10/18/2022

CHƯƠNG 2
NHỮNG KHÁC BIỆT QUỐC GIA VỀ
KINH TẾ, CHÍNH TRỊ, LUẬT PHÁP

quốc gia sẽ gặp nhiều khó khăn khi bước vào 1 môi trường mới

Nội dung Chương 2

2.1. Môi trường chính trị

2.2. Môi trường kinh tế

2.3. Môi trường luật pháp

2
 10/18/2022

2.1. Môi trường chính trị

Hệ thống chính trị là tập hợp những tổ chức chính thức tạo nên một
Chính phủ
......................, bao gồm: các cơ quan luật pháp, các đảng phái chính trị,
các nhóm vận động hành lang, các công đoàn.

Tam quyền phân lập là gì?

2.1. Môi trường chính trị

Một số hệ thống chính trị phổ biến

Chế độ dân chủ

• Bắt nguồn từ người Hy Lạp cổ đại

• Nền dân chủ thuần túy và nền dân chủ đại nghị
mọi người dân Những cá nhân đại diện

Phân biệt dân chủ thuần túy và dân chủ đại nghị

4
 10/18/2022

2.1. Môi trường chính trị

Nền dân chủ

đại nghị

2.1. Môi trường chính trị

Một số hệ thống chính trị phổ biến

Chế độ chuyên chế

1 số
• Là chế độ mà quyền quyết định nằm trong tay ……… cá nhân nhất định
• Cá nhân thống trị xã hội mà không cần sự ủng hộ của người dân
• Chính phủ kiểm soát mọi hoạt động trong cuộc sống của người dân, những
người đứng đầu loại trừ mọi quan điểm đối lập
• Quyền lực tập trung vào giới làm chính trị
• China (1949–1980s), Germany (1933–1945), Soviet Union (1918–1991),
Spain (1939–1975).
6
 10/18/2022

2.1. Môi trường chính trị

1 2 3
Có quyền Hạn chế
…………
Thiếu sự
lực thông đảm bảo sự tham
qua từ Hiến gia chính
áp đặt
……….. trị
pháp

Adolf Hitler
Benito Mussolini (Ý)

2.1. Môi trường chính trị

Một số rủi ro chính trị

Xung đột và bạo lực
Tôn giáo (VD: Ấn Dộ)
Tịch thu: Chính phủ thu hồi tài sản của DN nước ngoài mà
Chiếm hữu tài sản ko có sự đền bù nào
Sung công: Chính phủ thu hồi tài sản của DN nước ngoài
nhưng có sự đền bù nhất định
Quốc hữu hóa: hành động chiếm hữu tài sản của CP các
nước không phải thu hồi của 1 DN mà là thu hồi của cả 1
ngành công nghiệp, có thể bồi thường hoặc không
Cấm vận và trừng phạt thương mại 8

Trừng phạt thương mại: Cấm các giao dịch quốc tế, thường áp dụng cho
những quốc gia có động thái đe dọa hòa bình và an ninh
VD: EU áp đặt các gói trừng phạt thương mại với Nga
Cấm vận thương mại: Lệnh cấm hoàn toàn đối với thương mại của một
quốc gia với quốc gia khác (tuyệt đối hơn)
VD: Mỹ cấm vận Cuba
 10/18/2022
Tẩy chay kinh tế: động thái tự nguyện từ chối tham gia các giao dịch thương mại
đối với 1 QG, 1 công ty (VD?)
Chiến tranh đảo chính, cách mạng
Tìm Political stability in Asia

2.2. Môi trường kinh tế

Hệ thống kinh tế

1 2 3
Nền kinh Nền kinh Nền kinh
tế tế tế
kế hoạch Thị trường hỗn hợp
…………
………… …………
hóa tập
………… ……… ………..
trung
…………
So sánh

Thuộc sở hữu Nhà nước Tư nhân 9

pha trộn, kết hợp ở các mức độ khác

nhau
Điều phối Chính phủ cung cầu

2.2. Môi trường kinh tế

http://www.heritage.org/index/
Hệ thống kinh tế

• Đất đai, nhà xưởng và những nguồn lực kinh tế khác của QG là thuộc
sở hữu ...................
• .................. thực hiện gần như tất cả các quyết định liên quan tới kinh
tế.
• …………….. được coi là người ra quyết định cao nhất và tốt hơn bất
kỳ một nhà kinh doanh hay người tiêu dùng nào trong việc phân bổ
các nguồn lực.

10
 10/18/2022

2.2. Môi trường kinh tế

Hệ thống kinh tế

• Phần lớn các nguồn lực của QG như đất đai, nhà xưởng là thuộc sở
hữu ......................
• Hầu hết các quyết định của nền kinh tế được quyết định bởi
.............................................

11

2.2. Môi trường kinh tế

Hệ thống kinh tế

12
 10/18/2022

2.2. Môi trường kinh tế

Các chỉ số đánh giá môi trường kinh tế

• Tổng thu nhập quốc gia (GNI) • Lạm phát

• Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) • Thất nghiệp
• Các chỉ số trên đầu người: • Nợ
GDP/capita, GNI/capita • Phân phối thu nhập
• Ngang giá sức mua (PPP) • Đói nghèo
• Tốc độ tăng trưởng (GDP, GNI, …) • Chi phí lao động
• Chỉ số phát triển con người (HDI) • Năng suất lao động
• Cán cân thanh toán
• Chỉ số tự do kinh tế
13

2.3. Môi trường luật pháp

luật pháp
Hệ thống ……………… của quốc gia bao gồm các quy tắc và điều luật, quá
trình ban hành và thực thi pháp luật.

1 2 3
Theocratic
Common Civil law
Law
thông luật
law
dân luật Luật thần quyền
thường luật
luật Anh - Mỹ luật Châu
âu lục địa
14
 10/18/2022

2.3. Môi trường luật pháp

Common law
• Nhân tố truyền thống: lịch sử pháp luật của QG
• Tiền lệ: các quy ước có tính chất bắt buộc xuất hiện trước khi có tòa án
• Cách sử dụng: những cách mà theo đó luật pháp được áp dụng cho 1 tình
huống cụ thể

15

So sánh ở tài liệu thêm

2.3. Môi trường luật pháp

Civil law

• Quy định chuẩn tắc bằng văn bản

16
 10/18/2022

2.3. Môi trường luật pháp

Theocratic Law
• Quy tắc, giáo lý tôn giáo

Luật Đạo Hồi

17

4. Customary Law (Tập quán pháp)

5. Mixed Law (Hệ thống pháp luật hỗn hợp)

2.3. Môi trường luật pháp

Theo kinh Coran (người Musulman còn gọi là Chariat) hành vi của con người được
chia làm 5 loại:
• Hành vi bắt buộc phải làm (obligatoire), như nghĩa vụ chăm sóc con cái, nghĩa vụ
đóng thuế…
• Hành vi nên làm (recommandés), ví dụ thăm một người bạn bị ốm, giúp người nghèo
khó v.v..
• Hành vi làm cũng được, không làm cũng được (Indiffrerentes). Đây là các hành vi
không đáng kể, không cần phải lưu ý như tham dự các trò vui, tiêu khiển có tính lành
mạnh.
• Hành vi đáng chê trách (blâmables), như sai giờ hẹn, chậm trễ, nói lời không tế nhị,
thiếu lễ phép, đi đứng không đúng tác phong.
• Hành vi cấm (interdites): giết người, cướp của, lừa đảo, trộm cắp…
18
 10/18/2022

2.3. Môi trường luật pháp

Rủi ro xuất phát từ hệ thống pháp luật
• Pháp luật đầu tư nước ngoài
• Kiểm soát cơ cấu tổ chức và hoạt động kinh doanh
• Quy định về marketing và phân phối
• Quy định về chuyển lợi nhuận về nước
• Quy định về bảo vệ môi trường
• Pháp luật hợp đồng
• Pháp luật về Internet và Thương mại điện tử
• v.v….

2.3. Môi trường luật pháp

Đêm ngày 5/1/2001 cảnh sát Indonesia đã bắt giữ 3 giám đốc điều
hành của công ty bột ngọt lớn nhất của Nhật đóng tại Indonesia PT
Ajinomoto vì đã sử dụng một loại enzim của lợn để sản xuất mì
chính, vi phạm quy định về thực phẩm của đạo Hồi. Công ty này
đã bị đình chỉ hoạt động trong 3 tuần. Chính phủ Indonesia và Hội
đồng Hồi giáo Ulamad Indonesia (MUI) đã quyết định buộc công ty
PT Ajnomoto phải mua lại toàn bộ số mì chính đang lưu hành trên thị
trường (khoảng 3.000 tấn). Vụ này đã gây thiệt hại cho công ty hàng
chục tỷ Rupiad và còn bị đe doạ rút giấy phép hoạt động tại Indonesia
và vào thời điểm đó giá cổ phiếu của hãng Ajinomoto tại thị trường
chứng khoán Tokyo đã sụt tới 30 điểm.

20
 10/18/2022

2.3. Môi trường luật pháp

• Tại hội thảo “Nâng cao năng lực xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam” tổ chức
vào ngày 02/11/2017, TS. Trần Thanh Tùng, Giám đốc Trung tâm Kiểm định
và Khảo nghiệm thuốc bảo vệ thực vật phía Nam, cho biết nông sản xuất
khẩu của Việt Nam hiện nay đang gặp khó khăn vì vượt mức dư lượng đối
với hàng xuất khẩu. Một số doanh nghiệp đã bị các thị trường, như: Hoa Kỳ,
EU, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan… trả hàng về. Các loại nông sản bị
ảnh hưởng nhiều nhất là trái cây (thanh long, xoài…), hồ tiêu, chè, rau...
• Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do các đơn vị
xuất khẩu không nắm thông tin cũng như quy định của nước nhập khẩu.
Các sản phẩm rau quả, thủy sản nhập từ Việt Nam khi kiểm tra phát hiện thấy
hàm lượng chất cấm tỷ lệ rất cao.

21

VD: Ở Đức cấm quảng cáo so sánh

Thảo luận:
A. Bình luận
"Nền kinh tế thị trường tự do thường khuyến khích tăng trưởng kinh tế, trong
khi đó nền kinh tế tập trung theo mệnh lệnh sẽ kiềm hãm tăng trưởng"
B. Case study 3
1. Những yếu tố chính trị và kinh tế nào là nguyên nhân gây ra sự yếu kém
trong nền kinh tế Indonesia
2. Tại sao các công ty nước ngoài lại rút vốn khỏi Indonesia
3. Tại sao tham nhũng lại là xảy ra tại Indonesia? Hậu quả của tham nhũng
gây ra tại Indonesia?
4. Trình bày rủi ro mà các công ty nước ngoài gặp phải khi đầu tư vào
Indonesia?