หน่วยที่ 4

เอกสารประกอบการอบรมหลักสูตรการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning
เอกสารประกอบการอบรม
หนวยการพัฒนาที่ 4 สมรรถนะของผูสอนในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning
EP1.1 ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับสมรรถนะของผูสอนในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning
ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับสมรรถนะของผูสอนในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning การศึกษาไทย 1.0

เป"นยุคการศึกษาเพื่อสร+างนักปกครอง เป"นการศึกษาสําหรับชนชั้นสูงในสังคมโดยมีการจัดการศึกษาอย2าง
ไม2เป"นทางการให+กับบุตรหลานชนชั้นปกครอง มีวัตถุประสงค7เพื่อให+เป"นนักปกครองในรุ2นต2อไป การศึกษาในยุคนี้
ไม2เป"นที่แพร2หลาย มีการจัดการศึกษาเฉพาะกลุ2มเท2านั้น รูปแบบการจัดการศึกษาเป"นแบบบอกความรู+จากผู+สอน
ถ+าผู+สอนไม2มีอะไรจะสอนแล+ว ถือว2าสําเร็จการศึกษา
การศึกษาไทย 2.0
เป"นยุคแห2งการจัดการศึกษาที่เป;ดกว+างขึ้น เหตุจากการจัดการศึกษาในยุค 1.0 นั้น ไม2สามารถผลิตกําลังคน
ได+ ทันต2 อ ความต+ อ งการในการบริ หารราชการบ+ า นเมื อ ง ทํ า ให+ ชนชั้ น ปกครองต+ อ งแก+ ปAญ หาด+ ว ยการจั ด ให+ มี
การศึกษาสําหรับลูกหลานขุนนางชั้นสูง เพื่อผลิตกําลังคนปCอนเข+าสู2ระบบราชการที่นับวันจะขยายขอบเขตงานเพิ่ม
มากขึ้น ตามความเจริญและการขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศในยุคนั้น รูปแบบการจัดการศึกษาเริ่มมีระบบ
โรงเรียน แต2ยังเป"นการเรียนแบบบอกความรู+จากผู+สอนอยู2เช2นเดิม
ในยุ ค นี้ เ ป" น ยุ ค ที่ ป ระเทศไทยก+ า วเข+ า สู2 ก ารเป" น ประเทศกํ า ลั ง พั ฒ นา ที่ พึ่ ง พาอุ ต สาหกรรมเบา
ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ เป"นเหตุให+การศึกษายุคนี้เป"นการจัดการศึกษาเพื่อผลิตกําลังคนปCอนเข+าสู2
โรงงานอุตสาหกรรม เกิดการทําซ้ําบัณฑิตอย2างมโหฬาร ได+บัณฑิตในทุกระดับ ทุกสถาบันการผลิต โดยรูปแบบ
การจัดการเรียนรู+นั้น เป"นแบบทางการเหมือนสายพานการผลิตในโรงงานอุตสาหกรรม
การศึกษายุคนี้ควรเป"นการศึกษาเพื่อการสร+างนวัตกรรม เป"นการศึกษาเพื่อปวงชน เป"นการศึกษาเพื่อ
สังคม ที่คนที่ได+รับการศึกษานั้นต+องหันมาช2วยเหลือสังคมอย2างจริงจัง และกว+างขวาง โดยที่ไม2ใช2การศึกษาเพื่อ
วัตถุประสงค7ใด วัตถุประสงค7หนึ่งดังเช2นที่ผ2านมา และการจัดการศึกษาต+องบูรณาการทั้งศาสตร7ศิลปJชีวิต และ
เทคโนโลยีเข+าด+วยกั นอย2างกลมกลื น เพื่อสร+างคนที่สังคมต+องการได+ในทุกมิติแ ละมีรูปแบบการจัดการศึ กษาที่
หลากหลาย สอดคล+องและตอบสนองต2อความต+องการของผู+เรียน โดยครูอาจจะไม2มีความจําเป"นอีกต2อไป หรือถ+า

จําเป"นต+องมีก็ต+องเปลี่ยนแปลงบทบาทไปอย2างมาก
ผูสอนเตรียมพรอมอยางไร..เมื่อการศึกษาไทยกาวสูฐานสมรรถนะ ในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active

Learning
หัวใจสําคัญของการศึกษา แผนปฏิรูปประเทศด+านการศึกษาได+กําหนดให+การศึกษาฐานสมรรถนะนั้นเป" น
แนวทางในการปฏิรู ปหลั กสู ตรและการจั ดการเรียนการสอน เพื่อมุ2งให+ เกิ ดการตอบสนองต2อการเปลี่ ยนแปลง
ในศตวรรษที่ 21 โดยมีเปCาหมายให+ผู+เรียนเกิดสมรรถนะหลักที่จําเป"นสําหรับการทํางาน การแก+ปAญหา และการ
ดํารงชีวิต โดยการปฏิรูปการเรียนรู+ของผู+เรียนในครั้งนี้ ครูผู+สอน หลักสูตร การเรียนการสอน และการวัดและ
ประเมินผลมี ความเกี่ ยวข+ องสัมพั นธ7และสนั บสนุ น เอื้อให+ ผู+เรี ยนเกิดการเรี ยนรู+ ที่มี คุณภาพและเกิ ดสมรรถนะ
ตามเปCา หมายที่ กํา หนดได+ โดยการเปลี่ ย นแปลงในครั้ ง นี้ จํา เป"น อย2 า งยิ่ ง ที่ ต+อ งมี การเตรี ย มความพร+ อ มให+ กั บ
บุคลากรของสถานศึกษา คือผู+บริหารและครูผู+สอนซึ่งเป"นกลไกในการขับเคลื่อนที่สําคัญ มีกรอบคิดในการเริ่มต+น
ของการเปลี่ยนแปลงที่ถูกต+อง เกิดความตระหนัก เข+าใจในสิ่งที่ตนต+องพัฒนาก2อนการนําไปใช+จริง โดยครูผู+สอน
ควรทําความเข+าใจกับบทบาทหน+าที่ที่เปลี่ยนแปลงไป เข+าใจเรื่องที่จะพัฒนาและวิธีการในการพัฒนาสมรรถนะของ
ตน เมื่อผู+สอนมีเปCาหมายที่จะจัดการเรียนการสอนเพื่อให+ผู+เรียนเกิดสมรรถนะที่จําเป"น ปรับแนวคิดและมุมมองใน
การออกแบบและจัดการเรียนรู+จากการเน+นที่เนื้อหาสาระมาเน+นสมรรถนะ จะช2วยให+มองเห็นการพัฒนาศักยภาพ
ผู+เรียนเป"นรายบุคคลอย2างเป"นองค7รวม โดยผู+สอนจําเป"นต+องได+รับการพัฒนาในด+านต2าง ๆ ดังนี้
1. การเป= น ผู มี ก รอบความคิ ด แบบเติ บ โต (Growth Mindset) ผู+ สอนควรพั ฒ นาตนเองโดยเชื่ อ ว2 า
ความสามารถหรือสติปAญญาของบุคคลสามารถพัฒนาได+ตลอดเวลา การไม2หลีกเลี่ยงความท+าทาย การไม2ย2อท+อต2อ
ความล+มเหลว การเห็นคุณค2าของความพยายาม การเรียนรู+จากคําวิจารณ7 และการมองหาบทเรียนและแรงบันดาล
ใจจากความสํ า เร็ จของผู+ อื่ น มี ความพร+ อ มที่ จะเผชิ ญกั บความเปลี่ ยนแปลง มีค วามคิดยื ดหยุ2 นปรั บ ตั ว ได+ ใ น
หลากหลายสถานการณ7 มีความสามารถในการคิดนอกกรอบ คิดสร+างสรรค7 มีความกล+าที่จะทําสิ่งใหม2ที่ไม2คุ+นเคย
กล+าเสี่ยง และรับผิดชอบต2อผลลัพธ7ที่เกิดขึ้น ชื่นชมยินดีเมื่อสําเร็จ และสามารถระบุปAญหา และค+นหาวิธีการใน
การแก+ปAญหาในกรณีไม2สําเร็จตามเปCาหมายได+
2. ความรู ความเขาใจที่ เกี่ ยวของกั บ การศึ ก ษาฐานสมรรถนะ ผู+สอนควรได+รั บการพั ฒนาเพื่ อให+ เกิ ด
ความรู+ความเข+าใจในหลักการสําคัญที่เกี่ยวข+องกับการศึกษาฐานสมรรถนะ ทั้งเรื่องของหลักสูตรฐานสมรรถนะ
การจัดการเรียนรู+ ฐานสมรรถนะ การประเมิ น ฐานสมรรถนะ รวมไปถึ ง สามารถออกแบบการจั ดการเรี ยนรู+ ที่
สามารถพัฒนาสมรรถนะผู+เรียนโดยมีจุดประสงค7การเรียนรู+ฐานสมรรถนะเป"นเปCาหมาย ซึ่งจะมุ2งเน+นการพัฒนา
ความสามารถในการประยุกต7ใช+ความรู+ ทักษะ เจตคติ และคุณลักษณะต2าง ๆ อย2างเป"นองค7รวมในการปฏิบัติงาน
การแก+ปAญหา และการใช+ชีวิตได+
3. การสอนที่ตอบสนองความแตกตางระหวางบุคคล (Differentiated Instruction) ผู+สอนจําเป"นต+อง

ปรับตัวและจัดระบบการสอนจากแบบ “One Size Fits All” มาเป"นระบบที่ให+ความสําคัญกับการประเมินผู+เรียน
เป"นรายบุคคลมากยิ่งขึ้น มีการวิเคราะห7ผู+เรียน การรู+จักผู+เรียนเป"นรายบุคคล ธรรมชาติผู+เรียน ประสบการณ7
พื้นฐานความรู+ วิธีการเรียนรู+ของผู+เรียน รวมไปถึงเปCาหมายการเรียนรู+ของผู+เรียน
4. การบูรณาการความรูขามศาสตรP โดยผู+สอนต+องสามารถวิเคราะห7ได+ว2า ผู+เรียนจําเป"นต+องรู+อะไร จึงจะ

ช2วยให+ทําสิ่งนั้นได+ ซึ่งเอื้อให+มีการบูรณาการความรู+ข+ามศาสตร7และลดสาระการเรียนรู+ที่ไม2จําเป"น ผู+เรียนต+องได+รับ
ความรู+และฝYกใช+ความรู+ในการทํางาน รวมทั้งพัฒนาคุณลักษณะที่ควรจะต+องมีในการทําสิ่งนั้น ให+ประสบผลสําเร็จ
ได+ในระดับที่กําหนด
5. การจัดกระบวนการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning) ผู+สอนจัดการเรียนรู+ที่เน+น “การปฏิบัติ” โดยมี
ชุดของเนื้อหาความรู+ ทักษะ เจตคติ และคุณลักษณะที่จําเป"นต2อการนําไปสู2สมรรถนะที่ต+องการ จึงทําให+สามารถ
ลดเวลาเรียนเนื้อหาจํานวนมากที่ไม2จําเป"น เอื้อให+ผู+เรียนมีเวลาในการเรียนรู+เนื้อหาที่จําเป"นในระดับที่ลึกซึ้งขึ้ น
และมีโอกาสได+ ฝYกฝนการใช+ความรู+ในสถานการณ7 ต2าง ๆ ที่จะช2วยให+ผู+เรียนเกิดสมรรถนะในระดับชํานาญหรือ
เชี่ยวชาญ ผ2านกลยุทธ7ในการจัดกิจกรรมและประสบการณ7 การเรียนรู+ให+ผู+เรียนมีส2วนร2วมในกระบวนการเรียนรู+
อย2างตื่นตัว ทั้งทางร2างกาย (physically active) การคิดและสติ ปAญญา (intellectually active) อารมณ7 และ
จิตใจ (emotionally active) และทางสังคม (socially active) จะส2งผลให+ผู+เรียน เกิดการเรียนรู+ดีขึ้น
6. ดานทักษะการเป=นผูชี้แนะ (Coach) และการเป=นผูอํานวยการการเรียนรู (Learning Facilitator)
โดยการพัฒนาให+ผู+สอนเป"นผู+ชี้แนะและเป"นผู+อํานวยการความสะดวก หรือผู+สนับสนุน การเรียนรู+ ทําหน+าที่ คอย
จัดเตรียมอุปกรณ7 และเครื่องมือต2างๆเพื่อให+การจัดกิจกรรมนั้นๆ ดําเนินไปได+ คอยส2งเสริมวิธีการเรียนรู+ให+ผู+เรียน
ได+เรียนรู+ได+ด+วยตนเอง คอยชี้แนะ และสะท+อนผลระหว2างทางจนผู+เรียนเกิดการเรียนรู+ทําได+ด+วยตนเองจนสําเร็จ
บทบาทของครูผูสอน
เมื่อต+องเข+าสู2การศึกษาฐานสมรรถนะก็ย2อมต+องเปลี่ยนแปลงไป โดยสามารถแบ2งบทบาทของครูผู+สอนตาม
มิติต2าง ๆ ได+ดังนี้
1. บทบาทในการจัดการเรียนรู การจัดการศึกษาฐานสมรรถนะเป"นการพัฒนาสมรรถนะให+กับผู+เรียนโดย
ยึดโยงกับวิถีชีวิตของผู+เรียน การนําหลักสูตรไปใช+จึงควรเป"นสิ่งเรียบง2าย ไม2ซับซ+อน และต+องคํานึงถึงบริบทและ
นิเวศในการเรียนรู+ของผู+เรียนเป"นสําคัญ ดังนั้นบทบาทของครูจึงต+องเปลี่ยนจากคุณครูเป"นศูนย7กลาง มาเป"นการ
เรียนการสอนที่ เน+ นผู+ เรี ยนเป"นสํา คั ญ ครูจัดประสบการณ7 /สถานการณ7 ที่หลากหลายให+ ผู+เรี ยนได+ฝYก นําความรู+
ทักษะ และคุณลักษณะ ที่ได+เรียนรู+ไปใช+จนเกิดสมรรถนะที่ต+องการ โดยพิจารณาจากวิถีชีวิตและนิเวศการเรียนรู+
ของเด็กในชีวิตจริงมาออกแบบการเรียนรู+ที่มีความหมายให+กับผู+เรียน ครูจัดกระบวนการเรียนรู+เชิงรุก (active
learning) โดยการให+ ผู+ เ รี ย นเกิ ด การเรี ย นรู+ แ บบรู+ จ ริ ง (mastery learning) ทั้ ง ในด+ า นความรู+ ทั ก ษะและ
คุณลักษณะที่จําเป"นต2อเกิดสมรรถนะที่ต+องการ
2. บทบาทในการพัฒนาผูเรียน ครูมุ2งพัฒนาผู+เรียนอย2างเป"นองค7รวมในทุกมิติของชีวิต ทั้งด+านร2างกาย
อารมณ7 สังคม สติปAญญา มีเปCาหมายที่จะพัฒนาให+ผู+เรียนมีสมรรถนะที่สะท+อนความสามารถของผู+เรียน มีสุขภาวะ
ที่ดี เรียนไปใช+งานได+ และสามารถยืดหยุ2นได+ โดยครูเป"นผู+มีบทบาทสําคัญในการปลดปล2อยศักยภาพของผู+เรียน
และให+ ผู+เรี ยนเป" น เจ+ าของการเรี ย นรู+ ข องตนเอง ให+ อิ สระในการออกแบบการเรี ย นรู+ ที่มี ความหมายและเป" น
เปCาหมายร2วมระหว2างครูกับผู+เรียน ครูจะเป"นผู+กระตุ+น หนุนเสริม สร+างแรงบันดาลใจในการเรียนรู+ เป"นผู+ชี้แนะ
และอํานวยการการเรียนรู+ (Learning Facilitator) เพื่อให+ผู+เรียนได+เรียนรู+อย2างต2อเนื่องและมีความหมาย ครูเป"นผู+
ช2วยเหลือสนับสนุนให+ผู+เรียนพัฒนาตนเองได+เต็มตามศักยภาพโดยพัฒนาให+มีสมรรถนะที่จําเป"นเพื่อการดํารงชีวิต
ในสังคมยุคใหม2และส2งเสริมให+เกิดการเรียนรู+ตลอดชีวิต รักการเรียนรู+ปรับเปลี่ยนความคิดได+ง2าย และมีการเรียนรู+
อย2างต2อเนื่อง
3. บทบาทในการประเมินผลผูเรียน ครูเปลี่ยนบทบาทจากการเป"นผู+ประเมินเพื่อตัดสิน เป"นการประเมิน
เพื่อการเรียนรู+ (Assessment for Learning) ให+ครูเกิดการเรียนรู+ร2วมไปกับผู+เรียน โดยใช+การประเมินสมรรถนะ
ผู+เรียนด+วยการประเมินตามสภาพจริง ครูมีบทบาทในการสังเกตพฤติกรรมของผู+เรียน ให+ข+อมูลย+อนกลับ (feed
back) จากสิ่งที่ผู+เรียนได+ปฏิบัติจริง และให+ความช2วยเหลือตามความต+องการของผู+เรียนแต2ละคนในการเรียนการ
สอนประจําวัน และประเมินจากความก+าวหน+าในการปฏิบัติงาน เช2น การประเมินจากการปฏิบัติ (Performance
assessment) หรือการประเมิ นโดยใช+ แฟCมสะสมผลงาน (Portfolio Assessment) รวมถึงการประเมิ นตนเอง
(Student Self-assessment) และการประเมินโดยเพื่อน (Peer Assessment) ผู+เรียนรับผิดชอบการเรียนรู+ของ
ตน โดยครูสื่อสารผลลัพธ7การเรียนรู+ที่ต+องการให+เกิดขึ้นกับผู+เรียน ให+ผู+เรียนตั้งเปCาหมาย กําหนดวิธีการเรียนรู+ของ
ตนเองร2วมด+วย และสามารถใช+เวลาในการเรียนรู+แตกต2างกันได+ โดยผู+เรียนแต2ละคนสามารถไปได+เร็ว ช+า (self
pacing) ตามความถนั ดและความสามารถของตนและสามารถแสดงสมรรถนะหรื อ พฤติ ก รรมที่ ชี้ ใ ห+ เ ห็ น ถึ ง
ความสามารถในการประยุกต7ใช+ความรู+ ทักษะ และคุณลักษณะต2างๆ ในบริบทหรือสถานการณ7ใหม2ๆ ก2อนที่จะก+าว
สู2การเรียนรู+ขั้นต2อไป ถ+าผู+เรียนยังไม2ผ2านการประเมินว2าเกิดสมรรถนะที่ต+องการ ครูจําเป"นต+องออกแบบการเรียนรู+
และสอนซ2อมเสริม (remedial teaching) ให+ตอบสนองต2อปAญหาและความต+องการของผู+เรียน โดยครูอาจมีการ
เตรียมแนวทางการสนับสนุนเพื่อรองรับผู+เรียนที่หลากหลาย โดยการประเมินการเรียนรู+เป"นกิจกรรมที่เป" นส2 วน
หนึ่งของกระบวนการเรียนการสอนตามปกติ มีลักษณะเป"นการประเมินแบบ Formative Assessment ซึ่งมีการ
เก็บข+อมูลการเรียนรู+ของผู+เรียนเพื่อให+ความช2วยเหลือตามปAญหาและความต+องการของผู+เรียนแต2ละคน
การจัดการเรียนรู+ Active Learning ผู+สอนเป"นผู+ที่มีบทบาทสําคัญที่จะต+องเปลี่ยนบทบาทจากการทําหน+าที่

สอนเป"นผู+อํานวยความสะดวก แนะนํา ช2วยเหลือ ดูแล และกระตุ+นผู+เรียนในการเรียนรู+ คือ
1. ผู+สอนเป"นผู+วางแผนกิจกรรม หรือเปCาหมายที่ต+องการพัฒนาผู+เรียน เน+นผลที่ ผู+เรียนสามารถนํา ไปใช+
ประโยชน7ในชีวิตจริง โดยเป;ดโอกาสให+ผู+เรียนมีส2วนร2วมในการวางแผน กําหนดวิธีการเรียนรู+ของตนเอง
2. เป"นคนสร+างบรรยากาศการมีส2วนร2วม และการเจรจาโต+ตอบในการจัดกิจกรรมการเรียนรู+ เพื่อส2งเสริม
ให+ผู+เรียนมีปฏิสัมพันธ7ที่ดีแลกเปลี่ยนเรียนรู+ซึ่งกันและกัน ระหว2างผู+สอน และเพื่อน ๆ ในชั้นเรียน
3. จัดกิจกรรมการเรียนรู+ส2งเสริมให+ผู+เรียนมีส2วนร2วมในทุกกิจกรรมที่สนใจรวมทั้งกระตุ+นให+ผู+เรียนประสบ
ความสําเร็จในการเรียน
4. จัดสภาพแวดล+อมการเรียนรู+แบบร2วมมือ (Collaboratory Learning) ส2งเสริมให+เกิดการร2วมมือในกลุ2ม
ผู+เรียน
5. จัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบบูรณาการทั้งเนื้อหาสาระ วิธีการ และฝYกให+ผู+เรียนได+มีการบูรณาการ
เนื้อหาสู2การประยุกต7ใช+ในสถานการณ7จริง
6. จั ด กิ จ กรรมกํ า รเรี ย นกํ า รสอนให+ ท+า ทาย และหลากหลาย แม+ ร ายวิ ช าที่ เน+ น ทางด+ า นการบรรยาย
หลักการ และทฤษฎีก็สามารถจัดกิจกรรมเสริม อาทิการอภิปราย การแก+ไขสถานการณ7ที่กําหนด เสริมเข+า กั บ
กิจกรรมการบรรยาย
7. วางแผนในเรื่องของเวลาการสอนอย2างชั ดเจน ทั้งในประเด็ นเนื้อ หา และกิจกรรมในการเรียน ทั้ง นี้
เนื่องจากการเรียนรู+แบบ Active Learning ใช+เวลาการจัดกิจกรรม
8. ใจกว+าง ยอมรับในความสามารถในการแสดงออก และความคิดเห็นที่ผู+เรียนนําเสนอ
เอกสารอางอิง
Aubrey S., et al.(2018). Competency Education Implementation: Examining the Influence
of Contextual Forces in Three New Hampshire Secondary Schools.
https://doi.org/10.1177/2332858418782883
Haynes, E., et al.(2016). Looking under the hood of competency-based education: The
relationship between competency-based education practices and students’ learning
skills, behaviors, and dispositions. Quincy, MA: Nellie Mae Education Foundation.
Ryan, S., & Cox, J. D. (2017). Investigating student exposure to competency-based
education. Education Policy Analysis Archives, 25(24). http://dx.doi.org/10.14507/epaa.25.2792
UNESCO. (2015). Thailand Education For All 2015 National Review. Retrieved from
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000229878
สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2563). การจัดการเรียนรู+ฐานสมรรถนะเชิงรุก. พิมพ7ครั้งที่ 1.
กรุงเทพมหานคร : บริษัท 21 เซ็นจูรี่ จํากัด.
ไชยยศ เรืองสุวรรณ. Active Learning. สืบค+นจาก http://www.drchaiyot.com.
ณัชนัน แกวชัยเจริญ. บทบาทของครูผู+สอนในการจัดกิจกรรมและวิธีการปฏิบัติตามแนวทางของ
Active Learning. สืบค+นจาก http://www.itie.org.
EP2.1 : สมรรถนะดานการออกแบบการสอนแบบ Active Learning

องคPประกอบของความสามารถในการออกแบบการเรียนการสอน
(1) ความสามารถในการเลือกแนวทางการสอน คือ มีความรู+ความเข+าใจเกี่ยวกับศาสตร7การสอน
และเนื้อหาสาระ และสามารถเลือกวิธีสอน รูปแบบการสอน เทคนิคการสอน รวมทั้งสื่อและแหล2งการเรี ยนรู+ ที่
เหมาะสมกับเนื้อหาสาระและผู+เรียน
(2) ความสามารถในการวางแนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู+ คือ สามารถกําหนดลําดับขั้นตอน
การจัดกิจกรรมการเรียนรู+ โดยใช+วิธีสอน รูปแบบการสอน เทคนิคการสอน รวมทั้งสื่อและแหล2งการเรียนรู+ได+อย2าง
ต2อเนื่อง สอดคล+อง และเหมาะสมกับเนื้อหาสาระ ผู+เรียน รวมทั้งบริบท และแนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู+
ดังกล2าวสามารถนําไปใช+ได+จริง
(3) ความสามารถในการประเมินผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู+ คือ สามารถกําหนดวิธีการวัดและ
ประเมินผลการเรียนรู+ รวมทั้งระบุเกณฑ7การประเมินผลการเรียนรู+ได+สอดคล+อง เหมาะสม
(4) ความสามารถในการวิเคราะห7กิจกรรมการเรียนรู+ คือ สามารถระบุข+อดี ข+อที่ควรปรับปรุงของ
กิจกรรมการเรียนรู+ที่ออกแบบไว+ และเสนอแนวทางปรับปรุงกิจกรรมการเรียนรู+เพื่อให+ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+และ
บรรลุตามวัตถุประสงค7
สมรรถนะการจัดการเรียนรู+เป"นสมรรถนะที่สําคัญที่จัดอยู2ในสมรรถนะประจําสายงานของครูผู+สอน ที่จะใช+นการ
พัฒนาคุณภาพผู+เรียนให+ดียิ่งขึ้น ได+มีนักวิชาการอธิบายไว+ดังนี้ Edgar Dale อ+างใน กิดานันท7 มลิทอง (2543) ได+
จั ด แบงสื่ อ การสอนเพื่ อ เป" น แนวทางในการอธิ บ ายถึ ง ความสั ม พั น ธระหว2 า ง สื่ อ โสตทั ศ นู ป กรณ7 ต2 า ง ๆ ใน
ขณะเดียวกันก็เป"นการแสดงขั้นตอนของประสบการณ7การเรียนรูและการใชสื่อแต2ละประเภทในกระบวนการเรียน
รูด+วย โดยพัฒนาตามแนวคิดของ Bruner โดยนํามาสร+างเป"น “กรวยประสบการณ” (cone of experiences)ซึ่ง
มีลําดับขั้นตอนจากรูปธรรมไปจนถึงนามธรรม ดังนี้
กรวยประสบการณ7การเรียนรู+ของ Edgar Dale
1. ประสบการณ7ตรง (Direct or Purposeful Experiences) เป"นประสบการณ7ที่เป"นรูปธรรมมากที่สุด สื่อ

การสอนที่สร+างประสบการณ7ให+ผู+เรียนสามารถรับรู+และเรียนรู+ได+ด+วยตนเองลงมือปฏิบัติกิจกรรมด+วยตนเองจะทํา
ให+ประสาทสัมผัสทั้งห+าได+รับรู+
2. ประสบการณ7จํา ลอง (Contrived experience) เป" นสื่ อ การสอนที่ ผู+เรี ยนเรี ย นรู+ จากประสบการณ7 ที่
ใกล+เคี ยงกั บความเป"น จริ ง ที่สุดแต2 ไม2 ใช2 ความเป" นจริ ง อาจเป" นสิ่ งของจําลองหรือสถานการณ7จํา ลองสิ่ง ต2 า ง ๆ
เหล2านั้นมาศึกษาแทน เช2น หุ2นจําลอง ของตัวอย2าง การแสดงเหตุการณ7จําลองทางดาราศาสตร7 เป"นต+นจําลอง
3. ประสบการณ7นาฏการหรือการแสดง (Dramatized Experience) เป"นสื่อการสอนที่ผู+เรียนเรียนรู+ จาก
ประสบการณ7 ในการแสดงบทบาทสมมติ หรือการแสดงละคร เป"นประสบการณ7ที่จัดขึ้นแทนประสบการณ7 ตรง
หรือเหตุการณ7จริงที่เกิดขึ้นในอดีตหรืออาจเป"นความคิดเพื่อเป"นนิยมใช+สอนในเนื้อหาที่ข+อมีจํากัดเรื่องยุคสมัยหรือ
เวลา
4. การสาธิ ต (Demonstration) เป" น สื่ อ การสอนที่ ผู+ เรี ย นเรี ย นรู+ จ ากการดู ก ารแสดงหรื อ การกระทํ า
ประกอบคําอธิบาย เพื่อให+เห็นลําดับขั้นตอนของการกระทํานั้น ๆ เช2น การสาธิตการอาบน้ําเด็กแรกเกิด การสาธิต
การผายปอด การสาธิตการแกะสลักผลไม+ เป"นต+น
5. การศึกษานอกสถานที่ (Field Trip) การพาผู+เรียนไปศึกษายังแหล2งความรู+นอกห+องเรียนในสภาพจริง
เพื่ อเป; ดโอกาสให+ ผู+ เรี ยนรู+ หลายๆด+ าน ได+ แ ก2 การศึ ก ษาความรู+ จากสถานที่ สํา คัญ เช2 น โบราณสถาน โรงงาน
อุตสาหกรรม เป"นต+น
6. นิทรรศการ (Exhibition) คือ การจัดแสดงสิ่งต2าง ๆ รวมทั้งมีการสาธิตและการฉายภาพยนตร7ประกอบ

เพื่อให+ประสบการณ7ในการเรียนรู+ด+วยการดู แก2ผู+เรียนหลายด+าน ได+แก2 การจัดปCายนิทรรศการ การจัดแสดงผล
งานผู+เรียน
7. โทรทัศน7และภาพยนต7 (Television and Motion Picture) เป"นประสบการณ7 ที่ให+ทั้งภาพเคลื่อนไหว
และเสียงประกอบ แต2โทรทัศน7มีความเป"นรูปธรรมมากกว2าภาพยนตร7เนื่องจากโทรทัศน7สามารถนําเหตุ การณ7
ที่กํ า ลั ง เกิ ดขึ้ น ในขณะนั้ น มาให+ ช มได+ ในเวลาเดี ย วกั นที่ เรี ยกว2 า “การถ2 า ยทอดสด” ในขณะที่ ภ าพยนตร7 เ ป" น
การบันทึกเหตุการณ7ที่เกิดขึ้น และต+องผ2านกระบวนการล+างและตัดต2อฟ;ล7มก2อนจึงจะนํามาฉายให+ชมได+
8. การบันทึกเสียง วิทยุ และภาพนิ่ง (Recording Radio Still Pictures) เป"นประสบการณ7ที่รับรู+ได+ทางใด
ทางหนึ่งระหว2างการฟAงและการพูด ซึ่งนับเป"นนามธรรมมากขึ้น ได+แก2เทปบันทึกเสียง แผ2นเสียง ซึ่งต+องอาศัยเรื่อง
การขยายเสียง ส2วนภาพนิ่ง ได+แก2 รูปภาพทั้งชนิดโปร2งแสงที่ ใช+กับเครื่องฉายภาพข+ามศีรษะ สไลด7ภาพนิ่ ง จาก
คอมพิวเตอร7 และ ภาพบันทึกเสียง ที่ใช+กับเครื่องฉายภาพทึบแสง เป"นต+น
9.ทั ศ นสั ญลั ก ษณ7 (Visual Symbol) เป" นสั ญลั ก ษณ7 ที่ สามารถรั บรู+ ไ ด+ ด+ ว ยระบบประสาทสั ม ผั ส ทางตา
มีความเป"นนามธรรมมากขึ้น จําเป"นที่จะต+องคํานึงถึงประสบการณ7ของผู+เรียนเป"นพื้นฐาน ในการเลือกนําไปใช+ สื่อ
ที่จัดอยู2ในประเภทนี้ คือ แผนภูมิแผนสถิติ ภาพโฆษณา การ7ตูน แผนที่ และสัญลักษณ7ต2างเป"นต+น สื่อเหล2านี้ เป"น
สื่อที่มีลักษณะเป"นสัญลักษณ7สําหรับถ2ายทอดความหมายให+เข+าใจได+รวดเร็วขึ้น
10. วจนสั ญลั กษณ7 (Verbal Symbol) เป"นสัญลั ก ษณ7 ทางภาษา เป" นประสบการณ7 ขั้ นสุ ด ท+ า ย ซึ่ ง เป" น
นามธรรมมากที่สุด ได+แก2 การใช+ตัวหนังสือแทนคําพูด ได+แก2 คําพูดคําอธิบาย หนังสือ เอกสาร แผ2นปลิว แผ2นพับ
ที่ใช+ตัวอักษร ตัวเลข แทนความหมายของสิ่งต2าง ๆนับเป"นประสบการณ7ที่เป"นนามธรรมมากที่สุด
กําหนดองคPประกอบของสมรรถนะการสอนแบบ Active Learning

มีองค7ประกอบ 4 องค7ประกอบ ดังต2อไปนี้
1. ออกแบบการเรียนการสอน
2. ใช+วิธีการสอนที่ตอบสนองความต+องการของผู+เรียนได+
3. การใช+เทคโนโลยี เป"นสื่อ ในการสอน
4. ประเมินการเรียนรู+ของผู+เรียน
สมรรถนะการออกแบบการเรียนรู
1. จัดการเรียนการสอนโดยเน+นนักเรียนเป"นสําคัญ ให+ผู+เรียนมีส2วนร2วมในกระบวนการเรียนการสอนอย2าง
กระตือรือร+น
2. ส2 ง เสริ ม ให+ ผู+ เรี ย นได+ ร2 วมกั น ทํ า งานกลุ2 ม ด+ ว ยตนเอง โดยส2 ง เสริ ม ให+ มี กิ จ กรรมกลุ2 ม ลั ก ษณะต2 า ง ๆ
หลากหลายในการเรียนการสอน และส2งเสริมให+ผู+เรียนมีโอกาสได+ลงมือทํา
3. จั ดประสบการณ7 ตรงให+ แ ก2 ผู+ เรี ย น ให+ ผู+เรีย นได+ เรี ยนรู+ สิ่ง ที่ เป" นรู ปธรรมเข+ า ใจง2 า ยตรง กั บความจริ ง
สามารถนําไปใช+ในชีวิตประจําวันได+อย2างมีเหตุผล
4. จัดบรรยากาศในชั้นเรียนที่ส2งเสริมให+ผู+เรียนเกิดความรู+สึกกล+าคิดกล+าทําส2งเสริมให+ ผู+เรียนได+แสดงออก
ซึ่งความรู+สึกนึกคิดของตนเองต2อสาธารณะชนหรือเพื่อนร2วมชั้นเรียน
5. เน+นการปลูกฝAงจิตสํานึก ค2านิยม และจริยธรรมที่ถูกต+องดีงาม ให+ผู+เรียนสามารถ วางแผนแยกแยะความ
ถูกต+องดีงามและความเหมาะสมได+ สามารถขจัดความขัดแย+งได+ด+วยเหตุผล มีความกล+าหาญทางจริยธรรม และ
แก+ไขปAญหาด+วยปAญญาและสามัคคี
สมรรถนะการจัดการเรียนรูที่เนนผูเรียนเป=นสําคัญ ไว+ดังนี้
1. เตรียมการสอนทั้งเนื้อหาและวิธีการ
2. จัดสิ่งแวดล+อมและบรรยากาศที่ปลุกเร+า จูงใจและเสริมแรงให+ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+
3. เอาใจใส2นักเรียนเป"นรายบุคคลและแสดงความเมตตาผู+เรียนอย2างทั่วถึง
4. จัดกิจกรรมและสถานการณ7ให+ผู+เรียนได+แสดงออกและคิดอย2างสร+างสรรค7
5. ส2งเสริมให+ผู+เรียนฝYกคิด ฝYกทําและฝYกปรับปรุงตนเอง
6. ส2งเสริมกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู+จากกลุ2ม พร+อมทั้งสังเกตส2วนดี และปรับปรุงส2วนด+อยของผู+เรียน
7. ใช+สื่อการสอนเพื่อฝYกการคิด การแก+ปAญหาและการค+นพบความรู+
8. ใช+แหล2งเรียนรู+ที่หลากหลายและเชื่อมโยงประสบการณ7กับชีวิตจริง
9. ฝYกฝนกิริยามารยาทและวินัยตามวิถีวัฒนธรรมไทย
10. สังเกตและประเมินพัฒนาการของผู+เรียนอย2างต2อเนื่อง
สมรรถนะการใชและพัฒนาสื่อการเรียนรู ไว+ดังนี้
1. สอดคล+องกับวัตถุประสงค7การเรียนรู+ ผู+สอนควรศึกษาถึงวัตถุประสงค7การเรียนรู+ที่หลักสูตรกําหนดไว+
2. ตรงกับลักษณะของเนื้อหาของบทเรียน เนื้อหาของบทเรียนอาจมีลักษณะแตกต2างกันไป
3. ให+เหมาะสมกับลักษณะของผู+เรียน
4. ให+เหมาะสมกับจํานวนของผู+เรียน และกิจกรรมการเรียนการสอนในการสอนแต2ละครั้ง
5. ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล+อม
6. มีลักษณะน2าสนใจและดึงดูดความสนใจ
7. มีวิธีการใช+งาน เก็บรักษา และบํารุงรักษาได+สะดวก
สมรรถนะการวัดประเมินการเรียนรู ไว+ดังนี้
1. ออกแบบวิธีการวัดและประเมินผลอย2างหลากหลาย เหมาะสมกับเนื้อหากิจกรรมการเรียนรู+ และผู+เรียน
2. สร+างและนําเครื่องมือวัดและประเมินผลไปใช+อย2างถูกต+องเหมาะสม
3. วัดและประเมินผลผู+เรียนตามสภาพจริง
4. นําผลการประเมินการเรียนรู+มาใช+ในการพัฒนาการจัดการเรียนรู+
ความสําคัญของสมรรถนะการจัดการเรียนรูเชิงรุก
เป"นสิ่งที่สําคัญของการจัดการเรียนรู+ ซึ่งจะมีผลต2อการเรียนรู+ของผู+เรียนอย2างแท+จริง นั่นคือกิจกรรมการเรียนรู+ มี
ผลต2อผู+เรียน ดังนี้
1. กระตุ+นความสนใจ สนุกสนาน ตื่นตัวในการเรียน มีการเคลื่อนไหว
2. เป;ดโอกาสให+ประสบความสําเร็จในการเรียนรู+
3. ปลูกฝAงความเป"นประชาธิปไตย การใช+ทักษะชีวิต
4. ฝYกความรับผิดชอบ การทํางานร2วมกัน ช2วยเหลือเกื้อกูลตามศักยภาพ และคุณลักษณะที่ดี
5. ส2งเสริมทักษะกระบวนการต2าง ๆ เช2น การคิดสร+างสรรค7การสื่อสาร การแก+ปAญหา กระบวนการกลุ2ม
การบริหารจัดการ ฯลฯ
6. ฝYกการใช+เทคโนโลยีให+เกิดประโยชน7 เป"นเครื่องมือการเรียนรู+ตลอดชีวิต
7. สร+างปฏิสัมพันธ7ที่ดีระหว2างผู+เรียนกับผู+เรียน กับครูและบุคคลที่เกี่ยวข+องอื่น ๆ
8. เข+าใจบทเรียนและส2งเสริมพัฒนาการผู+เรียนในทุก ๆ ด+านสมรรถนะการจัดการเรียนรู+เชิงรุกเป"นสิ่งสําคัญ
ที่ครูผู+สอนต+องมีเพื่อจะได+จัดกระบวนการที่จะทําให+ผู+เรียนได+พัฒนาทั้ง ความรู+ ทักษะ และทัศนคติที่ดี ทําให+ผู+เรียน
สามารถดํารงชีวิตได+อย2างสันติสุข
บัณฑิต ฉัตรวิโรจน7. (2550). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบการจัดการความรู+เพื่อ
เสริมสร+างสมรรถนะการสอนของนักศึกษาครู. วิทยานิพนธ7ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาอุดมศึกษา คณะ
ครุศาสตร7 จุฬาลงกรณ7มหาวิทยาลัย.
พศิน แตงจวง. (2554). รูปแบบการพัฒนาสมรรถนะบุคลากรทางการศึกษา. กรุงเทพฯ : ดวงกมล พับลิช
ชิ่ง.
พิมพันธ7 เดชะคุปต7 และพรทิพย7 แข็งขัน. (2551). สมรรถนะครูและแนวทางการพัฒนาครูในสังคมที่

เปลี่ยนแปลง. กรุงเทพฯ : สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ.
สถาบันพัฒนาครู คณาจารย7และบุคลากรทางการศึกษา. (2548). ยุทธศาสตร7การพัฒนาครูและบุคลากร
ทางการศึกษา ป‰2549-2551. กรุงเทพฯ: สํานักปลัดกระทรวง กระทรวงศึกษาธิการ.
สมรรถนะดานการออกแบบการสอนแบบ Active Learning

EP2.2 : การออกแบบการสอนแบบ Active Learning โดยใชไตรยางคPในการออกแบบ OLE Model
ไตรยางคPการศึกษา (Educational Trilogy)

ประกอบด+วย 3 องค7ประกอบ คือ
วัตถุประสงค7การศึกษา (Educational Objectives)
การจัดประสบการณ7การเรียนรู+ (Learning Experiences)
การวัดผลการประเมินผล (Evaluation) และรู+จักกันโดย ทั่วไปว2า
OLE (O = Objectives; L = Learning experiences; E =
Evaluation) ทั้ง 3 องค7ประกอบนี้ มีความเกี่ยวข+องสัมพันธ7กัน
ดังภาพ
จุดมุงหมายทางการศึกษา
จุดมุ2งหมาย คือ จุดที่ต+องพยายามไปให+ถึงเป"นสิ่งที่หวังไว+ในอนาคต เป"นเครื่องบอกทิศทางให+ผู+ทํางานอย2าง
หนึ่งพยายามไปให+ถึงจุดนั้น เปรียบเสมือนผู+ กําหนดทิ ศทาง ดังนั้นจุดมุ2งหมายทางการศึกษาจึงเป" นการกํา หนด
ทิศทางของกิจกรรมทางการศึกษาให+ได+ดังที่พึงประสงค7ไว+
การกําหนดจุ ดมุ2ง หมายเป"นงานที่มีความสําคัญ เพราะจุดมุ2ง หมายที่ กํา หนดขึ้ นจะเห็ นแนวทางในการ
กําหนดเนื้ อหา การเลือกวิ ธีสอน กิจกรรมการเรียนการสอน ตลอดจนการวั ดผล จึงควรมีลักษณะที่ชัดเจนและ
เป"นไปได+ในเชิงปฏิบัติ สิ่งที่สําคัญอยู2ตรงที่ว2าต+องรู+ให+แน2ชัดเสียตั้งแต2ต+นว2า วิชานี้ บทนี้ จะต+องวัดอะไรบ+างจะต+อง
วัดมากน+อยอย2างละเท2าไร และจะต+องวัดด+วยวิธีใด ซึ่งจัดว2าเป"นสิ่งแรกที่สําคัญที่สุดของกระบวนการวัดผล ดังนั้น
การที่จะตอบคําถามดังกล2าวนั้นได+ จึงจําเป"นที่จะต+องรู+ถึงจุดมุ2งหมายของวิชาหรือบทเรียนนั้นเสียก2อนว2าต+องการ
ให+ เ กิ ด สิ่ ง ใดกั บ ผู+ เ รี ย นบ+ า งจึ ง จะสามารถทํ า การวั ด ได+ อ ย2 า งถู ก ต+ อ ง หากพิ จ ารณาจากกระบวนการสอนที่
เรียกว2า OLE
จากวงจรการเรียนการสอน จะเห็นได+ว2าองค7ประกอบทั้ง 3 ส2วน มีความเกี่ยวข+องต2อเนื่องกันคือ

1. จุ ด มุ งหมาย (Objective) การเรี ย นการสอนเพื่ อ ให+ ผู+ เรี ย นเกิ ดความเปลี่ ย นแปลงพฤติ ก รรมตาม
จุดประสงค7ที่กําหนดไว+ โดยเน+นที่เปCาหมายของการสอน ซึ่งการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมนี้เป"นพฤติกรรมทั้ง 3 ด+าน
ได+แก2 ด+านความรู+ความคิด (ด+านพุทธิพิสัย) ด+านเจตคติ (ด+านจิตพิสัย) คือการได+เห็นคุณค2า เห็นความสําคัญ และ
ด+านทักษะ (ด+านทักษะพิสัย) คือ การปฏิบัติได+ถูกต+องตามวัย
ดังนั้น ในการสอนจึงต+องตั้งจุดมุ2งหมายให+ผู+เรียนเกิดการพัฒนาทั้ง 3 ด+าน มิใช2เพียงด+านใดด+านหนึ่งเพียง

ด+านเดียว จึงจะถือว2าเป"นการสอนที่สมบูรณ7 ตลอดจนมุ2งให+ผู+เรียนสามารถนําประสบการณ7ใหม2ไปใช+ได+
2. การเรี ยนการสอน (Learning Experience) เป"นกิ จกรรมที่ สํา คั ญในกระบวนการทางการศึ ก ษา
เพราะเป"นการนําหลักสูตรไปใช+ปฏิบัติให+บรรลุจุดมุ2งหมายที่ได+กําหนดไว+ คุณภาพของการศึกษาจะดีหรือไม2 นั้น
การสอนเป" น สํ า คั ญ ซึ่ ง จะทํ า หน+ า ที่ พั ฒ นาและเสริ ม สร+ า งผู+ เ รี ย นให+ เ กิ ด การเปลี่ ย นแปลงพฤติ ก รรมและมี
ประสบการณ7การเรียนรู+เพิ่มขึ้น
3. การประเมินผล (Evaluation) เป"นการติดตามผลการจัดการเรียนการสอนว2าผู+เรียนบรรลุผลมากน+อย
เพียงใด ตามธรรมชาติของผู+เรียนแต2ละคนขึ้นอยู2กับการพัฒนาทางสติปAญญาและทางร2างกาย ซึ่งมีความแตกต2าง
กันการประเมินผลการเรียนจะเชื่อมโยงกับจุดมุ2งหมายทางการศึกษาและวิธีการเรียน การสอน กล2าวคือ ผู+สอน
มักจะตั้งความหวังก2อนสอนว2าต+องการจะให+ผู+เรียนรู+อะไร เกิดพฤติกรรมอะไร หรือทําอะไรได+บ+าง ซึ่งความหวังนี้
เรียกว2า จุดมุ2งหมายทางการศึกษา ซึ่งมี 3 ด+าน คือ พุทธิพิสัย จิตพิสัย และทักษะพิสัย วิธีการวัดและประเมินผลจึง
ต+องเกี่ยวพันกับจุดมุ2งหมายการศึกษา
จากแผนภู มิ OLE จะเห็ น ความสั ม พั น ธ7 ที่ เ ชื่ อ มโยงเกี่ ย วเนื่ อ งกั น เป" น กระบวนการจุ ด ประสงค7 ก ารเรี ย นรู+
เป"นตัวตั้ง หรือเป"นตัวเริ่มต+น การเรียนการสอน เป"นตัวกลางนําไปสู2การบรรลุจุดประสงค7การเรียนรู+ที่กําหนดไว+
ประกอบด+วย
1. สาระสําคัญ
2. เนื้อหาวิชา
3. กิจกรรมการเรียนการสอน
4. สื่อการเรียนการสอน
การวัดผลและประเมินผล เป"นตัวสรุปเพื่อบ2งชี้ถึงความสําเร็จว2าการจัดกระบวนการเรียนการสอน หรือการจัดการ

เรียนรู+ บรรลุวัตถุประสงค7ที่กําหนดไว+หรือไม2
ขั้นตอนการสรางกิจกรรมการเรียนรู
จากแผนภูมิของ OLE ขั้นตอนสําคัญของการจัดท าแผนการจัดการเรียนรู+ที่ 3 ขั้นตอน ได+แก2
ขั้นที่ 1 การกําหนดจุดประสงคPการเรียนรู
การกําหนดจุดประสงค7การเรียนรู+ เป"นการกําหนดสิ่งที่ต+องการให+ผู+เรียนบรรลุผลจุดประสงค7การเรียนรู+ ซึ่ง
เน+นการบรรลุจุดประสงค7ใน 3 ด+าน ได+แก2
1. พุทธิพิสัย (Cognitive) จุดประสงค7การเรี ยนรู+ที่ เน+นความสามารถทางสมอง (Brain) ความรอบรู+ ใ น

เนื้อหาสาระ หรือในทฤษฎี
2. ทักษะพิสัย (Skill) จุดประสงค7การเรียนรู+ที่เน+นการลงมือปฏิบัติ (Hand)
3. จิตพิสัย (Affective)จุดประสงค7ที่เน+นคุณธรรม เจตคติ ความรู+สึกในด+านจิตวัญยาณจิตใจ (Heart)
ขั้นที่ 2 การกําหนดกิจกรรมการเรียนการสอน (Instruction)

การกําหนดกิจกรรมการเรียนการสอน หรือการจัดการเรียนรู+ เป"นขั้นสืบเนื่องจาก ขั้นที่ 1 ซึ่งในขั้นนี้ จะ
กําหนดกิจกรรมการเรียนการสอนที่จะทําให+จุดประสงค7การเรียนรู+บรรลุผล ได+แก2 การกําหนดหัวข+อรายละเอียด
ที่จําเป"นในการจัดทําแผนการสอน หรือแผนการจัดการเรียนรู+ เช2น สาระสําคัญ เนื้อหาสาระ กิจกรรมการเรียนการ
สอน สื่อการเรียนการสอน แหล2งการเรียนรู+ ฯลฯ
ในขั้นที่ 2 นี้ เป"นการจัดการเรียนการสอน (Instruction) ซึ่งผู+สอนจะต+องเตรียมการวางแผนในการจัดการ
เรียนรู+อย2างเป"นระบบว2าในแผนการสอน มีจุดเน+น สาระ เนื้อหาที่สําคัญจะใช+รูปแบบการถ2ายทอดความรู+ หรือ
รูปแบบที่จะทํ า ให+ เกิ ดกระบวนการเรี ยนรู+แบบใด เช2น การอภิปราย การสาธิต การสืบค+น การจัดทําโครงการ
การวิจัย การทดลองปฏิบัติจริง ฯลฯ
กระบวนการจั ด การเรี ย นการสอน (Teaching Procedures) ตามแนวการสอนเพื่ อ การสื่ อ สาร

(Communicative Approach) มีขั้นตอนในการจัด กิจกรรมการเรียนการสอน ดังนี้คือ
2.1 ขั้นเตรียมความพร+อมหรือขั้นนําเข+าสู2บทเรียน (Warm up) เป"นกิจกรรมที่จัดขึ้น เพื่อให+ผู+เรียนมี
ความพร+อมที่ จะเรียนเนื้ อหาใหม2อาจจะเป"นการทบทวนเนื้อหาที่ เรียนผ2านมาแล+ว หรืออาจจะเป"นการนํา เข+าสู2
เนื้อหาใหม2ที่กําลังจะเรียนต2อไป กิจกรรมที่ใช+ขั้นตอนนี้อาจจะเป"นเพลง เกม นิทาน การสนทนา หรือการแสดง
ต2างๆ เป"นต+น
2.2 ขั้ น การนํ า เสนอ (Presentation) เป" น ขั้ น ที่ ค รู เ สนอเนื้ อ หาภาษาให+ ผู+ เรี ย นเข+ า ใจ รู ปแบบและ
ความหมาย
2.3 ขั้นฝYก (Practice) เป"นขั้นที่ครูให+ผู+เรียนได+ฝYกภาษาที่เสนอในขั้นการนําเสนอ ในกิจกรรมที่ครูเป"น
ผู+ให+แนวทางหรือควบคุมอยู2
2.4 ขั้นนําไปใช+ (Production) เป"นขั้นที่ครูให+ผู+เรียนได+ใช+ภาษาที่ฝYกมาบ+างแล+วจาก ขั้นฝYกในกิจกรรม
กลุ2ม หรือกิจกรรมคู2ในทักษะต2างๆ
ทั้งนี้รวมไปถึงการกําหนดสื่อการสอน สื่อการเรียนรู+ที่ช2วยให+เกิดกระบวนการเรียนรู+ที่มี ประสิทธิภาพ
และมีประสิทธิผลเต็มศักยภาพ สอดคล+องกับกิจกรรมการเรียนการสอนที่กําหนดไว+
ขั้นที่ 3 การกําหนดวิธีการวัดผล และประเมินผล (Evaluation)

การวัดผล และการประเมินผล เป"นกิจกรรมสําคัญที่จะต+องกําหนดไว+ในทุกขั้นตอนของ กระบวนการจัดการ
เรี ยนการสอนหรื อการจั ดการเรี ย นรู+ องค7 ประกอบของการวั ด ผล และประเมิ น ผล ประกอบด+ ว ย การวั ด ผล
(Measurement) คือ การตรวจสอบว2าพฤติกรรมของผู+เรียนทั้ง 3 ด+าน ได+แก2 ความรู+ ทักษะ เจตคติ เป"นไปตาม
จุดประสงค7การเรียนรู+หรือไม2 ด+วยการใช+เครื่องมือวัดผลแบบ ต2างๆ เช2น การสังเกตพฤติกรรม การสัมภาษณ7 การ
ใช+ แบบสอบถาม การตรวจแบบฝY ก หั ด การใช+ แบบทดสอบ การประเมิ นด+ วยแฟC ม ผลงานของนั ก เรี ย น การ
ประเมินผล (Evaluation) คื อ การตัดสิ นคุณภาพของผู+เรีย นว2 า อยู2 ในระดั บ ใด เมื่ อ นํ า ผลจากคะแนนหรื อ การ
ปฏิบัติงานมาเปรียบเทียบกับเกณฑ7ที่ตั้งไว+ เช2น ผ2านเกณฑ7การประเมิน ไม2ผ2านเกณฑ7การประเมิน ดีมาก ดี พอใช+
ต+องปรับปรุง ต+องแก+ไข
ประโยชนPของแผนการจัดการเรียนรู
การจัดทําแผนการจัดการเรียนรู+ เป"นประโยชน7โดยตรงต2อครูผู+สอนและตัวผู+เรียน ดังนี้
1. ทําให+ครูผู+สอนมีความมั่นใจในการสอนยิ่งขึ้น
2. ทําให+การสอนของครูต2อเนื่อง
3. ทําให+ผู+เรียนเกิดความศรัทธาในตัวครู
4. ทําให+บทเรียนมีประโยชน7และมีความหมายต2อชีวิตจริงของผู+เรียน
5. เป"นแนวทางการสอนสําหรับผู+อื่นที่จําเป"นต+องสอนแทน
6. เป"นหลักฐานในการวัดผลนักเรียน
7. เป"นหลักฐานในการพิจารณาผลงานครู
8. เป"นผลงานแสดงให+เห็นว2างานการสอนเป"นวิชาชีพที่จะต+องได+รับการฝYกฝน มีลักษณะเฉพาะของวิชาชีพครู
คณะกรรมการอิสระเพื่อการปฏิรูปการศึกษาและสํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2564). การจัดการ
เรียนรู+ฐานสมรรถนะเชิงรุก. [ออนไลน7]. สืบค+นเมื่อ 5 เมษายน 2565,
https://watponcmpeo.files.wordpress.com/ การจัดการเรียนรู+ฐานสมรรถนะเชิงรุก.pdf/.
สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2563). การจัดการเรียนรู+ฐานสมรรถนะเชิงรุก.
บริษัท 21 เซ็นจูรี่ จํากัด. นนทบุรี.
สมรรถนะดานการออกแบบการสอนแบบ Active Learning

EP2.3 : การออกแบบ Outcome ในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning
กุญแจสําคัญการออกแบบ Outcome ในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

1) ต+องการให+นักศึกษาเรียนรู+อะไร
2) ทําไมจึงต+องการให+นักศึกษาเรียนรู+สิ่งนั้น
3) จะช2วยนักศึกษาให+เรียนรู+ได+ดีที่สุดอย2างไร
4) จะรู+ได+อย2างไรว2านักศึกษาได+เรียนรู+สิ่งนั้นแล+ว
ทําไมตอง learning outcome?

Learning outcome ช2 ว ยผู+ ส อนให+ ส ามารถบอกนั ก ศึ ก ษาได+ อ ย2 า งชั ดเจนว2 า ต+ อ งการให+ นัก ศึ ก ษาเป" น อย2 า งไร
ด+วยวิธีการนี้ ผู+เชี่ยวชาญด+านการศึกษายืนยันว2า learning outcomes:
1) ช2วยให+นักศึกษาเรียนรู+ได+อย2างมีประสิทธิภาพ พวกเขารู+ว2าต+องทําอย2างไรและหลักสูตรถูกทําให+เป;ดกว+าง
มากขึ้น
2) ทําให+มีความชัดเจนว2าอะไรคือสิ่งที่นักศึกษาสามารถคาดหวังว2าจะได+รับจากแต2ละคอร7ส
3) ช2วยผู+บรรยายให+สามารถออกแบบสื่อการสอนให+มีประสิทธิภาพมากขึ้นด+วยการทําให+เห็นเป"นต+นแบบ
4) ช2วยผู+บรรยายให+สามารถเลือกวิธีการสอนที่เหมาะสม เช2น การบรรยาย สัมมนา การลองปฏิบัติ หรือการ
ทดลอง
5) ช2วยผู+บรรยายให+บอกได+ว2ากิจกรรมใดที่ถูกออกแบบมาเพื่อให+บรรลุผล
6) ช2วยในการจัดทําการทดสอบหรือการประเมินผลโดยมีพื้นฐานจากสื่อการเรียนการสอนที่ใช+
7) ทําให+มั่นใจว2ามีการใช+หลักการประเมินผลที่เหมาะสม
กรอบ 3 ดานที่จําแนกความแตกตางวาหลักสูตรควรสรางประสบการณPการเรียนรูและการจัดการ
1) Content Framework : กรอบที่ถูกขับเคลื่อนด+วยเนื้อหาของหลักสูตรที่วางแผนว2าจะเริ่มต+นและสิ้นสุด
ด+วยการครอบคลุมเนื้อหา หัวข+อที่ระบุ และทดสอบนักศึกษาในความรู+ที่เนื้ อหาครอบคลุม เป"นกรอบที่ใช+ เป" น
ส2วนมากและยากต2อการเปลี่ยนแปลง
2) Competency Framework : การเรียนรู+จะแยกเป" นงานย2 อ ยจํา นวนมากที่สามารถตรวจ บันทึ กและ
เพิ่มเติม และนักศึกษาจะต+องแสดงการปฏิบัติมากกว2าการรับความรู+อย2างเดียวซึ่งนักศึกษาจะมีโอกาสน+อยในการ
สังเคราะห7 ติดต2อ และประยุกต7การเรียนรู+ตลอดการเรียนรู+ต2าง ๆ
3) Outcomes Framework : กรอบสํ า หรั บการวางแผนหลั ก สู ตรและการสอนโดยที่ ทุ ก สิ่ ง ที่ ปฏิ บั ติ ใ น

ห+อ งเรี ยนคื อ ตั ว นํ า ที่ จ ะบอกว2 า ต+ องการให+ นัก ศึ ก ษาสามารถทํ า อะไรได+ เ มื่ อ จบการศึ ก ษา เป" นการรวมกั น ทั้ ง
พฤติกรรมและการพัฒนาทฤษฎี ทําให+นักศึกษาสังเคราะห7ความเข+าใจและทักษะในงานต2าง ๆ ในสถานการณ7จริง
การสราง Outcome-based programmers
ในการเป; ดหลั กสู ตรควรก าหนดประโยชน7 จากการเรี ยนรู+ที่ชัดเจนในการเป;ดหลั กสู ตรการแบ2ง กลุ2ม Learning
outcomes
1) Knowledge การอธิบายครอบคลุมเนื้อหาความรู+ที่สําคัญและความสามารถในการประยุกต7ใช+ความรู+
การอธิบายความรู+หรือความเข+าใจทําให+สามารถจดจําข+อเท็ จจริงและข+อมู ล แยกแยะระหว2างวัตถุและแนวคิด
แสดงความสัมพันธ7ระหว2างแนวคิดทฤษฎีต2าง ๆ การประยุกต7ใช+ทฤษฎีในสถานการณ7ใหม2 ๆ อธิบายเหตุ การณ7
อนุมานสาเหตุหรือผลกระทบและคาดการณ7ผลลัพธ7
2) Psychomotor/Practical/Technical Skills การมีความรู+ ทักษะและทัศนคติต2าง ๆ สําหรับการฝYก
ที่มีประสิทธิภาพของทางด+านจิตใจ การฝYกฝนและทักษะทางเทคนิค
3) Social Skills and Responsibility อธิ บ ายการทํ า ความเข+ า ใจและยอมรั บ ความแตกต2 า งทาง
วัฒนธรรมและความเชื่อ ความพยายามให+เข+าร2วมในการต2อต+านและสนับสนุนการกระทําที่ดีและเหมาะสมในสังคม
การยอมรับภาวะการเป"นผู+นําเมื่อมีความจําเป"น
4) Professionalism, Values, Attitudes and Ethics การมีความรู+และทักษะควบคู2ไปกับการใช+อย2าง
ถู กต+ องเหมาะสม มี ศีลธรรมจริ ยธรรม เพื่ อให+ เกิ ด ประโยชน7 กั บทั้ ง ตนเองและสั ง คม และมี ก ารพั ฒนาความรู+
ความสามารถอยู2เสมอ
5) Life Long Learning and Information Management การใช+ ข+อ มู ลและเทคโนโลยี ก ารสื่ อ สาร
เพื่อช2วยในกระบวนการเรียนการสอน การวิเคราะห7สื่อจากแหล2งต2าง ๆ การเรียนรู+ด+วยตนเอง สามารถแก+ไขปAญหา
ตัดสินใจ และมีความคิดริเริ่ม
6) Communication Skills สร+างบรรยากาศที่ช2วยสนับสนุนให+การสื่อสารมีประสิทธิภาพ พัฒนาการมี
ปฏิสัมพันธ7ระหว2างกัน การฟAงเพื่อให+ได+ข+อมูลที่เหมาะสมและเข+าใจเนื้อหา รับฟAงความคิดเห็นของผู+อื่น การทํางาน
เป"นกลุ2ม การเขียน บันทึกข+อมูล และการนําเสนอข+อมูลอย2างเหมาะสม
7) Critical Thinking and Scientific Approach การประยุกต7กระบวนการแก+ ไขปA ญหาในการเรี ยน
สร+างสมมติ ฐาน ตั้งปAญหา พิสูจน7ด+วยตนเอง ตรวจสอบที่ มาและประเภทของข+อมูล รวบรวมข+อมูล สังเคราะห7
ข+อมูลจากแหล2งต2าง ๆ นํามาประยุกต7เพื่อแก+สมมติฐานและแก+ปAญหาเพื่อนําไปใช+ในการตัดสินใจ
8) Managerial and Entrepreneurial Skills ความสามารถในการประยุ ก ต7 ใ ช+ ทฤษฎี การจั ด การใน
กิจกรรมทางธุรกิจต2าง ๆ สามารถวิเคราะห7สถานการณ7โลก การใช+ข+อมูลที่เหมาะสมจากแหล2งต2าง ๆ เพื่อแก+ปAญหา
ตัดสินใจและสร+างสรรค7สิ่งใหม2 เพื่อให+กระบวนการและผลลัพธ7มีความถูกต+อง มีประสิทธิภาพและคุณภาพ
การออกแบบ Outcome ในการจั ด การเรี ย นการสอนแบบ Active Learning จึ ง จั ด เป" น ส2 ว นหนึ่ ง ของ
การจัดการเรียนรู+ในยุค ใหม2 ที่ต+องดํา เนิ นการควบคู2กั นไปกั บคุ ณลักษณะอื่ นๆ เพื่อมุ2งสร+างให+ผู+เรี ยนมี ทัก ษะพึ ง
ประสงค7และสอดคล+องกับรูปแบบการเรียนรู+ที่เปลี่ยนแปลงไป
1) ดานการคิด (Thinking Domain) การจัดการเรียนรู+แบบ Active Learning จะสร+างให+เกิดการเรียนรู+
กับองค7ความรู+ที่เกี่ยวข+อง ใน 6 ระดับ มิใช2เพียงให+จดจํา (Remember) และเข+าใจ (Understand) เหมือนกับการ
เรียนรู+แบบPassive Learning หากแต2จะให+ความสําคัญกับการให+ผู+เรียนได+ประยุกต7 (Apply) วิเคราะห7 (Analyze)
ประเมิน (Evaluate) และสร+างสรรค7 (Create) ด+วย
2) ดานความรูสึ ก (Feeling Domain) การจัดการเรียนรู+แบบ Active Learning ให+ความสําคัญกับการ
สร+างให+ผู+เรียนสนุก (Fun) ในการเรียนรู+ ควบคู2กับสร+างให+เกิดความตระหนักเห็นคุณค2า (Value) ของสิ่งที่ เรี ยน
โดยมีความรู+สึกท+าทาย (Challenge) และได+มีปฏิสัมพันธ7 (Interaction) ทั้งกับผู+เรียนด+วยกันและผู+สอน
3) ดานการลงมือปฏิบัติ (Doing Domain) การจัดการเรียนรู+แบบ Active Learning ให+ความสําคัญกับ
การให+ ผู+เรี ยนได+ เรี ยนรู+ จากการลงมื อ ปฏิ บัติ ตั้ ง แต2 ก ารปฏิ บัติตามต+ นแบบ (Imitation) การปฏิ บัติได+ เองอย2 า ง
ถูกต+อง (Precision) ไปจนถึงการปฏิบัติได+เองอย2างคล2องแคล2วเป"นธรรมชาติ (Naturalization) สามารถเชื่อมโยง
วิเคราะห7ความสัมพันธ7 จากสิ่งที่ได+ปฏิบัติไปสู2องค7ความรู+ที่ก าลังเรียนได+ ทั้งนี้ ควรให+ความสําคัญกับการจัดการ
เรียนรู+ทั้ง 3 มิติข+างต+นควบคู2กัน จึงจะเรียกได+ว2าเป"น Active Leaning อย2างแท+จริง โดยผู+สอนสามารถเลือกใช+มิติ
หนึ่งเป"นแกนนํา และหมุนเข+าไปหาอีก 2 มิติได+ ตาม ลักษณะขององค7ความรู+และกลุ2มผู+เรียน
การเขียน Learning outcomes

สิ่งแรก คือ การเขียนผลลัพธ7การเรียนรู+ที่ต+องการในรูปแบบของพฤติกรรม ทักษะ ทัศนคติ และความสามารถที่
จะเกิดขึ้นกับนั กศึกษา สองคือ การเรียนรู+จากประสบการณ7 ที่สร+างขึ้นที่ ทําให+อาจารย7 สามารถฝYกนักศึกษาให+มี
ความชํานาญในแต2ละผลลัพธ7 และสามคือ การประเมินผลนักศึกษา
ขอแนะนําสําหรับการเขียน Student Learning Outcomes

ขั้นตอนที่ 1 เริ่มต+นด+วยการจั ดการประชุมผู+ ที่เกี่ ยวข+อง คณะทํางาน โดยเฉพาะนั กศึก ษา และศิษ ย7เก2 า
ระดมสมองเกี่ยวกับสิ่งที่ผู+ที่จบการศึกษาควรรู+ เข+าใจ และสามารถที่จะทําได+ หรือหาข+อมูลจากเว็บไซต7ต2าง ๆ
ขั้นตอนที่ 2 ปรับปรุงรายการผลลัพธ7การเรียนรู+ที่อาจมีการเปลี่ยนแปลงแก+ไขอยู2ตลอดเวลาจากตัวแปรต2าง ๆ
ขั้นตอนที่ 3 ลงรายการผลลัพธ7การเรียนรู+ในทุก ๆ หลักสูตรการเรียน ระบุอย2างเจาะจงชัดเจน
ขั้นตอนที่ 4 รวบรวมคําติชมจากนักศึกษาแต2ละหลักสูตรว2าได+รับผลลัพธ7การเรียนรู+จากที่กําหนดไว+ในระดับใด
ขั้นตอนที่ 5 ประเมินการเรียนรู+ของนักศึกษาโดยการออกแบบงานหรือกิจกรรมเพื่อใช+วัดการได+รับผลใน
แต2ละคอร7ส
ขั้นตอนที่ 6 จัดการประชุมคณะทํางานและนักศึกษาเมื่อจบการศึกษา เพื่อทบทวนแก+ไขรายการผลลั พธ7
ทฤษฎีการสอน หลักสูตร และแผนงาน
ขั้นตอนที่ 7 มีการปฏิบัติตามขั้นตอนข+างต+นอยู2สม่ําเสมอเพื่อปรับปรุงผลลัพธ7การเรียนรู+ของนักศึกษา
การพัฒนา Learning outcomes สําหรับรายวิชาและบทเรียน (Developing learning outcomes for a

course and lesson)
การสร+าง Learning outcomes เฉพาะสําหรับหลักสูตร ควรแยกรายการเจาะจงในรายวิชา การออกแบบรายวิชา
รวมไปถึงการระบุพฤติกรรมในระยะยาวที่จะแสดงออกมาจากการเรียนหลักสูตรที่ออกแบบไป ผลลัพธ7การเรียนรู+
ของหลั ก สู ต รเป" น สิ่ ง กํ า หนดเนื้ อ หา วิ ธี ก าร กิ จ กรรมของหลั ก สู ต ร และถู ก ประเมิ น ด+ ว ยตั ววั ด ที่ ส ามารถใช+
เปรียบเที ยบกับ เกณฑ7 การแสดงออก ขณะที่ การออกแบบกิ จ กรรมการเรีย นรู+ ที่ เจาะจงเน+ นไปที่ ก ารออกแบบ
กิจกรรม การจัดลําดับกิจกรรมการเรียนรู+ในหลักสูตร (เพื่อสนับสนุนการเรียนรู+และสามารถประเมินโครงสร+างได+)
ก็เป"นส2วนที่จําเป"น แผนภาพเพื่อแสดงส2วนประกอบที่สําคัญของการออกแบบหลักสูตร เป"นดังนี้
Key questions
1) ประโยชน7ของ Learning outcomes ของหลักสูตร
2) สิ่งที่ต+องการให+นักศึกษาเรียนรู+จากหลักสูตร
3) ทําไมจึงต+องการให+นักศึกษาเรียนรู+สิ่งนั้น
4) จะสามารถช2วยให+นักศึกษาเรียนรู+ได+ดีที่สุดอย2างไร
5) จะสามารถทราบได+อย2างไรว2านักศึกษาได+เรียนรู+สิ่งนั้นแล+ว
Learning Outcomes มีลักษณะที่แตกตางกัน 3 แบบ คือ

1) การระบุการกระทําถูกทําด+วยผู+เรียน
2) การระบุการกระทําโดยผู+เรียนด+วยการสังเกต
3) การระบุการกระทําโดยผู+เรียนด+วยการวัดประมาณ
กรอบคุณวุฒิแห2งชาติ NQF ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560
กรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห2งชาติ พ.ศ. 2552
Module 1&2 Learning Outcome Initiatives. Centre for Academic Development. UPM
สมรรถนะดานการออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนและการใชเทคโนโลยี
EP3.1 : การออกแบบกิจกรรมการเรียนรู
1. กระบวนการเรียนรู Passive Learning

• กระบวนการเรียนรู+โดยการอ2านท2องจําผู+เรียนจะจําได+ในสิ่งที่เรียนได+เพียง 10%
• การเรียนรู+โดยการฟAงบรรยายเพียงอย2างเดี ยว โดยที่ผู+เรียนไม2มีโอกาสได+มีส2วนร2วมในการเรียนรู+ ด+วย
กิจกรรมอื่นในขณะที่อาจารย7สอนเมื่อเวลาผ2านไปผู+เรียนจะจําได+เพียง 20%
• หากในการเรียนการสอนผู+เรียนมีโอกาสได+เห็นภาพประกอบด+วยก็จะทําให+ผลการเรียนรู+คงอยู2ได+เพิ่มขึ้น
เป"น 30%
• กระบวนการเรี ยนรู+ ที่ผู+สอนจั ดประสบการณ7 ให+กั บผู+ เรี ยนเพิ่ มขึ้ น เช2น การให+ดูภาพยนตร7 การสาธิต
จัดนิทรรศการให+ผู+เรียนได+ดู รวมทั้งการนําผู+เรียนไปทัศนศึกษา หรือดูงาน ก็ทําให+ผลการเรียนรู+เพิ่มขึ้นเป"น 50%
2. กระบวนการเรียนรู active learning คือ (แอคทีฟเลินนิ่ง)
• การให+ผู+เรียนมีบทบาทในการแสวงหาความรู+และเรียนรู+อย2างมีปฏิสัมพันธ7จนเกิดความรู+ ความเข+าใจ
นํ า ไปประยุ ก ต7 ใช+ ส ามารถวิ เคราะห7 สั ง เคราะห7 ประเมิ นค2 า หรื อ สร+ า งสรรค7 สิ่ ง ต2 า งๆ และพั ฒ นาตนเองเต็ ม
ความสามารถ รวมถึงการจัดประสบการณ7การเรียนรู+ให+เขาได+มีโอกาสร2วมอภิปรายให+มีโอกาสฝYกทักษะการสื่อสาร
ทําให+ผลการเรียนรู+เพิ่มขึ้น 70%
• การนําเสนองานทางวิชาการ เรียนรู+ในสถานการณ7จําลอง ทั้งมีการฝYกปฏิบัติในสภาพจริง มีการเชื่อมโยง
กับสถานการณ7ต2างๆ ซึ่งจะทําให+ผลการเรียนรู+เกิดขึ้นถึง 90%
สมรรถนะการออกแบบและเขียนแผนการจัดการเรียนรูเชิงรุกแบบรวมพลัง
(Design and Writing Collaborative Active Learning Lesson Plan Competency)
คือ ความเชี่ยวชาญที่ครูในสถานศึกษาแสดงออกทางพฤติกรรมโดยมีการประยุกต7 หรือบูรณาการระหว2าง
ความรู+เรื่องการจัดการเรียนรู+เชิงรุกแบบรวมพลังกับทักษะ ซึ่งเป"นความชํานาญการในการจัดการเรียนรู+เชิง รุก
การออกแบบและการเขียนแผนการจัดการเรียนรู+เชิงรุกแบบรวมพลัง รวมทั้งคุณลักษณะ และนิสัยพร+อมความ
มุ2งมั่นในการเตรียม และปฏิบัติการจัดการเรียนรู+ด+วยจิตวิญญาณครู ซึ่งเป"นความเชี่ยวชาญที่สามารถออกแบบฯ
เขียนแผนการจัดการเรียนรู+เชิงรุกแบบรวมพลังในสถานการณ7ใหม2 ในบริบทใหม2ในสถานการณ7และบริบทที่ซับซ+อน
มากขึ้น
ความหมายของการออกแบบการจัดการเรียนรู
คําว2า “การออกแบบ” และ “การจัดการเรียนรู+” เมื่อนํามารวมกันเป"น“การออกแบบ การจัดการเรียนรู+”
(Instructional design) ได+มีนักการศึกษาด+านการออกแบบการจัดการเรียนรู+ ให+ความหมายไว+ว2า การออกแบบ
การเรียนรู+ เป"นกระบวนการที่เป" นระบบ ที่นํามาใช+ในการศึกษาความต+ องการของผู+เรียนและปA ญหาการเรี ย น
การสอน เพื่อแสวงหาแนวทางที่จะช2วยแก+ปAญหาการจัดการเรียนรู+ซึ่งอาจเป"นการปรับปรุงสิ่งที่มีอยู2 หรือสร+างสิ่ง
ใหม2 โดยนํ า หลั ก การเรี ย นรู+ แ ละหลั ก การสอนมาใช+ เปC า หมายของการออกแบบการจั ด การเรี ย นรู+ คื อ
การพัฒนาการเรียนรู+ของผู+เรียน
การออกแบบหน2วยการเรียนรู+ หมายถึง การจัดทําและหรือพัฒนาหน2วยการเรียนรู+ที่สอดคล+องกับคําอธิบาย

รายวิ ชา ธรรมชาติ ข องสาระการเรี ย นรู+ เหมาะสมกั บผู+ เรี ย น บริ บทของสถานศึ ก ษาและท+ อ งถิ่ น มีกิ จ กรรม
การเรียนรู+ด+วยวิธีการปฏิบัติ (Active Learning) โดยเลือกรูปแบบการจัดการเรียนรู+ สื่อ นวัตกรรม เทคโนโลยี
แหล2งเรียนรู+ และการวัดและประเมิ นผลเพื่ อให+ ผู+เรียนได+รั บการพั ฒนาเต็ มตามศัก ยภาพ บรรลุตามมาตรฐาน
การเรียนรู+ และประเมินผลหน2วยการเรียนรู+
1. ออกแบบหน2 วยการเรียนรู+ โดยการปรับประยุกต7 ให+ สอดคล+องกับบริบทของสถานศึกษาท+องถิ่น และ
เหมาะสมกับผู+เรียน
2. มีกิจกรรมการเรียนรู+ด+วยวิธีการปฏิบัติที่สอดคล+องกับธรรมชาติของสาระการเรียนรู+อย2างหลากหลาย
และสามารถนําไปปฏิบัติได+จริง
3. ประเมินผลการใช+หน2วยการเรียนรู+ และนําผลการประเมินมาปรับปรุงพัฒนาให+มีคุณภาพสูงขึ้น
4. เป"นแบบอย2างที่ดีเป"นผู+นํา เป"นพี่เลี้ยงและเป"นที่ปรึกษา ด+านการออกแบบหน2วยการเรียน
การออกแบบกิจกรรมการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning)

กระบวนการออกแบบกิจกรรมการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning)

การจัดการเรียนรู+เชิงรุก (Active Learning) อาจจัดกิจกรรมได+หลายลักษณะ ขึ้นอยู2กับธรรมชาติของวิชา
หรือลักษณะกิจกรรมที่ดําเนินการ เช2น กิจกรรมบูรณาการ หรือกิจกรรมเฉพาะเรื่อง ดังนี้
การกําหนดหัวขอเรื่อง (Theme)
หัวข+อ เรื่ อ ง (Theme) เป"นข+ อ ความที่ เป" นประเด็ น ของเรื่ อง ที่ผู+เรี ย นจะทํ าการศึ กษา โดยเป" นมโนทั ศ น7
กว+าง ๆ ที่เอื้อต2อการใช+ความรู+และมุมมองหลายวิชารวมกัน สื่อความหมายเป" นแนวคิ ดหรือความคิ ดรวบยอด
(Concept) แก2ผู+เรียน ควรเป"นหัวข+อเรื่ องที่ ทันสมัย น2าสนใจ และมีความหมายสําหรับผู+ เรียน ทําให+เกิดความ
กระหาย อยากจะเรียนรู+ และพร+อมที่จะสื บสวน (Inquiry) แสวงหาคําตอบด+ วยตนเอง ซึ่งผู+ออกแบบกิจกรรม
ควรพิจารณาในประเด็น ต2อไปนี้
1) หัวข+อเรื่อง มีความยากง2าย เหมาะสมกับระดับความรู+ความสามารถของผู+เรียน ไม2ยุ2งยากหรือซับซ+อน
จนเกินไป และที่สําคัญต+องมีความเป"นไปได+
2) หัวข+อเรื่อง มีแหล2งความรู+ที่จะศึกษาค+นคว+า
3) หัวข+อเรื่อง สอดคล+องกับความถนัด ความสนใจ และความพร+อมของผู+เรียน
การออกแบบกิจกรรม
1. เชื่อมโยงตัวชี้วัด สอดคล+องและเชื่อมโยงกับมาตรฐานการเรียนรู+/ตัวชี้วัด ตามหลักสูตร
2. เน+นจัด 4H การจัดกิจกรรมให+บรรลุเปCาหมาย 4H ได+แก2 กิจกรรมพัฒนาสมอง (Head) กิจกรรมพัฒนา
ทักษะปฏิบัติ (Hand) กิจกรรมพัฒนาจิตใจ (Heart) และกิจกรรมพัฒนาสุขภาพ (Health)
การจัดกิจกรรม
1. ผู+เรียนเป"นสุข เป"นการเรียนรู+อย2างมีความสุข โดยใช+วิธีการจั ดกิจกรรมที่หลากหลาย อย2างเหมาะสม
ตอบสนองความสนใจ ความถนัด ความต+องการ และความแตกต2างของผู+เรียน
2. สนุ ก การคิ ด ขั้ นสู ง เป; ดโอกาสให+ ผู+ เรี ย นได+ ว างแผน คิ ด วิ เคราะห7 ค+ นคว+ า ถกแถลง สร+ า งความคิ ด
เชิงเหตุผล อภิปราย สรุปความรู+ นําเสนอ จุดประกายความคิด สร+างแรงบันดาลใจ สร+างความ มุ2งมั่นเพื่อแสวงหา
ความรู+ การแก+ปAญหาและสร+างสรรค7นวัตกรรม
3. มุ2งทํางานเป"นกลุ2ม จัดกิจกรรมการเรียนรู+ ให+ผู+เรียนได+ เรียนรู+ร2วมกันเป"นทีม ทํางานอย2าง เป"นระบบ
แลกเปลี่ยนประสบการณ7 ช2วยเหลือเกื้อกูล มีความสามัคคี และเป"นผู+นํา ผู+ตามที่ดี
4. ลุ2มลึกแหล2งเรียนรู+ใช+แหล2งเรียนรู+ ภูมิปAญญา สิ่งแวดล+อม และเทคโนโลยีสารสนเทศ เพื่อพัฒนาคุณภาพ
การเรียนรู+
การวัดและประเมินผล
การประเมิน P&A ประเมินผลตามสภาพจริง (Authentic Assessment) โดยใช+ เทคนิควิธีการที่หลากหลาย
เน+ นการประเมิ น การปฏิ บั ติ (P : Performance Assessment) และการประเมิ น คุ ณลั ก ษณะ (A : Attribute
Assessment)
จากแผนภาพ ภายหลั ง การออกแบบหน2 ว ยการเรี ย นรู+ เ สร็ จ สิ้ น เพื่อให+ ก ารจั ด การเรี ย นรู+ ส อดคล+ องกั บ หน2 ว ย
การเรียนรู+ ครูผู+สอนควรวางแผนจัดแบ2ง เนื้อหาสาระ เวลา ให+ครอบคลุมหน2วยการเรียนรู+ จากนั้นนํามาจั ดทํ า
แผนการจัดการเรียนรู+ให+เหมาะสมกับเวลา และการพัฒนาผู+เรียน ในการจัดทําแผนการจัดการเรียนรู+ ครูผู+สอน
จะต+องกําหนดเปCาหมายสําหรับผู+เรียนในการจัดการเรียนรู+ โดยสามารถกําหนดเป"นจุดประสงค7การเรียนรู+ ข อง
แผนการเรียนรู+นั้น ๆ ซึ่งจุดประสงค7การเรียนรู+ในแต2ละแผนการจัดการเรียนรู+ ต+องนําพาผู+เรียนไปสู2มาตรฐานการ
เรียนรู+/ตัวชี้วัด สมรรถนะสําคัญของผู+เรียน และคุณลักษณะอันพึงประสงค7 ที่กําหนดไว+ในหน2วยการเรียนรู+ จากนั้น
ต+องก าหนดการจัดกิจกรรมการเรียนรู+เพื่อให+ผู+เรียนบรรลุเปCาหมาย ครูควรใช+เทคนิค/วิธีการสอนที่หลากหลาย
โดยพิจารณาเลือกนํากระบวนการเรียนรู+ที่จะพัฒนาให+ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+ ที่เน+นการจัดการเรียนรู+เชิงรุก (Active
Learning) ซึ่งสามารถนํากระบวนการเรียนรู+ดังต2อไปนี้มาใช+ในการจัดการเรียนรู+ให+เหมาะสมกับธรรมชาติวิชา เช2น
กระบวนการเรียนรู+แบบบูรณาการ กระบวนการสร+างความรู+ กระบวนการคิด กระบวนการทางสังคม ฯลฯ รวมทั้ง
ให+ศึกษาการนํ า เทคนิ ควิ ธีการสอนมาใช+ ในการจั ด การเรี ยนรู+ ด+วย และในการจั ดการเรี ย นรู+ ครูผู+สอนต+ อ งรู+ จัก
เลือกใช+สื่อ/แหล2งเรียนรู+ ภูมิปAญญาท+องถิ่น มาใช+ในการจัดกิจกรรม เพื่อให+ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+ สื่อที่นํามาใช+ต+อง

กระตุ+น ส2งเสริมให+ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+ได+อย2างมีประสิทธิภาพ โดยไม2ยึดสื่อใดสื่อหนึ่งเป"นหลักในการจัดการเรียนรู+
ทั้งนี้กิจกรรมในแต2ละแผนการจัดการเรียนรู+ต+องส2งเสริมและพัฒนาให+ผู+เรียนมีความสามารถที่จะทําชิ้นงาน/ภาระ
งาน เมื่อครบทุกแผนการจัดการเรียนรู+ของหน2วยการเรียนรู+นั้น ๆ ผู+เรียนต+องสร+างชิ้นงาน/ภาระงานของหน2วยการ
เรียนรู+ได+ นอกจากนี้ในการจัดการเรียนรู+ต+องกําหนดว2าจะใช+เครื่องมือใดวัดและประเมินผลผู+เรียนให+บรรลุ ตาม
เปCาหมายที่กําหนด
การออกแบบหนวยการเรียนรูอิงมาตรฐานโดยใช Backward Design

เป"นการออกแบบที่ยึดเปCาหมายการเรียนรู+แบบย+อนกลับโดยเริ่มจากการกําหนดเปCาหมายปลายทางที่เป"น
คุณภาพผู+เรียนที่คาดหวังเป"นจุดเริ่มต+นแล+วจึงคิดออกแบบองค7ประกอบอื่น เพื่อนําไปสู2ปลายทาง และทุกขั้นตอน
ของกระบวนการออกแบบต+องเชื่อมโยงสัมพันธ7กันอย2างเป"นเหตุเป" นผล ในการนํา Backward Design มาใช+ใน
การออกแบบหน2วยการเรียนรู+อิงมาตรฐาน มีขั้นตอนที่สําคัญ 3 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 กําหนดเปC า หมายการเรี ยนรู+ ที่สะท+ อ นมาตรฐานการเรี ยนรู+ และตั วชี้ วัด หรือผลการเรี ย นรู+
ซึ่งบอกให+ทราบว2าต+องการให+นักเรียนรู+อะไร และสามารถทําอะไรได+ เมื่อจบหน2วยการเรียน
ขั้นตอนที่ 2 กําหนดหลั ก ฐาน ร2องรอยการเรี ยนรู+ ที่ชัดเจนและแสดงให+ เห็ นว2าผู+ เรี ย นเกิ ดผลการเรี ย นรู+
ตามเปCาหมายการเรียนรู+ มีการกําหนดให+ผู+เรียนมีการทดสอบก2อนและหลังการเรียนรู+ประจําหน2วยการเรียนรู+ที่เป"น
ข+อสอบได+มาตรฐานสอดคล+องกับมาตรฐานการเรียนรู+และตัวชี้วัด และสัมพันธ7กับข+อสอบ O-NET มีการกําหนด
เกณฑ7การผ2านการสอบและเกณฑ7การผ2านของผู+เรียนที่รองรับข+อมูลจากผลการวิเคราะห7ผู+เรียนเป"นรายบุคคล
ขั้ นตอนที่ 3 ออกแบบกระบวนการ กิ จกรรมการเรี ยนรู+ที่ช2วยพั ฒนาผู+ เรี ยนให+ มี คุณภาพตามเปC า หมาย
การเรียนรู+ ที่มุ2งคํานึงถึงการออกแบบ กิจกรรมการเรียนรู+ที่เน+นการจัดการเรียนรู+เชิงรุก (Active Learning)
การออกแบบการเรียนรูสามารถทําได 2 วิธี คือ

วิธีที่ 1 กําหนดประเด็ นหรื อ หั วเรื่ อง แล+วจึง วิเคราะห7 มาตรฐานการเรี ยนรู+ และตั วชี้วัดแนวคิ ดหนึ่ ง ของ
การกําหนดหน2วยการเรียนรู+ คือ การกําหนดประเด็นหรือหัวเรื่อง (theme) ซึ่งสามารถเชื่อมโยงการเรียนรู+ต2าง ๆ
เข+ากับชีวิตจริงของผู+เรียน ประเด็นที่จะนํามาใช+เป"นกรอบในการกําหนดหน2วยการเรียนรู+ ควรมีลักษณะดังนี้
- ประเด็นที่เกี่ยวข+องกับองค7ความรู+ ความคิดรวบยอด หลักการของศาสตร7ในกลุ2มสาระการเรียนรู+ที่เรียน
- ประเด็ นที่ เกี่ ยวข+อ งกั บปA ญหาทั่ วไป ที่อาจเชื่ อมโยงไปสู2 ผลที่ เกิ ดขึ้ นทั้ ง ทางบวกและ ทางลบจาก
ประเด็นปAญหานั้นทั้งนี้ การกําหนดประเด็นอาจพิจารณาจากคําถาม ต2อไปนี้
1) ผู+เรียนสนใจอะไร/ ปAญหาที่สนใจศึกษา
2) ผู+เรียนมีความสนใจ ประสบการณ7 และความสามารถในเรื่องอะไร

3) หัวเรื่องสอดคล+องกับหลักสูตรสถานศึกษาและความต+องการของชุมชนหรือไม2
4) ผู+เรียนควรได+รับการพัฒนาที่เหมาะสมในด+านใดบ+าง
5) มีสื่อ/แหล2งการเรียนรู+เพียงพอหรือไม2
6) หัวเรื่องที่เลือก เหมาะสมและสามารถเชื่อมโยงประสบการณ7การเรียนรู+ในกลุ2มสาระการเรียนรู+ต2าง ๆ ได+
หลากหลายหรือไม2
โดยสรุ ปหน2ว ยการเรี ยนรู+ ที่มีคุ ณภาพ คื อ หน2 วยการเรี ยนรู+ ที่ ทํา ให+ ผู+เรี ยนได+ เรี ย นรู+ ในความรู+ ที่ลึก ซึ้ ง มี
ความหมายสามารถนําไปใช+ในชีวิตประจ าวันได+ และที่สําคัญจะต+องตอบสนองมาตรฐานและตัวชี้วัดด+วย
วิธีที่ 2 กําหนดมาตรฐานการเรียนรู+และตัวชี้วัด การสร+างหน2วยการเรียนรู+วิธีนี้ ใช+วิธีการหลอมรวมตัวชี้วัด

ต2าง ๆ ที่ปรากฏอยู2ในคําอธิบายรายวิชา เปCาหมายของหน2วยการเรียนรู+ คือ มาตรฐานการเรียนรู+และตัวชี้วัด ซึ่งแต2
ละหน2วยการเรียนรู+ อาจระบุมากกว2าหนึ่งมาตรฐานและตัวชี้วัด แต2ไม2ควรมากเกินไป และควรมีมาตรฐานและ
ตัวชี้วัดที่หลากหลายลักษณะ เช2น มาตรฐานที่เป"นเนื้อหา มาตรฐานที่เป"นกระบวนการ เพื่อช2วยให+การจัดกิจกรรม
การเรียนรู+มีความหมายต2อผู+เรียน สามารถสร+างเป"นแก2นความรู+ได+ชัดเจนขึ้น และนําไปปรับใช+กับสถานการณ7จริง
ได+ ทั้งนี้ขึ้นอยู2กับความเหมาะสมของธรรมชาติกลุ2มสาระการเรียนรู+ เนื่องจาก หน2วยการเรียนรู+หนึ่งอาจมีมาตรฐาน
การเรียนรู+และตัวชี้วัดมากกว2า 1 มาตรฐานการเรียนรู+และตัวชี้วัด จึงควรหลอมรวมแล+วเขียนเป"นสาระสําคั ญที่
จะพัฒนาให+เกิดคุณภาพเป"นองค7รวม แก2ผู+เรียน และเพื่อให+การวางแผนจัดกิจกรรมการเรียนรู+สอดคล+องกั บแต2
ละมาตรฐานและตัวชี้วัด จึงควรวิเคราะห7และแยกแยะเป"น 3 ส2วน คือ ความรู+ ทักษะกระบวนการ และคุณลักษณะ
ทั้งนี้มาตรฐาน การเรียนรู+และตัวชี้วัด บางตัวอาจมีไม2ครบทั้ง 3 ส2วน ผู+สอนสามารถนําเนื้อหาจากแหล2งอื่น เช2น
สาระท+องถิ่น และคุณลักษณะอันพึงประสงค7ที่กําหนดไว+ในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน มาเพิ่มเติม
เสริมได+
ชิ้นงาน หรือภาระงานที่นักเรียนปฏิบัติ
ชิ้นงานและหรือภาระงาน หมายถึง สิ่งต2อไปนี้ ชิ้นงาน ได+แก2
1. งานเขียน เช2น เรียงความ จดหมาย โคลงกลอน การบรรยาย การเขียนตอบ ฯลฯ
2. ภาพ / แผนภูมิ เช2น แผนผัง แผนภูมิ ภาพวาด กราฟ ตาราง ฯลฯ
3. สิ่งประดิษฐ7 เช2น งานประดิษฐ7 งานแสดงนิทรรศการ หุ2นจําลอง ฯลฯ
ภาระงาน ได+ แ ก2 การพู ด/รายงานปากเปล2 า เช2 น การอ2 าน กล2 า วรายงาน โต+วาที ร+ อ งเพลง สั ม ภาษณ7
บทบาทสมมติ เล2นดนตรี การเคลื่อนไหวร2างกาย ฯลฯ งานที่มีลักษณะผสมผสานกันระหว2างชิ้นงาน ภาระงาน
ได+แก2 การทดลอง การสาธิต ละคร วีดิทัศน7 ฯลฯ ชิ้นงานและหรือภาระงานเป"นหลักฐาน/ร2องรอย ว2านักเรียนบรรลุ

มาตรฐานการเรียนรู+และตัวชี้วัดในหน2วยการเรียนรู+นั้น ๆ อาจเกิดจากผู+สอนกําหนดให+ หรืออาจให+ผู+เรียนร2วมกัน
กําหนดขึ้นจากการวิเคราะห7ตัวชี้วัดในหน2วยการเรียนรู+หลักการก าหนดชิ้นงานและหรือภาระงาน มีดังนี้
1. ดูจากมาตรฐานการเรียนรู+และตัวชี้วัดในหน2วยการเรียนรู+ ระบุไว+ชัดเจนหรือไม2
2. ภาระงานหรือชิ้นงานครอบคลุมตัวชี้วัดที่ระบุไว+หรือไม2 อาจระดมความคิดจากเพื่อนครู หรือผู+เรียน
หรืออาจปรับเพิ่มกิจกรรมให+เกิดชิ้นงานหรือภาระงานที่ครอบคลุม
3. ชิ้นงานชิ้นหนึ่ง หรือภาระงาน 1 อย2าง อาจเชื่อมโยงกับมาตรฐานการเรียนรู+เดียวกัน และ/หรือตัวชี้วัด
ต2างมาตรฐานการเรียนรู+กันได+
4. ควรเลือกตัวชี้วัดที่จะให+เกิดงานที่จะส2งเสริมให+ผู+เรียนได+พัฒนาสติปAญญาหลาย ๆ ด+านไปพร+อมกัน เช2น
การแสดงละคร บทบาทสมมติ เคลื่อนไหวร2างกาย ดนตรี เป"นต+น
5. เลือกงานที่ผู+เรียนมีโอกาสเรียนรู+และท างานที่ชอบใช+วิธีท าที่หลากหลาย
6. เป"นงานที่ให+ทางเลือกในการประเมินผลที่หลากหลาย โดยบุคคลต2าง ๆ เช2น ผู+ปกครอง ผู+สอน ตนเอง
เป"นต+น
ชิ้นงานและหรือภาระงานที่แสดงให+เห็นถึงพัฒนาการของผู+เรียนที่ได+รับการพัฒนาการเรียนรู+ของแต2ละ
เรื่อง หรือแต2ละขั้นตอนของการจัดกิจกรรมการเรียนรู+น าสู2การประเมินเพื่อปรับปรุงเพิ่มพูนคุณภาพผู+เรียน/วิธี
สอนสูงขึ้นอย2างต2อเนื่อง
จากวิธีการเรียนรู+ทั้งหมดนี้ จะสังเกตได+ว2า เป"นการเรียนรู+ที่เน+นให+ผู+เรียนลงมือทํา คิดวิเคราะห7และร2วมมือกันแก+ไข
ปAญหา ซึ่งเป"นไปตามเจตนารมณ7ของกระบวนการเรียนรู+แบบ Active Learning ซึ่งกระบวนการเรียนรู+ในลักษณะ
ของ Active Learning นี้ ถ+าประสบความสําเร็จจะทําให+ผู+เรียนสามารถรักษาผลการเรียนรู+ให+อยู2คงทนได+มากและ
นานกว2ากระบวนการเรียนรู+ Passive Learning ซึ่งถ+าเราสามารถพาผู+เรียนไปถึงขั้นนั้นได+ จะเป"นการปฏิวัติวงการ
การศึกษาของไทยเลยทีเดียว เพราะกระบวนการเรียนรู+แบบ Active Learning นั้น ตัวแปรสําคัญในการเรียนรู+จะ
ไปอยู2ที่ตัวผู+เรียนเป"นหลัก ซึ่งแตกต2างจากการเรียนรู+ที่เคยเป"นมาในอดีตที่ครูผู+สอนเป"นผู+ถ2ายทอดให+ แต2อย2างไรก็
ตาม การจะพัฒนาไปถึงขั้นนั้นได+ ผู+เรียนจะต+องมีทักษะและความพร+อมในการเรียนรู+อย2างเหมาะสมในระดับหนึ่ง
ซึ่งทักษะพื้นฐานเช2น การอ2าน การเขียน การคิดคํานวณ และทักษะการใช+ภาษาต2างประเทศ นับเป"นเรื่องที่สําคัญที่
ผู+เรียนจะต+องมีความพร+อม เพื่อที่จะก+าวสู2การเรียนรู+แบบ Active learning ได+โดยสมบูรณ7 ซึ่ง ณ ปAจจุบันเด็กไทย
นั้นพร+อมแล+วหรือยัง
วิจารณ7 พานิช. (2557). วิถีสร+างการเรียนรู+เพื่อศิษย7ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสยามกัมมาจล.
สํานักงานส2งเสริมสังคมแห2งการเรียนรู+และคุณภาพเยาวชน. (2557). ยกระดับคุณภาพครูไทยใน
ศตวรรษที่ 21. เอกสารประกอบการประชุมวิชาการ “อภิวัฒน7การเรียนรู+...สู2จุดเปลี่ยน ประเทศไทย”
(6-8 พฤษภาคม 2557). กรุงเทพมหานคร: สหมิตรพริ้นติ้งแอนด7พับลิชชิ่ง.
สํานักงานส2งเสริมสังคมแห2งการเรียนรู+และคุณภาพเยาวชน. (2557). ปลุกโลกการสอนให+มีชีวิตสู2 ห+องเรียน
แห2งศตวรรษใหม2. เอกสารประกอบการประชุมวิชาการ “อภิวัฒน7การเรียนรู+... สู2จุดเปลี่ยนประเทศ
ไทย” (6-8 พฤษภาคม 2557). กรุงเทพมหานคร: สหมิตรพริ้นติ้ง แอนด7พับลิชชิ่ง.
สมรรถนะดานการออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนและการใชเทคโนโลยี
EP3.2 : การออกแบบเทคโนโลยีสําหรับการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning
เทคโนโลยีจะเกี่ยวของกับการเรียนการสอน 3 ลักษณะ คือ

1. การเรี ยนรู+ เกี่ ยวกับเทคโนโลยี (Learning about Technology) ได+ แก2 เรี ยนรู+ ระบบการทํ า งานของ
คอมพิวเตอร7 เรียนรู+จนสามารถใช+ระบบคอมพิวเตอร7ได+ ทําระบบข+อมูลสารสนเทศเป"น สื่อสารข+อมูลทางไกลผ2าน
Email และ Internet ได+ เป"นต+น
2. การเรี ยนรู+ โ ดยใช+ เ ทคโนโลยี (Learning by Technology) ได+ แก2 การเรี ยนรู+ ค วามรู+ ใหม2 ๆ และฝY ก
ความสามารถ ทักษะ บางประการโดยใช+สื่อเทคโนโลยี เช2น ใช+คอมพิวเตอร7ช2วยสอน (CAI) เรียนรู+ทักษะใหม2 ๆ
ทางโทรทัศน7ที่ส2งผ2านดาวเทียม การค+นคว+าเรื่องที่สนใจผ2าน Internet เป"นต+น
3. การเรียนรู+กับเทคโนโลยี (Learning with Technology) ได+แก2การเรียนรู+ด+วยระบบการสื่อสาร 2 ทาง
กับเทคโนโลยี เช2น การฝYกทักษะภาษากับโปรแกรมที่ให+ข+อมูลย+อนกลับถึงความถูกต+อง (Feedback) การฝYกการ
แก+ปAญหากับสถานการณ7จําลอง เป"นต+น
การสร+างความพร+อมของเครื่องมืออุปกรณ7ต2าง ๆ ให+มีสมรรถนะและจํานวนเพียงต2อการใช+งานของผู+เรียน
รวมถึงการอํานวยความสะดวกให+ผู+เรียนสามารถใช+เทคโนโลยีได+ตลอดเวลาจะเป"นปAจจัยเบื้องต+นของการส2งเสริม
การใช+เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู+ สิ่งที่ควรเป"นปAจจัยเพิ่มเติม คือ
1. ครูสร+างโอกาสในการใช+เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู+ การที่ครูออกแบบกระบวนการเรียนรู+ให+เอื้อต2อการ
ทํากิจกรรมประกอบการเรียนรู+ เป"นกิจกรรมที่ต+องใช+กระบวนการแสวงหาความรู+จากแหล2งข+อมูลต2าง ๆ ทั้งจาก
การสังเกตในสถานการณ7จริง การทดลอง การค+นคว+าจากสื่อสิ่งพิมพ7และจากสื่อ Electronic
2. ครูและผู+เรียนจัดทําระบบแหล2งข+อมูลสารสนเทศเพื่อการเรียนรู+ ปAจจัยด+านแหล2งข+อมูลสารสนเทศ
(Information Sources) เป"นตัวเสริมที่สําคัญที่ช2วยเพิ่มคุณค2าของระบบเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน ครูและ
ผู+เรียนควรช2วยกันแสวงหาแหล2งข+อมูลสารสนเทศที่มีเนื้อหาสาระตรงกับหลักสูตรหรือสนองความสนใจของผู+เรียน
3. สถานศึกษาจัดศูนย7ข+อมูลสารสนเทศเพื่อการเรียนรู+ ศูนย7ข+อมูลสารสนเทศเพื่อการเรียนรู+ ส2งเสริม
การใช+เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู+ของครูและผู+เรียน เรียกว2าห+องสมุดเสมือน (Virtual Library) หรือ E – Library จะ
มีคุณประโยชน7ในการมีแหล2งข+อมูลสารสนเทศเพื่อการศึกษาค+นคว+าในวิทยาการสาขาต2าง ๆ
4. การบริการของกรมหรือหน2วยงานกลางทางเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู+ กรมต+นสังกัดหรือหน2วยงาน
กลางด+านเทคโนโลยีควรส2งเสริมการใช+เทคโนโลยีของสถานศึกษาด+วยการบริการด+านข+อมูลสารสนเทศ
รูปแบบการใช เทคโนโลยีเพื่อพัฒนาการเรียนรู
ความก+าวหน+าทางเทคโนโลยีคอมพิวเตอร7 และการแข2งขันการพัฒนาทางด+านซอฟต7แวร7 ในปAจจุบัน ส2งผล
ให+ ป ระเทศต2 า ง ๆ นํ า คอมพิ วเตอร7 ม าใช+ ใ นด+ า นการศึ ก ษากั นมาก การใช+ ค อมพิ ว เตอร7 ช2ว ยสอน(Computer
Assisted Instruction) มีบทบาทและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดยมีรูปแบบการใช+เทคโนโลยี ดังนี้
1. จัดการเรียนรู+ “ตลอดเวลา” (Anytime) เวลาใดก็สามารถเรียนรู+ได+ ระยะแรกเริ่มให+นักเรียนสามารถใช+
Computer สืบค+นหาความรู+จากห+องสมุด ซึ่งมีเครื่องคอมพิวเตอร7ให+บริการระบบ Internet
2. เรียนรู+จากแหล2งเรียนรู+ “ทุกหนแห2ง” (Anywhere) นักเรียนสามารถเรียนรู+ร2วมกันจากสื่อต2างๆ เช2น
คอมพิวเตอร7 วีดิทัศน7 โทรทัศน7 CAI และอื่นๆ
3. การให+ทุกคน (Anyone) ได+เรียนรู+พัฒนาตนเองอย2างเต็มศักยภาพของตน ตั้งแต2ระดับอนุบาลเป"นต+น
รูปแบบการจัดการเรียนรูโดยใชเทคโนโลยี
แนวคิ ด การจั ดการเรี ย นรู+ โ ดยใช+ เทคโนโลยี เป" นการเรี ย นรู+ ที่มุ2 ง เน+ น ให+ ผู+ เรี ยนได+ เรี ยนรู+ ว2า ขณะนี้ มี
เทคโนโลยี มีความกว+าหน+าก+าวไกลไปในลักษณะรูปแบบได+บ+างทั้งทางด+านวัสดุ อุปกรณ7 และวิธีใหม2ๆ ให+ผู+เรียนมี
ความรู+ความเข+าใจ และทักษะในการใช+เทคโนโลยี มาเป"นเครื่องมือในการเรียนรู+ของตนเองและงาน
แนวการจัดการเรียนรู กระบวนการเรียนการสอนตามแนวคิดในการปฏิรูปต+องแตกต2างไปจากการเรียน
การสอนแบบดั้งเดิม กล2าวคือ
1) จัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยยึดผู+เรียนเป"นศูนย7กลางให+ผู+เรียนเกิดความรู+ ความคิดโดยฝYกการคิด
วิเคราะห7วิจารณ7อย2างมีเหตุผล การใฝ”หาความรู+ความคิดริเริ่มสร+างสรรค7 เพื่อนําไปใช+ในการพัฒนาตนเอง และ
แก+ปAญหาในชีวิตประจําวันอย2างเหมาะสม
2) จัดระบบเครื อข2 า ยการเรี ยนรู+ ให+ เป" นแหล2ง ความรู+ สํา หรั บการค+ นคว+าหาความรู+ ทุก ๆ ด+านที่ ผู+เรี ย น
ต+องการ เช2น สื่อมวลชนทุกแขนง เครื่องคอมพิวเตอร7 ทรัพยากรท+องถิ่น ภูมิปAญญาชาวบ+าน และหน2วยงานต2างๆ
ให+ผู+เรียนสามารถเรียนรู+พัฒนาตนเอง และพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล+อมได+อย2างกว+าง-ขวาง
3) จัดกิจกรรมทั้งใน และนอกหลักสูตร โดยให+ผู+ท ากิจกรรมที่ต+องเรียนในห+องเรียนให+เสร็จสิ้นและให+แบ2ง
เวลาทํากิจกรรมนอกหลักสูตรเพื่อเสริมประสบการณ7ทางสังคม
4) ปรับกระบวนการเรี ยนการสอน และเทคนิค การสอนของครู ให+ สอดคล+ องกั บเปC า หมายของการจั ด
การศึกษาเน+นให+ครูเป"นเพียงผู+อํานวยความสะดวกและชี้แนะให+ผู+เรียนทําการศึกษาค+นคว+า คิดและจัดสินใจด+ วย
ตนเองขณะเดี ยวกั นครู ต+องเป" นต+ นแบบด+า นคุ ณธรรม และจริยธรรมด+ วย ซึ่งต+องปลูกฝAง ทั้ งในชั่ วโมงเรี ยนและ
กิจกรรมการฝYกปฏิบัติ
ผลที่เกิดกับผูเรียน
ผลการเรี ยนรู+ จากการจั ดการเรี ย นรู+ โดยใช+ เทคโนโลยี ช2วยให+ ผู+เรียนได+ เรี ยนรู+ ทัก ษะการใช+เ ทคโนโลยี
ในการสร+างความรู+ และพัฒนางาน บูรณาการการใช+เทคโนโลยีกับการวิ เคราะห7ปAญหาและการทํางานเป" นทีม
พัฒนาคุณค2าทัศนคติ และจริยธรรมในเชิงบวกในการใช+เทคโนโลยีพัฒนาคุณภาพชีวิต
การใชเทคโนโลยีในการเสริมการเรียนการสอน
เป"นการใช+เทคโนโลยีมาช2วยในการ เสริม การเรียนการสอนในชั้นเรียน เพื่อแก+ปAญหาต2างๆ เช2น ปAญหา
ความแตกต2างของผู+เรียน ด+านพื้นฐานความรู+ ความแตกต2างด+านความเร็วในการเรียน และความแตกต2างของแบบ
การเรียน (Learning Style) ตัวอย2างเช2น ในการเรียนการสอนหลักที่เป"นแบบชั้นเรียน ผู+เรียนจํานวนมาก มีความ
แตกต2 า ง ด+า นพื้ นฐานความรู+ ทํ า ให+ ผู+เรี ยนส2 วนหนึ่ ง ตามไม2 ทั นขณะที่ ผู+สอนเองก็ มี ปAญหาในการปรั บความเร็ ว
ในการสอนให+สอดคล+องกับระดับความเร็วในการเรียนรู+ที่แตกต2างกันของผู+เรียน ดังนั้นผู+สอน สามารถเตรียมสื่อ
การเรียนรู+ในระบบอีเลิร7นนิง (เช2น คอร7สแวร7 CAL / คอร7สแวร7 Web) ให+ผู+เรียนไปเรียนทบทวนด+วยตนเองนอก
เวลาเรียนได+ เทคโนโลยีในรูปแบบเสริมการเรียนนี้ เข+ามามีบทบาทในการ
1. เป"นตัวกลางในการนําเสนอบทเรียนในลักษณะต2างๆ เช2น บทเรียนมัลติมีเดียทบทวน ความรู+(Tutorial)
บทเรียนจําลองสถานการณ7 (Simulation) ฯลฯ
2. บันทึกประวัติการเรียนรู+ของผู+เรียน (ในกรณีคอร7สแวร7แบบเว็บ)
3. บันทึกผลการเรียน (ในกรณีคอร7สแวร7แบบเว็บ)
4. เชื่อมโยงผู+เรียนสู2แหล2งความรู+ต2างๆ ที่ผู+สอนจัดเตรียมไว+ให+ (ในกรณีคอร7สแวร7แบบเว็บ)
การใชเทคโนโลยีในการเติมเต็มการเรียน (Complement e-Learning)

กลุ2มผู+สอนหรือผู+สร+างเนื้อหาหารเรียน (Instructor /Teacher) ทําหน+าที่ในการนําสื่อการเรียนเข+าระบบ
เพิ่มเนื้อหา บทเรียนต2างๆ เข+าระบบ อาทิ ข+อมูลรายวิชา เอกสารประกอบการสอน การติดตามพฤติกรรมผู+เรียน
การสื่อสารกับผู+เรียน การประเมินผู+เรียนโดยสร+างแบบทดสอบทั้งแบบปรนัย อัตนัย การให+คะแนนตรวจสอบ
กิจกรรมผู+เรียน ตอบคําถาม และการให+ข+อมูลปCอนกลับ
กลุ2มผู+เรียน (Student / Guest) คือ นักเรียน นักศึกษาที่สมัครเข+าเรียนตามหัวข+อ รายวิชา หรือหลักสูตร
ต2 างๆ มี หน+ า ที่ ศึ กษาจากสาระตามที่ ได+ รั บมอบหมายจากผู+ สอน เครื่ อ งมื อช2 วยส2 ง เสริ ม การคิ ดปละการเรี ย นรู+
เครื่อ งมื อ ช2วยการทํ า งาน การดู สถิ ติก ารเรี ยน คะแนนสอบ การสื่ อ สารกับผู+ สอน และเพื่ อ น ตลอดจนการส2 ง
การบ+านและเก็บข+อมูล การบ+านเป"นการใช+อีเลิร7นนิงมาเติมเต็มกระบวนการเรียนการสอนเพื่อช2วยให+ ผู+เรียนเกิด
การเรียนรู+ได+ดีขึ้น เช2น อีเลิร7นนิงรองรับการทํากิจกรรมการเรียน รองรับการสื่อสาร แลกเปลี่ยนความคิดเห็นใน
การทํากิจกรรมกลุ2มย2อย ฯลฯ
เทคโนโลยีในรูปแบบการเติมเต็มการเรียนนี้ เข+ามามีบทบาทในการ
1. เป"นเครื่ องมือในการสื่ อสารทางการเรี ยนการสอน ระหว2างผู+ เรี ยนกั บผู+ เรียน และระหว2า งผู+ เรี ย นกั บ
อาจารย7 เช2น กระดาษสนทนาสําหรับถามตอบห+องสนทนาในเวลาเดียวกัน (Synchronous communication)
2. เป"นเครื่องมือในการผลิตชิ้นงาน (การบ+าน) ทั้งในลักษณะบุคคล หรือการทํางานร2วมกันเป"นกลุ2มย2อย
3. บันทึกประวัติการเรียนรู+ของผู+เรียน (ในกรณีคอร7สแวร7แบบเว็บ)
4. บันทึกผลการเรียน (ในกรณีคอร7สแวร7แบบเว็บ)
การใชเทคโนโลยีในการแทนที่ชั้นเรียน (Replacement e-Learning)

เป"นการใช+เทคโนโลยีเป"นห+องเรียนเสมือน โดยผู+เรียนและผู+สอนทําการเรียนการสอนผ2านสภาพแวดล+อม
เสมือนในระบบเครือ ข2าย โดยเทคโนโลยี แ บบแทนที่ ชั้นเรี ยนนี้ จะเข+ามามี บทบาทในองค7 ประกอบเทคโนโลยี
เพื่อการจัดการเรียนการสอนทางไกลที่ยึดสื่ออิเล็กทรอนิกส7เป"นสื่อหลัก (อีเลิร7นนิง)
- เป"นเครื่องมือในบริหารจัดการเรียนการสอนของผู+สอน
- เป"นเครื่องมือในการควบคุมและจัดเก็บประวัติการเข+าเรียน การทํากิจกรรมการเรียน การประเมินผล
- เป"นเครื่องมือรองรับการถ2ายทอดเนื้อหา
- เครื่องมือรองรับการสื่อสารทางการศึกษา
- เครื่องมือรองรับการทํางานของผู+เรียน ฯลฯ
- สรุปได+ว2าในการก+าวสู2 ความสําเร็จในการประยุกต7ใช+เทคโนโลยีในการเรียนการสอน ผู+สอนและ
ผู+เกี่ยวข+อง จําเป"นต+อง
- ชัดเจนในความต+องการ (แก+ปAญหาการเรียนการสอนเรื่องใดเรื่องหนึ่ง หรือ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ฯลฯ)
- รู+ศักยภาพของเครื่องมือเทคโนโลยี
- ยินดีที่จะศึกษา ค+นคว+า และทดลองเพื่อพัฒนาระบบ
- ยินยอมเปลี่ยนแปลง (บทบาทของอาจารย7)
- และมุ2งมั่น จนกว2าจะถึงความสําเร็จ
การใช+เทคโนโลยีสําหรับการนําส2งเนื้อหา (Delivery System tools)ในกรอบของการใช+เทคโนโลยีในการเรี ยน

การสอนนั้น เทคโนโลยีสําหรับการนําส2งเนื้อหาอยู2 ในกลุ2มที่ 2 โดยเป"นเทคโนโลยีจะรองรับการนําเสนอเนื้ อ หา
แก2ผู+เรียน เทคโนโลยีต+องสามารถควบคุมและจัดลําดับการนําเสนอสื่อ (Control) รองรับสื่อหลากหลายรูปแบบ
(Multimedia / Multiformat) และเป; ด ช2 อ งทางในการเข+ า ถึ ง สื่ อ เข+ า ถึ ง ระบบที่ ห ลากหลาย(Access) เช2 น
คอมพิวเตอร7 โทรศัพท7หรือพีดีเอ ฯลฯ เพื่อเพิ่มโอกาสสําหรั บผู+ ใช+ ในการเข+าใช+ระบบ ดูเนื้อหา ในระบบ และ
ทํางานในระบบได+
เทคโนโลยีสําหรับการนําสงเนื้อหา : Technology Internet tools ในการเรียนการสอน

การเลื อ กใช+ Technology Internet tools ในการเรี ย นการสอน ขึ้ นอยู2 กั บ วั ต ถุ ประสงค7 การเรี ย นการสอน
ในการเรียนการสอนนั้นต+องการให+เกิดประสบการณ7อะไร เครื่องมือต2าง ๆ ให+ประสบการณ7อะไร ประสบการณ7
บางอย2างเป" นการเรี ย นด+ วยตนเอง ประสบการณ7 บางอย2างเป" นการแลกเปลี่ ย นกั น Internet tools มีทั้ง ที่ เป" น
เครื่องมือการผลิต เครื่องมือการสะสมประสบการณ7 จากเอกสารต2างๆ Resources ต2างๆ และเป"นเครื่องมื อใน
การถ2ายทอดประสบการณ7ซึ่งเนื้อหาวิชาและความรู+ต2างๆ Internet tools ที่มีต2างๆ กัน มีคุณลักษณะที่เหมาะกับ
การเรียนการสอนต2างๆ กัน โดยผลการวิเคราะห7แนวคิดวิธีการ และการใช+ซอฟต7แวร7สื่อสารเพื่อการจัดการเรียน
การสอนทางไกล สรุปได+ ดังนี้
รูปแบบการสอน
การปรั บเนื้ อ หาวิ ช า การบ+ า น การสอบ หาวิ ธี ก ารรู ปแบบไหนที่ จะเหมาะสมกั บผู+ เ รี ย นในแต2 ล ะวั ย
การจัดการเรียนรู+แบบ Active Learning สามารถสร+างให+เกิดขึ้นในการเรียนออนไลน7ได+ รวมทั้งสามารถใช+ได+กับ
ผู+ เรี ยนทุ กระดั บ ทั้ ง การเรี ยนรู+ เป" นรายบุ ค คล การเรี ยนรู+ แบบกลุ2 ม เล็ ก และการเรียนรู+ แ บบกลุ2 ม ใหญ2 โดยนํ า
เทคโนโลยีมาใช+เป"นตัวช2วยสําหรับการจัดกิจกรรมการเรียนรู+ต2าง ๆ ของผู+เรียนให+ดําเนินไปอย2างมีประสิทธิภาพ
และเกิดประสิทธิผลที่สุด โดยผสมผสานทั้งการเรียนออนไลน7และออฟไลน7ร2วมกัน ภายใต+รูปแบบที่เกิดจากความ

คิดเห็นร2วมกันของผู+สอน ยกตัวอย2างเช2น
- Zoom เครื่องมือในการสื่อสาร ออกแบบการเรียนรู+ และจัดคอร7สสอนออนไลน7ได+
- Microsoft Forms ใช+สําหรับการสร+างแบบฟอร7มฟรี แบบทดสอบ และแบบสอบถามออนไลน7 ซึ่งผู+สอน
สามารถเลือกใช+ให+เหมาะสมกับกิจกรรมในแต2ละรายวิชา
เทคโนโลยีการศึกษาชวยเสริมกิจกรรมระหวางการสอน
ระหว2างเรียนต+องหากิจกรรมให+ผู+เรียนรู+สึกสนุก เพิ่มความสนใจและเป;ดโอกาสให+ผู+เรียนถามข+อสงสัยมาก
ขึ้น แบ2งการวิดีโอคอลเป"นกลุ2มใหญ2และกลุ2มย2อยในการส2งงานหรือการนําเสนองาน ส2วนวิชาที่เป"นโครงงานที่ต+องมี
การติดตาม ก็จะมีการกําหนดระยะเวลาในการนัดหมายออนไลน7เป"นกลุ2ม ๆ ยกตัวอย2างเช2น
- Thinglink เครื่องมือที่จะเปลี่ยนภาพธรรมดา ให+เป"นสื่อประสมเชิงโต+ตอบ (Interactive) โดยจะมีฟ‰เจอร7
สําหรับเพิ่มภาพประกอบ คําอธิบาย บทความ และลิงก7วิดีโออื่น ๆ ทําให+เกิดการเรียนรู+อย2างมีความหมาย และ
สร+างแรงบันดาลใจในการบอกเล2าเรื่องราวต2าง ๆ ผ2านทางรูปภาพ
- Kahoot ใช+สําหรั บสร+างคํา ถามในรู ปแบบต2 าง ๆ เช2น คําถามหลายตั วเลื อกโดยสามารถใช+ข+ อ ความ
รูปภาพ หรือวิดีโอมาใช+ในการตั้งคําถาม
การใชอุปกรณPเทคโนโลยีในการสอน
ผู+สอนอาจต+องเรียนรู+ทักษะการใช+อุปกรณ7การสอนให+คล2องแคล2ว เพื่อให+ไม2สะดุดขณะไลฟJสอน สิ่งสําคัญ
ที่ผู+สอนต+องนึกถึง คือ วัตถุประสงค7ของการเรียนการสอน สิ่งที่สําคัญที่สุดสําหรับผู+เรียนที่จะต+องเรียนรู+แ ละนํา
เครื่อ งมื อ ต2า ง ๆ มาประยุ ก ต7 กั บการสอน ศึ ก ษาคู2 มื อการสร+ า ง Micro-Videos จาก Presentation Files ได+ ที่
Micro-Videos for Online Teaching Guide และเทคนิ ค การสร+ า งกระดานไวท7 บ อร7 ด ออนไลน7 ไ ด+ ที่ Online
Whiteboard Guide
5 เทคโนโลยีที่ชวยพัฒนาการศึกษา
หลังจากที่นําข+อมูลและปAญหาเกี่ยวกับการศึกษาต2างๆ เข+าสู2การวิเคราะห7 จึงได+มีเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู+
มากมายที่ตอบโจทย7และเหมาะสมต2อสภาพแวดล+อมของผู+เรียนซึ่งแบ2งออกเป"น 5 เทคโนโลยีที่น2าจับตามองและ
สามารถนําไปต2อยอดทางด+านเรียนรู+อื่นๆ อีกมากมาย ได+แก2
1. การเรียนรูแบบไฮบริด (Hybrid Learning)
การเรียนรู+แบบผสมผสานหรือแบบไฮบริด เป"นระบบการเรียนรู+ที่เป;ดกว+างให+ผู+เรียนได+เข+าถึงการเรียนรู+ใน
หลากหลายรูปแบบ ซึ่งเป"นเทคโนโลยีการศึกษาที่ผู+เรียนสามารถโต+ตอบหรือทํากิจกรรมที่ช2วยให+เกิดการเรี ยนรู+
ร2วมกับคนอื่นๆ ได+
การเรียนรู+แบบไฮบริดไม2ได+จํากัดเฉพาะความรู+ที่จําเป"นในห+องเรียนเท2านั้น แต2รวมไปถึงความรู+ทั่วไปหรือ
ในเฉพาะด+าน โดยผู+เรียนสามารถเข+าถึงแหล2งข+อมูลได+จากทุกที่ผ2านอินเทอร7เน็ต เช2น บทความ หนังสือ เข+าถึง
ระบบ E-Learning ฟAง Podcast ดูวิดิโอ ทําแบบทดสอบ
โดยเปCาหมายของการเรียนรู+แบบไฮบริด คือการปรับให+สภาพแวดล+อมในการเรียนนั้นมีความเหมาะสมต2อ
การแลกเปลี่ ยนเรี ยนรู+ ซึ่ ง ผู+ เรี ย นสามารถพบปะผู+ เรี ยนคนอื่ น ๆ ที่ กํ า ลั ง เรี ยนรู+ ในเรื่ อ งเดี ยวกั น โดยสามารถ
แลกเปลี่ยนความรู+ ตั้งคําถาม เพื่อทําความเข+าใจในเนื้อหาที่เรียนร2วมกัน
2. เทคโนโลยีจากเกม (Gamification)
Gamification เป"นการดึงเอาเทคโนโลยีการศึกษามาผสมเข+ากับการออกแบบเกม ที่จะช2วยดึงดูดความ
สนใจของผู+เรียนในระหว2างการเรียนรู+ในบทเรียนหรือการเทรนนิ่ง รวมไปถึงสร+างบรรยากาศการเรียนที่สนุกสนาน
มากยิ่งขึ้น
การใช+เทคโนโลยีจากเกมมาประยุกต7เข+ากับการเรียน ไม2ได+สร+างขึ้นเพื่อสร+างความบันเทิงในการเรี ยนรู+
เพี ย งอย2 า งเดี ย ว แต2 ยั ง สามารถใส2 ค วามเครี ย ดหรื อ อุ ป สรรคต2 า งๆ เข+ า ไปกั บ สถานการณ7 ข องเกมได+ ซึ่ ง
Gamification จะช2วยให+ผู+เรียนสามารถพัฒนาทักษะในด+านความคิดสร+างสรรค7 การคิดวิเคราะห7 ทักษะการ
ประเมินสถานการณ7
การใช+ Gamification ไม2ได+กําหนดเฉพาะการใช+สอนบนสื่อดิจิทัลเท2านั้น แต2ยังสามารถนําไปประยุกต7ในการเรียนรู+
ในห+องเรียนจริงได+ โดยเฉพาะการใช+กับกิจกรรมแบบกลุ2มที่ให+ผู+เรียนได+ร2วมกันแก+ปAญหาจากเหตุการณ7ที่ถูกสร+าง
ขึ้น จะช2วยให+ผู+เรียนได+เรียนรู+ทักษะการแก+ปAญหาใหม2ๆ ที่นําไปใช+ได+จริงในชีวิตประจําวัน
3. การเรียนรูแบบไมโคร (Microlearning)
เมื่อพูดถึงการเรียนรู+แบบออนไลน7แล+ว สิ่งหนึ่งที่คนส2วนใหญ2กําลังเรียนรู+อยู2เป"นกิจวัตร โดยแทบจะไม2รู+ตัว
เลย นั่นคือการเรียนรู+ผ2านการใช+งานสมาร7ทโฟนนั่นเอง
แหล2งเรียนรู+ขนาดเล็กหรือ Microlearning ที่ผู+ใช+งานทุกคนสามารถเลือกเรียนรู+ได+ ซึ่งส2วนใหญ2 จะเป" น
รูปแบบคอนเทนต7ให+ความรู+ที่สั้นกระชับ ย2อยง2าย และตัวผู+เรียนเองก็สามารถเลือกเรียนรู+ในเรื่องที่เฉพาะเจาะจงได+
ตามความต+อง ตัวอย2างเช2น การฟAง Podcast การดู Youtube video ทําแบบทดสอบสั้นๆ
การเรียนรู+แบบไมโครแม+ว2าจะไม2ใช2การเรียนรู+ที่เต็มรูปแบบ แต2เป"นการเรียนรู+แบบเกร็ดความรู+ ซึ่งทุกคน
สามารถสะสมได+จากการใช+งานสมาร7ทโฟน โดยใช+เวลาสั้นๆ เพียง 10-20 นาทีก็ได+รับเกร็ดความรู+ที่น2าสนใจไปใช+
ในชีวิตประจําวัน หรือนําไปพัฒนาทักษะในการทํางานได+เช2นกัน
4. เทคโนโลยีการพิมพP 3 มิติ (3D Printing)
การพิมพ7 3 มิติเป"นกระบวนการผลิตชิ้นงานจําลองขึ้นมา จากการสั่งพิมพ7ภาพดิจิทัลให+เป"นวัตถุที่ต+องการ
โดยใช+เป"นแบบก2อนผลิตชิ้นงานจริงหรือใช+ในการสอนเพื่อให+ผู+เรียนได+เห็นภาพและสัมผัสกับวัตถุเสมือนจริง
งานออกแบบภาพดิจิทัลบนคอมพิวเตอร7 สามารถถูกสั่งพิมพ7ออกมาด+วยเครื่องพิมพ7 3 มิติ ทําให+ได+โมเดล

ที่มีรูปทรง สี ขนาด เพื่อใช+ในการเรียนรู+ในห+องเรียนได+หลากหลายแขนง เช2น
- การศึกษาประวัติศาสตร7 ที่สามารถพิมพ7วัตถุโบราณเสมือนจริง
- การศึกษาด+านวิทยาศาสตร7 ที่สามารถสั่งพิมพ7แบบจําลองโมเลกุล
- การศึกษาด+านการแพทย7 ใช+ในการสร+างแบบจําลองอวัยวะให+ผู+เรียนได+ศึกษา
- การศึกษาด+านวิศวกรรม ผู+เรียนสามารถสั่งพิมพ7ชิ้นงานจําลองก2อนไปผลิตเป"นชิ้นงานจริง
การใช+ เทคโนโลยี 3D Printing ในการศึ ก ษา เป" น เหมื อ นสะพานเชื่ อมต2 อ กั น ระหว2 า งการเรี ยนรู+ แ ละ
เทคโนโลยี ที่ช2วยให+ผู+เรียนไม2ต+องจินตนาการภาพเอง แต2ได+มองเก็นและสัมผัสกับวัตถุเสมือนจริงได+
5. การเลาเรื่องผานสื่อดิจิทัล (Digital Storytelling)
การสื่อสารแบบเล2าเรื่องหรือ Storytelling มีมาอย2างยาวนานและคนส2วนใหญ2ก็คุ+นเคยกันเป"นอย2างดีเริ่ม
ตั้งแต2 การเล2านิทาน การเล2นละคร การเล2าเรื่องราวที่เกิดขึ้นผ2านสื่อต2างๆ และมาจนถึงปAจจุบันมีการนําเทคโนโลยี
เข+ามาร2วมกับการเล2าเรื่องให+มีความตื่นตาตื่นใจมากกว2าเดิม เช2น ภาพยนตร7 วิดิโอ แอนิเมชั่น ภาพถ2าย ดนตรี
สําหรับ Digital Storytelling ถูกนํามาใช+ในการเรียนรู+ในห+องเรียน ผ2านการสร+างเรื่องราวด+วยตัวผู+สอน
เอง หรือให+ผู+เรียนได+นําเอาเทคโนโลยีมาช2วยในการเล2าเรื่องราวให+กับเพื่อนร2วมชั้นเรียน โดยมีเปCาหมายคื อให+
ผู+เรียนสามารถแสดงความคิดสร+างสรรค7จากการบอกเล2าเรื่องราวด+วยวิธีที่หลากหลาย
การเรียนการสอนแนวใหม
เป"นการนําแนวคิด วิธีการ กระบวนการหรือสิ่งประดิษฐ7ใหม2ๆ มาใช+ในการจัดการเรียนรู+ ในการแก+ปAญหา
หรือพัฒนาการเรียนรู+อย2างมีประสิทธิภาพตรงตามเปCาหมายของหลักสูตร ซึ่งจะช2วยให+การศึกษาและการเรี ยน
การสอนมีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น ผู+เรียนสามารถเกิดการเรียนรู+ได+อย2างรวดเร็วมีประสิทธิผลสูงกว2าเดิม เกิดแรงจูงใจ
ในการเรียนด+วยนวัตกรรมเหล2านั้น และประหยัดเวลาในการเรียนได+อีกด+วย
ด+านการจัดการศึกษาและพัฒนาห+องเรียนอัจฉริยะ (Smart Classroom) ขึ้น โดยในห+องเรียนดังกล2า ว
อาจเป"น ห+องที่มีการผสมผสานและนําอุ ปกรณ7หรือนํา เอาเทคโนโลยี ต2างๆเข+ามาไว+ในห+ องโดยมี องค7 ประกอบ
สําคัญคือมีการใช+ DigitalToolSet เช2น InteractiveWhiteboard หรือ SmartBoard, Projector,Video Capture
System, Classroom Control System และชุดเครื่องคอมพิวเตอร7หรืออุปกรณ7พกพาอํานวยความสะดวกอื่น ๆ
ร2วมด+วยเป"นต+น แต2ในปAจจุบันและต2อไปในอนาคตอันใกล+นี้การเรียนรู+โดยใช+เทคโนโลยี ในรูปแบบของห+องเรียน
อั จฉริยะเปลี่ ยนแปลงไป ทํ า ให+ ก ารเรี ยนการสอนมี ก ารส2 ง เสริ ม การเรี ยนรู+แ ละสนั บสนุ นการเรี ยนแบบเชิ ง รุ ก
(Active Learning) ที่ผู+เรียนสามารถศึกษาค+นคว+า ค+นพบ และสร+างองค7ความรู+ใหม2ได+ด+วยตนเองผู+สอนสามารถใช+
เทคนิคการเรี ยนการสอนแบบเชิงรุ กในลักษณะของห+ องเรี ยนกลั บด+า น (Flipped Classroom) โดยใช+อุป กรณ7
(Device) ของตนเองเชื่ อ มโยงเข+ า ถึ ง การใช+ บริ ก ารจากคลาวด7 ค อมพิ ว ติ้ ง เพื่ อ สร+ า งการเรี ย นรู+ ใ ห+ ผู+ เ รี ย นได+ มี
ประสบการณ7และมีความคิดเชื่อมโยงหรือจัดกลุ2มสิ่งที่เรียนรู+ใหม2ให+สัมพันธ7กับความรู+เก2าด+วยตนเอง โดยมีผู+สอน
คอยทําหน+าที่ดูแลและแนะนํา (Coaching) ทําให+ผู+เรียนตั้งใจเรียนรู+คิด และสามารถเชื่อมโยงสิ่งที่เรียนรู+ใหม2ให+มี
ความสัมพันธ7กับความรู+เก2าของเกิดการเรียนรู+โดยการรับอย2างมีความหมาย เกิดการเรียนรู+โดยการค+นพบอย2างมี
ความหมายผู+เรี ยนได+คิ ดอย2างสร+างสรรค7 และเข+า กั บบริ บทของโลกที่ ได+ เปลี่ ยนแปลงไปตามแนวคิ ดของการจั ด
การศึกษาในศตวรรษที่ 21
เกริก ท2วมกลาง และจินตนา ท2วมกลาง. การพัฒนาสื่อนวัตกรรมทางการศึกษาเพื่อเลื่อนวิทยฐานะ.
กรุงเทพฯ:สถาพรบุšค, 2555.
สุคนธ7 สินธพานนท7. นวัตกรรมการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาคุณภาพของเยาวชน. พิมพ7ครั้งที่ ๔ .กรุงเทพฯ :
9119 เทคนิคพริ้นติ้ง, 2553.
โปรดปราน พิตรสาธรและคณะ. (2545). ที่นี่e-learning. กรุงเทพ : TJ Book.
ไพโรจน7 ตีรณธนากุลและคณะ. (2546). การออกแบบและการผลิตบทเรียนคอมพิวเตอร7การสอน.
กรุงเทพ : ศูนย7ส2งเสริมคุณภาพ.
อาณัติ รัตนถิรกุล. (2553). สร+างระบบe- learningmoodle ฉบับสมบูรณ7. กรุงเทพ : ซีเอ็ดยูเคชั่น
วชิราพร พุ2มบานเย็น. (2545). เทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร7. กรุงเทพฯ : ซอฟท7เพรส.
วศิน เพิ่มทรัพย7. (2548). ความรู+เบื้องต+นเกี่ยวกับคอมพิวเตอร7และเทคโนโลยีสารสนเทศ.
กรุงเทพฯ : โปรวิชั่น.
ศิรวัฒน7 สิงหโอภาส. (2558). เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา. สงขลา : มหาวิทยาลัยทักษิณ.
เมื่อ 'เทคโนโลยี' เป"นตัวช2วยการศึกษา? “เข+าถึงได+จาก กรุงเทพธุรกิจ:
https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/88890
Best Practices for Teaching Online #2. (ม.ป.ป.). เข+าถึงได+จาก ETS Tech Integration:
https://techintegration.ets.kmutt.ac.th/content/teaching-story/247
หน2วยศึกษานิเทศก7. (2562). แนวทางการนิเทศเพื่อพัฒนาและส2งเสริมการจัดการเรียนรู+เชิงรุก (Active
Learning). เข+าถึงได+จาก สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน:
http://academic.obec.go.th/images/document/1603180137_d_1.pdf
ปAณณ7 พัฒนศิริ. (19 กรกฎาคม 2564). COVID-19 Education Disruption: นัยต2อสังคมและเศรษฐกิจเมื่อ
โลกเปลี่ยนไปเรียนออนไลน7. เข+าถึงได+จาก Economic Intelligence Center:
https://www.scbeic.com/th/detail/product/769
สมรรถนะดานการออกแบบการวัดและประเมินผลการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

EP4.1 : การวัดและประเมินผลในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning
การประเมิ นผลการเรี ย นรู+ คือ การแสวงหาและการแปลความหมายของหลัก ฐานข+อมู ลที่ได+ จากการ

ประเมิน เพื่อที่จะทราบว2าการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนทําให+ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+หรือไม2เพียงใด เพื่อให+ครู
และนักเรียนนําข+อมูลที่ได+นี้ไปใช+ในการตัดสินใจให+กับผู+เรียนว2าจะเรียนรู+สิ่งใด และทําอย2างไรให+ดีที่สุด รวมทั้งใช+
ข+อมูลการประเมินผลไปใช+พิจารณาในการวางแผนพัฒนาการเรียนรู+ของนักเรียนเพื่อให+มีความรู+และความสามารถ
ตามมาตรฐานซึ่งถือเป"นความคาดหวังของสังคมที่ต+องการให+เกิดขึ้นกับนักเรียน
การประเมิน ตามมาตรฐาน(Standards - Based Assessment) หรือการประเมิ นอิ งมาตรฐาน คือ การวัด

ประเมินผลที่ตรงตามมาตรฐานหรืออิงมาตรฐานการเรียนรู+ตามที่หลักสูตรกําหนด โดยใช+มาตรฐานการเรียนรู+เป"น
ตัวตั้ง เพื่อให+ครอบคลุมผู+เรียนที่แตกต2างกัน การประเมินผลตามมาตรฐานอาจจะเป"นส2วนหนึ่งของแนวทางแก+ไข
ปAญหาที่ดี แต2ก็ต+องมีการสร+างมาตรฐานที่แตกต2างออกมาใช+เพื่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ต+องการให+เกิดกับผู+เรียน
มากขึ้น การประเมินอิงมาตรฐานมีความสําคัญในการปรับปรุงคุณภาพการศึกษา และพัฒนาการเรียนการสอนได+
เป"นอย2างดี ซึ่งต+องเชื่อมโยงการประเมินเข+ากับหลักสูตร และองค7ประกอบอื่นของรูปแบบการเรียนรู+ด+วย การ
ประเมิ น อิ ง มาตรฐานต+ อ งประเมิ นอย2 า งต2 อ เนื่ อ งโดยตั้ ง อยู2 บ นพื้ น ฐานของการช2 ว ยผู+ เรี ย นที่ จ ะพั ฒ นาความรู+
ความสามารถให+บรรลุตามวัตถุประสงค7ที่ตั้งไว+
รูปแบบการประเมิน 2 รูปแบบ
คือ Formative Assessment หรือการประเมินผลย2อยซึ่งเป"นการประเมินผลระหว2างเรียนตลอดเวลา และเป"น
ฐานของการประเมินที่นําไปสู2 Summative Assessment หรือการประเมินผลรวม ซึ่งเป"นขั้นการประเมินที่สรุป
การเรียนการสอนแล+ว
การเรียนรู+ เริ่มจากการประเมินแบบ formative ก2อน และไปสิ้นสุด ที่การประเมินแบบ summative เป"นการ
กําหนดรูปแบบการเรียนรู+อ ย2 างต2 อเนื่ อง ให+ครอบคลุ ม ทั กษะและความรู+ ที่จําเป" น มุ2งเน+นให+ ครู จัดการเรี ย นรู+ ที่
เหมาะสมให+เกิดกับนักเรียน
ลักษณะสําคัญของการประเมินแตละระดับ คือ
- Formative เป"นการประเมินเพื่อพัฒนาการเรียนในห+องเรียนช2วยกําหนดมาตรฐาน เนื้อหา และมีเกณฑ7
เป"นตัวกําหนด ทําให+การประเมินแบบนี้เป"นส2วนหนึ่งของระบบ การประเมินนี้ใช+เป"นส2วนหนึ่งในการวิจัย สามารถ
ประเมินเป"นระยะ ๆ ได+ตลอดเวลา Formative evaluation ได+กําหนดสิ่งจําเป"นที่ต+องมี 4 ข+อ คือ 1 กําหนดสิ่งที่

นักเรียนต+องเรียนรู+ 2 การแปลผลย+อนกลับสู2นักเรียน 3 นักเรียนมีส2วนร2วม 4 กระบวนการเรียนรู+
- Interim อยู2ระหว2างการประเมินแบบ formative กับ summative เป"นการประเมินช2 วงเวลาใดเวลา
หนึ่ง มักจะประเมินในระดับโรงเรียนถึงระดับเขต พื้นที่
- Summative เป"นการประเมินเพื่ อตั ดสินผลการเรียน ที่ครูประเมินจากข+อมูลของนัก เรียนตามความ
แตกต2า งแต2 ละคน ทําให+ มีการออกแบบเฉพาะสิ่ง ที่ ต+อ งการประเมิ น เพื่อให+ ครูสามารถวิ นิ จฉั ยการเรี ยนรู+ ข อง
นักเรียนแต2ละคนได+
ขอเสนอแนะดานการจัดการเรียนการสอนและใชการประเมินผล
1. นํ า มาตรฐานการเรี ยนรู+ มาเป" นตั วกํ า หนดและวางแผนในการประเมิ น ทั้ งแบบย2 อ ย และแบบรวมที่
เรียกว2าการประเมินผลตามมาตรฐาน (Standards–Based Assessment) หรือ อิงมาตรฐานการเรียนรู+
2. การตัดเกรด เกรดแต2ละระดับ จะต+องมีเกณฑ7การประเมินแบบ Rubric ไว+ชี้แจงเพื่อเทียบให+เห็นถึงการ
ประเมินที่อิงมาตรฐาน
3. ลั ก ษณะของข+ อ สอบที่ เป" นมาตรฐาน สอดคล+ อ งกั บ กิ จกรรมที่ อิ ง มาตรฐาน และให+ ค วามสํ า คั ญ กั บ
เปCาหมายของกิจกรรมที่เอื้อต2อการปรับปรุงการสอน จัดเตรียมเครื่องมือในการประเมินให+แก2ครูผู+สอน เพื่อนําไป
พัฒนาให+สามารถประเมินแล+วนําไปสู2การเรียนรู+ที่ดีขึ้น
4. มีคุณภาพและสร+างความมั่นใจในการประเมินผล คือ มีเหตุผลในการประเมิน และตัดสิน
5. มีความน2าเชื่อถือมีเครื่องมือการวัดและประเมินผล
6. มีหลักปฏิบัติสําคัญของการประเมินผลการเรียนรู+ให+การวัดประเมินผลเป"นส2วนหนึ่งของการวางแผนที่มี
ประสิทธิภาพ คือ เน+นที่วิธีการเรียนรู+ของนักเรียน ช2วยนักเรียนในการปรับปรุงการเรียนรู+ พัฒนาความสามารถใน
การประเมินตนเอง ตระหนักถึงความสําเร็จของการเรียนรู+
จุดประสงคPของการวัดผลและประเมินผลการศึกษา
ในการวัดผลและประเมินผลการศึกษานั้น มีจุดประสงค7ที่สําคัญดังนี้
1. เพื่อการคัดเลือก (Selection) การพิจารณารับนักเรียนเข+าเรียน ต+องอาศัยการวัดผลและประเมินผล
กรรมเพื่อให+ได+บุคคลที่มีคุณสมบัติเหมาะสมที่สุด
2. เพื่อจําแนกบุคคล (Classification) การจําแนกบุคคลออกเป"นพวกเก2งอ2อน สอบได+ สอบตก หรือการ
ให+เกรดเป"น A B C D E ก็ต+องอาศัยการวัดผลประเมินผลทั้งสิ้น
3. เพื่อวินิจฉัย (Diagnosis) การวัดผลและประเมินผลจะช2วยให+ครูสามารถวินิจฉัยได+ว2า เด็กคนใดเก2ง อ2อน
ด+านใด ซึ่งทําให+มองเห็นวิธีแก+ไขข+อบกพร2องต2างๆได+
4. เพื่อประเมินความก+าวหน+า (Assessment) การที่จะทราบได+ว2าผู+เรียนมีความเปลี่ยนแปลงในพฤติกรรม

ไปจากเดิมหรือไม2 เพียงใดนั้น จําเป"นต+องอาศัยการวัดผลประเมินผลเป"นเครื่องชี้ โดยมีการทดสอบก2อนเรียนและ
หลังเรียน แล+วนํามาเปรียบเทียบกันดู ก็จะทําให+ทราบความก+าวหน+าของผู+เรียนได+
5. เพื่อทํานาย (Prediction) การวัดผลและประเมินผลช2วยให+ได+ข+อมูลต2างๆเกี่ยวกับผู+เรียน ซึ่งสามารถ
นํามาประกอบในการพิจารราว2า นักเรียนคนใดควรเรียนอะไร ได+ดีในอนาคต ซึ่งจําเป"นสําหรับการแนะแนวเป"น
อย2างยิ่ง
6. เพื่อจูงใจในการเรียนรู+ (Motivating Learning) การวัดผลและประเมินผลเป"นวิธีการอย2างหนึ่งที่จะทํา
ให+ผู+เรียนเกิดความสนใจในการเรียน เกิดความพยายาม โดยเฉพาะเมื่อมีการทดสอบแล+ว ผู+เรียนได+ทราบผลการ
สอบของตนย2อมทําให+เกิดความกระตือรือร+นในการเรียน
7. เพื่อประเมิ นวิ ธีการสอนของครู (Evaluation of Treatment) การวัดผลและประเมินผลที่ ดีจ ะต+ อง
วัดผลทั้งตัวผู+เรียนและตัวครู ทั้งนี้เพราะการที่ผู+เรียนไม2ประสบความสําเร็จ อาจเกิดจากวิธีการสอนของครูที่ใช+ไม2ดี
วัสดุอุปกรณ7ไม2เหมาะสม ดังนั้นการวัดผลและประเมินผลวิธีการสอนของครูจึงมีความจําเป"น
8. เพื่ อ รั ก ษามาตรฐาน (Maintaining Standard) ในการผลิ ตกํ า ลั ง คนของสถาบั นต2 า งๆ จํ า เป" นต+ อ ง
คํานึงถึงคุณภาพ วิธีการอันหนึ่งที่จะใช+ในการรักษามาตรฐานก็ได+แก2 การวัดผลและประเมินผลนั่นเอง
ประโยชนPของการวัดผลและประเมินผลการเรียนการสอน
การวัดผลและประเมินผลการเรียนการสอน เป"นกระบวนการที่สําคัญในการจัดการเรียนการสอน เพราะก2อให+เกิด
ประโยชน7หลายประการ คือ
1. การประเมิ น ผลช2 ว ยการตั ด สิ น ใจในด+ า นการเรี ย นการสอน ผลที่ ไ ด+ จ ากกระบวนการวั ด ผลและ
ประเมินผล จะเป"นข+อมูลย+อนกลับที่นํามาใช+ในการปรับปรุงการเรียนการสอน
2. การประเมินผลช2วยตัดสินใจในด+านการแนะแนว ปกตินักเรียนมักจะมีปAญหาเกี่ยวกับการศึกษาต2อ การ
เลือกอาชีพ และปAญหาส2วนตัวอยู2เสมอ ซึ่งการวัดผลจะช2วยในเรื่องนี้ได+ ด+วยการใช+แบบทดสอบชนิดต2างๆ
3. การประเมินผลช2วยตัดสินใจด+านการบริหาร การประเมินผลการเรียนการสอนจะช2วยให+ผู+บริหารทราบ
ว2า ควรจะแก+ไขปรับปรุงกลไกการบริหารงานของสถานศึกษาอย2างไร
4. การประเมินผลช2วยตัดสิ นใจด+านการวิจัย การวิจัยในด+านการเรียนการสอน การแนะแนวและการ
บริหาร ย2อมต+องอาศัยข+อมูลพื้นฐานจากการวัดผลและประเมินผล หรือเครื่องมือที่ใช+ในการวัดผลสามารถนํามาใช+
เป"นเครื่องมือในงานวิจัยได+ด+วย
สมนึก ภัททิยธนี. (2560). การวัดผลการศึกษา. (พิมพ7ครั้งที่ 11). กาฬสินธุ7: ประสานการพิมพ7
อาภรณ7 ใจเที่ยง. (2553). หลักการสอน (ฉบับปรับปรุง พิมพ7ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร7
Annie brock and Heather Hundley. (2565). The Growth Mindset Playbook
(ฐานันดร วงศ7กิตติธร, ผู+แปล). สํานักพิมพ7บุšคสเคป. (ต+นฉบับพิมพ7ป‰ 2560)

EP4.2 : Formative Assessment
การประเมิ น เพื่ อ การพั ฒ นา (Formative Assessment) เป" น การประเมิ น เพื่ อ พั ฒ นาการเรี ย นรู+ ที่
ดําเนินการ อย2างต2อเนื่องตลอดการเรียนการสอน โดยมิใช2ใช+แต2การทดสอบระหว2างเรียนเป"นระยะๆ อย2างเดี ยว
แต2เป"นการที่ครูเก็บข+อมูลการเรียนรู+ของผู+เรียนอย2างไม2เป"นทางการด+วย ขณะที่ให+ผู+เรียนทําภาระงานตามที่กําหนด
ครูสังเกต ซักถาม จดบันทึก แล+ววิเคราะห7ข+อมูลว2าผู+เรียนเกิดการเรียนรู+หรือไม2 จะต+องให+ผู+เรียนปรับปรุง อะไร
หรือผู+สอนปรับปรุงอะไร เพื่อให+เกิดความก+าวหน+าในการเรียนรู+ตามมาตรฐาน/ตัวชี้วัด การประเมินระหว2างเรียน
ทํา ได+หลายรูปแบบ เช2น การให+ข+อแนะนํา ข+อสังเกตในการนําเสนอผลงาน การพูดคุยระหว2างผู+สอนกับผู+เรียนเป"น
กลุ2มหรือรายบุคคล การสัมภาษณ7 ตลอดจนการวิเคราะห7ผลการสอบ เป"นต+น
บทบาทของครูในการประเมินผลแบบ Formative Assessment

ครูต+องมีความชัดเจน และใช+ให+เหมาะสมกับวิธีการสอน และ เทคนิคของครู ครู ผู+บริหาร และนักการศึกษา ควร
ให+ความสําคัญกับการประเมินผล เพราะการประเมินผลอย2างถูกต+อง และยุติธรรม จะช2วยเพิ่มประสิทธิภาพการ
เรียนรู+ของนักเรียน ในความเป"นจริงในการศึกษาปAจจุบัน ครูขาดทักษะในการใช+ข+อมูลและดึง ข+อสรุป หลังจากการ
ประเมินผลแล+ว ในกระบวนการเรียนรู+ที่มีการประเมินที่มีคุณภาพสูง ครูต+องรู+ว2าในการประเมินผลนั้นมีเปCาหมาย
อะไร ทําอย2างไรจะไปถึงเปCาหมาย และมีวิธีใดที่ช2วยให+ประสบผลสําเร็จ ดังนั้น ครูต+องมีเทคนิค ในการสอนที่ต+อง
ใช+คําถาม เพื่อเน+นให+นักเรียนมีทักษะในการคิดที่ซับซ+อน และมีเหตุผล
บทบาทของนักเรียนในการประเมินผลแบบ Formative Assessment

นัก เรี ยนมี บ ทบาทในการเรี ย นรู+ รั บข+ อ มู ล มาใช+ ใ นการปรั บความคิ ด เชิง บวกและสนั บ สนุ น พั ฒ นาการเรี ย นรู+
ของตนเองได+ตามเกณฑ7 ครูจําเป"นต+องกําหนดเกณฑ7 (rubrics) และข+อมูลในการพัฒนานักเรียน เมื่อนักเรียนได+
รับรู+ จะเกิดความเชื่อมั่นและสามารถปฏิบัติตามเกณฑ7 นั้นได+การประเมินตนเองช2วยให+นักเรียนมีมาตรฐานการ
ทํางานสําหรับตนเอง เพื่อตัดสิน ชิ้นงานและการปฏิบัติงาน สิ่งสําคัญของการประเมิน เพื่อปรับปรุงการทํางานของ
นักเรียน แต2ไม2ใช2เพื่อจัดอันดับ หรือการลงโทษ
ขอเสนอแนะดานการจัดการเรียนการสอน กับการประเมิน Formative Assessment

- มีความต2อเนื่องและทําเป"นประจํา
- ใช+เพื่อกําหนดแนวทางการสอน
- เพื่อให+ข+อมูลปCอนกลับที่เป"นประโยชน7ต2อผู+เรียน
- ใช+เครื่องมือวัดแบบเป"นทางการและไม2เป"นทางการ
- มีการประเมินตนเอง
- มีข+อมูลที่สามารถใช+ประโยชน7ได+ต2อนักการศึกษา
วิธีการเรียนการสอนที่ใชในการประเมิน แบบ Formative Assessment
1. การตั้งเกณฑ7และจุดมุ2งหมาย
2. การสังเกต
3. การตั้งคําถาม
4. การประเมินผลด+วยตนเองหรือคู2
5. การรวบรวมข+อมูลของนักเรียน
ลักษณะของการประเมิน Formative Assessment มีดังนี้

1. เป"นการแบ2งวิชาออกเป"นหน2อยย2อยหลายๆหน2วย ซึ่งแต2ละหน2วยอาจใช+เวลาเรียน 1-2 สัปดาห7 แต2ละ
หน2วยนั้นอาจเป"นบทเรียนบทหนึ่ง เมื่อจบตอนแล+วก็มีการออกข+อทดสอบย2อย
2. จุดมุ2งหมายที่สําคัญของการประเมินผลย2อย ไม2ใช2การใช+เกรดที่จะไปตัดสินได+ตกหรือเกี่ยวกับการเลื่อน
ชั้ น แต2 ค วรจะเป" นการช2 วยนั กเรี ยนและครู ปรับปรุ ง การเรี ยนการสอน เพื่ อให+ เกิ ดการเรี ยนรู+ อ ย2 า งแท+ จริ ง การ
ประเมินผลย2อยนี้กระทําในระหว2างที่ครูกําลังดําเนินการสอนอยู2 และควรทําต2อเนื่องกันไปโดยสม่ําเสมอ เมื่อพบ
ข+อบกพร2องตอนใดก็แก+ไขได+ทันท2วงที
3. ควรจะสร+ า งแบบทดสอบเพื่ อ วิ นิจฉั ยความก+ า วหน+ า ของนั ก เรีย นเป" นระยะๆ เพื่ อ ตรวจดู ว2า นั ก เรี ย น
สามารถเรียนรู+ได+มากน+อยเพียงใด และเมื่อรู+ข+อบกพร2องคราวต2อไปก็ควรจะได+ชี้แจงหรืออธิบายเพิ่มเติม
4. การทดสอบย2อย ควรจะได+กระทําก2อนที่จะสอนใหม2 หรือควรจะทดลอบเกี่ยวกับทักษะ และความคิดรวบ
ยอดในด+านต2างๆ ก2อนที่จะมีการทดสอบรวม
5. การทดสอบย2อย เป"นประโยชน7ในการที่จะรวบรวมผลและข+อบกพร2องต2างๆไว+ซึ่งจะเป"นแนวทางในการ
สร+างหลักสูตรใหม2
6. ผู+ที่ใช+การประเมินผลแบบนี้ ควรจะตรวจดูว2าผลของการประเมินตรงกับจุดมุ2งหมายของการเรียนการ
สอนที่ตั้งไว+หรือไม2 แต2อย2างไรก็ตาม การออกข+อสอบแต2ละหน2วยหรือบทนั้นอาจจะวัดพฤติกรรมไม2ได+ครบทุกอย2าง
7. การประเมินผลย2อมจะเป"นเครื่องช2วยกระตุ+นให+นักเรียนเกิดการแข2งขัน และเรียนด+วยความตั้งใจอยู2เสมอ
8. การประเมินผลย2อยจะช2วยนักเรียนได+มาก เพราะเป"นการแบ2งขั้นการเรียนรู+ออกเป"นหน2วยย2อยตามลําดับ
จะทําให+นักเรียนเลิกวิตกกังวล เพราะเมื่อนักเรียนไม2ทราบตรงจุดไหนครูก็อธิบายเพิ่มเติมหรือทบทวนเสียก2อน
9. การประเมินผลย2อยมิได+มุ2งแบ2งแยกนักเรียน แต2มุ2งที่จะให+ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+อย2างแท+จริง
10. ในการสร+างข+อทดสอบย2อยนั้น ไม2ต+องการความรู+ใหม2 หรือทักษะที่ผิดปกติอย2างใด แต2จะเป"นการสร+าง
คําถามที่เรียงตามลําดับความสําคัญของพฤติกรรมการเรียนรู+และตามลําดับการสอนของครู
ประโยชนPของ Formative Evaluation ดังต2อไปนี้

1. ช2วยให+ นักเรียนแต2ละคนทราบว2าตนเองสามารถที่ จะเรียนรู+จนรอบรู+ (Master) หน2วยการเรียนแต2 ละ
หน2วยหรือไม2 โดยใช+วัตถุประสงค7ที่ตั้งไว+ก็จะเป"นแรงเสริมให+นักเรียนมีแรงจูงใจที่ จะเรียนรู+ต2อไป และในกรณี ที่
นักเรียนทําไม2ได+ครูก็จะได+ช2วยนักเรียนได+ทันท2วงที ทําให+นักเรียนซาบซึ้งในความเอาใจใส2ของครู ทําให+นักเรียนเอา
ใส2ในบทเรียนมากขึ้น และพยายามเรียนรู+สิ่งที่ทําไม2ได+จนรอบรู+
2. ช2วยครูในการสอนนักเรียน เพื่อให+เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียนแต2ละคน ครูอาจจะแบ2งหน2วย
ของการเรียนแต2ละหน2วยออกเป"นส2วนย2อย ตามลําดับความยากง2าย เป"นต+นว2าหน2วยเรียนเกี่ยวกับการเรียนเลข
เศษส2วน ครูอาจจะแบ2งหน2วยเรียนออกเป"น 10 ขั้น ตามลําดับความยากง2าย ดูว2านักเรียนแต2ละคนอยู2ระดับใด ตั้ง
ต+นจากการบวก ลบ คูณ หาร เลขจํานวนเต็ม จนถึงการใช+เศษส2วน ความหมายของเศษส2วน การบวก ลบ คูณ
หาร เศษส2วนเป"นต+น ถ+านักเรียน บวก ลบ คูณ หาร เลขจํานวนเต็มไม2ได+ก็ยากที่จะเรียนเลข บวก ลบ คูณ หาร
เศษส2วนได+ การวิจัยเกี่ยวกับนักเรียนที่ไม2มีความถนัดทางเลขพบว2า ถ+าครูพยายามช2วยโดยการแบ2งหน2วยเรียนเป"น
ส2วนย2อยและใช+ Formative Evaluation จะสามารถช2วยนักเรียนในการเรียนเลขได+ เพราะเมื่อนักเรียนสามารถ
ทําได+ตามวัตถุประสงค7ของหน2วยเรียนขั้นง2ายแล+วก็จะสามารถที่จะทําขั้นต2อไปโดยไม2ยากนัก
3. ช2วยครูวิเคราะห7ว2าจุดอ2อนของนักเรียนอยู2ที่ไหน หรือปAญหาของนักเรียนที่ทําไม2ได+คืออะไร และบอกให+
นักเรียนแต2ละคนทราบปAญหาในการเรียนแต2 ละหน2วย และวิเคราะห7ต2อไปว2า ทําไมนักเรียนถึงมีปAญหาทํา ไม2ได+
บางครั้งปAญหาก็ง2ายที่จะปรับปรุงแก+ไข เช2น การเลินเล2อ อ2านโจทย7 หรือคําถามไม2ละเอียด หรือตีความหมายผิด
หรือบางครั้งอาจจะเป"นเพราะความรู+พื้นฐานที่จําเป"นของนักเรียนไม2มี ไม2ว2าปAญหาของนักเรียนจะเป"นประเภทใด
ถ+าทราบก็จะได+แก+ไขทันท2วงที
4. ครูอาจจะใช+ Formative Evaluation ช2วยปรับปรุงการสอนของครู เป"นต+นว2า ถ+าหากนักเรียนทั้งห+อง
ทําข+อหนึ่งข+อใดผิดก็แสดงว2าการสอนหรือการอธิบายของครูอาจจะไม2แจ2มแจ+ง หรือทําให+นักเรียนเข+าใจผิด ถ+าหาก
นักเรียนมากกว2าครึ่งห+องไม2สามารถทําได+ ก็แสดงว2าครูควรจะหาวิธีสอนหรือวิธีอธิบายหน2 วยเรียนใหม2 หรือใช+
ตัวอย2างหรืออุปกรณ7การสอนที่จะช2วยให+นักเรียนเรียนรู+อย2างรอบรู+คือ สามารถทําได+ตามเกณฑ7ที่ตั้งไว+
5. Formative Evaluation ช2วยให+ทั้งครูและนักเรียนตั้งความคาดหวังสําหรับความสัมฤทธิผลของการสอบ
ไล2 ปลายป‰ ไ ด+ ถ+ า นั ก เรี ยนทราบอยู2 ต ลอดเวลาว2 า ตนทํ า ได+ จากผลของ Formative Evaluation ก็ จ ะตั้ ง ความ
คาดหวัง หรื อระดั บความทะเยอทะยานในการสอบไล2 ไว+ สูง และคิดว2 า ตนคงจะทํ า ได+ เป" นการช2 วยให+ นัก เรี ยนมี
แรงจูงใจที่จะตั้งใจเรียนให+ดี สําหรับนักเรียนที่ทําไม2 ได+ก็มีโอกาสแก+ ตัว พยายามแก+ไขจุดอ2อนของตน สามารถ
เรียนรู+จนรอบรู+ หน2วยเรียนแต2ละหน2วยได+ทําให+มีความมั่นใจในเวลาสอบไล2
สรุปแล+วในการเรียนการสอน ถ+าหากครูจะใช+ Formative Evaluation ช2วยให+นักเรียนแต2ละคนสามารถ
เรียนรู+จนรอบรู+ ทุกหน2วยเรียนก็จะเป"นการช2วยนักเรียนในการสอบไล2ตอนจบหลักสูตรทําให+นักเรียนมีความมั่นใจ
ในตนเอง และไม2มีความกระวนกระวายใจมากในขณะที่สอบ ข+อสําคัญที่สุดก็คือครูไม2ควรจะให+คะแนนเวลาที่ ใช+

Formative Evaluation และควรจะเน+นถึงประโยชน7ของ Formative Evaluation ให+นักเรียนทราบ
ยุพิน พิพิธกุล. (ม.ป.ป.). การสอนคณิตศาสตร7ระดับมัธยมศึกษา. กรุงเทพฯ: กรุงเทพการพิมพ7.
สุรางค7 โค+วตระกุล. (2541). จิตวิทยาการศึกษา. (พิมพ7ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ7แห2งจุฬาลงกรณ7
มหาวิทยาลัย.
เอกศักดิ์ บุตรลับ. (2537). ครูและการสอน. (พิมพ7ครั้งที่ 2). เพชรบุรี : สถาบันราชภัฎเพชรบุรี.

EP4.3 : Summative Assessment
การประเมินเพื่อตัดสินหรือการประเมินผลรวม (Summative Evaluation) เป"นการประเมินเพื่อ ตัดสิ น
ผลการจัดการเรียนรู+ เป"นการประเมินหลังจากผู+เรียนได+เรียนไปแล+ว อาจเป"นการประเมินหลังจบหน2วยการเรียนรู+
หน2วยใดหน2วยหนึ่งหรือหลายหน2วย รวมทั้งการประเมินปลายภาคเรียนหรือปลายป‰ ผลจากการประเมินประเภทนี้
ใช+ในการตัดสินผลการจัดการเรียนการสอน หรือตัดสินใจว2าผู+เรียนคนใดควรจะได+รับระดับคะแนนใด
ลักษณะของการประเมิน Summative Assessment มีดังนี้

1. เป"นการประเมินผลรวมทั้งหมดของหลักสูตร หรือเมื่อจบวิชาหนึ่ง ใช+ในการสอบไล2เพื่อเลื่อนชั้น หรือให+
ประกาศนียบัตร เป"นการประเมินคําที่ใช+ตอนสิ้นเทอมหรือปลายป‰ หรือเรียนครบวิชา ครบโปรแกรม ใช+ประเมินผล
ความก+าวหน+าหรือวินิจฉัยเกี่ยวกับผลของหลักสูตรหรือผลของการศึกษา หรือโครงการแห2งการศึกษา เป"นการ
ประเมินผลเมื่อการเรียนการสอนสิ้นสุดลงแล+ว
2. จุดมุ2งหมายของการประเมินผลรวม คือ ให+มีการทดสอบรวมและให+คะแนนเพื่อนําไปตัดสินการได+ตก
หรือเลื่อนชั้นนักเรียน
3. การประเมินผลรวมนี้ใช+เปรียบเทียบผลการเรียนรู+ตลอดป‰ หรือตลอดเทอมของนักเรียนเป"นรายบุคคล
4. การประเมินผลรวม จะมีการทดสอบสองหรือสามครั้งในแต2ละวิชา ซึ่งโดยปกติมักจะทําปลายภาคปละ
ปลายป‰
5. การประเมินผลรวมนี้ใช+ในการพิจารณาเริ่มต+นการสอนของวิชาที่จะสอนสืบต2อกันไป
6. การประเมินผลรวม มุ2งในการวัดผลทั่วๆไป ทั้งวิชาจะประเมินผลได+อย2างกว+างขวาง และวัดพฤติกรรม
ต2างๆได+ตามวัตถุประสงค7ของการเรียนการสอนที่ตั้งไว+
การวัดและประเมินผลผูเรียน ผูสอนสามารถใชวิธีการประเมินดังนี้
1) การประเมิ นตามสภาพจริ ง (Authentic Assessment) เป" นการประเมิ นด+ วยวิ ธีก ารที่ หลากหลาย
เพื่ อ ให+ ไ ด+ ผ ลการประเมิ น ที่ ส ะท+ อ นความสามารถที่ แ ท+ จ ริ ง ของผู+ เ รี ย น จึ ง ควรใช+ ก ารประเมิ น การปฏิ บั ติ
(Performance Assessment) ร2วมกับการประเมินด+วยวิธีการอื่น และกําหนดเกณฑ7ในการประเมิน (Rubrics) ให+
สอดคล+องหรือใกล+เคียงกับชีวิตจริง
2) การประเมินการปฏิบัติ (Performance Assessment) เป"นวิธีการประเมินงานหรือกิจกรรมที่ ผู+สอน
มอบหมายให+ผู+เรียนปฏิบัติงานเพื่อให+ทราบถึงผลการพัฒนาของผู+เรียน การประเมินลักษณะนี้ผู+สอนต+องเตรียมสิ่ง
สําคัญ 2 ประการ คือ ภาระงาน (Tasks) หรือเกณฑ7การประเมินกิจกรรมที่จะให+ผู+เรียนปฏิบัติ (Scoring Rubrics)
การประเมินการปฏิบัติ จะช2วยตอบคําถามที่ทําให+เรารู+ว2า “ผู+เรียนสามารถนําสิ่งที่เรียนรู+ไปใช+ได+ดีเพียงใด” ดังนั้น
เพื่อให+การปฏิบัติในระดับชั้นเรียนเป"นไปอย2างมีประสิทธิภาพ ผู+สอนต+องทําความเข+าใจที่ชัดเจนเกี่ยวกับประเด็น
ต2อไปนี้
- สิ่งที่เราต+องการจะวัด (พิจารณาจากมาตรฐานการเรียนรู+และตัวชี้วัด หรือผลลัพธ7ที่เราต+องการ)
- การจัดการเรียนรู+ที่เอื้อต2อการประเมินการปฏิบัติ
- รูปแบบหรือวิธีการประเมินการปฏิบัติ
- การสร+างเครื่องมือประเมินการปฏิบัติ
- การกําหนดเกณฑ7ในการประเมิน (Rubrics)
3) การประเมิ นโดยการใช+ คํา ถาม (Questioning) คํา ถามเป" นวิ ธีห นึ่ ง ในการกระตุ+ น/ชี้ แ นะให+ ผู+ เรี ย น
แสดงออกถึงพัฒนาการการเรียนรู+ของตนเอง รวมถึงเป"นเครื่องมือวัดและประเมินเพื่อพัฒนาการเรียนรู+ ดังนั้น
เทคนิคการตั้งคําถามเพื่อส2งเสริมการเรียนรู+ของผู+เรียน จึงเป"นเรื่องสําคัญยิ่งที่ผู+สอนต+องเรียนรู+และนําไปใช+ให+ได+
อย2างมีประสิทธิภาพ การตั้งคําถามเพื่อพัฒนาผู+เรียนจึงเป"นกลวิธีสําคัญที่ผู+สอนใช+ประเมินการเรียนรู+ของผู+ เรียน
รวมทั้งเป"นเครื่องสะท+อนให+ผู+สอนสามารถช2วยเหลือผู+เรียนให+บรรลุจุดมุ2งหมายของการเรียนรู+
4) การประเมินโดยการการสนทนา (Communication) เป"นการสื่อสาร 2 ทางอีกประเภทหนึ่งระหว2าง
ผู+สอนกับผู+เรียน สามารถดําเนินการเป"นกลุ2มหรือรายบุคคลก็ได+ โดยทั่วไปมักใช+อย2างไม2เป"นทางการ เพื่อติดตาม
ตรวจสอบว2า ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+เพียงใด เป"นข+อมูลสําหรับพัฒนา วิธีการนี้อาจใช+เวลา แต2มีประโยชน7ต2อการ
ค+นหา วินิจฉัย ข+อปAญหา ตลอดจนเรื่องอื่นๆ ที่อาจเป"นปAญหา อุปสรรคต2อการเรียนรู+ เช2น วิธีการเรียนรู+ที่แตกต2าง
กัน เป"นต+น
5) การประเมินการสังเกตพฤติกรรม (Behavioral Observation) เป"นการเก็บข+อมูลจากการ ดูการปฏิบัติ
กิ จกรรมของผู+ เรี ย นโดยไม2 ขั ด จั ง หวะการทํ า งานหรื อ การคิ ดของผู+ เรี ย น การสั งเกตพฤติ ก รรมเป" น สิ่ ง ที่ ทํ า ได+
ตลอดเวลา แต2ควรมีกระบวนการและจุดประสงค7ที่ชัดเจนว2าต+องการประเมินอะไรโดยอาจใช+เครื่องมือ เช2น แบบ
มาตรประมาณค2า แบบตรวจสอบรายการ สมุดจดบันทึก เพื่อประเมินผู+เรียนตามตัวชี้วัด และควรสังเกตหลายครั้ง
หลายสถานการณ7 และหลายช2วงเวลา เพื่อขจัดความลําเอียง
6) การประเมินตนเองของผู+เรียน (Student Self-Assessment) การประเมินตนเองนับเป"นทั้งเครื่องมือ
ประเมินและเครื่องมือพัฒนาการเรียนรู+ เพราะทําให+ผู+เรียนได+คิดใคร2ครวญว2าได+เรียนรู+อะไร เรียนรู+อย2างไร และ
ผลงานที่ทํานั้นดีแล+วหรือยัง การประเมินตนเองจึงเป"นวิธีหนึ่งที่จะช2วยพัฒนาผู+เรียนให+เป"นผู+เรียนที่สามารถเรียนรู+
ด+วยตนเอง
7) การประเมินโดยเพื่อน (Peer Assessment) เป"นเทคนิคการประเมินอีกรูปแบบหนึ่งที่น2าจะนําใช+เพื่อ
พัฒนาผู+เรียนให+เข+าถึงคุณลักษณะของงานที่มีคุณภาพ เพราะการที่ผู+เรียนจะบอกได+ว2าชิ้นงานนั้นเป"นเช2นไร ผู+เรียน
ต+องมีความเข+าใจอย2างชัดเจนก2อนว2าเขากําลังตรวจสอบอะไรในงานของเพื่อนฉะนั้นผู+สอนต+องอธิบายผลที่คาดหวัง
ให+ผู+เรียนทราบก2อนที่จะลงมือประเมิน การที่จะสร+างความมั่นใจว2าผู+เรียนเข+าใจการประเมินรูปแบบนี้ ควรมีการฝYก

ผู+เรียน
ประเมินผลการเรียนรูของผูเรียน
การประเมิน (Assessment) เป"นกระบวนการเก็บรวบรวมข+อมูลของนักเรียน และตีความหลักฐานการ
เรียนรู+นั้น ๆ เพื่อใช+ในการสรุปผลเกี่ยวกับการเรียนรู+ของนักเรียน โดยการประเมินนั้น สามารถแบ2งเป"น 3 ประเภท
ดังนี้
Assessment of Learning เป"นกระบวนการที่ทํา ณ จุดสิ้นสุดของการเรียนรู+ของนักเรียน ไม2ว2าจะท+าย
บทเรียน ทบทวนก2อนสอบ หรือ การสอบกลางภาคเรียนและปลายภาคเรียนก็ตาม ซึ่งเป"นการประเมินที่ทําเพื่อ
สรุปผลการเรียนรู+ของนักเรียน (Student Achievement) บนเปCาหมายการเรียนรู+ของนักเรียน ณ จุดสิ้นสุดนั้นๆ
ที่คุณครูได+ตั้งเอาไว+
Assessment for Learning เป"นกระบวนการที่ทําอยู2อย2างต2อเนื่องในขณะที่นักเรียนกําลังเรียนรู+ เพื่อช2วย
ให+คุณครู ได+ ติดตามผลการเรี ยนรู+ ของนั ก เรียนอยู2 อย2 างสม่ํา เสมอและปรั บเปลี่ ย นกระบวนการสอนของคุ ณ ครู
(Teaching) บนเปCาหมายการเรียนรู+ของนักเรียนในแต2ละช2วงที่คุณครูได+ตั้งเอาไว+
Assessment as Learning เรี ยกว2 า เป" นกระบวนการพิ เศษเลยก็ ว2า ได+ เพราะว2 า เป" นกระบวนการที่ ใ ห+
นักเรียนได+ตระหนักถึง และประเมินพฤติกรรมหรือกระบวนการคิดต2าง ๆ ของตัวเอง (Student Metacognition)
อยู2เรื่อย ๆ บนเปCาหมายการเรียนรู+ของนักเรียนที่คุณครูหรือแม+แต2ตัวนักเรียนเองได+ตั้งไว+
ซึ่ ง การประเมิ นทั้ ง สามรูป แบบนี้ ต+ อ งทํ า ไปควบคู2 กั น และสอดคล+ องกั น จึ งจะทํ า ให+ เกิ ด ผลทั้ ง ต2 อ (1)
ผลสัมฤทธิ์ในการเรียนรู+ของนักเรียน (2) กระบวนการสอนของคุณครู และ (3) การตระหนักรู+ต2อการเรียนรู+ของ
ตนเองของนักเรียน และสิ่งที่ขาดไปไม2ได+เลยที่ควรมีไปพร+อมกับการประเมินนั้นก็คือ ‘เปCาหมาย’ ค2ะ คุณครูควรที่
จะมีเปCาหมายในการเรียนรู+ของนักเรียนที่ตั้งไว+ตั้งแต2ต+นเทอม ว2าในแต2ละช2วงของการเรียนรู+นั้น นักเรียนควรที่จะมี
ผลสัมฤทธิ์ในการเรียนรู+ไปถึงไหนบ+างแล+ว และ นักเรียนก็ควรที่จะมีเปCาหมายเป"นของตัวเอง ว2า ณ เวลานั้น หรือ
ในช2วงเวลานั้น เขาอยากทําอะไรให+สําเร็จได+บ+าง เมื่อมีเปCาหมายครบจากทั้งคุณครูและนักเรียนแล+ว กระบวนการ
ประเมินใน 3 รูปแบบนี้ถึงจะครบถ+วนสมบูรณ7
การประเมิ น เพื่ อ การเรี ย นรู+ หรื อ Assessment for Learning (ALF) คื อ การประเมิ น ศั ก ยภาพและ
ความสามารถของตัวเด็กต2อเรื่องนั้นๆ โดยมีจุดมุ2งหมายเพื่อให+เด็กเข+าใจและมองเห็นแนวทางการพัฒนาต2 อของ
ตนเอง เป"นการประเมินเพื่อสร+างให+เด็กเกิดการเรียนรู+และเข+าใจในทักษะของตัวเองเพื่อที่จะให+เด็กๆนําความเข+าใจ
ที่เกิดขึ้นไปพัฒนาตัวเองต2อไป
จุดเด2นของการทําประเมินเพื่อการเรียนรู+ หรือ AFL คือ การให+เด็กได+สะท+อนความคิดของตัวเองออกมา

“เราอยากทําอะไร , อยากจะพัฒนาต2ออย2างไร และ ควรแก+ตรงไหนดี” จริงๆแล+วคําตอบที่ตัวเขาตามหานั้นมันอยู2
ในตัวของเขาเองมาตั้งแต2แรกแล+ว เขาก็แค2มองไม2เห็น หรือ หามันไม2เจอเท2านั้นเอง ดังนั้นการทํา AFL จึงเป" น
วิธีการประเมินที่จะพาตัวเขาไปตามหาคําตอบภายในใจของพวกเขาเอง เพื่อนําคําตอบที่หลบซ2อนอยู2มาพั ฒนา
ตัวเขาเองต2อไปโดยคําถามที่คุณครูควรจะถามเด็กๆในขณะที่ทํา AFL อยู2มีหลักๆ 3 ข+อดังต2อไปนี้
1. Where am I going? /ปลายทางการเรียนรู+ของตัวเขาคืออะไร?
2. Where am I now? /แล+วตอนนี้ตัวเขาล2ะอยู2ตรงไหนของเส+นทางการเรียนรู+
3. How can I close the gap? /แล+วเขาจะทํายังไงให+ตัวเขาไปถึงปลายทางการเรียนรู+ที่ตั้งไว+
ขอคิดสําคัญของการทํา Assessment For Learning ที่ควรจําให+ขึ้นใจมีดังนี้

1. การประเมินเพื่อการเรียนรู+ เป"นการประเมินที่มุ2งเน+ นให+ผู+เรียนเกิ ดการเรียนรู+และพั ฒนา ไม2ใช2การ
ประเมินปกติเพื่อเอาผลลัพธ7การเรียนรู+ที่ตั้งไว+ ดังนั้นเมื่อเด็กเกิดข+อผิดพลาด เช2น ทําผิด หรือ ทําไม2ได+ จึงไม2ควร
ซ้ําเติมเด็กๆ ในสิ่งที่เขาทําผิด แต2ควรให+กําลังใจและชื่นชมพวกเขาแทน เพื่อสร+างพลังให+พวกเขาจากภายใน ให+เขา
กล+าที่จะเรียนรู+ ไม2ใช2กลัวที่จะเรียนรู+เพราะถูกครูตําหนิ
2. คุณค2าที่แท+จริงของการเรียนรู+คือ “ข+อผิดพลาด” ข+อผิดพลาดที่เกิดขึ้นถือเป"นกําไรสําคัญที่ช2วยให+เด็กๆ
พัฒนาตัวเองได+อย2างมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพราะเขารู+ว2า เขาผิดพลาดในจุดนี้เพราะอะไรดังนั้นในครั้งหน+า เขาจะ
ไม2ผิดซ้ําในจุดเดิมอย2างแน2นอน ยิ่งผิดเยอะเขายิ่งได+เปรียบ ดังนั้นความผิดพลาดจึงไม2ใช2สิ่งที่ผิด แต2ความผิดพลาด
คือ แนวทางในการพัฒนาต2อยอดสู2ความสําเร็จ ดังนั้นเมื่อใดก็ตามที่เด็กทําผิดพลาดและไม2กล+าทําต2อ ก็เป"นหน+าที่
ของครูที่จะช2วยผลักดันให+เขาก+าวไปข+างหน+าได+อย2างมีความสุข และสนุกไปกับการเรียนรู+สิ่งใหม2ๆอย2างไม2หยุดนิ่ง
สุรางค7 โค+วตระกุล.(2541). จิตวิทยาการศึกษา. (พิมพ7ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ:โรงพิมพ7แห2งจุฬาลงกรณ7
มหาวิทยาลัย.
สมนึก ภัททิยธนี. (2555). การวัดผลการศึกษา. (พิมพ7ครั้งที่ 8). กาฬสินธุ7 : ประสานการพิมพ7.
สุรีพร อนุศาสนนันท7. (2554). การวัดและประเมินผลในชั้นเรียน. ชลบุรี : เก็ทกูšดครีเอชั่น.
สมรรถนะดานการโคช
EP5.1 : การโคชเพื่อการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning
The Four Pillars of Education สูเปwาหมายของการโคช

องค7การสหประชาติ (UNESCO) ได+ระบุหลักการพื้นฐานของการเรียนรู+ตลอดชีวิต ที่เสนอไว+ในรายงาน
เรื่อง Learning: The Treasure Within ต2อองค7การการศึกษาวิทยาศาสตร7 และวัฒนธรรมแห2งสหประชาชาติ เมื่อ
ค.ศ. 1995 ไว+ 4 ประการ มีชื่อเรียกว2า The Four Pillars of Education หรือสี่เสาหลักทางการศึกษา ได+แก2 1)
การเรียนเพื่อรู+ (Learning to know) 2) การเรียนรู+เพื่อปฏิบัติ ได+จริง (Learning to do) 3) การเรียนรู+เพื่อชี วิต
(Learning to be) และ 4) การเรียนรู+เพื่อการอยู2ร2วมกัน (Learning to live together) ดังนี้ (UNESCO. 1996)
1. การเรียนเพื่อรู (Learning to know) เป"นการเรียนรู+ที่มุ2งพัฒนากระบวนการคิด กระบวนการเรียนรู+
การแสวงหาความรู+และวิธีการเรียนรู+ของผู+เรียน เพื่อให+สามารถเรียนรู+และพัฒนาตนเองได+ตลอดชีวิต กระบวนการ
เรียนรู+เน+นการฝYกสติ สมาธิ ความจํา ความคิด ผสมผสานกับสภาพจริงและประสบการณ7ในการปฏิบัติ
2. การเรียนรูเพื่อปฏิบัติไดจริง (Learning to do) เป"นการเรียนรู+ที่มุ2งพัฒนาความสามารถและความ
ชํ านาญรวมทั้ ง สมรรถนะทางด+ า นวิ ชาชี พ สามารถปฏิ บัติง านเป" นหมู2 ค ณะ ปรั บประยุ ก ต7 อ งค7 ความรู+ ไปสู2 ก าร
ปฏิบัติงานและอาชีพได+อย2างเหมาะสม กระบวนการเรียนการสอนบูรณาการระหว2างความรู+ภาคทฤษฎีและการฝYก
ปฏิบัติงานที่เน+นประสบการณ7ต2างๆ ทางสังคม
3. การเรียนรูเพื่อชีวิต (Learning to be) เป"นการเรียนรู+ที่มุ2งพัฒนาผู+เรียนทุกด+านทั้งจิตใจและร2างกาย
สติปAญญา ให+ความสําคัญกับจินตนาการและความคิดสร+างสรรค7 ภาษาและวัฒนธรรม เพื่อพัฒนาความเป"นมนุษย7
ที่สมบูรณ7 มีความรับผิดชอบต2อสังคมสิ่งแวดล+อม ศีลธรรม สามารถปรับตัวและปรับปรุงบุคลิกภาพ ของตน เข+าใจ
ตนเองและผู+อื่น
4. การเรียนรูเพื่อการอยูรวมกัน (Learning to live together) เป"นการเรียนรู+ที่มุ2งให+ผู+เรียนสามารถด
ารงชีวิตอยู2ร2วมกับผู+อื่นในสังคมพหุวัฒนธรรม ได+อย2างมีความสุข มีความตระหนักในการพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน
การแก+ปAญหา การจัดการความขัดแย+งด+วยสันติวิธี มีความเคารพสิทธิและศักดิ์ศรีความเป"นมนุษย7และเข+าใจความ
หลากหลายทางด+านวัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อของแต2ละบุคคล ในสังคม
กระบวนการเรียนรู+ ที่เอื้อต2อการเรียนเพื่อรู+ (Learning to know) การเรียนรู+เพื่อปฏิบัติ ได+จริง (Learning to do)
การเรียนรู+เพื่อชีวิต (Learning to be) และการเรียนรู+เพื่อการอยู2ร2วมกัน (Learning to live together) ดังกล2าว
ควรมีลักษณะดังต2อไปนี้
1. การเรียนรูเชิงรุก (active learning) เป"นการเรียนรู+ที่ผู+เรียน มีบทบาทในการปฏิบัติกิจกรรมการ
เรียนรู+และตอบสนองกิจกรรมอย2างกระตือรือร+น (active response) จากการที่ได+ปฏิบัติกิจกรรมที่ อยู2ในความ
สนใจ และรับผิดชอบ ในการเรียนรู+ของตนเอง
2. การเรียนรูที่เนนการปฏิบัติกิจกรรม (activity – based learning) เป"นการใช+กิจกรรมต2างๆ กระตุ+น

การเรียนรู+ให+กับผู+เรียน ผู+เรียนลงมือปฏิบัติกิจกรรมด+วยตนเอง โดยใช+กระบวนการคิด กระบวนการเรียนรู+ และการ
แลกเปลี่ยนเรียนรู+
3. การเรียนรูเพื่อการเปลี่ยนแปลง (transformative learning) ที่มุ2งเน+น การเปลี่ยนแปลงจากภายใน
(inner) หรือเปลี่ยนที่ระบบคิด วิธีคิด กระบวนการคิด ให+ผู+เรียนเกิดตระหนั กรู+ว2าการเรียนรู+เป"นสิ่งที่ สําคัญ ใน
ฐานะที่เป"นเครื่องมือสําหรับการพัฒนาตนเองให+เป"นคนที่มีคุณภาพ มีศักยภาพ เพื่อทําประโยชน7ต2อส2วนรวม
4. การสรางความตระหนั ก รู ในตนเองที่ แ ทจริ ง (actualizing tendency) ของผู+ เรี ย นจนค+ น พบ
แนวทางและวิธีการพัฒนาตนเองอย2างต2 อเนื่อง ซึ่งทําได+โดยการให+ผู+เรียนตรวจสอบและประเมินตนเอง (self -
assessment) รวมทั้งการถอดบทเรียน (lesson - learned) ซึ่งเป"นสิ่งจําเป"นสําหรับการเรียนรู+ตลอดชีวิต
บทบาทของโค+ชและบทบาทของผู+เรียนที่ส2งผลต2อการเรียนรู+ข+างต+น สามารถแสดงได+ดังแผนภาพต2อไปนี้ สามารถ

แสดงได+ดังแผนภาพต2อไปนี้
แนวคิดเกี่ยวกับการเรียนรู+ที่เอื้อต2อการโค+ช
1. เปCาหมายการจัดการเรียนรู+ที่ชัดเจน
2. ตอบสนองธรรมชาติของผู+เรียนเป"นสําคัญ
3. เน+นผลที่เกิดจากการเรียนรู+ของผู+เรียน
4. มุ2งเน+นกระบวนการเรียนรู+และการแสวงหาความรู+
5. กิจกรรมการเรียนรู+สอดคล+องกับจุดประสงค7
6. การประเมินผลการเรียนรู+อย2างต2อเนื่อง
กระบวนการของการโคชเพื่อการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

1. การกําหนดเปwาหมาย (Goal)
การกําหนดเปCาหมายของการโค+ชผู+เรียนแต2ละบุคคล มุ2งเน+นผลลัพธ7การเรียนรู+ ทั้งด+านการรู+คิด ทักษะ
กระบวนการและคุ ณลั กษณะที่ พึง ประสงค7ซึ่ง วิ ธีการตั้ง เปC าหมายควรกํา หนดพฤติ กรรม การเรียนรู+ของผู+ เรี ย น
ในลักษณะที่เป"นรูปธรรม สามารถสังเกตได+ เช2น
- ผู+เรียนทํางานงานร2วมกับผู+อื่นได+
- ผู+เรียนใช+ความพยายามในการปฏิบัติงาน
- ผู+เรียนช2วยเหลือแบ2งปAนความรู+กับเพื่อนๆ
การกําหนดเปCาหมายของการโค+ชที่มีความชัดเจนและเป"นรูปธรรมสําหรับผู+เรียนแต2ละคน จะช2วยทําให+
การโค+ชมีประสิทธิภาพมากขึ้น กล2าวคือทําให+โค+ชที่ทําหน+าที่โค+ชมองเห็นเปCาหมายในการโค+ชของตนเองด+วย อีกทั้ง
ยังช2วยทําให+การประเมินผลการโค+ชทําได+ง2ายและตรงประเด็น
2. การตรวจสอบสภาพจริง (Reality)
การทบทวนสภาพจริ ง เกี่ ยวกับคุ ณภาพของผู+ เรี ยนที่ เป" นอยู2 ในปA จจุ บันว2า เป" นอย2างไร มีความต+ องการ
พั ฒนาหรื อต+ องได+ รับการโค+ช ในประเด็ นใด ซึ่ง วิ ธีการตรวจสอบอาจเป" นการพิ จารณาผลการเรี ยนรู+ ที่ผ2 า นมา
พฤติกรรมการเรียนรู+ที่สังเกตพบหรือใช+วิธีการซักถามแบบไม2เป"นทางการ ผลของการตรวจสอบสภาพจริงจะเป"น
ข+อมูลสารสนเทศสําหรับการกําหนดทางเลือกวิธีการโค+ช อีกทั้งการตรวจสอบสภาพจริง ช2วยยืนยันความถูกต+ อง
ของเปCาหมายการโค+ชได+อีกด+วย
3. การกําหนดทางเลือก (Option)
การกําหนดเทคนิควิธีการโค+ชบนพื้นฐานของสภาพจริงและตอบสนองเปCาหมายของการโค+ช เช2น การ
เลือกใช+เทคนิคสร+างความไว+วางใจ ด+วยการยิ้มแย+มแจ2มใส พูดด+วยคําสุภาพ ไพเราะ อ2อนหวาน หรือเทคนิคการตั้ง
คําถามที่กระตุ+นให+ผู+เรียนคิด แสวงหาคําตอบ ค+นหาทางเลือก การตัดสินใจ และการแก+ปAญหา เป"นต+นการกําหนด
ทางเลือกในการโค+ช ควรมีความสอดคล+องกับสภาพความต+องการได+รับการโค+ชของผู+เรียนแต2ละคน ซึ่งมีความ
แตกต2างกัน ตลอดจนสอดคล+องกับธรรมชาติของผู+เรียน สภาพอารมณ7ในขณะนั้น (จริตในการเรียนรู+หรือแบบการ
เรียนรู+) การกําหนดทางเลือกของการโค+ชที่ถูกต+อง ช2วยสนับสนุนให+การโค+ชประสบความสําเร็จ คือ การเรียนรู+และ
การคิดของผู+เรียน
4. การตัดสินใจ (Will, Way, Forward)
Will คือ การตั้งเปCาหมาย การมุ2งมั่นในการโค+ชเพื่อให+ผู+เรียนเกิดการเรียนรู+
Way คือ แนวทางการปฏิบัติที่นําไปสู2ความสําเร็จโดยมีเปCาหมายที่ชัดเจน และกําหนดขั้นตอนการประสบ
ความสําเร็จที่จะบรรลุในแต2ละขั้น
Forward คือ การทบทวนผลการปฏิบัติ และการเรียนรู+และพัฒนาต2อยอดการตัดสินใจเลือกทางเลือกที่ ดีที่ สุด

สําหรับการโค+ช และลงมือปฏิบัติการโค+ชเพื่อการบรรลุเปCาหมาย คือ การเรียนรู+และการคิดของผู+เรียน เกณฑ7การ
ตัดสินใจทางเลือกที่ดีที่สุดมีดังนี้
- เกิดประโยชน7สูงสุดต2อผู+เรียน
- ตอบโจทย7ความต+องการของผู+เรียน
- เป;ดโอกาสให+ผู+เรียนคิดและตัดสินใจ
- โค+ชแล+วผู+เรียนมีความสุขในการเรียนรู+
- โค+ชแล+วผู+เรียนเกิดกําลังใจและพลังการเรียนร
5. การประเมินผลการโคช (Evaluation)
การประเมินผลการโค+ช มีแนวคิดเพื่อตรวจสอบว2าผู+เรียนที่ได+รับการโค+ช มีพัฒนาการที่ดีขึ้นหรือไม2 ด+วย
วิ ธีก ารประเมิ น ตามสภาพจริ ง เป" นรายบุ ค คล เช2 น การทดสอบ การซั ก ถาม การประเมิ น ผลงาน การสั ง เกต
พฤติกรรม การสอบถามจากเพื่อนๆ ร2วมชั้นเรียน เป"นต+น แล+วนําผลการประเมินมาพัฒนาผู+เรียนอย2างต2อเนื่อง
รองศาสตราจารย7 ดร.วิชัย วงษ7ใหญ2, ผู+ช2วยศาสตราจารย7 ดร.มารุต พัฒผล.
การโค+ชเพื่อการรู+คิด (Cognitive Coaching). – กรุงเทพฯ : จรัลสนิทวงศ7การพิมพ7, 2558. 375 หน+า.

หน่วยที่ 4

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

หน่วยที่ 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

เอกสารประกอบการอบรมหลักสูตรการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

EP1.1 ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับสมรรถนะของผูสอนในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับสมรรถนะของผูสอนในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning การศึกษาไทย 1.0

หลากหลาย สอดคล+องและตอบสนองต2อความต+องการของผู+เรียน โดยครูอาจจะไม2มีความจําเป"นอีกต2อไป หรือถ+า

ผูสอนเตรียมพรอมอยางไร..เมื่อการศึกษาไทยกาวสูฐานสมรรถนะ ในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active

3. การสอนที่ตอบสนองความแตกตางระหวางบุคคล (Differentiated Instruction) ผู+สอนจําเป"นต+อง

4. การบูรณาการความรูขามศาสตรP โดยผู+สอนต+องสามารถวิเคราะห7ได+ว2า ผู+เรียนจําเป"นต+องรู+อะไร จึงจะ

การจัดการเรียนรู+ Active Learning ผู+สอนเป"นผู+ที่มีบทบาทสําคัญที่จะต+องเปลี่ยนบทบาทจากการทําหน+าที่

EP2.1 : สมรรถนะดานการออกแบบการสอนแบบ Active Learning

กรวยประสบการณ7การเรียนรู+ของ Edgar Dale

1. ประสบการณ7ตรง (Direct or Purposeful Experiences) เป"นประสบการณ7ที่เป"นรูปธรรมมากที่สุด สื่อ

6. นิทรรศการ (Exhibition) คือ การจัดแสดงสิ่งต2าง ๆ รวมทั้งมีการสาธิตและการฉายภาพยนตร7ประกอบ

กําหนดองคPประกอบของสมรรถนะการสอนแบบ Active Learning

พิมพันธ7 เดชะคุปต7 และพรทิพย7 แข็งขัน. (2551). สมรรถนะครูและแนวทางการพัฒนาครูในสังคมที่

สมรรถนะดานการออกแบบการสอนแบบ Active Learning

ไตรยางคPการศึกษา (Educational Trilogy)

จากวงจรการเรียนการสอน จะเห็นได+ว2าองค7ประกอบทั้ง 3 ส2วน มีความเกี่ยวข+องต2อเนื่องกันคือ

ดังนั้น ในการสอนจึงต+องตั้งจุดมุ2งหมายให+ผู+เรียนเกิดการพัฒนาทั้ง 3 ด+าน มิใช2เพียงด+านใดด+านหนึ่งเพียง

การวัดผลและประเมินผล เป"นตัวสรุปเพื่อบ2งชี้ถึงความสําเร็จว2าการจัดกระบวนการเรียนการสอน หรือการจัดการ

1. พุทธิพิสัย (Cognitive) จุดประสงค7การเรี ยนรู+ที่ เน+นความสามารถทางสมอง (Brain) ความรอบรู+ ใ น

ขั้นที่ 2 การกําหนดกิจกรรมการเรียนการสอน (Instruction)

กระบวนการจั ด การเรี ย นการสอน (Teaching Procedures) ตามแนวการสอนเพื่ อ การสื่ อ สาร

ขั้นที่ 3 การกําหนดวิธีการวัดผล และประเมินผล (Evaluation)

สมรรถนะดานการออกแบบการสอนแบบ Active Learning

กุญแจสําคัญการออกแบบ Outcome ในการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

ทําไมตอง learning outcome?

3) Outcomes Framework : กรอบสํ า หรั บการวางแผนหลั ก สู ตรและการสอนโดยที่ ทุ ก สิ่ ง ที่ ปฏิ บั ติ ใ น

การเขียน Learning outcomes

ขอแนะนําสําหรับการเขียน Student Learning Outcomes

การพัฒนา Learning outcomes สําหรับรายวิชาและบทเรียน (Developing learning outcomes for a

Learning Outcomes มีลักษณะที่แตกตางกัน 3 แบบ คือ

1. กระบวนการเรียนรู Passive Learning

การออกแบบหน2วยการเรียนรู+ หมายถึง การจัดทําและหรือพัฒนาหน2วยการเรียนรู+ที่สอดคล+องกับคําอธิบาย

การออกแบบกิจกรรมการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning)

กระบวนการออกแบบกิจกรรมการเรียนรูเชิงรุก (Active Learning)

การออกแบบหนวยการเรียนรูอิงมาตรฐานโดยใช Backward Design

การออกแบบการเรียนรูสามารถทําได 2 วิธี คือ

2) ผู+เรียนมีความสนใจ ประสบการณ7 และความสามารถในเรื่องอะไร

วิธีที่ 2 กําหนดมาตรฐานการเรียนรู+และตัวชี้วัด การสร+างหน2วยการเรียนรู+วิธีนี้ ใช+วิธีการหลอมรวมตัวชี้วัด

ได+แก2 การทดลอง การสาธิต ละคร วีดิทัศน7 ฯลฯ ชิ้นงานและหรือภาระงานเป"นหลักฐาน/ร2องรอย ว2านักเรียนบรรลุ

เทคโนโลยีจะเกี่ยวของกับการเรียนการสอน 3 ลักษณะ คือ

การใชเทคโนโลยีในการเติมเต็มการเรียน (Complement e-Learning)

การใชเทคโนโลยีในการแทนที่ชั้นเรียน (Replacement e-Learning)

การใช+เทคโนโลยีสําหรับการนําส2งเนื้อหา (Delivery System tools)ในกรอบของการใช+เทคโนโลยีในการเรี ยน

เทคโนโลยีสําหรับการนําสงเนื้อหา : Technology Internet tools ในการเรียนการสอน

และเกิดประสิทธิผลที่สุด โดยผสมผสานทั้งการเรียนออนไลน7และออฟไลน7ร2วมกัน ภายใต+รูปแบบที่เกิดจากความ

งานออกแบบภาพดิจิทัลบนคอมพิวเตอร7 สามารถถูกสั่งพิมพ7ออกมาด+วยเครื่องพิมพ7 3 มิติ ทําให+ได+โมเดล

สมรรถนะดานการออกแบบการวัดและประเมินผลการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

การประเมิ นผลการเรี ย นรู+ คือ การแสวงหาและการแปลความหมายของหลัก ฐานข+อมู ลที่ได+ จากการ

การประเมิน ตามมาตรฐาน(Standards - Based Assessment) หรือการประเมิ นอิ งมาตรฐาน คือ การวัด

ประเมินเป"นระยะ ๆ ได+ตลอดเวลา Formative evaluation ได+กําหนดสิ่งจําเป"นที่ต+องมี 4 ข+อ คือ 1 กําหนดสิ่งที่

4. เพื่อประเมินความก+าวหน+า (Assessment) การที่จะทราบได+ว2าผู+เรียนมีความเปลี่ยนแปลงในพฤติกรรม

สมรรถนะดานการออกแบบการวัดและประเมินผลการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

บทบาทของครูในการประเมินผลแบบ Formative Assessment

บทบาทของนักเรียนในการประเมินผลแบบ Formative Assessment

ขอเสนอแนะดานการจัดการเรียนการสอน กับการประเมิน Formative Assessment

ลักษณะของการประเมิน Formative Assessment มีดังนี้

ประโยชนPของ Formative Evaluation ดังต2อไปนี้

ในตนเอง และไม2มีความกระวนกระวายใจมากในขณะที่สอบ ข+อสําคัญที่สุดก็คือครูไม2ควรจะให+คะแนนเวลาที่ ใช+

สมรรถนะดานการออกแบบการวัดและประเมินผลการจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning

ลักษณะของการประเมิน Summative Assessment มีดังนี้

จุดเด2นของการทําประเมินเพื่อการเรียนรู+ หรือ AFL คือ การให+เด็กได+สะท+อนความคิดของตัวเองออกมา

ขอคิดสําคัญของการทํา Assessment For Learning ที่ควรจําให+ขึ้นใจมีดังนี้

The Four Pillars of Education สูเปwาหมายของการโคช