ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |1

รายวิชา 208231 วรรณกรรมกับสังคม อาจารย์ ดร.อรจิรา อัจฉริยไพบูลย์

จันทโครบ
สุนทรภู่

ตอนที่ 1 จันทโครบเรียนศิลปศาสตร์กับพระฤๅษี

๏ จะกล่าวกาลกิณีนารีรา้ ย ให้แจ้งชายกุลบุตรที่ฝึกสอน

ยังมีราชนิเวศน์เขตนคร นรินทรพรหมทัตกระษัตรา

มีเมืองขึน้ อัตเิ รกเสกรฉัตร[๑] กรุงกระษัตริยม์ ีองค์โอรสา

ชื่อพระจันทโครบกุมารา พระชันษาถ้วนถึงสิบสองปี

ด้วยสมเด็จพระบิดาชรานัก พระลูกรัก[๒]จะให้ครองบูรีครี

พระตรึกความตามในประเพณี จึ่งมีเทวราชเรียกโอรสพลัน

เจ้าพ่อเอ๋ยพระบิดาชราแล้ว อันลูกแก้วจะให้ครองมไหศวรรย์

ประเพณีมีมาแต่สามัญ ทุกเขตขัณฑ์แว่นแคว้นในแดนดิน
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |2

กระษัตริยใ์ ดให้เมืองกับโอรส ย่อมปรากฏเรียนรูธ้ นูศลิ ป์

เจ้าจะสืบสุรวิ งศ์ดารงดิน ไปเรียนศิลปศาสตร์ให้เชี่ยวชาญ

อันฤๅษีชีไพรวิไสยเพท ย่อมเรืองเดชวิทยามหาศาล

สันโดษเดียวเปลี่ยวองค์ในดงดาล นมัสการกองกูณฑ์ทกุ เวลา ฯ

๏ บัดนัน้ พระจันทโครบ ก็นอบนบอภิวนั ท์ดว้ ยหรรษา

ลูกตัง้ จิตคิดไว้แต่ไรมา ขอกราบลาสององค์พระทรงธรรม์

แล้วทรงเครื่องกัมพลสุคนธรส ละไมหมดแม้นเทพรังสรรค์

เครื่องบุปผามาลัยกระแจะจันทน์ สารพันธูปเทียนปทุมา

จึงกราบลาพระบิดาแลมารดร ก็อวยพรลูกน้อยเสน่หา

พอฆ้องค่าย่าแสงพระสุรยิ า กุมาราออกจากพระบูรี

ตัง้ พระพักตร์จาเพาะหิมพานต์ เข้าดงดาลแดนด้าวคิรีศรี

สันโดษเดียวเปลี่ยวองค์ในพงพี จนไขศรีแสงหิรญ
ั อร่ามพราย

ละอองนา้ อามฤคก็โรยร่วง ผกาดวงชื่นแช่มแย้มขยาย

แมลงภู่เคียงประคองละอองอาย ขจรจายรื่นรสมารวยริน

วายุว่องต้องใบก็ไกวกวัด สารพัดผลไม้ในไพรสิน

บ้างร่วงโรยหล่นตกวิหคกิน พระนรินทร์เก็บเสวยสว่างใจ

แล้วเดินชมพนมพนาเวศ สาคเรศกรวยกรอกซอกไศล

เป็ นธารนา้ อามฤคพิลกึ ไป คงคาใสดั่งแสงมณีดี

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |3

ในท้องธารลานแลล้วนกรวดแก้ว บ้างพรอยแพรวพร่างพรายเป็ นหลายสี

มัจฉาว่ายรายเรียงในวารี ประกอบมีปทุมมาศดาษดา

เป็ นเหง้างอกดอกแซงขึน้ แฝงฝัก พรรณผักขึน้ สลับกับบุปผา

ทัง้ ก้ามกุง้ บัวผันสันตะวา ยื่นระย้าทอดยอดไปตามธาร

ที่หว่างเขาเงาเงือ้ มชะโงกโกรก ชลกระโชกสาดซัดฉะฉัดฉาน

กระแทกดังพังแผ่นศิลาลาน กระทบธารโกงก้องกะกางกัง

พระกุมารลานแลละเลิงจิต พลางพินิจพรรณไม้พระทัยหวัง

เป็ นเซิงซุม้ พุม่ พันเถาวัลย์บงั ต้นฝรั่งรังนกประจานอน

มะลิเลือ้ ยพันกุหลาบตลอดยอด เถาวัลย์ลิงลิงลอดเล่นสลอน

กรรณิการ์กาเหว่าขึน้ เซานอน รักซ้อนซ้อนกลีบสลับกัน

รุกขาข่อยนกคอยระวังคู่ หงอนไก่ไก่ก่ตู ะโกนขัน

สนโศกโศกสนระคนกัน มูลมันมันมือพยัคฆา

อ้อยช้างช้างชิงกันหักชัก นางกวักกวักแกว่งริมเพิงผา

คณานกนกร้องคะนองมา มยุราเคียงนางมยุรนิ

กระตัว้ เต้นไต่ไม้ตามกระต้อย ค้อนหอยหาหอยในหุบหิน

อรหันผันพักตร์กระพือบิน กินรินเคียงข้างนางกินรี

ฝูงเลียงผาเลียบเหลี่ยมผาโผน กิเลนโจนไล่นางกิเลนหนี

มโนมัยไล่หานางพาชี ราชสีหแ์ อบอิงนางสิงหรา

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |4

ครัน้ ยามเย็นยอแสงพระสุรเิ ยศ คชเรศเริงร้องก้องพฤกษา

ฝูงปิ ศาจกราดเกริ่นเนินวนา กุมาราวังเวงประหวั่นใจ

จะเหลียวซ้ายแลขวาน่าอนาถ ถึงที่ลาดเหลี่ยมผาเข้าอาศัย

พอรุง่ แสงสุรยิ าก็คลาไคล ประมาณได้สามเดือนแต่เดินดง

พระเกศาคลี่คลายสยายเกล้า พระสร้อยเศร้าเปลี่ยวจิตพิศวง

พระทรวงชา้ ซา้ แสบบาทบงสุ์ พระโฉมยงปิ ้มกายจะวายปราณ

พอลุถึงอัศโมพระโคดม ที่จงกรมสร้างพรตในไพรสาณฑ์

นิยมปองกองกูณฑ์นมัสการ เข้านั่งฌานหลับเนตรภาวนา ฯ

๏ หน่อกระษัตริยข์ ตั ติยาวราเดช ทอดพระเนตรแลเห็นก็หรรษา

ค่อยลอดลัดดัดดัน้ อรัญวา ถึงศาลาเห็นองค์พระทรงธรรม์

ชักประคาสารวมพระเนตรนิ่ง ดั่งขอนพิงพาดไว้ในไพรสัณฑ์

จึงกราบลงตรงบาทพระทรงธรรม์ ใบไม้ล่นั เสียวโสตพระสิทธา

เธอเหลือบลืมนัยนาเห็นมาณพ นั่งเคารพบาทบงสุอ์ ยูต่ รงหน้า

สาอางนวลล้วนเลิศวิไลตา พระมหาโคดมก็ยินดี

จึ่งกล่าวรสพจนารถปราศรัยสาร ประสกหลานมาไยในไพรศรี

ฤๅเดินดงหลงป่ าพนาลี ฤๅมามีสขุ ทุกข์ประการใด ฯ

๏ พระกุมารฟั งสารฤๅษีถาม จึ่งยกความมาแสดงคดีไข

พระบิดาข้าครองพระเวียงไชย ชื่อท้าวไทพรหมทัตกระษัตรา
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |5

พระราจวนป่ วนโศกด้วยโรคร้าย ชรากายเกือบจะสิน้ พระชันษา

จะมอบเวนบูรีรกั ษ์นคั รา ให้ตวั ข้าครอบครองบูรีรมย์

แต่การศิลป์ หม่อมฉันไม่สนั ทัด อันสมบัตยิ งั ไม่ควรจะเษกสม

จึ่งให้ขา้ มาในไพรพนม แสนระทมเถื่อนธารกันดารดง

ไม่รูแ้ จ้งแห่งหนเที่ยวซนซุก เสี่ยงบุญบุกป่ าไม้ไพรระหง

ถึงสามเดือนโดยค้างมากลางดง จึ่งถึงองค์จอมเจ้าใจอารี

ขออยูเ่ ป็ นเกือกทองฉลองบาท เหมือนอย่างทาสใต้เบือ้ งบทศรี

พระโคดมบรมมุนี เธอก็มีโสมนัสเสน่หใ์ น

จึ่งแย้มเยือ้ นเอือ้ นอรรถปราศรัยสาร ช่างกล้าหาญเดินดงคนเดียวได้

จงอยูด่ ว้ ยอัยกาเถิดยาใจ จะสอนให้เรียนรูว้ ิชาการ

แต่ตวั ตามาบวชอยูก่ ลางเถื่อน ไม่มีใครเยี่ยมเยือนเหมือนอย่างหลาน

แล้วโอบอุม้ แอบองค์พระทรงญาณ ประโลมหลานลูบไล้พระพักตรา

สงสารเจ้าเศร้าซูบน่าสังเวช แล้วเกล้าเกศกวดกันพระเกศา

ให้เสวยเผือกมันผลผลา จนสุรยิ าเย็นเยือ้ งคิรีวนั

พระทรงญาณชวนหลานไปสู่สระ ลงชาระวารินเกษมสันต์

ให้หลานรักหักบุษะบัวบัน พอสายัณห์คืนมาศาลาลัย

ให้ไสยาสน์เคียงบาทพระดาวบส[๓] พระทรงพรตเข้าฌานตามวิสยั
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |6

ชักประคาร่าภาวนาไป ประมาณได้หลายวันทิวากาล ฯ

๏ หน่อกระษัตริยป์ รนนิบตั พิ ระนักสิทธิ์ สาราญจิตปรีดเิ์ ปรมเกษมศานต์

พระโคดมบรมเรืองญาณ สอนกุมารสังวัธยายมนต์

ว่าคาถาอาคมของพรหมเมศ ซึ่งวิเศษจาได้ไม่ขดั สน

ประสิทธิทดลองละเลิงตน การประจญข้าศึกก็เจนใจ

ถึงวันดีฤๅษีจ่งึ ชุบศร แผ่นดินดอนดงดาลสะท้านไหว

ศิลป์ พระขรรค์พลันเกิดในกองไฟ หยิบยื่นให้นดั ดาแล้วอวยพร

จึ่งกล่าวรสพจนารถฉลองคา หลานจงจาไว้หนาตาจะสอน

อันพระขรรค์ศลิ ป์ ชัยอย่าไกลกร จะนั่งนอนกุมกอดไว้กบั กาย

อันฉ้อชัน้ เมืองแมนแดนมนุษย์ จะสิน้ สุดฤษยา[๔]นัน้ อย่าหมาย

แม้นมีของป้องกันอันตราย ไว้หา่ งกายก็จะเกิดศัตรูกวน

อนึ่งการโลกียท์ งั้ สี่ขอ้ ประโลมล่อสามัญให้ผนั ผวน

คือหลงรักนารีมีกระบวน กับหลงชวนเชยชื่นที่รูปงาม

ทัง้ เสภาดนตรีทงั้ สี่ส่งิ ใครรักนักมักกลิง้ ลงกลางสนาม

หนึ่งอุบายหลายเล่หใ์ นสงคราม อย่าหมิ่นความควรระมัดระวังองค์

ถึงศึกวายสุรยิ ฉายไม่ยอแสง เร่งระแวงระวังไว้อย่าใหลหลง

จะเรียนรูอ้ ย่าละเลิงบันเทิงทะนง อย่าอวดองค์อาจหาญในการดี

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |7

จะครองสัจจงอุตส่าห์รกั ษาสัจ จงบาหยัดอย่างงาราชหัตถี

เจ้าจะคิดคืนคงเข้าธานี จะเป็ นที่สรรเสริญจาเริญพร ฯ

๏ ภูวนาถกราบบาทพระดาวบส ขอรับรสอามฤคในคาสอน

หลานจะลาพระเจ้าตาคืนนคร สนองคุณบิดรพระมารดา

ป่ านฉะนีส้ ององค์พระทรงศักดิ์ ไม่เห็นพักตร์ขา้ น้อยจะคอยหา

พอแจ้งการหลานรักจักกลับมา สนองคุณอัยกาในไพรวัน

พระฟั งหลานทูลลาน่าสังเวช กลัน้ พระเนตรลูบไล้แล้วรับขวัญ

อย่าทุกข์ถึงอัยกาในป่ าวัน สารพันเภทภัยไม่แผ้วพาน

ถึงเสือสีหผ์ ีสางคะนองร้าย ไม่กลา้ กรายกลัวหลีกไปอีกหลาน

ด้วยเดชะภาวนารักษาฌาน ความราคาญโรคาไม่ยายี

แต่ตวั เจ้าคืนเข้านครได้ จงตัง้ ใจปกครองบูรีศรี

สนองคุณชนกชนนี อย่าให้มีขอ้ เคืองระคางใจ

เมื่อคิดถึงอัยกาจึ่งมามั่ง ตาจะยั่งยืนอยูไ่ ปถึงไหน

แล้วจูบกอดแก้วตาด้วยอาลัย งามละไมดั่งเทพเทวา

นารีใดในทวีปวงศ์มนุษย์ ก็แสนสุดที่จะสมเสน่หา

เห็นคูช่ มจะไม่สมกุมารา จาจะให้กลั ยาไปครองกัน

ดาริพลางทางนิมิตผอบแก้ว อันพรายแพรวพริง้ เพริศดูเฉิดฉัน

ขนโมราเสกใส่ลงในนัน้ พระทรงธรรม์ปอ้ งปิ ดผนิดดี

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |8

แล้วโอมอ่านคาถาจินดาเวท ขนโมเรศกลายเป็ นนารีศรี

ทรงโฉมประโลมลักษณ์ภคั นิ ี กุมารีอยู่ในผอบทอง

แล้วเขียนชื่อนางใส่ลงในฝา ชื่อโมราโฉมศรีไม่มีสอง

จึ่งแย้มโอษฐ์โปรดยื่นผอบทอง นี่แน่ของตาให้เอาไปเมือง

แม้นเดินทางกลางป่ าเจ้าอย่าเปิ ด เอาไปเถิดให้ระบือเขาลือเลื่อง

ถึงชนกชนนีบรู ีเรือง ได้ครองเมืองเป็ นมหาวราชัย ฯ

[๑] สมุดไทยเลขที่ ๑๓ ว่า “เป็ นปิ่ นอัตติเรกเสวกฉัตร”

[๒] สมุดไทยเลขที่ ๑๓ ว่า “โอรสรัก”

[๓] ดาวบส = ดาบส

[๔] ฤษยา = ริษยา

ตอนที่ 2 จันทโครบเปิ ดผอบ โจรป่ าชิงนางโมรา

๏ บัดนัน้ พระจันทโครบ รับผอบอัยกานา้ ตาไหล

เข้ากอดบาทดาวบสระทดใจ ชลนัยน์ไหลหลั่งลงพรั่งพราย

โอ้พระคุณเคยอุน่ ศิโรเพศ จะประเวศไปไกลก็ไจหาย

เคยประเคนเพลเช้าจะเปล่าดาย ใครจะสอยผลไม้ก็ไม่มี[๑]

เวลาฉันเคยปันให้หลานรัก เคยชวนชักลงสรงวารีศรี

แม้นหลานไม่ทาวลด้วยชนนี แต่บรู ีก็ไม่รกั ไปปกครอง

พระทรงญานฟั งหลานกันแสงสั่ง นา้ ตาหลั่งคลอเนตรเธอทัง้ สอง

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม Page |9

แต่ข่ืนข่มอารมณ์อาลัยปอง กรประคองนัดดาด้วยอาลัย

แม้นไม่มว้ ยมรณาจงมาปะ นี่ธุระแม่พอ่ เป็ นข้อใหญ่

อย่าโศกศัลย์รนั ทดสลดใจ ถึงเวียงชัยแล้วจึ่งจรมาหาตา

พระกุมารฟั งสารเธอสังเวช จึ่งก้มเกศกราบบาททัง้ ซ้ายขวา

ประทักษิณสามรอบบรรณศาลา พระหัตถาทรงศรพระขรรค์คม

พระภูษาพันผูกผอบปิ ด ไม่เกรงฤทธิ์ไพรีเท่าเส้นผม

ก็ตงั้ หน้าเข้าในไพรพนม พ้นจงกรมเหลียวหาศาลาลัย

ลิบลิบแลลับพระดาวบส แสนกาสรดเศร้าสร้อยละห้อยไห้

พระอาจารย์ลานแลจนลับไป ก็หกั ใจเข้าจงกรมพรหมจรรย์

แสนสงสารกระษัตราวราพงศ์ พิศวงอ้างว้างในไพรสัณฑ์

เป็ นสองห่วงหน่วงในพระทัยครัน ถึงทรงธรรม์พระชนกชนนี

พระคุณเอ๋ยเคยเห็นจะคอยหา คิดขึน้ มาก็สงสารพระฤๅษี

จะเห็นใครในป่ าพนาลี จะก่อกองอัคคีเป็ นเพื่อนองค์

พระคุณเอ๋ยเทวาศักดาเดช พิมานเมศมิ่งไม้ไพรระหง

ห้วยละหานธารทางในกลางดง ขอฝากองค์บพิตรพระสิทธา

แจ้วแจ้วแว่วเสียงกระเหว่าร้อง ประสานซ้องเสียงสกุณปักษา

พระโหยหวนป่ วนคิดถึงพารา ฝูงคณานางพร้องประโคมวัง

โอ้ปักษายังรูป้ ระโคมไพร เหมือนเตือนใจให้มีทาวลหลัง

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 10

ไก่ดงขันขานกังวานดัง เมื่อไรจะถึงวังระงับร้อน

พระเดินพลางครวญพลางมากลางชัฏ เอาสิงสัตว์เป็ นเพื่อนสโมสร

สุรยิ าสายัณห์ลงรอนรอน พระแรมนอนมาในไพรพนม

ถึงสิบห้าวันวารประมาณนับ ตัง้ แต่กลับคืนมาจากอาศรม

ถึงกองกรรมจาใจให้นิยม ในอารมณ์เร่าร้อนดังเพลิงกาล

จึ่งหยุดยัง้ นั่งหน้าศิลาลาด จะคลาคลาดร้อนแสงพระสุริยฉ์ าน

จึ่งหยิบผอบรัตน์ชชั วาล พระกุมารกริ่งใจ[๒]อยูไ่ ปมา

จะเป็ นของสิ่งไรในผอบ ให้ปรารภรือ้ คิด[๓]แล้วกังขา

ผลกรรมลืมคาพระสิทธา จึ่งเผยฝาผอบออกทันใจ

ยลอนงค์ทรงโฉมประโลมจิต ประไพพิศพริม้ พักตร์ดงั แขไข

นุชน้องต้องเนตรพระภูวไนย กายาใหญ่เกินที่ผอบทอง

จักรพงศ์พิศวงพระทัยหวัง ประคองนั่งแนบนางพลางสนอง

นวลหงองค์เอี่ยมลออออง ช่างอยูใ่ นผอบทองไม่พาที

เรียมพะวงหลงคิดว่าของอื่น สิบห้าคืนแล้วพี่ขาดสวาทศรี

ขอเชิญโฉมวรลักษณ์ภคั ินี ไปบูรีรมเยศสวรรยางค์

จะอุภิเษกให้เป็ นเอกอนงค์นาฏ สุดสวาทนิ่มน้องอย่างหมองหมาง

พระว่าพลางทางกรายพระกรกาง ขอเชิญนางนุชนั่งบนเพลาพลัน ฯ
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 11

๏ ยุพาพินผินพักตร์ผลักพระหัตถ์ สะบิง้ สะบัดปั ดป้องประทุมถัน

สนองคาโดยคมคารมครัน ไม่เห็นขันเลยมาชวนไปปกครอง

ฉันเคยอยูม่ าจนใหญ่ในผอบ ไม่เคยคบใครมาอยูเ่ ป็ นคูส่ อง

แม้นมิให้อยูใ่ นผอบทอง อย่าต้องน้องให้ระคนราคีมี

จะก้มหน้าลาไปในไพรระหง ขอเชิญองค์พระไปครองบูรีศรี

น้องเคยอยูห่ ิมวาพนาลี ไปบูรีก็จะกรอมระกากาย ฯ

๏ ชะเสนาะเพราะลา้ คาสนอง ดังพิณทองมัฆวานประสานสาย

รูปคารมสมทรงที่รา่ งกาย ช่างแย้มพรายมธุรสวราคา

จะอยูไ่ ยในผอบกะจิหริด ไปสถิตปัจถรณ์เถิดงามขา

แม้นเสร็จสมที่พ่ีหมายจะให้ทา แผ่นทองคาหุม้ เจ้าให้อนุ่ องค์

นี่เรียมจนด้นเดินมากลางเถื่อน เอาโขดเขื่อนมิ่งไม้ไพรระหง

เป็ นปราสาทราชวังบัลลังก์ทรง เอาเนือ้ นกต่างอนงค์กานัลใน

เอารุกขาเป็ นระย้าระยาบกัน้ ลดาวัลย์ตา่ งพวงบุปผาไสว

จักระจั่นพรรณฝูงเรไรไพร เป็ นมไหมโหระทึกประโคมกลอง

จะเษก[๔]เจ้าเสาวภาคกับตัวพี่ ให้เป็ นมิ่งมเหสีประสมสอง

เอาเพิงผาศิลาแก้วเป็ นกองทอง นวลละอองเจ้าอย่าเขินสะเทิน้ ที

เป็ นกุศลเราสองได้ครองสร้าง พระดาวบสจึ่งให้นางมากับพี่

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 12

เป็ นเพื่อนไร้ในป่ าพนาลี จงปรานีเถิดนะน้องอย่าโกรธา ฯ

๏ สายสมรค้อนคิดระคางเขิน ชม้ายเมินยิม้ ละไมอยูใ่ นหน้า

น้องมิใช่บตุ รีกระษัตรา เป็ นชาวป่ าฤๅจะนั่งบัลลังก์ทอง

พระทรงญาณเมื่อประทานกระหม่อมฉัน เป็ นไรทั่น[๕]จึ่งไม่ส่งั ให้สมสอง

แต่ส่งั มาให้รกั ษาผอบทอง พระมาลองโลมเล่นที่กลางทาง

ซึ่งจะให้ไปเป็ นเพี่อนในป่ าชัฏ สารพัดไม่คมุ้ ทัง้ เสือสาง

พระเป็ นชายฤๅจะหมายมาพึ่งนาง ไม่มีอย่างเขาจะเย้ยระยาใจ

น้องจะขอลาองค์พระทรงฤทธิ์ ไปอาศรมนักสิทธิ์ตามวิสยั

ทาขยับกายาจะคลาไคล ภูวไนยกุมกรนางกัลยา

เจ้าจะด่วนไปไหนหาไม่น่ี[๖] ไม่รกั พี่ดอกฤๅยอดเสน่หา

พระฤๅษีมีญาณประทานมา จาเพาะว่าเจียวฤๅเจ้าจะยอมใจ

อันพระองค์ทรงศักดิเ์ ป็ นนักสิทธิ์ เมื่อผิดกิจท่านจะสั่งอย่างไรได้

อันเรื่องรักก็ประจักษ์อยูเ่ ต็มใจ ผูใ้ ดใครจะไม่รว่ มประเวณี

ถึงเนือ้ เย็นมิได้เป็ นบุตรกระษัตริย ์ ศรีสวัสดิก์ ็เป็ นบุตรพระฤๅษี

ก็สมแล้วแก้วกัลยาณี พระฤๅษีจ่งึ ประทานนางโฉมยง

ซึ่งจะพาเนือ้ เย็นไปเป็ นเพื่อน ใช่จะเกลื่อนกลัวภัยในไพรระหง

พี่กลัวหนาวนา้ ค้างในกลางดง จะแอบองค์เจ้าให้อนุ่ อุระนอน

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 13

ถึงอุน่ อื่นก็ไม่ช่ืนเหมือนอุน่ อก ได้กอดกกแนบกายสายสมร

พระว่าพลางทางกอดประคองกร พระหัตถ์ชอ้ นต้องเต้าประทุมทอง ฯ

๏ นางผลักหัตถ์ฤๅสายตะกายข่วน เชิงกระบวนตอบถ้อยสุนทรสนอง

ไฮ้อะไรไขว่คว้าคะนองลอง เดี๋ยวก็รอ้ งขึน้ ให้ล่ นั สนั่นดง

สารพัดจะสกัดสะแกงว่า เห็นเอกาอยูใ่ นไพรระหง

น่าเจ็บจิตเพียงชีวิตจะปลิดปลง นี่ฤๅจงใจรักประจักษ์ใจ ฯ

๏ นิจจาเจ้าเสาวภาคเสน่หา จะแกล้งฆ่าเรียมเสียให้ตกั ษัย

ถ้าแม้นน้องร้องอึงคะนึงไป เห็นจิตใจพี่เจียนไม่เป็ นตัว

เอ็นดูพ่ีเถิดนะน้องอย่าร้องเลย เจ้าข้าเอ๋ยขนพองสยองหัว

ลิงทโมนมันจะโจนมาจับตัว พระแกล้งยั่วหยอกเย้าเยาวมาลย์

เจ้ายอดหญิงยิ่งนางในหว่างทวีป จนสิน้ ชีพพี่ไม่รา้ งห่างสมาน

พิศวาสแล้วไม่ปรารถนาพาล กว่าจะลาญชีพล่วงชีวาลา

ยามถนอมพี่จะกล่อมไว้กลางตัก เมื่อยามเชยมิให้หนักซึ่งนาสา

อย่าหน่วงรักให้พ่ีหนักอุราภา เชิญกานดาประดิพทั ธ์ดว้ ยภักดี ฯ

๏ ยุพาพาลฟั งสารพระทรงศร ราคร้อนรึงทรวงนางโฉมศรี

แต่มารยามารยาทกระษัตรี ดุษฎีพลางกล่าวสุนทรวอน

พระจอมพงศ์ขตั ติยาวราเดช ไม่โปรดเกศพระจะด่วนสโมสร

เชิญพระองค์ทรงพระขรรค์มาบั่นรอน ให้มว้ ยมรณ์แล้วจึ่งชมให้สมปอง

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 14

ด้วยบุญตัวน้องน้อยทัง้ ถอยศักดิ์ ไม่ควรเคียงเรียงพักตร์เป็ นคูส่ อง

ทูลกระหม่อมจอมพงศ์ด่งั หงส์ทอง เหมือนเช่นน้องต่าศักดิส์ กุลกา

สุวรรณหงส์ไม่ประจงรักษาศักดิ์ มาหลงปลักปลอมกาต่างภาษา

พฤฒามาตย์ราษฎรจะฦๅชา ครหาเฟื ้ องฟุ้งทัง้ กรุงไกร

เหมือนเช่นน้องพระจะลองประโลมเล่น พอหยุดเย็นเหมือนศาลาที่อาศัย

ดังภู่ผงึ ้ คลึงเคล้าดอกไม้ไพร พอชื่นใจก็จะจรขึน้ บินบน

ทัง้ เอกองค์มเหสีเป็ นที่รกั น้องต่าศักดิค์ ิดเห็นไม่เป็ นผล

ไร้ทงั้ วงศ์พงศาเอกาตน เป็ นคนจนพระก็แจ้งอยูเ่ ต็มใจ

แม้นรักน้องจะให้นอ้ งไปรองบาท แต่เพียงทาสพอจะแทนพระคุณได้

จงรอรักหักจิตอย่าด่วนใจ ใช่จะไปจากเบือ้ งพระบาทา ฯ

๏ เสนาะน้อยถ้อยคาดั่งนา้ แก้ว จะเจือ้ ยแจ้วจับใจให้หรรษา

ราษฎรฤๅจะค่อนมานินทา เจ้าแกล้งว่าให้พ่ีเว้นสวาทชม

เหมือนเช่นนวลฤๅจะควรเป็ นข้าพี่ ถ้าเป็ นศรีพระนครจะเห็นสม

ถึงเรียมอยูธ่ านีบรู ีรมย์ ได้เชยชมก็แต่ฝงู กานัลนาง

มเหสีพ่ีก็มีแต่รายนึก อย่าคิดลึกไปเลยน้องให้หมองหมาง

จะหน่วงชมมิให้สมเสน่หน์ าง เห็นสุดอย่างที่จะร้างไว้แรมวัน

ดังเด็ดได้ดาราในอากาศ มาสวาทแนบนุชสุดกระสัน

พระว่าพลางกางหัตถ์สมั ผัสพลัน พัลวันพิศวาสสวัสดี

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 15

ดั่งพระยามังกรช้อนวิเชียร ก็ชเู ศียรแหวกว่ายวารีศรี

พระทรวงแอบแนบทรวงสุดาดี ดั่งอัคคีลามไหม้จกั รวาล

หิมวันต์เลื่อนลั่นสะท้านสะเทือน สาครเคลื่อนลูกละลอกกระฉอกฉาน[๗]

มัจฉาโดดโลดเล่นในลาธาร เสียงสะท้านเขากระทบกระทั่งกัง

ทัง้ ปู่ เจ้าเขาเขินเนินพนม ถลาล้มลุกแล่นไม่เหลียวหลัง

พระฤๅษีอยูใ่ นถา้ ร่าระฆัง ทุกรวงรังนกร้องคะนองไพร

ทัง้ พฤกษาก็ระย้าระยาบโยก ลมกระโชกกิ่งก้านเขยือ้ นไหว

พิลกึ ลั่นชัน้ ฟ้าสุราลัย ราหูไล่คว้ารถพระสุรยิ า

อ้าโอษฐ์อมอับพยับแสง ทุกหล้าแหล่งมืดมิดทุกทิศา

พิรุณสาดฟาดฟองคะนองฟ้า เมขลาล่อแก้วอยูแ่ วววาว

ตลอดแลบแปลบปลาบเป็ นเปลวช่วง อสูรหน่วงขวานขว้างไปกลางหาว

เปรีย้ งกระเดื่องเปรื่องกระด่อนทุกแดนดาว ก็เกรียวกราวนกกาถลาบิน

ในท่อนา้ ลาธารฉานกระฉอก คลื่นระลอกล้นลบกระทบหิน

กระแทกผึงกระทุม่ ผางลงกลางดิน ก็เสร็จสิน้ สุขเกษมทัง้ สองรา ฯ

๏ พระอิงแอบแนบนั่งประคองน้อง ถนอมต้องเต้าเต็มพระหัตถา

พระโอบอุม้ เต็มหัตถ์กระษัตรา พระนาสาจูบจอมถนอมปราง

ทัง้ สองลืมปลืม้ ละเลิงในเชิงชิด ยอดสนิทหลงเล่หไ์ ม่อางขนาง

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 16

พระหลงลืมสาวสรรค์สวรรยางค์ สวาทยั่วหยอกนางถนอมกร

นางหลงกลลืมกันพระกรปัด ที่เคยข้องมิได้ขดั สโมสร

พระหลงงามกิรยิ าพะงางอน สายสมรหลงสมานสาราญใจ

ประจวบจวนสุรยิ ฉายจะบ่ายฟ้า พระชวนมิ่งโมราผูพ้ ิสมัย

เที่ยวเลียบริมลาธารสาราญใจ ภูวไนยชื่นชมอุบลบาน

บ้างแดงขาวเหมือนดาวในอากาศ สกุณชาติจิกกินเกสรหวาน

บ้างร่วงโรยกลีบหล่นในชลธาร พระชวนมิ่งเยาวมาลย์สรงวาริน

เย็นระเรื่อยเฉื่อยฉ่าดั่งอามฤค ลา้ พิลกึ วาบวุบในหุบหิน

นางโฉมยงสีองค์ให้ภมู ินทร์ พระนรินทร์ชวนชีใ้ ห้ชมปลา

นางยื่นเล็บเก็บดอกกระจับสด พระหักสัตตบงกชอันเลขา

มาทับเทียบเปรียบถันนางกัลยา ขนิษฐาปั ดกรพระจักรี

พระทรงฤทธิ์วิดวักกระสินธุส์ าด สุดสวาทปิ ดเนตรแล้วเบือนหนี

สุขเกษมเปรมปราในวารี พระชวนศรีเสาวภาคย์ขนึ ้ จากธาร

ทัง้ สององค์สอดทรงเครื่องประดับ กระจ่างจับวับแสงพระสุรยิ ฉ์ าน

นางจีบโจมโขมพัสต์สะอิง้ พาน นฤบาลสอดสร้อยสังวาลวัลย์

พระโฉมยงเสร็จทรงพระแสงศร สายสมรรับทรงพระแสงขรรค์

พระชวนโฉมโมราวิลาวัณย์ จรจัลตามแนวพนมไพร

สุรยิ งทรงส่องมาต้องพักตร์ นางน้องรักร้อนแสงพระสุรยิ ใ์ ส

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 17

พระจูงกรกัลยาให้คลาไคล แล้วหักใบพฤกษาให้บงั องค์

ถึงเขาเขินเนินผาศิลาโกรก ชะงา้ โงกเงือ้ มในไพรระหง

สายสมรอ่อนสิน้ กาลังลง พระอุม้ องค์อรทัยขึน้ ใส่เอว

ละเลาะเลีย้ วเหนี่ยวเครือลดาวัลย์ ข้ามอรัญโกรกกรวยเป็ นห้วยเหว

ครัน้ พ้นเขาปลอดช่องที่ปล่องเปลว ลงจากเอวพระก็จงู นางจรลี

นางโฉมงามวอนถามพระภูวไนย สักเมื่อไรจึ่งจะถึงบูรีศรี

พระปลอบโลมโฉมกัลยาณี จวนบูรีเราแล้วนะแก้วตา

อุตส่าห์แข็งขืนใจไปเถิดแม่ อย่าท้อแท้ให้พ่ีพลอยละห้อยหา

เจ้าม้วยลงพี่ก็คงมรณา ดวงยี่หวาเหมือนชีวิตชีวาลัย

พระปลอบพลางชวนนางให้ชมนก ฝูงวิหคหงส์หา่ นลงไสว

บ้างโผโผนโจนจับบนกิ่งไม้ บ้างเลียบไล่ตามคูเ่ ป็ นคูเ่ คียง

นกกระทาจับต้นคนทาขัน เบญจวรรณกระวานประสานเสียง

โนรีจบั รังภิรมย์เรียง เหมือนพี่เคียงคูเ่ คล้ากับเจ้ามา

โอ้เอ๋ยอกแต่นกยังมีรงั เมื่อไรจะถึงวังเหมือนปั กษา

ที่ก่ิงแก้วนั่นแน่เจ้าเขาชวา นั่นโมราราร่อนบนยอดยาง

พะงางอนวอนถามถึงนามนก ไยวิหคจึ่งรูร้ าแพนหาง

พระแย้มเยือ้ นเบือนบอกยุบลนาง แต่ก่อนปางนัน้ เจ้าเขาเล่ากัน

ว่ายังมีมยุรากับการ้าย จะผลัดกันเขียนลายให้เฉิดฉัน
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 18

กาประดิษฐ์คดิ เขียนนกยูงพลัน ให้ขนนัน้ เขียวเหลืองอยูเ่ รืองพราย

ถึงทีกามยุราจึ่งลงรัก แล้วจะปักลายทองให้เฉิดฉาย

สกุณกาลามกไม่มีอาย ไปกินกายสุนขั าในสาชล

มยุราเห็นกาก็เกลียดนัก จึ่งทิง้ รักเสียให้แห้งไม่เขียนขน

เห็นกามาราร่าออกอวดตน จะเท็จจริงอยูก่ บั คนเขาเล่ามา

พระบอกพลางทางเบือนพระพักตร์ยมิ ้ เจ้างามพริม้ ยิม้ ละไมอยูใ่ นหน้า

เห็นกาล้อมตอมตามนกออกมา กัลยาทูลถามไปทันที

เออนกออกนั่นยังไรไฉนเล่า กาจึ่งเฝ้าตอมตามอยู่องึ มี่

พระฟั งนางพลางบอกยุบลมี เมื่อเดิมทีสกุณาไปหาภักษ์

เข้าฉวยฉาบคาบปลาเขามาได้ เขาก็ไล่ยิงถูกทวารหนัก

ลูกกระสุนคาทวารราคาญนัก เจียนว่าจักขาดใจลงหลายครา

ข้างฝ่ ายกาเป็ นเพื่อนไปเยือนถาม จึ่งนกออกบอกความแล้วโหยหา

แม้นเกลอช่วยมิให้มว้ ยมรณา จะเป็ นข้าของสหายจนวายปราณ

กาฉกรรจ์ม่นั หมายอุบายบอก ให้นกออกลงแช่กระแสสาร

ลูกกระสุนก็ละลายไม่วายปราณ คิดราคาญกลัวจะต้องเป็ นข้ากา

เที่ยวดัดดัน้ สัญจรไปซ่อนกาย การูว้ า่ ไม่ตายก็ตามหา

นี่แลน้องมันจึ่งต้องมากลัวกา ใครเขาว่าพี่ก็วา่ ไปตามกัน

แล้วแย้มสรวลชวนชมพฤกษาชาติ จัตบุ าทโทนเที่ยวในไพรสัณฑ์

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 19

โตกิเลนเลียงผาสิงคาลวัน บ้างโผนผันตามเพื่อนลาพองกาย

ละมั่งทองย่องเยือ้ งขยับบาท พยัคฆ์มาดหมอบมุง่ เขม้นหมาย

กระโจมกัดฟั ดกวางให้วางวาย เสือตะกายกอดกัดเป็ นเหยื่อกิน

จิง้ จอกน้อยคอยด้อมตามพยัคฆ์ เข้านอนปลักคอยตะครุบริมหุบหิน

เห็นเสือฟั ดกัดกวางหว่างคิรินทร์ จิง้ จอกกินกวางเหลือที่เสือล้ม

สิงหราชดอดเดินดะดุม่ เดาะ เมียงละเมาะหมายคูจ่ ะสูส่ ม

นรสิงห์ลิงค่างกลางพนม ร้องระงมกราดเกริ่นเนินวนา

พระชวนชีน้ างชมนารีผล นฤมลแน่งน้อยเสน่หา

ประทุมถันตัง้ เต้าเต็มอุรา ดั่งคณานางแมนแดนวิมาน

ทัง้ คนธรรพ์อสุราวิชาธร ชิงสมรเชยชมสมสมาน

บ้างเด็ดได้ใส่เอวเหาะทะยาน เหมือนพี่อมุ้ เยาวมาลย์มาเดินดง

ดอกลาดวนหวนหอมกระหลบกลิ่น ระรวยรินรื่นในไพรระหง

พระกรายเล็บเก็บดอกลาดวนดง ให้โฉมยงเยาวยอดสุมาลัย

สุรยิ นเย็นพยับโพยมมาศ โอ้อนาถในพนมเนินไศล

ลิงค่างครางครวญรัญจวนใจ ปักษาไพรเพรียกพร้องทุกรวงรัง

ถึงแถวทางหว่างเวิง้ คิรีศรี สุดวิถีมรคาข้างหน้าหลัง

เนินเชิงชัน้ กัน้ รอบในป่ ารัง สุดกาลังที่จะหลีกคิรีเดิน

ทัง้ สองข้างแลสล้างล้วนโขดเขา ที่ลางเหล่างา้ แหงนเป็ นแผ่นเผิน

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 20

พระอุม้ องค์นงลักษณ์ขนึ ้ เลียบเนิน ละเลาะเดินด้วยแสงพระจันทร

ดึกสงัดจัตบุ าทสงบเงียบ เย็นยะเยียบเยือกองค์พระทรงศร

พระอุม้ มิ่งโมราพะงางอน บทจรมาจนแจ้งแสงหิรญ

ั

พอได้ก่งึ ครึง่ ทางในหว่างเขา พระสร้อยเศร้าแทบจะสิน้ ชีวาสัญ

ด้วยหิวโหยโดยอุม้ นางจรจัล พระวางมิ่งเมียขวัญลงผ่อนแรง

แสนกันดารทางเดินบนเนินผา แต่พฤกษาก็ไม่รม่ พระสุรยิ แ์ สง

ร้อนตลอดแผ่นผาศิลาแลง จนสายแสงสุรยิ งขึน้ ส่องฟ้า

ขืนดารงชวนองค์มเหสี พระจูงนางจรลีบนเหลี่ยมผา

กาดัดแดดแผดแสงพระสุรยิ า แผ่นศิลาร้อนรุม่ ระเริงแรง

แสนสงสารเยาวมาลย์ม่ิงสมร ทุรนร้อนบาทบงสุท์ รงกันแสง

ไม่เคยยากกรากกราระกาแรง พระศอแห้งหอบหิวกระหายชล

เยาวมาลย์ทอดกายสยายเกศ ชลเนตรไหลนองดั่งฟองฝน

โอ้พระมิ่งทูลกระหม่อมจอมสกล เห็นสุดทนจะประทังกาลังไป

จงโปรดปรานขอประทานกระแสสินธุ์ มากลัว้ ลิน้ พอระงับที่หม่นไหม้

น้องสุดแรงที่จะแข็งอารมณ์ไป อรทัยทอดองค์ลงโศกา

นรินทรช้อนนางขึน้ วางตัก กันแสงรักเยาวยอดเสน่หา

สุชลนองสองเนตรพระจักรา จะเหลียวหาชลธารกันดารนัก

เห็นสมรอ่อนระทดระทวยองค์ พระโฉมยงทรงโศกเพียงอกหัก
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 21

แสนสงสารนฤมลเป็ นพ้นนัก อารมณ์รกั พระมิได้เสียดายกาย

ชักพระขรรค์ฟันลงตรงเพลาขวา พระมังสาหลั่งเลือดลงนองสาย

จึ่งรอรองโลหิตออกจากกาย แล้วให้สายสุดสวาทเสวยพลัน

นางทรามเชยได้เสวยนา้ โลหิต ค่อยสร่างจิตที่รอ้ นพระสุรยิ ฉ์ ัน

นางก้มกราบภัสดาแล้วจาบัลย์ พระรับขวัญชวนนางจรลี

เจ็บระบมคมพระขรรค์ท่ีฟันฟาด ค่อยย่างบาทย่องเหยียบคิรีศรี

พออ่อนแสงสุรยิ งในพงพี ลงถึงที่เชิงผาธาราธาร

ค่อยสร่างโศกสุขเกษมเปรมสวาท ภูวนาถชวนอนงค์ลงสรงสนาน

ประทับนั่งยังแผ่นศิลาลาน พระยั่วหยอกเยาวมาลย์สาราญใจ

พระน้องเอ๋ยได้เชยก็ช่ืนจิต ดังสุรามฤตล้างทุกข์ให้สขุ ใส

ทัง้ สองแก้มเจ้าแฉล้มวิไลใจ ดังพี่ได้ยาดมมาเดินทาง

เมื่ออดนา้ พี่ก็อ่มิ ด้วยชมนุช ไม่มว้ ยมุดมาได้ในไพรกว้าง

สายสมรค้อนข่วนด้วยเล็บนาง พระเคียงข้างเคล้าเคล้นประทุมทอง

เจ้าพี่เอ๋ยยามเชยก็หายทุกข์ ค่อยเป็ นสุขชื่นในฤทัยหมอง

เมื่อยามจนทนเทวษนา้ เนตรนอง ให้หม่นหมองเศร้าซูบทัง้ รูปทรง

สว่างร้อนอ่อนแสงพระสุรยิ ฉ์ าย ก็เบี่ยงบ่ายร่มรอบไพรระหง

ชวนยุพินลินลามากลางดง พฤกษาทรงผลดกอุดมดี

ละมุดม่วงพวงเพียงจะหักกิ่ง บ้างหล่นกลิง้ กลาดป่ าพนาศรี

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 22

สองเสวยพฤกษาบรรดามี พระชีช้ วนหยอกนางมากลางไพร ฯ

๏ ยังมีพวกโจรป่ าใจทมิฬ เบ็ดเสร็จสิน้ ห้าร้อยทัง้ นายไพร่

เที่ยวปลอมปล้นชนบทชาวบ้านไพร ทะลวงไล่รบริบเอาโดยฤทธิ์

อันนายใหญ่ใจเหีย้ มกาแหงหาญ วิชาการมนต์เวทวิเศษประสิทธิ์

แต่บรรดาห้าร้อยร่วมชีวิต เที่ยวสถิตป่ าเขาลาเนาธาร

มาวันนัน้ พลันพบประสบองค์ นวลอนงค์ภวู ไนยในไพรสาณฑ์

ประดับเครื่องเรืององค์อลงการ แก้วประพาฬเพชรรัตน์อร่ามพราย

ฝ่ ายนายโจรมีใจกาเริบรัก ทะนงศักดิส์ ่ งั ไพร่สนิ ้ ทัง้ หลาย

โห่สนั่นครั่นครืน้ ออกยืนราย อ้ายโจรนายแกว่งง้าวอยูว่ าววาม

กระทืบบาทกราดเกรีย้ วเป็ นทีโกรธ แล้วอ้าโอษฐ์แผดสิงหนาทถาม

มึงไปไหนได้เมียมารูปงาม มาเดินตามราวป่ ากูวา่ ไร

พงศ์กระษัตริยก์ มุ หัตถ์ขนิษฐา เห็นโจรป่ าล้อมรอบไม่ไปได้

พระแย้มเยือ้ นเบือนบอกนางทรามวัย แม่สายใจแลดูอา้ ยโจรดง

ดาทมิฬเหมือนลิงทโมนหลอก มันตะคอกไถ่ถามถึงนวลหง

อย่าบอกเลยฤๅว่าเมียนางโฉมยง ว่าเป็ นวงศ์ฤๅจะว่าอย่างไรดี

พระหยอกนางพลางตอบอ้ายโจรไพร จะทาไมมึงมาถามถึงโฉมศรี

เราก็เป็ นภัสดาของนารี ธุระมีพานางมากลางไพร

นี่ตวั เจ้าหรือเป็ นเจ้าพนาเวศ ไม่แจ้งเหตุนีจ้ ะทาอย่างไรได้

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 23

เราเดินเปล่ามิได้เอาอะไรไป แต่ใบไม้ก็ไม่รว่ งเพราะมือเรา

มิใช่แจ้งแล้วจะแกล้งมาดูหมิ่น ไม่เคยถิ่นเฟื อนทางไปดอกเจ้า

มิใช่แจ้งแล้วจะแกล้งมาดูเบา มิใช่เราจะเกรงศักดาดี

มหาโจรใจพาลชาญฉกาจ ร้องตวาดตอบองค์พระทรงศรี

อุเหม่มงึ ฤๅจะหมายมาต่อตี เอาชีวีออกมาล้างเสียกลางไพร

แม้นทาผิดคิดลุกะโทษเสีย ถ้าให้เมียนัน้ แลมึงไม่ตกั ษัย

แม้นมิสง่ นางงามมาตามใจ จะขับไพร่ไล่ลา้ งให้วางวาย

พระทรงฟั งคั่งแค้นด้วยคาหยาม ดั่งเพลิงลามลนทรวงให้โทรมสลาย

จึ่งว่าเหวยโจรไพรหน้าไม่อาย มีแต่หมายมิ่งมิตรเขาชิดชม

ถึงแม้นกายกูวายวางชีวิต ไม่ขอคิดสักเท่ากึ่งกะผีกผม

อันกายนวลมึงไม่ควรสมาคม จะเห็นสมแต่เป็ นแม่อา้ ยโจรไพร

แล้วก่งสายขึน้ ศรกาซาบศิลป์ สะเทือ้ นดินดงดาลสะท้านไหว

พระยื่นส่งพระขรรค์ให้ขวัญใจ เจ้าถือไว้กนั องค์นางนงคราญ

จึ่งร้องท้าว่าเหวยอ้ายโจรไพร มึงเร่งขับพลไพร่มาสังหาร

มหาโจรแค้นใจดั่งไฟกาล ขับทหารห้าร้อยเข้าโถมแทง

พลโจรคลุกคลีเข้าตีตอ้ น พระน้าวศรวางสายพระแสงแผลง

ศรประหารผลาญยับลงกลางแปลง บ้างแขนแข้งคอขาดลงกลาดดิน

ที่เหลือตายลุยไล่เข้าโจมจับ พระรอรับรอนรันด้วยคันศิลป์
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 24

บ้างเจ็บจุกคลุกคลานอยูก่ ลางดิน พระทรงศิลป์ แผลงไปให้วายปราณ

อ้ายโจรร้ายตายทับลาดับศพ พอค่าพลบคลุม้ ไพรพฤกษาสาร

พระพะวงอยูด่ ว้ ยองค์ยพุ าพาล จะรอนราญรับรองไม่ว่องไว

พระหัตถ์ขวาทรงศรเข้ารอนรัน ข้างซ้ายจูงแจ่มจันทร์ผพู้ ิสมัย

พระสูพ้ ลางถอยพลางมากลางไพร อ้ายโจรไล่บกุ บั่นกระชัน้ มา

เข้าใกล้องค์ทรงฟาดด้วยคันศร บ้างม้วยมรณ์เศียรขาดลงดาษป่ า

ยังเหลือแต่นายโจรประจันมา พอจันทราแจ่มแจ้งกระจ่างดง

มหาโจรโจมจับได้คนั ศร ข้างมือหนึ่งกุมกรนวลหง

อุตลุดฉุดชิงนางโฉมยง ส่วนอนงค์นกึ รักอ้ายโจรไพร

มาสูท้ าสงครามด้วยความรัก จนเสียพรรคพวกพลเป็ นไหนไหน

ข้างฝ่ ายองค์ภสั ดาก็อาลัย เป็ นสองใจอยูใ่ นจิตวนิดา

พระทรงภุชฉุดชิงพระแสงศร พระหัตถ์หนึ่งกุมกรขนิษฐา

พระชักไปโจรไพรกระชากมา ส่วนสุดาอยู่กลางไม่วางกัน

มหาโจรจับสมรข้างกรขวา ภัสดากุมกรข้างซ้ายมั่น

พระเรียกมิ่งโมราวิลาวัณย์ ยื่นพระขรรค์มาให้พ่ีขา้ งนีน้ าง

หญิงกาลีใจตะกรามกามราค ละโมภมากจะใคร่ครองทัง้ สองข้าง

จะให้ผวั กลัวโจรจะวายวาง จะให้โจรกลัวจะล้างภัสดา

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 25

จึ่งยื่นให้เป็ นกลางแล้ววางพลัน ดา้ [๘]พระขรรค์อยู่ขา้ งมืออ้ายโจรป่ า

ข้างปลายคมอยูห่ ตั ถ์กระษัตรา อ้ายโจรคว้ากระชากไปจากกร

พระแย่งยุดหลุดลุย่ ออกจากหัตถ์ โจรกระหวัดฟั นองค์พระทรงศร

พระเซองค์ลม้ ลงกับดินดอน พระหัตถ์หลุดจากกรนางกัลยา

สงสารเจ้าเด่าดิน้ จะสิน้ จิต สุขมุ คิดแค้นเคืองขนิษฐา

ประกาศก้องร้องโอ้แม่โมรา อนิจจาฆ่าพี่ให้จาตาย

พระคุณพี่มีมาแก่เจ้ามาก ถึงยามยากมิให้ชา้ ระส่าระสาย

เจ้าร้องไห้ใจพี่จะขาดตาย เลือดในกายพี่ยงั รองให้นอ้ งกิน

เมื่อเดินไพรพี่ก็ใส่สะเอวอุม้ เจ้าควรคุมฆ่าผัวไม่ผนั ผิน

ไปยื่นดา้ ให้อา้ ยโจรใจทมิฬ โอ้ยพุ ินพี่พ่งึ รูป้ ระจักษ์ใจ

อารมณ์นางเหมือนนา้ ค้างที่รม่ พฤกษ์ เมื่อยามดึกดั่งจะรองไว้ด่มื ได้

พอรุง่ แสงสุรยิ ฉายก็หายไป มาเห็นใจเสียเมื่อใจจะขาดรอน

เมื่อแรกรักมิได้แหนงเสียแรงรัก เสียดายศักดิท์ ่ีได้รว่ มสโมสร

ขอฝากชื่อไว้ให้ลือขจายจร เทพนิกรช่วยประกาศในโลกา

กุลบุตรเป็ นบุรุษรักษาศักดิ์ อย่าเรียนรักนารีเหมือนเยี่ยงข้า

สิน้ ประกาศขาดจิตจากอุรา ก็มรณาอยูใ่ นไพรพนม ฯ

๏ มหาโจรได้สดับคาประกาศ แหนงสวาทที่จานงประสงค์สม
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 26

ที่ตงั้ ใจว่าจะได้สมาคม ก็นิยมยอดรักภัคนิ ี

จึ่งแกล้งกล่าวสนองลองประโลม ขอเขิญโฉมเยาวยอดนารีศรี

อยูเ่ ฝ้าศพภัสดาของนารี อันตัวพี่จะลาพะงางาม ฯ

๏ นางฟั งคาโจรว่าจะคลาคลาด ให้หวั่นหวาดวาบวับฤทัยหวาม

อภิวนั ท์ไหว้วอนด้วยงอนงาม พิไรความด้วยจริตพิรากล

พี่อยูด่ ว้ ยจะได้เห็นเป็ นเพื่อนสอง จะทิง้ น้องไว้กระไรในไพรสณฑ์

เมื่อผัวตายหมายพึ่งเหมือนผัวตน ไม่โปรดจริงแล้วก็จนจะเห็นใคร ฯ

๏ มหาโจรฟั งสารสุนทรวอน กาเริบร้อนราครักไม่รอได้

ด้วยเร็วรักหักจิตไม่ฟังใจ ก็น่งั ใกล้หยอกเย้าเยาวมาลย์

ประเทืองต้องสองเต้าประทุมถัน ประคองคัน้ เคล้นชมสมสมาน

นาสิกสูบจูบแก้มนางนงคราญ หัตถ์ประสานเกี่ยวกอดประคองนาง

สองอารมณ์สมรักประสานกร สโมสรประดิพทั ธ์ไม่ขดั ขวาง

จะเปรียบโจรเชยชิดสนิทนาง ดั่งเชิงช้างสระสนานทะยานแรง

กระพือพัดผัดโบกกระโชกชิด ก็คว้าหวิดงวงกระหวัดอยู่กวัดแกว่ง

กาลังมันคันงาไม่ราแรง กระแทกแทงเสยซา้ ปะราซวน

ควาญขยับลงขอระย่อหยุด ก็สนิ ้ สุดรสรักแรมสงวน

อ้ายโจรร้ายหายเรือ้ เบื่อกระบวน พินิจนวลนึกหมายเสียดายทรง

งามละม่อมกันจอมจุไรเกศ โขนงเนตรลักขณาดั่งนางหงส์
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 27

เสียดายรูปกับอารมณ์ไม่สมทรง จะพลอยเป็ นอัปมงคลไม่มีดี

จะโลมเลีย้ งเคียงคูป่ ระคองชิด เหมือนคบพวกอสรพิษไม่พอพี่

ใจอนงค์มิได้ตรงต่อสามี กูเสียทีรบพุง่ จนเสียพล

แต่ผวั เก่ารูปราวกับเทเวศ อัคเรศฤๅจะรักเราเดินหน

กูก็เป็ นโจรจรเที่ยวซ่อนตน เมื่ออับจนก็จะม้วยลงเหมือนกัน

แต่ผวั รักรองเลือดให้ด่ืมได้ น้อยฤๅใจเจ้ายังฆ่าให้อาสัญ

รูปเราชั่วกว่าผัวของนางครัน สักสามวันก็จะสิน้ อาลัยไป

โจรราจวนป่ วนคิดแล้วใจหาย แสนเสียดายโยธานา้ ตาไหล

คิดจะล้างนางเสียให้บรรลัย ก็อายใจด้วยว่าเจ้าเป็ นสัตรี

แต่น่งิ นึกตรึกตรองอยูใ่ นจิต จวนอาทิตย์ไขแสงอรุณศรี

เห็นนางหลับระงับสิน้ ทัง้ อินทรีย ์ พิศโฉมนารีดว้ ยแสงจันทร์

ประไพพริม้ นิ่มเนือ้ ลอออ่อน ดั่งนางเทพอัปสรสาวสวรรค์

แต่ชงั ใจเสียด้วยใจเจ้าอาธรรม์ แล้วหวนหันหักรักไม่อาลัย

สละนางพลางหยิบพระแสงศร ของภูธรท้าวเธอที่ตกั ษัย

เทพเจ้าเข้าดลบันดาลใจ ให้โจรไพรนึกแหนงระแวงความ

อันศาสตราเคยฆ่าเจ้าของม้วย เอาไปด้วยจะเป็ นลางกลางสนาม

ก็ทมุ่ ทิง้ ไว้รมิ องค์นางนงราม ออกเดินตามมรคาพนาวัน

เห็นซากศพพลไพร่ก็ใจหาย โอ้เสียดายโยธามาอาสัญ
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 28

นา้ ตาตกอกร้อนด้วยรักกัน ค่อยกลืนกลัน้ โศกาแล้วคลาไคล ฯ

๏ อรุณรุง่ รังสีรวีวร ทินกรดวงแดงส่องแสงใส

คณานกเริงร้องคะนองไพร อรทัยฟื ้ นองค์ขนึ ้ เอกา

ไม่เห็นพักตร์โจรไพรก็ใจหาย นางเหลียวซ้ายสอดแลข้างเบือ้ งขวา

ไม่ยลเพื่อนพิศวาสอนาถตา นางโศกาทุม่ ทิง้ สกนธ์กาย

โอ้พ่ีจอมโจรป่ าของน้องแก้ว สว่างแล้วแลหาไม่เห็นหาย

มาทิง้ น้องไว้ในป่ าเอกากาย มิทนั หน่ายฤามาแหนงอนาถใจ

ฤๅหยอกน้องลองหลบพอลับเนตร ฤๅแกล้งร้างแรมประเวศไปหนไหน

มาหาน้องเถิดอย่าหมองเสน่หใ์ น นางร่าไห้สง่ เสียงสาเนียงวอน[๙]

จนสุดเรียกสุดแรงกันแสงไห้ ชาเลืองไปเห็นศพพระทรงศร

กเฬวรากซากกลิง้ กับดินดอน สายสมรรือ้ คิดถึงสามี

โอ้พระร่มโพธิ์ทองของน้องเอ๋ย พระคุณเคยปกเกล้ามเหสี

เข้ากอดศพซบพักตร์ลงโศกี พระกรตีทรวงพลางทางราพัน

เมียทาผิดคิดนอกพระทัยท้าว จนพ่อเจ้าสิน้ ชีพมาอาสัญ

ใครจะรักเมียเหมือนองค์พระทรงธรรม์ ตัง้ แต่วนั พิศวาสจนวายปราณ

ที่ขอ้ แค้นพระมิให้ระคายจิต เมียลืมคิดถึงพระคุณทาหักหาญ

แต่เห็นน้องร้อนแสงพระสุรยิ การ พระรองเลือดออกประทานให้แทนชล

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 29

โอ้ทีนีส้ ิน้ บุญพระคุณแล้ว เหมือนดวงแก้วอับแสงทุกแห่งหน

เมียเอ้องค์อยูใ่ นดงกันดารคน บาปใดจึ่งมาดลบันดาลเป็ น

กาบังจิตมิให้คิดพระคุณได้ ต่อพ่อเจ้าบรรลัยจึ่งเล็งเห็น

โอ้แต่นีส้ นิ ้ เสร็จเด็ดกระเด็น พระมิได้คืนเป็ นมาปลอบน้อง

ผลกรรมนาจิตให้คิดชั่ว จนจากผัวมิได้อยูเ่ ป็ นคูส่ อง

จะกินแต่ชลนานา้ ตานอง ลับพระร่มโพธิ์ทองที่กลางทาง

นางร้องร่าคร่าครวญราจวนโหย สันโดษโดยเดินเดียวในไพรกว้าง

เห็นแต่ซากศพตายอยูร่ ายทาง เป็ นร่องรางเลือดแดงแผ่นดินดอน

นางดูศพทรงธรรม์แล้วขวัญหาย อนาถกายทุม่ ทอดฤทัยถอน

สยองเกล้าเศร้าจิตนางบังอร ก็ลาจรจากศพพระสามี

เดินพลางครวญพลางมากลางดง ให้เปลี่ยวองค์เปล่าใจในไพรศรี

จัตบุ าทกลาดป่ าพนาลี นางโศกีอา้ งว้างมากลางไพร

แจ้วแจ้วจักระจั่นสนั่นเสียง เหมือนสาเนียงภัสดานา้ ตาไหล

กระเหว่าแว่วเสียงหวานสะท้านใจ สกุณไก่ขานขันสนั่นดง

เห็นนกเอีย้ งเคียงคูอ่ ยูซ่ อ้ แซ้ ตะลึงแลลานจิตพิศวง

เหมือนหนึ่งเราเคล้าเคียงพระโฉมยง มากลางดงเดินป่ าพนาวัน

เห็นคูน่ กกกนางแล้วร้างหนี เหมือนคืนนีโ้ จรร่วมภิรมย์ขวัญ

แล้วแรมร้างขว้างไว้ในไพรวัน สารพันชอกชา้ ระกาใจ

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 30

ได้ฝากตัวผัวรักก็ตายจาก แสนลาบากบุกป่ านา้ ตาไหล

มารักโจรโจรก็รา้ งเสียกลางไพร ก็สาใจแล้วที่ใจไม่รอรัง้

ทัง้ ผัวตายชายชูเ้ อาตัวหนี ไม่มีท่ีเจตนาเป็ นฝาฝั่ง

นางครวญคร่าร่ามาในป่ ารัง พอถึงฝั่งพระสมุทรก็สดุ แรง

ทะเลลึกครึกครืน้ ด้วยคลื่นซัด ศรีสวัสดิท์ รุ ดองค์ทรงกันแสง

ทัง้ หิวหอบบอบชา้ ด้วยโรยแรง ไม่รูแ้ ห่งมรคาพนาวัน ฯ

[๑] สมุดไทยเลขที่ ๑๓ ว่า “ใครจะสอยผลไม้ไม่เห็นมี”

[๒] กริ่งใจ แปลว่า นึกแคลงใจ, นึกสงสัย

[๓] รือ้ คิด แปลว่า คิดทบทวนใหม่

[๔] เษก = อภิเษก

[๕] ทั่น = ท่าน

[๖] สมุดไทยเลขที่ ๑๓ ว่า “เจ้าจะด่วนไปไหนทาไมนี่”

[๗] สมุดไทยเลขที่ ๑๓ ว่า “สาครเคลื่อนเป็ นละลอกกระฉอกฉาน”

[๘] ดา้ = ด้าม

[๙] สมุดไทยเลขที่ ๓ ว่า “นางร่าไรส่งเสียงสาเนียงวอน”

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 31

ตอนที่ 3 พระอินทร์สาปนางโมราเป็ นชะนี

๏ จะกลับกล่าวถึงท้าวหัสเนตร อันเรืองเดชอยู่ในดาวดึงส์สวรรค์

เสด็จยังแท่นรัตน์เวไชยันต์ ระคายคันวรองค์พระอินทรา

จึ่งเผยสิงหพิมานทะยานเยี่ยม เล็งเลียบเลียมทั่วโลกทิศา

เห็นพระจันทโครบกุมารา ที่โจรป่ าฟาดฟั นให้บรรลัย

เพราะหญิงร้ายรักชายไม่เลือกเช่น มันจึ่งเป็ นทุจริตผิดวิสยั

จะสาปซา้ ให้ระยาอยู่กลางไพร แล้วจะไปช่วยชุบกุมารา

อามรินทร์ตรึกสิน้ ดังนัน้ เสร็จ ก็เสด็จจากดาวดึงสา

แล้วแปลงกายกลายรูปพระอินทรา เป็ นเหยี่ยวร่าร่อนลงที่รมิ ชล

ทากินเหยื่อเนือ้ ย่างให้นางเห็น แล้วโลดเต้นไต่[๑]ไม้แล้วไซ้ขน

สมรมิ่งโมราพิรากล อยูฝ่ ่ ังชลทอดทัศนามา

เห็นเหยี่ยวกินเนือ้ ย่างแล้วพลางแล นางชะแง้แหงนดูซ่งึ ปักษา

ด้วยลาบากอดอยากหลายวันมา กัลยาวิงวอนด้วยคาคม

พี่เหยี่ยวเหยื่อเนือ้ ย่างได้ไหนมา น่ามีรสโอชาประเสริฐสม

น้องนีอ้ ดอาหารมานานนม พี่ทรามชมเอ็นดูดว้ ยช่วยชีวงั

ขอทานเหยื่อเนือ้ ย่างให้นอ้ งนิด พอชูจิตชื่นในนา้ ใจหวัง

เอ็นดูได้ก็จงให้เหมือนวาจัง ชีวิตยังก็จะแทนพระคุณไป ฯ
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 32

๏ อามรินทร์อินทราพญาเหยี่ยว ทากล่าวเกีย้ วล่อหลอกเฉลยไข

พี่เห็นพักตร์ก็ให้รกั เจ้าสุดใจ เว้นแต่ไม่แจ้งในนา้ ใจนาง

ถึงก้อนเนือ้ เหยื่อเราจะเข้าปาก เจ้าบอกอยากแล้วจะให้ไม่ขดั ขวาง

แต่ตวั เราอารมณ์นิยมนาง จะขอบ้างแล้วจะเบือนไม่เหมือนใจ

แม้นอนงค์ปลงรักเหมือนเรียมคิด ถึงดวงจิตก็จะเด็ดให้เจ้าได้

เจ้าตกไหนพี่จะตามเจ้างามไป ไม่อาลัยแก่ชีวิตชีวาวัน ฯ

๏ เยาวมาลย์ฟังสารพญาเหยี่ยว ประโลมเกีย้ วลิน้ ลมเจ้าคมสัน

อารมณ์พาลมิได้คดิ ว่าผิดพรรณ จึ่งเสกสรรตอบสารด้วยมารยา

พี่เหยี่ยวเห็นน้องอยากออกปากขอ จึ่งกล่าวล่อลวงเล่หเ์ สน่หา

ถ้าแม้นพี่มีคณ
ุ แก่ฉนั มา ธรรมดามิทจิตก็มิทใจฯ

๏ เหยี่ยวพระอินทร์ฟังสิน้ สารสวัสดิ์ ก็รูเ้ ชิงประดิพทั ธ์พิสมัย

จึ่งแกล้งกล่าวพจมานประจานใจ ซึ่งความในยังไม่แจ้งประจักษ์ความ

แม้นน้องแก้วอนุกลู ไม่สญ
ู รัก จงประจักษ์อย่าให้มีราคีขาม

จะโยนเหยื่อเนือ้ ย่างให้นางงาม จะผ่อนตามหรือที่วา่ ยุพาพิน ฯ

๏ นางโฉมฉายอายใจอยูใ่ นจิต ทาจริตค้อนควักให้ปักษิณ

นี่หากพี่มีเนือ้ เป็ นเหยื่อกิน มาล่อลิน้ ให้ระกาด้วยคาคม

พี่เห็นมีภคั นีท่ีไหนมั่ง มานิ่งนั่งให้บรุ ุษภิรมย์สม

หญิงนีค้ วรหรือจะชวนให้ชายชม แต่อารมณ์มิได้ดงั เหมือนอย่างคา ฯ

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 33

๏ เหยี่ยวพระอินทร์ฟังจินตนาสาร อีหญิงพาลกาลีไม่มีส่า

มัฆวานแกล้งประจานให้เจ็บจา พี่ขอบคาที่ไม่ขดั ให้เคืองใจ

อารมณ์นอ้ งเหมือนหนึ่งท้องทะเลลึก ตามแต่นกึ ปรารถนาจะอาศัย

อย่าว่าแต่พ่ีเกีย้ วประเดี๋ยวใจ ถึงสัตว์ใดแต่บรรดาในป่ าดอน

ขยับแย้มเจ้าก็เยือ้ นไม่เบือนพักตร์ พอบอกรักก็ได้รว่ มสโมสร

มิทนั จืดแต่พอจางก็รา้ งจร ใจสมรมิได้เลือกสมาคม

แต่ผวั รักแล้วยังยักกระบวนบิด มาปลงจิตให้อา้ ยโจรภิรมย์สม

พอโจรจดรูร้ สแล้วร้างชม ยังไม่สมสากะใจฤๅไรเจียว

สองมนุษย์แล้วมิหนายังซา้ สัตว์ พอแก้ขดั เข็ดฟั นที่คนั เขีย้ ว[๒]

มึงฆ่าผัวเสียจนตัวต้องเดินเดียว จะซา้ เหยี่ยวเข้าเป็ นสามยามกันดาร

กูเป็ นเจ้าดาวดึงส์วิมานมาศ อันสัญชาติหญิงร้ายไม่หมายสมาน

กูรูเ้ ช่นอยู่วา่ เป็ นกาลีพาล จะประจานไว้ให้แจ้งทัง้ โลกา[๓]

ว่าหญิงกาลกินีกาลีทวีป จนสิน้ ชีพมิให้ชายปรารถนา

ให้ฝงู ค่างกลางดงเป็ นภัสดา ชาวโลกาให้เขาเรียกชะนีนาง

ให้สมจิตแพศยาที่ฆา่ ผัว ทัง้ กายตัวก็ให้คล้ายกับกายค่าง

พอขาดคาอามรินทร์ท่ีสาปนาง สารพางค์กายกลับไปฉับพลัน

ทัง้ แข้งขาหน้าเนือ้ แต่พืน้ ขน ก็ว่งิ วนเข้าป่ าพนาสัณฑ์

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 34

อันภูษาผ้าผ่อนไม่มีพนั แต่กายนัน้ เปลี่ยวเปล่าไปกลางไพร

ให้คลับคล้ายคลับคลาภาษาคน ที่บาปตนฆ่าผัวนัน้ นึกได้

ที่เคยมีความอายให้หายไป ขึน้ ไต่ไม้ทรมานประจานตัว

ครัน้ สิน้ สายสุรยิ แสงแดงอากาศ ราลึกชาติขนึ ้ มาได้วา่ เลือดผัว

เที่ยวร่ายไม้หอ้ ยโหนแล้วโยนตัว ร้องเรียกผัวเสียงชัดภาษาคน

นั่นแลชะนีจ่งึ ไม่มีตวั ผูผ้ วั เพราะหญิงชั่วสาระยาทุกแห่งหน

ได้เชยค่างต่างเพศเป็ นผัวตน ด้วยเดิมคนต้องคาอามรินทร์ ฯ

๏ สมเด็จท้าวมัฆวานประธานภพ เลิศลบดินฟ้าชลาสินธุ์

เมื่อเสร็จสาปโมรายุพาพิน อามรินทร์รีบเหาะระเห็จไป

ครัน้ ถึงที่กเฬวรากซากอศภ เห็นพระจันทโครบที่ตกั ษัย

ท้าวโกสินทร์รนิ นา้ มันออกทันใด แล้วลูบไล้สารพางค์ชะโลมทา

จึ่งซา้ เสกทิพมนต์สมานจิต ก็กลับติดขึน้ ได้ด่งั ปรารถนา

อ่อนละมุนอุน่ จิตดั่งนิทรา อามราตรัสเรียกให้รูอ้ งค์ ฯ

๏ ปางกระษัตริยข์ ตั ติยาวราเดช เห็นตรีเนตรนั่งชิดพิศวง

เครื่องประดับวับวามอร่ามทรง สาหรับองค์เลิศลา้ ในโลกี

ดั่งนา้ แก้วมรกตสดสะอาด ภูวนาถมิได้รูว้ ่าโกสีย ์

แต่มิใช่โจรป่ าที่ราวี รัศมีผอ่ งผิดประชาชน

จึ่งตรัสว่าข้าแต่พระผ่านเกล้า ขอถามท้าวให้แจ้งในเหตุผล
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 35

ข้าถึงกาลวิสญ
ั ญีไม่มีชนม์ ไฉนพ้นมรณาพิราลัย ฯ

๏ อามรินทร์อินทร์เจ้าจอมอากาศ จึ่งแย้มเยือ้ นเทวราชสนองไข

เราอยู่ดาวดึงสาสุราลัย นามชื่อหัสนัยน์สเุ รนทร

ด้วยเจ้าเกิดเป็ นชายไม่เสียสัจ กรรมวิบตั หิ นหลังมาสังหรณ์

เอาหญิงกาลกินีเป็ นเพื่อนนอน อ้ายโจรจรมันจึ่งล้างให้วางวาย

เป็ นเหตุเจ้าเร่าร้อนถึงไสยาสน์ จึ่งจากอาสน์เวไชยันต์แล้วผันผาย

มาชุบช่วยมิให้มว้ ยชีวาวาย อันหญิงร้ายแพศยาอย่าอาลัย

เมื่อเจ้าตายโจรร้ายมันร่วมรัก ระยานักมิได้นบั บรรทัดได้

ไม่รกั เจ้าแต่สกั เท่าหยากเยื่อใย ถึงโจรไพรมันก็รา้ งเสียกลางดอน

แต่ตวั นางนัน้ ไปนั่งยังฝั่งนา้ เราสาปซา้ ไว้ให้สมอารมณ์สมร

เป็ นชะนีหน้าตาเหมือนวานร เที่ยวสมจรอยูก่ บั ค่างที่กลางไพร ฯ

๏ ได้สดับสุนทรอมรแมน ที่ขอ้ แค้นดาลเดือดนัน้ ดับได้

ชุลีกรประดิพทั ธ์ทา้ วหัสนัยน์ พระคุณใครจะเสมอไม่มีปาน

แม้นพระองค์อยูใ่ นวงศ์ชมพูทวีป จนสิน้ ชีพมิได้ลืมพระคุณท่าน

นี่สดุ ไกลที่จะไปนมัสการ จะเนิ่นนานมิได้กราบพระบาทา

ซึ่งโปรดว่าหญิงร้ายก็หายรัก เสียดายศักดิท์ ่ีได้รว่ มเสน่หา

ดั่งชายชั่วมัวเมาในกามา พอเป็ นตราตรึงจิตไว้จาความ ฯ

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 36

๏ จอมอมรสั่งสอนหน่อกระษัตริย ์ เจ้าผูจ้ ดั เจนใจในสนาม

อันใจหญิงยิ่งเพลิงละเลิงลาม ใครผ่อนตามเหมือนหนึ่งแกล้งให้ตวั ตาย

จะริรกั รอรัง้ ให้ยงั้ หยุด อย่ารักรุดไปให้เกินอารมณ์หมาย

ทั่วทวีปก็จะลือว่าชื่อชาย อันรักตายนัน้ ต้องตารามา

เจ้าเคยเจ็บแล้วจงจาเอาคาสอน เราจะจรไปยังดาวดึงสา

จะช่วยชีเ้ วียงไชยให้ไคลคลา มรคาข้างทิศอุดรตรง

ที่กลางทางมีนางอยูใ่ นเขา ไปเถิดเจ้าจะได้ชมสมประสงค์

แต่ตวั นางเป็ นบุตรท้าวภุชงค์ นามอนงค์วรนุชมุจลินท์

เดิมพญาวาสุกรีอนั มีเดช มาสูส่ มกินเรศในไพรสิน

กินรีคลอดบุตรชื่อมุจลินท์ ท้าวนาคินมิได้พาไปบาดาล

ให้นางอยู่คหู าพนาสณฑ์ ผูกพยนต์เป็ นพิรุณอิสรู หาญ

แต่เบือ้ งบาทอสุราอยู่บาดาล ศีรษะมารสูงเยี่ยมเทียมเมฆา

อันยักษาผ้าพยนต์พญานาค ยืนอยู่ปากถา้ แก้วพระคูหา

แม้นใครเป็ นคูส่ ร้างของนางมา สังหารผ้าพยนต์ตายจึ่งได้นาง

อันตัวเจ้าเราก็รูอ้ ยูเ่ ต็มจิต กับมิ่งมิตรมุจลินท์เป็ นคูส่ ร้าง

จงรีบไปเถิดจะได้อนงค์นาง อย่าลืมทางที่เราชีต้ รงนีไ้ ป

สั่งเสร็จพระเสด็จทะยานเหาะ จาเพาะดาวดึงสาที่อาศัย

ลอยละลิ่วปลิวถึงสุราลัย เข้าเวไชยันต์นมุ าศวิมานพราย ฯ

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 37

[๑] ต้นฉบับสมุดไทยใช้ “ต่าย” ทุกแห่ง

[๒] สมุดไทยเลขที่ ๑๓ ว่า “พอแก้ขดั มิให้ขาดกระสันเสียว”

[๓] สมุดไทยเลขที่ ๑๓ ว่า “จะประจานไว้ให้ท่วั ทัง้ โลกา”

ตอนที่ 4 จันทโครบพบนางมุจลินทร์ธิดาพญานาค

๏ พงศ์กระษัตริยข์ ตั ติยาวราเดช ครัน้ ตรีเนตรเลีย้ วลับเวหาหาย

ศรพระขรรค์สาหรับองค์ทรงสะพาย พระพักตร์หมายมุง่ ทิศอุดรเดิน

องค์เดียวด้นดัน้ มาสันโดษ ในหว่างโขดเงือ้ มแง้มชะง่อนเผิน

ชมคณานกไม้พระทัยเพลิน จนเคลิม้ องค์วา่ ยังเดินด้วยโมรา

เห็นฝูงนกกินรีพระชีบ้ อก เหมือนเคยหยอกกันแต่ยงั ไม่สงั ขาร์

นั่นแน่เจ้าเหล่าฝูงนางกินรา โขนงหน้าเนตรนมดั่งนางใน

แล้วรูส้ กึ วรกายพระอายโอษฐ์ หวนพิโรธแค้นเคืองเพียงตักษัย

เห็นต้นโศกพระยิ่งชา้ ระกาใจ โอ้โศกไพรเหมือนหนี่งโศกในทรวงกรม

ไม้อมั พาเหมือนพี่พาผอบปิ ด ไม่แจ้งจิตจรมาแต่อาศรม

อบเชยเหมือนพี่เผยผอบชม สุกกรมกรมกรอมถนอมกัน

ชุมเรียงเหมือนพี่เรียงเจ้าเดินแซง ชุมแสงเหมือนเจ้าร้อนพระสุรยิ ฉ์ นั

พะยุงเหมือนพี่จงู เจ้าจรจัล ชิงชันเหมือนพี่ชิงกับโจรไพร

สาวหยุดเหมือนพี่ยดุ เอากรขวา นางล้าเหมือนพี่หลงไม่สงสัย

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 38

โอ้กาจัดเหมือนเจ้าพลัดมานอกใจ พฤกษ์ไพรนัน้ ยังพ้องทานองนาง

อินทนิลเหมือนพระอินทร์มาชุบช่วย กรมกรวยเหมือนพี่กรมอารมณ์หมาง

ขอนดอกเหมือนพี่บอกยุบลนาง พฤกษาทรางสว่างจิตอุตส่าห์จร

เห็นนกแก้วโอ้แก้วของพี่เอ๋ย เมื่อไรเลยจะได้ชมสมสมร

เห็นนางนวลโอ้นวลเจ้าลอยนอน พี่รีบจรดั่งจะมาด้วยลมลอย

เห็นฝูงหงส์รอ่ นลงคูหากว้าง หงส์เอ๋ยขอยืมหางกับปี กหน่อย

จะรีบร่อนเข้าไปนอนกับน้องน้อย จะมิคอยพี่อยูแ่ ล้วฤๅแก้วตา

นกเอ๋ยมุจลินท์ขมิน้ อ่อน ค่าแล้วเจ้าจะนอนในคูหา

โอ้วา่ อกเจ้านกสาลิกา จับค่าคบไม้อยูเ่ คียงกัน

โนรีสตั วาถลาร่อน วะว้าว่อนเวียนระไวในไพรสัณท์

จัตบุ าทกลาดเกริ่นเนินอรัญ บ้างโผผันแผดร้องคะนองไพร

กระบือเปลี่ยวเที่ยวเดินสะบัดเขา พยัคฆ์เหย่าเหยาะย่องขยับไล่

กระบือเบิ่งเบือนคอไม่ทอ้ ใจ พยัคฆ์ใหญ่แยกเขีย้ วกระโดดดัง

เสียงโครมครามควายขวิดด้วยเขาขวับ กระแทกฉับถูกปอดตลอดหลัง

ควายก็เจ็บด้วยเล็บพยัคฆัง มรณังซากศพประกบกัน

กระทิงถึกมฤคีทงั้ หมีเม่น กระต่ายตุน่ ตามเต้นในไพรสัณฑ์

บ้างเริงร้องก้องกู่ประสานกัน พระทรงธรรม์ร่นื เริงบันเทิงใจ

แล้วมุง่ เมินเดินโดยอุดรทิศ ประจงจิตจาทิวพฤกษาไสว

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 39

ประจวบเจ็ดราตรีไม่มีภยั ถึงเขาใหญ่แดนด้าวท้าวนาคา

พระนิยมสมคาอามเรศ[๑] มุง่ พระเนตรหมายเดินเข้าเนินผา

ฝ่ ายทหารด่านนาคท้าวนาคา ทัศนาเห็นองค์พระทรงธรรม์

แสนพิโรธโลดเลิกพังพานโผน ดาทโมนตาแดงดั่งแสงฉัน

ทัง้ ยาวใหญ่ไล่เลือ้ ยมาพัลวัน พระโก่งคันขึน้ สายพระแสงทรง

ราลึกถึงจอมจักรพระนักสิทธิ์ ช่วยล้างพวกอสรพิษให้ผยุ ผง

แล้ววางศิลป์ ดินดาลสะท้านดง ฤทธิรงค์เป็ นสุบรรณทะยานบิน

กระพือโบกปี กราถลาร่อน เสียงสะท้อนลั่นป่ าพนาสิน

เข้าเฉี่ยวฉาบคาบคัน้ เอานาคิน ภุชงค์ผินพักตร์ไปใต้บาดาล

แล้วคืนกลับเข้าแล่งพระแสงศร นรินทรปรีดเิ์ ปรมเกษมศานต์

พระลีลาดั่งพระยาหงส์ทะยาน มิทนั นานถึงเนินยุคนุ ธร

ที่นงเยาว์เจ้าอยูใ่ นคูหา แผ่นศิลาลายเลื่อมประภัสสร

ระย้ายับจับเมฆในอัมพร เหมือนทองท่อนธรรมชาติสะอาดตา

แล้วมีสระมุจลินท์กระสินธุส์ าย ที่เชิงชายเขาล้วนแต่รุกขา

ที่พรรณดอกก็เป็ นดอกออกระย้า พระพายพาหอมฟุ้งตระหลบไพร

ที่ทรงผลผลดกแต่พืน้ พวง เหมือนจะหน่วงกิ่งค้อมมิใคร่ไหว

บ้างดอกแซมแกมผลระคนไป ภูวไนยเลียบชมตามคีรี
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 40

ถึงคูหาเห็นผ้าพยนต์ยกั ษ์ ยืนชะงักเยี่ยมยอดคิรีศรี

เห็นพระจันทโครบจบโลกี กระทืบถีบธรณียืนทะยาน

ทาตีโอษฐ์ปากอ้าสองตากลอก เขีย้ วก็งอกดั่งงาคชสาร

คารนร้องก้องกึกจักรวาล สองมือมารกวัดแกว่งคทาธร

ทะลวงโลดโดดโผนเข้าโจนจับ พระรอรับรอนรันด้วยคันศร

เศียรกระเด็นเด็ดดิน้ กับดินดอน ไม่มว้ ยมรณ์ถาโถมเข้าโจมตี

พระโฉมยงทรงพระขรรค์ประจันยักษ์ สะท้านหนักดินฟ้าทุกราศี

ธรณินดินดงเป็ นผงคลี อสุรีตีตอบไม่ตอ้ งองค์ ฯ

๏ พระขึน้ ศรวางสายหมายพิฆาต แล้วซา้ ฟาดด้วยคันศรให้ผยุ ผง

ประเดี๋ยวเป็ นเข่นเขีย้ วเข้าจับองค์ พระโฉมยงแผลงซา้ กระหน่าไป

พยนต์ยกั ษ์ตอ้ งศรพระศอลุ่น แหลกเป็ นจุณแล้วยังลุกขึน้ ไล่ได้

พระทรงฤทธิ์อิดอ่อนระอาใจ ราลึกได้ถึงคาอามรินทร์

จึ่งเสี่ยงศรยอกรขึน้ เหนือเกศ ขอตรีเนตรนักสิทธิ์เจ้าของศิลป์

แม้นจะได้เชยนุชมุจลินท์ ให้ศรศิลป์ ล้างรูปอสูรมนต์

พระเสี่ยงพลางขึน้ ศรแล้วผาดแผลง เป็ นเพลิงแดงดาดฟ้าเวหาหน

เข้าล้อมไล่ไหม้ยกั ษ์พยนต์มนต์ กลับสกนธ์อสุราเป็ นหญ้าไป

พระยินดีปรีดเิ์ ปรมเกษมสันต์ วรพักตร์เพียงจันทร์จารัสไข

กรนาดยาตรเยือ้ งชาเลืองไป พระเข้าในคูหายุพาพาล

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 41

แสงสว่างวามแวมแจ่มจารัส จารูญแสงนพรัตน์วิเชียรฉาน

วิเชียรฉายลายเลื่อมศิลาลาน ศิลาล้วนชัชวาลสว่างพลอย

สว่างพลามตามเพลิงศิลาลาด ศิลาแลเดียรดาษดั่งพูห่ อ้ ย

เป็ นฟองหินสินธูอยูห่ ยดย้อย ก็หยาดหยั่งดั่งพลอยดาดกระเด็น

ดั่งประดับซับซ้อนเป็ นรูปสัตว์ เป็ นรูปสิงห์ยืนหยัดอยูแ่ ลเห็น

เป็ นทีหงส์ปีกหางเหมือนอย่างเป็ น เหมือนอย่างปั้นไว้เล่นประหลาดตา

ที่ลางแห่งเหมือนหนึ่งแกล้งไปกัน้ ห้อง เป็ นช่องช่องตะละฉากกาบังฝา

เป็ นที่สะอาดลาดเลี่ยนสาอางตา แผ่นศิลาหลากหลากสลับกัน

ที่สีแดงแสงสุกดั่งนา้ ครั่ง ที่ลงั ก้อน[๒]สีเขียวก็เขียนขัน

ที่สีขาวดูช่วงดั่งดวงจันทร์ เป็ นสีมนั ม่วงเมฆกระเดนดา

ที่สีเหลืองเรืองรองดั่งทองแท่ง ที่ลางแห่งดูดาก็ดาขา

มีดวงแก้วสุริยกานต์ลอยประจา ในท้องถา้ มิได้รูว้ า่ ราตรี

พระชมพลางทางเดินในเนินถา้ วิไลลา้ ด้วยศิลาสลับสี

พอเห็นนุชมุจลินท์กมุ ารี ภัคนิ ีน่งั เลือกมาลากรอง

พระแฝงองค์ทรงทัศนาโฉม งามประโลมเลิศนารีไม่มีสอง

เกศาคลา้ คลับแสงแมงทับทอง เจ้าทรงซ้องกวดเกล้าดูสมทรง

สองโขนงโก่งค้อมดั่งนางเขียน พระศอเศียรแสนสะอาดดังราชหงส์
 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 42

พาหาหัตถ์ทดั งวงคเชนทร์ทรง เนตรอนงค์ดดู าดั่งนา้ นิล

ประทุมถันเต่งตัง้ ทัง้ สองเต้า น่าใคร่เคล้าเคล้นชมสมถวิล

ทัง้ สองแก้มเจ้าแฉล้มดั่งลูกอิน พระนรินทร์พิศเพลินเจริญตา

มือช้อนเล็บเก็บดอกมาลีรอ้ ย ค่อยกรายก้อยกรีดนิว้ พระหัตถา

อรชรอ้อนแอ้นทัง้ กายา สุดอุราที่จะนิ่งไว้นานกาล

พระเยือ้ งย่างกางกรประคองแก้ว เจ้าร้อยแล้วฤๅนุชสุดสงสาร

พี่ขอพวงเถิดเจ้าดวงสุดามาลย์ นั่นปลิดก้านยังไม่แล้วฤๅแก้วตา ฯ

๏ สาวสวรรค์ขวัญหายเห็นชายชิด ยอดสนิทหวีดวิ่งทิง้ บุปผา

พระโอบอุม้ กุมกรนางกัลยา อนิจจาตกใจเอาจริงจัง

พี่ผกู รักเข้ามาทักถึงห้องน้อง มันน่าร้องวุน่ วายที่ไหนมั่ง

ชะผุดลุกขึน้ วิ่งเอาจริงจัง มาหยุดนั่งก่อนเถิดน้องอย่าร้องไป

แต่คนรักแล้วยังกลัวจนตัวสั่น จะอยูใ่ นหิมวันต์กระไรได้

ขอจูบทีเถิดเจ้าอย่าเศร้าใจ ภูวไนยเชยปรางแล้วกางกร

สอดประคองสองถันสุวรรณมาศ ทรามสวาทเจ้าอย่าสูญสโมสร

นางเบือนพักตร์ผลักหัตถ์สลัดกร ชาเลืองค้อนต้องเนตรกระษัตรา

อย่าเก้อเก้อเข้ามาเพ้อพิไรร่า ใครเขานาแนะนัดให้มาหา

นี่ท่ีเที่ยวฤๅจึ่งเลีย้ วทะลวงมา เขาไม่วา่ แล้วมิหนายังซา้ เกิน ฯ

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 43

๏ โอ้ความรักนี่ฤๅภัคินีนชุ เหลือจะหยุดยัง้ ได้ให้ห่างเหิน

เห็นน้องน้อยนั่งร้อยมาลัยเพลิน ได้จบู เกินแล้วก็กอดเจ้าแก้ตวั

อย่าเคืองพี่เลยนะน้องให้หมองพักตร์ พิโรธนักมักปั่ นให้ปวดหัว

ทัง้ งูใหญ่อกั นิษฐ์ไม่คดิ กลัว แต่รอดตัวมาถึงน้องเป็ นบุญตา

เราเคยคูก่ ศุ ลปรนนิบตั ิ ไม่พกั นัดก็ได้รว่ มเสน่หา

ด้วยบุญปางสร้างสมนิยมมา ถึงคูหาห้องน้องประคองเชย

แม้นบุญพี่มิเคยเคล้าเยาวยอด จะจูบกอดได้คล่องฤๅน้องเอ๋ย

ไม่ควรข่วนพี่ให้เจ็บด้วยเล็บเลย โอ้แขนเอ๋ยเลือดย้อยรอยระยา ฯ

๏ เยาวมาลย์ฟังสารทรงสวัสดิ์ โสมนัสจับจิตเจ้างามขา

แกล้งสนองพจมานประจานคา นี่คปู่ ลา้ ฤๅมาปลา้ ให้ชา้ ใจ

ฤๅชาติหลังพระยังราลึกเห็น ว่าน้องเป็ นคูส่ ร้างแต่ครัง้ ไหน

หน้าไม่เก้อช่างมาเพ้อพูดพิไร ฤๅเคยได้ก่ีแห่งด้วยแรงมือ

ไม่หายแค้นดอกที่ขว่ นเท่านัน้ นั่น อย่ามุง่ มั่นว่าจะได้ดว้ ยรายดือ้

น่าเจ็บใจแล้วมิใคร่จะวางมือ ทาดือ้ ดือ้ เดี๋ยวจะเดือดให้วนุ่ วาย ฯ

๏ โอ้ยพุ ินช่างไม่สนิ ้ พยาบาท ข่วนเนือ้ ขาดแล้วยังเดือดไม่เหือดหาย

กระนัน้ ฆ่าเสียเถิดนางให้วางวาย พี่ยอมตายจริงแล้วแม่แก้วตา

พี่จบู เจ้าเจ้าก็ขว่ นแต่ลว้ นเล็บ ไม่สมเจ็บพี่ไม่จางเสน่หา

แม้นตัวตายเสียรูแ้ ล้วไปลับตา ยังไม่ฆา่ ก็จะจูบให้อ่มิ ใจ

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 44

ไม่เคยปลา้ ก็มาปลา้ ด้วยลาดือ้ พอวางมือก็จะวิ่งขีเ้ กียจไล่

พระว่าพลางสอดคล้องทานองใน สายสุดใจเจ้าอย่าหมางระคางนวล

ซึ่งเรียมรูเ้ จ้าเป็ นคูป่ ระคองถนอม เพราะพระจอมหัสนัยน์นาสงวน

แนะอรัญให้รูจ้ กั สานักนวล พี่ก็ดว่ นเดินรีบมากลางดง

ผ้าพยนต์มนตราบิดาเจ้า ที่ยืนเฝ้าถา้ ทองนวลหง

พี่ลา้ งรูปราพณ์รา้ ยทลายลง พระบิตรุ งค์เจ้าก็เสี่ยงไว้ตา่ งใจ

มิใช่คฤู่ ๅจะสูพ้ ยนต์ยกั ษ์ นี่เคยรักจึ่งได้รว่ มพิสมัย

ถึงบิดาวาสุกรีท่ีอยูไ่ กล เธอแจ้งใจก็จะช่วยมาอวยพร ฯ

๏ วรนุชฟั งสุดสารแถลง ประจักษ์แจ้งเต็มทรวงดวงสมร

แต่ความอายกระษัตรีเป็ นทีงอน ทาคมค้อนผลักหัตถ์พระจักรี

เพราะพระเรืองศักดาวราเดช ไม่เกรงจิตบิตเุ รศเท่าเกศี

มาหักหาญผลาญยักษ์แล้วย่ายี แม้นปรานีฤๅจะทาให้ชา้ ใจ

พระทรงศักดิก์ ็รูจ้ กั บิดาข้า แม้นเมตตาก็จะทาตามวิสยั

มาสูข่ อต่อองค์พระทรงชัย แม้นท้าวให้หรือน้องจะขัดคา

นี่พระองค์จงแจ้งว่าอยูเ่ ดียว ในป่ าเปลี่ยวไม่มีใครจะอุปถัมภ์

จะทาเล่นเหมือนเช่นหญิงระยา จะนอกคาบิตรุ งค์อย่าสงกา

แม้นรักน้องฤๅจะทาให้ชา้ จิต จงคืนคิดหักความเสน่หา

แม้นว่าองค์ทรงฤทธิ์พระบิดา พระเมตตาให้นอ้ งจึ่งครองกัน ฯ

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 45

๏ โอ้แสนชื่นดังจะกลืนไว้กลางจิต จะให้ปลิดเปลือ้ งรักเจียวฤๅนั่น

เมื่อบิดาดวงใจอยูไ่ กลกัน พี่จะดัน้ ไปกระไรถึงบาดาล

แต่ขนุ ยักษ์รกั ษาคูหาน้อง ท้าวก็ปองปลงจิตพิษฐาน

เหมือนหนึ่งองค์พระบิดายุพาพาล ด้วยภูบาลพระก็รูว้ า่ อยูไ่ กล

อันพยนต์มนต์ยกั ษ์เธอเสี่ยงทาย ใครฆ่าตายเหมือนออกพระโอษฐ์ให้

มิเช่นนัน้ เธอจะทาไว้ทาไม อย่าเสียใจเลยนะน้องไม่ตอ้ งการ

พี่ใช่ชายพาลาจะพาชั่ว ก็รูท้ ่วั เทพไทในไพรสาณฑ์

เป็ นเชือ้ ชาติจกั รพรรดิพิสดาร จากสถานมาสถิตพนาวัน

มาพบเจ้าคราวจนแล้วแก้วพี่ ถึงบูรีเถิดเรียมจะทาขวัญ

แล้วสวมสอดกอดรัดสัมผัสพลัน เกษมสันต์ไสยาสน์เหนืออาสน์ทอง ฯ

๏ อัศจรรย์บนั ดาลสะท้านถา้ แก้วประจาคูหาก็มวั หมอง

เทวฤทธิ์ท่ีสถิตในถา้ ทอง ประหารฆ้องโห่ครืน้ ขึน้ สามลา

เสนาะเสียงฆ้องหมั่งระฆังเหม่ง อลเวงหวั่นไหวในคูหา

กระทบกังดังกางหว่างศิลา เกิดมหาอัศจรรย์ทงั้ โลกี

ทัง้ ปู่ เจ้าเขาเขินบนเนินถา้ เกิดวิบตั พิ ลัดระยาทัง้ ไพรศรี

ให้มืดทั่วตัวสัตว์ทงั้ ปั ถพี ค้างคาวที่โหนห้อยก็พลอยบิน

ฤๅษีอ่ืนพลอยตื่นตกประหม่า เอามือคว้าลูกประคาหัวตาหิน

ตกใจตัวดั่งว่ากลัวอสุรนิ ทร์ บ้างชูหินแบกตึงตะบึงมา

 ร า ย วิ ช า 208231 ว ร ร ณ ก ร ร ม กั บ สั ง ค ม P a g e | 46

พวกข้างนอกร้องบอกว่าเกินเหตุ ดูพยนต์มนต์เวทก็สงั ขาร์

ก็มอดม้วยตักษัยกลายเป็ นหญ้า จึ่งรูว้ า่ เกิดอัศจรรย์การ ฯ

[๑] สมุดไทยเลขที่ ๑๓ ว่า “พระเห็นเขาสมคาอามเรศ”

[๒] ลังก้อน = ลางก้อน

ที่มา : https://vajirayana.org/


รายวิชา 208231 วรรณกรรมกับสังคม อาจารย์ ดร. อรจิรา อัจฉริยไพบูลย์
ภาคเรียนที่ 1 ปี การศึกษา 2564