8

Araling
Panlipunan
Ikalawang Markahan –
Modyul 4: Ang Daigdig sa
Klasikal at Transisyonal na
Panahon
Araling Panlipunan-Grade 8
Self-Learning Module (SLM)
Ikalawang Markahan – Modyul 4: Ang Daigdig sa Klasikal at Transisyonal na Panahon
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Lynnie G. Sollesta
Editors: Emma D. Lumogdang & Ferdinand Niquinto
Tagasuri: Evelyn C. Frusa PhD, Antonio V. Amparado Jr. Rolex H. Lotilla, and Arvin M. Tejada
Tagaguhit:
Tagalapat: Precious Joy A. Ubas
Pabalat na may Malikhaing Disenyo:
Tagapamahala: Allan G. Farnazo, CESO IV – Regional Director
Fiel Y. Almendra, CESO V – Assistant Regional Director
Crispin A.Soliven Jr., CESE V- Schools Division Superintendent
Roberto J. Montero, CESE - Assistant Schools Division Superintendent
Gilbert B. Barrera – Chief, CLMD
Arturo D. Tingson Jr. – REPS, LRMS
Peter Van C. Ang-ug – REPS, ADM
Johnny M. Sumugat – Subject Area Supervisor
Nida Pastor - OIC CID Chief
Evelyn C. Frusa PhD-Division EPS In Charge of LRMS
Bernardita M. Villano-Division ADM Coordinator

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – SOCCSKSARGEN Region

Office Address: Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax: (083) 2288825/ (083) 2281893
E-mail Address: region12@deped.gov.ph
 8
Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan –
Modyul 4:
Ang Daigdaig sa Klasikal at
Transisyonal na Panahon
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 8 ng Self-

Learning Module (SLM) para sa araling Ang Daigdaig sa Klasikal at Transisyonal
na Panahon!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka,
ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang
pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala,
panulong o estratehiyang magagamit sa
paggabay sa mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-

aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at
itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

2
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 8 ng Self-Learning Module

(SLM) ukol sa Ang Daigdaig sa Klasikal at Transisyonal na Panahon!

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas
na suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay
ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

3
 Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.

Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong

Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa

lahat ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na
papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o
sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging
itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa. Umaasa kami, sa pamamagitan ng
modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng
malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

4
 Alamin

Ang modyul na ito ay naglalaman ng mga kasanayan, kaalaman at konsepto

tungkol sa Daigdaig sa Klasikal at Transisyonal na Panahon. Naglalayon itong
mahasa ang mga mag-aaral sa kaisipan na ang heograpiya ay isa sa mga salik na
nakakaapekto sa daloy ng ating kasaysayan. Naglalaman din ito ng mga
nakatakdang pagkakasunod-sunod ng leksyon para lubusang maunawaan at
maintindihan ng mga mag-aaral.

Ang modyul ay mayroong isang aralin;

 Aralin 1 – Pagpapahalaga sa mga kontribusyon ng kabihasnang klasiko sa
pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan

Pagkatapos ng modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

1 Naiisa-isa ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pag-usbong ng Europa
sa gitnang panahon
2. Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pag-usbong ng Europa
sa Gitnang Panahon

Pamantayang Pangnilalaman
Ang mga mag-aaral ay naipapamalas ang pag-unawa sa kontribusyon ng mga
pangyayari sa Klasiko at Transisyunal na Panahon sa pagkabuo at pagkahubog ng
pagkakakilanlan ng mga bansa at rehiyon sa daigdig
Pamantayan sa Pagganap
Ang mga mag-aaral ay nakububuo ng adbokasiya na nagsusulong ng
pangangalaga at pagpapahalaga sa mga natatanging kontribusyon ng Klasiko at
Transisyunal na Panahon na nagkaroon ng malaking impluwensya sa pamumuhay
ng tao sa kasalukuyan.
Pamantayan sa Pagkatuto

Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pag-usbong ng Europa sa

Gitnang Panahon. AP8DKT-IIf-9

5
 Subukin

PAUNANG PAGTATAYA
Panuto: Basahing mabuti ang bawat tanong. Isulat sa sagutang papel ang titik ng
iyong sagot.

1. Mahalagang pangyayari sa Panahon ng Medival ang paglakas ng Simbahang

Katoliko. Isang bahagi nito ang paglakas ng kapangyarihan ng Kapapahan
(Papacy). Alin sa sumusunod ang higit na naglalarawan sa Kapapahan?
A. Ito ay tumutukoy sa tungkulin, panahon ng panunungkulan at
kapangyarihang panrelihiyon ng Papa bilang pinuno ng Simbahang Katoliko
B. Itinuring ang Papa bilang Ama ng mga Kristiyano na siya pa ring tawag
hanggang sa kasalukuyan.
C. Simbolo ang Kapapahan ng malawak na kapangyarihan ng Simbahang
katoliko noong panahong Medieval.
D. Tumutukoy din ito sa kapangyarihang political ng Papa bilang pinuno ng
estado ng Vatican.

2. Ang mga sumusunod ay mga dahilan ng pagbagsak ng imperyong

Romano? Maliban sa ____________.
A. iniwan ng mga sundalo ang kanilang tanggulan
B. paglakas ng kapangyarihan ng Simbahang Katoliko
C. paglawak ng kapangyarihan ng Kapapahan
D. pagtanggol ng mga Romano sa kanyang sarili laban sa mga barbaro

3. Alin sa sumusunod na pahayag ang TAMA tungkol sa Simbahan sa Gitnang

Panahon?
A. Ang simbahan ay hindi nakikialam sa pagpapasiya ng pamahalaan.
B. Ang Simbahan ay naging pangunahing institusyon sa Gitnang Panahon
C. Hindi niyakap ng mga Aleman ang Kristiyanismo
D.Mahina at di kinikilala ang simbahan sa Gitnang Panahon

4. Ang nagsisilbing pangkalahatang pinuno ng Simbahan?

A. Arsobispo B. Obispo C. Pari D. Santo papa

5. Ang pag-aalis ng mga karapatan at pribilehiyo sa isang kasapi ng Simbahan ay

tinatawag na _____________.
A. curia B. interdict C. investiture D. lay

6. Ang tawag sa karapatan ng hari na pumili ng mga Obispo ng Simbahan ay

______________.
A. interdict B. investiture C. lay investiture D. verdict

6
7. Ito ay kalipunan na kumikilala sa posisyon ng Papa bilang pinakamataas na
estado ng Papa ay ang _________________.
A. batas Canon B. curia C. interdict D. papacy

8. Ang miyembro ng College of Cardinals na may karapatang maghalal ng Papa.

A. Arsobispo B. Kardinals C. Obispo D. Pari

9. Ito ay isang sermonya kung saan ang isang pinunong secular ay

pinagkakalooban ng mga simbolo bilang pamumuno ng simbahan.
A. Batas Canon B. Interdict C. Investiture D. Lay investiture

10 Ang paniniwalang ito ng mga monghe noong panahon ng Medieval na naging

malaking impluwensiya sa pamumuhay ng Tao.
A. Ang pagtratrabaho at pagdarasal
B. Pagkain ng ipinagbabawal
C. Pagpapakain ng libre sa mga nangangailangan
D. Pagsasakripisyo ng buhay

7
 Aralin Kontribusyon ng
Kabihasnang Klasiko sa Pag-
4 unlad ng Pandaigdigang
Kamalayan
Kumusta ka? Ngayon ay magsisimula na ang iyong paglalakbay para
matutunan ang pag-aaral sa Kontribusyon ng Kabihansnang Klasiko sa
pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan. Halika na at tayo ay magsimula!

Balikan

GAWAIN: PUNAN ANG SUMUSUNOD NA PAHAYAG

Tinawag na dark continent ang Africa dahil

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Ang pag-aaral ng mga kontribusyon at impluwensya ng mga Kabihasanang Klasika
sa America at Africa ay makatutulong sa aking upang
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

Mga Tala para sa Guro

Ito ay naglalaman ng mga aralin, gawain, at mga estratihiyang
makakatulong sa pagkatuto ng mga mag-aaral. Maaaring gumamit ng
mapa o globo at atlas.

8
 Tuklasin

Matapos talakayin ang pag-usbong at pag-unlad ng Klasikal na Lipunan sa

America, Africa at mga Pulo sa Pacific, bibigyan naman ng tuon sa bahaging ito ng
Modyul ang mga kontribusyon ng kabihasnang klasiko sa pag-unlad ng
pandaigdigang kamalayan. Subalit, bago mo tuluyang alamin ito, gawin mo muna
ang sumusunod upang malaman ang lawak ng iyong kaalaman tungkol sa paksa.
Handa ka na ba?

GAWAIN 1: LARAWAN-SURI

Panuto: Suriin ang larawan at sagutin ang mga tanong sa ibaba.

https://pediaa.com/what-is-the-difference-between-feudalism-and-manorialism/

PAMPROSESONG TANONG:

1. Ano ang mga nakikita sa larawan?

2. Ano ang ibig ipahiwatig ng mga nasa larawan?
3. Ano kaya ang panahon sa kasaysayan ang mga nakikita sa larawan?

Ngayong natapos mo na ang gawain, maaari mo nang suriin ang teksto

na may kaugnayan sa saklaw ng pag-aaral ng mga kontribusyon ng
kabihasnang klasiko sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan.

9
 Suriin

GAWAIN 2: BASAHIN AT SURIIN ANG DIYAGRAM

Ang pagbagsak ng kapangyarihan ng mga Romano ang nagbigay-daan sa bagong

pamumuhay. Sa pagwawakas ng ikalawang dantaon, naging pangkaraniwan ang
mga pananalakay sa mga hangganan ng imperyong Rome. Upang mahadlangan
ang mga banta, ay dinoble ng imperyo ang puwersa ng sandatahang lakas. Dulot
nito, nalimas ang kabang bayan at nagsimula ang krisis sa ekonomiya ng imperyo.
Kaalinsabay ng ganitong sitwasyon ay ang suliranin sa kahirapan at kawalan ng
trabaho. Nagsimulang humina ang kalakalan, kasunod ng pagkawasak ng
pampolitikang kaayusan, ang mga negosyo ay naapektuhan ng mga kaguluhan at
ib’t ibang krimen, hindi na naging epektibo ang pamamahala ng Senado at ng
Assembly. Nawalan ng saysay ang pagsisikap nina Diocletian at Constantine na
maisalba ang imperyo. Malala na ang suliraning panloob ng imperyong Roman.

Ang mga Salik ng Pagbagsak ng Imperyong Rome

PAGBAGSAK NG IMPERYONG ROMAN

Kakulangan
Paglubha ng
ng mga Paghina ng Pagbaba ng Pagsalakay
Krisis
tapat at may Hukbong Moralidad ng ng mga
Pangkabuha
kakayahang Roman mga Roman Barbaro
yan
Pinuno

PAMPROSESONG MGA TANONG

1. Mula sa diyagram, ano sa tingin mo ang pangunahing dahilan ng pagbagsak ng
Imperyong Roman? Bigyang katuwiran ang iyong sagot.
2. Sa iyong palagay, ano ang naging epekto ng pagbagsak ng Imperyong Roman sa
kabuuan ng Europe?

10
 Sa iyong nabasang teksto at diyagram ay natutunan mo ang mga salik na
naging dahilan ng pagbagsak ng Imperyong Rome. Sa susunod na gawain
ay suriin mo ang mga larawan nagbigay-daan sa pag-usbong ng Europe sa
Panahong Medieval.

Ang Buhay sa Europe

Noong Gitnang Panahon Ang Krusada

https://englishhistoryfactandfiction.com/2018/07/22/episode-32-
https://esepmeyer.wordpress.com/2013/03/10/aralin-20- the-2nd-crusade/
paglakas-ng-kalakalan-at-ang-pag-usbong-ng-mga-bayan-at-
lungsod/

Ang Simbahang
Katoliko Bilang Isang
Ang Holy Roman Empire Institusyon sa Gitnang
Panahon

https://docplayer.net/65664552-Modyul-3-pag-usbong-ng-
makabagong-daigdig-transpormasyon-tungo-sa-pagbuo-ng- https://www.alamy.com/stock-photo-pope-saint-leo-i-or-saint-
pandaigdigang-kamalayan.html leo-the-great-c-400-461-pope-from-29-september-
171917178.html

Basahin at unawain mo ang tekstong ito tungkol sa mga salik na nakatulong

sa paglawak ng kapangyarihan ng kapapahan na makapagbibigay sa iyo ng
impormasyon na higit mong kakailanganin sa pagtamo ng kaalaman, upang
matutunan ang konsepto ng pag-usbong ng Europe sa Panahong Medieval.

11
Mga Salik na Nakatulong sa Paglawak ng Kapangyarihan ng
Kapapahan
Narito ang apat na salik na nagbigay-daan sa paglakas ng kapangyarihan ng Papa
sa Rome.

1. Pagbagsak ng Imperyong Roman

Hindi naganapsa isang iglap lamang ang pagbagsak ng Imperyong Romano.
Bumagsak ito nang unti-unti. Sa loob ng halos 600 na taon naghari ang Imperyong
Romano sa Kanluran at Silangan ng Europe sa Gitnang Silangan at sa Hilagang
Africa. Ayon sa isang paring si Silvan, ang mga kayamanang umagos papasok sa
Rome ang naging sanhi ng palasak na kabulukan sa pamahalaan ng imperyo.
Iniwan ng mga sundalong nagbabantay ang mga tanggulan, ang mga sulat at balita
ay hindi na nakakarating sa mga lungsod maging ang daanan ng mga tubig at
irigasyon ay naapektohan na rin, hanggang sa nahati ang lipunan sa dalawang
panig ang pinakamaliit na bahagi ng lipunan ay binubuo ng mayayaman at
malalakas na pinuno sa pmahalaan at mga nakararaming maliliit na mamamayan.
Nagdatingan sa imperyo ng Rome ang mga mananakop na barbaro buhat sa hilaga
ng Europe. Walang sawa silang nagsira at nagdambong sa mga ari-arian, nagsunog
ng mga gusali, at nagwasak sa mga lansangan at mga tulay sa lungsod. Noong 476
CE, tuluyang nasakop ng mga barbaro ang Rome at ang mga lalawigan nito sa
Kanlurang Europe. Sa kabutihang palad, ang Simbahang Kristiyano ang tanging
institusyong hindi pinakialaman ng mga barbaro at siyang nangalaga sa mga
pangangailangan ng mga tao. Sa kawalan ng pag-asang maibalik ang dating lakas-
militar at kasaganaang material ng imperyo, bumaling ang mga mamamayan sa
Simbahang Katoliko sa pamumuno at kaligtasan. Binigyang-diin nila ang
kalagayan ng kaluluwa sa ikalawang buhay ayon sa pangako ng Simbahan para sa
mga nailigtas sa pamamagitan ni Kristo. Samantala, nahikayat naman ang mga
barbaro sa kapangyarihan ng Simbahan. Pumayag sila na binyagan sa pagka-
Kristiyano at naging matapat na mga kaanib ng pari.

PAMPROSESONG MGA TANONG

1. Ano-ano ang mga dahilan ng pagbagsak ng Imperyong Roman?

2. Mula sa binasa, paano nakaimpluwensiya ang Simbahan sa panahon ng
pagbagsak ng Imperyong Roman?

12
2. Matatag at Mabisang Organisasyon ng Simbahan
Noon, karaniwang tao lamang ang mga pinuno ng Simbahan kung saan pinili ng
mga mamamayan. Ang tawag sa kanila ay mga presbyter. Mula sa mga
ordinaryong taong ito lumitaw ang mga pari at mga hirarkiya. Ang tanggapan at
dangal ng Papa sa Roma at kung paano niya pinamahalaan ang Simbahang
Romano Katoliko bilang pinakamataas na pinuno ay tinawag na Papacy o
Kapapahan. Ang kongreso ng mga Kristiyano ay tinatawang na diyosesis na
pinamumunuan ng Obispo. Ang ikalawang antas na katuwang ng Santo Papa sa
pamamahala. Tungkulin ng mga Obispo na lutasin ang mga sigalot na may
kaugnayan sa mga aral ng Simbahan ay gabayan ang mga pari. Nasa ilalim ng
Obispo ang mga maraming pari sa iba-ibang parokya sa lungsod. Sa ilalim ng
pamumuno at pamamahala ng Obispo, hindi lamang mga gawaing
pangkabuhayan, pang edukasyon, at pangkawanggawa ng Simbahan. Tinawag na
mga arsobispo ang mga Obispo na nakatira sa malalaking lungsod na naging
unang sentro ng Kristiyanismo. May kapangyarihan ang mga arsobispo sa mga
Obispo ng ilang karatig na maliliit na lungsod. Katulong niya ang isang Curia, na
binubuo ng mga Kardinal na pinili mula sa pangkat ng Arsobispo. Kapag namatay
ang isang Papa, ang mga Kardinal ay pumipili ng kanyang kapalit. Noong
kalagitnaan ng ika 11-siglo, pinipili ng mga kolehiyong Kardinal ang magiging papa
sa pamamagitan ng palakpakan lamang, nakadepende din ito sa kung sino ang
gusto ng matatandang kardinal. Noong 1719, sa Konseho ng Lateran ay
pinagpasyahan ng mayora ang paghalal ng Papa. Ang nasa huling antas ay mga
pari na nagsasagawa ng mga misa at sakramento sa tao.

Ang salitang Pope ay nangangahulugang AMA na

nagmula sa salitang Latin na “Papa”. Noong unang
panahon itinuring ng mga Kristiyano ang “Papa”
bilang ama ng mga Kristiyano, na siya pa ring tawag
sa kanya sa kasalukuyan.

Ang kapapahan (Papa) ay tumutukoy sa tungkulin,

panahon ng panunungkulan, at kapangyarihang
panrelihiyon ng Papa bilang pinuno ng Simbahang
Katoliko, gayundin ang kapangyarihang pampolitika
bilang pinuno ng estado ng Vatican

13
3. Uri ng Pamumuno sa Simbahan

Sanggunian: https://rmhalife.wordpress.com/2019/08/13/araling-panlipunan-grade-8-quarter-3/

14
 Sanggunian: https://rmhalife.wordpress.com/2019/08/13/araling-panlipunan-grade-8-quarter-3/

Sa panahong ito nahati ang imperyo sa iba’t ibang kaharian ngunit sa

pamamagitan ng Simbahan ay nagbigkis ang mga tao sa iisang ananampalataya,
ang Krisiyanismo. Bumuo ang Simbahan ng isang batas na tintawag na Batas
Canon. Ito ang kalipunan ng mga batas tungkol sa mga aral ng Kristiyanismo,
kaasalan, at moralidad ng mga pari. Ang sinumang sumuway sa batas na ito ay
pinarurusahan ng Simbahan. Maraming mga naging pinuno ng Simbahan ang
nakatulong sa pagpapalakas ng pundasyon ng Simbahang Katoliko Roman at
Kapapahan. Ang investiture ay isang seremonya kung saan ang isang pinunong
secular katulad ng hari ay pinagkalooban ng mga simbolo sa pamumuno katulad
ng singsing sa obispong kaniyang hinihirang bilang maging pinuno ng simbahan.
Noong 1073, nahirang na Santo papa si Gregory VII. Sa kanyang pamumuno,
kanyang ipinatupad ang mga reporma tulad ng pagbuwag sa lay investiture. Ang
lay investiture ay karapatan ng isang hari na pumili ng mga Obispo ng Simbahan.
Para kay Papa Gregory, hindi dapat na nakikialam ang mga hari sa pagpili ng
opisyal ng Simbahan.

15
4. Pamumuno ng mga Monghe

Sila ay binubo ng mga pangkat ng mga

pari na tumalikod sa makamundong
pamumuhay at nanirahan sa mga
monesteryo. Sila ay regular na kasapi
ng mga pari at itinuturing ng higit na
matapat kaysa mga paring secular.
Kontrolado sila ng mga abbot at Papa.
Ang abbot ang pinakamataas na pinuno
ng mga monghe sa isang monesteryo.
Ang pangunahing gawain ng mga
monghe ang pagdarasal. Marunong
silang magsaka, mag-alaga ng hayop,
https://www.medievalists.net/2017/09/meaning-habit-religious-
maglinis at iba pang gawain sapagkat
orders-dress-identity-1215-1650/ para sa kanila ang paggawa ay tunay
na paglilinkod sa Diyos. Sila ay may
malaking ambag sa pangangalaga ng kultura, gawaing makasining tulad na lang
ng mga manuskripto at pintura dahil sa kaalaman nila sa pagbabasa at
pagsusulat. Kinakalinga rin nila ang mga may sakit at mga mahihirap na
manlalakbay. Ang makatarungang pamumuno ng mga monghe sa Kanlurang
Europe ay nakatulong sa paglawak ng kapangyarihan at kanatyagan ng Simbahan
sa ilalim ng pamumuno ng Papa. At ang pinakamahalagang ginampanang
tungkulin ng mga monghe ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo sa utos ng Papa
sa iba’t-ibang dako ng Kanlurang Europe.

PAMPROSESONG TANONG

1. Batay sa teksto, ano ang pangunahing papel na ginagampanan ng Simbahan

noong Gitnang Panahon? Patunayan.
2. Paano nakatulong ang Simbahan upang magkaisa ang mga tao sa Panahong
Medieval?
3. Bakit mahalaga ang monasteryo sa Panahong Medieval?

16
 Pagyamanin

Ang mga gawaing nakapaloob dito ay lilinang at hahasa sa iyong isipan.

Handa ka na ba?

GAWAIN 3: PUNAN MO AKO!

Isulat mo sa concept organizer ang mga konseptong pinag-aaralan sa.

Mga Salik ng
paglakas ng
Kapangyarihan
ng Papa

PAMPROSESONG MGA TANONG

1. Paano nagkakatulad ang papel na ginagampanan ng Simbahan sa kasalukuyan

sa gampanin nito noong Panahon ng Medieval? Ipaliwanag.
2. Sa iyong palagay, mapapalawak kaya ang Katolisismo kung hindi naganap ang
pagbagsak ng Imperyong Romano?

17
Sa bahaging ito ay higit mong pagyayamanin ang iyong kaisipan.
Susubukin natin ang iyong kaisipan sa pamamagitan ng paglalarawan ng
mga tungkulin pinuno ng simbahan. Handa ka na ba?

GAWAIN 4: ILARAWAN ANG TUNGKULIN NG MGA SUMUSUNOD

A. Santo Papa
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
B. Monghe
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
C. Obispo
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
D. Pari
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________

Binabati kita dahil matagumpay mong nasagutan at naisagawa

ang mga gawaing inihanda para sa iyo. Malugod ang aking
pagbati sa galing at husay mo. Magpatuloy ka!

18
 Isaisip

1. Ano ang kahalagahan ng pagkakaroon ng mahusay na pinuno sa pagtatag

ng isang organisasyon? Ipaliwanag.
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
2. Para sa iyo, ano ang pinakamalaking tungkulin ng simbahan sa lipunan?
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
___________________________________________________ _______________________

Nadagdagan ba ang iyong kaalaman? Ngayon ay higit mong

natutunan na ang Asya ay binubuo ng mga iba’t ibang rehiyon na
kinapapalooban ng iba’t ibang bansa. Nakakabilib ang iyong
ipinakitang tiyaga at pagsusumikap sa pagsagot sa gawain.
Pagyayamanin natin ang iyong kaisipan ng mga kaalaman na
makatutulong sa pag-abot ng iyong tagumpay.

Isagawa

GAWAIN 6: REFLECTIVE JOURNAL

Bilang isang mabuting mag-aaral, alin sa mga turo ng iyong relihiyon ang hindi mo
nakaliligtaang sundin? Bakit?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

Napakahusay! Matagumpay mong naisagawa at natapos ang mga

gawain. Binabati kita sa iyong galing at husay sa pagsagot ng modyul.
Taglay mo na ngayon ang mga kaalaman na magagamit mo sa susunod
na modyul na iyong sasagutan.

19
 Tayahin

PANGHULING PAGTATAYA
Panuto : Basahing mabuti ang bawat tanong. Isulat sa sagutang papel ang titik ng
iyong sagot.

1. Ito ay isang sermonya kung saan ang isang pinunong secular ay

pinagkakalooban ng mga simbolo bilang pamumuno ng simbahan.
A. Batas Canon C. Investiture
B. Interdict D. Lay investiture

2. Ang nagsisilbing pangkalahatang pinuno ng Simbahan?

A. Arsobispo B. Obispo C. Pari D. Santo papa

3. Ang paniniwalang ito ng mga monghe noong panahon ng Medieval na naging

malaking impluwensiya sa pamumuhay ng Tao.
A. Ang pagtratrabaho at pagdarasal
B. Pagkain ng ipinagbabawal
C. Pagpapakain ng libre sa mga nangangailangan
D. Pagsasakripisyo ng buhay

4. Ang mga sumusunod ay mga dahilan ng pagbagsak ng imperyong

Romano? Maliban sa ____________.
A. iniwan ng mga sundalo ang kanilang tanggulan
B. paglakas ng kapangyarihan ng Simbahang Katoliko
C. paglawak ng kapangyarihan ng Kapapahan
D. pagtanggol ng mga Romano sa kanyang sarili laban sa mga barbaro

5. Ang miyembro ng College of Cardinals na may karapatang maghalal ng Papa.

A. Arsobispo B. Kardinals C. Obispo D. Pari

6. Alin sa sumusunod na pahayag ang tama tungkol sa Simbahan sa

Gitnang Panahon?
A. Ang simbahan ay hindi nakikialam sa pagpapasiya ng pamahalaan.
B. Ang Simbahan ay naging pangunahing institusyon sa Gitnang Panahon
C. Hindi niyakap ng mga Aleman ang Kristiyanismo
D.Mahina at di kinikilala ang simbahan sa Gitnang Panahon

7. Ang tawag sa karapatan ng hari na pumili ng mga Obispo ng Simbahan ay

______________.
A. interdict C. lay investiture
B. investiture D. verdict

20
8. Ang pag-aalis ng mga karapatan at pribilehiyo sa isang kasapi ng Simbahan ay
tinatawag na _____________.
A. curia B. interdict C. investiture D. lay

9. Mahalagang pangyayari sa Panahon ng Medival ang paglakas ng Simbahang

Katoliko. Isang bahagi nito ang paglakas ng kapangyarihan ng Kapapahan
(Papacy). Alin sa sumusunod ang higit na naglalarawan sa Kapapahan?
A. Ito ay tumutukoy sa tungkulin, panahon ng panunungkulan at
kapangyarihang panrelihiyon ng Papa bilang pinuno ng Simbahang
Katoliko.
B. Itinuring ang Papa bilang Ama ng mga Kristiyano na siya pa ring tawag
hanggang sa kasalukuyan.
C. Simbolo ang Kapapahan ng malawak na kapangyarihan ng Simbahang
katoliko noong panahong Medieval.
D. Tumutukoy din ito sa kapangyarihang political ng Papa bilang pinuno ng
estado ng Vatican.

10. Ito ay kalipunan na kumikilala sa posisyon ng Papa bilang pinakamataas

na estado ng Papa ay ang _________________.
A. batas Canon B. curia C. interdict D. papacy

Karagdagang Gawain

Ipakita at ipahayag mo ang iyong pasasalamat sa mga kontribusyon ng

kabihasnang klasiko sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan sa pamamagitan
ng pagsulat ng isang awitin o tula na nagtatampok ng masidhing pagmamahal sa
relihyong iyong pinaniniwalaan at sinasamplataya. Gawin mo ito sa iyong
Kuwadernong Pang Aktibiti.
Rubrics sa Gawain

Pamantayan Paglalarawan Puntos

Nilalaman Angkop at malinaw na naipapakita ang mensahe ng 12
awitin o tula.

Pagkamalikhain Napakaganda at napakalinaw ng pagkakasulat ng 8

mga titik at mensahi ng awit o tula.

Anyo at Disenyo Malinis at maayos ang pagkakasulat; Malinaw ang 5

paglalahad o presentasyon.

Kabuuan 25

21
 22
Subukin Tuklasin
1. C Ipatsek sa gurong
2. D tagapamahala ang iyong
3. C paliwanag sa L
4. D
5. B
6. B
7. C
8. B
9. A
10. D
Pagyamanin at Isagaw Tayahin
Ipatsek sa gurong 1. A
tagapamahala ang iyong 2. D
sagot sa concept 3. B
organizer at reflective 4. D
journal. 5. B
6. C
7. D
8. B
9. A
10. C
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Aklat
Blando, R., Mercado, M., Cruz, M., & Espiritu, A. (2013). Kasaysayan ng
Daigdig (1st ed.). Pasig City.
Cruz, T., Reyes, R., & Lazaro, M. (1992). Araling Panlipunan IV ( Ang Kasaysayan
ng Daigdig) (1st ed.). Quezon City: Vicente Publishing House.
Villoria, E., & Abrecea, M. (2003). Makabayan Serye Daigdig Tungo sa
Globalisasyon (1st ed.,). Quezon City: Vibal Publishing House Inc.

Larawan
Hasa, 2020. What Is The Difference Between Feudalism And Manorialism. [online]
pediaa.com. Available at: <https://pediaa.com/what-is-the-difference-between-
feudalism-and-manorialism/> [Accessed 22 September 2020].
esepmeyer.wordpress.com. 2020. Aralin-20: Paglakas Ng Kalakalan At Ang Pag-
Usbong Ng Mga Bayan At Lungsod. [online] Available at:
https://esepmeyer.wordpress.com/2013/03/10/aralin-20-paglakas-ng-kalakalan-
at-ang-pag-usbong-ng-mga-bayan-at-lungsod/> [Accessed 20 September 2020].
www.theguardian.com. 2020. The Holy Roman Empire By Peter H Wilson Review –
Europe From Charlemagne To Ukip. [online] Available at:
<https://www.theguardian.com/books/2016/apr/01/holy-roman-empire-peter-
wilson-europe-charlemagne> [Accessed 5 September 2020].
englishhistoryfactandfiction.com. 2018. Episode 32 – The 2Nd Crusade. [online]
Available at: <https://englishhistoryfactandfiction.com/2018/07/22/episode-32-
the-2nd-crusade/> [Accessed 20 September 2020].

www.alamy.com. 2018. Pope Saint Leo I Or Saint Leo The Great, C. 400 – 461, Pope
From 29 September 440 To His Death In 461. [online] Available at:
<https://www.alamy.com/stock-photo-pope-saint-leo-i-or-saint-leo-the-great-c-
400-461-pope-from-29-september-171917178.html> [Accessed 8 September 2020].

Sahli, A., 2017. The Meaning Of The Habit: Religious Orders, Dress And Identity,
1215-1650. [online] www.medievalists.net. Available at:
<https://www.medievalists.net/2017/09/meaning-habit-religious-orders-dress-
identity-1215-1650/> [Accessed 22 September 2020].
rmhalife.wordpress.com. 2019. Ang Daigdig Sa Panahon Ng Transisyon-Mga
Pangyayaring Nagbigay-Daan Sa Pag-Usbong Ng Europe Sa Panahong Medieval.
[online] Available at: <https://rmhalife.wordpress.com/2019/08/13/araling-
panlipunan-grade-8-quarter-3/> [Accessed 22 September 2020].

Website
“LR Portal”. (2014). DepEd LR Portal. https://lrmds.deped.gov.ph/detail/6051

23
 DISCLAIMER
This Self-learning Module (SLM) was developed by DepEd SOCCSKSARGEN
with the primary objective of preparing for and addressing the new normal.
Contents of this module were based on DepEd’s Most Essential Learning
Competencies (MELC). This is a supplementary material to be used by all
learners of Region XII in all public schools beginning SY 2020-2021. The
process of LR development was observed in the production of this module.
This is version 1.0. We highly encourage feedback, comments, and
recommendations.

For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education – SOCCSKSARGEN

Learning Resource Management System (LRMS)

Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax No.: (083) 2288825/ (083) 2281893

Email Address: region12@deped.gov.ph

24