Ang Pagbabaybay na Pasulat

Mga tuntunin sa pagbabaybay ayon sa isang bahagi ng BINAGONG

GABAY SA ORTOGRAPIYA NG WIKANG FILIPINO 2013 mula sa
KOMISYON SA WIKANG FILIPINO.
 Gamit ng walong bagong titik
- Pangunahing paggamit ng mga kahawig na tunog sa pagsulat ng
mga salita mula sa katutubong wika ng Filipinas. Mga letra na C,
F, J, Ñ, Q, V, X, Z
Halimbawa:
Safot (Ibaloy) Sapot ng gagamba
Falendag (Tiruray) Plawtang pambibig na may nakaipit na
dahon sa ihipan
Feyu (Kalinga) Pipa na yari sa bukawe o tambo
 Bagong Hiram na Salita
- Ginagamit din ang walong dagdag na titik sa mga bagong hiram
na salita mulang Espanyol, Ingles, at iba pang wikang banyaga.
Halimbawa:
Forma- porma
Firma- pirma
Ventana- bintana
Cheque- tseke
 Lumang Salitang Espanyol
- Nakalista sa Diccionario Tagalog-Haispano (1914) ni Pedro
Serrano-Laktaw hanggang sa mga enti sa Diksyunaryo Tesauro
Pilipino-Ingles (1972) ni Jose Villa Panganiban..
Halimbawa:
Vacacion- Bakasyon
Candela- Kandila
 Por que- Porke
 Di Binabagong Bagong Hiram
- Maituturing na bagong hiram ang mga salita na hindi pa
matatagpuan sa dalawang binanggit na diksyunaryo Diccionario
Tagalog-Haispano (1914) at Diksyunaryo Tesauro Pilipino-Ingles
(1972)
Halimbawa:

- Futbol, Fertil, Fosil, Visa, Vertebra.

 Problema sa C, Ñ, Q, X
- Mapapansin sa mga binanggit na halimbawa ng bagog hiram
na salita na hindi pa ginagamit ng lahat ng dagdag na titik.
- Sa kaso ng C, problema ang pangyayari na may dalawang
paraan ito ng pagbigkas na maaaring katawanin ng K o S.
Halimbawa:
K ang tunog nito sa unang titik ng coche (kotse) ngunit S naman
ang tunog sa unang titik ng ciudad (siyudad)
- Sa kaso ng Ñ, napakalimitado kahit sa Espanyol ng mga salita na
nagtataglay ng titik na ito.
- Sa kaso namanng Q at X may palagay na hindi isahang tunog ang mga
nabanggit na titik nagiging kw o ky ang Q at ks ang X.
 Panghihiram gamit ang bagong titik
- Sa pangkalahatan, sa gayon, ang walong dagdag na titik sa
alpabeto ay ginagamit sa dalawang pagkakataon.
- Una sa mga pangngalang pantangi.

Halimbawa:
Charles, Cordero, San Fernando, Jupiter, Santo Nino atbp.
 Sa katawagang siyentipiko at teknikal.
Halimbawa: Carbon Dioxide, Albizia Falcataria, Jus sanguinis, Quo
Warranto, Valence, X-Axis atbp.
 Eksperimento sa Ingles
- Sa pangkalahatan, ipinahintulot at ginaganyak ang higitr
pang eksperimento sa reispelling o pagsasa-Filipino ng
ispelling ng mga bagong hiram sa Ingles at ibang wikang
banyaga. Dapat madagdaggan nang higit ang istambay
(stand by), Boksing (boxing), Rises (recess) atbp. Ang
ganitong Re-ispelling ay malaking tulong sa mga mag-aaral
dahili higit na madaling makilala ang nakasulat na nersyon na
salita.
 Kailan dapat hindi pa maaari ang re-ispelling
Halimbawa:
Baka walang bumili ng KOK (Coke) at mapagkamalan itong
pinaikling tilaok ng manok.
 Espanyol muna bago Ingles
Halimbawa:
Sa halip, maaaring unang piliin ang singkahulugang salita
mulang Espanyol, lalo’t may nahahawig na anyo, dahil higpit
na umaalinsunod ang wikang Espanyol sa bigkas at baybay
na Filipino kaysa Ingles.