Edukasyon 

sa 
Pagpapakatao 9 
Ikatlong Markahan – Modyul 2: 
 
Ibigay ang Nararapat 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 2: Ibigay ang Nararapat
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – Schools Division of Bataan

Office Address: Provincial Capitol Compound, Balanga City, Bataan
Telefax: (047) 237-2102
E-mail Address: bataan@deped.gov.ph
 9

Edukasyon sa 
Pagpapakatao 
Ikatlong Markahan – Modyul 2: 
 
Ibigay ang Nararapat 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 Paunang Salita 
 

Ang  Self-Learning  Module  o  SLM  na  ito  ay  maingat  na  inihanda  para  sa 
ating  mag-aaral  sa  kanilang  pag-aaral  sa  tahanan.  Binubuo  ito  ng  iba’t-ibang 
bahagi  na  gagabay  sa  kanila  upang  maunawaan  ang  bawat  aralin  at malinang ang 
mga kasanayang itinakda ng kurikulum. 
 
Ang  modyul  na  ito  ay  may  inilaang  Gabay  sa  Guro/Tagapagdaloy  na 
naglalaman  ng  mga  paalala,  pantulong  o  estratehiyang  magagamit  ng  mga 
magulang  o  kung  sinumang  gagabay  at  tutulong  sa  pag-aaral  ng  mga  mag-aaral 
sa kani-kanilang tahanan. 
 
Ito  ay  may  kalakip  na  paunang  pagsusulit  upang  masukat  ang  kaalaman 
ng  mag-aaral  na  may  kaugnayan  sa  inihandang  aralin.  Ito  ang  magsasabi  kung 
kailangan  niya  ng  ibayong  tulong  mula  sa  tagapagdaloy  o  sa  guro.  Mayroon  ding 
pagsusulit  sa  bawat  pagtatapos  ng  aralin  upang  masukat  naman  ang  kanilang 
natutunan.  May  susi  ng  pagwawasto  upang  makita  kung  tama  o  mali  ang  mga 
sagot  sa  bawat  gawain  at  pagsusulit.  Inaasahan  namin  na  magiging  matapat  ang 
bawat isa sa paggamit nito. 
 
Pinapaalalahanan  din  ang  mga  mag-aaral  na  ingatan  ang  SLM  na  ito  upang 
magamit  pa  ng  ibang  mangangailangan.  Huwag  susulatan  o  mamarkahan  ang 
anumang  bahagi  ng  modyul.  Gumamit  lamang  ng  hiwalay  na  papel  sa pagsagot sa 
mga pagsasanay. 
 
Hinihikayat  ang  mga  mag-aaral  na  makipag-ugnayan  agad  sa  kanilang  guro 
kung  sila  ay  makararanas  ng  suliranin  sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng 
SLM na ito. 
 
Sa  pamamagitan  ng  modyul  na  ito  at  sa  tulong  ng  ating  mga  tagapagdaloy, 
umaasa kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan. 
 

Alamin 
 
 
 
Ang Modyul na ito ay dinesenyo at sinulat para sa iyo. Ito ay ginawa upang 
mas mapalalim ang iyong kaalaman sa pag- unawa ng katarungang panlipunan. 
Sa huli’y inaasahang maipamamalas mo ang mga sumusunod na kaalaman, 
kakayahan at pang- unawa: 
 
 
1. Napatutunayan na may pananagutan ang bawat mamamayan na 
ibigay sa kapwa ang nararapat sa kanya. 
 
 
2. Natutugunan ang pangangailangan ng kapwa o pamayanan sa 
mga angkop na pagkakataon. 
 

Subukin 
 
 
 
 
Panuto: ​Basahin at unawain ang mga sumusunod na katanungan. Piliin ang titik 
ng tamang sagot at isulat ito sa iyong sagutang papel. 
 
1. Ano ang pangunahing prinsipyo ng Katarungan? 
a. Palaging nakakasalamuha ang kapwa. 
b. Tutulong ang mga mayayaman sa mahihirap. 
c. Paggalang sa karapatan ng bawat isa. 
d. May ugnayan na namamagitan sa dalawang tao. 
 
2. Nagsisimula ang katarungang panlipunan sa: 
a. sarili b. pamahalaan c. lipunan d. Diyos 
 
3.Bakit mahalaga sa katarungan na ibinabatay sa moral na batas ang legal na 
batas? 
a. Ang moral na batas ay napapaloob sa Sampung Utos ng Diyos. 
b. Ang pagpapakatao ay napapatingkad kung ang legal na batas ay 
alinsunod sa moral na batas. 
c. Hindi maaaring paghiwalayin ang moral at legal na batas upang 
magkaroon ng katarungan sa lipunan. 
d. Wala sa nabanggit. 
 
4. Ang katarungan ay pagbibigay sa kapwa ng nararapat para sa kanya. Alin sa 
mga sumusunod na sitwasyon ang nagpapakita nito? 
a. Kumakain nang sabay- sabay ang mga miyembro ng pamilya. 
b. Pinapayuhan ang kapatid na gawin ang kanyang mga gawaing bahay. 
c. May “FeedingProgram” ang paaralan para sa mga mag- aaral na kulang sa 
timbang. 
d. May bumibili sa lahat ng paninda ng tindera sa palengke upang makauwi 
ito ng maaga. 
 
5. Alin sa sumusunod ang kilos ng isang makatarungang tao? 
a. Pinag - uusapan ng mga manggagawa ang kasalukuyang nangyayari sa 
sistemang legal ng bansa. 
b. Inaalam ng mga mag- aaral ang kanilang tungkulin at karapatan sa 
lipunan. 
c. Nagkikita-kita ang mga kabataang lalaki sa auditorium ng kanilang 
barangay tuwing sabado ng hapon upang maglaro ng basketball. 
d. Nagbibigay ng limos si Chelsea sa mga pulubing nakatira sa gilid ng 
simbahan upang may mai-post sa kanyang facebook. 
 
Para sa bilang 6 – 10, isulat ang salitang TAMA kung ang isinasaad ng mga 
pangungusap ay katotohanan at MALI naman kung hindi. 
 
6. Ang paggalang sa karapatan ng kapwa ay palatandaan ng pagiging 
makatarungang tao. 
 7. Maaring mapataas o mapababa ang dignidad ng tao depende sa 
kanyang kalagayan sa buhay. 
 
8. Ang katarungan ay isang mahalagang pundasyon ng panlipunang 
pamumuhay. 
 
9. Nag-uugat ang dignidad ng tao sa kanyang kakayahan bilang isang 
nilalang. 
 
10. Ang pagiging makatarungan sa kapwa tao ay nagsisimula at 
sinasanay sa pamilya. 
 

 
 
 
“At sa isang katwang balik – ikot ng ugnayang tao at komunidad, kung wala ring 
katarungan sa lipunan, pati ang tao sa loob nito ay hindi magagawang mabuo ang 
sarili.” 
 
 
 
 
Balikan 
 
 
 
 
Punan ang patlang ng wastong salita upang mabuo ang talata. Piliin ang tamang 
sagot sa loob ng kahon. 
 
 

 
1. Masasabing isa kang makatarungang tao kung ginagamit mo ang iyong lakas sa 
sa batas at karapatan ng kapwa. 
2. Ang katarungang panlipunan sa tunay na kahulugan nito ay kumikilala sa 
ng tao. 
3. Sa pamamagitan ng pagiging makatarungan, sinusunod mo ang  . 
4. Maitataguyod ang katarungang panlipunan sa pamamagitan ng pagbibigay mo 
sa iyong kapwa ng  sa kanya. 
5. Sa  , una mong nararanasan ang mga bagay- bagay na nagbibigay sa 
iyo ng kamalayan tungkol sa katarungan. 
 

Tuklasin 
 
 
 
 
Gawain 1: ​Gumawa ng pagtatasa kung anong mga palatandaan ng pagiging 
makatarungang tao ang taglay mo sa iyong sarili sa kasalukuyan. 
 
  
Mga Palatandaan ng Pagiging Makatarungang  Ako Ito  Hindi Ako 
Tao  Ito 
1.  Isinasaalang – alang ko ang mga karapatan ng 
tao sa aking paligid. 
2. Inuunawa ko ang bawat sitwasyon sa 
obhektibong paraan upang makakilos nang 
makatarungan ayon sa hinihingi ng sitwasyon. 
3. Kahit alam ko kung ano ang nararapat sa akin 
ay maaari akong magparaya alang- alang sa 
mas nangangailangan nito. 
4. Handa akong magbigay ng aking sarili upang 
makatulong sa pagpapabuti ng kapakanan o 
buhay ng aking kapwa. 
5. Kinikillala ko at iginagalang ang mga Karapatan 
ng bawat miyembro sa aking pamilya. 
6.  Kinikilala at iginagalang ang mga Karapatan 
ng ibang tao sa paaralan, trabaho, sa aming 
barangay, o sa bansa. 
7.  Itinataya (commit) ko ang aking sarili sa 
kasunduang mayroon ako at ang aking mga 
kaibigan. 
8. May kamalayan ako kung anong karapatan ang 
dapat kong igalang lalo na ang may kaugnayan 
sa likas na batas. 
9.  Tinutupad ko ang  aking  pangako  at  mga 
komitment sa buhay. 
10. Nauunawaan ko na ang pagsalungat, 
pagbatikos, at pagpuna sa iba na kulang ng 
batayan ay kawalan ng katarungan. 
 
Gawain 2: ​Batay sa natapos na pagtatasa, sagutin ang mga sumusunod na 
katanungan. 
1. Ano ang naramdaman mo sa kinalabasan ng iyong pagtatasa? Ipaliwanag. 
2. Sa kabuuan, anu- ano ang mga natuklasan mo tungkol sa iyong sarili batay sa 
resulta ng indibidwal na pagtatasa? 
3. Sa iyong palagay , paano ka makatutulong o makikibahagi sa pagpapairal ng 
katarungang panlipunan? 
 

Suriin 
 
 
 
 
 
Ano ang katarungan? Ayon kay Dr. Manuel B. Dy Jr, ​ang katarungan 
ay  isang  pagbibigay  at  hindi  isang  pagtanggap.  ​Kung  kaya  ang 
tuon  ng  katarungan  ay  ang  labas  ng  sarili.  Nangangailangan  ito  ng 
panloob na kalayaan mula sa pagkiling sa sariling interes.
 
Isinasaalang  -alang  ng  katarungang  panlipunan  ang  paggalang  sa 
dignidad ng tao sapagkat may halaga ang tao ayon sa kanyang taglay 
na kalikasan.
 
Mahalagang  tandaan  na  ang  pangunahing  prinsipyo  ng  katarungan 
ay  ang  paggalang  sa  karapatan  ng  bawat  isa  anumang  ugnayan 
mayrooon ka sa iyong kapwa.
 
Mahalaga ang papel na ginagampanan ng iyong mga magulang upang 
magkaroon  ka  ng  kamalayan  tungkol  sa  katarungan.  Sa 
pamamagitan  ng  kanilang  paggabay,  nagsisimula  ka  na  magkaroon 
ng mapanagutang ugnayan sa iyong kapwa,na daan tungo sa pagiging 
makatarungan.
 
Ang katarungang panlipunan ay nauukol hindi lamang sa ugnayan ng 
tao sa kanyang kapwa kundi sa ugnayan din nya sa lipunan.
 
Masasabing  umiiral ang katarungang panlipunan kung naisasabuhay 
ang  mga  sumusunod:  paggalang  sa  karapatan  ng  bawat  tao, 
paglampas  sa  sariling  interes,  at  pagsasaalang  -alang  sa  kabuuang 
sitwasyon upang tunay na makamit ang kabutihang panlahat.
 
May  mga  kaugnay  na  pagpapahalaga  ang  katarungang  panlipunan. 
Ang  mga  ito  ay  ang  dignidad  ng  tao,  katotohanan,  pagmamahal, 
pagkakaisa  at  kapayapaan.  Makatutulong  sa  iyong  pagsisikap  na 
maging makatarungang tao ang pag- unawa mo sa mga ito.
 
Masalimuot  man  ang  pagtupad  ng  iba’t-ibang  tungkulin  sa  bawat 
papel  na  ginagampanan  ,  lalo  na  sa lipunan, mahalagang patuloy na 
tayahin  ang  sarili  kung  napauunlad  mo  ang  mga  kaloob  ng  diyos  sa 
pamamagitan  ng pagtupad ng iyong mga tungkulin at paglilingkod sa 
lipunan.
 

Pagyamanin 
 
 
 
 
Gawain  3:  ​Gumawa  ng  isang  malikhaing  collage  na  nagpapamalas  ng 
pananagutan  mo  bilang  mamamayan  sa  pangangailangan  ng  iyong  kapwa  o 
pamayanan sa panahon ng pandemya o kalamidad. 
 
 
 
BATAYAN SA  PAMANTAYAN  PUNTOS 
PAGMAMARKA 
           
Kaangkupan  sa  tema  o  8  puntos 
paksa 

     
Kahusayan sa  7  puntos 
pagpapahayag ng 
mensahe gamit ng sining 

     
Kalinisan  5  puntos 
Kabuuang Marka  20 puntos 
 

Isaisip 
 
 
 
Gawain 4: ​Gamit ang malikhain mong pag- iisip, ipaliwanag ang mensaheng nais 
iparating ng larawan. 
 
 
 
 

 
Paliwanag: 
  
 
 
 
 
 

Isagawa 
 
 
 
 
Gawain  5:  ​Sumulat  ng  tatlong  (3)  saknong  na  tula  na  nagpapakita  kung, 
Paano  ka  makatutulong  upang  maitaguyod  ang  pag-  iral  ng  Katarungang 
Panlipunan? 
 
 

 
 
 
 

Tayahin 
 
 
 
 
Panuto: ​Basahin at unawain ang mga sumusunod na katanungan. Piliin ang titik 
ng tamang sagot at isulat ito sa iyong sagutang papel. 
 
1.Bakit mahalaga sa katarungan na ibinabatay sa moral na batas ang legal na 
batas? 
a. Ang moral na batas ay napapaloob sa Sampung Utos ng Diyos. 
b. Ang pagpapakatao ay napapatingkad kung ang legal na batas ay 
alinsunod sa moral na batas. 
c. Hindi maaaring paghiwalayin ang moral at legal na batas upang 
magkaroon ng katarungan sa lipunan. 
d. Wala sa nabanggit. 
 
2. Alin sa sumusunod ang kilos ng isang makatarungang tao? 
a. Pinag- uusapan ng mga manggagawa ang kasalukuyang nangyayari sa 
sistemang legal ng bansa. 
b. Inaalam ng mga mag- aaral ang kanilang tungkulin at karapatan sa 
lipunan. 
c. Nagkikita-kita ang mga kabataang lalaki sa auditorium ng kanilang 
barangay tuwing sabado ng hapon upang maglaro ng basketball. 
d. Nagbibigay ng limos si Chelsea sa mga pulubing nakatira sa gilid ng 
simbahan upang may mai- post sa kanyang facebook. 
 
3. Nagsisimula ang katarungang panlipunan sa: 
a. sarili b. pamahalaan c. lipunan d. Diyos 
 
4. Ano ang pangunahing prinsipyo ng katarungan? 
a. Palaging nakakasalamuha ang kapwa. 
b. Tumutulong ang mga mayayaman sa mahihirap. 
c. Paggalang sa karapatan ng bawat isa 
d. May ugnayan na namamagitan sa dalawang tao 
 
5. Ang katarungan ay pagbibigay sa kapwa ng nararapat para sa kanya. Alin sa 
mga sumusunod na sitwasyon ang nagpapakita nito? 
a. Kumakain nang sabay- sabay ang mga miyembro ng pamilya. 
b. Pinapayuhan ang kapatid na gawin ang kanyang mga gawaing bahay. 
c. May “FeedingProgram” ang paaralan para sa mga mag- aaral na kulang sa 
timbang. 
d. May bumibili sa lahat ng paninda ng tindera sa palengke upang makauwi 
ito ng maaga 
 
Para sa bilang 6 – 10, isulat ang salitang TAMA kung ang isinasaad ng mga 
pangungusap ay katotohanan at MALI naman kung hindi. 
 
6. Ang katarungan ay isang mahalagang pundasyon ng panlipunang 
pamumuhay. 
 7. Ang paggalang sa karapatan ng kapwa ay palatandaan ng pagiging 
makatarungang tao. 
 
8. Ang pagiging makatarungan sa kapwa tao ay nagsisimula at 
sinasanay sa pamilya. 
 
9. Maaring mapataas o mapababa ang dignidad ng tao depende sa 
kanyang kalagayan sa buhay. 
 
10. Nag-uugat ang dignidad ng tao sa kanyang kakayahan bilang isang 
nilalang. 
 
 
 
 
 
 
Karagdagang Gawain 
 
 
 
 
Gawain 6: ​Pumili ng isa sa loob ng kahon at ibigay ang pagsusuri ayon sa 
hinihingi ng mga sumusunod: 
a. Sanhi o dahilan 
b. Epekto sa buhay ng tao 
c. Epekto sa lipunan 
d. Mga paraan ng paglutas ng mga paglabag upang mapanumbalik ang 
minimithing Katarungang Panlipunan 
 
 
 
 
Susi sa Pagwawasto 
 
 
 
 

 
 Sanggunian 
  Mula sa internet 
 
https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fimgv2-1- 
f.scribdassets.com%2Fimg%2Fdocument%2F448712278%2Foriginal%2F2b32dd17 
63%2F1605884524%3Fv%3D1&imgrefurl=https%3A%2F%2Fwww.scribd.com%2Fd 
ocument%2F448712278%2FGrade-4-TG-ESP-Quarter- 
4&tbnid=YNfUkp1SHds1zM&vet=12ahUKEwi90J6- 
r77uAhWH6mEKHTO5Dx8QMygZegUIARDKAQ..i&docid=ibzC8td7ogk_PM&w=768 
&h=1024&itg=1&q=pananagutan%20sa%20kapwa%20at%20lipunan%20drawing& 
hl=en&ved=2ahUKEwi90J6-r77uAhWH6mEKHTO5Dx8QMygZegUIARDKAQ 
 
http://www.depednegor.net/uploads/8/3/5/2/8352879/esp_9_lm_draft_3.31.201 
4-2.pdf 
 
 
Mga Aklat 
 
 
Gayola, Sheryl T. et.al. Edukasyon sa Pagpapakatao-Ikasiyam na Baitang.Modyul 
para sa mag-aaral Unang Edisyon 2015.ISBN:98-9601-75-3 DepEd-IMC