‫ترمودینامیک ‪1‬‬

‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫فصل دوم‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬

‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫مدرس‪:‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫محمد حسن خراسانی زاده‬

‫دانشجوی دکترای پرتوپزشکی‬
‫دانشگاه آزاد اسالمی واحد علوم و تحقیقات تهران‬

‫‪1‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫مفاهیم و تعاریف اولیه‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫ترمودینامیک ‪ :‬علمی است که با کار و گرما و خواصی از ماده که با کار و گرما در اتباط اند سر و کار دارد‪.‬‬
‫سیستم ترمودینامیکی‪ :‬شامل وسیله یا وسایلی است که شامل ماده و وسایل داخلی سطح کنترل باشد‪.‬‬
‫سطح کنترل ‪ :‬به عبارتی مرز سیستم و جدا کننده سیستم از محیط اطراف می باشد‪.‬‬

‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬

‫نکته‪:‬‬

‫‪D‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬

‫مرز سیستم می توان ثابت یا متحرک باشد‪.‬‬

‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬
‫در تمام سیستم های ترمودینامیکی در حالت کلی ورود و خروج انرژی داریم و لی ورود و خروج جرم در تمام سیستم ها وجود ندارد‬

‫‪F‬‬
‫بر همین اساس دو نوع سیستم کلی وجود دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬حجم کنترل‪ :‬عالوه بر ورود و خروج انرژی ‪ ،‬ورود و خروج جرم نیز وجود دارد‬
‫‪ -2‬جرم کنترل‪ :‬ورود و خروج جرم وجود ندارد و فقط انرژی به سیستم وارد می شود یا از آن خارج می گردد‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫نمونه ای از حجم کنترل و جرم کنترل‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬
‫)‪(a‬‬

‫‪a‬‬‫‪D‬‬ ‫)‪(b‬‬

‫‪3‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫دیدگاه ماکروسکوپی و میکروسکوپی‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫سیستم های ترمودینامیکی را هم از دیدگاه ماکروسکوپی و هم از دیدگاه میکروسکوپی می توان مورد بررسی قرار داد‪.‬‬

‫در دیدگاه میکروسکوپی رفتار ماده در سطح مولکولی و اتمی مورد بررسی قرار می گیرد یعنی رفتار هر مولکول و یا اتم به‬ ‫•‬

‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫صورت جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد که این امر منجر به پیچیده شدن روابط و حجم باالی محاسبات در ترمودینامیک‬

‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬

‫می شود‪.‬‬

‫‪a‬‬‫‪D‬‬ ‫‪a‬‬
‫در دیدگاه ماکروسکوپی کل جرم ماده به صورت کلی بررسی می شود ‪ .‬به عنوان مثال برای گرم کردن یک لیتر آب چه مقدار‬ ‫•‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬
‫گرما مورد نیاز است یا کار مورد نیاز برای متراکم کردن یک کیلوگرم هوا چقدر می باشد‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫خواص و حالت یک ماده‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬

‫فاز ‪ :‬کمیت همگنی از ماده را فاز می گویند‪ .‬یک ماده می تواند در فاز های مختلفی قرار داشته باشد‪:‬‬

‫‪-1‬جامد ‪ -2‬مایع ‪-3‬گاز ‪ -4‬دوفازی ‪ -5‬سه فازی‬

‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫اگر در یک سیستم بیش از یک فاز وجود داشته باشد ‪ ،‬این فاز ها توسط مرزهای فازی از هم جدا می شوند‪.‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬

‫در هر فازماده می توان دارای فشارها و دماهای متفاوت باشد یا به عبارتی در حالت های مختلف باشد‪.‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬ ‫‪a‬‬ ‫حالت ماده با خواص مادهمشخص می شود‪ .‬این خواص عبارتند از ‪:‬‬

‫دما فشار حجم مخصوص انتالپی آنتروپی انرژی درونی کیفیت‬

‫‪5‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫خواص و حالت یک ماده‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫خواص ماده‪:‬‬

‫‪ -1‬خواص مقداری‪ :‬مقدار این خواص متناسب با جرم تغییر می کند مثل جرم و حجم‬

‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫‪ -2‬خواص غیر مقداری‪ :‬مستقل از جرم می باشند مانند دما و فشار‬

‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬ ‫خواص ‪:‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪ -1‬تابع حالت‪ :‬یعنی فقط به حالت ماده در نقطه مورد نظر بستگی دارد و مستقل از مسیر طی شده می باشد مانند دما ‪ ،‬فشار‬

‫‪ -2‬تابع مسیر ‪ :‬یعنی مقدار انها وابسته به مسیر طی شده توسط ماده می باشد مانند کار و گرما‬

‫‪6‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬
‫خواص و سیکل ها‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫هرگاه یک یا تعداد بیشتری از خواص سیستم تغییر کند ‪ ،‬می گوئیم تغییر حالت روی داده است‪.‬‬

‫فرآیند ‪ :‬مسیر حالت هائی که سیستم از آن می گذرد ‪ ،‬را فرآیند می گویند‪.‬‬

‫‪g‬‬
‫نکته‪ :‬سیستم های ترمودینامیکی در حالت تعادل بررسی می شوند و در صورت برقرار نبودن تعادل این امر امکان پذیر نمی باشد و از‬

‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬
‫طرفی در تمام طول فرآیند سیستم باید در حالت تعادل باشد‪.‬‬

‫‪D‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬

‫فرآیند های شبه تعادلی‪ :‬چون برقرار نمودن حالت تعادل کامل امکان پذیر نمی باشد ‪ ،‬حالت های شبه تعادلی را ایجاد می نمائیم ‪.‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪7‬‬

 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬
‫خواص و سیکل ها‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫به عنوان مثال ‪ ،‬سیستم سیلندریستون زیر را در نظر بگیرید‪:‬‬

‫اگر وزنه های روی پیستون به یکباره برداشته شوند پیستون سریعا باال می آید و چون سرعت باال‬

‫‪g‬‬
‫آمدن زیاد است ‪ ،‬تعادل از بین می رود‪ .‬حال به جای اینکه وزنه ها را با هم برداریم ‪ ،‬به صورت‬

‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬
‫تک تک آنها را برداشته و صب ر مینمائیم تا سیستم به حالت تعادل برسد و سپس وزنه بعدی را برداریم‬

‫‪D‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬

‫به این صورت در تمام طول مسیر تعادل برقرار می باشد‪ .‬به این گونه فرآیندها شبه تعادلی می گویند ولی‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬

‫برای آسانی بیان ‪ ،‬از آن به عنوان فرآیند تعادلی نام می برند‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬
‫خواص و سیکل ها‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫سیکل ‪ :‬اگر سیستمی که در حالت اولیه قرار دارد ‪ ،‬دستخوش چند تغییر حالت مختلف شود و سرانجام به حالت اولیه اش برگردد ‪،‬‬
‫می گوئیم یک سیکل را طی کرده است‪.‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫‪9‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫آحاد در ترمودینامیک‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬ ‫سیستم بین المللی یکاها ‪SI‬‬
‫برای آحاد ‪ ،‬دو سیستم اصلی وجود دارد‪:‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫سیستم آحاد انگلیسی‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬

‫در این دوره آموزشی ‪ ،‬تمامی محاسبات بر اساس سیستم ‪ SI‬می باشد ‪ ،‬بنابراین الزم می باشد تا برخی واحد های اصلی بیان شوند‪:‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫طول ‪ :‬متر (‪ )m‬زمان ‪ :‬ثانیه(‪ )s‬سرعت ‪ :‬متر بر ثانیه‬ ‫جرم‪ :‬کیلوگرم (‪) kg‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬
‫نیرو‪ :‬نیوتن (‪)N‬‬

‫‪10‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫انرژی‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬ ‫انرژی ‪ :‬قابلیت ایجاد اثر ‪ ،‬انرژی نام دارد‪.‬‬

‫انرژی را در سیستم می توان ذخیر نمود و یا از سیستمی به سیتم دیگر انتقال داد‪.‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬ ‫انواع انرژی از دیدگاه مولکولی‪:‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫‪ -1‬انرژی پتانسیل ‪ :‬به نیروی بین مولکول ها مربوط می شود و بر دونوع می باشد‪ :‬انرژی پتانسیل گرانشی و انرژی پتانسیل کشسانی‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪ -2‬انرزی جنبشی‪ :‬به سرعت انتقالی مولکول ها مربوط می شود‪.‬‬

‫‪ -3‬انرژی درونی‪ :‬به ساختار مولکولی و اتمی و نیروهای مربوطه نسبت داده می شود‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫انرژی‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫نکته‪ :‬البته توجه داشته باشید همانطور که پیشتر گفته شد ‪ ،‬چون ما در سیستم های ترمودینامیکی از دیدگاه ماکروسکوپی به‬
‫مسائل می پردازیم در مورد اشکال مختلف انرژی نیز ‪ ،‬با میزان انرژی جنبشی یا پتانسیل کل ماده سر و کار داریم و انرژی تک‬

‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫تک مولکول ها را مورد بررسی قرار نمی دهیم‪.‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪12‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫خواص در واحد جرم‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫در سیستم های ترمودینامیکی جرم مواد دائما در حال تغییر می باشد ‪ ،‬به همین دلیل ما برای بررسی خواص ماده ‪ ،‬نیازمند مستقل‬
‫بودن از جرم می باشم تا بتوانیم به راحتی در مورد کل سیستم تصمیم گیری کرده و روابط کلی را بدست آورد ‪ ،‬برای همین از‬
‫خواص واحد جرم استفاده می نمائیم‪ .‬برای این منظور به مثال زیر در مورد حجم دقت نمائید‪:‬‬

‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫همانطور که می دانیم حجم از خواص مقداری می باشد برای تبدیل حجم به خاصیت مستقل از جرم کافیست آن را به جرم ماده‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬

‫مورد نظر تقسیم نمائیم‪:‬‬

‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫𝑉𝛿‬

‫‪F‬‬
‫𝑚𝑖𝑙 = ‪V‬‬
‫𝑚𝛿 ʹ𝑉𝛿→𝑉𝛿‬

‫بدین صورت ما می توانیم حجم مخصوص ماده را در هر نقطه دلخواه ‪ ،‬صرف نظر از جرم ماده در آن نقطه ‪ ،‬بدست آورد‪.‬‬

‫نکته‪ :‬سایر خواص ماده رو نیز می توان با تقسیم خاصیت بر جرم ماده ‪ ،‬به صورت مستقل از جرم بدست آورد‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫فشار‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬ ‫در مایعات و گازها از فشار و در جامدات از تنش صحبت می کنیم‪.‬‬
‫فشار در یک نقطه از سیال ساکن در تمام جهت ها یکسان است‪.‬‬
‫تعریف فشار‪ :‬فشار به صورت نیرو وارد برسطح مقطع ماده یا جسم مطرح می گردد‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬

‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫𝑛𝐹𝛿‬
‫𝑚𝑖𝑙 = ‪P‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬

‫𝐴𝛿 ʹ𝐴𝛿→𝐴𝛿‬

‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫طبق تعریف فوق واحد فشار عبارت است از‪:‬‬ ‫•‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪1 𝑃𝑎 = 1 𝑁Τ𝑚2‬‬

‫دو واحد پر کاربرد فشار عبارتند از‪:‬‬ ‫•‬

‫‪1 𝑏𝑎𝑟 = 105 Pa =0.1 MPa‬‬ ‫‪1 𝑎𝑡𝑚=101325 Pa‬‬

‫‪14‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫فشار‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫همانطور که قبال بیان شد در سیستم های تر مودینامیک با فرآیند های تعادلی سر و کار داریم ‪ .‬از طرفی طبق قانون دوم‬
‫ترمودینامیک برآیند نیروهای وارد به یک جسم در حالت تعادل برابر صفر می باشد‪ .‬به عنوان مثال سیستم سیلندر پیستون زیر‬
‫را در نظر بگیرید‪:‬‬
‫•‬

‫‪g‬‬
‫نیروهای موجود در سیستم عبارتند از‪:‬‬ ‫•‬

‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬
‫‪ -1‬نیروی وزن پیستون ‪mg :‬‬ ‫•‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬

‫‪ -2‬نیروی حاصل از فشار اتمسفر‬ ‫•‬

‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫‪ -3‬نیروی خارجی وارد بر پیستون‬ ‫•‬

‫‪a‬‬‫‪r‬‬
‫•‬

‫‪F‬‬
‫‪ -4‬نیروی حاصل از فشار سیال داخل سیلندر‬
‫‪+‬‬ ‫اگر بخواهیم این سیستم در حالت تعادل باشد باید برآیند نیروهای وارد به سیستم ‪ ،‬صفر باشد‪ .‬بنابراین‬ ‫•‬
‫داریم‪:‬‬
‫‪σ 𝐹↑ - σ 𝐹↓ = 0‬‬ ‫‪𝐹𝑔𝑎𝑠 - 𝐹𝑒𝑥𝑡 - mg - 𝐹0 = 0‬‬

‫‪15‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫مثال‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫سیلندر های حاوی گاز دو سیستم سیلندر پیستون ‪ A‬و ‪ B‬به صورت زیر به هم متصل شده اند ‪ .‬مساحت های مقطع عرضی‬
‫پیستون ‪ A‬برابر ‪ 75‬سانتی متر مربع و پیستون ‪ B‬برابر ‪ 25‬سانتی متر مربع و جرم پیستون ‪ A‬برابر ‪ 25‬کیلوگرم می باشد‪ .‬با در‬
‫نظر گرفتن فشار بیرونی ‪ 100‬کیلو پاسکال و گرانش استاندار ‪ ،‬جرم پیستون ‪ B‬را در حالت تعادل بیابید؟‬
‫حل‪ :‬ابتدا برآیند نیروهای وارد به سیستم برای هر سیلندر را می نویسیسم‪:‬‬
‫•‬

‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬

‫𝐴𝐴𝑃 = 𝐴𝐴 ‪𝐴 ∶ 𝑚𝑃𝐴 g + 𝑃0‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬
‫𝐵𝐴𝑃 = 𝐵𝐴 ‪𝐵 ∶ 𝑚𝑃𝐵 g + 𝑃0‬‬

‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫حال با توجه به اینکه دو سیستم به یکدیگر متصل بوده بنابراین فشار دو مخزن در حالت‬

‫‪F‬‬
‫تعادل برابر می باشد و داریم‪:‬‬
‫𝐵𝐴 ‪𝑚𝑃𝐴 g + 𝑃0 𝐴𝐴 =𝑚𝑃𝐵 g + 𝑃0‬‬ ‫𝐵𝐴‪mPB = 𝑚𝑃𝐴 𝐴𝐴 /‬‬
‫با جایگذاری مقادیر داده شده در فرمول فوق ‪ ،‬جرم پیستون ‪ B‬بدست می آید‪:‬‬

‫‪mPB = 75 kg‬‬

‫‪16‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫محاسبه فشار مطلق‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫برای محاسبه فشار مطلق گازها ‪ ،‬شکل زیر را دنظر بگیرید که در آن هدف محاسبه فشار گاز داخل مخزن (به عنوان مثال اکسیژن)‬
‫می باشد‪ .‬در این سیستم یک فشار سنج که حاوی مقداری از یک ماده مشخص مثال آب یا جیوه می باشد به مخزن متصل میشود‪.‬‬
‫برای محاسبه فشار از دو نکته اصلی استفاده می شود‪:‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫‪ -1‬برآیند نیروها در حالت تعادل صفر می باشد‪.‬‬

‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬
‫‪ -2‬فشار نقاط هم سطح در مایعات یکسان می باشد‪.‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬
‫ابتدا با برآیند نیروهای وارد بر سطح مایع در نقطه ‪ A‬را می نویسیم‪:‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬ ‫𝐴 × 𝐴𝑃 = 𝐴 × 𝑔𝑃‬ ‫𝐴𝑃 = 𝑔𝑃‬

‫پس با محاسبه فشار مایع در نقطه ‪ A‬می توان فشار گاز داخل مخزن را محاسبه نمود‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫حال با توجه به نکته ‪ 2‬این مطلب را متوجه می شویم که اگر فشار مایع در نقطه ‪ B‬را داشته باشیم به عبارتی فشار مایع در نقطه ‪A‬‬

‫س‬
‫را نیز داریم‪ .‬پس برای نقطه ‪ B‬برآیند نیروها در حالت تعادل را می نویسیم ‪:‬‬

‫‪𝑃𝐵 × 𝐴 − 𝑃0 × 𝐴 − 𝑚𝑔 =0‬‬ ‫)‪𝑃𝐵 = 𝑃0 + 𝑚𝑔 (1‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫پس با داشتن جرم ماده باالی نقطه ‪ ، B‬می توان فشار گاز داخل مخزن را محاسبه نمود‪.‬‬

‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬
‫گاهی اوقات ما جرم ماده داخل فشار سنج را نداریم در این صورت می توان طبق زیر عمل‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬
‫نمود‪:‬‬

‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫𝑉‪𝜌 = 𝑚 Τ‬‬ ‫𝑉×𝜌 = 𝑚‬

‫‪r‬‬
‫‪𝑚 = 𝜌𝑔ℎ‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬
‫𝐻×𝐴= 𝑉‬
‫پس رابطه ‪ 1‬بصورت زیر در می آید‪:‬‬
‫𝐻𝑔𝜌 ‪𝑃 = 𝑃0 +‬‬

‫پس با داشتن چگالی و ارتفاع ماده در فشار سنج ‪ ،‬می توان فشار گاز داخل مخزن را بدست آورد‪.‬‬
‫‪18‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬ ‫قانون صفرم ترمودینامیک‪:‬‬

‫این قانون بیان می نماید که اگر دو جسم با جسم سومی دارای تساوی دمائی باشند ‪ ،‬با یکدیگر نیز تساوی دمائی دارند‪.‬‬

‫مقیاس های دما‪ :‬برای بیان نمودن دما دو مقیاس نسبی و مطلق داریم‪:‬‬
‫سیستم ‪: SI‬‬

‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬
‫مقیاس نسبی ‪ :‬واحد دمای نسبی درجه سلسیوس می باشد‪.‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬

‫مقیاس مطلق‪ :‬واحد دمای مطلق ‪ ،‬کلوین می باشد‪:‬‬

‫‪a‬‬
‫‪𝐾 = 𝐶 + 273‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫سیستم انگلیسی‪:‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬
‫مقیاس نسبی‪ :‬واحد دمای نسبی درجه فارنهایت می باشد‪.‬‬
‫مقیاس مطلق‪ :‬واحد دمای مطلق درجه رانکین می باشد‪.‬‬
‫‪𝑅 = 𝐹 + 459.67‬‬
‫رابطه تبدیل درجه سلسیوس به فارنهایت عبارت است از‪:‬‬
‫‪𝐹 = 1.8𝐶 + 32‬‬

‫‪19‬‬
 ‫ترمودینامیک ‪1‬‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬

‫س‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻓ‬

‫این اسالید ها بر مبنای نکات مطرح شده در فرادرس‬
‫«ترمودینامیک ‪»1‬‬
‫تهیه شده است‪.‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪.‬‬‫‪o‬‬‫‪r‬‬ ‫‪g‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪a‬‬‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬‫‪D‬‬
‫برای کسب اطالعات بیشتر در مورد این آموزش به لینک زیر مراجعه نمایید‬
‫‪faradars.org/fvphy101‬‬