saj për t'u ofruar
klientëve një eksperiencë të re, është thirrur të ndërthurë efiçencën e e-banking me efektivitetin e kontaktit
personal. Kështu, komponentë të e-banking dhe akseve kryesore, mbi të cilat zbatohet bankingu modern
elektronik, janë si ofrimi i shërbimeve informative/konsulente, ashtu edhe shërbimi “personal”.

Parimet bazë që e bëjnë shërbimin online një faktor kritik në e-banking janë si më poshtë:
 Diferencimi i përmbajtjes dhe shërbimeve për grupe të ndryshme klientësh apo edhe për çdo klient
veç e veç, në varësi të qëllimit të prezencës së bankës në internet dhe tregut të synuar të cilit i
drejtohet.

1
  Lehtësia dhe përdorshmëria në lundrim, në mënyrë që faqja e internetit e bankës të jetë tërheqëse
edhe për përdoruesit e teknologjisë pa përvojë.
 Automatizimi i krijimit dhe menaxhimit të përmbajtjes, me softuerin e duhur, i cili do t'u mundësojë
departamenteve përkatëse të bankës të publikojnë menjëherë dhe lehtësisht edhe transaksionet e reja,
në një mënyrë që do të simulojë transaksionin e drejtpërdrejtë me klientët dhe do të sigurojë
informacion të shpejtë.

Menaxhimi i postës elektronike, në mënyrë që klientët të inkurajohen të bëjnë pyetje përmes tyre dhe të
marrin përgjigje të qarta dhe të personalizuara, në një kohë të arsyeshme.
- Lidhja dhe përfundimi i transaksionit, me ndihmën e përfaqësuesit të bankës (kontakt qendrës).
- Alert Alerts, me sms në celularin e klientit ose me e-mail, duke i ofruar atij siguri informacioni për
transaksionet e tij financiare.
- Kostot dhe çmimet, të cilat do të forcojnë besimin e klientit në politikën e çmimeve të bankës.
- Matja e pikëpamjeve të klientëve, nëpërmjet sondazheve përkatëse online, mbi shkallën e kënaqësisë me
shërbimet e ofruara.
- Plotësimi i shërbimit online nga të gjitha rrjetet e bankës, duke ofruar këshilla dhe duke i trajtuar problemet
në të njëjtën mënyrë dhe nga të gjithë të përfshirët.

2.3. Objektivat e e-banking

Ne mund ta argumentojmë këtë, për shkak të kufijve të diferencimit në produktet dhe shërbimet e reja janë
ngushtuar shumë për realiteti modern bankar, bankat tërhoqën vëmendjen e tyre për të krijuar një avantazh
konkurrues nëpërmjet shërbimeve që do t'u ofronte atyre njëkohësisht klientë të rinj dhe do të reduktonte
kostot e tyre operative, duke rritur përfundimisht përfitimin e tyre.
Pra, mundësia u dha përmes zhvillimit të rrjeteve alternative dhe veçanërisht shërbimeve e-banking, qëllimet
e të cilave janë:
- Të kufizohen transaksionet në degët e bankave në ato më të specializuara, duke transferuar pjesën
tjetër në rrjetet alternative.
- Të krijojë një sistem të lehtë për t'u përdorur, për të mbuluar të gjitha nevojat e tregtarëve, me
sigurimin më të fortë.
- Të njohë klientët e bankave me përdorimin e rrjeteve alternative dhe të njohë avantazhet që ato u
ofrojnë.

2.4. Rreziqet e bankingut në internet, metodat e mashtrimit nga veprimet keqdashëse

1
Infrastrukturat e reja të internetit dhe zhvillimi i vazhdueshëm i teknologjisë po krijojnë gjithnjë e më shumë
kërcënime në transaksionet elektronike dhe rrjedhimisht në bankingun elektronik. Për shkak se shumica e
bankave tani ofrojnë shërbime online, ka pasur një rritje të frekuencës së sulmeve kibernetike në vitet e
fundit, pavarësisht përpjekjeve të bankave për të përdorur të sofistikuara metodat për sigurimin e
transaksioneve bankare. Fenomeni i kërcënimit të sigurisë së transaksioneve elektronike, siç u përmend në
kapitullin e mëparshëm, justifikon qëndrimin pjesërisht të kujdesshëm të klientëve të bankave ndaj
bankingut elektronik, pasi në marrëdhëniet klient-bankë ekziston një element besimi ekstrem, veçanërisht në
çështjet personale. të dhënat financiare.
Megjithatë, realiteti dëshmon se përkundër dobësive ekzistuese në sistemet e e-banking të bankave,
kërcënimi më i madh vjen nga veprimet keqdashëse të palëve të treta, dmth. ndërhyrësve të mundshëm. Këta
persona, duke përfituar kryesisht nga dobësitë si në sisteme, ashtu edhe nga administrimi i padyshimtë i tyre
nga klientët, arrijnë të mashtrojnë këta të fundit dhe në fund të nxjerrin informacion për të dhënat e tyre të
ndjeshme personale, për të përfituar në mënyrë të paligjshme përfitime financiare personale.
Ndërhyrësit mund të hyjnë në banka që tashmë kanë një sistem e-banking, me metoda të tilla mashtruese,
saqë ata mund të nxjerrin informacionin e nevojshëm drejtpërdrejt nga përdoruesit e sistemit të e-banking,
ose ta vjedhin atë me teknikat e mbikëqyrjes.paraqitja e tyre. Këto metoda kryesore janë phising (dërgimi i
postës elektronike të rreme), pharming (zgjedhja e një lidhjeje nga një klient në e-mailin e tij), spam (krijimi
faqet e internetit bankare të rreme) dhe keyloggers dhe kuajt trojan (instalimi i malware).

2.4.1. Sistemet dhe politikat e sigurisë bankare, për parandalimin e rrezikut

Siguria e transaksioneve është një çështje kritike për menaxherët e kompjuterave dhe drejtuesit e bankave
(Divizioni i Përputhshmërisë Rregullatore, Divizioni i Shërbimeve Ligjore dhe Divizioni i Auditimit të
Brendshëm). Në çdo rast, kërkohet si ekzistenca e një organizmi certifikues ose një subjekti të tretë të
besuar, për të vërtetuar vërtetësinë e identitetit të individit ose biznesit, duke mbajtur shënime për
transaksionet financiare të kryera, si dhe krijimin e një politika e sigurisë së sistemit.
Shumica e bankave ndjekin protokollin SET (Secure). (Transaksioni Elektronik), i cili mbështetet nga më të
rëndësishmit kompanitë e kartave të kreditit (Mastercard dhe Visa) si dhe nga kompanitë më të mëdha të
softuerit (Microsoft, IBM, Netscape). Duket, Pra, përpjekja më e rëndësishme për të cilën po bëjnë bankat
sigurinë e rrjetit dhe për sistemet që e mbështesin atë banking elektronik, të cilat mbrohen nga të dyfishta
dhe muret e zjarrit dhe IDS (Sistemet e Zbulimit të Ndërhyrjes) moderne.
Në këtë pikë përmendim se një sistem tregtar konsiderohet i sigurt kur:
Funksionon pa probleme, dmth jashtë mbylljeve të planifikuara, duke ofruar siguri efektive dhe përgjigje të
menjëhershme (disponueshmëri).
1. Siguron për tregtarët mundësinë për të mos lexuar mesazhet e tyre të dërguara, duke mbrojtur të
dhënat e transaksionit nga palët e treta (privatësia dhe konfidencialiteti).
2. I mundëson çdo përdoruesi të verifikojë identitetin e subjektit me të cilin tregton, duke rritur
ligjshmërinë e transaksioneve (autentikimin dhe autorizimin).
3. Siguron integritetin e mesazheve të tregtarëve dhe në të njëjtën kohë integritetin e të dhënave të tyre
personale (integritetin).

1
 4. Siguron për çdo tregtar që subjekti me të cilin tregton nuk do të mohojë realizimin e transaksionit
(mospërgënjeshtrimi) .
Mjetet kryesore të sigurisë që përdoren aktualisht në sistemet bankare elektronike për t'u përballur në
mënyrë efektive me sulmet kibernetike janë si më poshtë:
1. Certifikatat dixhitale, nëpërmjet të cilave verifikohet identiteti i përdoruesit të një sistemi tregtimi
elektronik, pasi përmban të dhënat personale të mbajtësit të tij dhe çelësin e tij publik. Ky çelës është
unik për çdo kombinim përdorues-kompjuter dhe është baza e procesit të enkriptimit.
2. Nënshkrimi dixhital, pra sistemi matematikor që përdoret për të vërtetuar vërtetësinë e një mesazhi
apo dokumenti dixhital, nëpërmjet ekzistencës së një çelësi publik dhe privat për të dyja palët (klient
– bankë).
3. Kriptimi, pra konvertimi i të dhënave të një kompjuteri, duke përdorur ato algoritme, në mënyrë që të
dhënat të njihen vetëm me përdorimin e çelësave përkatës të deshifrimit, për të fshehur përmbajtjen e
mesazheve. Kriptimi ndahet në simetrik dhe asimetrik. I pari përdor një çelës të vetëm për të kriptuar
dhe deshifruar mesazhet, ndërsa i dyti, i cili konsiderohet më i sigurt, përdor një çelës publik dhe një
privat, ku nëse kriptimi bëhet me njërin, deshifrimi është i mundur vetëm me tjetrin.
4. Fjalëkalimet dhe "kartat inteligjente", siç i kemi analizuar në kapitullin e parë të këtij.
Rëndësia e politikës së sigurisë së sistemeve ka të bëjë me analizën e rrezikut, me ndihmën e konsulentëve
me përvojë në terren, përpara se të ndodhë ndonjë sulm kibernetik. Disa nga karakteristikat e një politike
efektive sigurie janë:
 Dizajni i saj është në përputhje me realitetin operacional dhe strategjinë e përgjithshme të
kompanisë,
 Akses i lehtë dhe i kuptueshëm në të nga punonjësit e kompanisë,
 Punonjësit nuk duhet të dallojnë se cila pjesë i përket atyre
 Shkalla e kënaqshme e reklamimit brenda kompanisë,
 Të jetë të qartë dhe konciz,
 Të përballojë dhe të merret me shkaqet dhe jo me simptomat si dhe
 Të monitorojë dhe ndjekë zhvillimet teknologjike.
Në çdo rast, menaxhimi i riskut qëndron në investimin e bankës për trajnimin e vazhdueshëm të oficerëve të
sigurisë së sistemit, në drejtim të zbulimit të rasteve të mashtrimit, vlerësimit të gatishmërisë për ndërhyrje
të jashtme (p.sh. viruse, hakerë etj.) dhe menaxhimin e krizave. Për më tepër, ai qëndron në përmirësimin e
vazhdueshëm teknologjik të sistemeve të tij, të cilat duhet të jenë në përputhje me standardet ndërkombëtare
të sigurisë, të ofrojnë siguri të komunikimit dhe akses në rrjetet e largëta dhe të jenë në gjendje të vendosen
në rikuperim/rikuperim pas një fatkeqësie.

2.4.2. Masat e sigurisë nga ana e klientëve

1
Për shumë njerëz, vështirësia më e madhe qëndron në të mësuarit e të paturit besim tek shërbimi online. Për
këtë, është e nevojshme të dimë se sa i sigurt është ky shërbim apo sa të sigurta janë transaksionet që kryhen
nëpërmjet tij. Me fjalë të tjera, është e nevojshme të analizohet se sa të sigurta do të jenë paratë tona, po të
administrohen në këtë formë.
Ndonjëherë, përdorimi i shërbimeve bankare me anë të internetit mund të sjellë edhe rrezikun e penetrimit
nëpërmjet rrjetit në mënyra të ndryshme, si për shembull duke përvetësuar kodin sekret të hyrjes, duke
ndërmjetësuar komunikimet me email, duke kryer veprime bankare në emër të të tjerëve etj..
Në mbrojtje të klientit nga kriminaliteti elektronik, bankat që ofrojnë e-banking përdorin sisteme të
përparuara sigurie, të cilat kodojnë të gjithë informacionin që qarkullon mes bankës dhe klientit. Në këtë
mënyrë, me anë të procedurave të ndryshme të kriptografisë, bankat i garantojnë klientëve të tyre sigurinë,
integritetin dhe disponueshmërinë e produkteve dhe shërbimeve bankare që ato ofrojnë.
Nga ana juaj, edhe ju si klientë mund të bëni diçka për t’u vetëmbrojtur. Mjafton të ndiqni disa këshilla të
thjeshta praktike dhe gjithçka do të jetë plotësisht e sigurt.
Rekomandimet për klientët e e-banking të dhëna nga Banka Qëndrore dhe bankat anëtare të saj janë të
qarta, së bashku me masat e sigurisë që ata marrin, me rastin që klientët e bankave vazhdojnë të marrin
emaile mashtruese:
 Bëni kujdes kur të vendosni fjalëkalimin (password) e llogarisë tuaj online.Zgjidhni diçka të lehtë
për t’u kujtuar, por të vështirë për t’u gjetur nga të tjerët(mos përdorni emrin, mbiemrin, ditëlindjen
tuaj apo ato të personave tuaj të afërt dhe as emrin e ndonjë personazhi publik apo të qenit tuaj).
 Mos hyni kurrë në llogarinë tuaj online nga një kompjuter publik. Evitoni të përdorni kompjuterat e
bibliotekave, të shkollave apo ata të internet-kafeve, pasi disa faqe interneti vendosin cookies në
kompjuter, që mbledhin informacionin tuaj personal.
 Edhe nëse jeni duke përdorur kompjuterin tuaj personal, mos e lejoni faqen e internetit të bankës të
“mbajë mend” emrin tuaj të përdorimit apo fjalëkalimin.
 Mos u lidhni me faqen e internet banking nëpërmjet një link-u (lidhje) në email ose në motorët e
kërkimit në internet, më mirë shtypeni vetë adresën elektronike të bankës suaj, për më shumë siguri.
 Bëni kujdes nga të ashtuquajturit “phishers”. Këta janë hajdutë të teknologjisë së lartë, të cilët
dërgojnë e-mail, duke deklaruar se përfaqësojnë banka apo institucione të tjera financiare dhe se për
të përditësuar informacionin që ata kanë mbi klientët e tyre, kanë nevojë për të dhënat tuaja
personale, përfshirë numrin e llogarisë, emrin e përdoruesit dhe fjalëkalimin. Mos u gënjeni nga
sofistikimi i këtyre mesazheve dhe mos iu përgjigjni. Banka nuk do t’ju kërkojë kurrë një
informacion të tillë me e-mail dhe as me telefon.
 Kontrollojeni vazhdimisht gjendjen e llogarisë dhe transaksionet tuaja. Në rast se vini re gabime apo
transaksione të paautorizuara, njoftoni menjëherë bankën.
 Dhe mos harroni të ç’regjistroheni dhe të mbyllni të gjitha faqet e hapura pas përfundimit të
përdorimit të shërbimit online.
 Asnjëherë mos ia zbuloni askujt kodet e tyre personale të sigurisë. Në rast se dyshojnë për rrjedhje
fjalëkalimi, ata duhet të kontaktojnë menjëherë bankën e tyre për një të ri.
 Injoroni emailet "të dyshimta", të cilat kërkojnë informacionin e tyre personal (p.sh. numrin e
llogarisë, kodet personale sekrete, emrin, etj.) ose përmbajnë lidhje me faqet e internetit "të
panjohura". Bankat nuk do të kërkojnë të dhëna personale me e-mail ose telefon për asnjë arsye.
Prandaj, fshijini këto emaile si të rreme dhe injoroni telefonatat përkatëse të mundshme.

1
  Për shkak se faqet e internetit të e-banking përmbajnë gjithmonë "s" në protokollin http, sigurohuni
që faqet përkatëse që përdorin fillojnë me "https".
 Sigurohuni që të jenë në adresën e saktë të bankës së tyre. Asnjëherë mos lidheni me faqen e
internetit të bankës së tyre nëpërmjet një lidhjeje të jashtme të ofruar nga një palë e tretë dhe
veçanërisht përmes postës elektronike. Në mjedisin e sigurt të uebsajtit të bankës së tyre elektronike,
ju duhet gjithmonë shfaqet ikona "dlock".
 Konfiguro sistemin operativ të kompjuterit të tyre dhe program antivirus që ata përdorin për t'u
përditësuar automatikisht. Nëse ata nuk dinë si ta bëjnë këtë, konsultohuni me shitësin e tyre të
kompjuterit.

2.5. Avantazhet dhe disavantazhet e përdorimit të bankingut në internet

Përdorimi i internetit dhe teknologjive të reja nga institucionet financiare, siç është analizuar tashmë, ka
ndryshuar mënyrën e kryerjes së transaksioneve. Në rastin e bankingut në internet, janë dy pjesëmarrës
unikë, klienti nga njëra anë dhe banka nga ana tjetër. Mes këtyre dy subjekteve krijohet një marrëdhënie e
dyanshme, ku si mjet për përpunimin e çdo porosie përdoret internet banking.
Kështu, si në çdo situatë të re, ka përfitime dhe përfitime për të dyja palët, siç do të përpiqemi të tregojmë
më vonë. Më në detaje:

2.5.1. Përparësitë dhe përfitimet që sjell Internet Banking

Internet banking përmbush shumë funksione në marrëdhënien midis bankës dhe klientelës së saj. Përveç
prezantimit dhe njohjes së institutit bankar, iniciativave dhe produkteve të tij, ky lloj shërbimi ofron dhe
përfitime të tjera si:
• Komoditet: ndryshe nga sportelet bankare, faqet e internetit të bankave nuk mbyllen asnjëherë, ato janë të
hapura 24 orë në ditë, 7 ditë në javë. Nuk është e nevojshme të humbësh kohë duke pritur në rradhë, pasi
bankat tani janë vetëm një click larg.
• Kudondodhje: nëse ndodheni larg qytetit tuaj apo edhe jashtë shtetit, ju mund të lidheni në çast me
bankën dhe llogarinë tuaj, dhe të kujdeseni për financat personale.
• Shpejtësi të transaksioneve: shpesh, llogaritë online realizojnë dhe konfirmojnë transaksionet bankare më
shpejt se sa automatet ATM.
• Efikasitet: ju mund të futeni dhe të administroni të gjitha llogaritë tuaja, përfshirë këtu depozitat, fondet e
pensionit, letrat me vlerë etj., dhe të gjitha këto nga një faqe e vetme interneti.
• Efektshmëri: një pjesë e madhe e bankave ofrojnë në faqet e tyre të internetit, instrumente të sofistikuara,
alarme apo programe drejtuese për t’ju ndihmuar të administroni të gjitha pasuritë tuaja në mënyrë më
eficiente.

1
Një tjetër përparësi e internet banking është kontrolli dhe pakësimi i kostove. Mijëra klientë mund ta
përdorin këtë shërbim njëkohësisht, pa ndihmën e arkëtarëve dhe të nëpunësve të bankës. Në këtë mënyrë,
puna administrative reduktohet dhe bashkëme të edhe shpenzimet për letër, formularë apo shkresa të
ndryshme, gjë e cila sjell një rritje të ndjeshme të marzhit të fitimit të bankës dhe për pasojë, edhe ulje të
tarifave që bankat u aplikojnë klientëve të tyre.
Një shërbim i tillë ka një rëndësi të veçantë për personat me aftësi të kufizuara, të cilët mund të futen vetë në
llogaritë e tyre online dhe të kryejnë operacionet e dëshiruara drejtpërdrejt nga shtëpia e tyre, pa qenë e
nevojshme të shkojnë fizikisht në bankë apo të ngarkojnë një person të tretë me administrimin e financave
personale. Sporteli online nuk është thjesht një shërbim më shumë apo kursim kohe, për këtë kategori
personash. Ai u garanton atyre diçka shumë të rëndësishme për ta, pasi u jep emancipim dhe u rikthen
dinjitetin, duke i lejuar të veprojnë në mënyrë autonome dhe të ruajnë konfidencialitetin e tyre.

2.5.2. Kostot dhe të metat e Internet Banking

Megjithëse internet banking mundëson më shumë komoditet, shpejtësi dhe efikasitet, adoptimi dhe
përdorimi i tij duhen menduar mirë.
Për sa i përket bankave, zgjedhja e të kaluarit online sjell për to kosto të konsiderueshme. Kostot më të
mëdha lidhen me investimin në teknologji. Në rradhë të parë, këto kosto shkojnë për blerjen dhe instalimin e
pajisjeve dhe sistemeve hardware dhe software; së dyti për riorganizimin e strukturës së brendshme, për
punësimin e personelit informaticien, për sigurinë dhe për integrimin me sistemin e brendshëm informativ.
Për fat të keq, shpenzimet nuk mbarojnë me kaq. Teknologjia ecën me hapa shumë të shpejtë e për të
ndjekur ritmin e saj, si dhe për të ruajtur e përmirësuar cilësinë e dhënies së shërbimeve, ka nevojë për
përditësime të vazhdueshme të teknologjisë. Gjithashtu, duhen marrë parasysh kostot për mirëmbajtjen e
sistemeve, për riparime të defekteve të mundshme, për asistencë teknike dhe për lidhjen me internetin.
Për sa i përket klientëve, kostot fikse që ata duhet të mbulojnë janë fillimisht ato për pajisjen me hardware
dhe software (kompjuter, modem dhe programet e nevojshme). Nga ana tjetër, kostot për përdorimin e
shërbimit përfshijnë kostot teknologjike (në rast mosfunksionimi të hardware-it ose software-it), kostot për
lidhjen me internetin dhe në varësi të kushteve specifike të secilës bankë, tarifën mujore për abonimin dhe
komisionet për operacionet bankare të kryera. Në rast se nuk dini ta përdorni këtë teknologji dhe do t’ju
duhet të regjistroheni e të ndiqni një kurs kompjuteri, sigurisht që këto janë shpenzime të tjera.
Përveç kostove që duhen mbuluar, ekzistojnë edhe disa të meta apo disavantazhe:
• Fillimi i shërbimit mund të dojë pak kohë: për t’u regjistruar në programin online të bankës tuaj, mund
t’ju duhet të paraqiteni personalisht në bankë, të plotësoni një formular e të prisni deri sa t’ju caktohet emri i
përdoruesit (user name) dhe fjalëkalimi (password).
• Kurba e nxënies: në fillim, faqet e internetit të bankave mund të duken të komplikuara për t’u orientuar.
Planifikoni të shpenzoni pak kohë për të lexuar udhëzimet e ndryshme dhe për të mësuar se si funksionon
dhe çfarë ofron shërbimi online i bankës suaj.
• Probleme teknike: nëse për probleme të ndryshme nuk arrini të realizoni lidhjen me internetin, ju nuk do
të mund të hyni në llogarinë tuaj online e të kryeni veprimet për të cilat keni nevojë. Gjithashtu, internet
banking mund të jetë I ngadalshëm, nëse jeni duke përdorur një modem prej 56k.

1
• Mungesë bashkëveprimi personal: me zgjedhjen e këtij kanali për të ndërvepruar me bankën tuaj, ju nuk
keni një kontakt personal me nëpunësit e bankës dhe nuk keni këshillat e tyre për të miradministruar financat
tuaja.
• Nuk mund të depozitoni apo tërhiqni para: nëpërmjet internet banking, ju nuk mund të depozitoni në
llogarinë tuaj para fizike apo çeqe. Për këtë, do t’ju duhet të shkoni në bankë. Edhe për të tërhequr para
fizike, do t’ju duhet të paraqiteni tek arkëtarja e bankës tuaj apo tek ATM-ja më e afërt.

2.5.3. Avantazhet për klientët

Përparësitë kryesore të përdorimit të bankingut në internet nga ana e klientëve janë si më poshtë:
 Disponueshmëria
Faqet elektronike të bankingut elektronik janë të disponueshme gjatë gjithë orëve të ditës dhe të gjitha ditëve
të javës, përveç rasteve kur ka kufizime me kërkesë të klientit. Prandaj, klienti nuk kufizohet nga orët e
punës së degëve të bankës dhe shmang pritjen në radhë, duke kursyer kohë dhe energji. Veçori e shërbimeve
bankare elektronike është aksesi i vazhdueshëm i klientit në llogarinë e tij bankare dhe aftësia për të kryer
pagesa vendore dhe ndërkombëtare në çdo kohë.
 Transportueshmëri
Të gjitha shërbimet e secilës bankë janë të disponueshme nga çdo vend, për aq kohë sa ka harduerin e duhur
dhe lidhjen e internetit. Prandaj, distancat eliminohen dhe dega e bankës është aq larg sa klikimi i një tasti në
tastierë, duke u ofruar lehtësi personave me vështirësi në lëvizje.
 Shpejtësia e transaksionit
Të gjitha shërbimet e ofruara nga faqet bankare janë të centralizuara, me rezultat që klienti të zgjedhë
lehtësisht transaksionin që dëshiron të bëjë, në një kohë minimale dhe me përpjekje minimale.
 Efiçenca
Shumica e bankave ofrojnë në faqet e tyre të internetit mjete të lehta për t'u përdorur, si shërbime Alert,
përmes të cilave klientët informohen vazhdimisht për çdo ndryshim në llogaritë e tyre, bursa etj. Kjo e bën
më të lehtë për klientët të kontrollojnë transaksionet e tyre dhe të menaxhojnë asetet e tyre.
 Kostoja
Bankat, në përpjekjen e tyre për t'i paraqitur shërbimet e tyre online si më tërheqëse, ofrojnë çmime më të
ulëta në këto transaksione dhe në shumë raste komisionet janë zero.
 Mundësia e krahasimit
Klienti mund të vendosë pa mundim për produktin që preferon dhe investimin që dëshiron të bëjë, duke bërë
fillimisht kërkimin e nevojshëm të tregut për opsionin më të favorshëm për të.

2.5.4. Disavantazhet për klientët

1
Përkundrazi, disavantazhet kryesore me të cilat kërkohet të përballen klientët nga shërbimet e e-banking janë
si më poshtë:
 Mosbesimi
Fenomeni i mashtrimit kibernetik, si dhe mungesa e njohurive për sistemet e sigurisë së bankave, i
dekurajojnë klientët nga përdorimi i shërbimeve bankare elektronike, kur në fakt duhet kapërcyer qasja mjaft
konservatore ndaj transaksioneve bankare.
 Vështirësi në trajtimin
Websajtet bankare mund të duken të sikletshme për njerëzit me pak njohuri në internet. Për këtë arsye,
pagesat online, aplikimet për kredi apo transfertat e kapitalit mund ta bëjnë këtë grup klientësh potencialë të
hezitojnë të përdorin shërbimin.
 Koha e regjistrimit
Regjistrimi i një klienti të ri në shërbimet bankare elektronike mund të bëhet ose duke plotësuar një aplikim
dhe nënshkrimin e Kushteve të Përgjithshme të Transaksioneve në degën e bankës, ose në mënyrë
elektronike, ku formularët do t'i dërgohen me postë për t'i nënshkruar. Për shkak se klientit mund t'i duhet të
presë disa ditë që fjalëkalimet t'i dërgohen, ai mund të mos jetë i gatshëm të bëjë pagesa me vonesë palëve të
treta.

2.5.5. Avantazhet për bankat

Përfitimet kryesore që bankat nxjerrin nga internet banking janë si më poshtë:
1. Reduktimi i kostove operative
Ofrimi i shërbimeve e-banking nga një bankë çon në një ulje të ndjeshme të kostove operative të degëve të
saj, pasi transaksionet e kryera aty kushtojnë shumë më tepër se transaksionet e automatizuara online, me të
njëjtën infrastrukturë që përdoret nga më shumë njerëz. Në këtë mënyrë, në të njëjtën kohë arrihen ekonomi
të shkallës, pasi me rritjen e numrit të përdoruesve të e-banking, rritet edhe kostoja për transaksion. Ulja e
kostove operative mund të bëhet p.sh. me reduktimin e degëve në rrjetin e bankës, uljen e orarit të punës së
stafit, uljen e komisioneve etj.
2. Zgjerimi i bazës së klientëve
Me adoptimin e bankingut elektronik, bankat kanë mundësinë të promovojnë produktet dhe shërbimet e tyre
përmes më shumë kanaleve të shpërndarjes. Pra, nuk ka asnjë kufizim gjeografik dhe çdo klient mund të
konsiderohet si potencial, pasi tërheqja e klientëve të rinj bëhet më e lehtë, veçanërisht përmes përdorimit të
modeleve të inteligjencës së biznesit, të cilat mund të skicojnë profilin e përdoruesve të e-banking dhe të
kërkojnë për ata ekzistues. banka dhe më pas nga pjesa tjetër e tregut, në përputhje me këtë profil.
3. Rritja e besnikërisë së klientit
Klienti e percepton si përvojë shërbimin që i ofrohet nga banka, në atë masë që karakterizon qëndrimin e tij
ndaj tij. Pra, për shkak se marrëdhënia që klientët zhvillojnë me bankën është vënë në një bazë të re me e-
banking, sipas analistëve bankarë, këta klientë janë shumë të gatshëm të ndryshojnë bankën e
bashkëpunimit.

1
2.5.6. Disavantazhet për bankat

Disavantazhet përkatëse të bankingut në internet për bankat janë si më poshtë:

 Kostot e larta të kapitalit fillestar
Investimi që duhet të bëjë banka, blerja e pajisjeve të reja (softuerike dhe harduerike) dhe trajnimi i stafit të
saj për teknologjitë e reja, e bën koston e kapitalit fillestar mjaft të lartë. Amortizimi i investimit pritet të jetë
afatgjatë, pra deri në krijimin e asaj baze klientësh që do të çojë në ekonomi të shkallës, të aftë për të nxjerrë
fitim në bankë.
 Siguria e transaksionit
Siç u zhvillua më lart, sulmet e vazhdueshme kibernetike dhe metodat gjithnjë e më të sofistikuara të
mashtrimit kibernetik provojnë se sistemet kompjuterike nuk mund të konsiderohen 100% të sigurta. Për të
siguruar asetet dhe vlerën e të dhënave personale të klientëve të tyre, bankat po investojnë vazhdimisht si në
firewall ashtu edhe në pajisjet e mbikqyrjes aktive, si dhe në burime njerëzore, duke trajnuar posaçërisht
stafin e saj për të mbështetur teknologjinë e re dhe duke punësuar konsulentë të sigurisë së rrjetit.
Si përfundim, internet banking shfaqet si një kanal alternativ kyç i shpërndarjes së produkteve bankare dhe
konsiderohet si pjesë integrale e strategjisë së zhvillimit të bankave. Klienti i bankingut elektronik, nëse
dëshiron, nuk është i detyruar të vizitojë degën e një banke, pasi tashmë mund të përdorë shërbimet bankare
në distancë, përmes mjeteve specifike të komunikimit - teknologjisë dhe në fakt duke fituar të njëjtën shkallë
kënaqësie ose edhe më të madhe. , në lidhje me to.mënyrat tradicionale të shërbimit bankar18. Kjo ndodh
sepse zvogëlohet trajtimi i parave të gatshme, kostoja e transportit, rreziku i vjedhjes ose pranimit të
kartëmonedhave të falsifikuara, rritet shpejtësia dhe rritet lehtësia e kryerjes së pagesave.
Megjithatë, pavarësisht përfitimeve të dukshme të mësipërme, ka rreziqe që lidhen drejtpërdrejt si me
zhvillimin e teknologjisë ashtu edhe me aftësinë e bankave për të përshtatur sistemet e sigurisë me të dhënat
e reja, si dhe me ndjenjën e besimit të klientëve në mbrojtjen e stafit të tyre të ndjeshëm. të dhëna. Krijimi i
kuadrit të nevojshëm ligjor të institucionalizuar, siç do të analizohet në kapitullin në vijim, mbron këtë
çështje.

3.1. Internet Banking në Shqipëri

Pjesa më e madhe e produkteve të ofruara nga bankat e nivelit të dytë në Shqipëri, bëjnë pjesë në paketën
tradicionale të shërbimeve: depozitime, llogari, transferta. Depozitat kanë qenë produkti më i njohur nga ana
e publikut, por vitet e fundit, përpjekjet për minimizimin e transaksioneve në cash (kanalizimi i pagave të
punonjësve nëpërmjet bankave) sollën një zhvillim të shpejtë edhe për produktet e tjera (mund të përmendim
këtu kreditë, overdraftet, kartat etj.). Një pjesë e përdoruesve, fillimisht i panë me mosbesim produkte të tilla
dhe u munduan të qëndronin larg tyre, por gradualisht, me rritjen e sasisë së informacionit rreth avantazheve
të këtyre produkteve, përdorimi i tyre po kthehet në rutinë.

1
Në këtë proces, bankat kanë rolin kryesor në edukimin e publikut lidhur me produktet e reja. Në funksion të
këtij qëllimi, janë forcuar kërkesat rregullatore për transparencën e operacioneve bankare me publikun
(publikimi i kushteve të punës në mënyrë të qartë dhe lehtësisht të kuptueshme për të mundësuar krahasimin
e tyre midis bankave).
Pas familjarizimit me produktet e mësipërme, është rradha e prezantimit të internet banking edhe në
Shqipëri. Banka e parë që e ka ofruar këtë produkt është Banka Amerikane e Shqipërisë që në vitin 2002, me
prezantimin e ABAflex. Ende sot, ajombetet banka e vetme që ofron një paketë të qenësishme shërbimesh
nëpërmjet internetit. Ka patur përpjekje edhe nga banka të tjera për ofrimin e shërbimeve të tilla, si për
shembull Banka Raiffeisen, me anë të MultiCash, ofron shërbimin e transfertave. Por, kjo i rezervohet vetëm
një numri të kufizuar klientësh të zgjedhur, pasi i drejtohet kryesisht kompanive “duke lënë pas dore”
individët. Në hapat e parë të ofrimit të këtij shërbimi janë edhe Banka Popullore dhe Banka Credins, të cilat
për momentin ofrojnë vetëm informacion mbi llogarinë. Faktet e mësipërme flasin për një internet banking
në fillimet e tij, në Shqipëri.
Megjithëse në tregun shqiptar ekzistojnë banka që kanë mbështetjen e grupeve të fuqishme bankare të huaja,
ky shërbim ende nuk është i zhvilluar. Arsyeja kryesore është raporti kosto – përfitim. Nëse nuk ka një
numër të rëndësishëm klientësh që do të përdorin këtë shërbim, kostot e larta që lidhen me ofrimin e tij, të
përmendura më lart, do të sillnin humbje për bankat. Nga ana tjetër, nëse nuk ofrohet një shërbim i caktuar
është e vështirë të përcaktohet numri i përdoruesve potencialë të tij. Duket sikur është një rreth vicioz,
megjithatë pika kyçe në këtë rreth mbetet infrastruktura e telekomunikacionit. Duket se zhvillimi i kësaj
infrastrukture ka nxitur disa nga bankat të marrin përsipër sfidat për ofrimin e këtyre shërbimeve.
Nisur nga ecuria e produkteve të kartave dhe kredive, ndoshta edhe internet banking në Shqipëri do të ketë
një zhvillim të shpejtë në të ardhmen. Megjithatë, kjo do të varet në rradhë të parë, nga siguria që do të
ofrojnë bankat lidhur me këtë shërbim dhe së dyti, nga transparenca me klientët mbi kostot e tij.
Megjithatë, nëse jeni të interesuar për të përdorur këtë shërbim, për më shumë informacion, drejtojuni
bankës tuaj për t’u informuar nëse ajo ju ofron ose jo mundësinë e internet banking. Gjithashtu, para se të
firmosni formularin e regjistrimit përkatës, informohuni mbi kushtet e përdorimit, tarifat dhe llojet e
veprimeve që ky shërbim ju lejon.

3.2. E ardhmja e Internet Banking

Një vështrim i shpejtë mbi llojet e bankave dhe shërbimet që ato ofrojnë, na jep një panoramë të
shumëllojshme të këtij sistemi. Kështu për shembull, pjesë e tij janë si bankat tradicionale me degët dhe
filialet e tyre fizike të shpërndara në mënyrë që t’i afrohen sa më pranë klientëve të mundshëm, ashtu edhe
bankat virtuale, të cilat nuk kanë një infrastrukturë bankare tradicionale, pra sportele fizike, por ekzistojnë
vetëm online. Një rrugë e mesme në këtë mori ofertash përbëhet nga shërbimet bankare online të paraqitura
nga bankat tradicionale, si një alternativë e çmuar ndaj humbjeve të kohës në administrimin më eficient të
financave personale.
Pas një fillimi të ngadaltë, mund të themi se aktualisht, internet banking ka hyrë në një fazë zhvillimi. Ky
zhvillim vjen si rezultat i përhapjes së shpejtë të internetit, afirmimit gjithmonë e më të madh të produkteve
që ai ofron dhe reduktimit të kostove të pajisjeve informatike. Megjithatë, kur vihet në diskutim e ardhmja e
tij, dalin në pah teza dhe mendime të ndryshme. Kishte nga ata që menduan se ofrimi i një shërbimi të tillë

1
do të pasohej nga zhdukja ose minimizimi i përdorimit të kanaleve tradicionale për marrjen e shërbimeve
bankare, duke shkuar drejt bankave plotësisht virtuale. Por shumë shpejt, u pa se një hipotezë e tillë ishte
shumë optimiste dhe se ishte nënvlerësuar roli i kanaleve tradicionale. Internet banking ka sjellë pa dyshim
një evolucion në sistemin bankar, pasi ka bërë të mundur “krijimin” e një filiali banke në shtëpinë e
gjithsecilit dhe është i destinuar të zhvillohet më tej. Megjithatë, historia e viteve të fundit na tregon se
shërbimet bankare online, edhe në të ardhmen, do të kenë një funksion plotësues të atyre tradicionale.
Aktualisht, modeli më i preferuar duket të jetë ai amerikan, i quajtur modeli “clicks and mortar”, i cili nxit
klientët të përdorin internet banking për transaksionet bazë, duke I lënë më të lirë punonjësit e bankave për
shërbime si, planifikim apo drejtim financiar.
Me kalimin e kohës dhe me afirmimin e shërbimeve bankare online, ka gjasa që faqet e internetit të bankave
të përdoren po aq sa sportelet dhe ATM-të. Të gjitha këto mënyra, do vazhdojnë të jenë pjesë e një modeli
shumëkanalësh, si strategji optimale për t’i garantuar klientëve të tyre më tepër fleksibilitet, prakticitet dhe
komoditet.

4. Kushtet e veprimit për shëbimin bankar dixhital

Shërbimi bankar dixhital (shërbimi) - përfshin mundësinë e kontraktimit dhe përdorimit të shërbimeve
financiare dhe bankare përmes mënyrave të komunikimit në distancë, duke mundësuar informacion për
gjendjen e llogarisë dhe transaksionet, mundësine e kryerjes së veprimeve bankare dhe duke mundësuar
kontraktimin e shërbimeve bankare dhe financiare në formë elektronike (aty ku ështe e aplikueshme).
Pjesa publike e shërbimit – një pjesë e shërbimit e cila është e disponueshme për të gjithë, përfshirë disa
shërbime tëpërdoruesit, pa qënë nevoja për të aplikuar më parë. Përmban informacion mbi si të
familjarizoheni me funksionalitetet e shërbimit, përllogaritësin e kursit dhe informacion mbi kursin e
këmbimit të Bankës, listën e ATM-ve, detajet e kontaktit të Bankës. Për përdoruesit e shërbimit, në
aplikacionin mobile, mundëson gjithashtu edhe një pamje të përgjithshme të statusit të llogarisë së
përzgjedhur, mundësinë për të aktivizuar dhe për të përdorur disa funksionalitete të shërbimit, dhe për të
kryer logimin duke përdorur pajisjen e autorizimit #withKEY. Banka rezervon të drejtën për të ndryshuar
këtë përmbajtje.

4.1. Kushtet e përdorimit të shërbimit bankar dixhital

Kontrata për përdorimin e Shërbimit mund të firmoset duke u paraqitur në Bankë ose përmes shërbimeve
bankare dixhitale ose portalit publik, në momentin që Banka e mundëson këtë opsion.
Çdo klient me të paktën një llogari të hapur në Bankë lejohet të kontraktojë shërbimin bankar dixhital.
Në rast të mbajtësve të përbashkët të llogarisë, Banka do i mundësojë shërbimin dixhital secilit mbajtës
llogarie vetëm kur mbajtësit e llogarisë kanë të drejta për të vepruar veç e veç në llogari – me kusht që
Banka të firmosë Marrëveshjen me secilin prej mbajtësve të llogarisë që kërkon akses në Shërbim.

1
Në rast të llogarive të përbashkëta ku mbajtësit e llogarisë kanë të drejta për të vepruar vetëm bashkërisht,
shërbimin bankar dixhital nuk iu mundësohet atyre.
Për të përdorur Internet banking, Përdoruesit i kërkohet që ta aksesojë shërbimin nga një kompjuter
personal, laptop, tabletë ose nga një pajisje tjetër e përshtatshme (që përmbush kushtet teknike të
specifikuara në manualin e përdorimit të internet banking), e cila duhet të jetë e lidhur me Internetin. Për të
përdorur aplikacionin mobile, aplikacioni duhet shkarkuar nga dyqani përkatës në një pajisje (që përmbush
kushtet teknike të specifikuara në manualin e përdoruesit të mobile banking), ecila duhet të jetë e lidhur me
Internetin.

4.1.2. Kushtet teknike

Gjatë kontraktimit të shërbimit, Përdoruesi është i detyruar ti bëjë të ditur Bankës numrin e telefonit të
pajisjes celulare tek e cila Banka do të dërgojë një pjesë të kodit të regjistrimit (kodit të identifikimit) që
nevojitet për të aktivizuar aplikacionin mobile. Përdoruesi duhet gjithashtu ti bëjë të ditur Bankës një adresë
emaili tek e cila Banka mund të dërgojë dokumenta qëbkanë lidhje me Shërbimin, nëse është e nevojshme.
Klienti duhet të garantojë që të gjitha parametrat e shfletuesit janë vendosur siç duhet, në përputhje me
kushtet teknike të kërkuara.
Banka nuk do të jetë përgjegjëse për ndonjë dëm që vjen si rezultat i faktit që Përdoruesi nuk ka përdorur në
mënyrën e duhur pajisjet apo programin që nevojitet për shërbimin bankar dixhital, domethënë, Klienti nuk
e ka aksesuar dhe përdorur shërbimin nga dyqanet e internetit të specifikuara në manual por përmes
ndërmjetësimit ose asistencës nga ndonjë faqe apo platformë tjetër, ose në rastin kur Klienti nuk ushtron
kujdesin e duhur në zgjedhjen e ambjentit në të cilin do të përdorë shërbimin bankar dixhital. Banka nuk
pranon asnjë përgjegjësi për dëmet që vijnë si rezultat i ndotjes së sistemeve IT të Përdoruesit nga viruset.
Banka nuk merr përsipër asnjë përgjegjësi për ndonjë dëm të shkaktuar nga fakti që parametrat e shfletuesit
janë të ndryshme nga kushtet e nevojshme teknike.

4.1.3.Aksesimi dhe përdorimi i shërbimit përmes aplikacionit mobile

Shkarkimi i aplikacionit
Për të aksesuar dhe përdorur Shërbimin përmes aplikacionit bankar në celular, Përdoruesi duhet të përdorë
një pajisje celulare të përshtatshme me kërkesat teknike si dhe të përdorë metodën e identifikimit të zgjedhur
nga Klienti dhe të përcaktuar në Marrëveshje.
Përdoruesi e shkarkon aplikacionin mobile nga dyqanet virtuale App Store ose Google Play store, në varësi
të platformës celulare që përdor.

4.1.4. Regjistrimi

1
Pas kontraktimit të Shërbimin, për logimin fillestar në aplikacionin mobile, Përdoruesi duhet të shkarkojë
aplikacionin dhe ta instalojë atë në pajisjen celulare si dhe të kryejë proçesin e regjistrimit duke vendosur në
fushat respektive të aplikacionit mobile kodin e regjistrimit që nevojitet për aktivizimin e aplikacionit
mobile: kodi i marrë nga dega dhe kodi i marrë me SMS në numrin e telefonit të Klientit.
Pas instalimit dhe aktivizimit të aplikacionit përmes futjes së kodit të regjistrimit që i është caktuar
Përdoruesit, Përdoruesi përcakton elementin e personalizuar të sigurisë – PIN-in (si dhe aktivizon elementët
biometrik të sigurisë si gjurma e gishtit, identifikimi i fytyrës ose ndonjë metodë tjetër biometrike që
mundësohet herë pas here), me të cilin, më vonë, do të aksesojë dhe përdorë aplikacionin mobile. PIN-i i
shërben Përdoruesit për tu autentifikuar kur hyn në Shërbim nga celulari dhe mund të përdoret gjithashtu,
aty ku është e aplikueshme, edhe për të dhënë miratimin e klientit për ekzekutimin e veprimeve dhe
kontraktimin e produkteve ose ose për çdo qëllim tjetër që shërbimi mundëson, në përputhje me rregulloret
në fuqi.
- Nëse Klienti ka përzgjedhur PIN-in si dhënie miratimi për ekzekutimin e veprimeve dhe për dhënie të
miratimeve të tjera, nuk është i nevojshëm autorizimi i tyre më një metodë biometrike.
- Nëse Klienti ka përzgjedhur gjurmën e gishtit për autentifikim dhe për dhënie miratimi për ekzekutimin e
veprimeve dhe për dhënie të miratimeve të tjera, nuk është i nevojshëm autorizimi i tyre me një metodë
tjetër biometrike ose me PIN.
- Nëse Klienti ka përzgjedhur identifikimin e fytyrës për autentifikim dhe për dhënie miratimi për
ekzekutimin e veprimeve dhe për dhënie të miratimeve të tjera, nuk është i nevojshëm autorizimi i tyre më
një metodë tjetër biometrike ose me PIN.

4.1.5. Ri-Regjistrimi

Nëse aplikacioni bllokohet, fshihet apo përdoruesi dëshiron të instalojë aplikacionin në një tjetër pajisje
mobile në vend të pajisjes ekzistuese, atëherë nevojitet një kod i ri regjistrimi (kod identifikimi dhe
aktivizimi) për të riaktivizuar sërisht aplikacionin. Kodi i ri i regjistrimit për aktivizimin e aplikacionit
mobile, mund të kërkohet nga Përdoruesi i Shërbimit në degë ose përmes shërbimit Call Center. Përmes
kësaj të fundit, kodi mund të merret vetëm në rast se është kryer me sukses identifikimi i Klientit.
Përdorimi i metodave të autentifikimit është në përputhje me procedurat e aplikuara nga Banka për
identifikimin e Klientit dhe verifikimin e të drejtave mbi llogarinë bankare. Përtej kësaj Banka nuk verifikon
të drejtat e Përdoruesit për të përdorur kredencialet në përputhje me sa më sipër e as rrethanat e këtij
përdorimi.
Klienti mban përgjegjësi të plotë në lidhje më të gjitha veprimet bankare dhe me përdorimin e shërbimeve
suplementare, duke qënë se kryhen nga Përdoruesi me aplikimin e njërës prej metodave të mësipërme të
identifikimit që i janë vënë në dispozicion Përdoruesit.

1
4.1.6. Aksesimi dhe përdorimi i shërbimit përmes internet banking

Për të aksesuar dhe përdorur shërbimet përmes internet banking, Përdoruesi duhet të aksesojë faqen në web.
Aksesi dhe përdorimi i Shërbimit përmes internet banking është i mundur nëse përdoret njëra nga sistemet e
mëposhtme të autentifikimit / autorizimit:
#withKEY – nëse klienti ka zgjedhur software token, ai mund të logohet në internet banking vetëm pasi ka
shkarkuar dhe regjistruar më parë aplikacionin mobile brenda të cilit është vendosur #withkey i cili do të
gjenerojë fjalëkalimet njëpërdorimëshe për autentifikimin / autorizimin, nëse është i aplikueshëm.
Përdoruesi akseson faqen e logimit të internet banking dhe autentifikohet duke vendosur ID-në e Përdoruesit
ne fushen “ID e Përdoruesit” dhe duke vendosur fjalëkalimin njëpërdorimësh të gjeneruar nga #withKEY në
fushën "OTP".
Autorizimi i veprimeve dhe dhënia e pëlqimit, aty ku kërkohet, bëhet duke vendosur fjalëkalimin
njëpërdorimësh të gjeneruar nga #withKEY në fushën përkatëse të internet banking. Përjashtim nga kjo
proçedurë bëjnë autorizimet TDS, të cilat autorizohen duke përdorur sistemin e autorizimit të logimit të
zgjuar.
Token fizik - nëse klienti ka zgjedhur token fizik, ai mund të logohet në internet banking duke vendosur ID-
në e Përdoruesit ne fushën “ID e Përdoruesit” dhe duke vendosur fjalëkalimin njëpërdorimësh të gjeneruar
nga tokeni fizik në fushën "OTP".
Autorizimi i veprimeve dhe dhënia e pëlqimit, aty ku kërkohet, bëhet duke vendosur fjalëkalimin
njëpërdorimësh të gjeneruar nga tokeni fizik në fushën përkatëse të internet banking. Përjashtim nga kjo
proçedurë bëjnë autorizimet TDS.

4.2. Të drejtat, detyrimet dhe përgjegjësitë e përdoruesit

4.2.1. Të drejtat e Përdoruesit

Me anë të firmës elektronike, Klienti mund të kërkojë shërbime të reja ose modifikojë shërbimet që akseson
përmes internet banking ose aplikacionit mobile. Pranimi (konfirmimi) i aplikimit nga Banka përbën
firmosje të Marrëveshjes ose modifikim të Marrëveshjes fillestare.
Përmes Shërbimit, Klienti do të jetë në gjendje të aksesojë të gjitha produktet dhe shërbimet që ka me
bankën dhe të cilat Banka i ka mundësuar për ti parë, kontraktuar dhe mbyllur përmes këtyre kanaleve.

4.2.2. Përdoruesi është i detyruar:

- Të ruajë pajisjet dhe të dhënat për autentifikim dhe autorizim në mënyrë që të parandalojë dëmtimin,
shkatërrimin, humbjen, mosdisponueshmërinë, vjedhjen apo keqpërdorimin e tyre.

1
- Të mos regjistrojë në letër, në mënyrë elektronike apo në ndonjë mjedis tjetër, e as të mos i bëjë të ditur
personave të tretë PIN-in, fjalëkalimin dhe ndonjë të dhënë tjetër që shërben për të aksesuar dhe përdorur
Shërbimin.
- Të përdorë sistemin e autentifikimt dhe autorizimit në mënyrë të tillë që të garantojë fshehtësinë:
fjalëkalimi, PIN-i dhe të dhënat e gjeneruara nga sistemi i autenfitikimit / autorizimit nuk duhen shkruar,
shpërndarë apo bërë të ditura palëve të treta.
- Ti paguajë Bankës komisionet përkatëse në përputhje me tarifat bankare, në rast se humbet ose dëmton ose
nuk e kthen mbrapsht pas përfundimit të kontratës për përdorimin e shërbimit bankar dixhital, tokenin
- Të njoftojë Bankën pa vonesë për humbjen, vjedhjen apo keqpërdorimin e pajisjes së autentifikimit /
autorizimit, apo pajisjes celulare në të cilën është shkarkuar aplikacioni ose në rast të përdorimit të
paautorizuar të tij, dhe Banka, me marrjen e njoftimit do të bllokojë pajisjen e autentifikimit / autorizimit
dhe / ose shërbimet.
Detyrimet e sigurisë të Përdoruesit janë si vijon:
- Të aksesojë Shërbimin duke përdorur kompjuterin e duhur (hardware dhe software) dhe pajisje
komunikimi të cilat janë në përputhje me konfigurimet e publikuara në faqen zyrtare të Bankës dhe / ose në
degët e bankës, dhe të cilat janë instaluar dhe përditësuar në përputhje me të gjitha përditësimet e
disponueshme nga prodhuesi: sistem operativ, shfletues I internetit, mbrojtës antivirus dhe firewall.
- Ti përmbahet të gjitha masave të sigurisë për mbrojtjen dhe përdorimin e kompjuterave, pajisjeve celulare
dhe pajisjeve të tjera që janë aktivizuar për të përdorur shërbimin, përfshirë:
 mbrojtjen e aksesit në kompjuter, celular dhe pajisje të tjera duke përdorur një fjalëkalim
konfidencial
 ruajtjen e fshehtësisë së PIN-it për të parandaluar përdorimin e paautorizuar
 të marrë parasysh faqet që vizitohen në pajisjet që aksesojnë Shërbimin pasi aksesi në disa faqe
interneti përfshin një risk të shtuar për infektimin e kompjuterave, pajisjeve celulare dhe pajisjeve të
tjera nga programe dashakeqe
 përditësimi i rregullt i programit antivirus
 hyrja në Shërbim vetëm duke përdorur URL-në e duhur.
 kontrolli periodik i njoftimeve të dërguara nga Banka përmes shërbimit si dhe veprimi në përputhje
me këto njoftime
 informimi i menjëhershëm i Bankës në rast ndryshimi të numrit të telefonit për të garantuar një
funksionim të sigurtë të Shërbimit (dërgimi i SMS për autorizimin përmes SMS dhe SMS me kodin e
identifikimit, i nevojshëm për aktivizimin e aplikacionit mobile).

4.3. Detyrimet dhe përgjegjësitë e Bankës

Për çdo hyrje të suksesshme në Shërbim, konsiderohet se autorizimi është bërë nga Përdoruesi. Banka do të
konsiderojë veprimet e urdhëruara duke përdorur metodat e mësipërme të identifikimit si të miratuara nga
Përdoruesi dhe do të përmbushë udhëzimet e dhëna në lidhje me një shërbim duke përdorur metodat e

1
mësipërme të identifikimit, si një udhëzim të dhënë nga Përdoruesi, dhe marrëveshja në lidhje me shërbimin
do të krijohet, ndryshohet ose përfundohet nëpërmjet konfirmimit të udhëzimit nga ana e Bankës. Banka nuk
shqyrton të drejtën e përdoruesit për të përdorur ID-në e përdoruesitose fjalëkalimin, apo rrethanat e
përdorimit.
Banka rezervon të drejtën për të modifikuar gamën e shërbimeve që lidhen me shërbimet e ndryshme
dixhitale. Klienti mund të gjejë informacion të detajuar mbi gamën e shërbimeve, mënyrën se si ato mund të
përdoren, dhe mbi kërkesat teknike, në Manualin përkatës të Përdorimit ose mund të informohet nëpërmjet
shërbimit bankar dixhital ose në faqen e internetit të Bankës.
Banka nuk do të jetë përgjegjëse për ndonjë dëm që i shkaktohet Përdoruesit për shkak të:
 mosfunksionimit ose funksionimit jo të duhur të kompjuterave, pajisjeve celulare ose pajisjeve të
tjera që nuk janë pronë e Bankës të cilat përdoren për të hyrë në shërbim
 avarisë të sistemit kompjuterik ose sistemit operativ të pajisjeve mobile të përdorura për të hyrë në
Shërbim
 përdoruesit ose hyrjes së personave të tjerë të paautorizuar në pajisjen e caktuar dhe / ose
aplikacionin e autentifikimit / autorizimit
 forcave madhore si lufta, trazirat, aktiviteti terrorist, fatkeqësi natyrore, epidemi, greva, ndërprerje e
furnizimit me energji elektrike, probleme në telekomunikacion dhe rrjete të tjera, gabime në
transmetim të rrjeteve të telekomunikacionit, vendime dhe veprime të organeve qeveritare, si dhe
gjithë rrethanat e ngjashme, ngjarja e të cilave nuk mund t'i atribuohet Bankës ose që janë jashtë
kontrollit të Bankës dhe të cilat kanë penguar përdorimin Shërbimit dixhital.
 humbjes, dëmtimit ose shkatërrimit të të dhënave dhe pajisjeve të Përdoruesit

4.4. Komisione
Me nënshkrimin e Marrëveshjes së Shërbimit, Përdoruesi është i detyruar të paguajë komisionet përkatëse
për ekzekutimin e veprimeve përmes Shërbimit si dhe tarifave të tjera të përfshira në Kushtet e Punës së
Bankës, për gjatë gjithë kohëzgjatjes se Marrëveshjes.
Nëse Përdoruesi nuk ka fonde të mjaftueshme në dispozicion në llogarinë e caktuar, atëherë Banka ka të
drejtë të mbajë tarifat / komisionet nga ndonjë llogari / produkt tjetër që klienti ka me Bankën.
Shuma dhe llojet e tarifave dhe kostove të tjera që mund të lindin gjatë përmbushjes së Marrëveshjes
përcaktohen në Kushtet e punës së Bankës.

4.5. Limitet

Për të përdorur shërbimin bankar dixhital, do të aplikohen limite ditore dhe mujore për transaksionet e
pagesave kombëtare, ndërkombëtare dhe ndërkufitare. Informacioni mbi shumat e limiteve ditore dhe
mujore është në dispozicion të Përdoruesit në të dy Shërbimet Mobile Banking dhe Internet Banking.
Përdoruesi mund të rrisë/zvogëlojë limitet Brenda vlerës standarte të përcaktuar nga Banka ose duke u
paraqitur në degë ose përmes shërbimit dixhital. Limiti ditor / mujor i specifikuar në kërkesën e Përdoruesit,

1
aplikohet menjëherë. Gjatë përdorimit ditor dhe mujor të shërbimit, pagesat në monedha të huaja
konvertohen në equivalentin e monedhës së huaj sipas kursit të blerjes së Bankës.
Banka përcakton se cilat lloje veprimesh nuk ndikojnë në uljen e limitit ditor dhe mujor, përkatësisht:
 Transfertë personale (transfertë ndërmjet llogarive të veta në LEK)
 Veprime me kurs (transferta ndërmjet llogarive të veta në monedhë të ndryshme)
 Udhërpagesë periodike
 Debitime direkte (klienti mund të vendosë limitin që dëshiron gjatë krijimit të debitimin direkt)
 Pagesë karte (ripagim i detyrimit të kartës së kreditit)
 Shitja e depozitave
 Transaksione të reja sic mund të pasurohen hera herës

4.6. Ekzekutimi i veprimeve

Nëpërmjet Shërbimit Banka i mundëson Përdoruesit kryerjen e pagesave brenda dhe jashtë vendit kur të
aktivizohen nga Banka. Urdhrat e pagesave të autorizuara përmes shërbimit ekzekutohen në përputhje me
informacionin e publikuar në Kushtet e Punës.
Në varësi të llojit të sistemit të autentifikimit dhe autorizimit të përdorur nga Përdoruesi, aprovimi për të
ekzekutuar një transaksion pagese, jepet nga Përdoruesi përmes sistemeve të autentifikimit / autorizimit në
përputhje me mënyrat e përshkruara në këtë dokument.
Banka lejon Përdoruesin që nëpërmjet Shërbimit të aktivizojë të ashtuquajturën proçedurë për Transferta të
shpejta. Pasi Përdoruesi në mënyrë të pavarur ose nëpërmjet Shërbimit të Internet Banking të ISBA zgjedh
dhe autorizon përdorimin e këtij funksionaliteti përmes sistemit të autentifikimit / autorizimit që ai / ajo
përdor, kur inicion një pagesë, sistemi nuk do ti kërkojë autorizimin individual të pagesës nga Përdoruesi.
Përdoruesi në mënyrë të pavarur, përmes shërbimit dixhital mund ta ç’aktivizojë këtë funksionalitet.
Banka lejon Klientin që përmes shërbimit të përcaktojë të ashtuquajturën Llogari të besuar, për të cilën
sistemi nuk do të kërkojë ekzekutimin e proçedurës së autorizimit. Një llogari e besuar mund të jetë çdo
llogari drejt së cilës Përdoruesi vendos të iniciojë urdhërpagesat pa iu nënshtruar proçesit të autorizimit.
Klienti mund ta ç’aktivizojë këtë funksionalitet nëpërmjet shërbimit dixhital.
Banka i jep mundësinë klientit të aktivizojë përmes shërbimit dixhital, funksionalitetin e pagesës #withPAY.
Banka do ti dërgojë Klientit ekstraktin e llogarise/ve apo produkteve të tjera bankare që Klienti ka me
Bankën përmes platformës bankare dixhitale, kurdo që ky opsion do të mundësohet. Mënyrat e tjera
alternative të marrjes së ekstrakteve bankare, mund të konfigurohen nga vetë Klienti në shërbimin bankar
dixhital.

4.7. Orari i funksionimit të Shërbimit Dixhital

1
Sistemet janë në dispozicion 24 orë në ditë me përjashtim të mbylljes periodike dhe periudhave të
mirëmbajtjes së sistemit.
Banka do të informojë Klientin në kohë mbi periudhat e mirëmbajtjes së sistemit.
Gjatë mirëmbajtjes periodike të shërbimit, përdoruesi nuk do të jetë në gjendje të përdorë Shërbimin
pjesërisht ose plotësisht.
Shërbimet periodike të mirëmbajtjes kryhen në një kohë kur, sipas vlerësimit të Bankës, frekuenca e
përdorimit të Shërbimit është më e ulët.
Kohërat e proçesimit të transaksioneve janë të përcaktuara në Kushtet e Punës së Bankës.
Në rast të problemeve teknike ose keqfunksionimeve, banka do të fillojë punën për korrigjimin e defektit
brenda 1 dite pune nga identifikimi i problemit.

5 . Bankat Shqiptare drejt dixhitalizimit , Ndikimi I Pandemisë (Intervista)