VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TÔ NHI A

KỸ NĂNG THỰC HÀNH NGHỀ CỦA SINH VIÊN

NGÀNH SƢ PHẠM MẦM NON TẠI THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC

HÀ NỘI – 2019
 VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TÔ NHI A

KỸ NĂNG THỰC HÀNH NGHỀ CỦA SINH VIÊN

NGÀNH SƢ PHẠM MẦM NON TẠI THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH

Ngành: Tâm lý học chuyên ngành

Mã số: 9.31.04.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS NGUYỄN THỊ HOA

HÀ NỘI – 2019
 LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ liệu, kết
quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa từng công bố trong bất kỳ công
trình nghiên cứu nào khác.

Tác giả luận án

Tô Nhi A
 MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ KỸ NĂNG THỰC
HÀNH NGHỀ CỦA SINH VIÊN NGÀNH SƢ PHẠM MẦM NON ......... 7
1.1. Các nghiên cứu về kỹ năng...................................................................... 7
1.2. Các nghiên cứu về kỹ năng thực hành nghề ........................................ 11
1.3. Các nghiên cứu về kỹ năng thực hành nghề sƣ phạm ........................ 16
1.4. Các nghiên cứu về kỹ năng thực hành nghề của sinh viên ngành sƣ
phạm mầm non .............................................................................................. 19
Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG THỰC HÀNH NGHỀ CỦA
SINH VIÊN NGÀNH SƢ PHẠM MẦM NON ........................................... 23
2.1. Kỹ năng ................................................................................................... 23
2.1.1. Khái niệm kỹ năng ................................................................................ 23
2.1.2. Quá trình hình thành kỹ năng ................................................................ 25
2.1.3. Các tiêu chí đánh giá kỹ năng ............................................................... 30
2.1.4. Các mức độ của kỹ năng ....................................................................... 31
2.2. Kỹ năng thực hành nghề........................................................................ 34
2.2.1. Khái niệm thực hành nghề .................................................................... 34
2.2.2. Khái niệm kỹ năng thực hành nghề ...................................................... 37
2.3. Kỹ năng thực hành nghề của sinh viên ngành sƣ phạm mầm non ... 38
2.3.1. Nghề sư phạm mầm non ....................................................................... 38
2.3.2. Sinh viên sư phạm mầm non ................................................................. 40
2.3.3. Kỹ năng thực hành nghề của sinh viên ngành sư phạm mầm non........ 45
2.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến sự hình thành kỹ năng thực hành nghề
của sinh viên ngành sƣ phạm mầm non ...................................................... 57
2.4.1. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 57
2.4.2. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 58
Chƣơng 3: TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................. 61
3.1. Tổ chức nghiên cứu ................................................................................ 61
3.1.1. Địa bàn nghiên cứu ............................................................................... 61
3.1.2. Khách thể nghiên cứu............................................................................ 64
3.1.3. Các giai đoạn nghiên cứu ...................................................................... 65
3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................... 66
3.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu........................................................... 66
3.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi..................................................... 67
3.2.3. Phương pháp quan sát ........................................................................... 75
3.2.4. Phương pháp phỏng vấn sâu ................................................................. 75
3.2.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm và thực nghiệm kiểm chứng........ 76
3.2.6. Phương pháp xử lý số liệu bằng phần mềm thống kê ........................... 77
Chƣơng 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KỸ NĂNG THỰC HÀNH NGHỀ
CỦA SINH VIÊN NGÀNH SƢ PHẠM MẦM NON THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH ..................................................................................................... 80
4.1. Thực trạng kỹ năng thực hành nghề của sinh viên ngành sƣ phạm
mầm non trên toàn mẫu nghiên cứu ........................................................... 80
4.1.1. Thực trạng kỹ năng thực hành nghề của sinh viên sư phạm mầm non. 80
4.1.2. Thực trạng các kỹ năng thực hành nghề thành phần của sinh viên sư
phạm mầm non ................................................................................................ 82
4.2. Thực trạng kỹ năng thực hành nghề của sinh viên ngành sƣ phạm
mầm non ở các nhóm sinh viên .................................................................. 112
4.2.1. Thực trạng kỹ năng thực hành nghề của sinh viên sư phạm mầm non
theo kết quả thực tập sư phạm....................................................................... 112
4.2.2. Thực trạng kỹ năng thực hành nghề của sinh viên sư phạm mầm non
theo kết quả học lực ...................................................................................... 115
4.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc hình thành kỹ năng thực hành nghề
của sinh viên ngành sƣ phạm mầm non .................................................... 117
4.3.1. Yếu tố chủ quan .................................................................................. 118
4.3.2. Yếu tố khách quan ............................................................................... 121
4.3.3. Thái độ của giảng viên và giáo viên hướng dẫn đối với các yếu tố ảnh
hưởng đến kỹ năng thực hành nghề của sinh viên sư phạm mầm non ......... 127
4.4. Kết quả thực nghiệm tác động ............................................................ 129
4.4.1. Mô tả tiến hành thực nghiệm .............................................................. 129
4.4.2. Kết quả đạt được sau thực nghiệm ...................................................... 130
4.4.3. Kết quả so sánh giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng ............ 135
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 139
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ XUẤT BẢN ... 143
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 144
PHỤ LỤC
 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Nội dung viết tắt

1 CĐSPTW Cao đẳng sư phạm Trung ương

2 ĐH Đại học

4 ĐHSP Đại học sư phạm

5 ĐTB Điểm trung bình

6 KN Kỹ năng

7 NXB Nhà xuất bản

8 SPMN Sư phạm mầm non

9 SV Sinh viên

10 TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh

 DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Phân chia các mức độ kỹ năng theo quan điểm của K.K. Platonov và
G.G. Golubev ............................................................................................... 31
Bảng 2.2. Phân chia các mức độ KN trong luận án .................................................. 34
Bảng 3.1. Mô tả mẫu khách thể là SV ...................................................................... 64
Bảng 3.2. Mô tả mẫu khách thể là giảng viên ........................................................... 64
Bảng 3.3. Mô tả mẫu khách thể là giáo viên mầm non ............................................. 65
Bảng 3.4. Ý nghĩa các giá trị trung bình của thang đo nhận thức ............................. 70
Bảng 3.5. Ý nghĩa các gía trị trung bình của thang đo biểu hiện theo tiêu chí đúng đắn 71
Bảng 3.6. Ý nghĩa các gía trị trung bình của thang đo biểu hiện theo tiêu chí
thuần thục ..................................................................................................... 72
Bảng 3.7. Ý nghĩa các gía trị trung bình của thang đo biểu hiện nói chung ............. 73
Bảng 3.8. Ý nghĩa các gía trị trung bình của thang đo mức độ ảnh hưởng .............. 74
Bảng 4.1. Khái quát chung về các nhóm kỹ năng thực hành nghề cơ bản ............... 80
của SV sư phạm mầm non ........................................................................................ 80
Bảng 4.2. Tự đánh giá của SV sư phạm mầm non về nhóm kỹ năng lập kế hoạch
chăm sóc, giáo dục trẻ theo tiêu chí đúng đắn ............................................. 83
Bảng 4.3. Tự đánh giá của SV sư phạm mầm non về nhóm kỹ năng lập kế hoạch
chăm sóc, giáo dục trẻ theo tiêu chí thuần thục ........................................... 85
Bảng 4.4. So sánh kết quả tự đánh giá của SV với đánh giá của giảng viên và giáo
viên hướng dẫn về nhóm kỹ năng lập kế hoạch chăm sóc, giáo dục trẻ ............ 87
Bảng 4.5. Tự đánh giá của SV sư phạm mầm non về nhóm kỹ năng tổ chức thực
hiện các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ theo tiêu chí đúng đắn .......... 91
Bảng 4.6: Tự đánh giá của SV sư phạm mầm non về nhóm kỹ năng tổ chức thực
hiện các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ theo tiêu chí thuần thục ........ 93
Bảng 4.7. So sánh kết quả tự đánh giá của SV với đánh giá của giảng viên và
giáo viên hướng dẫn về nhóm kỹ năng tổ chức thực hiện các hoạt động
chăm sóc và giáo dục trẻ .............................................................................. 95
Bảng 4.8: Tự đánh giá của SV sư phạm mầm non về nhóm kỹ năng quản lý .......... 99
lớp học theo tiêu chí đúng đắn .................................................................................. 99
Bảng 4.9. Tự đánh giá của SV sư phạm mầm non về nhóm kỹ năng quản lý lớp
học theo tiêu chí thuần thục ....................................................................... 100
Bảng 4.10. So sánh tự đánh giá của SV và đánh giá của giảng viên, giáo viên
hướng dẫn về nhóm kỹ năng quản lý lớp học ............................................ 102
Bảng 4.11. Tự đánh giá của SV sư phạm mầm non về nhóm kỹ năng đánh giá
theo tiêu chí đúng đắn ................................................................................ 105
Bảng 4.12. Tự đánh giá của SV sư phạm mầm non về nhóm kỹ năng đánh giá
theo tiêu chí thuần thục .............................................................................. 107
Bảng 4.13. So sánh tự đánh giá của SV và đánh giá của giáo viên ........................ 109
hướng dẫn, giảng viên về nhóm kỹ năng đánh giá của SV sư phạm mầm non ...... 109
Bảng 4.14. Tự đánh giá KN thực hành nghề của SV sư phạm mầm non ............... 112
theo kết quả thực tập sư phạm................................................................................. 112
Bảng 4.15. Tự đánh giá KN thực hành nghề của SV sư phạm mầm non theo ....... 115
kết quả học lực ........................................................................................................ 115
Bảng 4.16. Mục tiêu nghề nghiệp ảnh hưởng đến việc hình thành KN thực hành
nghề của SV sư phạm mầm non................................................................. 118
Bảng 4.17. Nhận thức về nghề nghiệp ảnh hưởng đến việc hình thành KN thực
hành nghề của SV sư phạm mầm non ........................................................ 120
Bảng 4.18. Ảnh hưởng của chương trình đào tạo đối với việc hình thành KN thực
hành nghề của SV sư phạm mầm non ........................................................ 122
Bảng 4.19. Ảnh hưởng của điều kiện cơ sở vật chất đến việc hình thành .............. 124
KN thực hành nghề của SV sư phạm mầm non ...................................................... 124
Bảng 4.20. Tương quan giữa các nhóm kỹ năng và các yếu tố ảnh hưởng ............ 125
Bảng 4.21. So sánh kết quả trước và sau đối chứng của nhóm kỹ năng tổ chức
thực hiện các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ........................................ 130
Bảng 4.22. So sánh trước và sau khi tác động thực nghiệm ................................... 132
Bảng 4.23. So sánh sau quá trình thực nghiệm của nhóm đối chứng và ................ 136
 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 4.1. Đánh giá của giảng viên và giáo viên hướng dẫn về các yếu tố ảnh
hưởng đến sự hình thành và phát triển KNTHN của SV sư phạm mầm non 127
Biểu đồ 4.2: So sánh kết quả trước và sau thực nghiệm của nhóm kỹ năng tổ chức
thực hiện hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ...............................................134
Biểu đồ 4.3. So sánh trước và sau thực nghiệm của nhóm đối chứng ....................135

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 4.1. SV tổ chức vệ sinh cho trẻ sau thực nghiệm ...........................................131
Hình 4.2. Sinh viên tập hợp trẻ - tổ chức chia nhóm ..............................................134