ኣብ ብሄራዊ ክልላዊ መንግስቲ ትግራይ ቢሮ ፋይናንስን

ትልምን ምስ መቐለ ዩኒቨርሲቲ ብምትሕብባር ኣብ ምሕደራ

መረዳእታ ዝተኻየደ መፅናዕቲ

(Final Version)

ጉንበት 2006 ዓ.ም

መቐለ

1
 ትሕዝቶ
ምዕራፍሓደ......................................................................................................................................................1
1. ሓፈሻዊመእተዊ.............................................................................................................................................1
1.1 መእተዊ...........................................................................................................................................1
1.2. ምርዳእመምርሒቅድመኩነት (TOR)...........................................................................................................2
1.3. ናይዚመፅናዕቲዓበይቲስራሕቲታት................................................................................................................3
1.4. መፅናዕቲንምክያድዝተጠቐምናዮምሜላታት.....................................................................................................3
1.5 ናይመፅናዕቲወከልቲኣመራርፃ.......................................................................................................................5
ምዕራፍክልተ....................................................................................................................................................7
2. ሓፈሻዊኩነታትምሕደራመረዳእታ.......................................................................................................................7
2.1. መእተዊ................................................................................................................................................7
2.2. መሓውርንሓይሊሰብንዝምልከት..................................................................................................................9
2.3. ሜላኣታኣኻኽባመረዳእታ........................................................................................................................12
2.4. ህልውስርዓተ-መረዳእታምሕደራ...............................................................................................................14
2.5. ሓፈሻዊገምጋምኪኢላታትፋይናንስንትልምን..................................................................................................17
ምዕራፍሰለስተ................................................................................................................................................19
3. ምሕደራመረዳእታ........................................................................................................................................19
3.1. ምሕደራመረዳእታኣብክልልቢሮታት...........................................................................................................19
3.1.1. ኪኢላልምዓታዊትልሚዝምልከት........................................................................................................19
3.1.2. ኪኢላምሕደራመረዳእታ...................................................................................................................21
3.1.3. ሴክተራትዝጥቀምሎምዓይነትመስርሕመረዳእታ......................................................................................25
3.1.4. ስሩዕመረዳእታመአከቢቕጥዒ.............................................................................................................26
3.1.5. ሜላመአከቢንመልአኺንመረዳእታ.......................................................................................................28
3.1.6. ማዕኸንመረዳእታ...........................................................................................................................31
3.1.7. ኣተዓቓቕባመረዳእታ.......................................................................................................................33
3.1.8. ኩነታትፅሬትመረዳእታ.....................................................................................................................35
3.1.9 ኣብኣግባብምሕደራመረዳእታዝተርኣዩፀገማት...........................................................................................38
3.1.9 መበገሲፀገማትምሕደራመረዳእታ.........................................................................................................41
3.1.11. ተጠቐምቲመረዳእታ......................................................................................................................42
3.1.12. ከይዲግብረመልሲምሃብ.................................................................................................................43
3.1.13. ዓይነትትልምንኣፈፃፅማሪፖርትን.......................................................................................................45

i
 3.1.14. ወሳኒኣካልኣብትሕዝቶትልምንኣፈፃፅማሪፖርትን.....................................................................................46
3.1.15. ንናይክልልኪኢላታትዝተውሃቡዓይነታትስልጠናታት...............................................................................47
3.1.16. ንናይወረዳኪኢላታትዝተውሃቡዓይነታትስልጠናታት...............................................................................49
3.1.17. ኣብናይቢሮታትሜላምሕደራመረዳእታዘጋጠሙፀገማት............................................................................51
3.2. ምሕደራመረዳእታኣብቤትፅሕፈታትወረዳ.....................................................................................................54
3.2.1. ኪኢላትልሚምህላው.......................................................................................................................54
3.2.2. ኪኢላምሕደራመረዳእታምህላው........................................................................................................55
3.2.3 መረዳእታቅጥዒብዝምልከት...............................................................................................................57
3.2.4. ኣተዓቓቕባመረዳእታሴክተራት...........................................................................................................58
3.2.5. ሴክተራትዝሰድዎዓይነትሪፖርት..........................................................................................................60
3.2.6 ሪፖርትንሙያዊግብረመልስን..................................................................................................................62
3.2.7. ዝተውሃቡስልጠናታት......................................................................................................................63
3.2.8 ኣብመረዳእታምሕደራዝረኣዩዓበይቲፀገማት.............................................................................................65
3.3. ዳሕሳስምሕደራመረዳእታኣብጣብያታትብርኪ...............................................................................................67
ምዕራፍኣርባዕተ...............................................................................................................................................69
4. መጠቓለሊሓሳባትንሪእቶን (Conclusoin and Recommendation).....................................................................69
4.1 ኣድላይነትግንዛበንለውጢኣራእያን...............................................................................................................69
4.1 ኣወዳድባ ብዝምልከት.............................................................................................................................70
4.2 መሰርሕብዝምልከት................................................................................................................................70
4.3 ኣብኩለንሴክተራትመሓውርምሕደራመረዳእታንኽህለዉኣብምግበር......................................................................71
4.4 ስሩዕናይመረዳእታመአከቢቅጥዒ (standard Format) ምጥቓም.......................................................................72
4.5 ስልጠና ብዝምልከት.............................................................................................................................72
4.6 ኣመራርፃንኣመዳድባንሓይሊሰብ.................................................................................................................73
4.7 ስርዓትክትትልንቁፅፅርን...........................................................................................................................74
4.8 ስርዓትርክክብምሕንፃፅ............................................................................................................................74
4.9 መረዳእታኣተኣኻኽባንኣተዓቓቕባ................................................................................................................74
4.10 መረዳእታንተጠቀምቲኣብምትሕልላፍ........................................................................................................75
4.11 ዓመታዊስታትስቲካዊመሄፅትምድላው (Annual statistical abstract)............................................................75
4.12 ስነ-መሬታዊመረዳእታምዕቃብዝምልከት.....................................................................................................76
ምዕራፍሓሙሽተ..............................................................................................................................................77
5. ዝተሓበሩ ስሩዕ ቅጥዒታት (Standard Formats)..........................................................................................77
5.1 ዝተቐረፀስሩዕዑደትመረዳእታ........................................................................................................................77

ii
6. ስነ-መሬታዊ መረዳእታ መአከቢ ቕጥዒ (Spatial Data collection format).....................................................70
7. ስሩዕፍሰትሓበሬታትልምንኣፈፃፅማሪፖርት............................................................................................................1

iii
 ምዕራፍሓደ

1. ሓፈሻዊመእተዊ
1.1 መእተዊ
ናይ ክልል ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ልእኽቶ ካብዝኾኑ ሓደ ምድላው ናይ ዕብየት ትልምን ኣንፈትን እዩ፡፡
ብተወሳኺ ድማ ናይ መንግስቲ ፋይናንስ ምምሕዳርን ምቁፅፃርን ብዘተኣማምን መንገዲ ምምራሕን ከምኡ
እውን ብቕድመን ድሕረን ገምጋምምርግጋፅ ሓቃውነት እዩ፡፡ ብተወሳኺ ድማ እዚ ቢሮ ንናይ ክልል መንግስቲ
ማሕበራውን ስነቁጠባውን ፖሊሲ ምኽሪ ዝህብ ኮይኑ ብሓፈሻ ትክክለኛ ዝኾነ ስነቁጠባዊ ምሕደራ ኣብ
ስራሕ ክውዕል ይገብር፡፡ ናይ ስነቁጠበዊ ምሕደራ ናይ መወዳእታ ሽቶ ምሰላጥ ዕብየት ሰነቁጠባ ፣ ምንካይ
ድኽነት፣ ፍትሓዊ ዝኾነ ሃፍቲ ዘላቕነት ብዘለዎ መንገዲ ምምራሕ እዩን፡፡ ምሕደራ ሰነቁጠባ ዝበሃል ኣብ
ክልተ ከፊልካ ምርኣይ ይከኣል፡፡ እዚኦም እውን ምሕደራ ማክሮኢኮኖሚክን ምሕደራ ማይክሮኢኮኖሚክን
ዝበሃሉ ኾይኖም" ምሕደራ ማክሮኢኮኖሚክ ብዛዕባ ኣጠቓላሊ ፖሊሲ ተግባራት ንኣብነት ከም ናህሪ ዋጋ፣
ስእነት ስራሕን ክልላዊ ምህርቲን እንተፅንዕ፤ ምሕደራ ማይክሮኢኮኖሚክ ድማ ብዛዕባ ቀጥታዊ ዝኾኑ ፖሊሲ
ተግባራት ንኣብነት ዋጋ ምህርቲ ሕርሻ ፣ እንዱስትሪ፣ ማዕድን፣ ማሕበራዊ ግልጋሎትን የፅንዕ፡፡

እቲ ዘሎ ኢኮኖሚያዊ ምንቅስቓስ ካብ ዝተሓተ ናብ ዝለዓለን ኣድላይ ናብ ዝኾነን ዕብየት ንምስግጋር ናይ

ዚኦም ኣብ ላዕሊ ዝተገለፁ ማክሮኢኮኖሚ መዐቀኒታት ዝተተለመ ለውጢ ኣድላዪ እንትኾን ነዚ ድማ
ትኽክለኛ ዝኾነ ናይ መነግሰቲ ፖሊሲ የድሊ እዩ፡፡ ብቐዳምነት ማክሮኢኮኖሚክ ፖሊሲ ኣብ ባይታ ዘለዉ
ሓቅታት ብምጥቃም ቀፃሊ ናይ ኢኮኖሚ ጉዕዞ እንታይ ከምዝመስል ይገልፅ፤ ብኻልኣይ ደረጃ ድማ ናይ እቲ
ፖሊሲ ባህሪያትን ፍፃመታትን ኣብ ዘለዉ በዝሒን ፅሬትን መረዳእታት ይውሰን፤ ነዚ ድማ ናይ ፖሊሲ
መፅናዕትን ምርምርን ከምኡ እውን እኹል ፣ ዘተኣማምን ፣ ሓቀኛን እዋናዊን ዝኾነ መረዳእታ የድሊ፡፡

እኹልን ሓቀኛን መረዳእታ ምህላው ትኽክለኛ ዝኾነ ዉሳነ ንኽትውስን ከምኡ እውን ንዝትውስኖ ውሳነ ቀሊል
እንትገብር ሸቶኻ እውን ንክትወቅዕ ይገብረካ፡፡

ነዚ እውን እዩ መረዳእታ ናይ ኩሎም ማሕበረ ኢኮኖሚያዊ ፖሊሲታት ዕብየት መበገሲ ዝበሃል፤ ብፍላይ
ድማ እኹል ፣ ሓቃውን ወቕታዊን መረዳእታ ውፅኢታዊ ዝኾነ ኢኮኖሚያዊ ዕበየት ክመፅእ ይገብር። ብኻሊእ
ኣገላልፃ እኹልን ዘተኣማምንን መረዳእታ ኣብ ፅሬት ውሳነ ፖሊሲ ዘለዎ ረብሓ ዝለዓለ ስለ ዝኾነ ዓብዪ
ጠመተ ክግበረሉ ይግባእ፡፡ በዚ እዩ ድማ መረዳእታ ዋና ኣካል ናይ ሓንቲ ዓዲ ፖሊሲ ተገይሩ ዝውሰድ፤
ዝተሓረየን ውፅኢታዊን ፖሊሲ ካብ ዘድልይዎ ነገራት እቲ ሓደ ፅፁይን ዘተኣማምንን መረዳእታ ምህላይ እዩ፡፡
ብተወሳኺ ኣብ ክልልና ዘሎ ማሕበረ ኢኮኖሚያዊ ምንቅስቓስ ካብ ግዘ ናብ ግዘ ዓሚቑን ሰፊሕን እናኾነ

1
ብምምፃኡ ናይ መረዳእታ ኣድላይነት እውን ብኡ ልክዕ እናዓበየ እዩ ዝኸይድ ዘሎ፤ ፅሬት መረዳእታ ኣብ ናይ
ዕብየት ትልሚ ዘስዕቦ ለውጢ ዝዓዘዘ ስለዝኾነ ምእኹል ዝኾነ ናይ መረዳእታ ምሕደራ የድሊ እዩ።

ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ዝንጥቀመሎም ክልተ ዓይነት ሜላታት ኣለው፡፡ እዚኣቶም ድማ ወረቐት ዝጥቀምን
ኮምፕዩተር ዝጥቀምን እዮም፡፡ ወረቐት ዝጥቀም ሜላ መረዳእታ ምሕደራ ማለት ኩሎም ስራሕትና ብናይ
ሰብ ኢድን ሓንጎልን ተጠቒምና እንትንሰርሕ እንትኾን ኮምፕዩተር ዝጥቀም ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ግና
ኮምፕዩተር ብሓጋዝነት ይጥቀም። ሓዲኡ ንሓዲኡ ምሉእ ብምሉእ ዘወግዶ እንተይኮኑስ ክሊቲኦም ሜላታት
ዝተሓጋገዙ እዮም። ኣብዚ ሐዚ እዋን ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ዝጥቀመሉ ዘሎ ናይ መረዳእታ ምሕደራ
እንትንርኢ ብኣብዝሓ ብኢድን ሓንጎል ሰብን ዝስራሕ እዩ፡፡ ዋላ እኳ ብኮምፕዩተር ዝተሓገዘ ምሕደራ
መረዳእታ ብዙሕ ወፃኢ ዝሓትት እንተኾነ ከም ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ግና ኣሰራርሓኡ ኹሉ ብኮምፕዩተር
ዝተሓገዘ ክኸውን ይግባእ፡፡ ነዚ ድማ እቲ ቢሮ ኣብ ሃርድዌር(Computer unit) ፣ ሶፍትዌር(programs) ፣
ስራሕቲ ፅገና ሰፋሕቲ ስራሕቲ ክሰርሕ ይግባእ፡፡

ብተወሳኺ ድማ ከም ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ዝእከብ መረዳእታ ዝተፈላለየ ክኸውን ስለዝኽእል ናብ ሓደ

ዓይነትን ምእኹል ዝኾነ ምሕደራ መረዳእታ ምእታውን ዘይምእታውን ክረአ ዝግብኦ ፀገም እዩ::

1.2. ምርዳእመምርሒቅድመኩነት (TOR)

ብመጀመሪታ ደረጃ እዚ ናይ መፅናዕቲ ጉጅለ ስራሑ እንትጅምር ብሙሉእ ድሌት ስለዝነበረ ነቲ ዝተወሃበና
መምርሒ ቅድመ ኩነት ተረዲእና ኢና ተበጊስና፡፡ ነዚ ድማ ዝተፀሓፈ መምርሒ ቅድመ ኩነት ግልፂ ብምንባሩ
እንታይ ክንሰርሕ ከምዘለና ብዕሊ ተረዲእና ኢና ናብ ስራሕ ኣቲውና፡፡ በዚ ድማ እቲ ዓሚልና ክስረሐሉ ዝደልዮ
ከምዚ ዝስዕብ ተነፂሩ ናብ ስራሕ ኣቲና ኢና፡፡

 ኣብ ባይታ ዘሎ ኩነታት ዑደት መረዳእታ ምፍታሽ

 ኣብቲ ህሉው ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ዘለው ፀገማት ምፍታሽ
 ኣብ ቁፅፅርን ገምጋምን ዑደት መረዳእታ ዘሎ ክፍተት ምፍታሽ
 ጥሙር፣ ስሩዕን ሙሉእነት ዘለዎን መስርሒ ምሕደራ መረዳእታ (Standardized format) ምድላው
 መስራሓይን ተሓታትነት ዘረጋግፅን ሜላ መረዳእታ ምሕደራ ንክህልው ዘኽእል መፅናዕታዊ ሪእቶ
ምሃብ

1.3. ናይዚመፅናዕቲዓበይቲስራሕቲታት
ምድላውን ፈተነን ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ከይዲ ስለዝኾነ ኣብ ዝተፈላለዩ ክፋላት ከፊልካ እዩ ዝስራሕ፡፡
ብዚ መሰረት ድማ እዚ ናይ መፅናዕቲ ጉጅለ ስራሕቱ ከምዚ ዝስዕብ ኣዋዲዱ ናይ ዓሚሉ ድልየት ንምምላእ
ፃዕሪ ኣካይዱሎ፡፡

2
  መፅናዕቲ ህሉዊ ኩነታት ምሕዳራ መረዳእታ ብምፍታሽ ናይዳህሳስ ዶኩመንት ምድላው
 ሱሩዕ ወይከዓ ወጥ ዝኾኑ መአከቢ መረዳእታ፡ መተለምን ኣፈፃፅማ ሪፖርት መልኣኽን ቅጥዒታት
(Standardized formats) ምቕራፅ
 ንፖሊሲ ምሕደራ መረዳእታ ዝሕግዙ ኣድለይቲ መፅናዕታዊ ሪእቶ ምሃብ

1.4. መፅናዕቲንምክያድዝተጠቐምናዮምሜላታት
ኣብ መእተዊ ከም ዝተገለፀ ናይ እዚ መፅናዕቲ ቀንዲ ዓላምኡ ትልምን ፋይናንስን ክልል ትግራይ ዘቐመጦም
መበገሲታት ተጠቒምካ ዘሎ ህሉዊ ኩነታት ምሕደራ መረዳእታ ዳህሲስካ ኣግባብ ዘለዎ ስርዓት ምሕዳራ
መረዳእታ ንኽህልው ፖሊሲን መመሓደሪ ደንቢን ንምዲላው ዝጠቕሙ መፅናዕታው ሓሳባት ንምቕራብ
ዝዓለመ እዩ፡፡ ከም ዝፍለጥ መፅናዕቲ ንምከያድ ሜላ መፅናዕቲ (methodology) ኣገዳሲ ስለ ዝኾነ ኣብ
መፅናዕትና ዝተጠቐምናዮም ናይ ዳህሳስ መሳርሒታት ከም ዝስዕብ ተቐሚጦም ኣለዉ፡፡

ዳህሳስ ዶኩመንትታት

 መረዳእታ ንምምሕዳር ዝምልከቱ ቅድሚ ሐዚ ዝተገበሩ ፃዕርታት ኣብ ናይ ክልል ቢሮታት ፣ ኣብ

ወረዳታትን ጣብያታትን ምፍታሽ፣
 ናይ መረዳአታ ምሕደራ (ኣተኣኻኽባ፣ ትንተና፣ ኣተዓቓቕባን ሪፓርት ኣደላልዋን) ዝምልከት
ዝተቐመጡ መተሓዳደሪ ደንቢታት ፣
 ናይ መረዳእታ ኪኢላን ትልሚ ኪኢላን ትምህርቲ ደረጃ ፣ ስራሕ ልምዲ ፣ ናይ ዕብየት ብርኪ
 ቕድሚ ሐዚ ዝነበሩ ናይ ስራሕቲ ኣፈፃፅማን ሪፖርት ኣደላልዋንምፍታሽ እዮም፡፡

ናይ ጉጅለ ምይይጥ (Focus Group Discussion)

ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ዘለዉ ህልው ኩነታትን ዓበይቲ ፀገማትን ንምፍላይ ኣብ ዝገበርናዮ ዳህሳሳዊ
መፅናዕቲ ዝተጠቐምናሉ ካሊእ ሜላ ድማ ናይ ጉጅለ ምይይጥ እዩ፡፡ ናይ 10 ወረዳታት ትልምን ፋይናንስን
ቤትፅሕፈት ሓለፍቲ፣ ልምዓታዊ ትልምን ኪኢላታት ምሕደራ መረዳእታን፣ ናይ 10 ጣብያታት ከይዲ ስራሕ
ሓለፍትን ብኣካል ብምርካብ እቲ መፅናዕቲ ጉጅለ ዓፙቕን ዝርዝርን ምይይጥ ብምክያድ መረዳእታ ተኣኪቡ
እዩ፡፡

ስሩዕ ዝኾነ ቃለ መሕትት

ኣብ ላዕሊ ካብ ዝተቐመጡ ሜላታት ብተወሳኺ ኣብ ህሉው ኩነታት መረዳእታ ምሕዳራ (መረዳእታ

ምእካብ፣ ምትንታን፣ ምዕቃብን ሪፖርት ምድላውን) ንምድህሳስ ካብ ዝተጠቐምናሎም መስርሕ ስሩዕ ዝኾነ

3
ቃለ መሕትት ሓደ እዩ፡፡ ቃለ መሕትት (questionnaire) ኣብ ዛዳለውናሉ ግዜ ምስ ክልል ቢሮ ትልምን
ፋይናንስን ሓለፍትን ኪኢላታትን ስፍሕ ዝበለ ምይይጥ ተገይሩ እዩ፡፡ንወረዳን ንክልል ቤት ፅሕፈታት ክልተ
ዝተፈላለዩ ቃለ መሕትት ተዳልዮም እዮም፡፡ ንናይ ወረዳ ቃለ መሕትት (questionnaire) ቅድመ
ሙኮራ(pilot test) ኣብ ወረዳ ክልተ ኣውላዕሎ ብምክያድ ኣድላይ ዝኾነ ምምሕያሻት ተገይርሉ ኣብ ትግበራ
ውዒሉ እዩ፡፡ ንክልል ዝተዳለወ ቃለ መሕትት (questionnaire) ናይክልል ቢሮ ትልምን ፋይናንስን
ዝምልከቶም ኪኢላታት ሪኢቶ ንክህብሉ ብምግባርን ሓሳባቶም ብምክታትን ንክዳሎ ተገይሩ እዩ፡፡ ኣብ
ተግባራውነቱ ድማ ብመልክዕ ምይይጥ ምስ ሕድ ሕድ ናይ 8 ገጠር ወረዳታት ዝርከቡ 17 ቤት ፅሕፈታትን
ኣብ 2 ከተማ ወረዳታት ዝርከቡ 18 ቤት ፅሕፈታትን ፣ ናይ ክልል 27 ኤጀንሲታት /
ቢሮታት/ኢንተርፕራይዛት ኣካይድና ኢና፡፡ኮይኑ ግና እዚ መፅናዕታዊ ሪፖርት ናይ ክልል ኤጀንሲ ደ.ኣ.ን.ት
መረዳእታ ኣብ መደባት ስታንዳርድ ጥራሕ እዩ ኣካቲቱ፡፡ ምኽንያቱ ድማ መረዳእታ ብእዋኑ ስለዘይተመለሰልና
እዩ፡፡

ትዕዝብቲ ብምክያድ

ናይ ወረዳታት ቤትፅሕፈት ትልምን ፋይናንስን ከምእዉን ናይኩለን ወረዳታት ቤትፅሕፈታት ሕርሻን

ልምዓታዊ ትልሚ ሓለፍትን ኪኢላታትን ዝተረኸብሉ ኣብከተማ ዉቕሮ ኣብዝተሳለጠ ስልጠና ተረኺብና
ትዕዘብቲ ምውሳድ ከም ሜላ ናይ ዳህሳስና ገይርና ተጠቒምናሉ ኢና፡፡

1.5 ናይመፅናዕቲወከልቲኣመራርፃ
ከም ዘፍለጥ መፅናዕቲ ንምከያድ ኩሎም ወረዳታትን ጣብያታትን ንምክታት ብመንፅር ግዘ ይኹን ገንዘብ
ብጣዕሚ ኣፀጋሚ ስለዝኾነ ኣብዚ መፅናዕቲ ወረዳታት ንምምራፅ ዝተጠቐምናዮ ሜላ ብዘለወን ናይ መሰረተ
ልምዓት እታወታት መሰረት ብምግባር ኣብ ሰለስተ (ትሑት፣ማእኸላይ ፣ ዝላዓለ) ኸፊልና ወከልቲ ኩኾና
ከምዝኽእላ ተኣሚኑሉ ብዝርዝር በዚ ዝስዕብ ስእሊ ተመልኪቱ ኣሎ፡፡

4
Figure ስእሊ 1፡ናይመፅናዕቲወከልቲኣመራርፃ

ናይ መፅናዕቲ ወከልቲ ኣመራርፃ

ካብ ክልል ካብ ገጠር ወረዳታት ካብ ከተማ ወረዳታት ካብ ጣብያታት

27 ሴክተራት 8 ወረዳታት 17 ሴክተር 2 ወረዳታት 18 ሴክተር 10 ጣብያታት

ኣብዚ መፅናዕቲ ዝተኻተታ ዝርዝር ሴክተራት፣ ወረዳታትን ጣብያታትን ኣብ ሕዛል ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ወርክሾፕ ምክያድ

ናይ መፅናዕትና ውፅኢት ናብ ዝምልከቶም ኣካላት ንምብፃሕን ግብረ-መልሲ ንምርካብን ዝዓለመ ዎርክሾፕ

ምክያድ ኣገዳሲ ብምዃኑ ብቐዳምነት ኣብ ሓፈሻዊ ከይዲ እቲ ዳህሳስ ኣመልኪቱ ናይ ቢሮ ትልምን ፋይናንስ
ሓለፍትን ኪኢላታትን ኣብዝተረኸብሉ ዝተሳለጠ እንትኸውን ዝተረኽቡ ርኢቶታት ምስቲ ናይመፅናዕትና
ደረት ብምግንዛብ ከምእታዎት ተጠቒምናሉ ኢና፡፡ ቀፂሉውን ኣብእዚ ነቕርቦ መፅናዕታዊ ዶኩመንት
ብተመሳሳሊ ዝምልከቶም ሓለፍትን ኪኢላታትን ኣብዝርከቡሉ ካልኣይ ዎርክሾፕ ከነካይድን ዝርከቡ ጠቐምቲ
ሓሳባት ብምክታት እቲ መፅናዕቲ ክዛዘም እዩ፡፡

5
 ምዕራፍክልተ

2. ሓፈሻዊኩነታትምሕደራመረዳእታ
2.1. መእተዊ
አብ ምሕደራ መረዳእታ ካብ እዋን ናብ እዋን እነዳተመሓየሸን ለዉጢ እንዳምፀአ ኣብ ኣተኣኻኽባ መረዳእታ፣
ኣብ ኣተዓቓቕባን አተሓሕዛን ዘመናዊነት እናተኣታተወ ዝርከበሉ ኩነታት ከምዘሎ ተዓዚብና ኢና፡፡ ኮይኑ ግና
ኣብቲ ዝደለ ደረጃ ተበፂሑ ማለት ግን ኣይኮነን፡፡ ኣብ ኣተኣኻኽባ፤ ኣተሓሕዛን፤ ኣጠቓቕማን ከምኡውን ኣብ
ፅሬቱን ኣተሓሳስባን ክስገሩ ዝግበኦም ነገራት ብዙሓት ኣለዉ፡፡ ብፍላይ ኣብ ክልል ይኹን ወረዳታት ዝርከባ
ሴክተራት ኣድላይነት መረዳእታ ካብ ዘይምርዳእ ጀሚሩ ናይ ኣተሓሳስባ ፀገምን ግቡእ ጠመተ ሂብካ
ንምሕደራ መረዳእታ ዘይምግዳስን፤ ተደራቢ ስራሕ ጌርኻ ምውሳድን፤ ናይ ቤት ፅሕፈት ትልምን ፋይናንስን
ተግባር ጥራሕ ጌርኻ ምርዳእን፣ መረዳእታ ብእዋኑ ክእከብ፣ ክዕቀብ፣ ክትንተንን ኣብ መውዓልኡ ክውዕልን፤
ንተጠቀምቲ በቲ ዝደለ መልክዕ ኣዳሊኻ ኣብ ምሃብን ፀገማት ኣለዉ፡፡

ምሕደራ መረዳእታ ከም ዕማም ዘይምውሳድ፤ ኪኢላታት ኣብ ካልእ ስራሕቲ ክዋፈሩ ምግባር፤ እዋናዊ ዝኾነ
መረዳእታ በብእዋኑ ዘይምትሕልላፍን ዘይምዕቃብን፤ ስለዝኾነውን ተኸታታልነትን ፅሬቱ ዝሓለወ መረዳእታ
ዘይምህላውን ስርዓት ዝሓለወ ናይ መረዳእታ መተሓላለፊ ስለዘይትግበር ሓለፍቲ ብምልማንን
ብምልምማፅን ሓሊፉ ሓሊፉውን ተፅዕኖ ብምግባርን መረዳእታ ንምርካብ ዝኽየዱ ክያዶታት ምህላው፤
ጥሙርን ስሩዕን ምሕደራ መረዳእታ ብዘይምህላው ብጉያ ጉያ እናተመልአ ዝለኣኽ መረዳእታ ኣብ ፅፈቱ
ኣሉታዊ ተፅእኖ ምፍጣር፤ ፃዕቒ ስራሕ ናብ ካሊእ ኣድሂብካ ንክትሰርሕ ስለዘገድድ በዓልኹም ኣክቡ ካሊእ
ስራሕ ኣለና ምባልን፤ ብሓፈሻ ግቡእ ጠመተን ትኹረትን ብዘይምሃብ ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ሓላፍ ዘላፍ
ዝረኣይ ከይዲ እዩ፡፡

ቀንዲ ዘይተሰገረ ፀገም ፍልሰት ኪኢላታትን ምስኡ ዝተታሓሓዙ ፀገማትን እዮም፡፡ ዝሰልጠኑን ልምዲ
ዘኻዕበቱን ሰራሕተኛታት ብመሃያ ምኽንያት ብተኸታታሊ ይቕየሩን ይለቑን፡፡ ስለዝኾነውን ብሓደሽቲ እቲቦታ
እንትትካእ ክሳዕ ዝለምዱን ክእለት ዘኻዕብቱን እቲስራሕ ይጉዳእ፡፡ እቶም ነባር ሰራሕተኛታት እንትለቁ
መረዳእታ ኣበይ ገዲፍካ ከመይ ጌርካዮ ኬድካ ዝብል መስርሒ የለን፡፡ እቲዝትካእ ሰብ ቅድሚ ምምፅኡን
ምርካቡን ስለዝኸይድ ኣብምሕደራ መረዳእታ ዓብይ ክፍተት ይፍጠር፡፡ እቲ ቢሮእውን እነተኾነ ዓቕሙ
ብዝፈቕዶ ዘሰልጥኖም ሰራሕተኛታት መረዳእታ ካብእዋን ናብእዋን እናለቐቑን እንዳተቐየሩን እንትኸዱ
ዓቕሚ ኪኢላታት ኣዕቢኻ ኣብዝድለ ብርኪ ንምብፃሕ ኣዝዩ ኣፀጋሚ ይኾኖ፡፡ ስራሕቲ መረዳእታ ምሕደራ
ብሓፈሻ ዝተቖራረፀን ዘይጥርኑፍን ስለዝኸውን ሓላፍ ዘላፍ ኣወጊድካ እቲዘሎ ዕብየት ዝጠልቦ መረዳእታ
ንዝምልከቶ ቤትፅሕፈት ብእዋኑ ንምቕራብ ፈታናይ ኩነታት እዩ፡፡

6
ፅንዓትን ትንተናን መረዳእታ ብዝምልከት ትሑት ካብምኻኑ ሓሊፉ ኣብመብዛሕቲአን ወረዳታት ኪኢላ
ዘይብለን ብኻልኦት ተደሪቡ ዝስራሕን እዩ፡፡ እቲዝካየድ ዉሱን ፅንዓትውን ተጠርኒፉን ብግቡእ ተተንቲኑን
ኣይታሓዝን፡፡ ኣብሶፍት ኮፒ ዝቕመጥ መራዳእታውን ብቫይረስ ስለዝጥቃዕ ይበላሸውን መረዳእታ ይጠፍእን፡፡
ብሃርድኮፒ ዝተቐመጠውን እንተኾነ ሰባት እንትቀያየሩ፤ መሓዉር እንትቀያየርን አበይ ከምዝተቀመጠን
ምስመን ከምዝርከብን ንምፍላጡ ኣፀጋሚ ከምዝኾነ ዝተገበረ ዳህሳስ ኣመላኺቱ፡፡

ኣብመንጎ ሴክተራት ዘሎ ናይመረዳእታ ኔትዎርክ ዝተጠናኸረ ብዘይምኻኑ ኣብሞንጎኦም ልውውጥ መረዳእታ

ውሱን ምኻኑን ሕድሕድ ሴክተር ብዛዕባ ተመሳሳሊ ጉዳይ ዝሕዞን ዘመሓላልፎን መረዳእታ ዝተፈላለዩ ይኾኑ፡፡

ካብዚ ሓሊፉ ኣብኩለን ሴክተር ቤት ፅሕፈታት ኪኢላታት ትልምን መረዳእታን ዘይምህላው ኣብኣታሕዛ
ይኹን ኣጠቓቕማ መረዳእታ ሓላፍ ዘላፍ ንኽፍጠር ጌሩ፡፡ ብኣንፃራዊ መልክዑ እንትረኣ ኣብመንጎ ኪኢላታት
ዘለወንን ዘይብለንን ቤት ፅሕፈታት ኣብ መረዳእታ ምሕደራአን ርኡይ አፈላላይ ኣለወን፡፡ “ባዕልኹም
ምልኡዎ” ክሳብ ምባል ዝበፅሓ ቢሮታት ሓደ ቀንዲ ምኽንያተን ኪኢላ መረዳእታ ንኽህልወን መሓዉር
ስለዘይፈቕደለን እዩ፡፡ ስለዝኾነውን ኣብዓመታዊ ትልሚ ኣወፃፅኣን ኣፈፃፅማን እዋናዊ መረዳእታ
ኣብምጥቃምን ዘይምጥቃምን፡ ግቡእ ቤዝላይን መሰረት ጌርካ ትልሚ ኣብምሕንፃፅን ብግቡእ ተንቲንካ መፃኢ
ምትንባይን ገፊሕ ኣፈላላይ ኣለወን፡፡

ካብዚ ብተወሳኺ ትኽክለኛ ዝኾነ ናይትልሚ ኣደላልዋን ኣፀባፅባን፤ ከምኡ እውን ስጡም ክትትልን ይጎድል፡፡
ኪኢላታት ብዘይምህላዎም ብዘይሰበሙያ ዝዳሎ መረዳእታን ፀብፃብን ጉድለት ክህልዎ ባህሪያዊ ስለዝኾነ
ሓለፍቲ ቤትፅሕፈት ብምኽኒያት ፃዕቂ ስራሕ ከይረኣይዎን ከይገምገምዎን ዝላኣኸሉ እዋን ከምዘሎን
ተገሊፁ፤ እዚ ማለት እቲ ትልሚ ዝሓዞ መረዳእታን ሪፖርትን ብሓደሰብ ጥራሕ ዝተሰርሐ ይኸውንኣሎ
ማለትዩ፤ ስለዝኾነውን ፅፈት መረዳእታ ብኣሉታዊ መገዲ ክፅሎ ናይምኽኣል ዕድሉ ዝዓዘዘ ምኻኑ ኣብቲ
ዳህሳስ ተሓቢሩ፡፡

ብኻልእ መዳይ ድማ ብካቢኔ ንምሕደራ መረዳእታ እናተውሃበ ዝርከብ ጠመተ ካብጊዜ ናብ ጊዜ እናተማሓየሸ
ምምፅኡ፤ ለውጥታት እናተመዝገቡ ምኻኖም፤ ብፍላይውን በጀት ንምብጃት ኣብፅፉፍ መረዳእታ ዝተደረኸ
ትልሚ ንኽህሉ ድፍኢት ብምግባሩ ፅቡቕ ምምሕያሽ ከምዘሎውን ተገሊፁ፤ እዚ ኮይኑውን ግና ምስ ህፆ ህፆ
ማለትውን ናይ ጉያ ጉያ ስራሕ ሙሉእ ብሙሉአ ክሳብዘይተቐርፈ እቲ ፀገም ብሙሉእነት ክስገር ስለዘይኽእል
ላዕለዎት ኣካላት ንመረዳእታ ዘለዎም ግንዛበ ክዓብን ጠመተ ሂቦሙሉ ኣድላይ ሓይሊ ሰብን ናውትን ንኽህሉ
ኣብምግባር ዝላዓለ ትኹረት ከምዘድሊውን ተሓቢሩ፡፡ ካብዚ ሓሊፉ ዱልዱል ናይመረዳእታ ምሕደራ ዝፈጠሮ
ማዕኸን መረዳእታ (DATABASE) ብዘይምህላዉ ተሰሪሖም ዘይፅብፀቡን ዝዝለሉን ክህልዉ ከምዝኽእሉ፤ ኣብ
ቤት ፅሕፈታትን ዝጥቀሙሎም ቅጥዕታትን ስጡም ምትእስሳር ብዘይምህላዉ ዝእከቡ መረዳእታታት ጊዜ
ሂብካ ኣብምትንታንን ኣብጥቕሚ ምውዓልንውን ድሩትነት ከምዘሎ፤ ካብዚንላዕሊውን ኣብምሕደራ

7
መረዳእታ ዝተረኽቡ ተሞክሮታት ንምዕቃብን ናብካልኦት ንምስግጋርን ንምግፋሕን ዝግበር ፃዕሪውን ዉሱን
ምኻኑ ተዳህሲሱ፡፡ በዚ ኣጋጣሚ ብልምዓታዊ ሰራዊት ህንፀት ሓደ ንሓሙሽተ ብምድርጃው ኣብነታዊ ዝኾነን
ጠንካራ መረዳእታ ምሕደራ ዘመዝገቡን ፤ ኪኢላታቶም ኩሎመዳያዊ ፍልጠት ንኽረኽቡ ዝገበሩን ዘብቀዑን
ቤትፅሕፈት ትልምን ፋይናንስንውን ተዓዚብናን ፡፡ ከምዚ ዓይነት ንጥፈት ዘርእዩ ክምስገኑን እዚ ተሞክሮውን
ዝበለፀ ክጋፋሕን ይግባእ፡፡ ኣብእዋን ዑደትና ከምተሞክሮ ንምትሕልላፍውን ፈቲና፡፡

2.2. መሓውርንሓይሊሰብንዝምልከት
ንመረዳእታ ኪኢላ ዝተመደበ መሓውር ፕሳ 4 ዝብል ሰብ ሙያ ናብቲ ስራሕ ዘይስሕብን ኣብቲ ስራሕ
ንኽፀንሑ ዘየተባብዕን ምዃኑ ኣብ ኩለን ወረዳታትን ከተማታትን ዝተልዓለ ዛዕባን ክሕሰበሉን፣ እዋናዊ ፍታሕ
ንክወሃቦን፣ ብተደጋጋሚ ዝተልዓለን ዛዕባ እዩ፡፡ ኣብቲ ቦታ ዝምደቡ ኪኢላታት ኣይርከቡን፣ ብዙሓት መደባት
ክፍቲ ምዃነን ተራእዩ፡፡ ብዝኾነ ኣጋጣሚ ኣብቲ መደብ ዝተመደቡ ውልቀሰባትውን ከምመፃንሒ
ከምዝጥቀምሉን መብዛሕቶም ኣብቲ ዘለዉዎ ወረዳ ይኹን ኣብ ካልእ ብተመሳሳሊ ሙያይኹን ብዝተፈለየ
ስራሕ እናለቐቑ ከምዝኸዱን ተዓዚብና፤ እዚ ብምዃኑ’ውን ግቡእ ሓይሊ ሰብ ንቲ ቦታ ናይ ምርካብ ፀገም
ከምዘሎን ሓሓሊፉ ተደሪቡ ከምዝስራሕን ብኣብዝሓ ግና ክፍቲ ከምዝኾነን ተረዲእና፤ እቶም ተመዲቦም
ኣብ ምስራሕ ዝርከቡ’ውን እንተኾነ ብውነ ዝሰርሕሉ ባይታ የለን፡፡ ከም መሰጋገሪ ስለዝሓስብዎ ስራሕ
ኣድሚኻ ምስራሕ ኣይረአይን፡፡ ስለዝኾነውን ንመረዳእታ ኣቓልቦ ጌርካን ግቡእ ጠመተ ሂብካን ስለዘይስራሕ
ኣብ መረዳአታ ኣተኣኻኽባ፣ ኣተናትናን ኣታሕዛን ዓብዪ ፀገም ከምዘሎ እዙይ’ውን ኣብ ድልዱል መሰረት
ዝተነፀፈ መርበብ ሓበሬታን ማዕኸንን ብዝተዋደደ መልክዑ ንምድርጃው ከምዝተፀጉሙ ገሊፆም፡፡

ብልዑል ምቅይያርን ምትካእን ሓይሊ ሰብ ምኽንያት ኣብ እዋን ስግግር ክውሰድ ዝግበኦ ስርዓት ምርኽኻብ
ስራሕቲ መረዳእታ ብግቡእ ስለዘይፍፀም ኣብ ምዕቃብ መረዳእታ ርኡይ ፀገም ከምዝፈጠረሎም
መብዛሕተኦም ኣረዲኦምና፡፡ ስለዚ ኪኢላ ብዝተቐየረን ሐዱሽ ብዝመፀን ቁፅሪ ከምእንደገና ንምድርጃው
ከምዝግደዱ ገሊፆም፡፡

ኣብ ኣተኣኻኽባ፣ ኣተናትናን ኣታዓቓቕባን ከምኡ’ውን ኣጠቓቕማን መረዳእታ ተኸታታላይነት ዘለዎ ስልጠና

ከምዘይዋሃብውን ተገሊፁ፡፡ ሓሊፉ ሓሊፉ ዝወሃቡ ስልጠናታትውን እንተሃለዉ ሙሉእነት ከምዘይብሎም፤
ዑምቀት ዘይብሎምን ሙያ ዘየጨብጡን ምዃኖም፣ ካብዚ ዝኸፍአ ድማ እቶም ስልጠና ዝረኸቡ ኪኢላታት
ኣብ ላዕሊ ከምዝተገለፀ ናብ ካልእ ስራሕ ስለዝቕየሩን እቲ ቦታ ስለዝለቅዎን ሓደሽቲ ተቖፀርቲ
መብዛሕቲኦም መሰረታዊ ፍልጠት ዘይብሎም ምዃኖም ጥራሕ ዘይኮነስ እቶም ዝሰልጠኑ’ውን ዝግባእ ዓቕሚ
ኣጥርዮም ናብ ካልኦት ፍልጠቶም ናይ ምስግጋር ኩነታት የለን፡፡

ናይ ወረዳ ቤትፅሕፈት ትልምን ፋይናንስን ልምዓታዊ ትልሚ (ኪኢላ መረዳእታ) ኣብ ኩለን ሴክተራት ንዘለዉ
ስራሕቲ ኣተሓባቢሩ ኣዋዲዱን ኣጠናኺሩን ናይ ምኻድ ዕማምን ሓላፍነትን ከምዝለዎ ግልፂ ኮይኑ ምስቶም

8
ካልኦት ሴክተራት ሰብ ሞያ እንትነፃፀር ብማሓውር ይኹን ብደሞዝ ዝተሓተ ምዃኑ ስራሕቲ ብኣግባቡ
ንከይሰርሑ ዕንቅፋት ካብ ምዃን ሓሊፉ እቲ ናይ ወረዳ መደብ ተጠላቢ ንከይኸውንን ዓቕምን ክእለትን
ዘለዎም ኪኢላታት ሓቒፉ ንክኸይድ ማሕለኻ ከምዝኾኖን፡ ብኣረኣእያውን እንተኾነ ንቲ ናይ ወረዳ ኪኢላ
ተጠርኒፎም ንከይኸዱ ኣናኢሶም ብምርኣይ ፀገም ከምዝፍጠርን ተሓቢሩ፡፡

እዚ ናይ መረዳእታ ኣታሕዛን ትንተናን ኣብ ኩለን ሴክተራት ዘይምህላው ብሙሉእነት መረዳእታ ምሕደራ

ክህቦ ዝኽእል ዝነበረ ረብሓ ኣይተረኸበን፡፡ የግዳስ ገለ ሓለፍትን ትካላትን ምሕደራ መረዳእታ ናይ ቢሮ ትልምን
ፋይናንስን ጥራሕ ከምዝኾነ ጌርካ ናይ ምውሳድ ጉጉይ ኣራእያ ንክምዕብል በሪ ኸፊቱ፡፡ ግቡእ ጠመተ ሂቦም
መረዳእታ ንክእከብ፡ ንክዕቀብን ኣብ መውዓልኡ ረብሓ/ጥቕሚ ንክህብ ምግባርን ተሪፉ ተጠቀምቲ አካላት
መረዳእታ እንትጠልቡ መብዛሕተን ሴክተራት ናብ ቤት ፅሕፈት ትልሚን ፋይናንስን ንክኸዱ
ከምዝነግርዎምን፤ ካብዚ ሓሊፉ ቤት ፅሕፈት ትልሚን ፋይናንስን መረዳእታ ካብሴክተራት ኣብዝሓትሉ
እዋን’ውን ኣድላዪን ግቡእን ምትሕብባር ዘይምሃብ’ውን ይስትውዓል፡፡

ዝተማለአ ሓይሊ ሰብ ዘይምህላው፣ ሕፅረት ሰብ ሙያ (ኪኢላታት)፤ ምቅይያር ሓይሊ ሰብን፤ ብውነ ጠመተ
ሂብካ ዘይምስራሕን፤ መረዳእታ ምሕደራ ብጉያ ጉያ ንክስራሕን ሓላፍ ዘላፍ ንክህልውን ምኽንያት ኾይኑ፡፡
እኹል ጠመተ ተዋሂብዎ ስለዘይስራሕን ግቡእ ትኹረት ስለዘይተውሃቦን ምሕደራ መረዳእታ ብብዙሓት ከም
ናይ ትርፊ ጊዜ ስራሕን ብፍላይ’ውን ናይ ትልምን ፋይናንስን ስራሕ ጥራሕ ጌርካ ምሕሳብን ብሰፊሑ ዝረአ
ምዃኑ ተረዲእና፡፡

ምሕደራ መረዳእታ ትኹረት ዘይረከብን በብእዋኑ ሰራሕተኛታት ዝቀያየሩሉን፣ ናብ ዝሐሸ ስለዝኸዱ

ብተሓሳቢ ዝስራሕን ብልምዓታዊ ትልሚ ተደሪቡ ዝስራሕን፣ እኹል ስልጠና ዘይውሃበሉን፤ እቶም ዝሰልጠኑ
ውስናት ሰባት’ውን እናለቐቑ ዝኸድሉን፣ እቲ ስልጠና ይኹን ዝኣከብዎ ፍልጠት ከየመሓላልፉ ዝወፁሉን፤
ብሓፈሻ “ናይ ስልጠና” ማእኸል ክበሃል ዝካኣል፡ ተደሪቡ ወይ ከዓ ብሓደስቲ ሰራሕተኛታት ዝተወደበ ኾይኑ
እዩ ረኺብናዮ፡፡

በብእዋኑ ዝካየዱ ናይ ትካላት /ሴክተራት መሓውራዊ ለውጢ (ሓደሽቲ ትካላት ይፈጥራ፣ ዝነበራ ይዋሃዳ….)
ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ማለትውን ኣብ ኣታሓሕዛ፡ ኣተዓቓቕባን ኣጠቓቕማን ዝፈጥርዎ ኣሉታዊ ፅልዋ
ምህላው፤ ካብዚ ብተወሳኺውን ቅድም ኢሉ ዝተ‚ረፀ መሓውር ምስቲ ሎሚ ዘሎ ዕብየት ብተመጣጣኒ
ክኸይድ ኣይካኣለን፡፡ እቶት ይዓብሎ፣ ቤትፅሕፈታት ገፊሐን ዝስራሕ ስራሕ’ውን ብኣንፃሩ ወሲኹ፤ እቲ
መሓውር ግን ምስፀበበ’ዩ፡፡

ናይ ሰራሕተኛታት ማለትውን ኪኢላታት ሸለልተኝነት፣ ትኹረት ዘይምሃብ፤ ኣድላይነት መረዳእታ ብቑዕ

ግንዛበ ዘይምህላውን ብተወሳኺ፣ ኪኢላታት መረዳእታ ኣብቲ ርእሲ ሕፅረትን ድሩትነት ዓቕምን ኣብ ካልእ
ስራሕውን ይዋፈሩ፡፡ ሰራሐተኛታት ንመረዳእታ ረጊዖም ከይሰርሑ ብሓባራዊ ስራሕቲ ብጣዕሚ ስለዝፅመዱ

9
ኣድህቦን ኣቓልቦን ንኸይህቡሉ ምኽንያት ካብዝኾኑ ሓደ ድሩትነት’ዩ፡፡ እዚ’ውን ዝኾነሉ ቀንዲ ምኽንያት
ንመረዳእታ ምሕደራ ግቡእ ጠመተ ዘይምሃብን ጉጉይ ኣራእያን’ዩ፡፡ መረዳእታ መሰረት ልምዓት ብምዃኑ
ኪኢላታት መረዳእታ ትኹረቶም ኣብ መረዳእታ ምሕደራ ክኸውን ይግባእ፡፡ እዙይ እንተዘይኮይኑ እኹል ግዘ
ብዘይምርካቦም ናይ ታህዋኽ ስራሕ ስለዝኸውን ፅሬት መረዳእታ ኣብ ዝተሓተ ብርኪ ንክርከብ ግድን
ይገብሮ፤፤ ካብ እዋን ናብ እዋን ዝግበር መረዳእታ ኣፈላላይ ዘለዎን ንሕድሕድ ዝዋቓዕን ይኸውን፤ ብግቡእ
ስለዘይዕቀብ ኣብ ዝድለ እዋን ንምርካቡ የፀግም፡፡ ተጠቀምቲ ፅፈቱ ዝሓለወ መረዳእታ ናይምርካብ ዕድሎም
ትሑት ይኸውን፡፡ ስለዚ ቀንዲ ዕማምካ ገዲፍካ ኣብ ካልእ ስራሕቲ ምውዓል:: ደሓር ሓበሬታ እንትሕተታ
“ኣርኪብካ ዲኻ?” ዝብል መልሲ ምሃብ ጠጠው ክብል ይግባእ፡፡

2.3. ሜላኣታኣኻኽባመረዳእታ
ብቢሮ ትልምን ፋይናንስን እናተዳለወን በብእዋኑ እናተማሓየሸን ናብ ወረዳታትን ሴክተራትን ዝላኣኽ
መአከቢ መረዳእታ ቅጥዒ (ፎርማት) ኣሎ፡፡ በዚ መሰረት ድማ ብወረዳ ደረጃ ዘለዋ ቤት ፅሕፈት ትልምን
ፋይናንስን ኣብ ትሕቲአን ናብ ዘለዋ ሴክተራት ብምስዳድ መረዳእታ ንክስደደለን ይገብራ፡፡ ኣብዚ ኸይዲ’ዚ
ካብ እዋን ናብ እዋን ለውጥታት እናተርኣዩ ምህላዎምን ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ብምትሕብባር ፅርየቱ
ዝሓለወ መረዳእታ ንምእካብ ዝግበር ፃዕሪ ከምዘሎ ኾይኑ፡ ጠመተ ዘድልዮም ኩነታት ምህላዎም’ውን ኣብዚ
ዳህሳስ እዋን ንምፍላጥ ተኻኢሉ’ዩ፡፡ ብቐዳምነት ደረጃ ኣብ ኩለን ሴክተራት ኮነ ብቤት ፅሕፈት ትልምን
ፋይናንስን ዝተልዓለ ዛዕባ ወጥነት ዘለዎን ሓደ ዓይነትን መአከቢ መረዳእታ ቅጥዒ ወይከዓ ፎርማት
ዘይምህላው’ዩ፡፡ ብፍላይ እተን ዓበይቲ ሴክተራት ምስ ፌደራል ብዝተታሓዘ መልክዑ ናይ ባዕለን ቅጥዒ
እናዳለዋ ኣብትሕቲአን ዘለዋ ቤት ፅሕፈታት በዚ መልክዕ ተመሊኡ ንክለኣኸለን ይጠልባ፡፡ ስለዝኾነ’ውን ወረዳ
ቤት ፅሕፈታት መሊአን ንላዕለዋይ ሴክተር ቢሮአን ይልእኻ፡፡ ብኻልእ መዳይ ድማ ወረዳ ቤት ፅሕፈትን
ትልምን ፋይናንስን ካብ ክልል ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ብዝለኣኸሉ ቅጥዒ ተመሉኡ መረዳእታ ንክመፀን
ይሓታ፡፡ ኣብዚ መንጎ እዚ ኣብ ወረዳ ዘለዋ ሴክተራት ከምበሓዱሽ ብኻልእ መልክዕ ደጊመን ንክመልኣ
ይግደዳ’ለዋ ማለት’ዩ፡፡ ብተወሳኺውን ካልኦት ተጠቀምቲ ኣካላት ናይባዕለን ቅጥዒ ተመሊኡ ንኽስደደለን
ይጠልባ፣፣ ስለዚ ቤት ፅሕፈታት ኣብቲ ዘለወን ሕፅረት ሓይሊ ሰብ ተወሳኺ ፀቕጢ ይፈጥረለን ከምዘሎ
ብሰፊሑ ተገሊፁ’ዩ፡፡

ስሩዕ (Standardized) ዝኾነ ቅጥዒ ዘይምህላው ክእከብ ዝግበኦ ዓይነት መረዳእታ ብንፁር ንምፍላጥ ኣፀጋሚ
ይገብሮ፡፡ ናይ ጊዜን ኪኢላን ብክነትውን ይፈጥር፡፡ ዝተማእኸለ ማዕኸን መረዳእታ (Database) ንምፍጣር
ኣፀጋሚ ይገብሮ፡፡ ብዝተፈላለዩ ቅጥዕታት በብእዋኑ ዝለኣኹ መረዳእታታት ተመሳሳልነት ዝጎደለሙን
ተለዋወጥትን ንክኾኑ መገዲ ይኸፍት፡፡ ሴክተራት ንመን ቀዳምነት ክህባ ከምዝግበአን ኣብ ሓሳብ ይኣትያ
ሴክተርና በዚ ዓይነት’ዩ ዝደሊ ብምባል ዘይምውዳድ ጊዜ ስለዝወስደለን ብህፆን ብግድየለሽነትን መሊአን
ንክሰደኦ ይግደዳ፡፡

10
ዓይነቱ ስለዝበዝህ ሙሉእነት ዘይብሉ መብዛሕትኡ ዘይተመልአ ንሽሙ ጥራሕ ከምዝሰዳ ብኣፀንኦት ገሊፁ
እዩ፡፡ ኣብ መንጎ ሴክተራት ከህልው ዝግበኦ ምትእስሳር ንክልሕልሕ በሪ ከፊቱ’ዩ፡፡ ብዛዕባ ሓደ ጉዳይ
ዝተፈላለያ ቤት ፅሕፈታት ዝተፈላለየ መረዳእታ ይእክባን ይልእኻን፡፡ ትልሚ መሰረት ዝገበረ መረዳእታ
ምእካብ ኮነ ዝተኣከበ መረዳእታ ንትልሚ ምድላው ኣብምጥቃምን ናይባዕሉ ድሩትነት ይፈጥር፡፡

ድልየት ተጠቀምቲውን እንተኾነ ብግቡእ ንምምላእ ሕፅረት የስዕብ፡፡ ብፍላይ መረዳእታ ንውሳኔ ምሃብን
ንፖሊሲን ስትራቴጅን ምቕራፅን ንዝጥቀሙ አሉታዊ ተፅዕኖ ምፍጣሩ ዘይተርፍ’ዩ፡፡ተናቢብካ ንምስራሕ
ጡጡሕ ባይታ ኣይፈጥርን፡፡ ወሃብቲ መረዳእታ ብዝትፈላላየ መልክዑ ስለዝሕዝዎ ወጥነት ዘለዎ መረዳእታ
ንምርካብ ኣፀጋሚ ይኸውን፡፡

ብኻልእ መዳይ’ውን ግብረመልሲ ንምሃብ ይኹን ንምርካብ የሸግር’ዩ፡፡ ምስ ትልምን ብፍላይውን ምስ BSC
ዝተቓነየ መረዳእታ መአከብን መተንተንን ብተመሳሳልነት ብምድላው ጊዜን ሓይሊን ቆጣቢ ብዝኾነ መልክዑ
ክዳሎ ይግባእ፡፡ እዞም ዝተፈላለዩ ቅጥዕታት ብዝኾነ ሰብ ስለዝምልኡን እዞም ብበዓል ሞያ ኾነ ብሓለፍቲ
ከይተገምገሙ ምስዝለኣኹ ኣፈላላይ ዝፈጠሩ ይኾኑ፡፡

2.4. ህልውስርዓተ-መረዳእታምሕደራ
ኣብዚ ሐዚ እዋን ስርዓት ምሕደራ መረዳእታ ብቴክኖሎጂ ዝተደገፈ እንዳኾነ ዝመፀሉ ኩነነታት ይረአዩ
እዮም፡፡ ኣብ ክልልና ድማ ኣብ ዝተፈላለዩ ሴክተራት ምንም እንኳ ብሙሉእነት ዝተኣታተወ ዋላኳ
እንተዘይኾነ ዝተፈላለዩ ስርዓት ምሕደራ መረዳእታ ንምጥቓም ፈተነ እንዳተገበረ እዩ፡፡ ብፍላይ ናይ ክልል
ቢሮ ፋይናንስን ትልምን ናይ ኩሉ ሴክተራት ዝሓቆፈ ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ መረዳእታ
(Developmental Data Base-DDB) ኣጣይሹ ኣብ ምንቕስቓስ ይርከብ፡፡ ብመሰረት እዚ ብክልል ደረጃ
ዝተማእኸለ ማዕኸን መረዳእታ ንምፍጣርን ስርዓት ምሕደራ መረዳእታ ንምጉልባትን ዝዓዘዘ ረብሓ
ከምዝህልውዎ እሙን’ዩ፡፡ ኮይኑ ግና ኣብ ዳህሳስና ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ መረዳእታ (DDB) ኣመልኺቱ
ዝረኸብኖዮ ዳህሳስ ብዝስዕብ መልከዑ ቀሪቡ ኣሎ፡፡ እቲ ቀንዲ ዕላማ ናይቲ ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ ናይ
ክልልና መረዳእታ ብኔትዎርክ ኣተኣሳሲርካ ብቐሊሉ መረዳእታ ንክእከብን ክዕቀብን ኣቢሉውን ተጠቀምቲ
መረዳእታ ናይ ምርካብ ዕድሎም ምግፋሕን’ዩ፡፡ ኮይኑ ግና ብናይ ኤሌክትሪክ ዘይምህላውን ምቑርራፅን፣ ናይ
ባዕለን ሰርቨር ዘይብለን ሴክተር ወረዳታትን ከተማታትን ምስ ካልኦት ተደሪቦም ንክግልገሉ ስለዝግደዱ፣
ብግቡእ ብኔትዎርክ ዘይምትእስሳር፣ ብዝትሟለአ መልክዑ መረዳእታ ኣብ ሰርቨር ንምቕማጥን ንምሕዳስን
ከምኡውን ተጠቀምቲ ከከምድልየቶም ዝተፈላለዩ ዓይነት መረዳእታ ብቐሊሉን ብእዋኑን ንክረኽቡ ዝኽእልሉ
ባይታ ገና ኣይተነፀፈን፡፡

11
ከምኡዉን ኣብ ናይ ክልል ዘሎ ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ ካብ ኩለን ወረዳታት ዘለዋ ሴክተራት መረዳእታ
ክውሕዝ ትፅቢት ዝግበር እንትኾን ሙሉእነት ዘይብሉን፣ ኣብ ፅሬት መረዳእታ ዘሎ ተኣማንነት ድማ ትሑት
ብምዃኑ እስካብ ሐዚ ንተገልገልቲ ኣብ ጥቅሚ ከምዘይወዓለ ንምርዳእ ኽኢልና ኢና፡፡

ብተወሳኺ ቤት ፅሕፈታት ትልምን ፋይናንስን ወረዳታት ዘልዐለኦ ሕፅረት ኪኢላታት ስለዘሎ ኩለን ሴክተራት
ባዕለን ኪኢለን ኣብ DDB መረዳእታ ከእትዋን ክጥቀማን ናይምትሕሓዝ ፀገም ከምዘሎን ብኣብዝሓ ናይ ቤት
ፅሕፈት ትልምን ፋይናንስን ኪኢላታት ከምዝሰርሕዎን እዩ፡፡ ብተወሳኺ’ውን ዝተወሰና ሴክተራትን ቤት
ፅሕፈታትን ገና ናይ DDB ስርዓት ምጥቓም ዘይጀመራ ከምዘለዋ ንምርኣይ ተኻኢሉ እዩ፡፡

ሕፅረት ኪኢላ ኣብዘለወን ሴክተራት ፀሓፍቲ ከም data encoder ተሓሲበን ንክመልኦኦ ከምዝግበርውን
ዝተገለፀልና እንትኾን ኣብ ፅሬት መረዳእታ ድማ ፀገም ከምዝፈጥረሎም ገሊፆምልና እዮም፡፡

ይኹን’ምበር ኩለን ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን ወረዳታት ዓመታዊ ስታቲስቲካዊ መፅሄት (statistical
abstract) ኣዳልየን ብውሱን መልክዑ ንዝምልከቶም ንምብፃሕ ይፍትና እየን፡፡ እዚ እንትበሃል ግና ናይ ሓይሊ
ሰብን ኪኢላታትን ድሩትነት ስለዘጋጥሞም እቲ ስታቲስቲካዊ መፅሄት ብዝድለ መልክዑ ዝተሟለአ ኣይኮነን፡፡
ኣብቲ መረዳእታ ምሃብ ዝተሳተፋ ኩለን ሴክተራትን ቤት ፅሕፈታትን ውፅኢት እቲ እስታቲስቲካዊ መፅሄት
ንኹለን ክበፅሐን ኣይግበርን፡፡ ቀንዲ ምክንያት ድማ ግንዛበ ዘይምህላውን ናይ በጀት ሕፅረትን’ዩ፡፡

ኣብ ምድላው ስታትስቲካዊ መፅሄት (statistical abstract) ወጥነት ይጎድል’ዩ፡፡ ፍልፍል መረዳእታ ወሃብቲ
(source) በቲ ዝድለ ቅጥዒ መረዳእታ ዓቂበን ስለዘይፀንሐ ንሙልእነቱ ከምዝድርት ተገሊፁ እዩ፡፡ ኣብ
ትምህርቲን ጥዕናን ሴክተር ካብ ፌደራል ኣትሒዙ ዝመፅእ ናይ መረዳእታ መአከቢ ቕጥዒ ስለዘለወን ወጥ
ዝኾነን ዘተኣማምን መረዳእታ እንዳታኣከበ ብናይ ባዕለን ስርዓት ምሕደራ መረዳእታ ከምዝጥቀማን ዓመታዊ
ስታትስቲካዊ መፅሄት ብክልል ብርኪ ከምዘዳልዋ ንምፍላጥ እንትከኣል እተን ካልኦት ግን ናይ ባዕለን ዝኾነ
ኣይብለንን፡፡ ካብዚ ሓሊፉውን ብወረዳታት ቤት ፅሕፈት ትልሚን ፋይናንስን ንዝዳሎ ዓመታዊ እስታትስቲካዊ
መፅሔት ብእዋኑን በቲ ዝድለ መልኽዑን መረዳእታ ንምሃብ ከምዝፅገማን ነቲ ዓመታዊ መፅሄት ኣብ ምድላው
ምጉታትን ሙሉእነት ንከይህልዎ ፀገም ከምዝኾነ ተሓቢሩ እዩ፡፡

ዝተፈላለያ ሴክተራትን ወረዳታትን ብዝተፈላለየ መልክዕ ምስራሕን ምዕሩይ ዝኾነ መረዳእታ ብ DDB
ኣቢልካ ምእካብን ብዓመታዊ መፅሄት ሓቲምካ ንምውፃእ ከምፀገማት ኢሎም ዘልዕልዎም ሓሳባት እዞ ዝስዕቡ
እዮም፡፡

 ኣብ DDB ኣታሕዛን ኣጠቓቕማን ብቑዕን ተኸታታልነትን ዘለዎ ስልጠና ዘይምርካቦም፡፡

ዝሰልጠኑውን ስለዝለቁ ክፍተት ይፍጠር እዩ፡፡
 ኣበ መብዛሕቲአን ሴክተራት ኪኢላ ምሕደራ መረዳእታ ዝጠልብ መሓዉር ዘይምህላው፡፡

12
  DDB ፎርማት ዝጥይቖ ረቛሒታት (indicators) ሴክተራት ምስ ዝሰርሖዎ ስራሕት
ዘይምምስሳል ብምህላዉ እቲ ቅጥዒ ኩሉ ተመሊኡ ኣይለኣክን፡፡
 ኣብ ወረዳታት ናይ ሰርቨር ምቑርራፅን ናይ ኢንተርኔት ግልጋሎት ዝተማለአ ዘይምዃን፡፡
 ኣብ ገለገለ ወረዳታት ድማ መብራህቲ ዘይምህላውን ምቁርራፅን ስለዘጋጥሙ ሙሉእነት
ዘለዎ ክልላዊ ምስሊ ከርኢ ዝኽእል ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ ኣብ ምፍጣር ድሩትነት
ምህላዉ ተረዲእና፡፡

ኩነታት ስነ-መሬታዊን ስነ-መሬታዊ ዘይኾኑ መረዳእታ (spatial and non-spatial data) ኣብ ኩለን ቤት
ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን ወረዳታት ምባል ይካኣል ከምዘሎን በብእዋኑ ንምምሕያሽ ፃዕሪ ከምዝግበርን
ተሓቢሩ’ዩ፡፡ ኮይኑ ግና ኣብ ዳህሳስና ዝራእናዮም ፀገማት ኣለዉ፡፡

 ሕፅረት ኪኢላ ከምዘሎ ኮይኑ እቶም ዘለዉ ሰራሕተኛታት ብቑዕ ዝኾነ ፍልጠትን ክእለትን
ዘይብሎም ምዃኖም፣
 ብዛዕባ ብ GPS መረዳእታ ኣተኣኻኽባን ኣጠቓቅማን፤ ብ GIS ተደጊፍኻ መረዳእታኻ
ምትንታንን ካርታታት ሰሪሕኻ ምሕታም ኣብጥቕሚ ምውዓል ዝምልከት ተኸታታልነት
ዘለዎ ስልጠና ዘይወስዱን ዘይወሃቦምን ምዃኑ
 ኣብ ገለገለ ወረዳታት እንታይነት GIS ፈፂሞም ዘይፈልጡ ኪኢላታት ከምዘለዉን ኪኢላታት
ብጂ.ፒ.ኤስ ዝኣከቡዎ ስነ-መሬታዊ መረዳእታ ኣብ ማይክሮሶፍት ኤክሴል ዓቂብኻ ንምሓዝ
ይግደዱ፡፡
 ዳርጋ ኣብኩለን ወረዳታት ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን GIS ዝተኣታተወ ዋላኳ እንተኾነ
እዋናዊ ሶፍትዎር (Latest GIS Software) ዘይተፅዓነሎም፣ ኣብ ገለገሊኦም ድማ
ተፃዒንሎም እንዳሓለወ ዘይመለኽዎ ምኳኖም
 ዝለዓለ ፅሬት ዘለዎ ዘመናዊ ጂ.ፒኤስ¸ (Latest GPS) ኣብ መብዛሕቲአን ወረዳ ፋይናንስን
ትልምን ዘይብለን ብምኳነን ፅሬቱ ዝሓለወን ዘተኣማምን ስነ-መሬታዊ መረዳእታ ኣብ
ምእካብ ፀገም ከምዝረአ
 ብቫይረስን ካልኦት መበገሲ ፀገማት ኮምፒዩተራት ስለዝበላሸዋ እቲ ዝተኣከበን ዝተዓቀበን
መረዳእታ ናይ ምጥፋእ ኩነታት ምግጣም

መረዳእታ ቀንዲ እታወት ትልሚ ብምዃኑ ፅሬት ትልሚ ንምርግጋፅ፣ ፅፈት እንጥቀመሉ መረዳእታ ወሳናይ
እዩ፡፡ ትልምን ናይ ኣፈፃፅማ ሪፖርትን ዝተኣሳሰሩን ኣብ መንጎኦም ዘሎ መስተጋብር ዝረጋገፀሉን ብመረዳእታ
ይኸውን፡፡ ስለዚ’ውን ምሕደራ መረዳእታ ካብ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን ፈሊኻ ምርኣይ ኣይከኣልን፡፡ እዚ
ከምዘሎ ኾይኑ ኣብ ዳህሳስና ዝተስተውዓሉ ፀገማት ኣለዉ፡፡

13
ንትልምን ንመረዳእታ መአከብን ንሪፖርትን እንጥቀመሎም ቅጥዕታት ወይከዓ ፎርማት ወጥ (standardized)
ዘይምዃን ኣብ ምሕደራ መረዳእታኾነ ዝውህለል መረዳእታ ንትልምን ሪፖርትን ብዝጠቅም መልክዑ
ንከይኸውን ድሩትነት ክፈጥር ይኽእል እዩ፡፡ ኣብ መንጎ ወረዳታትን ሴክተራትን’ውን ሓላፍ ዘላፍ ክህልው
ይገብር እዩ፡፡ ብዝተፈላለየ ኣካለት (ቤት ፅሕፈታት) ናብ ትልምን ፋይናንስን ኾነ ናብ ካልኦት ፈፀምቲ ኣካላት
ዝለአክ መረዳእታ መሰረት ዝገበረ ሪፖርት ወይ ከዓ ፀብፃብ ዝጣረሱ መረዳእታ ክህሉ ይገብር፡፡ standardized
ዝኾነ ፎርማት ዘይምህላው ተሰሪሖም ዘይፅብፅቡ ከምኡ’ውን ተፀብፂቦም ንትልሚ ከምእታወት ዘየገልግሉ
መረዳእታ ንክህልው ዕድል ይፈጥር፡፡

ወጥ ዝኾነ ፅፈት መረዳእታን ሪፖርትን መከታተሊ ስርዓት ዘይምህላው ናይ ክልልና ስእሊ በሙልእነት
ንምቕማጥ ሓላፍ ዘላፍ ይፈጥር እዩ፡፡

2.5. ሓፈሻዊገምጋምኪኢላታትፋይናንስንትልምን
እቲ መፅንዒ ጉጅለ ምንም እንኳ ኣብ ዝተወሰና ሳምፕል ወረዳታት ጠመተ ሂቡ መፅናዕቲ የካይድ እምበር ናይ ኩለን
ወረዳታት ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን፣ ቤት ፅሕፈት ሕርሻን ገጠር ልምዓትን ንናይ ጂ.ኣይ.ኤስ ስልጠና ኣብ ከተማ
ውቕሮ ኣብ ዝተዓደሙሉ እዋን ብዛዕባ ምሕደራ መረዳእታ ዘሎ ኩነታት ዕሙቕ ዝበለ ምይይጥ ተገይሩ ንመፅናዕትና ሓጋዚ
ሓበሬታ ረኺብና ኢና፡፡ ብመሰረት እዚ እቲ መፅንዒ ጉጅለ ኣብቲ ምሕደራ መረዳእታ ኣመልኪቶም ተሳተፍቲ
ዘልዓልዎም ሓሳባት ኣብ ዳህሳሱ ዝኣከቦም መረዳእታ ዘራጉዱን ኣብ ባይታ እንታይ ይመስል ዝብል (ኣብተን
ዑደት ዘይገበርናለን’ውን) ኣብ ኩለን ተመሳሳሊ ምዃኑ ዘረጋገፀሉን ኮይኑ ረኺቡናዮ፡፡ ካብቶም ዝተልዓሉ
ቀንዲ ሓሳባት’ውን እዞም ዝስዕቡ ቀሪቦም ኣለዉ፡፡

 ሴክተራት ንምሕደራ መረዳእታ እኹል ምርዳእን ጠመተን ከምዘይገብርሉ

 እኹልን ዕሙቕ ዝበለን ተኸታታልነት ዘለዎ ስልጠና ከምዘይተውሃበ
 ሓይሊ ሰብ በቲ ዝድለ መጠንን ክእለትን ከምዘየሎ ንዚውን ልዑል ናይ ኪኢላታት ምቅይያርን
ምጉዳልን ኣብ እዋን ምልቃቕ ስርዓት ዘለዎ ናይ መረዳእታ ርክክብ ዘይምህላው
 ዝእከብ መረዳእታ ንጊዚኡ ይስደድ፡፡ ግና ኣይምዝገብን፡፡ ኣይዕቀብን ብግቡእ ኣይትንተንን
 ምሕደራ መረዳእታ ዝምልከት መሓውር ፀቢብን ዘይሰሓቢ ምዃንን
 ሴክተራት ዝጥቀሙሎም ቅጥዕታት ዝተፈላለዩ ምዃኖም
 ተመጋገብቲ ኮይንካ ብጥምረት ዘይምስራሕን ጥቡቕ ቑፅፅር ዘይምህላውን
 ዝውሃቡ ስልጠናታት ብቴክኖሎጂ ዝተደገፉን ኣብ ባይታ ወሪድካ ዘየስርሑን ምዃን
 ብሴክተሩ ዘለዉ ሓለፍትን ኪኢላታትን ዘለዎም ፍልጠት ድሩት ምዃን
 ንጥፈት ዘለዎ ስርዓት ምሕደራ ንከይህልው ሰርቨር ብዝግባእ ዘይምስርሑ ከም ሓደ ዕንቅፋት ምዃኑ

14
 ናይ ስነ-መሬታዊ መረዳእታ ብወረዳ ብርኪ ንምእካብ ከም GPS, GIS s ቕ ftware ዝኣምሰሉ ዘድልዩ
መሳርሕታት ዘይምህላውን::

15
 ምዕራፍሰለስተ

3. ምሕደራመረዳእታ
3.1. ምሕደራመረዳእታኣብክልልቢሮታት

3.1.1. ኪኢላልምዓታዊትልሚዝምልከት
ብክልል ብርኪ ዝወፁ ቁልፊ መደባት ኣብ ታሕቲ ወሪዶም ዝትግበሩ እንትኾኑ ኣብ ሕድሕድ
ቢሮታት/ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዝ ኪኢላ ልምዓታዊ ትልሚ ምህላው ኣገዳሲ ይኸውን፡፡ ናይ ልምዓታዊ
ትልሚ ኪኢላ እንተሃልዩ ናይ ነዊሕ፣ ማእኸላይን ሓፂር እዋን ትልሚ ብምድላው ናብ ናይ ትግበራ ምዕራፍ
ንክትኣትው ይገብረካ እዩ፡፡ኣብዘን መሕትት ዝተገበረለን 26 ቢሮታት፣ ኤጀንሲታት፣ ኢንተርፕራይዛት ስሩዕ
ናይ ትልሚ ኪኢላ ምህላወንን ዘይምህላወን ኣብ ዝተገበረ ዳህሳስዊ መፅናዕቲ ንምርኣይ ዝተፈተነ እንትኾን
ዝርዝሩ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 2፡ኣብሴክተራትበዓልሙያትልሚምህላው

ኣብ ሴክተራት ምህላው በዓል ሞያ ትልሚ

4%

ኣሎ የለን

96%

ልዕል ኢሉ
ከም
ዝተቐመጠ ካብ 26 ናይ ክልል ቢሮታት 96 ሚታዊ ዝኾኑ ናይ ትልሚ ኪኢላ ዘለዎም ፣ 4 ሚእታዊ ድማ
ዘይብለን እየን። እዚ ድማ ክልል መንግስቲ ንኪኢላ ልምዓታዊ ትልሚ ዝሓቦ ጠመተ ዝለዓለ ምኳኑን ዝስርሑ

16
ስራሕቲ ብናይ ኪኢላ ትልሚ መሰረት ከምዝገብሩ እዩ፡፡ ኣብ ቢሮ ቲ.ቪ.ኢቲ ናይ ትልሚ ኪኢላ ዝጠልብ
መሓዉር ብዘይምህላዉ ሰራሕተኛ ክቆፅሩ ኣይኸኣሉን፡፡

ምስዚ ጎናጎኒ ኣብ ናይ ኪኢላ ትልሚ ዘለዉ ሰራሕተኛታት ዘለዎም ናይ ትምህርቲ ብርኪ ንምርኣይ ዝተፈተነ
እንትኾን ብሙልኦም ናይ ቀዳማይ ዲግሪ ጥራሕ ዘለዎም እዮም፡፡ እዚድማ እቲ ንልምዓታዊ ትልሚ ኪኢላ
ዝጠልብ ናይ መሃያ መጠን ብካልኣይ ዲግሪን ንላዕሊን ናይ ትምህርቲ ብርኪ ዝምጥን ስለዝኾን ካብ ቀዳማይ
ዲግሪ ንላዕሊ ኣይቐርብን፡፡ ስለዚ እዚ ፀገም ንምፍታሕ ክልል መንግስቲ ናይቲ መሓዉር ምስትኽኻል ክገብር
ኣለዎ ወይድማ እቶም ዘለዉ ኪኢላታት ብዝተፈላለየ መልክዑ ናይ ዓቕሚ ምዕባይ ስራሕቲ ክገብር ኣለዎ፡፡

እቶም ዘለዉ ኪኢላታት ዝተመረቑሉ ናይ ትምህርቲ ዓይነት ንምድህሳስ ከምዝተፈተነ 50 ሚኢታዊ ብናይ
ማናጅሜንት ቀዳማይ ዲግሪ ዝተመረቑ እዮም፡፡ ከባቢ 19 ሚእታዊ ድማ ብናይ ኢኮኖሚክስ ዓይነት ትምህርቲ
ዝተመረቑ እዮም፡፡ እዞም ኣብ ሰደቓ 1 ዝተዘርዘሩ 8 ተ ዓይነት ትምህርቲታት ኣብ ናይ ልምዓታዊ ትልሚ
ዝተዋፈሩ ኪኢላታት እንትኾኑ ብፍላይ ኣብ ቢሮ ፍትሒ ብናይ ሒሳብ ኣተሓሕዛ (Accounting) ዲግሪ
እዮም፡፡

ሰደቓ 1፡ናይትልሚኪኢላታትዝተመረቕዎዓይነትትምህርቲ

ናይ ትልሚ ኪኢላታት ዝተመረቐዎ ዓይነት ትምህርቲ

በዝሒ ብሚኢትዊ

ኪኢላ ዘይብሎም ሴክተር 1 3.8

ኣካውንቲንግ 1 3.8

ሕርሻ 1 3.8

ኣግሮ ኢኮሎጂ 1 3.8

ዲቮሎፕመንት ማናጅመንት 1 3.8

ኢኮኖሚክስ 5 19.2

ጀኦግራፊ 2 7.7

ማናጅመንት 13 50

ማርኬቲንግ ማናጅመንት 1 3.8

ድምር 26 100.0

ናይ ትልሚ ስራሕ ብዙሕ ልምድን ተሞኩሮን ዝሓትት ስራሕ እዩ፡፡ ምንም እንኳ እቶም ኪኢላታት ዝተፈላለየ
ዓይነት ትምህርቲን ናይ ቀዳማይ ዲግሪ ትምህርቲ ይሃልዎም 53.8 ሚኢታዊ ናይ ክልል ቢሮታት
፣ኤጀንሲታትን ኢንተርፕራዛት ልዕሊ 10 ዓመት ናይ ስራሕ ልምዲ ዘለዎም ፣ 30.8 ሚኢታዊ ኪኢላታት

17
ትልሚ ካብ 6-10 ዓመት ናይ ስራሕ ልምዲ ዘለዎም እንትኾኑ 11.5 ሚኢታዊ ኪኢላታት ድማ ትሕቲ 6
ዓመት ናይ ስራሕ ልምዲ ኣለዎም። ስለዚ መብዛሕቲአን ቤት ፅሕፈታት ልዕሊ 10 ዓመት ናይ ስራሕ ልምዲ
ዘለዎም እዮም። እዚ ከምዚ ኢሉ እንከሎ እቶም ኣብ ልምዓታዊ ትልሚ ዘለዉ ኪኢላታት ምንም እንኳ ናይ
ቀዳማይ ዲግሪ ይሃልዎም ዝሐሸ ናይ ስራሕ ልምዲ ስለዘለዎም ኣብ ናይ ትልሚ ስራሕቲ ዝሐሸ ውፅኢት
ክህልዮም ይኽእል እዩ፡፡

ስዕሊ 3፡ናይክልልቢሮታትትልሚኪኢላታትስራሕልምዲ

ናይ ክልል ቢሮታት ልምዓታዊ ትልሚ ኪኢላታት ስራሕ ልምዲ

53.8

30.8

11.5

3.8

5 ዓመትን ትሕቲኡን 6-10 ዓመት ልዕሊ 10 ዓመት መልሲ ዘይሃቡ

3.1.2. ኪኢላምሕደራመረዳእታ
ከምቲ ናይ ቢሮታት ናይ ትልሚ ኪኢላታት ንምርኣይ ዝተፈተነ ቢሮታት ዘለወን ናይ ምሕደራ መረዳእታ
ኪኢላታት ብዓይነት ትምህርቲ፣ ስራሕ ልምዲ ምርኣይ ኣገዳሲ እዩ፡፡ ምክንያቱም ናይዚ መፅናዕቲ ቀንዲ ዕላማ
ኣብ ሴክተራት ዘሎ ሓላፍ ዘላፍ ምሕደራ መረዳእታ ዳህሲስኻ ወጥነት ዘለዎ ናይ ኣተኣኻኽባ፣ ኣተዓቓቕባ፣
ኣጠቃቕማ መረዳእታ ንክህሉ እዩ፡፡ ሴክተራት ናይ መረዳታ ምሕደራ ኪኢላ ከምዘለወንን ከምዘይብለንን
ንምርኣይ ዝተፈተነ እንትኾን ውፅኢቱ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 4፡ናይሴክተራትምህላውኪኢላምሕደራመረዳእታ

18
 ኣብ ሴክተራት ምህላው ኪኢላ መረዳእታ ምሕደራ

የለን
39%

ኣሎ
62%

ኣብ ስእሊ 4 ከም
ዝተቐመጠ 61 ሚኢታዊ ናይ ክልል ቢሮታት፣ ኤጀንሲታት፣ ኢንተርፕራይዛት ናይ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላ
ኣለና ዝብል መልሲ ዝመለሱ እንትኾን፣ 39 ሚኢታዊ ድማ ኪኢላ ምሕደራ መረዳእታ ከምዘይብለን ገሊፀን
እየን፡፡ ከም ዝፍለጥ መረዳእታ ናይ ኩሉ ስራሕቲ (ውሳኔ ንምሃብ፣ ትልሚ ንምድላው፣ ፅፈት ዘለዎ ፀብፃብ
ንምድላውን) ካልኦትን ዝዓዘዘ ግደ ዘለዎ ኮይኑ ብክልል ብርኪ ሴክተራት ናይ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላ
ንከይልወን ዝዓግተን ድማ ዝተፈቐደ መሓዉር ስለዘየለ እዩ፡፡ እዚ ዘሪአካ ድማ ንመረዳእታ ምሕደራ ዝተውሃበ
ጠመተ ትሑት ምኳኑ እዩ፡፡

እተን ናይ መረዳእታ ኪኢላታት ዘለወን ሴክተራት 53.8 ሚእታዊ ብቐዳማይ ዲግሪ ዝተመረቑ እንትኾን 7.7
ሚእታዊ ድማ ብዲፕሎማ ተመሪቆም ዝሰርሑ እዮም፡፡ ብክልል ብርኪ ብዲፕሎማ ተመሪቖም ኣብ ናይ
መረዳእታ ኪኢላነት ዝሰርሑ ዘለዉ ኣብ ኢንተርፕራይዝ ማይን ኤጀንሲ መራኸቢ ሓፋሽን እዮም፡፡ ብክልል
ብርኪ ብዙሕ መረዳእታ ካብ ወረዳታትን ጣብያታትን ዝውሕዝ እንትኾን በቲ ሙያ ዝሰልጠነን ክእለት ዘለዎ
ናይ ምሕደራ መረዳእታ ምህላው ኣገዳሲ ይኸውን፡፡ ኣብ ቢሮ ሓለዋ ጥዕና 4 ተ ኪኢላታት መረዳእታ ዘለዉ
እንትኾን ኣብ ቢሮ ሕርሻን ገጠር ልምዓትን ድማ 2 ተ ኪኢለታት ምሕደራ መረዳእታ ኣለዉ፡፡ ቢሮ ሓለዋ ጥዕና
ካብተን ኣብ ክልል ዝርከባ ሴክተራት ንምሕደራ መረዳእታ ዝሓሸ ጠመተ ዝሃበት ሴክተር እያ፡፡ እዚ ክበሃል
ዝተኽኣለ ኣብ ጥዕና ኬላን ጥዕና ጣብያ ትካላትውን ብዝተኽኣሎ መጠን ናይ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላታት
መዲቡ ዘተኣማምን መረዳእታ እስካብ ፌደራል ሚኒስትር ሓለዋ ጥዕና ክበፅሕ እናገበሩ ይርከቡ፡፡

ስእሊ 5፡ደረጃትምህርቲኪኢላታትምሕደራመረዳእታ

19
 ናይ መረዳእታ ኪኢላ ላት ደረጃ ትምህርቲ

53.8

38.5

7.7

መረዳእታ ኪኢላ ዘይብሎም ቀዳማይ ዲግሪ ዲፕሎማ

ኣብ ናይ ክልል ሴክተራት ናይ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላታት ደረጃ ትምህርቲ ዝምልከት ድማ 53.8 ሚኢታዊ
ብቀዳማይ ዲግሪ ዝተመረቑ እንትኾን፣ 7.7 ሚኢታዊ ድማ ብዲፕሎም ዝተመረቑ እዮም። ልዕል ኢሉ
ከምዝተቐመጠ ናይ መረዳእታ ኪኢላ ካብ ዘለወን ቢሮታት /ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት እቶም ዝበዝሑ
ቀዳማይ ዲግሪ ምሩቓን እዮም።

ሰደቓ 2: ናይክልልሴክተራትናይመረዳእታኪኢላታትስራሕልምዲ

ናይ ስራሕ ልምዲ በዝሒ ሚኢታዊ

5 ዓመትን ትሕቲኡን 4 15.4

6-10 ዓመት 6 23.1

ልዕሊ 10 ዓመት 6 23.1

ናይ መረዳእታ ኪኢላ 10 38.5

ዘይብሎም

20
 ድምር 26 100.0

ኣብ ላዕሊ ንምግላፅ ከምዝተፈተነ ኣብ ናይ ክልል ሴክተራት ብናይ መረዳእታ ኪኢላ ስራሕ መደብ ተቖፂሮም
ዝሰርሑ ዘለዉ ኪኢላታት ዘለዎም ስራሕ ልምዲ 26.2 ሚኢታዊ ልዐሊ 6 ዓመት፣ 15.4 ሚኢታዊ ድማ 5
ዓመትን ትሕቲኡን ናይ ስራሕ ልምዲ ዘለዎም እዮም። ስለዚ መብዛሕቲኦም ናይ ክልል ኢንተርፕራይዝ
/ኤጀንሲታት/ቢሮታት ናይ ምምሕዳር መረዳእታ ኪኢላ ልዕሊ 6 ዓመት ናይ ስራሕ ልምዲ እንተሃለውም
መብዛሕቲኦም ኣብ ናይ ካሊእ ስራሕ መደብ እንዳሰርሑ ዝፀንሑን ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ብዙሕ ዓመት
ዘይሰርሑን እዮም፡፡ እዚውን ንናይ መረዳእታ ምሕደራ ዝወሃብ ዘሎ ጠመተ ኣብዝሓለፉ ውሕዳት ዓመታት
እንዳተሓየሸ ብምምፅኡ እዩ፡፡

ናይ ክልል መረዳእታ ምሕረዳ ኪኢላታት ዝተመረቐሉ ዓይነት ትምህርቲ ዝተፈላለየ እዩ፡፡ ኣብ

መብዛሕቲአን ሴክተራት ናይ መረዳእታ ኪኢላ ኣብዝቖጥራሉ እዋን ዝጠልበኦ ናት ትምህርቲ ዓይነት
ብማኔጅሜንት ኢንፎርማሽን ሲስተም እንተወሓደ ናይ ቀዳማይ ዲግሪ ዘሎዎም እንትኾን ከምቲዝድለ ግና
ኣብ ዕዳጋ ኣይረኽቡን፡፡ እቲ ዘሎ ክፍተት ንምምላእ ከም መማረፂ ብካሊእ ዓይነት ትምህርቲ ዝተመረቑ
ኪኢላታትውን ዝቑፀርሉ ባይታ ኣሎ እዩ፡፡ ብመሰረት እዚ 23.1 ሚኢታዊ ቢሮታት
/ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት ብማኔጅመንት ቐዳማይ ዲግሪ ዝተመረቑ እንትኾኑ ዝተረፉ ድማ ብኮምፒተር
ሳይነስ ፣ኢኮኖሚክስ፣ ኣሲቲ፣ ኣይቲ፣ ማናጅመንት ኢንፎርመሽን ስይስተም፣ ፐርሶኔል ማናጅመንት፣ ሪከርድ
ማናጅመንትን ሰታትስቲክስ ዝተመረቑ እዮም፡፡ እቲ ዝቐረበ ዓይነታት ትምህርቲ ኣብ ምሕደራ መረዳእታ
ክስርሕ ዝኽእል ብኣይስቲ ፣ኣይቲ ፣ማናጅመንት ኢንፎርመሽን ሲስተምን ስታስቲክስ ዝተመረቐ ዝሓሸን
ዝቐረበን እናሃለወ በማኔጅመነት ዝተመረቐ ዝያዳ ቑፅሪ ምሓዙ ኣብ ስራሕቲ ምሕደራ መረዳእታ ፅልዋ ከም
ዘለዎ ካብቶም ኪኢላታት ንምርዳእ ተኻኢሉ እዩ።

ሰደቓ 3:ናይመረዳእታምሕደራኪኢላታትዝተመረቐሉዓይነትትምህርቲ

ዝተመረቕሉ ዓይነት ትምህርቲ በዝሒ ሚኢታዊ

ኮምፒተር ሳይነስ 2 7.7

ኢኮኖሚክስ 2 7.7

ኣሲቲ 1 3.8

ኣይቲ 1 3.8

ማናጅመንት 6 23.1

21
ማናጅመንት ኢንፎርመሽን 1 3.8
ስይስተም

ፐርሶኔል ማናጅመንት 1 3.8

ሪከርድ ማናጅመንት 1 3.8

ሰታስቲክስ 1 3.8

ኪኢላ ዘይብለን ሴክተራት 10 38.5

ድምር 26 100.0

3.1.3. ሴክተራትዝጥቀምሎምዓይነትመስርሕመረዳእታ
ኣብ ዘለናሉ ዘመን መረዳእታ ንምምሕዳር ዝተፋላለዩ ሶፍቲዌራት (Oracle, mysql, Ms-Access) ካልኦትን
ከም እንጥቀም ዝፍለጥ እዩ። ኣብዚ መፅናዕቲና እውን ኣብ ክልል ዘለዋ ቤት ፅሕፈታት /ኤጀንሲታት/ቢሮታት
እዚ ጠቓማይ ዝኮነ ሶፍትዌር ኣጠቓቕማ እንታይ ይመስል ዝበል ንምርኣይ ከም ዝስዕብ ኣቐሚጥናዮ ኣለና፡፡

ሰደቓ 4: መስርሕመረዳእታ

ዓይነት ምስርሕ መረዳእታ በዝሒ ሚኢታዊ

አፕሊከሽን ሶፍቲዌር 19 73.1

ሰርቨር ሶፍቲዌር 4 15.4

አፕሊሽን ሶፍቲዌርን ሰርቨር 3 11.5

ሶፍቲዌር

ድምር 26 100

ኣብ ሰደቓ 4 ከም ዝተቐመጠ መረዳእታ ንምምሕዳር ዝጥቀምሉ ሜላ 73.1 ሚኢታዊ ናይ ክልል ቢሮታት

/ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት ቅልል ዝበሉ ናይ ኣፕሊከሽን ሶፍቲዌር ይጥቀሙ፣ 15.4 ሚኢታዊ
ቢሮታት/ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት ሰርቨር መሰረት ዝገበረ ሶፍቲዌር ተጠቀምቲ፣ 11.5 ሚኢታዊ
ቢሮታት/ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት ድማ ክልቲኡ አፕሊከሽን ሶፍቲዌርን ሰርቨር ሶፍቲዌር ተጠቀምቲ
እዮም። ብፍላይ ኣብ ሰርቨር ሶፍትዌር ዝጥቀሙ ምስቲ ዘሎ ናይ ኢንተርኔት ምቑርራፅን ናይቲ ሰርቨር ድኹም
ምዃንን በቲ ዝደለይዎ ግዘ መረዳእቶኦም ኣብ ምዕቃብ ፀገም ይፈጥረሎም እዩ፡፡

22
3.1.4. ስሩዕመረዳእታመአከቢቕጥዒ
ኣብዚ ሐዚ እዋን ዘሎ ምዕባለ ቴክኖሎጂን ልምዓት ዝተምሃረ ሓይሊሰብን ንመረዳእታ ምዕቃብን ምጥቓምን
ከም ግብኣት እናገልገሉ እዮም፡፡ ካብ እዋን ናብ እዋን ኣብ ክልልና ዝስርሑ ዝተፈላለዩ ናይ ልምዓት ስራሕቲ
መረዳእተኦም እዋኑ ብዝጠልቦ ቴክኖሎጂ መሰረት ዝገበረ ኣሰራርሓ ብምትእትታው ዘመናዊ ዝኾነ ናይ
መረዳእታ ማዕኸን (Database) ተጣይሹ ዘተኣማምን (Reliable)፣ ዘይተደጋገመን (Non-redundant)፣ ሓላፍ
ዘላፍ ዘይብሉ (Consistent) መረዳእታ ምእካብ ኣድላዪ ይኸውን፡፡ ዝተፋለየ መረዳእታ ካብ ዝተፋላለዩ
ላዕለዎት ኣካላትን ታሕተዎት ኣካላት ብዝተፋላለየ መአከቢ ቕጥዒ ተኣኪቡ ዝምልከቶም ኣካላት ንዝተፋላለየ
ውሳኔታትን መፅናዕቲታን ክጥቀሙሎም ይግበር እዩ። ናይ ክልል ቢሮታት /ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት
ብወረዳ ብርኪ ኣብትሕቲአን ካብዘለዋ ቤት ፅሕፈታት መረዳእታ ይእክባ እየን፡፡ ኣብ ወረዳታት ከምዝረአናዮ
ገለገሊአን ሴክተራት ካብ ክልል ቢሮአን ብዝለኣኸለን ናይ መረዳእታ መአከቢ ቅጥዒ መሰረት ገይረን ዝእክባ
እንትኾና ኣብ ውሑዳት ቤት ፅሕፈታት ድማ ባዕለን ብዘዳልይኦ ቅጥዒ መረዳእታ መሊአን ከምዝሰዳ
ተረዲእና፡፡

ዝኾነ መረዳእታ ተጠቃማይ ኣካል ድማ ናይ ዝደልዮ ዓመትን ከባቢን ክረክብ ዝኽእል ዘተኣማምንን ሓቃውነቱ
ዝተረጋገፀ መረዳእታ ኣብ ምእኹል ማዕኸን መረዳእታ (Central Database) ብጭቡጥ ተዓቂቡ እንተተዳልዩ
እዩ፡፡ እዚኦም መረዳእታታት ንምእካብ ድማ ብበዓል ሙያ ዝተገምገሙ ስሩዕ ቅጥዒታት ምጥቃም ኣድላይ
ይኸውን፡፡

ሰደቓ 5፡መረዳእታመአከቢቅጥዒ 1

ኣብ ሴክተራት ስሩዕ በዝሒ ሚኢታዊ

መአከቢ መረዳእታ ቅጥዒ ምህላው

ኣሎ 24 92.3

የለን 2 7.7

ድምር 26 100

ናይ ክልል ቢሮታት /ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት ስሩዕ ዝኾነ ናይ መረዳእታ መአከቢ ቅጥዒ ዝጥቀማ ምኳነን
ንምርኣይ ኣብዝፈተናዮ እዋን 92.3 ሚኢታዊ ስሩዕ ዝኾነ መረዳእታ መአከቢ ቕጥዒ ንጥቀም ኢና ዝበላ

23
እንትኾን፣ 7.7 ሚእታዊ ግና ስሩዕ ዝኾነ መረዳእታ መአከቢ ቕጥዒ ከምዘይብለን ሓቢረን እየን፡፡ ሴክተራት እቲ
ዝጥቀማሉ ናይ መረዳእታ መአከቢ ቅጥዒ እንታይ ከምዝመስል ብዝዳህሰስናዮ መሰረት ኣብ ቢሮ ሓለዋ ጥዕና፣
ትምህርቲ፣ ሲቪል ሰርቪስን ስሩእ ናይ መረዳእታ መአከቢ ቅጥኢታት ከምዘለወን ንምርዳእ ኪኢልና ኢና፡፡ ቢሮ
ሓለዋ ጥዕና መረዳእታ ዝእክብሉ ቅጥዒ Health Information Management System (HMIS), ትምህርቲ
ዝእክብሉ ቅጥዒ ድማ ትምህርታዊ ስታትስቲክስ መረዳእታ (ት.ስ.መ)፣ ኣብ ስሺል ሰርቪስ ድማ 45 ገፅ ዝሓዘ
ኣብ ኩሎም ወረዳታት ቤት ፅሕፈት ሲቪል ሰርቪስውን ብተመሳሳሊ ዝጥቀምሉ ናይ ሴክተራት መንግስታዊ
ሰራሕተኛታት ዝምልከት መረዳእታ ዝእከበሉ ስሩዕ ቅጥዒ ዓለዎም፡፡

ብኻሊእ ወገን ድማ ኣብ ኢንተርፕራይዝ ማይን ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮን ስሩዕ ዝኾነ ናይ መረዳእታ መአከቢ
ቅጥዒ (Standard format) ኣይጥቀሙን፡፡

3.1.5. ሜላመአከቢንመልአኺንመረዳእታ
መረዳእታ ካብ ዝተፋላለዩ ላዕለዎት ኣካላትን ታሕተዎት ኣካላትን ብዝተፋላለየ መአከቢ ቕጥዒ ተኣኪቡ
ዝምልከቶም ኣካላት ንዝተፋላለየ ውሳኔታት፣ መፅናዕቲታ ንክጥቀሙሎም ዝተፋላለየ መሳርሕታት ይላኣኹ
እዮም። ናይ ክልል ቢሮታት/ኤጀንሲታት/ ኢንተርፕራይዛት ብወረቐት ዝተዳለወ ቅጥዒ ፣ብ CD ዝተዳለወ
ቅጥዒ፣ ብኢንተርኔት ኔትወርክ ዝመሳሰሉ መሳርሕታት መረዳእታ ከብ ናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት መረዳእታ
ኣኪቦም ዝልእኹሎም መሳርሕታት እዮም፡፡

ሰደቓ 6፡ናይመረዳእያመልኸኺሜላታት 1

መረዳእታ መልአኺ መይላታት በዝሒ ብሚኢታዊ

ብወረቐት 10 34.7
ብ CD ቀሪፅኻ 4 15.3
ብሰርቨር ኔትወርክ 1 3.8
ብወረቐትን ብ CD ቀሪፅኻ 12 46.1
ጠ/ድምር 26 100

ኣብ ሰደቓ 6 ከም ዘተቐመጠ 46.1 ሚኢታዊ ናይ ክልል ቢሮታት/ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት ብወረቐትን

ብ CD እንዳቀረፁ ዘድሊ መረዳእታ ካብ ታሕተዋይ መሓዉሮም ይላኣኸሎም ፣ 34.7 ሚኢታዊ ድማ
ብወረቐት ጥራሕ 15.3 ሚኢታዊ ብ CD ጥራሕ፣ 3.8 ሚኢታዊ ድማ ብናይ ኢንተርኔት ኔትወርክ ተጠቀምቲ
እዮም፡፡

ብሙሉእ እምነት ብናይ ኢንተርኔት ኔትዎርክ መረዳእታ ዝሰድድ ጥዕና ሴክተር ጥራሕ እዩ፡፡ ኮይኑ ግና ናይ
ኢንተርኔት መስመር ኣብ ዝቋረፀሉ እዋን ናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈት ሓለዋ ጥዕና ኪኢላ መረዳእታ ብ CD ቀሪፁ

24
ብኣካል ናብ ናይ ክልል ቢሮ ሓለዋ ጥዕና ከምዘብፅሑ ኣብ ወረዳ ዉቅሮ ኣብቲ ሴክተር መፅናዕቲ ኣብዝንገብረሉ
እዋን ተዓዚብና ኢና፡፡ ኣብዚ ሴክተራት ብናይ ሰርቨር ኔትዎርክ ንከይልእኻ ዓብይ ዕንቅፋት ዝኾነን ዘሎ ናይ
ኢንተርኔት ፍጥነት ብጣዕሚ ድኹም እዩ፡፡ እዚ ፀገም ብምህላዉ እዉን እዩ ሴክተራት ብናይ ወረቀት ቐጥዒን
ብ CD ቀረፀን ንክልእኻ ዝግደዳ፡፡ ኣብ ገለገለ ቤት ፅሕፈታት ናይ CD ኣቕርቦት ብዘይምህላዉ ብናይ ወረቐት
ቅጥዒ ጥራሕ ይሰዳ እየን፡፡

ናይ ክልል ቢሮታትን ኤጀንሲታትን መረዳእታ ካብ ታሕተውት ዝምልከቶም ኣካላት ብዝተፋላለየ ሜላ

ምእካብ ከም ዝካኣል ዝፍለጥ እዩ፡፡ ኣብዚ ዘለናሉ ዘመን ዘመነ ቴክኖሎጂ መረዳእታ ዝእከብሎም መሳርሒታት
ብጣዕሚ ቡዝሓት ዋላካ እንተኾኑ ዝተወሰኑ ንምጥቃስ ዝኣክል ከም ኔትዎርክ (internet based data
transfer)፣ ስሩዕ ዝኾነ ሰርቨር ብምጥቓም ዝኣመሳሰሉ እዮም፡፡ ኣብ ዝገበርናዮ ናይ ክልል ቢሮታትን
ኤጀንሲታትን መረዳእታ ብኸመይ ከም ዝእክባ/ቡ ከም ዝስዕብ ተቐሚጡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 6:- ናይክልልሴክተራት ኣተኣኻኽባመረዳእታ

ኣተኣኻኽባ መረዳእታ ብሚእታዊ

80.8

7.7 11.5

ኣዳሊና ብንልእኾ ቕጥዒ ስታንዳርድ ፎርማት /ሰርቨር ፍልፍላትና ብዘዳለውዎ ቕጥዒ

ኣብ ስእሊ 6 ከምዝሕብሮ 80.8 ሚኢታዊ ናይ ክልል ሴክተራት መረዳእታ ዝእክባሉ ሜላ ባዕሎም ኣዳሊዮም
ብዝላኣኹሎም ቕጥዒ መሰረት እዩ፡፡ 11.5 ሚኢታዊ ሴክተራት ድማ ኣብታሕቲ ዝርከቡ ጨንፈራት ወይድማ
ፍልፍል መረዳእታ ዝኾኑ ኣካላት ባዕሎም ብዛደለዉዎ ቕጥዒ መሰረት ከምዝለኣኸለን፣ እተን ዝተረፋ 7.7
ሚኢታዊ ድማ ብሰታንዳርድ ፎርማት/ሰርቨር ተጠቒመን መረዳእታ ከምዝእክባ እዩ መፅናዕትና ዝሕብር፡፡
እዚአን ክልተ ሴክተራት እንትኾና ቢሮ ትምህርትን ኣብ ቢሮ ሓለዋ ጥዕናን እየን፡፡ እዚ ከምዚኢሉ እናሃለወ
ኣብ ወረዳታት ዝገበርናዮ ዳህሰሳ ከም ዝሕብሮ ዋላካ ላዕለዎት ኣካላት መረዳእታ መልአኺ ቕጥዒ ይላኣኹለን
ዘይተማለአ ሰለ ዝኾን ናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት ባዕለን ዝውስኸኦ ከም ዘለወን ሓቢረን እየን፡፡
25
ኤጀንሲ መራኸቢ ሓፋሽ፣ ኤጀንሲ ባህልን ቱሪዝምን ቢሮ ማይ ሃፍቲ ድማ ኣብ ወረዳ ብዘለዋ ጨንፈር ቤት
ፅሕፈቶም ብዘዳልወኦ ናይ መረዳእታ ቅጥዒ መረዳእታ ተመሊኡ ናብ ክልል ከምዝመፀሎምን ስሩዕ ዝኾነ
ቅጥዒ ከምዘይጥቀሙን ተገሊፁ እዩ፡፡ ብፍላይ ኣብ ኣርባዕተ ክላስተር ዘለዉ ኤጀንሲ ባህልን ቱሪዝምን ከም
ዝረኣናዮ ናይ መረዳእታ ኣተሓሕዘኦም ድሑር ብዝኾነን ናይ ኮምፒዩተር ናውቲ ዘይብሎምን እዮም፡፡ ኣብዚ
ሐዚ እዋን ናይ ቱሪዝም ኢንዳስትሪ ኣብ ክልልና እንዳሰፍሐን እንዳዓበየን ኣብ ዝመፀሉ እዋን ናይ ክላስተራት
ቱሪዝም ምስ ናይ ክልል ኤጀንሲ ዘለዎ ርክብ ትሑት እዩ፡፡

ናብ ናይ ክልል ሴክተራት ዝውሕዝ መረዳእታ መበገሲኡ ካብ ታሕተዋይ ናይ ምምሕዳር ኣካል ወይድማ ክፋል
ሕብረተሰብ እንተኾነ ብጥርኑፍ መልክዑ ግን ካብ ዝተፈላለዩ ብርክታት ከምዝመፅእ ንምርዳእ ኪእልና ኢና፡፡
በቲ ዝተገበረ መፅናእቲ 57 ሚእታዊ ሴክተራት ፍልፍል መረዳእተአን ኣብ ወረዳ ካብ ዝርከብ ጨንፈር ቤት
ፅሕፈተን እዩ፡፡ ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ መብዛሕቲኡ ዝሰርሐኦ ልምዓተዊ ስራሕቲ ምስ መዳርግቲ ኣካላት
ብሓባር ስለዝኾነ ፍልፍል መረዳእተአን ካብ መዳርግቲ ኣካላት እዩ፡፡ ከም ቢሮ ትምህርቲ፣ ቲ.ቪ.ኢቲ፣
ዝኣምሰላ ድማ ፍልፍል መረዳእተአን ካብ መሰልጠኒ ትካላተን ከምዝኾነን ብፍላይ ድማ ናይ ቢሮ ትምህርቲ
ኣብ ክልሎም ንዘሎ ናይ School Information Management System መረዳእታ ማዕኸን ቀንዲ ፍልፍሉ ቤት
ትምህርቲ መሰረት ዝገበረ እዩ፡፡

ስእሊ 7፡ናይክልልሴክተራትፍልፍልመረዳእታ

ካብ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት

ካብ መዳርግቲ ኣካላት

ኣብ መሰልጠኒ ማእኸላት
5 15
ካብ ወረዳ ቤት ፅሕፈትን
መዳርግቲ ኣካላትን

26
3.1.6. ማዕኸንመረዳእታ
ማዕኸን መረዳእታ ማለት ዝተፋላለዩ መረዳእታት ዝቕመጠሉ ዘመናዊ መዐቀቢ ኮይኑ ንክተመሓድሮን
ሓበሬታ ክትወስደሉ ዝምችው እዩ፡፡ እዚ ሜላ ማዕኸን መረዳእታ ብኤሎክትሮኒካዊ መዳዩ ኣብ መብዛሕቲአን
ሃገራት ኣብ ስራሕ ዝወዓለ እንትኾን ኣብ ሃገርና ኢሉ እውን ኣብ ክልልና ብዝግባእ ደረጃ ኣይተሰርሐሉን፡፡

ስእሊ 8: ኣብቢሮታትስሩዕማዕኸንመረዳእታምህላው

ኣብ ቢሮታት ማዕኸን መረዳእታ ምህላው

ኣሎ
42%
የለን
58%

ዘለናዮ እዋን ዘመነ

ቴክኖሎጂ ብምዃኑ ናይ ሕድሕድ ምንቅስቃስ ስራሕትና ኣብ ናይ ኮምፒዩተር ማዕኸን መረዳእታ (Computer
Database) ተዓቂቡ ንዝተፈላለዩ ግልጋሎት ብዝቐልጠፈ መልክዑ ኣብ ግልጋሎት ክውዕል ምግባር ኣገዳሲ
ይኸውን፡፡ እቲ መፅናዕትና ከምዘሪአና መሕትት ካብ ዝተገበረለን 26 ሴክተራት 42 ሚኢታዊ ናይ ክልል
ቢሮታት/ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛይ ማዕኸን መረዳእታ ተጠቀምቲ እንትኾና እተን ዝተረፋ 58 ሚኢታዊ
ግና ማዕኸን መረዳእታ ኣይጥቀማን፡፡ መብዛሕቲአን ናይ ክልል ቤት ቢሮታት/ኤጀንሲታት ዳታ ቤዝ ተጠቀምቲ
ዘይኾናሉ ምኽንያት ዘቐመጥዎ ኪኢላ ምሕደራ መረዳእታ ዘይብለን ብምዃነን ድሩትነት ኣቕርቦት ናውቲ
ምህላውን እዮም፡፡

ኣብ ዘለናሉ ዘመን መረዳእታ ንምምሕዳር ዝተፋላለዩ ዳታ ቤዝ ሶፍቲዌራት (oracle, mysql, application

softwares (offices) ካልኦትን ከም እንጥቀም ዝፍለጥ እዩ። እተን ዳታ ቤዝ ኣለና ዝበላ ሴክተራት እንታይ
ዓይነት ከም ዝጥቀማ ንምድህሳስ ተፈቲኑ ከምዝስዕብ ቐሪቡ ኣሎ፡፡

ሰደቓ 7፡በዝሕንዓይነትንማዕኸንመረዳእታዘለወንሴክተራት

ዓይነት ማዕኸን መረዳእታ በዝሒ ሚኢታዊ

27
ሰርቨር መሰረት ዝገበረ 5 19.2

ዴስክቶፕ 3 11.5

ሰርቨርን እና ዴስክቶፕ 4 15.4

ማዕኸን መረዳእታ ዘይብሎም 14 53.8

ጠ/ድምር 26 100

ኣብ ሰደቓ 7 ከም ዝተቐመጠ ዳታቤዝ ኣለና ካብ ዝበሉ ብሮታት/ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት 19.2

ሚኢታዊ ሰርቨር መሰረት ዝገበረ ፣ 11.5 ሚኢታዊ ድማ ዴስክቶፕ መሰረት ዝገበረ፣ 15.4 ሚኢታዊ ድማ
ክልቲኡ ሰርቨርን ዴስክቶፕ ብሓባር ከምዝጥቀሙ እዩ ዘምላኽተና፡፡ ዋለ እዃ እቶም ዝበዘሑ ሰርቨር መሰረት
ዝገበረ ኢና ንጥቀም ዝብል መልሲ ይሃቡ እምበር ኣብ ተግባር ግና ብዝተፈላለዩ ፀገማት ምሉእነት ዘለዎ
ኣግባብ ምሕደራ መረዳእታ ዘለወን ኣይኮነን፡፡

ስእሊ 9: ናይኩለንከይዲስራሕቲኣብዳታቤዝዝምልከት

ናይ ኩለን ከይዲ ስራሕቲ ኣ ብ ዳታ ቤዝ ዝምልከት ብሚእታዊ

45

40 38.5
35

30

25

20
15.4
15

10

0
እወ የካትት ኣያካትትን

ልዕል ኢሉ ንምግላፅ ከምዝተሞከረ ማዕኸን መረዳእታ (Database) ብዙሕ መረዳእታ ዝውህለለሉን ብዘመናዊ
መልክዕ ተበፃሓይ ብዝኾነ መልክዑ ግልጋሎት ዝህብ ክኾን ኣለዎ፡፡ እተን ማዕኸን መረዳእታ ኣለና ዝብላ ናይ
ክልል ሴክተራት እቲ ማዕኸን ኣብ በቢሴክተሩ ናይ ኩሎም ከይድስራሕ ዘካትት ምዃኑን ዘይምዃኑ ንምርኣይ
ብዝፈተናዮ መሰረት እቲ ኣሎ ዝበሃል ማዕኸን መረዳእታ 38.5 ሚእታዊ ናይ ኩለን ከይዲ ስርሖም ዘካትት

28
እንትኾን 15.4 ሚእታዊ ግና ናይ ኩሎም ከይዲ ስራሕ ኣየካትትን፡፡ ሕድሕድ ከይዲ ስራሕ ዝሰርሐኦ ልምዓታዊ
ስራሕቲ ከከም ኣድላይነቱ ኣብ ማዕኸን መረዳእታ ክዕቐብ ኣገዳሲ ይኸውን፡፡

3.1.7. ኣተዓቓቕባመረዳእታ
መረዳእታ ብዙሕ ገንዘብ፣ ሓይሊ ሰብን ግዘን ኣዋፊርኻ ዝእከብ ስለዝኾነ ዝተኣከበ መረዳእታ ብኣግባቡ ኣብ
ዝተፈላዩ መዋህለሊ በብእዋኑ ክዕቀብ ኣለዎ፡፡ዝኾነ መረዳእታ ኣብ ዝደለኻዮ እዋን ን ዝደለኻዮ ስራሕ
ክትጥቐመሉ ዝትኽእል ኣብ ዘተኣማምን ማዕኸን መረዳእታ እንተቕመጥኻዮ እዩ፡፡ ኣብ ናይ ክልል
ቢሮታት/ኤጀንሲታት ከምዝተዓዘብናዮ መረዳእታ በብጊዚኡ ዝእከብ ዋላኳ እንተኾነ ስሩዕ ዝኾነ ናይ
መረዳእታ መዐቀቢ (Database) የብለንን፡፡ ብዘይካ ኣብ ጥዕና ዘለዎም ኣግባብ ምሕደራ መረዳእታ ጥዕና
(Health Management Information System)፣ ኣብ ትምህርቲ ድማ ዘለዎም ናይ ኣግባብ ምሕደራ
መረዳእታ ትምህርቲ (School Education Management Information System) ኣብ ካልኦት ቤት
ቢሮታት/ኤጀንሲታት ኣግባብ ዘለዎ ኔትዎርክ ቴክኖሎጂ መሰረት ዝገበረ ናይ ኣተዓቓቅባ መረዳእታ የለን፡፡
ካብ ቢሮታት ዝረኸብናዮ መልሲ ከም ዝስዕብ ተቐሚጡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 10፡ናይሴክተራትናይመረዳእታመዋህለሊ

73.1

15.4

3.8 3.8 3.8

29

ኣብ ኮምፒተር ኣብ ወረቐት ኣብ ኮምፒተር እና ኣብ ክልላዊ ሰርቨር ኣ ወረቐት ክልላዊ

ወረቐት ሰርቨር
እዚ መፅናዕቲ ከምዝሕብሮ 73.1 ሚኢታዊ ቢሮታት/ኤጄንሲታትን ኢንተርፕራይዛትን መረዳእተአን ኣብ

ኮምፒተርን ወረቐትን ይዕቅባ እየን፡፡ ማዕኸን መረዳእታ ዘይብለን ሴክተራት እውን ብዝተፈላለየ

ቅጥዕታት ብዘዳልውኦ መረዳእታአን ብወረቐትን ኣብ ማክሮሶፍት ዎርድን ኤክሴልን በብጊዝኡ ንምሓዝ

ይፍትኑ እዮም፡፡ ብሓፈሻ እንትረአ ናብ ናይ ክልል ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ (DDB) መረዳእተአን

ፈሰስ ዝገብራ ዓዝየን ውሑዳት እየን፡፡

3.1.8. ኩነታትፅሬትመረዳእታ
ፅሩይ መረዳእታ እንተተኣኪቡን እንተተንቲኑን ፅሩይ ውፅኢት ስለዘምፅእ ንውሳነ ወሰንቲ እውን ትርጉም
ብዘለዎ ረብሓ ከገልግል ይኽእል እዩ፡፡ ካብ ኩሉ ብዝዓበየ ሓደ መረዳእታ ቅድሚ ኣብ ጥቅሚ ምውዓሉ ፅሬቱ
ዝሓለወ ምዃኑ ክነረጋግፅ ኣለና፡፡ መረዳእታ ሓላፍነት ብዘለዎ ኪኢላ ዝእከብን ዝረጋገፅን እንተኾይኑ ንፅሬት
መረዳእታ ዝዓበየ ጠመተ ይወሓቦ እዩ፡፡ ሴክተራት ግልፂ ብዝኾነ መንገዲ ካብ ታሕቲ ዝመፀለን መረዳእታ
ፅሬቱ እንታይ ከምዝመስል ብዝስዕብ ስእሊ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 10፡ናይሴክተራትናይመረዳእታመዋህለሊ

70.00%
61.50%
60.00%

50.00%

40.00%

30.00%
19.20%
20.00%
11.50%
7.70%
10.00%

0.00%
ብጣዕሚ ፅፋፍ ፅፋፍ ማእካላይ ትሑት

30
ኣብ መእተዊ ከምዝተገለፀ ኣብ ክልልና ዘሎ ምሕደራ መረዳእታ ሓላፍ ዘላፍ ብምካኑ እቲ ዝእከብ መረዳእታ
ድማ ኣብ ፅሬቱ ፀገማት ከምዝህልዎ ርዱእ እዩ:: ስለዘኮነ እውን እዚ ናይ መፅናዕቲ ጉጅለ ፅሬት መረዳእታ
ክልልና ንምፍታሽ ኣብ ዝገበሮ መፅናዕቲ ዝምልከቶም ኣካላት ዝሃብዎ መልሲ ኣብ ስእሊ 11 ዝተገለፀ
ይመስል:: ብመሰረት እቲ ዝተኣከበ መረዳእታ ካብ ቶም ዝተጠየቁ ኣካላት ናብ ከባቢ 62% ዝኮኑ መለሰቲ
ዝእከብ መረዳእታ ፅፈቱ ብማእከላይ ብርኪ ኣቅሚጠምዎ እዮም' ናብ ከባቢ 19% ዝኮኑ ድማ ዝእከብ
መረዳእታ ፅፈቱ ዝተሓተ እዩ ይብሉ:: ይኩን ደኣ እምበር ናብ ከባቢ 8% ን 12% ዝኮኑ መለስቲ ግን ብቅደም
ሰዓብ ዝእከብ መረዳእታ ፅፈቱ ብጣዕሚ ዝለዓለን ዝለዓለን ብምባል መሊሶም' ዝእከብ መረዳእታ ብጣዕሚ
ፅፉፍ ብምባል ዘቐመጡ ቢሮ ትምህርትን ዜጀንሲ መራኸቢ ሓፋሽን እዮም፡፡ ብሓፈሽኡ እንትረአ ግና እቲ
ዝእከብ መረዳእታ ኣብ ፅሬቱ ገና ከምዝቐርዮን ንቐፃላይ ኣብ ፅሬት መረዳእታ ኣተሓሕዛን ኣተኣኻኽባ
ብሰፊሑ ክስረሐሉ ዝግባእ ከምዝኾነ እዚ መፅናዕቲ የመላኽተና እዩ፡፡

ፅሬት መረዳእታ ንምርግጋፅ ዝተፈላለዩ ሜላታት ተጠቒምኻ ምንፅፃርን ሓቃዉነቱ ክንደይናይ ምዃኑ
ምፍላጥን ኣገዳሲ እዩ፡፡

ስእሊ 12: መረጋገፂፅሬትመረዳእታ

38.50%
ወካሊ ብምወሳድ

ዝተፈላለዩ ምንጪታት ምጥቃም

61.50%

እቲ ዝእከብ መረዳእታ ፅሬቱ ክትሕትን ክልዕልን ዝገብርዎ ድማ ዝተፈላለዩ ምክንያታት ከምዝኾኑ ምግማት
ይከኣል፡፡ እንታይነት እቶም ምክንያታት ንምፍላጥ ድማ ኩሉ ጊዜ ናይቲ መረዳእታ ፅሬት ብመፅናዕቲ
ምፍታሽን ምርግጋፅን ኣድላዪ ስለዝኮነ እዚ ናይ መፅናዕ ጉጅለ ብዝገበሮ መፅናዕቲ እቶም ዝምልከቶም ኣካላት
ዝተፈላለየ ሜላ ከምዝጥቀሙ ምፍላጥ ተካኢሉ ኣሎ፡፡ ብመሰረት እዚ ድማ ካብ ጠቅላላ ተሓተትቲ እቶም

31
ዝበዝሑ (62%) ካብ ዝተፈላለዩ ፍልፍላትን መዳርግቲ ኣካላትን ከምዝጥቀሙ እንትሕብሩ ናብ ከባቢ 39%
ዝኮኑ መለስቲ ድማ ወካሊ (sample) ብምውሳድ ፅሬት መረዳእታ ከምዘረጋግፁ እዮም ዝገልፁ፡፡

ኣብ ሴክተራት ንፅሬት መረዳእታ ትኹረት ከምዝዋሃቦን ከምዛዕባ ዝለዓል ኣጀንዳ ምዃኑ ንምርኣይ ዝተፈተነ
እንትኾን ውፅኢቱ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 13: ፀገምምሕደራመረዳእታከምዛዕባምልዓል

12%

ተላዒሉ ይፈልጥ

ተላዒሉ ኣይፈልጥን

88%

ቅድም ኢሉ ከምዝተገለፀ ብምክንያት እቲ ሓደ ዓይነት ዘይኮነ (ወጥነት ዘይብሉ) ምሕደራ መረዳእታ

ዝተፈላለዩ ፀገማት ከምዝፍጠሩን እናተፈጠሩ ከምዘለዉን ኣብ ላዕሊ ዝተገለፀ እንትኮን፤ ይኹን ደኣ እምበር
ፀገም ምሕዳራ ሜላ መረዳእታ ከምዛዕባ ተላዒሉ ተዘትዩሉ ዝፈልጥ ምካኑን ዘይምካኑን ንምፍላጥ ድማ እዚ
ናይ መፅናዕቲ ጉጅለ ንተሓተትቲ ሕቶ አቅሪቡ ነይሩ፡፡ ብመሰረት እዚ ድማ ናብ ከባቢ 88% ዝኮኑ መለሰቲ እወ
ተላዒሉ ይፈልጥ እንትብሉ ናብ ከባቢ 12% ዝኮኑ ድማ ተላዒሉ ከምዘይፈልጥ ይሕብሩ፡፡ እዚድማ ንመረዳእታ
ልዑል ዝኾነ ጠመተ ዘይምሃን ረብሓ መረዳእታ ብዘይምርዳእ ከምዝኾነ ተገሊፁ እዩ፡፡

3.1.9 ኣብኣግባብምሕደራመረዳእታዝተርኣዩፀገማት
ኣብዝኾነ ክፋል ዓለም ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ዝተፈላለዩ ፀገማት የጋጥሙ እዮም፡፡ እቲ ዋና ፃዕሪ ክግበር
ዝግበኦ ዝረኣዩ ፀገማት ንምቕናስ ስርዓት ዘለዎ ናይ ኣሰራርሓ ኣግባብ ምትእትታው እዩ፡፡ እዚ ድማ

32
ተሓታትነት ዘለዎን ንመረዳእታ ምሕደራ አትኩሮት ሂቡ ዝሰርሕ ሓይሊ ሰብ እንትህልው ብዝተኽኣመ መጠን
ፀገማት ምሕደራ መረዳእታ እናቐነሱ ይመፁ እዮም፡፡

ስእሊ 14: ፀገምምሕደራመረዳእታከምዛዕባምልዓል

24
25 22 22
20 20
20
18
16 15
15
13

10

0
ላዕ

ላው
ው
ም

ውሃ

ህላ
ዳ እ ላው

ህላ
ው
ጓ
ይም

ምህ

ጋም
ድን

ህላ

ታም
ይም

ታም
ህ
ታዘ

ምፅ
ናይ ም ም
ብም

ጥም

ቕማ
ታዘ

ዳእ

ዳእ
ዳእ

ካብ
ቓ
እካ

ውዋ

ግጋ

መረ

መረ

ጠ
መረ

ምር
ምድ
ታም

ኣ
መረ
ምል

ናን

ሓት

ሉን
ምግ
ዳእ

እታ

ድኹ
እታ

ምት

ቐሊ
መረ

ረዳ
ረዳ

ታብ
መ
መ

ናይ

ዳእ
ናይ

መረ

ቅድም ኢሉ ከምዝተገለፀ ኣብ ክልልና ዘሎ መረዳአታ ብዝተፈላለየ ምክንያት ናይ ፅሬት ፀገማት ዘለዎ

እንትኮን ብፍላይ ድማ ኣብ ሜላ መረዳእታ ምዕቃብ ዝተፈላለዩ ፀገማት ይረኣዩ እዮም :: ካብዚኦም ድማ
እቶም ጎሊሆም ዝረኣዩ ዓበይቲ ፀገማት እዞም ኣብ ስእሊ 14 ዘተገለፁ እዮም:: በዚ መሰረት እዚ ናይ
መፅናዕቲ ጉጅለ መለሰቲ ባዕሎም ዓበይቲ ፀገማት መረዳእታ ምዕቃብ ዝብለዎም ንክፈልዩ ብዝገበሮ መሰረት
ከባቢ 22 ሴክተራት (85%) ዝኮኑ መለስቲ ናይ መረዳአታ ዘይምምላእ ዓብይ ፀገም መረዳእታ ምዕቃብ እዩ
እንትበሉ 15% ዝኮኑ ድማ ኣይኮነን ይብሉ :: ብተመሳሳሊ መንገዲ 24 ሴክተራት (92%) ዝኮኑ ድማ ኣብ
መረዳእታ ምእካብ ዘሎ ምድንጋይ ዓብዪ ፀገም መረዳእታ ምዕቃብ እዩ እንትብሉ ናይ 8% ዝኮኑ ድማ

33
ከምፀገም ክለዓል ከምዘይብሉ ይገልፁ :: ከምእውን ኣበ 20 ሴክተራት (79%) ዝኮኑ ናይ መረዳእታ
ምልውዋጥ ምህላውን መረዳእታ ምድግጋምን ፀገም ምዕቃብ መረዳእታ እዮም እንትብሉ ናብ ከባቢ 23%
ዝኮኑ ድማ ፀገም ከም ዘይኮኑ ይገልፁ:: ናይ መረዳእታ ምውህሃድ ዘይምህላው ድማ ፀገም መረዳእታ ምዕቃብ
ምካኑ ናብ 22 ሴክተራት (85%) መለስቲ አንትገልፁ 15% ዝኾኑ ድማ ፀገም ምዕቃብ መረዳእታ ከምዘይ‘ነ
እዮም ዝገለፁ' ምግናን መረዳእታ ናይ መረዳእታ ምዕቃብ ፀገም ምካኑ ናብ 16 ሴክተራት (61.5%) ዝኮኑ
መለስቲ እንትገልፁ ናብ ከባቢ 38.5% ዝ‘ኑ ድማ ፀገም ከምዘይ‘ነ ሓቢሮም::

ከምኡ እውን ኣብ መረዳእታ ምዕቃብ ካብ ዝረኣዩ ፀገማት ውሽጢ ድኩም መረዳእታ ምህላው ምካኑ 69%
ዝኮኑ እንትምልሱ ናብ 31% ዝኮኑ ድማ ፀገም ኣይኮነን ይብሉ :: ብተመሳሳሊ መንገዲ 58% ዝኮኑ መለስቲ
ዝተኣከበን ዝተለኣከን መረዳእታ ብቀሊሉ ንምርካብ ስለ ዘይከኣል ኣብ መረዳእታ ምዕቃብ ፀገም ይፈጥር እዩ
እንትብሉ 42% ዝኮኑ ግን ፀገም ኣይኮነን ይብሉ :: ብሓፈሽኡ እንትረአ እዞም ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ዝረኣዩ
ኩሎም ፀገማት ብዝጎልሐ መልክዑ ከምዝረኣዩን ነዚ ክፈትሑ ዝኽእሉ ኣሰራርሓ ምምሓዝ ኣድላይ ከምዝኾነ
ካብዚ መፅናዕቲ ውፅኢት ንምርዳእ ይከኣል እዩ፡፡

መረዳእታ ምዕቃብ፣ ምትንታን፣ ምሕዳስን ተበፃሒ ብዝኾነ መልክዑ ንተጠቀምቲ ኣብ ግልጋሎት ንክውዕል
ምግባር ተሓታትነት ዘለዎ መስርሕ ምቅራፅ ኣድላይ ይኸውን፡፡ ኣብ ሴክተራት ንመረዳእታ ፅሬት፣ ወጥነት፣
እዋናዊነትን ካልኦትን ዝህልዉ ተሓታትነት ንምርኣይ ዝተፈተነ እንትኾን ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 15: ኣብሴክተራትዘሎኩነታትተሓታትነት

4%

ኣሎ የለን
46%
ዘይተመልአ
50%

እዞም ኣብ ላዕሊ ዝተገለፁ ፀገማት ምዕደራ መረዳእታ ብዝተፈላለዩ ምክንያታት ጥፈጠሩ ኮይኖም
ብዘተፈላለዩ መንገዲታት ድማ ክእለዩ ይክእሉ አዮም፡፡ ካብዚኦም ውሽጢ ድማ ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ናይ
ሕግን ደንቢን ሃለዋት እቲ ዘዓበየ ይከውን' በዚ መሰረት እቲ መፅናዓይ ጉጅለ ኣብ ሴክተራት ተሓታትነት

34
ምሕደራ መረዳእታ ምህላዉ ንምርኣይ ዝፈተነ እንትኾን ኣብ 50 ሚእታዊ ሴክተራት ምንም ናይ ታሓታትነት
ዘለዎ ክያዶ ከምዘየለን ንፅሬት መረዳእታዉን ብኣሉታዊ ዝዓበየ ኣስተዋፅኦ ከምዘለዎ ንምግንዛብ ኪኢልና
ኢና፡፡ ብኣንፃሩ ድማ ኣብ 46 ሚእታዊ ሴክተራት ኣብ መረዳእታ ምሕደራ ተሓታትነት ዘለዎ ኣሰራርሓ ንክተል
ኢና ብምባል መሊሰን እየን፡፡

3.1.9 መበገሲፀገማትምሕደራመረዳእታ
ምሕደራ መረዳእታ ውፅኢታዊ ዝኾን ባዕሉ ዝኸኣለ ኣግባብ ዘለዎ እንትኾን ብበዓል ሙያ ሓይሊ ሰብን
ቴክኖሎጂን ዝተደገፈ ኣሰራርሓ እንትህልው ጥራሕ እዩ፡፡ ኣብ ኩለን ቢሮታት ሓደ ወጥ ጥኾነ ናይ መረዳእታ
ምሕደራ ኣግባብ የለን፡፡ ኣብ ሓድ ሓደ ቢሮ/ኤጀንሲ/ በዓል መዚ ስሩዕ ዝኾነ ናይ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላ
ቆፂሮም ዘስርሑ እንትኾን ኣብ መብዛሕቲአን ግና ብተደራቢ ምስ ካልኦት ስራሕቲ መደባት ተደሪቡ እዮ
ዝስራሕ፡፡መበገሲ ፀገማት ምሕደራ መረዳእታ ንምድህሳስ ከምዝሞከርናዮ ኣብ በቢ ቢሮታት ዝተፈላለዩ ዋላ
እኳ እንተኾነ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 16፡ዓይነትፀገማትምሕደራመረዳእታ 1

100%
90% 4
8 9
80% 11
70%
60%
19
50%
22 ፀገም ኣይኾነን
40%
ፀገም እዩ
18 17
30% 15
20%
10%
7
0%
ናይ ኪኢላታት ናይ ስራሕ ናይ ቢሮታት ናይ ሎጂስቲክስ ንፁር ፖሊሲን
ሙያዊ ዓቕሚ መሓውር ፀገማት ግንዛበ ምንኣስ ሕፅረት መምርሒ
ምትሓት ዘይምህላው
ቅድም ኢሉ ንምርኣይ
ከምዝተፈተነ ኣብተን መሕትት ዝተገበረለን 26 ናይ ክልል ቢሮታት፣ በዓል መዚታት፣ ኤጅንሲታት 10 ቲአን
ምንም ዓይነት ናይ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላ ዘይብለን እንትኾና እብተን 16 ተ ግና ብዝተፈላለዩ ዓይነት
ትምህርቲታት ዝተመረቑ ኣብቲ ስራሕ መደብ እናሰርሑ ይርከቡ፡፡ ካብ ኣቶም ውሽጢ 23 ሚእታዊ
ንመረዳእታ ምሕደራ ኣግባብ ዘለዎ ዓይነት ትምህርቲ ዝተመረቑ እንትኾን እቶም ዝተረፉ ግና ምስ ናይ
መረዳእታ ምሕደራ ምንም ዓይነት ርክብ ዘይብሉ ዓይነት ትምህርቲ ተመሪቆም ዝሰርሑ እዮም፡፡ ናይዚ ቀንዲ

35
ፀገም በቲ ቀጥታ ተደላይ ዝኾኑ ከም ማኔጅሜንት ኢንፎርሜሽን ሲስተም፣ ኮምፒዩተር ሳይንስ፣
ስታቲስቲክስሙያ ዝተመረቑ ሰብ ሙያ ኣብ ዕዳጋ ዘይምርካብ እዩ፡፡

ኣብ ስእሊ 16 ከምዘሪአና ናይ ቢሮታት መበገሲ ፀገም ምሕደራ መረዳእታ እቲ ዝዓበየ ናይ ኪኢላታት ሙያዊ
ዓቕሚ ምትሓት ከምዝኾነ እዩ፡፡ቀፂሉ ድማ አብ ቢሮታት ዝረአ ናይ ስራሕ መሓውር ፀገማት እዩ፡፡ ብሳልሳይ
ደረጃ ኣብ ቢሮታት ዘሎ ናይ ግንዛበ ምንኣስ ዝፈጠሮ ፀገም እንትኾን ኣብ ፍርቂ ዝኾና ሴክተራት ድማ ናይ
ሎጂስቲክስ ሕፅረት (ከም ኮምፒዩተርን ንናይ መረዳእታ ምሕደራ ዝኾኑ ካልኦት ናውቲ) ከምዝኾነ እዩ ዝገልፃ፡፡

ብሓፈሽኡ እንትረአ ግና ንስሩዕ ምሕደራ መረደእታ ዝወሃብ ጠመተ ብዘይካ ኣብ ቢሮ ጥዕና ዲጂታል ዳታ ቤዝ
ማኔጅሜንት ሲስተም ኣብ ካልኦት ክንድዚ ዝተኸደሉ ኣይኾነን፡፡ ናይ ቢሮ ጥዕናውን እቲ ኣግባብ ካብ
ዝተሓተት ጥዕና ኬላ ጀሚሩ እስካብ ፌደራል ሚንስትር ጥዕና ወጥ ዝኾነ መረዳእታ መአከቢ ቅጥዒ
ስለዝጥቀሙ እዮም፡፡

3.1.11. ተጠቐምቲመረዳእታ
መረዳእታ ተጠቀምቲ ክንብል ከለና ዝኾነ ሰብ ወይድማ ኣካል ካብዘለና ናይ መረዳእታ ማዕከን ንስታቲስቲካዊን
ምርምርን ረብሓ እንትወስዱ እዩ፡፡ ብዘይካ ጭቡጥን ዘተኣማምንን መረዳእታ ተደሪካ ዝግበሩ ውሳነታት
ውፅኢቶም ዘዐግብ ኣይኾንን፡፡ በብጊዚኡ ዝተዋህለለ መረዳእታ ኣብጥቕሚ እንተዘይዊዒሉ ምንም ዓይነት
ረብሓ የብሉን፡፡ ስለዚ ሕድሕድ ሴክተር ዝእክበኦ መረዳእታ ንተጠቀምቲ ግልጋሎት ንክህብ ሕድሕድ ሴክተር
ናይ መረዳእታ ኣጠቓቕማ ሕግን ደንቢን ናይ ተጠቀምቲ ድማ መሰልን ግቡእን ክህልው ኣለወን፡፡ ንኣብነት እቲ
ሴክተር ብዙሕ ገንዘብን ሓይሊሰብን ኣዋፊሩ ዝኣከቦ መረዳእታ ተመራመርቲ ብነፃ ኣብዝወስድሉ እዋን
እንተነኣሰ ናይቲ መፅናዕቲ ውፅኢት ሓደ ኮፒ ነቲ ሴክተር ክህቡ ይግበኦም፡፡ እዚ ካልኦት ተመራመርቲ ኣብ
ዝመፅእሉ እዋን ከም ሪፈረንስ ንከገልግልን ድግግሞሽ ዝኾነ መፅናዕቲ ካብ ምክያድውን ይከላኸል እዩ፡፡

እዚ ንምርኣይ መሕትት ካብ ዝተገበረለን 26 ናይ ክልል ሴክተራት ካብ ዘለወን ውህላል መረዳእታ ተጠቀምቲ

ኣካላት እንመን ከምዝኾኑ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 17፡ናይሴክተራትተጠቀምቲመረዳእታ 1

36
 30
25 26 25
25
22

20

15 ተጠቀምቲ እዮም
ተጠቀምቲ ኣይኾኑን
10

4
5
1 1
0
0
ላዕለዎት ኣካላት መዳርግቲ ኣካላት ተመራመርቲ ዘይመንግስታዊ ኣካላት
ካብ ስእሊ
17 ከምዝንዕዘቦ ኣብቲ ሴክተር ዘለዉ ላዕለዎት ሓለፍቲ ይኹኑ ብፌደራል ብርኪ ዘለዉ ኣካላት ኣብ ዳርጋ ኩለን
ሴክተራት መረዳእታ ተጠቐምቲ እዮም፡፡ ናይ ሕድሕድ ሴክተር መዳርግቲ ኣካላት ድማ ሙሉእ ብሙሉእ
መረዳእተኦም ከምዝጥቀሙ ንምርዳእ ይከኣል እዩ፡፡ ኣብ ክልልና ኣብዘለዋ ይኹን ኣብ ካልኦት ክልላት ካብዘለዋ
ላዕለዎት ናይ ትምህርቲ ትካላት ናይ ሴክተራት መረዳእታ ከምዝጥቀሙን ዘይመንግስታዊ ትካላት ድማ ኣብ
85 ሚእታዊ ሴክተራት ንዝተፈለለየ ረብሓ መረዳእታ ከምዝወስዱ እቲ መፅናዕቲ ይሕብር፡፡

3.1.12. ከይዲግብረመልሲምሃብ
ኣብ ክልልና መረዳእታ ብዝተፈላለየ መልክዑ ዋላ ይተኣከብ ናይ መረዳእታ ተጠቀምቲ ካብ እዋን ናብ እዋን
እናዓበየ ከምዝመፅእሎ ንምግማት ንኽእል ኢና፡፡ ሴክተራት መረዳእታ ካብ ዝጥቀሙ ላዕለዎተ ኣካላት
ግብረመልሲ ከምዝረኽቡን ከምዘይረኽቡን ንዝቐረበ ሕቶ 69 ሚእታዊ ግብረመልሲ ከምዝረኽባ ዝገለፃ
እንትኾና 31 ሚእታዊ ዝኾና ግና ምንም ዓይነት ግብረ መልሲ ኣይረኽባን፡፡ ብዝኾነ ይኹን ኣብ ዝለኣኽ ይኹን
ኣብ ዝትወስዶ መረዳእታ ብዛዕባ ፅሬቱ፣ ተኣማንነቱ፣ እዋናዊነቱ ይኹን ካልኦት ግብረመልሲ ምግባር ንናይ
መረዳእታ ኣተሓሕዛን ኣጠቓቕማ ኣውንታዊ ተፅእኖ ኣለዎ እዩ፡፡

ብተመሳሳሊ ድማ ንምርምር ረብሓ መረዳእታ ካብ ዝወሰዱ ተመራመርቲ ናይ ምርምር ውፅኢቶም ኮፒ

መሊሶም ኣብ ምሃብ ከባቢ 70 ሚእታዊ ሴክተራት ምንም ዓይነት ምላሽ ኣይረኸባን፡፡ ብቕኑዕ መንገዲ ክኾን
ዝግበኦ ግና ዝኾነ ይኹን ንምርምር ጠቓሚ ዝኾነ መረዳእታ ዝወሰደ ተመራማሪ ናይ ውፅኢት ስራሕቱ ነቲ
ሴክተር ከም እታወት ብሶፍት ኮፒ ወይድማ ብወረቐት ሓቲሙ ክህብ ይግባእ፡፡ እዚ ኣብ ስሩዕ ናይ መረዳእታ
ማዕኸን ዘለወን ትካላት ናይ ባእሉ ሕግን ደንብን ወፂእሉ ስርዓት ብዘለዎ ዝፍፀም እዩ፡፡ ምስአኡ ብዝተተሓሓዘ
ድማ ዝኾነ ተመራማራይ ናይ ተጠያቕነት ስርኣት ክኣትው ይግባእ፡፡

37
ናይ ክልል ሴክተራት ካብ ታሕተዋይ ቤት ፅሕፈቶም ወይድማ መዳርግቲ ኣካላቶም ንዝሰድሎም መረዳእታ
ስሩዕ ዝኾነ ግብረ መልሲ ኣብ ምሃብን ዘይምሃብን ንምርኣይ ተፈቲኑ እዩ፡፡ ዝኾነ መንግስታዊ ይኹን
ዘይመንግስታዊ ኣካል ንዝረኸቦ ስሩዕ መረዳእታ ስረዕ ዝኾነ ግብረ መልሲ ምሃብ ከም ባህሊ ክውሰድ ኣለዎ፡፡
ኣብዘን መሕትት ዝተገበረለን 26 መንግስታዊ ቢሮታት መረዳእታ ንዝሰዱለን ኣካላት ስሩዕ ዝኾነ ግብረ መልሲ
ኣብ ምሃብን ዘይምሃብን ዘሎ ባህሊ እንታይ ከምዝመስል ንምርኣይ ከምዝተፈተነ 62 ሚእታዊ ማእኸላይ
ከምዝኾነ ገሊፆም እዮም፡፡ ዝተረፉ 19 ሚእታዊ ድማ ግብረ መልሲ ናይ ምሃብ ልምደን ዝለዓለ እንትኾን
እተን ዝተረፉ 19 ሚእታዊ ድማ ግብረ መልሲ ናይ ምሃብ ልምደን ትሑት እዩ፡፡ ኣብ ሓደ ሓደ ናይ ወረዳ
ሴክተራት ከምዝረእናዮ ናይ ክልል ቤት ፅሕፈቶም ብፅሑፍ ስሩዕ ዝኾነ ግብረመልሲ ስለዝህብዎም ኣብ
ዝሰርሕዎ ስራሕቲ ከም ሞራል ኮይኑ ስለዘገልግሎም መረዳእታ ይኹን ሪፖርት ብእዋኑ ኣብ ምልኣኽ ንጥፈት
የርእዩ እዮም፡፡

ስእሊ 18፡ኣብሴክተራትንመረዳእታወሃብቲዝገብረኦግብረመልሲ

18
16 61.5
14
12
10 በዝሒ መልሲ
በዝሒ መልሲ

8
6
19.2 19.2
4
2
0

3.1.13. ዓይነትትልምንኣፈፃፅማሪፖርትን
ሓደ መንግስታዊ ይኹን ዘይመንግስታዊ ትካል ብትልሚ እንተሰሪሑ ኣንፈት ከይዲ ስርሑ ንምግምጋምን
ዘውፀኦ ፋይናንሳዊ፣ ማቴሪያላዊን ሓይሊሰብን ብኣግባቡ ኣብ ሽቶ ንምውዓሉ ሓጋዚ ኾይኑ የገልግል እዩ፡፡

38
ዝትለሙ ስራሕቲ ብስሩዕ ናይ ትልሚን ኣፈፃፅምኡ ዝገልፅ ዶኩመንት ድማ ብናይ ኣፈፃፅማ ሪፖርት ተዳልዩን
ናብ ዝምልከቶ ኣካል ብእዋኑ ክበፅሕ ምግባር ኣገዳሲ እዩ፡ ኣብ ናይ ወረዳ ሴክተራት ከምዝረእናዮ ናብ
ዝተፈላለዩ ኣካላት ዝልእኸኦ ትልሚን ኣፈፃፅማ ሪፖርት ትሕዝትኡ ዋላዃ ተመሳሳሊ እንተኾነ 47.5 ሚእታዊ
ዝተፈላለየ እዩ፡፡ እዚ ድማ ሴክተራት እቲ ሓደ ጊዘ ዝተሰርሐ ሪፖርት ኮፒ ገይረን ከክንድምስዳድ ዝተፈላለዩ
ሪፖርት ንከዳልዋ ይግደዳ፡፡

ዝተፈላለዩ ናይ ትልሚን ሪፖርትን ዶክመንት ኣብ ምድላው ዝጠፍእ ግዘን ቴክኒካዊን ዘይቴክኒካዊ ዝፍጠሩ
ስሕተታት ናይ ባዕልቱ ኣሉታዊ ተፅእኖ ክሕድር ይኽእል እዩ፡፡ ኣብ ናይ ክልል ዝርከባ ሴክተራት ኣዳልየን ናብ
ዝተፈላለዩ ኣካላት ዝሰድኦ ትልሚን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን ሓደ ዓይነት ድዩ ኣይኮነን ንዝብል ዝቐረበለን ሕቶ
ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 19፡ናይክልልሴክተራትናብዝተፈላለዩኣካላትዝሰድዎ

100%
100
90
80 69.2%
70
60
50 38.8%
40
30
20
10
0
ሓደ ዓይነት ዝተፈላለየ ድምር

ኣብ ስእሊ 19 ከምዘሪአና 69.2 ሚእታዊ ናይ ክልል ሴክተራት ናብ ላዕለዎት ኣካላት ይኹን ናይ ካልኦት ኣካላት
ዝሰደኦ ናይ ትልሚን ኣፈፃፅማ ሪፖርት ሓደ ዓይነት እንትኾን 38.8 ሚእታዊ ድማ ዝተፈላለየ እዩ፡፡ ከምቲ
ቅድም ኢሉ ዝተገለፀ እቲ ዝለኣኽ ሪፖርት ዝተፈላለየ ምኻኑ ናይ ባዕሉ ኣሉታዊ ተፅእኖ ኣለዎ እዩ፡፡ እዚ ኣብቲ
ዝፀሓፍ ሪፖርት ንውሳነ ወሃብቲ ኣካላት፣ ንቤት ምኽሪ፣ ትልምን ፋይናንስን፣ ፌደራል ሚኒስትር ወ.ዘ.ተ
ምልኣኹ ኣድላይ ስለዝኸውን ንኹሎም ብዝጥዕም ስሩዕ ዝኾነ ሓደ ዓይነት ሪፖርት ምልኣኽ ብብዙሕ መልክዑ
ረብሓ ኣለዎ እዩ፡፡

39
3.1.14. ወሳኒኣካልኣብትሕዝቶትልምንኣፈፃፅማሪፖርትን
ሓደ ሴክተር ዝተውሓቦ ዕማም ንምፍፃም ስሩዕ ዝኾነ ካብ ሓቃዊ መረዳእታ ዝተበገሰ ናይ ትልሚ ስርዓት
እንትብገስ እዩ፡፡ እዚ ንምፍፃም ኣብ ኩለን ሴክተራት ናይ ልምዓታዊ ትልሚ ስራሕ መደብ ቀሪፀን ብዝድለ
በዓል ሙያ እናሰርሓ ይርከባ፡፡ ነዘን ኩለን ሴክተራት ጠርኒፉ ንክኸድ ናይቲ ክልል ፊዚካላዊ ስራሕትን ፋይናንሳዊ
ዓቕሚ ብምጥዕዓምን ምስ ሴክተራት ብምርድዳእ ናይቲ ክልል መንግስቲ ወጥ ዝኾነ ትልምን ፍፃመን
በብዓመቱ ክዳሎ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ሓላፍነት ተዋሂብዎ እዩ፡፡

ዝተወሰና ሴክተራት ዝተፈላለየ ትልሚን ናይ ኣፈፃፅማ ሪፖርት ናብ ዝተፈላለዩ ኣካላት ዝልእኻ ከምዘለዋ
ቅድም ኢሉ ንምግላፅ ተፈቲኑ እዩ፡፡ ብመሰረት እዚ ትሕዝቶ ትልሚን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን መን ከምዝውስን
ንምፍላጥ ኣብ ዝተገበረ ሕቶ 53.8 ሚእታዊ እቲ ቢሮ ባዕሉ ዝውስን እንትኾን 38.5 ሚእታዊ ድማ
ብላዕለዎት ፈፀምቲ ኣካላት ዝውሰን ከምዝኾነ ተሓቢሩ እዩ፡፡ 7.7 ሚእታዊ ድማ እቲ ሴክተር ምስ ላዕለዎት
ሓለፍቲ ብምርድዳእ ዝውስኖ እዩ፡፡

ሰደቃ 8፡ናይክልልሴክተራትትሕዝቶትልሚንኣፈፃፅማሪፖርት

ትሕዝቶትልሚዝውስንኣ በዝሒመለስቲሴክተ ትሕዝቶኣፈፃፅማሪፖርትዝውስንኣካ በዝሒመለስቲሴክተ

ካል ራት ል ራት
እቲቢሮባዕሉ 14 እቲቢሮባዕሉ 18
ላዕለዎትኣካላት 10 ላዕለዎትኣካላት 6
ቢሮንላዕለዎትኣካላትን
ክልቲኦም 2 ቢሮንላዕለዎትኣካላትን ክልቲኦም 2
ድምር 26 ድምር 26

ብተመሳሳሊ መንገዲ ኣብ ትሕዝቶ ኣፈፃፅማ ትልሚ ዝዳለው ሪፖርት 69.2 ሚእታዊ እቲ ቢሮ ባዕሉ ዝውስኖ
እንትኾን 23.1 ሚእታዊ ድማ ብላዕለዎት ኣካላት ከምዝውሰን ምርኣይ ይከኣል፡፡ ልክዕ ከምቲ ኣብ ናይ ትልሚ
ዝተገለፀ 7.7 ሚእታዊ ድማ ኣፈፃፅማ ሪፖርቶም ዝውስን ኣካል ብቢሮን ላዕለዎት ኣካላት ብሓባር ኮይንኻ
እዩ፡፡ ኣብ ሓድ ሓደ ቢሮታት ከም ጉዳይ መናእሰይን ስፖርትን ዝበሉ ድማ ምስ ቢሮ ፋይናንስን ዘለዉ
ኪኢላታት ኮይንኻ ከምዝውሰን እቲ መፅናዕቲ ይሕብር እዩ፡፡

3.1.15. ንናይክልልኪኢላታትዝተውሃቡዓይነታትስልጠናታት
ንናይ ክልል ቢሮታት ዝምልከቶም ሰራሕተኛታት ኣብ ናይ መረዳእታ ምሕደራ፣ ትልሚ ኣደላልዋ፣ ሪፖርት
ኣፀሓሕፋ ዝምልከት ዝተውሃቡ ስልጠናታት ከምዘሎ ንምርኣይ ተፈቲኑ እዩ፡፡ ሰራሕተኛታት ኣብ
ዝተመደብሉ ናይ ስራሕ መደብ እኹል ዝኾነ ግንዛበን ክእለትን ንክህልዎም ብሰብ ሞያ ዝተደገፈ ስልጠናታት
ምሃብ ኣድላይ እዩ፡፡ ቅድም ክብል ንምግላፅ ከምዝተፈተነ ኣብ ናይ መረዳእታ ምሕደራ፣ ልምዓታዊ ትልሚ

40
ዘለዉ ኪኢላታት ዘለዎም ናይ ትምህርቲ ሙያ ከምቲዝድለ ኣይኮነን፡፡ ኮይኑ ግና ኣብቲ ዘሎ ክፍተታት
ንምምላእ ኣብ ዕዳጋ ካብዝተረኸቡ ኪኢላታት ብምቑፃር ኣሰልጢንኻ ክበቕዑ ምግባር ኣገዳሲ ይኸውን፡፡
ዝወሃቡ ስልጠናታትውን ዓቕሚ ዝፈጥሩ ስለዝኾኑ ቀፃልነት ክህልወም ይግባእ፡፡

እዚ ንምርኣይ ድማ ኣብ ሕድ ሕድ ናይ ክልል ቢሮታት ንዝምልከቶም ኪኢላታት ዝተውሃቡ ስልጠናታት

እንተሃልዮምን ዝተውሃቡ ዓይነት ስልጠና ድማ እንታይ ከምዝኾኑ ብምፍታሽ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ኣብተን ዳህሳሳዊ መፅናዕቲ ዝተገበረለን 26 ናይ ክልል ቢሮታት 69.2 ሚእታዊ ዝኾና ንዘለዉወን ኪኢላታት
ምሕደራ መረዳእታ፣ ኪኢላ ትልሚ ከም ስልጠናን ገለፃን ዝኣምሰሉ ዝሃባ እንትኾን 30 ሚእታዊ ዝኾና ድማ
ንሰራሕተኘአን ምንም ዓይነት ስልጠና ኣይሃባን፡፡

ስእሊ 20፡ንናይክልልኪኢላታትዝተውሃቡስልጠናታት

መልሲ ዝሃባ ሴክተራት

ኣብ ዙርያ መረዳእታ ትልሚ ሪፖርት ኣፀሓሕፋ 8

ኣብ ዙርያ ትልሚ ኣደላልዋን ሪፖርት ኣፀሓሕፋን 1

ኣብ ዙርያ ምሕደራ መረዳእታን ትልሚ ዳደላልዋን 3

ኣብ ዙርያ ሪፖርት ኣፀሓሕፋ 8

ኣብ ዙርያ ትልሚ ኣደላልዋ 5

ኣብ ዙርያ ምሕደራ መረዳእታ 1

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

ስእሊ 20 ከምዘሪአና 8 ተ ናይ ክልልና ቢሮታት ንናይ ክልል ሰራሕተኝአን ኣብ ዙርያ መረዳእታ ፣ ትልሚ
ኣደላልዋን ሪፖርት ኣፀሓሕፋ ስልጠና ዝሃባ እንትኾና ኣብ ዙሪያ ትልሚ ኣፈፃፅማ ሪፖርት ኣፀሓሕፋ ጥራሕ
ዘድሀበ ድማ ብተመሳሳሊ 8 ተ ቢሮታት ንዝምልከቶም ሰራሕተኛታት ስልጠና ሂበን እየን፡፡ ኣብ ምሕደራ
መረዳእታ፣ ትልምን ሪፖርትን ብዝምልከት ስሩዕ ዝኾነ ስልጠና ምሃብ ናይ ክልልና ልምዓታዊ ስራሕቲ
ዘፋጥንን ዘላቒ ምዕባለ ንምምፃእ ዓብይ ግደ ኣለዎ እዩ፡፡

ብመሰረት እዚ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ክልል ትግራይ ኣብዞም 3 ተ መሰረታዊ ርእስታት በብእዋኑ ስልጠናታት
ንናይ ክልል ቢሮታት ዝምልከቶም ኪኢላታት ክህብ ይግባእ፡፡ ኣብ ክልል ይኹን ወረዳታት ዝርከባ ሴክተራት ናይ

41
ሰብ ሓይሊ ፍልሰት ኣዝዩ ዝረአ ስለዝኾነ ሓደሽቲ ኪኢላታት ኣብ ዝቑፀርሉ እዋን ስልጠና ኣሰልጢንኻ ናብ
ስራሕ ምእታው ኣገዳሲ ይኸውን፡፡

3.1.16. ንናይወረዳኪኢላታትዝተውሃቡዓይነታትስልጠናታት
ካባ ወረዳታት ዝእከብ መረዳእታ፣ ዝትለም ትልሚ፣ ዝፀሓፍ ሪፖርት ፅፉፍን ዘተኣማምን ክኾን ንናይ ወረዳ
ኪኢላታት ናይ ዓቅሚ ምዕባይ ስራሕቲ ምክያድ ኣገዳሲ እዩ፡፡ ናይ ወረዳ ኪኢላታት ዓቅሚ ምዕባይ ዝህልዎ
ረብሓ ናይ ክልል ስራሕቲ ስሉጥን ፅሬቱ ዝሓለወ ናይ ልምዓት ስራሕቲ ንክህልው ምግባር ማለት እዩ፡፡
ብመሰረት እዚ መሕትት ዝተገበረለን 25 ናይ ክልል ሴክተራት ንናይ ወረዳ ኪኢላታተን ኣብ መረዳእታ፣
ትልሚ፣ ሪፖርት ኣፀሓሕፋ ዘድሀበ ናይ ዓቕሚ መዕበዪ ስልጠናታት ከምዝተውሃቡን ከምዘይተውሃቡን
ንምርኣይ ዝተፈተነ እንትኾን ኣብ 15 ሴክተራት (57.7 %) ስልጠና ተዋሂቡ እዩ፡፡ ብኻሊእ መዳዩ ድማ ኣብ 11
ሴክተራት (42.3%) ምንም ዓይነት ስልጠና ከምዘይሃባ ንምርዳእ ተኻኢሉ እዩ፡፡ እዚ ድማ ኣብ ናይ መረዳእታ
ኣተሓሕዛ፣ ኣተዓቓቕባን ኣጠቓቕማ ግንዛበን ዓቅሚ ምዕባይ ስልጠና ዝተውሃቦ ጠመተታት ትሑት ምኳኑ
የሪአካ እዩ፡፡

ስእሊ 21፡ንናይወረዳኪኢላታትዝተውሃቡስልጠናታት

ብሚእታዊ

ኣብ ዙርያ መረዳእታ ትልሚ ሪፖርት

ኣፀሓሕፋ 19.2

ኣብ ዙርያ ምሕደራ መረዳእታን

ትልሚ ዳደላልዋን 3.8

ኣብ ዙርያ ሪፖርት ኣፀሓሕፋ 3.8 ብሚእታዊ

ኣብ ዙርያ ትልሚ ኣደላልዋ 30.8

ኣብ ዙርያ ምሕደራ መረዳእታ 3.8

እቶም ንናይ
0 5 10 15 20 25 30 35
ክልል ይኹን
ንናይ ወረዳታት ኪኢላታት ዝተውሃቡ ስልጠናታት ኣብ ስራሕ ዘምፅእዎ ለውጢ፣ ዝፈጠርዎ ዓቕሚ
ምግምጋም ኣድላይ እዩ፡፡ ካብቲ ዝተረኸበ ገምጋም ተበጊስኻ ድማ ክውሰድ ዝግበኦ መስተኻኸሊን መመሓየሺ
ስራሕቲ ምስራሕ ኣገዳሲ ይኸውን፡፡ እዞም ኣብ ከይዲ ስራሕ ዝወሃቡ ስልጠናታትን (on the job training)
በብግዚኡ ዘምፅእዎ ኣውንታዊ ናይ ስራሕ ለውጢ እንዳገምገምኻ ኣብ ካልኦት ስልጠና ዘድልዮም
ሰራሕተኛታትውን ተኸታታሊ ዝኸውን ስልጠና ምሃብ ኣድላይ ይኸውን፡፡

42
ኣብዚ ንምርኣይ ከምዝተፈተነ ካብዞም ስልጠና ዝሃቡ 23 ሴክተራት ኣብ 5 ናይ ክልል ሴክተራት ንዝተውሃቡ
ናይ ዝተፈላለዩ ስልጠናታታት ውፅኢቶም ከምዘይግምገሙ ንምርኣይ ተኻኢሉ እዩ፡፡ እዚዉን ሓደ ስልጠና
ምስተውሃበ ኣብ ስራሕ ለውጢ ዘምፅኦ ምምሕያሽ ምግምጋም ከም ባህሊ ተገይሩ ዘይውሰድ ስለዝኾነ እዩ፡፡
ብኻሊእ ወገን ድማ ኣብ መብዛሕቲአን (18 ሴክተራት) ድሕሪ ስልጠና ኣብ ሰራሕተኝአን ዝመፀ ምምሕያሽ
ገምጋም ዘካይዳ ምዃነን ተሓቢሩ እዩ፡፡

ስእሊ 22፡ዝተውሃቡስልጠናታትውፅኢቶምምግምጋምንዘይምግምጋም

ይግምገም
18 ኣይግምገምን

እዘን ሴክተራት ካብቲ ዝተውሃቡ ስልጠናታት ዝረኸበኦ ውፅኢት ንምርኣይ ከምዝተፈተነ እዞም ዝስዕቡ
ረብሓታት ከምዝተረኸቡ ተገሊፁ እዩ፡፡

 ኪኢላታት ብዝተውሃቦም ስልጠና መሰረት ትልሚ ከዳልዩ ምኽኣል

 ሓላፍ ዘላፍ ዝነበረ ኣፀባፅባ ተመዓራርዩ ክለኣኽ ምጅማር
 ድሕሪ ስልጠና ኪኢላታት ናይ ዓቕሞም ክሰርሑ ምርኣይ
 ኣብ ኪኢላታት ናይ ዓቐሚ ምምሕያሽን ናይ ስራሕ ተበግሶ ምህላው
 ኣብ ወረዳታት ዘለዉ ናይ ከይዲ ስራሕቲ ኣብ ምድላው በጀት፣ ትልምን ፀብፃብን ዝነበሩ
ምድንጋራት ብዉሱን መልክዑ ክቕረፉ ምርኣይ
 ኣብ ናይ ቢሮታት ደገፍቲ ከይዲ ስራሕ ልምዓታዊ ትልሚ ዓቅሚ ምምሕያሽ ምህላው

ኣብዚ ጉዳይ ዓብይ ትኹረት ክግበረሉ ዝተውሃበ ሪእቶ ዝወሃቡ ስልጠናታት ሓፀርቲ ብምዃኖም ጥልቅ ዝበለ
ንክኾንን ኪኢላታት ኣብ ስርሖም ዝዓበየ ለውጢ ከምፀአሎም ዘኽእል ስልጠና ክኾን ከምዘለዎን በብ ዓመቱ
ተኸታታሊነት ክኮኑ ከምዝግበኦም ተሓቢሩ እዩ፡፡

43
3.1.17. ኣብናይቢሮታትሜላምሕደራመረዳእታዘጋጠሙፀገማት
ኣብ ናይ ክልል ቢሮታት ብዛዕባ ምሕደራ መረዳእታ ካብ ናይ ወረዳታት ዘሎ ኩነታት ዋላኳ ዘሐሸ እንተኾነ እቲ
ፀገም ግን ብተመሳሳሊ መልክዕ ኣሎ እዩ፡፡ ብሓፈሽኡ እንትረአ ናይ ክልልና ናይ ልምዓት ቀፃልነትን
ዘተኣማምንን ሓበሬታ ንክህልዉ ንመረዳእታ ምሕደራ ዝወሃቦ ጠመተ ዝዓበየ እንትኾን እዩ፡፡ እዚ ድማ
ዝተማለአ ናይ መረዳእታ ኪኢላ ሓይሊሰብ፣ ከም ናይ ካሊእ በዓል ሙያ ክግበሩ ጥግበኦም ጥቅማጥቕሚ፣
ንመረዳእታ ምሕደራ ዘድልዩ ሶፍትዌራትን ሃርድዌራት ከከምደረጅኡ እንትማልኡ እዩ፡፡ ኣብ ሓይሊሰብን
ኣቕርቦት ሎጂስቲክስን ዝተርኣዩ ቀንዲ ፀገማት ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

3.1.17.1 ሓይሊሰብብዝምልከት
ምሕደራ መረዳእታ ዕዉት ንክኾን ብበዓል ሙያን ናውትን ዝተማለአ ስርዓት እንትህልው ጥራሕ እዩ፡፡
መረዳእታ እዋናዊ፣ ዕሬቱ ዝሓለወ፣ ዘተኣማምን፣ ምሉእ ንክኾን ናይ ምሕደራ መረዳእታና ቴክኖሎጂ
ብዝጠልቦን ብዝሰልጠነ ሓይሊ ሰብ ንክመሓደር ኣድላዪ ይኸውን፡፡ ኣብ ዙርያ ሓይሊ ሰብ ዘለዉ ቀንዲ ፀገማት
እዞም ዝስእቡ እዮ፡፡

 ኣብ መብዛሕቲአን ቢሮታት ኪኢላ ምሕደራ መረዳእታ ዝጠልብ መሓውር ብዘይምህላው እቲ ናይ

መረዳእታ ምዕቃብ ስራሕቲ ብኻልኦት ኪኢላታት ተደሪቡ ክስራሕ ምግባር፡፡ እዚ ድማ ነቲ ዝእከብን
ዝዕቀብን መረዳእታ ብሓላፍነት ዝሕተት ሰብ
 ኣብ ሓድሓደ ቢሮታት ኪኢላ ዋላ’ኳ እንተቆፀረሉ ብብዝሓት ናይ ስራሕ ምልቓቕ ይረአ፡፡ እዚዉን እቲ
መሓዉር እንትቕረፅ ኣብ ዝተፈላለዩ ሴክተራት ዝተፈላለየ ስለዝኾን (መሓዉር ምፅባብ) ናብ ዝሐሸ
ገዲፍኻ ምኻድ (ፍልሰት) ኣሎ እዩ፡፡
 ንናይ መረዳእታ ምሕደራ ዝፈልጥ በዓል ሙያ ኣብ ዕዳጋ ዘይምርካብ
 ኣብ ክልልን ወረዳን ዝሰልጠነ ሓይሊሰብን ሕፅረት ኪኢላታት ኣዝዩ ምህላው

ብመሰረት እዚ ናይ ክልልና ዘመናዊ ምሕደራ መረዳእታ ክህልው እንተኾይኑ ይውሓድ ይብዛሕ ኩለን ቢሮታት
ናይ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላ ክህልወን ይግባእ፡፡ ንናይ ክልልና መረዳእታ ማእኸል ኮይኑ ዘገልግል ኣብ ቢሮ
ፋይናንስን ትልምን ተጣይሹ ኩለን ሴክተራት ናብቲ ማዕኸን መረዳእተአን ፈሰስ ዝገብራሉ ስርዓት ክተኣታቶ
ምግባር ኣገዳሲ ይኸዉን፡፡

3.1.17.2. ሎጂስቲክስብዝምልከት
ሓደ ናይ መረዳእታ ስርዓት እንትዝርጋሕ ኣድለይቲ ዝኾኑ ናይ ሎጂስቲክስ ኣቅርቦት ክማልኡ ኣለዎም፡፡ ኣብ
ሓደ ሴክተር ኪኢላ መረዳእታ ጥራሕ ምምላእ ንናይ ምሕደራ መረዳእታ ስርዓት ምሉእነት ክህልዎ
ኣይገብርን፡፡ ኣብ መዳይ ሎጂስቲክስ ዝረኣዩ ፀገማት እዞም ዝስዕቡ እዮም፡፡

44
  እዋናዊ ዝኾነ ሶፍትዋር ዘይምህላው፡፡ ምንም እንኳ ብክልል ቢሮ ፋይናንስን ትልምን ዝተማእኸለ ናይ
ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ (Development database) ይሃልው እምበር እቲ ዝተቐረፀ ሶፍትዌር
ናይ ኔትዎርክ ምቁርራፅ ፀገማት ብጣዕሚ ስለዘጋጥም እቲ መረዳእታ እዋናዊን ምሉእነት ዘለዎ ኮይኑ
ኣይኣትውን
 መረዳእታ ትክክለኛነቱ ንምርግጋፅ ኣብዝተደለየ እዋን ዳሕሳስ ንምክያድ ናይ መኪና ሕፅረት
ምህላው፡፡ ብፍላይ ናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት መብዛሕቲአን ሞተር ሳይክልውን ዘይብለን ብምኳነን
ኣብ ባይታ ኬድኻ እዋናዊ መረዳእታ ኣብ ምእካብ ፀገም ይረኣይ እዩ፡፡
 ብዋናነቱ ስርዓት ICT ትሑት ምኳንን ንመረዳእታ ምሕደራ ዘገልግላ ኮምፒዩተራት ዘይምህላው፡፡
 ብሓፈሽኡ ሃገራዊ ዝኾነ ናይ ኢንተርኔት ምቑርራፅ ብምህላዩ መረዳእታ ካብ ታሕቲ ናብ ላዕሊ፣ ካብ
ላዕሊ ናብ ታሕቲ ንክፈስስ ፀገም ኣሎ፡፡
 ስነ-መሬታዊ መረዳእታ ዝእክባ ሴክተራት ከም ሃፍቲ ማይ፣ ጥዕና፣ ትምህርቲ፣ ትልምን ፋይናንስ፣
መዓድንን ኢነርጂን፣ ከባቢ ሓለዋ፣ መሬት ምምሕዳር ዝኣምሰላ እኹል ዝኾነ ናይ ጂ.ፒ.ኤስ መሳርሒ
ዘይምህላው

3.1.17.3. ካልኦትኣገደስቲፀገማት
መረዳእታ ብግቡእ ክመሓደር እንተኾይኑ ብናይ መረዳእታ ምሕደራ ስርዓት ኩሉ ዝምልከቶ ኣካል ጠመተ
ክህበሉ ኣለዎ፡፡ ብፍላይ ናይ ወሰንቲ ኣካላት፣ ኣብ ላዕለዋይ ኣመራርሓ ዘለዉ ኣካላት፣ ቢሮ ሓለፍቲ ንናይ
መረዳእታ ምሕደራ ዝህብዎ ጠመተ ምርኣይ ኣገዳሲ ይኸዉን፡፡ እዚ ድማ ንዘተኣማምንን ዘላቂ ዝኾነ ምሕደራ
መረዳእታ ክህልው እቲ ቀንዲ ክረኦ ዝግባእ እዩ፡፡ ኣብዘን መሕትት ዝተገበረለን 25 ናይ ክልል ቢሮታት፣
ኤጀንሲታትን ኢንተርፕራይዛትን ብላዕለዎት ሓለፍቲ ንምሕደራ መረዳእታ ዝወሃብ ጠመተ እንታይ
ከምዝመስል ንምድህሳስ ተፈቲኑ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 23: ብላዕለዎትኣካላትንመረዳእታዝተውሃበጠመተ

ብላዕለዎት ኣካላት ንመረዳእታ ምሕደራ ዝተውሃበ ጠመተ

25

20
በዝሒ መልሲ e

15

10

5 45

0
ትሑት ማእኸላይ ልዑል
እዚ ኣብ ላዕሊ ዘሪአና ዘሎ ስእሊ ላዕለዎት ኣካላት ንመረዳእታ ዝህብዎ ጠመተ እንትኾን 88 ሚእታዊ ትሑት ከምዝኾነ
እዩ፡፡ እዚኦም ድማ ኣብ ሴክተራት ምስ ናይ ናይ መረዳእታ ኪኢላ ዝጠልብ መሓዉር ኣብ ምቕራፅ ይኹን
ንዝተቐረፀሎም ድማ ትሑት ናይ ስራሕ መደብ ቅቡል ጌርኻ ምውሳድ እዩ፡፡ ብፍላይ ኣብዚ ቢሮ ሲቪል ሰርቪስ ናይ
ሴክተራት ናይ መረዳእታ ኺኢላ ኣድላይነት ጠመተ ስለዘይሓቦ ኣብ በቢ ሴክተሩ ናይ መረዳእታ ኪኢላ ብሓላፍነት
ዝሰርሕ ኣይተማለአለንን፡፡ ብተወሳኺ መሓዉር ንዝተቐረፀለንውን እቲ ስራሕ ኣትሒትኻ ብምርኣይ ትሑት ዝኾነ ናይ
ስራሕ ብርኺ ምድልዳል ተራእዩ እዩ፡፡ ንኣብነት ኣብ ናይ ወረዳ ፋይናንስን ትልሚ ቤት ፅሕፈት ኪኢላ መረዳእታ
ትንተናን ብፕሳ-4 እንትኸዉን ኣብ መሓዉር ዘለወን ካልኦት ሴክተራት ድማ ብፕሳ-5 ተመዲቡሉ እዩ፡፡ ኣብ መሓዉር
ዘይብለን ሴክተራት ድማ ከምቲ ልሙድ ኣሰራርሓ ብካልኦት ኪኢላታት እቲ ስራሕ ተደሪቡ ንክስራሕ ስለዝድለ እዩ፡፡

ብኻሊእ ወገን ኣብ ቢሮ ሓለዋ ጥዕና ጥራሕ ንመረዳእታ ምሕደራ ዝተውሃበ ጠመተ ልዑል ከምዝኾነ ንምግንዛብ
ተኻኢሉ እዩ፡፡ እዚ’ዉን ብሃገር ብርኪ ካብ ታሕተዋይ ናይ ጥዕና ኬላ ጀሚሩ እስካብ ክልል ኣብ ምሕደራ መረዳእታ
ዝዓበየ ትኹረት ስለዝተውሃቦ እዩ፡፡ በቲ ዘሎ ናይ ሃገራዊ መረዳእታ መአከቢ ቅጥዒ ንምእካብ እሳካብ ናይ ጥዕና ኬላ
ኣድላይ ዝኾነ ናይ መረዳእታ ኪኢላ ሓይሊሰብን ዘድልዩ ናዉትን ብምምላእ ዘሐሸ ምንቕስቓስ ከምዝግበር ንምርዳእ
ኪኢልና ኢና፡፡ ኣብ ገለ ገለ ጥዕና ትካላት ግና ሓይሊሰብ ዘይተረኸበለን ከምዘለዋዉን ተረዲእና ኢና፡፡

3.2. ምሕደራመረዳእታኣብቤትፅሕፈታትወረዳ
3.2.1. ኪኢላትልሚምህላው
መንግስታዊ ይኹን ዘይመንግስታዊ ትካል ዝሰርሐኦ ስራሕቲ ብትልሚ ዝተመርሐ ክኾን ኣለዎ፡፡ ትልሚ
ንቕድሚት ንዝስርሑ ስራሕቲ ኣንፈት ዘትሕዝ እንትኾን ምስ ዘለካ በጀት፣ ሓይሊ ሰብን ናውትን ኣዋዲድኻ
ንምስራሕ ዓብይ ግደ ኣለዎ፡፡ ብትልሚ ምምራሕ ካብ ሕድሕድ ውልቀሰብ ዝጅመር እንትኾን ኣብ ስሩዕ
ትካላት ድማ ብናይ ትልሚ ኪኢላ ኣቢልኻ ናይ ነዊሕ፣ ማእኸላይን ሓፂር እዋን ትልሚ ብምድላው ናብ ናይ
ትግበራ ምዕራፍ ንክትኣትው ይገብረካ እዩ፡፡

ኣብዘን መሕትት ዝተገበረለን ኣብ 10 ወረዳታት ዝርከባ 17 ሴክተራት ስሩዕ ናይ ትልሚ ኪኢላ ምህላወንን
ዘይምህላወን ኣብ ዝተገበረ ዳህሳስ መፅናዕቲ ንምርኣይ ዝተፈተነ እንትኾን ዝርዝሩ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

46
ስእሊ 24፡ኣብሴክተራትኪኢላትልሚምህላውንዘይምህላውን

180 162

160

140 121

120 100
100 በዝሒ
74.7
ብሚእታዊ
80

60 41
25.3
40

20

0
ኣሎ የለን ድምር

በቲ ዝተረኸበ ውፅኢት መሰረት ካብተን 162 ሴክተራት 74.7 ሚእታዊ ኣብ ቤት ፅሕፈተን ናይ ትልሚ ኪኢላ
ሓይሊ ሰብ ዘይብለን እንትኾና 25.3 ሚእታዊ ድማ ስሩዕ ዝኾነ ናይ ትልሚ ኪኢላ ዘለወን እየን፡፡ ኣብ
ትምህቲን ጥዕናን ኣብ ዓሰርቲኤን ወረዳ ዝተማለአ ናይ ትልሚ ኪኢላ ሓይሊ ሰብ ዘለወን እንትኾን ኣብ ሕርሻ
ድማ ሽዱሽቲአን ናይ ገጠር ወረዳታት ዘማላኣ ኮይነን ክልተ ወረዳ ግና ናይ ትልሚ ኪኢላ የብለንን፡፡

ሙሉእ ብሙሉእ ናይ ትልሚ ኪኢላ ዘይብለን ሴክተራት ድማ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ፣ ደ.ኣ.ን.ት፣ ጉዳይ ስፖርትን
መናእሰይን፣ ቱሪዝም፣ ፀጥታን ምምሕዳርን፣ ርክብ ህዝቢ፣ ፍትሒ ቤት ፍርዲን እየን፡፡ ኣብዘን ሴክተራት ናይ
ትልሚ ኪኢላ ዝጠልብ መሓውር ብዘይምህላዉ እቲ ስራሕ ብኻልኦት ኪኢላታት ተደሪቡ እንዳተሰርሐ
ይርከብ፡፡(ንዝርዝሩ ኣብ ሕዛል ይመልከቱ)

3.2.2. ኪኢላምሕደራመረዳእታምህላው
ንዝኾነ ትልሚ ንምትላም፣ ዝኾነ ስራህ ንምስራሕ ካብ ጭቡጥ መረዳእታ ተበጊስኻ ክኾን ኣለዎ፡፡ ሕድ ሕድ
ሴክተር ዝሰርሐኦ ናይ ኢኮኖሚያዊ፣ ማሕበራዊ፣ ባህላዊን ፖለቲካዊ ስራሕቲ መረዳእትኡ ተኣማንነት
ብዘለዎን ፅሬቱ ብዝሓለወ ክእከብን ክዕቀብን ኣለዎ፡፡ ካብ ኩሉ ንላዕሊ ንመረዳእታ ዝወሃብ ጠመተ ዓብዪ
ክኾን ከምዘለዎ ብምእማን መረዳእታኻ ብእዋኑ ኣፅሪኻ ምእካብ ኣድላይ ይኸውን፡፡ ሴክተራት ናይ መረዳታ
ምሕደራ ኪኢላ ከምዘለወንን ከምዘይብለንን ንምርኣይ ዝተፈተነ እንትኾን ውፅኢቱ ከምዝስዕብ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 25፡ኣብሴክተራትኪኢላምሕደራመረዳእታምህላውንዘይ

47
 180
162
160

140

120 115
100
100
በዝሒ
80 71 ብሚእታዊ
60
47
40 29
20

0
ኣሎ የለን ድምር

ልዕል ኢሉ ከምንሪኦ መሕትት ካብ ዝተገበረለን ናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት 71 ሚእታዊ ናይ መረዳእታ

ምሕደራ ኪኢላ ዘይብለን እንትኾና 29 ሚእታዊ ድማ ዘለወን እየን፡፡ ቤት ፅሕፈት ትምህርቲ፣ ጥዕናን እቶትን
እተን ዳርጋ ዝተማልአ ናይ መረዳእታ ኪኢላ ሓይሊ ሰብ ዘለወን እንትኾና ቤት ፅሕፈት ሕርሻ ድማ ዋላ እኳ
ካብተን ዓበይቲ ሴክተራት ሓንቲ እንትኾነት ካብተን መሕትት ዝተገበረለን 8 ናይ ገጠር ወረዳታት ሽዱሽቲአን
ኪኢላ መረዳእታ ዘይብለን እየን፡፡ እዚ ድማ ኣብ ሕርሻ ሴክተር ብርክት ዝበሉ ናይ ልምዓት ስራሕቲ ዝካየደሉ
እንዳሃለወ ናይ መረዳታ ምሕደራ ኪኢላ ዘይምምልኡ ኣብ ዝግበሩ ናይ ልምዓት ምንቅስቃሳት ናይ ባዕሉ ፅልዋ
የሕድር እዩ፡፡

ኣብ ቤት ፅሕፈት ሲቪል ሰርቪስ ድማ ኣብ 5 ተ ወረዳታት ኪኢላ ምሕደራ መረዳእታ እንትህልዉ ኣብ 5 ተ

ወረዳታት ድማ ኪኢላ ምሕደራ መረዳእታ የብለንን፡፡ ምንም ዓይነት ኪኢላ ምሕደራ መረዳእታ ዘይብለን ናይ
ወረዳ ሴክተራት ድማ ጉዳይ ሰራሕተኛን ማሕበራዊን፣ ቱሪዝም፣ ቲ.ቪ.ኢ.ቲ፣ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ፣ ጉዳይ
መናእሰይን ስፖርትን፣ ርክብ ህዝብን መንግስትን እየን፡፡

መረዳእታ ንናይ ኢኮኖሚያዊን ማሕበራዊ ምዕባለ መሰረት ስለዝኾነ ፅፉፍን ዘተኣማምን መረዳእታ ኣኪብኻ
ንምዕቃብ ተሓታትነትን ሓላፍነትን ዝስመዖ በዓል ሙያ ምህላው ኣገዳሲ ይኸዉን፡፡ (ንዝርዝሩ ኣብ ሕዛል
ይመልከቱ)

3.2.3 መረዳእታቅጥዒብዝምልከት
ናይ ሕድሕድ ሴክተር መረዳእታ ዝለዓለ ዋጋ ስለዘለዎ ኣግባብ ብዘለዎ ቅጥዒ (Standardized Format)
ንክእከብ አገዳሲ ይኸውን፡፡ እዞም ኣግባብ ዘለዎም ናይ መረዳእታ ቅጥዒ ብበዓል ሞያ መረዳእታ ዝተገምገሙን

48
ዝተርኣዩን ክኾኑ ኣለዎም፡፡ በቲ ዝተገበረ ዳህሰሳዊ መፅናዕቲ ሴክተራት ካብ ታሕቲ ጀሚሩ መረዳእታ ዝእክባሉ
ቅጥዒታት ዝጥቀማ እንትኾና ዝርዝሩ ድማ በዚ ዝስዕብ ሰደቓ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ሰደቓ 9 ኣብሴክተራትስሩዕዝኾነናይመረዳእታመአከቢቅጥዒ

ኣብሴክተራትስሩዕ ዝኾነ ናይመረዳእታመአከቢቅጥዒምህላው በዝሒ ብሚእታዊ

ኣሎ 145 89.5
የለን 17 10.5
ድምር 162 100

ኣብ ላዕላይ ዝተገለፀ ሰደቓ ከምዝሕብረልና ከባቢ 89.5 ሚእታዊ እተን ሴክተራት ስሩዕ ናይ መረዳእታ
መአከቢን ሪፖርት መግበሪ ቅጥዒ ከምዘለወን ዝሓበራ እንትኾና እተን 10.5 ሚእታዊ ድማ ስሩዕ ዝኾነ ቅጥዒ
ዘይጥቀማ እየን፡፡ ዋላ’ኳ መብዛሕቲአን ሴክተራት ብስሩዕ ቅጥዒ መረዳእታና ንእክብን ሪፖርት ንገብርን ይበላ
እምበር ዘይለዋወጥን ወጥነት ዘለዎ ግና ኣብ ቤት ፅሕፈታት ጥዕና (HMIS)፣ ሲቪል ሰርቪስ (ኣብ ኩለን
ወረዳታት ወጥ ዝኾነ ብማይክሮ ሶፍት ኤክሴል) ፣ ትምህርትን (ትስመ) ጥራሕ እዩ ዝርከብ፡፡ ኣብ ሰለስቲአን
ሴክተራት ምስ ናይ ክልል ዘለዎም ምትእስሳር ጥንኩር እዩ፡፡ ብፍላይ ናይ ወረዳታት ክፍሊ ትምህርትን ጥዕና
ምስ ናይ ክልሎም ቢሮ ዘለዎም ምትእስሳር ዝለዓለ እዩ፡፡ እዚ ድማ ንናይ መረዳእታ ኪኢላ ዝተውሃበ ጠመተ
ዝሐሸ ንምኳኑ ይሕብር፡፡

ብሓፈሽኡ እንትረአ ናይ መብዛሕቲአን ሴክተራት ዝጥቀማሉ ናይ መረዳእታ መአከቢን ሪፖርት መግበሪ

ፎርማት ካብ ክልል ብዝለኣኸለን ቅጥዒታት ወይድማ ባዕለን ብዝመሰለን ዘዳልይኦ ኾይኑ ስሩዕ ቅጥዒ ኢልኻ
ንምውሳድ ኣይከኣልን፡፡

3.2.4. ኣተዓቓቕባመረዳእታሴክተራት
መረዳእታ ብዙሕ ገንዘብ፣ ሓይሊ ሰብን ግዘን ኣዋፊርኻ ዝእከብ ስለዝኾነ ዝተኣከበ መረዳእታ ብኣግባቡ ኣብ
ዝተፈላዩ መቕመጢ በብእዋኑ ክዕቀብ ኣለዎ፡፡ዝኾነ መረዳእታ ኣብ ዝደለኻዮ እዋን ክትጥቐመሉ ዝትኽእል ኣብ
ዘተኣማምን መዐቐቢ ቦታ እንተቕመጥኻዮ እዩ፡፡ ኣብ ሴክተራት ከምዝተዓዘብናዮ መረዳእታ በብጊዚኡ ዝእከብ
ዋላኳ እንተኾነ ስሩዕ ዝኾነ ናይ መረዳእታ ማዕኸን (Database) የብለንን፡፡ ብዘይካ ኣብ ጥዕና ዘለዎም ኣግባብ
ምሕደራ መረዳእታ ጥዕና (Health Management Information System)፣ ኣብ ትምህርቲ ድማ ዘለዎም ናይ
ኣግባብ ምሕደራ መረዳእታ ትምህርቲ (School Education Management Information System) ኣብ
ካልኦት ሴክተራት ኣግባብ ዘለዎ ካብ ታሕቲ ናብ ላዕሊ ዝፈስስ ስሩዕ ኣግባብ ቴክኖሎጂ መሰረት ዝገበረ ናይ
ኣተዓቓቅባ መረዳእታ የለን፡፡

49
ብወረዳ ብርኪ ኩለን ሴክተራት እንተወሓደት ሓንቲ ኮምፒዩተር ስለዘለወን እቲ መረዳእታ ኣብ ሰደቓ
ብኮምፒዩተር ተፃሒፉ ከም ፋይል ዝቕመጥ ጥራሕ እንትኾን ስሩዕ ዝኾነ ናይ ማዕኸን መረዳእታ ግና ዘይብለን
እየን፡፡ ብመሰረት እዚ ሴክተራት ዝኣከበኦ መረዳእተአን ኣበይ ከምዝዕቅበኦ ዝሓተትናየን እንትኾን ብዝስዕብ
ስዕሊ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 26፡ሴክተራትመረዳእተኦምዝዕቅብሉቦታ 1

እዚ ልዕል
ብወረቐትን ኮምፒዩተርን 95.7
ኢሉ
155

1.2
ኣብ ኮምፒዩተር
2
ፐርሰንት
በዝሒ
3.1
ኣብ ወረቐት
5

0 20 40 60 80 100 120
140 160
ዝቐረበ ስእሊ ከምዘሪአና ልዕሊ 95 ሚእታዊ ናይ ወረዳ ሴክተራት መረዳእተአን ዝዕቅባሉ ኣብ ኮምፒዩተርን
ወረቐትን እዩ፡፡ እዚ ማለት ዝኾነ መረዳእታ ዝደሊ ኣካል ኣብ ዝመፀሉ እዋን ብሶፍት ኮፒ ወይድማ ሃርድ ኮፒ

50
ክረክብ ይኽእል እዩ፡፡ ኮይኑ ግና ኣብ ሓድሓደ ቤት ፅሕፈታት መረዳእተኦም ኣብ ኮምፒዩተር ኣብ ዝዕቅባሉ
እዋን ብቫይረስ እናተጠቕዐ ስለዘሸግሮም ኮምፒዩተሮም ፎርማት ስለዝኾናን መረዳእተኦም ኣብ ወረቐት
ጥራሕ ንክዕቅብዎ እንዳተገደዱ እዮም፡፡

ብሓፈሽኡ እንትረአ መብዛሕቲኦም ሴክተራት መረዳእታ ዝብልዎ በብጊዚኡ ዘዳልውዎ ናይ ትልሚ ኣፈፃፅማ
ሪፖርት እዩ፡፡ እዚ ድማ ዝዕቅብዎ መረዳእትኦም ንከሪኡና ኣብ ዝንሓተሉ እዋን ነናይ ጊዙኡ ብሪፖርት መልክዕ
ዓቂቦም ዝሓዝዎ ፀብፃብ ሪፖርት እዩ፡፡

ነዚ ፀገም ንምርኣይ ኣብ 10 ተ ወረዳታት ከም ሳምፕል ዝወሰድናየን 126 ቤት ፅሕፈታት ምሕደራ መረዳእታ

ከም ፀገም ኣልዒሎም ዝተዛተይሉ ምዃኖም ብዝሓተትናዮም መሰረት 92 ሚእታዊ ናይ መረዳእታ ምሕደራ
ከም ፀገም ኣልዒሎም ተዛትዮም እዮም፡፡ እዚ ድማ ብፍላይ ናይ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላ ዘይብለን
ሴክተራት ኣብ ፅሬት መረዳእታ፣ ተሓታትነት መረዳእታ፣ ምዕቃብ መረዳእታ፣ ዝምልከቶ ኪኢላ
ብዘይምህላወን ከም ፀገም ኩሉ ጊዜ ከምዘልዕልዎ ንምርዳእ ኪኢልና ኢና፡፡ እቶም ዝተረፉ 8 ሚእታዊ ድማ
ኣብ ቤት ፅሕፈቶም ዋላኳ ምሕደራ መረዳእታ ከም ፀገም እንዳተርኣየ፤ ከም ኣጀንዳ ግና ኣልዒሎም
ተዛትዮምሉ ኣይፈልጡን፡፡

እዚ ዘሪአካ ድማ ኣብ መብዛሕቲአን ሴክተራት ምሕደራ መረዳእታ ፀገም ከምዘሎን ነዚ ዝፈትሕ ዘላቒ ዝኾነ
መፍትሒ ካብዚ መፅናዕቲ ውፅኢት ትፅቢት ከምዝገብሩ ሓቢሮምልና እዮም፡፡

ስእሊ 27፡ኣብሴክተራትፀገምምሕደራመረዳእታከምፀገምምልዓሉ

180 162
160 149

140

120 100
92
100 በዝሒ
80 ብሚእታዊ

60

40
13 8
20

0
እወ ይፈልጥ አይፈልጥን ድምር

51
3.2.5. ሴክተራትዝሰድዎዓይነትሪፖርት
ሴክተራት በብርብዒ ዓመት ይኹን ዓመታዊ ሪፖርት ከምዘዳልዩ ዝፍለጥ እዩ፡፡ እቲ ዝተዳለየ ሪፖርት ድማ ናብ
ዝተፈላለዩ ወሰንቲ ኣካላትን ኣመራርሓን ይስደድ እዩ፡፡ ናይ ሓደ ሴክተር ናይ ስራሕ ምንቅስቓስ ንክግምገምን
ደገፍ ንምሃብን ወሰንቲ ኣካላት ወይድማ ላዕለዎት ኣካላት ሪፖርት ክበፅሖም ይግባእ፡፡

ብመሰረት እዚ ዳርጋ ፍርቂ ዝኾኑ መሕትት ዝተገበረሎም ሴክተራት ማለትውን 52.5 ሚእታዊ ናብ
ዝተፈለላለዩ ኣካላት ዝልእኽዎ ሪፖርት ሓደ ዓይነት እንትኾን ዝተረፉ 47.5 ሚእታዊ ድማ ሪፖርቶም
ትሕዝትኡ ዋላኳ ሓደ ዓይነት እንተኾነ ብዝተፈላለየ ዓይነት ከምዝልእኹ እዮም ሓቢሮም፡፡ ብፍላይ ድማ
ካብዘን ዓበይቲ ዝበሃላ ሴክተራት ከም ትምህርቲ፣ ጥዕና፣ ሰራሕተኛን ማሕበራዊ ጉዳይ፣ ደ.ኣ.ን.ትን
ብኣብዝሓ ዝተፈላለዩ ተጠቀምቶም ብዝተፈላለዩ ቅጥዒታትን ዓይነታት ሪፖርትን ንከቕርብሎም
ከምዝሓትዎም ንምርዳእ ተኻኢሉ እዩ፡፡

ኣብ ሴክተራት ዘለዉ ሪፖርት ዘዳልዩ ኪኢላታት ዝተፈላለዩ ሪፖርት መዳለዊ ፎርማት ብምጥቓሞም ብኽነት
ሓይሊሰብን ግዘን ከምዘጓንፎምን መብዛሕቲኡ ጊዚኦም ዝተፈላለዩ ሪፖርት ኣብ ምድላውን ምፅሓፍን
ንከሕልፍዎ ከምዝግደዱ ሓቢሮም እዮም፡፡ እዚ ድማ እቲ ሪፖርት ሓደ ዓይነት ብዘይምዃኑ ኣብ ኣጠቓቕማን
ኣተረጓግማን እቲ ሪፖርት ናይ ባዕሉ ዝኾነ ፅልዋ የሕድር እዩ፡፡

ቤት ፅሕፈት ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ፣ ኮንስትራክሽንን መንገድን ትራንስፖርት፣ ንግድን ኢንዱስትሪን ከተማ

ልምዓትን፣ ጉዳይ መናእሰይን ስፖርትን ዝኣምሰሉውን እንተኾኑ ፍርቂ ተጠቀምቲ ፀብፃቦም ብተመሳሳሊ
ዓይነት ፎርማት ዝጥቀሙ እኳ እንተኾኑ ካብኦም ዘይንእሱ ተጠቀምቶም ግና በዙይ ከምዘይዓግቡን
ብዝተፈላለዩ ቅጥዒታት ንክጥቀሙን ሪፖርት ንክገብሩሎም ዝደልዩ ምዃኖምን ይሕብሩ፡፡

ስእሊ 28፡ናይወረዳሴክተራትናብዝተፈላለዩኣካላትዝሰድዎዓይነት ሪፖርት

52.5
53

52

51

50

49
47.5
48

47

46

45
ሓደ ዓይነት ዝተፈላለየ
52
እቲ ናብ ላዕለዎት ኣካላት ዝለኣኽ ሪፖርት ክካተቱ ዝግበኦም መረዳእታታት ዝውስን ኣካል መን ምዃኑ
ንምፍላጥኣብ ዝገበርናዮ ፃዕሪ ከባቢ 39 ሚእታዊ ትሕዝቶ ሪፖርቶም ባዕሉ እቲ ትካሎም ወይድማ ቤት
ፅሕፈቶም ከምዝውስኖ እንትሕብሩ 32 ሚእታዊ ግና ወሰንቲ ትሕዝቶ ፀብፃቦም ተጠቀምቲ እቲ ሪፖርት
ከምዝኾኑ ኣመልኪቶም እቶም፡፡ እዞም ዝተረፉ 29 ሚእታዊ ድማ ክልቲኦም ብሓባር (እቲ ትካል ባዕሉን
ላዕለዎት ኣካላት) ከምዝውስንዎ ነፂሮም፡፡

ኣዕሙቕ ኣቢልኻ እንትረአድማ ቤት ፅሕፈታት ሕርሻን ገጠር ልምዓት፣ ሲቪል ሰርቪስ፣ እቶት፣ ንግዲን
ኢንዱስትሪን ከተማ ልምዓትን ትሕዝቶ ፀብፃቦም ምስ ተጠቐምቲ ሪፖርቶም ብሓባር ኮይኖም ዝውስኑ
እንትኾኑ ከም ቤት ፅሕፈት ትምህርቲ፣ ደ.ኣ.ን.ትን ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ን ትሕዝቶ ፀብፃባቶም
ብተጠቀምቶም ከምዝውሰን ሓቢሮም፡፡ ከምኡውን ናይ ቤት ፅሕፈት ጉዳይ መናእሰይን ስፖርትን ብኣብዝሓ
ብተጠቀምቲ ሪፖርቶም ከምዝውሰን እንትሕብሩ ኣብ ማይን መዓድንን ኢነርጂ ግና ፍርቃ ፍርቂ ማለትውን
50% ብትካሎም 50% ብተጠቀምቲ ሪፖርቶም ከምዝውሰን ኣመልኪቶም እዮም፡፡

ሰደቓ 10፡ኣብሪፖርትክካተትዝግበኦመረዳእታዝውስንኣካል

ኣብቲሪፖርትክካተትዝግበኦመረዳእታዝውስንኣካል በዝሒመልሲ ብሚእታዊ

እቲሪፖርትዝልእኽትካልባዕሉ 63 38.9

እቲሪፖርትዝደሊኣካል 52 32.1

ክልቲኦምብሓባር 47 29

ድምር 162 100

3.2.6 ሪፖርትንሙያዊግብረመልስን
ከምቲ ልዕል ኢሉ ዝተገለፀ ሴክተራት ሪፖርት ኣዳልየን ናብ ዝተፈላለዩ ኣካላት ይልእኻ እየን፡፡ ነዚ ሪፖርት
ኣመልኪቱ ሴክተራት ግቡእን ሙያዊ ዝኾነ ግብረመልሲ (Feedback) ዝረኽቡ ምዃኖም ንምድህሳስ
ከምዝተፈተኖ ኣብዛሓኦም ማለትውን 83.5% ግብረመልሲ ዝወሃቦም ምዃኖም ኣረጋጊፆም፡፡ መብዛሕቲኡ
እዋን ግብረመልሲ ዝረኽቡዎ ካብ ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን ዝረከቡ ናይ ልምዓታዊ ትልሚ ኪኢላታት
እንትኾን ካብ ናይ ክልሎም ቢሮ ከይዲ ስራሕትን ልምዓታዊ ትልሚ ኪኢላታት’ውን ይረኽቡ እዮም፡፡

53
ብዝርዝር እንትድህሰስ’ውን ቤት ፅሕፈታት እቶት፣ ፍትሒ፣ ቤት ፍርዲ ሙሉእ ብሙሉእ ግብረመልሲ
ከምዝረኽቡ ፣ ደ.ኣ.ን.ት፣ ፀጥታን ምምሕዳርን፣ ርክብ ህዝብን መንግስትን፣ ጥዕና ዝኣምሰላ 90%፣ ጉዳይ
መናእሰይን ስፖርትን፣ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ፣ ንግዲ ኢንዱስትሪን ከተማ ልምዓትን፣ ሰራሕተኛን ማሕበራዊ
ጉዳይን 80%፣ ሲቪል ሰርቪስ፣ ኮንስትራኽሽንን ማንገዲ ትራንስፖርት፣ ትምህርቲ፣ ማይን መዓድንን 70%
ግቡእ ግብረመልሲ ከምዝረኽቡ ተፈሊጡ፡፡ ኣብ ቤት ፅሕፈት ሕርሻን ገጠር ልምዓት ግና ካብ ሲሶ ዘይንእሱ
ኣብቲ ዝልእኽዎ ሪፖርት መሰረት ዝገበረ ቴክኒካዊ ግብረመልሲ ከምዘይወሃቦም ገሊፆም፡፡ (ሕዛል ይመልከቱ)

3.2.7. ዝተውሃቡስልጠናታት
ንሓደ ስራሕ መደብ ሰብ ሓይሊ እንትቑፀር ወይድማ እንትምደብ ነቲ ዝሰርሖ ዓይነት ስራሕ ናይ ዓቕሚ
መዕበዪ ስልጠና ምሃብ ኣድላይ ይኸውን፡፡ እዚውን ናይ ስራሕ ንጥፈትን ፅፈትን ስለዘምፅእ እዩ፡፡ ይኹን
እምበርኣብ መብዛሕቲኦም ሴክተራት ከምዝረእናዮ ብፍላይ ንመረዳእታ ዝወሃብ ጠመተ ትሑት እዩ፡፡

መሕትት ካብ ዝተገበረለን 162 ናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት 74.7 ሚእታዊ ኣብ መረዳእታ ኣተሓሕዛ ወይድማ
ትልሚን ሪፖርትን ኣደላልዋ ሓውሲ ገለፃ ዝሓዘ ናይ ዓቅሚ መዕበዪ ስልጠና ንኪኢላታተን ከምዝተውሃበን
እንትገልፃ 25.3 ሚእታዊ ድማ ምንም ዓይነት ስልጠና ከምዘይረኸባ እየን ዝገለፃ፡፡ እዞም ዝተውሃቡ ሓውሲ
ገለፃ ዝሓዙ ስልጠናታት መብዛሕቲኦም ብናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን ኪኢላታት ዝተውሓቡ
ምዃኖም ዝተሓበረ እንትኾን እቶም ስልጠናታት ጊዜ ተዋሂብዎም ዕሙቕ ዝበሉ ስለዘይኾኑ እኹላት
ተባሂሎም ኣይውሰዱን፡፡

ብኻሊእ ወገን ድማ ኣብዞም ዝተገለፁ ርእስታት ግንዛበ/ስልጠና ዝወሰዱ ኪኢላታት ናይ ስራሕ ምልቃቕ
ስለዘጋጥም ተተኪኦም ዝቑፀሩ ሰራሕተኛታት ብዘይ ምንም ፍልጦ ስራሕ ክጅምሩ ይግደዱ እዮም፡፡ ኣብ ናይ
ጥዕና ሴክተር ዝርከቡ ናይ ጥዕና ኣግባብ መረዳእታ ምሕደራ ኪኢላታት (Health Management Information
System) ኣብ መረዳእታ ኣተኣኻኽባ፣ ኣተሓሕዛ፣ ኣመላልኣን ኣጠቓቕማን ብፌደራልን ብክልል ቢሮ ጥዕና
ዝዓበየ ትኹረት ስለዝተውሃቦ ዘሐሸ ስልጠና ረኺቦም ናብቲ ስራሕ ከምዝኣትዩ ንምርዳእ ተኻኢሉ እዩ፡፡

ኣብተን ካልኦት ሴክተራት ግና ስሩዕ ስልጠና ናይ ዘይምርካብ መበገሲኡ እንታይ እዩ ንዝብል ሕቶ መብዛሕቲአን
ዝመለሰኦ መልሲ ንመረዳእታ ምሕደራ፣ ትልሚን ምድላውሪፖርትን ዝለዓለ ጠመተ ስለዘይወሃቦ ዝብል
መልሲ እዩ፡፡

ንምጥቕላል ዝኣክል ኣብ ቤት ፅሕፈታት ጥዕና፣ ልምዓታዊ እቶት፣ ቲ.ቪ.ኢ.ቲ፣ ፍትሒ ኣብዞም ዝተገለፁ
ርእሲታት ኣብ ዝተመረፃ 10 ወረዳታት ሙሉእ ብሙሉእ ስልጠና ከምዝረኸባ ገሊፀን እየን፡፡

ዋላ’ኳ ስሩዕ ስልጠና ኣይኹኑ ዝተውሃቡ ዓይነት ስልጠናታት ብዝርዝር ንምርኣይ ዝተፈተነ እንትኾን ንምግላፅ
ዝኣክል ካብተን ዝተመረፃ ናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት 24.1 ሚእታዊ ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ጥራሕ ዘድሀበ

54
ሃውሲ ገለፃ ዝኾነ ስልጠና ከምዝተውሃበን፣ 6.8 ሚእታዊ ኣብ ትልሚ ኣደላልዋ ዝምልከት ከምዝተውሃበን፣
3.1 ሚእታዊ ድማ ኣብ ሪፖርት ኣደላልዋ መሰረት ዝገበረ ስልጠና ከምዝተውሃበን፣ 19.1 ሚእታዊ ድማ ኣብ
መረዳእታ ምሕደራን ትልሚ ኣደላልዋ ኣመልኪቱ፣ 6.2 ሚእታዊ ኣብ መረዳእታ ምሕደራን ሪፖርት
ምድላውን ኣመልኪቱ፣ 6.8 ሚእታዊ ድማ ኣብ ትልሚ ኣደላልዋን ሪፖርት ኣፀሓሕፋን ዝምልከት፣ ኣብ ኩሎን
ዓይነት 9.3 ሚእታዊ ኣብ መረዳእታ ምሕደራን ሪፖርት ምድላውንትልሚ ኣደላልዋ ናይ ግንዛበ ስልጠና
ተዋሂብዎም እዩ፡፡ (መረዳእታ ምሕደራ፣ ትልሚ ምድላው፣ ሪፖርት ኣፀሓሕፋ) ዝተንከፈ ስልጠና ዝወሰዳ
ሴክተራት ድማ 12.29 ሚእታዊ እየን፡፡

ኣብ ኩለን ሴክተራት ብዝሐሸ መልክዑ ናይ BSC ስልጠና ወሲደን ኣብ ናይ ትግበራ ከይዲ ከምዝርከባ ዝገለፃ
እንትኾና እዚውን እንተኾነ ኣብ ኩለን ሴክተራት ሙሉእ ብሙሉእ ዝመለኾኦ ከምዘይኾናን ኣብ ከይዲ
እናመሓየሻ ከምዝመፃ ሓቢረን እየን፡፡

ስእሊ 29፡ዝተውሃቡዓይነትስልጠናታት

ኣብ ትልሚ , ምሕደራ መረዳእታን ,

ሪፖርት ኣዳላልዋን 9.3
ብሚእታዊ
ኣብ ዙርያ መረዳእታ ሪፖርት ኣፀሓሕፋ 6.2

ኣብ ዙርያ ትልሚ ኣደላልዋን ሪፖርት

ኣፀሓሕፋን 6.8

ኣብ ዙርያ ምሕደራ መረዳእታን

ትልሚ ኣዳላልዋን 19.1

ኣብ ዙርያ ሪፖርት ኣፀሓሕፋ 3.1

ኣብ ዙርያ ትልሚ ኣደላልዋ 6.8

ኣብ ዙርያ ምሕደራ መረዳእታ 24.1

3.2.8 ኣብመረዳእታምሕደራዝረኣዩዓበይቲፀገማት
ልዕል ኢሉ ኣብ መእተዊ ከምዝተገለፀ ኣብ ክልልና ዘሎ ምሕደራ መረዳእታ ሓላፍ ዘላፍ እንትኾን ነዚ ድማ
ከም ምኽንያት ዝተፈላለዩ ፀገማት ክጥቀሱ ይኽእሉ እዮም፡፡ ካብዚኦም ዉሽጢ እቶም ዓበይቲ ፀገማት
55
ዝበሃሉ ኣብዚ ዝስዕብ ሰደቓ ቀሪቦም ዘለዉ እንትኾኑ ከምዚ ዝስዕብ ድማ ክትንተኑ እዮም፡፡

ሰደቓ 11: ዓበይቲፀገማትምሕደራመረዳእታ

ዓይነት ፀገም ቅደም ሰዓብ ዘቀመጡ በዝሒሴክተራት ድምር

1 ይ
2 ይ
3 ይ
4 ይ
5 ይ
6 ይ
7 ይ

ናይ መረዳእታ ፅሬት 48 38 21 11 10 6 0 134

ናይ መረዳእታ ዋሕዲ 21 29 27 19 11 12 1 120
ናይ መረዳእታ እዋናዊነት 35 32 26 15 5 13 1 127
ዘይምህላው
ናይ መረዳእታ ምልውዋጥ ምህላው 26 17 19 20 25 6 0 113
ናይ መረዳእታ ምድግጋም 7 11 16 22 19 25 0 100
ናይ መረዳእታ ምውህሃድ 11 15 17 17 24 26 0 110
ዘይምህላው
ድምር 148 142 126 104 94 88 2 704

ኣብ ሰደቓ 11 ከምዝተገለፀ ናብ 35.8% ፣ 28.4% ን 15.7% ዝኮኑ ሴክተራት ናይ መረዳእታ ፅሬት ኣብ

1 ይ፣2 ይን 3 ይን ብቅደም ሰዓብ እቲ ዝዓበየ ናይ መረዳእታ ምሕደራ ፀገም ኢሎም ዘቀመጡ እንትኾን፤ ናብ
17.5%፣ 24.2% ን 22.5%ን ዝኾኑ ድማ ናይ መረዳእታ ዋሕዲ እቲ ዝዓበየ ናይ መረዳእታ ምሕደራ ፀገም እዩ
ብምባል ብቅደም ሰዓብ ኣቀሚጦም፡፡ ካብ ተመሳሳሊ ሰደቃ ከምንርድኦ ናብ 27.6% ፣25.2% ን 20.5%ን
ዝኮኑ ድማ ናይ መረዳእታ እዋናዊነት ዘይምህላው ብቅደም ሰዓብ 1 ይ፣ 2 ይን 3 ይን ደረጃ ዝምደብ ዝዓበየ ናይ
መረዳእታ ምሕደራ ፀገም ምካኑ ይገልፁ፡፡ ከምኡ እውን ከባቢ 23.05%፣ 15.0% ን 16.8% ን ዝኾኑ ሴክተራት
ብቅደም ሰዓብ ናይ መረዳእታ ምልውዋጥ ምህላው እቲ ዝዓበየ ናይ መረዳእታ ምሕደራ ፀገም ኮይኑ ኣብ
1 ይ፣2 ይን 3 ይን ደረጃ ከምዝምደብ እንትገልፁ ናብ 7.0%፣ 11.0% ን 16.0%ን ዝኾኑ ሴክተራት ድማ ናይ
መረዳእታ ምድግጋም እቲ ዝዓበየ ናይ መረዳእታ ምሕደራ ፀገም ኮይኑ ብቅደም ሰዓብ ኣብ 1 ይ፣2 ይን 3 ይን ደረጃ
ይምደብ ይብሉ፡፡ ብተወሳኺ ድማ 10.0%፣ 13.6% ን 15.5%ን ዝኾኑ ሴከተራት ናይ መረዳእታ ምውህሃድ
ዘይምህላው ኣብ 1 ይ፣ 2 ይን 3 ይን ደረጃ ዝምደብ ናይ መረዳእታ ምሕደራ ፀገም ከምዝኾነ ይገልፁ፡፡

ብመሰረት እዚ ኣብ ላዕሊ ዘተገለፀ ሓሳብ እቲ ቀዳማይ ዝዓበየ ናይ መረዳእታ ምሕደራ ፀገም ናይ መረዳእታ
ፅሬት እንትኾን ናይ መረዳእታ እዋናዉነት ዘይምህላዉ፣ ምልዉዋጥ ምህላዉ ፣ ዋሕዲ፣ ምድግጋምን
ምውህሃድ ዘይምህላውን ብቅደም ሰዓብ ኣብ 2 ይ፣ 3 ይ፣ 4 ይ፣ 5 ይን 6 ይን ደረጃ ዝምደቡ ዓበይቲ ናይ መረዳአታ
ምሕደራ ፀገማት እዮም ተባሂሎም፡፡

56
ኣብ መወዳእታ ናይ ሕድሕድ ሴክተር ኩነታት እንተርኢና ድማ 48 (35.8%) ሴክተራት ቀዳማይ ደረጃ ዝዓበየ
ናይ መረዳእታ ምሕደራ ፀገም ፅሬት መረዳእታ እዩ እንትብሉ ከም ጥዕና፣ ፍትሒን እቶትን እቲ ፀገም
ብሰፊሑ ዝረአየሎም ሴክተራት እዮም፡፡ ብተወሳኺ ድማ ናይ መረዳእታ እዋናዉነት ዘይምህላዉ ኣብ ፀጥታን
ምምሕዳርን ጎሊሁ ይርአ፡፡ ኣብ መወዳእታ ናይ መረዳእታ ምልውዋጥ ምህላው ዝዓበየ ናይ መረዳእታ
ምሕደራ ፀገም ዝኾነሎም ከም ደ.ኣ.ን.ት፣ ትምህርቲ፣ ጉዳይ ደቂ ኣብንስትዮን ንግዲ፣ እንዱስትሪን ከተማ
ልምዓትን ኮይኖም ናይ መረዳእታ ዋሕዲ ድማ ኣብ ቤት ፍርዲ ጎሊሁ ይርአ (ሕዛል ይርአዩ)'፡፡

3.3. ዳሕሳስምሕደራመረዳእታኣብጣብያታትብርኪ
ብሳምፕል ኣብ ዝተመረፃ ጣብያታት ዘለወን ምሕደራ መረዳእታ ንምርኣይ ዝተፈተነ እንትኾን ካብቲ ሓፈሻዊ
ኩነታት ወረዳታት ብዙሕ ዘይፍለኳ እንተኾነ ዝረናኣዮም ድልዱልን ድኹማት ጎኒታት ከምዚ ዝስዕብ
ቀሪቡ’ሎ፡፡

ኣታሕዛን ኣጠቓቕማን መረዳእታ ኣብ መንጎ ጣብያታት ኣፈላላይ ይረአ፡፡ ኣብ ገሊአን ጣብያታት ካብ መራሒ
ስድራ መሰረት ዝገበረ መረዳእታ ጀሚሩ ናይ ህዝባዊ ማሕበራትን ልምዓታዊ ውዳበታት፣ ዓይነታት ዝራእትን
ዝተኣታተዉ ሓደሽቲ ዓሌት እንስሳታትን፣ ኩነታት ተሓራስን ዘይታሓራስን መሬት መረዳእታ ብዝርዝር
ከምዘለዎምን ብኣግባቡ ከምዝዕቀብን ገሊፆምልና፡፡ መረዳእታኦም ኣብ ኮምፕዩተርን ኣብ ፅሑፍን ዓቂቦም
ንተጠቀምቲ ብእዋኑ ከምዘተሓላልፉን ካብ ወረዳ ብዝላኣኸሎም ቅጥዒ ኣሟሊኦም ፀብፃብ ከምዝሰዱ
መሰረት ትልሞም ባይታ ዝገበረ መረዳእታ ከምዝኾነን በብእዋኑ ከምዝግምጉምን ካብ ተጠቀምቲ ሪፖርቶም
ግብረመልሲ ከምዝረኽቡን ኣረጋጊፆም፡፡ ሪፖርት ይኹን መረዳእታ ብኣንፃር ትልሚ ብዝተፈላለዩ አካላት
ማለትውን ኣባላት ቤት ምክሪ፣ ቀወምቲ ኮሚቴ ምስ ዓበይቲ ዓዲ ብምዃን ዑደት ብምግባርን ኣብ ባይታ
ምስዘሎ ንምንፅፃርን ንምርግጋፅን ፃዕሪ ይግበር፣ ሴክተራት ዘቕርበኦ መረዳእታን ሪፖርትው’ን ቤት ምክሪ
ቀሪቡ ስለዝፍተሽን ስለዝዝተየሉን ፅፈቱ ንምሕላው ዓበዪ እጃም ከምዘሎ ሓቢሮም፡፡ ካብዚ ብተወሳኺ’ውን
ሰሙናዊ ገምጋም ብምክያድ ናይ ወረዳ ሲቪል ሰርቪስ ልምዓታዊ ትልሚ እውን እናዘሩ ብኣካል እናተረኸቡ
ብኣንፃር ትልምን ሪፖርትን ገምጋምን ሱፐርቪዥንን ስለዘየካየዱን ስርርዕ ስለዝግበርን ሴክተራትን
ጣብያታትን ፅፈት መረዳእታአን ንክመሓየሽን ኣስተዋፀኦ ከምዘለዎ ንምርዳእ ተኻኢሉ፡፡

እዚ ከምዚ እንከሎ ብኣንፃር እዙይ ዝተርኣዩ ውሱንነታት’ውን ከምዘለዉ ተሓቢሮም’ዮም፡፡ ወረዳ ካብ

ዓቕምና ንላዕሊ ሃብተገነትና ዘየገናዘበ ትልሚ እናውረዱ ኣብ ኣፈፃፅማና ፀገም የጋጠመና ብፍላይ ሓበራዊ
ዒላታት ብምህላወን ጥራሕ ምስረሐንን ዘይምስራሐንን እንከይተረጋገፀ ዝወሃበና ናይ መስኖ ስራሕቲ ትልምን
ሪፖርትን ሓላፍ ዘላፍ ኣለዎ፡፡ ከምኡ’ውን ኣብ ገዛኢን ልሙዱን ስራሕቲ ብምድሃብና ካልኦት ዝተሰርሑ
ስራሕቲ ኣይፅብፀቡን፤ ይርስዑ’ዮም፡፡

57
ካብ ወረዳ ዝለኣኸልና ቅጥዒ መአከቢ መረዳእታ ውሱንነት ስለዘለዎ ዝተሰርሐ ኩሉ ይፅብፀብ’ዩ ምባል
ኣይካኣልን፡፡ ንኣብነት ኣብ ጥዕና ሽንትቤት መቃመሲ ንሓራስ ንሰርሕ ግን ኣይፅብፀብን፣ ንፅጉማት ብገንዘብ፣
ብእክሊ ሓገዝ ይግበር፣ ናይ ልቓሕ ኣገልግሎት ይወሃብ፡፡ ኮይኑ ግና ኣብቲ ቅጥዒ ስለዘየሎን ስለዘይተኻተተን
ኣይንፅብፅብን፡፡ ብኻልእ መዳይ’ውን ዘይምልከተና ኣብቲ ቅጥዒ ይላኣክ‘ዩንኣብነት ኮምፕዩተር ተንከፍ፡፡ ካብዚ
ሓሊፉ ብሕፅረት ጊዜን ዓቕሚ ድርቱነትን ከምኡ’ውን ሕፅረታት ናውቲ ፅሕፈት ስለዘጋጥሙዎም ብኢድ
እናፀሓፍካ መረዳእታ ምልኣክን ምዕቃብን ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ኣሉታዊ ፅልዋ የሕድር’ዩ ኢሎም፡፡

ስነ-መሬታዊ መረዳእታ ኣብምእካብን ኣብ ምዕቃብን’ውን GPS ስለዘየሎ ካርታ ናይ ጣብያታትን

ከምዘይብለን’ውን ተሓቢሩ፡፡ ናይ መብራህቲ ኣገልግሎት ስለዘይተኣታተወ ምስ ኔትወርክ ዝተተሓሓዘን
ብኮምፕዩተር ንምስራሕን ዘይሕሰብ ከምዝኾነውን ተገሊፁ፡፡

ገለ ሴክተራት መረዳእታ እንትሕተታ ‘ኣርኪብካ’ ናይ ምባልን ብተሎ መልሲ ዘይምሃብን ተራእዮታት’ውን

ኣለዉ፡፡ ኣባላት ልምዓታዊ ጉጅለ ዘይተምሃሩ እንትኾኑ ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ዝርከቡ ምሩፃት ተሞክሮታት
ኣብ ምግፋሕ ውሱንነት ይፈጥር፡፡

ከምኡ’ውን ሓልሓሊፉ ዝወሃቡ ስልጠናታት ዋላ’ኳ እንተሃለዉ ተኸታታልነት ስለዝጎደሎም ዝውሃቡ

ስልጠናታት ዑምቀት ዘይብሎም ሓዉሲ ገለፃ (Orientation) ዓይነት ብምዃኖም፣ ናይ ሰባት ምቅያያር
ልምድን ተሞክሮን ዘኻዕበቱ ኪኢላታት ፍልጠቶም ሒዘምዎ ስለዝኸዱን ኣብምትሕልላፍ ድርቱነት
ምህላውን ኣብ እዋን ርክክብ’ውን እኹል ጠመተ ተዋሂቡዎ መረዳእታ ኣበይን ብኸመይን ከምዘሎ ዘመልክት
ናይ መረኻኸቢ ስርዓት ስለዘየሎ በብእዋኑ ከም ሓዱሽ ዕቀባ መረዳእታ ከምዝጅምርን ብሰፊሑ
ዝቐረቡዛዕባታት’ዩም፡፡

ንምጥቕላል ብሉፃት ተሞክሮታት ብዝበለፀ ንምግፋሕን ምሕደራ መረዳእታ ኣብዝድለ ብርኪ ንምብፃሕን
ዝበቕዐ ሓይሊ ሰብ ምፍጣር ኣገዳሲ ብምዃኑ እዋናውን ተኸታታልን ስልጠና ክወሃብ ከምዘለዎ፣ መረዳእታ
ምሕዳራ ኣገዳስነቱ ተኣሚኑሉ ብላዕለዎት አካል እኹል ጠመተ ንክወሃቦን ክትትልን ኣጥቢቕካ ምሓዝን
ከምዝግባእ ተገሊፁ’ሎ፡፡

58
 ምዕራፍኣርባዕተ

4. መጠቓለሊሓሳባትንሪእቶን (Conclusoin and Recommendation)

ክልልና ኣብዚ እዋን እዚ እናመዝገበቶ ዘሎ ኩለመዳያዊ ዕብየት ብዝተዓፃፀፈ መልክዑ እናጎልበተ ንኽኻየድ ኣብ
ዝግበረሉ እዋን ኣድላይነት መረዳእታ ካብ እዋን ናብ እዋን እኹል ጠመተ እናተዋሃበ ይርከብ፡፡ ብቢሮ ትልሚ
ፋይናንስን እናተማእኸለ ዝግበር ዘሎ ክያዶታት ሓደ ምጥያሽ ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ (DDB) ናይዚ
መግለፂ እዩ፡፡ ስራሕትና ብትልሚ ንኽምርሑ ዝተግበርናዮም ፍፃመታት ክምዘኑን ንመፃኢ ልምዲ ተወሲዱ
እቲ ጉልቡት ጎኒ ንክጋፋሕ ድኹም ጎኒ ‘ውን ንኽእረምን ክመሓየሽን ኣለዎ፡፡

ፖሊሲታትን ስትራተጅታትን ካብ ህልው ኩነታት ተበጊሶም መፃኢ ነፂሮም ብትኽክል ዝተሓንፀፁ ንክኾኑ
ቀንዲ እታወታት ፅፈቱ ዝሓለወ ብእዋኑ ተኣኪቡ ዝተተነተነን ንውሳነ ብዝጠቅም መልክዑ ዝተዓቀበን
ልምዓታዊ መረዳእታ ምኻኑ ግልፂ እዩ፡፡ ስለዝኾነዉን ኣድላይነት ምሕደራ መረዳእታ ዘጠራጥር ኣይኮነን፡፡
ዘለናዮ ዘበን ‘ዘበን ሓበሬታ’ (information era) ምስምኻኑ እቲ ዕብየት ዝጠልቦ ናይ ውሽጠን ወፃእን
ተጠቀምቲ ብቐሊሉ ክረኽብዎ ዝኽእሉን ዝዓግብሉን ኣብዱልዱል መሰረት ዝተሃንፀ ማዕኸን መረዳእታ
ንኽህልዉ ግድን ይኸዉን፡፡

ኣድላይነት መረዳእታ ብምግንዛብ ብክልልና ደረጃ ዘሎ ምሕደራ መረዳእታ ብምድህሳስ ኣብ ክልልና ምዕቡል
ማዕኸን መረዳእታ (Strong Database) ንምጥያሽ ዝሕግዝ ዝተገበረ መፅናዕቲ ካብዚ ሓቂ ዝተበገሰ‘ዩ፡፡ በዚ
መሰረት እቲ ዳህሳስ ተዛዚሙ ዝተኣከበ መረዳእታ ብዝግባእ ብምትንታን እዞም ቀፂሎም ዝተዘርዘሩ ሪእቶታት
ንምሕላፍ ተፈቲኑ ኣሎ፡፡

4.1 ኣድላይነትግንዛበንለውጢኣራእያን
እቲ መፅናዕቲ ብሓፈሻ ንምሕደራ መረዳእታ እኹል ጠመተ ዘይተውሃቦ ከምተወሳኺ ስራሕ እምበር ቀንዲ
ተግበር ጌርኻዘይውሰድ፣ ምሕደራ መረዳእታ ናይ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ጥራሕ ጌርኻ ምግንዛብን ከምዘሎ
ኣረጋጊፁ እዩ፡፡ ስለዝኾነ ናይ ኣተሓሳስባ ለውጢ ንኽመፅእ ካብ ላዕሊ ዘሎ መሪሕነት ክሳብ ታሕተወት ሓለፍቲ
ሓደ ዓይነት ኣረዳድኣ ንኽሕዙ፣ ምሕደራ መረዳእታ ማለት‘ወን አተኣኻኽባ፣ኣተናትና፣ኣተዓቓቕባን
ኣጠቓቕማን መረዳእታ ኣመልኪቱ ብቑዕ ናይ ግንዛበ መጨበጢ መድረኽ ክዳለውን መረዳእታ ንምንታይ?
መረዳእታ ካበይ ናበይ? ትልምን መረዳእታን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን ዝብሉ ቀንዲ ዛዕባታት ተላዒሎም ምርድዳእ
ክብፃሐሎም ይግባእ፡፡

እዚ ምስዝኸውን ኣብቀረፃ ፖሊስን ስትራተጅን፣ ኣብ በጀት ኣሰላልዓ፣ ኣብ መሓውር ኣወዳድባን ካልኦት ምስ

ምሕደራ መረዳእታ ተዛማድነት ዘለውም ውሳነታቶም ኣዋንታዊ ተፅዕኖ ንኽህልዋም ምግባር ይግባእ፡፡

59
4.1 ኣወዳድባ ብዝምልከት
ክልል ቢሮታት፣ ኤጀንሲታት፣ ኢንተርፕራይዛት ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ከም ማክሮ ማእኸል መረዳእታ ኾይኑ
ክዉዲብ ይግባእ፡፡ ኣብ ክልል ምስ ዘለዎ ሴክተራት ምስ ናይ ወረዳ ቤት ፅሕፈታትን ወሪደን ክሳብ ጣብያ
ዝካየድ መርበብ ሓበሬታ ኣማእኺሉ ናይ ምስራሕ ዓቕሚ ክፈጥር ኣለዎ፡፡ ነዚ‘ውን ብዓይነትን (quality)
፣ብብዝሕን (quantity) ዝተማለአ ሓይሊ ሰብ ክህልዎ ይግባእ፡፡

ናይ ዳህሳስ ውፅኢት ከምዘመልከቶ ካብ ላዕሊ ጀሚሩ ክሳብ ታሕቲ ዘሎ ምስ መረዳእታ ምሕደራ ዝተተሓዘ
መሓውር ኪኢላታት ዘይስሕብን ተረጋጊዖም ንክፀንሑን ክሰርሑ ዘየተባብዕ ምኻኑ እዩ፡፡ነዚ’ውን አዩ
ዝተማለአ ሓይሊ ሰብ ዘይርከቦ፡፡ ስለዚ ከመይ ክጣየሽ ከምዝግበኦ እኹል መፅናዕቲ ብምከያድ ንቲ ዝወሃቦ
ሓላፍነት ማለትውን ማክሮ ማእኸል መረዳእታ ክዋፃእ ብዝኽእል መንገዲ መሓውር ተፀኒዑሉ ክጣየሽ
ይግባእ፡፡

4.2 መሰርሕብዝምልከት
ኣብ ብቕዓትን ኽእለትን መሰረት ዝገበረ ሓይሊ ሰብ ካብላዕሊ ክሳብ ታሕቲ ብዝተማለአ መልክዑ ክህሉ
ምግባር የድሊ፡፡ ትልሚ፣ መሕደራ መረዳእታን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን ቀንዲ ውራይ ብምግባር ብተበግሶን
ሓለፍነትን ክሰርሕ ሓሊፉውን ተሓታትነት ብዘለዎን ስርዓት ዝምራሕ ሰብሞያ የድልይ ‘ዩ፡፡ እዚ ክንብልከለና
ኪኢላ ምሕደራ መረዳእታ ባዕሉ ዝኸኣለ መሓዉርን ሓይሊሰንብ ዘለዎምበር ምስ ኪኢላ ልምዓታዊ ትልሚ ተደሪቡ
ክስራሕ የብሉን፡፡ ነዚ እውን እቲ ብፅናዓት ዝተመስረተ ማሓውር ነቲ ስራሕ ዝምጥን መተባብዕን ጥቕምታትን ክህልዎ
ምግባር ወሳኒ ይገብሮ፡፡ ምስኡ እውን ኣብቲ ስራሕ ዝምደብ ኪኢላ ክፍፅሞም ዝግበኡ ግዴታታት ብፍላይ‘ወን
እንተሓፀረ ክንደይ ዓመት ክሰርሕ ከምዝግበኦን ተመሳሰልቲ ቀየድቲ ሕግታት ምውፃእ ኣገዳሲ ይኸውን፡፡ ስለዝኾነ
ምሕደራ መረዳእታ ሰራሕተኛታት ዝምልከት ጥቅምታትን ተጠያቂነትን ናይ ውሽጠ ደንቢ (ስሪት) ምውፃእ ኣድላይ
ይኸውን፡፡ ዝኾነ ኪኢላ ካብ ናይ ምሕደራ መረዳእታ ስራሕ ኣብ ዝለቀሉ እዋንውን ከም ናይ ካልኦት ቀወምቲ ንብረት
ዝርከበሉ ኣከያይዳ ዘለዎ መረዳእታ ስርዓት ብዝሓለወ መንገዲ ኣረኪቡ ክለቕቕ ኣለዎ፡፡

4.3 ኣብኩለንሴክተራትመሓውርምሕደራመረዳእታንኽህለዉኣብምግበር
ምዕሩይ መረዳእታ ምሕደራ ንኽህልዉ እቲ ካብ ከልል ጀሚሩ ክሳብ ታሕቲ ዝተጣየሸ ናይ ትልምን ፋይናንስን
መሓውር ከምዘሎ ኾይኑ ሴክተራትን ቤት ፅሕፈታትን በብደረጃኡ ኪኢላ መረዳእታ ኣተኣኻኽባ፣ ኣተዓቓቕባ፣
ኣተናትናን ኣጠቓቕማን ብስሩዕ ክህልወን ይግባእ፡፡ ዝተማለአ ዓመታዊ ትልሚ ፅፈት ኣብ ዘለዎ መረዳእታ
ዝተደረኸ ንክኸውን፣ ዝኣከበኦ መረዳእታ ብግቡእ ንኽትንተንን ኣብ ጥቕሚ ንኽውዕልን፣ ንተገልገልቲ
መረዳእታ ፅሬቱ ዝሓለወን እዋናዊን መረዳእታ ክረኽቡ ኣብ ምግባርን፣ መረዳእታ ብግቡእ ንክዕቅብን ንምግባር
በብሴክተሩን ቤት ፅሕፈትን ዓቕሚ ዘለዎም ኪኢላታት መረዳእታ ምሕደራ ንክህልው ምስ ቢሮ ስቪል ሰርቪስ
ብምዃን ዘለዎን ንምጥንኻር፣ ዘይብለን ድማ ንኽህልወን ምግባር ይግባእ፡፡

60
4.4 ዝተማእኸለማዕኸንመረዳእታ (Data base) ምህላው
ስርዓት ምሕደራ መረዳእታ ኣብቲ ዝድለ ብርኪ ንኽበፅሕን ካብ እዋን ናብ እዋን እናተማሓየሸ ንኽኸይድን
ብቢሮ ትልምን ፋይናንስን ዝምእኸል ብቑዕ ሓይሊ ሰብን ናውትን ዝተማልኡ ንክህልዉ ምግባር ኣገዳሲ
ይኸውን፡፡ እዚውን እቲ ቢሮ ንኹለን ሴክተራት ዘማእኸለ ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ (Developmental
Database) ኣጣይሹ ኣብ ምምዕባል ይርከብ፡፡ ዕብየት ብኹሉ መዳይ ብምኻኑ በብዘርፉ ዝምዝገብ ዘሎ ርኡይ
ለውጢ ኣዋዲድኻ ናብ ዝሓሸ ኣሰራርሓ ንምእታውን እቲ ልምዓት ንምቅልጣፍን ብኔትዎረክ ዝተኣሳሰረ
ካብኩሉ ኣንፈት ፅሬቱ ዝሓለወ መረዳእታ ዝእከብን ዝዕቀብን ፣ ከከም ኣድላይነቱ ድማ ንዝምልከቶም እዋናዊ
መረዳእታ ንኽበፅሖም ዝገብርን ብሓፈሻ ጥርኑፍ ምሕደራ መረዳእታ ስርዓት ኣብ ምህላው ዝነጥፉን ማዕኸን
መረዳእታ ምጥያሽ፣ ምጥንኻርን ኣግባብነቱ በብእዋኑ እናተፈተሸ ክማሓየሽ ምግባር የድሊ፡፡ ምስዚ ጎና ጎኒ
እቲ ተጣይሹ ዘሎ ሰርቨር መሰረት ዝገበረ ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ ሴክተራት በብእዋኑ መረዳእተአን
ንቀቕምጣ ዝኽላሉ መንገዲ ቅልጡፍ ዝኾነ ናይ ኢንተርኔት ርክብ ክህልው ክግበር ኣለዎ፡፡ እዚ’ውን ክልል
መንግስቲ ምስ ኤጀንሲ ቴሌኮሙኒኬሽን ብምዝርራብ ክመሓየሽ ዝግበኦ ፍጥነት ኢንተርኔት ንክስተኻኸል
ክገብር ኣለዎ፡፡

4.4 ስሩዕናይመረዳእታመአከቢቅጥዒ (standard Format) ምጥቓም

ኣብቲ ዳህሳስ ከምዝተዓዘብናዮ ዝተኣከበ መረዳእታ ከምዝተዓዘብናዮን ዝተኣከበ መረዳእታ ከምዘመላኽቶን
ብቢሮ ትልሚን ፋይናንስን ኣቢሉ ክሳብ ታሕቲ ዝወርድ ናይ ልምዓታዊ ማዕኸን መረዳእታ (DDB) መአከቢ
ቅጥዒ ኣሎ፡፡ብኻልእውን ሴክተራት ብወገነን ናይ ባዕለን መአከቢ መረዳእታ መአከቢ ቕጥዒ እናላኣኻ
መረዳእታ ተኣኪቡ ንኽላኣኸለን ይገብራ፡፡ እዚ ኸይዲ እዚ ኣብ መንጎ እዘን ዝተፋላለያ ቅጥዒታት ዘሎ
ኣፈላላይ መረዳእታ ብተመሳሳሊ መልክዑ ንኸይእከብ ምኽንያት ካብ ምዃን ሓሊፉ ኣብ ኣተናትናን
ኣተዓቓቕባን እውን ኣፋላላይ እንዳፈጠረ እዩ፡፡ ኣብ ሴክተራት ዝእከብ መረዳእታ ምስቲ ናይ ቢሮ ትልምን
ፋይናንስን ዝእክቦን ዘድልዮን ስለ ዝፋላለይ ንኻልኣይ ስራሕን ኣድላይ ናብዘይኮነ ወፃኢታት ይዕድም፡፡

ኣብ ሴክተራትን ቤት ፅሕፈታትን ዘለዉ ሰብ ሞያ እውን ንዳግም ስራሕ ይሳጥሑ፣ ናይ ግዜን ሓይሊ ሰብ

ብኽነት የስዕብ፣ ስራሕ ብምድግጋሙ ጥራሕ ናይ ምስልቻውን ምንፅርፃርን ተርእዮታትን ምጉታት’ውን
ኣስዒቡ፡፡ ስለዚ እዚ ፀገም ንምእላይ ብክልል ደረጃ ዝእከብ መረዳእታ ተመሳሳልነት ንክህልዎን ብእቲ ዝእከብ
መረዳእታ ፅፉፍን ተኣማኒነት ንክህልዎ፣ ሓደ ዓይነት ወጥነት ዘለዎ መረዳእታ መአከቢ ቅጥዒ ክዳሎ ይግባእ፡፡
ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ምስ ኩለን ሴክተራትን ቤት ፅሕፈታትን ሓበራዊ ምርድዳእ ብምፍጣር ተመሳሳሊ
ቅጥዒ ክህልውን ኣብስራሕ ክውዕልን ምግባር ኣድላይ ይኸውን፡፡

ኣብ ኣፈፃፅማ ትልሚ‘ውን እንትኾነ ተመሳሳሊ ፀገማት ስለዝተራኣዩ፣ ኣብቲ ትልሚን ኣፈፃፅማ ሪፖርት
እንታይ እንታይ ክካተቱ ከምዝግበኦም ብመንፅር ወጥ ዝኾነ ምስ ናይ ቢ.ኤስ.ሲ ተመሳሳልነት ዘለዎ ናይ
ሪፖርት መግበሪ ቅጥዒ ክትግበር ኣለዎ፡፡

61
በዚ መሰረትውን ዓመታዊ ትልሚ ሴክተራትን ቤት ፅሕፈታትን ብ BSC ዝተቓነየ ኾይኑ ትሕዝትኡ ከከም
ባህርያተን ዝሓቁፍን መሰረታዊ ረቋሒታትን (indicators) ቅደም ሳዓብን ብተመሳሳልነት ወጥ ዝኾነን ምግባር
ይግባእ፡፡

4.5 ስልጠናብዝምልከት
ምሕደራ መረዳእታ ከምዝፍለጥ ብዝግበሩ ኩለመዳያዊ ለውጢ ሓቢሩ ክልወጥን እዋን ዝጠልቦ ፍሰት
መረዳእታታት ንክህልው ኣብምግባርን ተኸታታልነት ዘለዎ ስልጠና ኣገዳሲ እዩ፡፡ ኣብ ዳህሳስና ኣብዚ መዳይ
ዓብይ ክፍተት ከም ዘሎን ምስትኽኻል ከም ዝግበኦን ተረዲኢና፡፡ ስለዚ ዝወሃቡ ስልጠና ብእዋኑ ዝትግበርን
ቀፃልነት ዘለዎ ስራሕ ክኸውን የድሊ፡፡ ንዙይ’ዉን፡-

 ኣብ ምድላው ዓመታዊ ትልሚን ኣፈፃፅማ ሪፖርት ተታሒዙ ብቁዕ ባጀት ተታሒዝሉ

በብዓመቱ ናይ ተሃድሶ ስልጠና (RefresherTraining) ብክልልን ወረዳ ብርኪ ፋይናንስን
ትልምን ንዘለዉ ኪኢላታት ተማእኺሉ ክወሃብ ብምግባር በብርኩ ኣብትሕቲኦም ንዘለዉ
ሴክተራት ናይ ዓቕሚ ምዕባይ ስራሕቲ በተኸታታሊነት ዝካየደሉ ስርዓት ምፍጣር
 ዝወሃቡ ስልጠናታት ብኪኢላ ክፅንዑ ዳህሳስ ድልየት ስልጠና (Training need assessment)
ምክያድ
 ሰልጠንቲ ብመሰረት ስራሕ መደቦም ክንፀሩን ዝዋሃብ ስልጠናታት ብፕሮግራም (schedule)
ኣቐዲሙ ንዝምልከቶም ክፈልጡዎ ምግባርን ፡፡
 ዝወሃቡ ስልጠናታት ዑምቀት ዘለዎምን መሰረታዊ ፍልጠት ዘጨብጡ ንኹኾኑ እኹል ግዜ
ክምደበሉ ምግባር፡፡
 ዝተዋሃቡ ስልጠናታት ዘምፀኦም ለውጢ (impact assessment) ምክያድን ውፅኢቱ ንቐፃላይ
ንዝካየዱ ስልጠናታት ኣብ ምውሳን ከም እታወታት ምጥቃም፡፡
 ምስ መቐለ ዩኒቨርሲቲ ናይ ዓቕሚ ምዕባይ ስምምዕነት ምክያድ፡፡ ብፍላይ ኣብ ናይ ምሕደራ
መረዳእታ ቴክኖሎጂ ብዝጠልቦን ተግባራዊነቶም ናብ ስራሕ ብዘእትው መልክዑ ቀፃልነት ዘለዎ
ናይ ዓቕሚ ምዕባይ ስራሕ ምስራሕ ኣገዳሲ ይኸውን፡፡

4.6 ኣመራርፃንኣመዳድባንሓይሊሰብ
ምሕደራ መረዳእታ ትኹረት ጥራሕ ዘይኮነስ ክእለትን ተበግሶን ዝጠልብ ስራሕ መደብ እዩ፡፡ ኣብ ሃገርና ዘሎ
ልሙድ ምሕደራ መረዳእታ ብፋይል እናዓቐብኻ ምቕማጥ እንትኾን ምሕደራ መረዳእታ ግን ባእሉ ዝኸኣለ
ሳይንሳዊ ኣከያይዳ ኣለዎ እዩ፡፡ ዝምረፁ ኾነ ዝምደቡ ኪእላታት ብኣንፃር እዙይ ዝተቓነየ ክኸውን ይግባእ፡፡

ብቐዳምነት ኣብ ምሕደራ መረዳእታ ዝምልመሉ/ዝምደቡ ኪኢላታት ክህልዎም ዝግባእ ደረጃ ትምህርቲ፣

ዝተመረቕሉ ዓይነት ትምህርቲ ምስቲ ስራሕ ዝዛመድ ክኸውን ይግባእ፡፡

62
4.7 ስርዓትክትትልንቁፅፅርን
ምሕደራ መረዳእታ ብዝተዓቀደሉ መንገዲ ተቐሪፁን ተተግቢሩን ምኻኑ ኩሉ ግዜ ምፍታሽነ፣ ብዝፍጠሩ
ሓደሽቲ ለውጥታት ክግበሩ ዝግበኦም ምምሕያሻት ምክታት ይግባእ እዩ፡፡ ስለ ዝኾነ‘ወን ስራሕቲ መረዳእታ
ምሕደራና ምስ ህሉው ኩነታት ሓቢሩ ዝኸይድ ዘሎ ምኻኑ ዘረጋግፅ ዝተዓለመሉ ግልጋሎት ከምዝህብን
ሓላፍ ዘላፍ እንትፈጥር ዘስተኻኽል ኪኢላ ካብላዕሊ ክሳብ ታሕቲ ክምደብ ይግባእ፡፡ብዙይ ኣቢሉውን ኣብ
ምሕደራ መረዳእታ ዝፍጠሩ ምዝባዓት ምኽንያቶም ሞንፃርን ተሓታትነት ብዘረጋግፅ መልክዑ ስራሕቲ
ንኽሰርሑ ምግባርን ይካኣል እዩ፡፡

4.8 ስርዓትርክክብምሕንፃፅ
ብዝተፋላለየ ምኽንያት ኪኢላታት ምሕደራ መረዳእታ ክለቁ ከምዝኽእሉ ዝፍለጥ እዩ፡፡ዝለቅቕ ኪኢላ
መረዳእታ ምሕደራ ኣብትሕቲኡ ዝነበሩ ዝተኣከቡ፣ ዝተዓቀቡን ዝተተንተኑን መረዳእታታት ብሃርድ ኮፒን
ብሶፍት ኮፒን ነቲ ቐፃላይ ሰብ ንኸርክብ ምግባር፣ ኣብ ናይ ትካላት ናይ ርክክብ ቅጥዒ ብግቡእ ክህልውን
ዝምልከቶ ሓላፊ ዘረከበ ምኻኑ ብፊርማኡ ከረጋግፅ ክግበርን ይግባእ፡፡ እዚ ስርዓት ከይተፈፀመ ናይ መረዳእታ
ምሕደራ ኪኢላ ሰራሕተኛ ናይ ስራሕ መልቐቒ መረጋገፂ (Clearance) ምሃብ ግቡእ ኣይኸውንን፡፡

4.9 መረዳእታኣተኣኻኽባንኣተዓቓቕባ
ዓይነት ዝእከብ መረዳእታ ዝተነፀረን ንዝተኣከበ መረዳእታ ፅሬት ሓላፍነት ዝወስድ ሰብ ክህልው ምግባር
ይግባእ፡፡ ዝተኣከበ መረዳእታ ብወረቐትን ኮምፒተርን ተመዝጊቡ ብግቡእ ዝትንተነሉ ስርዓት ክዝርጋሕ
ምግባር፤ዝተተንተነ መረዳእታ ኣበይን ብኸመይን ክመሓላለፍ ከምዘለዎን ክንፀር ኣለዎ፡፡ ኣብ ክልል ይኹን ናይ
ወረዳ ሴክተራት ዝህልው ኪኢላ መረዳእታ ስሩዕ ዝኾነ መረዳእታ ምእካብን ምዕቓብን ሓላፍነት ብዘለዎ
ኣከያይዳ ኣብ ዘጣይሸኦ ንኡስ ማዕኸን መረዳእታ ክዕቅብ ይግባእ፡፡ እዚ ማለት ናይ ሰባት ምቅይያር ብዘየግድስ
ደለይቲ መረዳእታ ፅፈት ዘለዎ መረዳእታ ስሓቦ ጉተቶ ብዘይብሉ መልክዑ ንኽረኽቡ የኽእሎም’ዩ፡፡

4.10 መረዳእታንተጠቀምቲኣብምትሕልላፍ
እንጥቀመሎም መአከቢ መረዳእታ ቅጥዕታት እንትዳለዉ ብቐዳምነት ዘድምይዎ ሽቶ ክፍለጥ ይግባእ፡፡እዙይ‘ወን
ብዓይነት ተጠቀምቲ መረዳእታ ዝዉሰን’ዩ፡፡ ስለዝኾነዉን ቢሮታትን ቤት ፅሕፈታትን ኣቐዲመን ተጠቀምቲ
መረዳእተአን ኣብግምት ብምእታው ዝዳሎ ቅጥዒ ክህልወን የድልይ፡፡እዙይ ማለት ብክልል ዝተማእኸለ
ማዕኸን መረዳእታ ኣብትሕቲ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ከምዝህሉው ኣብግምት ብምእታው ዝተጠርነፈ
ድሌት ተጠቀምቲ መረዳእታ ቅድመ ፅናዓት ብምክያድ ክዳሎ ይግባእ፡፡ ፖሊሲ ሓንፀፅቲን ውሳነ ወሃብትን
፣መዳርግቲ ኣካላት፣ ዘይመንግስታዊ ትካላት፣ ተመራመርትን ካልኦትን ብመንፅር ሙሉእነት ዘለዎ መረዳእታ
መአከቢ ፣ መተነተንን መዐቀቢን ቀጥዒ (format) ብዝተዋደደ መልክዑ ካብ ታሕቲ ክሳብ ላዕሊ ክህሉ ይግባእ፡፡
እዙይ እንትኸውን ምእኹልን ስሩዕ መሕደራ መረዳእታ ንኽህልው ይሕግዝ፤ ዕግበት ተጠቀምቲ መረዳእታ

63
ይዓብይ፣ መረዳእታ ይኹን መረዳእታዊ ሪፖርት ኣብምድላውን ምልኣኽን ዘሎ ሓላፍ ዘለፍን ምጉታትን
የወግድ፤ብዝተፋላለዩ ዓይነታት ሪፖርት ንዝተፋላለዩ ኣካላትን ሓተቲ መረዳእታን ንምድላው ዝባኽን ጉልበትን
ግዜን ኣይህልውን፡፡

4.11 ዓመታዊስታትስቲካዊመሄፅትምድላው (Annual statistical abstract)

እዚ መፅሄት ዝህቦ ረብሓ መረዳእታ ምትሕልላፍን ምዕቃብን ከምኡ’ውን ኣብ መንጎ ሴክተራት ቤት
ፅሕፈታትን ዝህሉ ስምምዕ መረዳእታ (consistency) ንምርግጋፅ ይጠቅም‘ዩ፡፡ በዚ መንፅር ኩለን ሴክተራትን
ቤት ፅሕፈታትን ዝሓቁፍን ናይ ኩለን መረዳእታ ዝጥርንፍን ክኸውን ምግባር የድሊ፡፡

እቲ በብዓመቱ ዝዳሎ መፅሔት ንኹለን ግብኣት መረዳእታ ዝሃባ ክበፅሐን ብኣብዝሓ ኣይግበርን፡፡ ነዙይ’ውን
ዝተወሃበ ምኽንያት ኣባዚሕኻን ጠሪዝካን ንኹለን ንምሃብ ድሩትነት ናይ ስቴሽነሪ ማቴርያላት ስለዘለዎን
እዩ፡፡

ንዙይ ንምቕራፍ ረብሓ እቲ መፂሄት ኣብ ግምት ብምእታው እኹል በጀት ክብጀተሉን ከምዝግባእ ንሕብር፡፡
እቲ ዓመታዊ መፅሄት ብ”PDF” ተዳልዩ ብሶፍት ኮፒ ንኹለን መረዳእታ ወሃብቲ ኣካላት ብቐሊሉ ምልኣኽን
ክበፅሐን ብምግባር ሴክተራት ባዕለን ኣባዚሐን ኣብ ጥቅሚ ዘውዕላሉ መንገዲ ምፍጣር ይካኣል እዩ፡፡ እቲ
ዓመታዊ መፅሄት ህዝቢ ብበዝሒ ኣብ ዝርከበሎም ቦታታት ማለትውን ቤትመፃሕፍቲን ተመሳሰልቲን
ንኽህልው ምግባርን በብዓመቱ ዝዳሎ ስታቲስቲካዊ መፅሄት ምስሕሉፍ እናጋናዘብካ ንምኻድ ንኽጠቅም
ብግቡእ ክዕቀብ ኣለዎ፡፡

4.12 ስነ-መሬታዊመረዳእታምዕቃብዝምልከት
ኩሎም ዝግበሩ ናይ ልምዓት ስራሕቲ ኣበይ፣ መዓዝ፣ ብኸመይ ከምዝስርሑ ኣግባብ ስነ-መሬታዊ ሓበሬታ
(Geographic Information System) ተጠቒምኻ ምስራሕ ኣገዳሲ ይኸዉን፡፡ ኣብ ቢሮ ክልል ፋይናንስን
ትልምን ጣብያ መሰረት ዝገበረ ስነ-መሬታዊ ሓበሬታ ካብ ዝጣየሽ ልዕሊ 10 ዓመት ኣቑፂሩ ኣሎ፡፡ እዚ ጣብያ
መሰረት ዝገበረ ናይ ወረዳታት ማሕበረ ኢኮኖሚያዊ ልምዓት ዝርገሐ ብዘርእይ መልክዑ በብጊዚኡ
እንዳተሓተመ ክወሃበን ኣለዎ፡፡ እዚ ንምስራሕ ድማ ኣብ ወረዳታት ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልሚን ዘለዉ
ኪኢላታት እኹል ዓቕሚ ብምፍጣር ባዕሎም ኪኢሎም ዝኸድሉ ኩነታት ምፍጣር ኣድላይ ይኸዉን፡፡

እዚ ስነ-መሬታዊ ሓበሬታ ናይ ማይ፣ ጥዕና፣ ትምህርቲ፣ ሕርሻ፣ መዓድን፣ መንገዲ፣ ከተማታት ወ.ዘ.ተ
ዝኣምሰላ ሴክተራት እዉን ምስ ፋይናንስን ትልምን ተዋዲዶም መረዳእተኦም ዝዕቅብሉ መንገዲ ክፍጠር
ኣለዎ፡፡ ብፍላይ ኣብ ወረዳታት እዋናዊ ዝኾነ ናይ ጂ.ኣይ.ኤስ፣ ሬሞት ሴንሲንግ ሶፍትዌራትን ናይ ጂ.ፒ.ኤስ
ናውቲ ብዝተማለ መልክዑ ክዕጠቑ ይግባእ፡፡ ናይቲ ሶፍትዌር ምዕባለ በብጊዚኡ ስለዘጋጥም እንተወሓደ ኣብ
ዓመት ሓደ ጊዜ ናይ ተሃድሶ ስልጠና (Refresher Training) ምሃብ ኣገዳሲ ይኸውን፡፡

64
 ምዕራፍሓሙሽተ

5. ዝተሓበሩ ስሩዕ ቅጥዒታት (Standard Formats)

5.1 ዝተቐረፀስሩዕዑደትመረዳእታ

ከምቲ ኣብ ዳህሳስ መፅናእቲ ዝተሓበረ ኣብ ሴክተራት ዝረአ ናይ መረዳእታ ኣተኣኻኽባ፣ ኣተዓቓቕባ፣

ኣጠቓቕማ ፀገም እዋናዊ መልሲ ዝሓትት ብምኳኑ እቲ መፅንዒ ጉጅለ ንሕድሕድ ሴክተር ስሩ ዝኾኑ ናይ
መረዳእታ መአከቢ ቅጥኢታት ኣድላይ ኮይኑ ረኺቡዎ ኣሎ፡፡ እዚ ድማ ኣብ ሕድሕድ ሴክተር ዘለዉ ናይ ስራሕ
መደባት ብምፍታሽ ናብ መረዳእታ ማዕኸን ክዕቐቡ ዝኽእሉ መደባት ጥራሕ መዚዝኻ ብምውፃእ ዝተሰርሐ
እዩ፡፡ እዚ መረዳእታ ኣብ በቢ ርብዒ ዓመቱ በቲ ዝተዳለወ ቅጥዒ እንዳታኣከበ ኣብ መወዳእታ ድማ ናይ ሙሉእ
ዓመት ክጥመር አለዎ፡፡ ብመሰረት እዚ ኣብ ሓንቲ ሴክተር ዝህልው ማዕኸን መረዳእታ በቢ እዋኑ ዘድሊ
መረዳእታ ዝእከብ እንተኾይኑ ወጥነት ዘለዎን ዘተኣማምን መረዳእታ ክዕቀብ ይኽእል እዩ፡፡

ኣብዚ ስሩዕ ቅጥዒ ናይ ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ዝበዝሐ መደባት ዝሓዘ እዩ፡፡ እዚ ድማ እቲ ቢሮ ዳርጋ ምስ
መብዛሕቲአን ሴክተራት ብምትሕሓዝ ብዛዕባ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ተንከፍ ዝኾኑ ስራሕቲ ስለዝስራሕ እዩ፡፡
ብመሰረት እዚ እቲ ስራሕ ዋላኳ ኣብ ዝተፈላለያ ሴክተራት ይሰራሕ እቲ መረዳእታ ግና ሓደ ዓይነት ብዝኾነ
መንገዲ ክሰራጨው ኣለዎ፡፡ ኣብቲ መፅናእቲ ንምርኣይ ከምዝተፈተነ ኣብ መዳርግቲ ሴክተራት ዝርከብ ደቂ
ኣንስትዮ ተንከፍ ዝኾነ መረዳእታን ኣብቲ ቢሮ ዘሎ መረዳእታ ናይ ምጥዕዓም ፀገማት ነይሮም እዮም፡፡ እዚ
ፀገም ንምቕራፍ ወጥ ዝኾነ (Consistent) መረዳእታ ንክመሓላለፍ ኣግባብ ብዘለዎ መንገዲ ናይ መረዳእታ
ፍሰት ክህልው ኣለዎ፡፡

65
እቲ መፅንዒ ጉጅለ ዑደት መረዳእታ ብዝምልከት ካብ ታሕቲ ናብ ላዕሊ ክኾን ከምዘለዎ ይሕብር፡፡ ዝኾነ
ይኹን ስራሕቲ ዝፍፀመሉ ኣብ ታሕቲ ስለዝኾነ መበገሲ ፍልፍል መረዳእታ ታህተዋይ ናይ ጣብያ መሓውር
ክኾን ኣለዎ፡፡ እዚ እንትበሃል ከሎ ብጣብያ ብርኪ መሓውር ዘለወን ሴክተራት ናይ ባዕለን መሓውር
መረዳእተኦም ኣጠናኺሮም ዝስዱ እንትኾን ብጣብያ ብርኪ መሓዉር ዘይብለን ሴክተራት ድማ ኣብ ጣብያ
ዝርከብ ቤት ፅሕፈት ምምሕዳር ጣብያ ብፍላይ ድማ ናይቲ ጣብያ ስራሕ መካየዲ ትኹረት ሂቡ ክሰርሐሉ
ዝግባእ እዩ፡፡

እቲ ካብ ጣብያ ዝተልዓለ መረዳእታ ኣብ ወረዳ ናብ ዝርከባ ቤት ፅሕፈታት በቲ ዝተዳለወ ቐጥዒ እዋኑ ሓልዩ
በቢ ርብዒ ዓመቱ ናይ መረዳእታ ዑደት ክህልወን ይግባእ፡፡ በቲ መፅናዕቲ ብዝተሓበረ መሰረት ኣብ ሕድሕድ
ብወረዳ ብርኪ ዝርከባ ቤት ፅሕፈታትን ናይ ክልል ቢሮታት ዓርሱ ዝኸኣለ ኪኢላ መረዳእታ ሰራሕተኛ
ንክህልወን ምስተገበረ እቲ መረዳእታ ብቀጥታ ኣብ ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን ወረዳታት ዝህልው
ወረዳዊ ትሕዝቶ ዘለዎ ማዕኸን መረዳእታ ክዕቀብ ኣለዎ፡፡ ዝኾነ ይኹን መንግስታውን ዘይመንግስታውን
ኣካላት፣ ተመራመርቲ ናይታ ወረዳ እዋናዊን ዘተኣማምን መረዳእታ ኣብዝደልየሉ እዋን ካብ ቤት ፅሕፈት
ፋይናንስን ትልምን ክወስዱ ኣለዎም፡፡ እዚ እንትንብል ግና ዝኮነ ኣካል ኣብ ጣብያ ወይድማ ወረዳ ቤት ፅሕፈት
መሰረት ዝገበረ መረዳእታ ክወስድ ኣይኽእልን ማለት ኣይኾነን፡፡ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት ድማ ናብ ናይ ክልለን
ሴክተረን ዝህልው ማዕኸን መረዳእታ ክሰዳ አለወን፡፡ ብዝኾነ ይኹን እቲ ካብ ታሕቲ ዝተልዓለ መረዳእታ ኣብ
ናይ ክልል ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ማዕኸን መረዳእታ ኣትዮ ብዘተኣማምን መልክዑ ፅሬቱ ዝሓለወ መረዳእታ
ኮይኑ ከገልግል ይግባእ፡፡ እዚ ዝተማእኸለ መረዳእታ ኩለን ሴክተራት ብዕሊ ትኹረት ሂበናሉ ንዘላቅነቱን ክልላዊ
ረብሕኡ ብምርዳእ ዝዓበየ ኣስተዋፅኦ ክገብራ ይግባእ፡፡

ቢሮ ፋይናንስን ትልምን ድማ ንናይ ሴክተራት ናይ መረዳእታ ኣተሓሕዛ፣ ኣተዓቓቅባ፣ ኣጠቓቕማ

ብዝምሕከት ግንዛበ ስልጠና ብምሃብ እቲ ስርዓት ዝመሓየሸሉን ፅፉፍ መረዳእታ ካብ ታሕቲ ናብ ላዕሊ
ዝውሕዘሉ ኩነታት ምምችቻው የድሊ እዩ፡፡

ዑደት መረዳእታ ኣብ ናይ ክልል ትግራይ እስካብ ሐዚ እንታይ ከምዝመስል ኣብ ሕድሕድ ሴክተር ንምድህሳስን
ንምግምጋምን ከምዝተሞከረ ስርዓት ዑደት መረዳእታ ካብ ታሕቲ ናብ ላዕሊ እንታይ ክኾን ከምዘለዎ ኣብ
ስእሊ 2.1 ተቐሪፁ ቀሪቡ ኣሎ፡፡

66
ስእሊ 30. ካብታሕቲናብላዕሊክህልውዝግበኦዑደትመረዳእ

ናይ ጣብያ መሓዉራት

ቤት ፅሕፈት ምምሕዳር
ጣብያ/ ብጣብያ ብርኪ
መሓዉር
ዘይብለንሴክተራት ጣብያ/ትካል መሰረት መረዳእታ ተጠቐምቲ

ቤት ፅሕፈታት ወረዳ
ክልል ሴክተራት

ብወረዳ ብርኪ መረዳእታ ተጠቐምቲ

ቤት ፅ/ት ትልምን ፋይናንስን ወረዳታት

ዘይመንግስታዊ ኣካላት
መረዳእታ ተጠቀምቲ መንግስታዊ ኣካላት

ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ክልል ትግራይ

ተመራመርቲ ኣካላት

67
ሰደቓ 5.1፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮሕርሻንገጠርልምዓትን

ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

1 ንልምዓት ስጋ ዝውዕላ ዝሃጠራ በዝሒ ከፍቲ ብቁፅሪ

2 በዝሒ ፍርያት ስጋ ከፍቲ ብቶን

3 ንልምዓት ስጋ ዝሃጠራ በዝሒ ጠለ በጊዕ ብቁፅሪ

4 በዝሒ ፍርያት ስጋ ጠለ በጊዕ ብቶን

5 በዝሒ ናይ ፀባ ልምዓት ስራሕቲ ብቁፅሪ

6 ንልምዓት ፀባ ዝተኣታተዋ በዝሒ ድቓላ ከፍቲ ብቁፅሪ

7 ንልምዓት ፀባ ዝተኣታተዋ በዝሒ በጋይት ዓሌት ከፍቲ ብቁፅሪ

8 ንልምዓት ፀባ ዝተኣታተዋ በዝሒ ቦረና ዓሌት ከፍቲ ብቁፅሪ

9 በዝሒ ፍርያት ፀባ ብቶን

10 ንመኖ ዝውዕሉ ዝተተኸሉ በዝሒ ተኽሊታት ብቁፅሪ

11 ንመኖ ዝውዕል ዝተባዘሐ በዝሒ ዘርኢ ብኩንታል

12 ንመኖ ዝውዕል ዝተኣከበ በዝሒ ዘርኢ ብኩንታል

13 እንስሳት ኣሲርኻ ምቕላብ ዘተኣታተዉ በዝሒ መራሒ ስድራ ብቁፅሪ

14 ዝተኣታተወ በዝሒ ዘመናዊ ናይ ንህቢ ቀፎ ብቁፅሪ

1
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

15 ዘመናዊ ናይ ንህቢ ቀፎ ዘተኣታተዉ በዝሒ ገባራት ብቁፅሪ

16 ብዘመናዊ ሜላ ዝተራብሑ በዝሒ ዕስለ ንህቢ ብቁፅሪ

17 ብባህላዊ ሜላ ዝተራብሑ በዝሒ ዕስለ ንህቢ ብቁፅሪ

18 ካብ ገባራት ዝተኣከበ በዝሒ ሽምዒ ብኩንታል

19 ካብ ዘመናዊ ቀፎ ዝተኣከበ በዝሒ እቶት መዓር ብኩንታል

20 ካብ ባህላዊ ቀፎ ዝተኣከበ በዝሒ እቶት መዓር ብኩንታል

21 ዝተጣየሻ ናይ ጫቓዉቲ ደራሁ መዕበይይትን መከፋፈሊ በዝሒ ናቑጣታት ብቁፅሪ

22 ተማሓይሸን ዝተኣታተዋ በዝሒ ዓሌት ደርሁ ብቁፅሪ

23 ተማሐይሸን ዝፈረያ በዝሒ ደርሁ ብቁፅሪ

24 ዓሳ ዝገፉ በዝሒ ገባራት ብቁፅሪ

25 ዝቐረበ ፍርያት ዓሳ ብኩንታል

26 ናብ ግድባት/ቃላያት ዝኣታዉ በዝሒ ጫቓዉቲ ዓሳ ብቁፅሪ

27 ዝተኸተባ በዝሒ እንስሳ ብቁፅሪ

28 ቁፅፅር ግዳማዊ ፅግዕተኛ ዝተገበረለን በዝሒ ጠለ በጊዕ ብቁፅሪ

29 ብመስኖ ክለምዕ ዝክእል ስፍሓት መሬት ብሄክታር

2
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

30 ብመስኖ ዝለምዐ ስፍሓት መሬት ብሄክታር

31 ብመስኖ ንዝለምዕ መሬት ዝተጠለበ በዝሒ ዩርያ መዳበርያ ብኩንታል

32 ብመስኖ ንዝለምዕ መሬት ዝተጠለበ በዝሒ ዳፕ መዳበርያ ብኩንታል

33 ብዝናብ ንዝለምዕ መሬት ዝተጠለበ በዝሒ ዩርያ መዳበርያ ብኩንታል

34 ብዝናብ ንዝለምዕ መሬት ዝተጠለበ በዝሒ ዳፕ መዳበርያ ብኩንታል

35 ብመስኖ ንዝለምዕ መሬት ዝተዓደለ በዝሒ ዩርያ መዳበርያ ብኩንታል

36 ብመስኖ ንዝለምዕ መሬት ዝተዓደለ በዝሒ ዳፕ መዳበርያ ብኩንታል

34 ብዝናብ ንዝለምዕ መሬት ዝተዓደለ በዝሒ ዩርያ መዳበርያ ብኩንታል

35 ብዝናብ ንዝለምዕ መሬት ዝተዓደለ በዝሒ ዳፕ መዳበርያ ብኩንታል

36 መጠን ዝተዳለወ በዝሒ ድኩዒ ብኩንታል

37 መጠን ዝተዳለወ በዝሒ ኮምፖስት ብኩንታል

38 ንገባራት ዝተዓደለ በዝሒ ምሩፅ ዘርኢ ብኩንታል

39 ንገባራት ዝተዓደለ በዝሒ ዘርኢ ኣሕምልቲ ብኪ/ግ

40 ንፀረ ሓሳኹ መከላኸሊ ዝተዓደለ በዝሒ ኬሚካል ሕሩጭ ብኪ/ግ

41 ንፀረ ሓሳኹ መከላኸሊ ዝተዓደለ በዝሒ ፈሳሲ ኬሚካል ብሊትሮ

3
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

41 ንፀረ ፋንገስ መከላኸሊ ዝተዓደለ በዝሒ ፈሳሲ ኬሚካል ብኪ/ግ

42 ንፀረ ኣናፁ መከላኸሊ ዝተዓደለ በዝሒ ፈሳሲ ኬሚካል ብሊትሮ

43 ንፀረ ፃህያይ መከላኸሊ ዝተዓደለ በዝሒ ፈሳሲ ኬሚካል ብሊትሮ

44 ንፀረ ነብሳክ መከላኸሊ ዝተዓደለ በዝሒ ፈሳሲ ኬሚካል ብሊትሮ

45 ንውልቀ ገባራት ዝተዓደለ በዝሒ ማይ ሞተር ብቁፅሪ

46 ንማሕበራት ዝተዓደለ በዝሒ ማይ ሞተር ብቁፅሪ

47 ፕሬዠራይዝድ ትሪድል ፓምፕ ዝወሰዱ በዝሒ ገባራት ብቁፅሪ

48 ስትሂና ዝወሰዱ በዝሒ ገባራት ብቁፅሪ

49 ጠብጠብታ ዝወሰዱ በዝሒ ገባራት ብቁፅሪ

50 ሮፕ ፓምፕ ዝወሰዱ በዝሒ ገባራት ብቁፅሪ

51 ዝተኣታተወ በዝሒ ታይሬጀር ብቁፅሪ

52 ዝተኣታተወ በዝሒ ቢቢኤም ብቁፅሪ

53 ንመዳበሪያ መግዝኢ ዝውዕል ዝተውሃበ ልቓሕ ብብር

54 ካብ ናይ መዳበሪያ መግዝኢ ልቓሕ ዝተመለሰ ገንዘብ ብብር

55 ዝተሰርሓ በዝሒ ዕዳጋ ማእኸላት ብቁፅሪ

4
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

56 ፅሬት ፈተሻ ዝተገበረለን በዝሒ መኽዘን ብቁፅሪ

57 ናብ ዕዳጋ ዝቐረበ በዝሒ ቆርበት ከፍቲ ብቁፅሪ

58 ናብ ዕዳጋ ዝቐረበ በዝሒ ኣንጋረ በጊዕ ብቁፅሪ

59 ናብ ዕዳጋ ዝቐረበ በዝሒ ኣንጋረ ጤል ብቁፅሪ

60 ናብ ዕዳጋ ዝቐረበ መጠን ፀባ ብሊትሮ

61 ናብ ዕዳጋ ዝቐረበ መጠን ስጋ ዓሳ ብኩንታል

62 ናብ ዕዳጋ ዝቐረበ መጠን መዓር ብኩንታል

63 ዝተወደባ ሓደሽቲ በዝሒ ሕብረት ስራሕ ማሕበራት ብቁፅሪ

64 ዝተጠናኸራ ነባር በዝሒ ሕብረት ስራሕ ማሕበራት ብቁፅሪ

65 ነባር ሕብረት ስራሕ ማሕበራት ዘለወን በዝሒ ካፒታል ብቁፅሪ

66 ገንዘብ ምዕቋር ዝጀመሩ በዝሒ ህፃውንቲ ብቁፅሪ

67 ብህፃውንቲ ዝተዓቖረ መጠን ገንዘብ ብብር

68 ብ ELTAP ዝተሓንፀፀ በዝሒ ግራት ቁፅሪ

69 ብ ELTAP ተሓንፂፁ ሰርትፊኬት ዝተውሃቦም በዝሒ ገባራት ቁፅሪ

70 ብ SLMP ዝተሓንፀፀ በዝሒ ግራት ቁፅሪ

5
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

71 ብ SLMP ተሓንፂፁ ሰርትፊኬት ዝተውሃቦም በዝሒ ገባራት ቁፅሪ

72 ብ ELAP ዝተሓንፀፀ በዝሒ ግራት ቁፅሪ

73 ብ ELAP ተሓንፂፁ ሰርትፊኬት ዝተውሃቦም በዝሒ ገባራት ቁፅሪ

74 ብጎቦ መቐሎ ንመናእሰይ ዝተዓደለ መጠን መሬት ሄክታር

75 ብጎቦ መቐሎ መሬት ዝተዓደሎም በዝሒ መናእሰይ ብቁፅሪ

76 ኣብ ባንኪ መሬት ዝኣተወ መጠን መሬት ብሄክታር

77 ኣብ ባንኪ መሬት ኣትዩ ንኢንቨስትመንት ዘተዳለወ መጠን መሬት ብሄክታር

78 መሬት ዝወሰዱ በዝሒ ኢንቨስተራት ብቁፅሪ

79 መሬት ወሲዶም ውዕሊ ዝኣሰሩ በዝሒ ኢንቨስተራት ብቁፅሪ

80 ብሽግሽግ መሬት ዝተፀንዐ መጠን መሬት ብሄክታር

81 ብዘይ ሕጋዊ መጠሻ ዝተወረረ መጠን መሬት ብሄክታር

82 ካብዘይ ሕጋውያን መጠሻ ዝተመለሰ መጠን መሬት ብሄክታር

83 ንዕደላ መጠሻ ዝተዳለወ መጠን መሬት ብሄክታር

84 ንመጠሻ ዝተዓደለ መጠን መሬት ብሄክታር

85 ንመጠሻ መሬት ዝተዓደሉ በዝሒ ነበርቲ ብቁፅሪ

6
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

86 ዝርከባ በዝሒ ፈልሲ ጣብያ ብቁፅሪ

87 ዝተተኸለ በዝሒ ፈልሲ ደን ብቁፅሪ

88 ዝተተኸለ በዝሒ ፈልሲ ስነ-ሂወታዊ ብቁፅሪ

89 ብብተና ዝተተኸለ በዝሒ ፈልሲ ደን ብቁፅሪ

90 ብብተና ዝተተኸለ በዝሒ ፈልሲ ስነ-ሂወታዊ ብቁፅሪ

91 ብቑርፅራፅ ዝተተኸለ በዝሒ ፈልሲ ደን ብቁፅሪ

92 ብብቑርፅራፅ ዝተተኸለ በዝሒ ፈልሲ ስነ-ሂወታዊ ብቁፅሪ

93 ኣብ ዝተዋደደ ልምዓት መፋሰስ ተተኺሉ ዝፀደቐ ፈልሲ ብቁፅሪ

94 ኣብ ውልቀ መደበኛ ተተኺሉ ዝፀደቐ ፈልሲ ብቁፅሪ

95 ኣብ ጥሙር ሕርሻ ተተኺሉ ዝፀደቐ ፈልሲ ብቁፅሪ

96 ኣብ መቆሎ ጎቦን ጉህሚን ተተኺሉ ዝፀደቐ ፈልሲ ብቁፅሪ

97 ኣብ ከተማ ዙርያ ተተኺሉ ዝፀደቐ ፈልሲ ብቁፅሪ

98 ኣብ ትካላት ተተኺሉ ዝፀደቐ ፈልሲ ብቁፅሪ

99 ኣብ ደን መንግስቲ ተተኺሉ ዝፀደቐ ፈልሲ ብቁፅሪ

100 ስፍሓት ተሓራሳይ መሬት ብሄክታር

7
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

101 ስፍሓት ዝተሓረሰ መጠን መሬት ብሄክታር

102 ስፍሓት ክዝራእ ዝኽእል መሬት ብሄክታር

103 ስፍሓት ዝተዘርአ መሬት ብሄክታር

102 ዝተዓደለ በዝሒ ምሩፅ ዘርኢ ብኩንታል

103 ዝተጠለበ በዝሒ ዩሪያ ማዳበሪያ ብኩንታል

104 ዝተጠለበ በዝሒ ዳፕ ማዳበሪያ ብኩንታል

105 ዝተዘርአ መጠን መሬት ብሄክታር

106 ብብትን ዝተዘርአ ስፍሓት መሬት ብሄክታር

107 ብመስመር ዝተዘርአ ስፍሓት መሬት ብሄክታር

108 ዝተሓፈሰ መጠን ምህርቲ ብኩንታል

109 ብዕቀባሓመድን ማይን ዝተሸፈነ ስፍሓት መሬት ብሄክታር

110 ዳግመ ግረባ ዝተገበረሉ ስፍሓት መሬት ብሄክታር

111 ኣብ ስራሕቲ ዕ/ሓ/ማይን ዝተዋፈረ በዝሒ ሓይሊ ሰብ ብቁፅሪ

112 ዝተጣየሻ በዝሒማሕበር መፋሰስ ብቁፅሪ

113 ብዳግመ ግረባ ዝተተሸፈነ ስፍሓት መሬት ብሄክታር

8
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

114 ጉህሚ መቐሎ ዝተውሃቦም በዝሒ መናእሰይ ብቁፅሪ

115 ስድራተኮርፓኬጅዘተኣታተዉበዝሒገባር ብቁፅሪ

116 ሽፋን ተከላ ዝተካየደሉ ስፍሓት መሬት ብሄክታር

117 ክንክን ዝተካየደሉ ስፍሓት ሕዙእ ከባቢታት ብሄክታር

118 ንመናእሰይ ዝተዓደለ ስፍሓት ሕዙእ ከባቢታት ብሄክታር

119 ስዲ ጋሕፂ ኣልቦ ስርዓት ኣመጋግባ እንስሳ ዘተኣታተዉ በዝሒ ገባራት ብቁፅሪ

120 ናብ ዕዳጋ ዝቐረበ በዝሒ ቆርበትን ኣንጋረን ብቁፅሪ

121 ኣብ ሴፍቲኔት ተጠቀምቲ በዝሒ መራሒ ስድራ ብቁፅሪ

122 ካብ ሴፍቲኔት ዝተመረቑ በዝሒ መራሒ ስድራ ብቁፅሪ

123 ዘለዋ በዝሒ እንስሳ ብቁፅሪ

124 ዘለዋ በዝሒ ጠለ በጊዕ ብቁፅሪ

125 ዘለዋ በዝሒ መፅዓኛ ብቁፅሪ

126 ዘለዋ በዝሒ ደርሑ ብቁፅሪ

127 ዝተወደባ በዝሒ ሕ/ስ/ማሕበራት ብቁፅሪ

128 ኣብ ሕ/ስ/ማሕበራት ዝተሓቆፈ መራሕቲ ስድራ ብቁፅሪ

9
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ዓመት ሙሉእ

129 ዝተወሰደ መጠን ልቓሕ ብብር

130 ዝተመለሰ መጠን ልቓሕ ብብር

ሰደቓ 5.2፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮሓለዋጥዕና

ተ.ቁ መረዳእታ መዐቐኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ

ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

1 ሓደሽቲ ዝተሓከሙ በዝሒ ሕሙማት ብቑፅሪ

2 ተመላሊሶም ዝተሓከሙ በዝሒ ሕሙማት ብቑፅሪ

3 ደቂሶም ዝተሓከሙ በዝሒ ሕሙማት ብቑፅሪ

4 ግልጋሎት ላብራቶሪ ዝረኸቡ በዝሒ ሕሙማት ብቑፅሪ

5 ግልጋሎት ጥዕና ዝረኸባ በዝሒ አዴታት ብቑፅሪ

6 ግልጋሎት ጥዕና ዝረኸቡ በዝሒ ህፃናት ብቑፅሪ

10
ተ.ቁ መረዳእታ መዐቐኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

7 ግልጋሎት ፋርማሲ ዝረኸቡ በዝሒ ሕሙማት ብቑፅሪ

8 ብድንገተኛ ዝተሓከሙ በዝሒ ሕሙማት ብቑፅሪ

9 ግልጋሎት መጥባሕቲ ዝረኸቡ በዝሒ ሕሙማት ብቑፅሪ

10 ግልጋሎት ህክምና ዐይኒ ዝረኸቡ ሕሙማት ብቑፅሪ

11 ናይ ምርመራ ኤች.አይ.ቪ ዝገበረ በዝሒ ሰብ ብቑፅሪ

12 ምርመራ ኤች.ኣይ.ቪ ኤድስ ዝገበራ በዝሒ ጥኑሳት ብቑፅሪ

13 ክትባት ዝወሰዳ በዝሒ ጥኑሳት ብቑፅሪ

14 ናይ HIV መመርመሪ ነዋያት ዝቐረበለን በዝሒ ትካላት ብቑፅሪ

15 ብ PITC ዝሰልጠኑ በዝሒ ሰብ ሞያ ጥዕና ብቑፅሪ

16 ኣብ ኤ.ች.ኣይ.ቪ በዝሒ መፃምዲ ምርመራ ዝገበሩ ብቑፅሪ

17 ካብ አዶ ናብ ዕሸል ዝመሐላለፍ HIV ክንክን ዝተገበረለን በዝሒ ብቑፅሪ

ኣዶታት

18 በዝሒ ዕድመ መናውሒ መድሓኒት (ART) ተጠቀምቲ ትሕቲ 15 ብቑፅሪ

ዓመት

19 በዝሒ ዕድመ መናውሒ መድሓኒት (ART) ተጠቀምቲ ልዕሊ 15 ብቑፅሪ

ዓመት

11
ተ.ቁ መረዳእታ መዐቐኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

20 ፀረ HIV መድሐኒትግልጋሎት ዝረኽቡ በዝሒ ተጠቀምቲ ብቑፅሪ

21 ብፍንው ፆታዊ ርክብ ዝመሐላለፉ ሕማማት ዝተረኸቦም በዝሒ ብቑፅሪ

ተሓከምቲ

22 ብጥንስን ሕርሲን ዝሞታ በዝሒ ኣዴታት ብቑፅሪ

23 ክንክን ድሕሪ ወሊድ ዝገበራ በዝሒ ኣዴታት ብቑፅሪ

24 ብሂወት ዝተወለዱ በዝሒ ህፃናት ብቑፅሪ

25 ሞይቶም ዝተወለዱ በዝሒ ህፃናት ብቑፅሪ

26 ኣብ ገዛ ዝተዋለዳ በዝሒ ኣዶታት ብቑፅሪ

27 ኣብ ጥዕና ትካላት ዝተዋለዳ በዝሒ ኣዴታት ብቑፅሪ

28 ብሰብ ሙያ ጥዕና ዝተዋለዳ በዝሒ ጥኑሳት ብቑፅሪ

29 ክትባት ዝወሰዱ በዝሒ ህፃናት ብቑፅሪ

30 በዝሒ ዝሞቱ ህፃናት ትሕቲ 5 ዓመት ብቑፅሪ

31 በዝሒ ትሕቲ ሚዛን ዝተወለዱ ህፃናት ብቑፅሪ

32 ቫይታሚን A ዝወሰዱ በዝሒ ህፃናት ብቑፅሪ

33 ናይ ሓሳኹ መከላኸሊ ዝወሰዱ ካብ 2-5 ዓመት በዝሒ ህፃናት ብቑፅሪ

34 ሽንት ቤት ዘለዎም በዝሒ መራሕቲ ስድራ ብቑፅሪ

12
ተ.ቁ መረዳእታ መዐቐኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

35 ፅሩይ ማይ ዝሰትዩ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ብቑፅሪ

36 ዝተሰራጨወ በዝሒ ኮንደም ብቑፅሪ

37 ናይ ወሊድ መከላኸሊ ክኒን ዝወሰዳ ኣንስቲ ብቑፅሪ

38 ናይ ጥንሲ መከላኸሊ መርፍዕ ተጠቀምቲ ዝኾና በዝሒ ኣንስቲ ብቑፅሪ

39 በዝሒ ስተዓደለ ዲያፍራም ብቑፅሪ

40 በዝሒ IUCDS ዝጥቀማ ኣንስቲ ብቑፅሪ

41 በዝሒ Norplant ተጠቀምቲ ዝኾና ኣንስቲ ብቑፅሪ

42 በዝሒ Vasectomy ተጠቀምቲ ብቑፅሪ

43 በዝሒ Tubal Ligation ተጠቀምቲ ብቑፅሪ

44 በዝሒ Implanon ተጠቀምቲ ብቑፅሪ

45 ሕማም ዓሶ ምርመራ ዝገበሩ በዝሒ ተሓከምቲ ብቑፅሪ

46 ናይ ዓሶ ሕማም ዝተረኸቦም ተሓከምቲ ብቑፅሪ

47 በዝሒ ዝተሰራጨወ ኣጎበር ብቑፅሪ

48 ብዝሒ ዝተረጨወ መድሓኒት ብቑፅሪ

49 ሕማም ኖሚንያ ዝተረኸቦም በዝሒ ሕሙማን ብቑፅሪ

13
ተ.ቁ መረዳእታ መዐቐኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

50 ሕማም ካንሰር ዝተረኸቦም በዝሒ ሕሙማን ብቑፅሪ

51 ምዕባይ ግንዛበ ዝተውሃቦም በዝሒ ሕብረተሰብ ብቑፅሪ

52 ምዕባይ ግንዛበ ዝተውሃቦም በዝሒ መዳርግቲ አካላት ብቑፅሪ

53 በዝሒ ቁፅፅር ዝተገበረለን ፋርማሲታት ብቑፅሪ

54 በዝሒ ቁፅፅር ዝተገበረለን ግልጋሎት ወሃብቲ ትካላት ብቑፅሪ

55 ምዝገባን ፈቃድን ዝተውሃቦም በዝሒ ሰብ ሙያ ጥዕና ብቑፅሪ

14
ሰደቓ 5.3፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮትምህርቲ

ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

1 ኣማራፂ ትምህርቲ ዝወሰዱ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ህፃናት ቁፅሪ

2 ኣማራፂ ትምህርቲ ዝወሰዳ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ህፃናት ቁፅሪ

3 ቅድመ-ስሩዕ ትምህርቲ ዝወሰዱ በዝሒ ህፃናት ቁፅሪ

4 ንምርግጋፅፅሬትትምህርቲ ዝተተግበሩበዝሒመርሃግብርታትፓኬጅ ቁፅሪ

5 ሓፀርቲ ስልጠናታት ዝወሰዱ በዝሒ መምህራን ቁፅሪ

6 ናይ ኦዲት ፅሬት ዝተካየደለን በ ዝሒ ቤት ትምህርትታት ቁፅሪ

7 በዝሒ ዝሰልጠኑ 11 ፀጋታት ት/ቲ ስነ_ዜጋን ስነ_ምግባርን ቁፅሪ

8 በዝሒዝተስፋሕፍሑናይኢንፎርሜሽንንኮሚዩኒኬሽንንቴክኖሎጂ ቁፅሪ

9 በዝሒተሳትፎ ተምሃሮ ካብ 1_10 ይ ክፍሊ ብኣንጻር ፕሮጀክሽን ቁፅሪ

10 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዝተመዝገቡ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

11 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዝተመዝገባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

12 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዘቋረፁ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

13 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዘቋረፃ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

14 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዝተፈተኑ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

15 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዝተፈተና በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

16 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዝሓለፉ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

15
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

17
18 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዝሓለፋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

19 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዝወደቁ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

20 ካብ 1_4 ይ ክፍሊ ዝወደቃ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

21 ካብ 5-8 ይ ክፍሊ ዝተመዝገቡ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

22 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዝተመዝገባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

23 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዘቋረፁ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

24 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዘቋረፃ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

25 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዝተፈተኑ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

26 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዝተፈተና በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

27 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዝሓለፉ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

28 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዝሓለፋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

29 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዝወደቁ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

30 ካብ 5_8 ይ ክፍሊ ዝወደቃ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

31 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዝተመዝገቡ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

32 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዝተመዝገባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

33 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዘቋረፁ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

34 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዘቋረፃ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

35 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዝተፈተኑ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

16
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

36 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዝተፈተና በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

37 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዝሓለፉ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

38 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዝሓለፋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

39 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዝወደቁ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

40 ካብ 9-10 ይ ክፍሊ ዝወደቃ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

41 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዝተመዝገቡ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

42 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዝተመዝገባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

43 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዘቋረፁ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

44 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዘቋረፃ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

45 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዝተፈተኑ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

46 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዝተፈተና በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

47 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዝሓለፉ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

48 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዝሓለፋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

49 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዝወደቁ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

50 ካብ 11-12 ይ ክፍሊ ዝወደቃ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

51 ተግባራዊትምህርቲንኣባፅሕዝወሰዱበዝሒደቂተባዕት ቁፅሪ

52 ተግባራዊ ትምህርቲ ንኣባፅሕዝወሰዳ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ቁፅሪ

53 ትምህርቲህፃንብህፃንዝወሰዱበዝሒደቂተባዕትዮ ቁፅሪ

54 ትምህርቲ ህፃን ብህፃን ዝወሰዳ በዝሒ ደቂ ኣነስትዮ ቁፅሪ

17
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

55 ኣፀደ-ህፃናት ዝመሃሩ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

56 ኣፀደ-ህፃናት ዝመሃሩ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

57 በዝሒ ኔትዎርክተምሃሮ ቁፅሪ

58 ቲቶርያል ዝወሰዱ በዝሒ ደቂ ተባዕት ተምሃሮ ቁፅሪ

59 ቲቶርያል ዝወሰዳ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

60 በዝሒ ተሳትፎ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

61 በዝሒ ተሳትፎ ደቂ ኣንስትዮ መምህራን ቁፅሪ

62 አብ ት/ቲ ዝተሳተፉ በዝሒ ሕ/ሰብ ቁፅሪ

63 ዝባከነበዝሒ ክ/ግዘ ሰዓት

64 ፍሉይ ትምህርቲ ዝረከቡ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ አካለ ጉድአት ቁፅሪ

65 ፍሉይ ትምህርቲ ዝረከቡ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ አካለ ጉድአት ቁፅሪ

66 አብ ት/ቲ ዝተሳተፉ በዝሒ ውልቀ ሰብ ሃፍቲ ቁፅሪ

ሰደቓ 5.4፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮማይሓፍቲ

ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ

ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

1 ኣብ Surface water and ground water ዝተኻየደ በዝሒ መፅናዕቲ ብቑፅሪ

2 ናይ ማይ ኳዕቲ ብቅዓት መረጋገፂ ፍቓድ ዝተውሃቦም በዝሒ ብቑፅሪ

18
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

ኮንትራክተራት

3 ናይ ማይ ተንከፍ ብቅዓት መረጋገፂ ፍቓድ ዝተውሃቦም በዝሒ መማኸርቲ ብቑፅሪ

4 ናይ ከባቢያዊ ፅንዐት ዝተገበረሎም በዝሒ ፕሮጀክት ማይ ብቑፅሪ

5 ናይ ሶሽዮ ኢኮኖሚክስ ፅንዐት ዝተገበረሎም በዝሒ ፕሮጀክት ማይ ብቑፅሪ

6 ናይ አግሮኖሚን ሶይልንፅንዐት ዝተገበረሎም በዝሒ ፕሮጀክት ማይ ብቑፅሪ

7 ጂኦሎጂካል ፅንዐት ዝተገበረሎም ፕሮጀክትታት በዝሒ ብቑፅሪ

8 ናይ መፍሰስ /water shade/ ፅንዐት ዝተገበረሎም በዝሒ ፕሮጀክትታት ብቑፅሪ

9 ናይ ሰርቨይንግ ስራሕቲ ዝተሰርሐሎም በዝሒ ፕሮጀክትታት ብቑፅሪ

10 ናይ መፅናዕትን ዲዛይንን ዝተሰርሐሎም በዝሒ ፕሮጀክትታት ብቑፅሪ

3 ስፔሲፊኬሽን ዝተሰርሐሎም ፕሮጀክትታት በዝሒ ብቑፅሪ

4 ጨረታ ዝወፀሎም በዝሒ ፕሮጀክትታት ማይ ብቑፅሪ

5 ፅገና ዝተካየደሎም በዝሒ ፕሮጀክት ማይ ብቑፅሪ

6 ዝተኹዓታ ናይ ውልቀ ዒላ ብቑፅሪ

7 ዝተኹዓታ ናይ ሐባር ዒላ ብቑፅሪ

8 ዝተሃነፃ ቼክ ዳም ብቑፅሪ

9 ዝተሰርሓ ሩባ ምእላይ ብቑፅሪ

19
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

10 ዝተሰርሓ ፍልፍል ምጉልባት ብቑፅሪ

11 ዝተሰርሑ ባሕላዊ ሩባ ጠለፋ ብቑፅሪ

12 ዝተኹዓታ ውልቀ ሆረየ ብቑፅሪ

13 ዝተኹዓታሐባር ሆረየ ብቁፅሪ

14 ዝተሃነፃ ናይ ውልቀ ን ሐባርን ባስካ ብቁፅሪ

15 ዝተሃነፃ ናይ ሐባርን ባስካ ብቁፅሪ

16 ኣብ ናይ መስኖ ሞተር ማይ ስልጠና ዝተውሃቦም ሰባት ብቁፅሪ

17 ናይ ካናል ፀረጋ ስራሕቲ ብኪ.ሜ

18 ናይ ካናል መንደቕ ስራሕቲ ብኪ.ሜ

19 ዝተኹዓታ ማእኸላይ ጎዳጉዲ ብቁፅሪ

20 ዝተኹዓታ ዓሚቕ ጎዳጉዲ ብቁፅሪ

21 ዝተኹዓታ ናይ ኢድ ጎዳጉዲ ብቁፅሪ

22 ዝተሰርሐ ናይ ሩፍ ካችመንት ብቁፅሪ

23 ዝተዘርገሐ ሓደሽቲ ናይ ማይ መስመር ብሜትሮ

24 ዝተተኸላ መዋሕለሊ ገንኢ ብቑፅሪ

25 ቀሊል ፅገና ዝተገበረለን ናይ ማይ ትካላት ብቑፅሪ

26 ከቢድ ፅገና ዝተገበረለን ናይ ማይ ትካላት ብቑፅሪ

20
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

27 ካብ ማይ ዝተኣከበ መጠን ገንዘብ ብብር

28 ዝተጣየሻ ማይ ኮሚቴ ብቑፅሪ
29 ስልጠና ዝተውሃበን ማይ ኮሚቴ ብቑፅሪ
30 ስሪት ዝወፀለን ማይ ኮሚቴ ብቑፅሪ
31 ዋርድያ ዘለወን ማይ ትካላት ብቑፅሪ
32 ዝተሓፀባ ናይ ማይ ቆፀርቲ ብቑፅሪ
33 ዝተሓፀባ ናይ ማይ ሪዘርቭየር ብቑፅሪ

ሰደቓ 5.5፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታንግዲ፣ኢንዱስትሪንከተማ ልምዓትን

ተ.ቁ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ

መዐቀኒ ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
መደባት ዓመት ሙሉእ

1 በዝሒ መደባት ንግዲ ብቁፅሪ

2 ዝተፈጠሩ በዝሒ ሓደሽቲ ስራሕቲ ብቁፅሪ

3 ዝተወሃበ መጠን ልቃሕ ብብር

4 መጠን ዝተመለሰ ልቃሕ ብብር

5 በዝሒ ገንዘብ ዝዓቖሩ ነጋዶ ብቑፅሪ

6 መጠን ዝተዓቖረ ገንዘብ ብብር

21
ተ.ቁ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
መዐቀኒ ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
መደባት ዓመት ሙሉእ

7 ዝተሰፋሕፍሑ በዝሒ ክላስተር ሼዳት ብቁፅሪ

7 ዝተሰርሑ በዝሒ ሻደሽቲ ክላስተር ሼዳት ብቁፅሪ

8 ምትእስሳር ዝተገበረሎም በዝሒ ስራሕቲ ዕዳጋ ብቁፅሪ

9 ጠለብ ቴክኖሎጂን ስግግርን ዝተገበረሎም በዝሒ ትካላት ብቁፅሪ

10 ዝተውሃበ በዝሒ ሓዱሽ ፍቃድ ንግዲ ብቁፅሪ

11 ዝተሓደሰ በዝሒ ፍቃድ ንግዲ ብቁፅሪ

12 ምዘና ትካላዊ ብቅዓት መረጋገፂ ዝተውሃበን በዝሒ ትካላት ብቁፅሪ

13 ቁፅፅር ንግዲ ዝተኻየደለን በዝሒ ንግዲ ትካላት ብቁፅሪ

14 በዝሒ ዝተወደባ ማሕበራት ዘርፊ ንግዲ ብቁፅሪ

15 ሓደሽቲ ዝተጣየሻ በዝሒ ማሕበራት ዘርፊ ንግዲ ብቁፅሪ

16 ዝፀፈፈ መጠን ነባር ትሕዝቶ መሬት ብሄክታር

17 ንኢንቨስትመንት ዝውዕል መጠን ዝተዳለወ መሬት ብሄክታር

18 ናብ ተጠቀምቲ /ኢንቨስትመንት/ ዝተመሓላለፈ መጠን መሬት ብሄክታር

17 ዝተስሓቡ በዝሒ ኢንቨስተራት ብቁፅሪ

18 ዝተፈጠሩ ቀዋምቲ በዝሒ ናይ ስራሕ ዕድላት ብቁፅሪ

19 ካብ ደቂቕ ናብ ኣናኡሽተይ ብርኪ ዝተሻገራ በዝሒ ትካላት ብቑፅሪ

20 ካብ ኣናእሽተይ ናብ ማእኸላይ ብርኪ ዝተሻገራ በዝሒ ትካላት ብቑፅሪ

22
ተ.ቁ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
መዐቀኒ ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
መደባት ዓመት ሙሉእ

21 ዝተዳለዉ በዝሒ መድረካት ነጋዶ ብቑፅሪ

21 ኣብ ዝተዳለዉ መድረኻት ንግዲ ዝተረኸቡ በዝሒ ነጋዶ ብቑፅሪ

22 ዝተዓደለ ናይ መሬት ዋንነት በዝሒ ሰርትፊኬት ብቁፅሪ

23 ዝተሰርሑ በዝሒ ምስፍሕፋሕ መሰረተ ልምዓት ብቁፅሪ

24 ናብ ፅሬት ዝከተተ በዝሒ ህዝቢ ብቁፅሪ

25 በዝሒ ዝተካየዱ ወፍሪ ምትካል ተክሊታት ብቁፅሪ

26 ዝተተከሉ በዝሒ ተኽልታት ብቁፅሪ

27 በዝሒ ዝተሰርሑ ናይ ጉሓፍ ምእላይ ሰራሕቲ ብቁፅሪ

28 ዝተኣለየ መጠን ጉሓፍ ብቶን

29 ዝተፈጠሩ በዝሒ ሞዴል ነጋዶ ብቁፅሪ

30 ኣብ ፅሬት ዘድሃበ ትምህርቲ ዝወሰዱ በዝሒ ሰባት ብቁፅሪ

31 ዝተኣከበ መጠን እቶት ብብር

32 መጠን ዝርግሐ መብራህቲ ብኪሎዋት

33 መጠን ስርጭት ማይ ብሊትሮ

34 መጠን ዝርግሐ ፅርግያ ብኪ/ሜትር

35 ዝተካየደ በዝሒ ፅንዓት ዕዳጋ ብቁፅሪ

36 ዝተጣየሻ በዝሒ ውልቀ ትካላት ብቁፅሪ

23
ተ.ቁ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
መዐቀኒ ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
መደባት ዓመት ሙሉእ

37 ዝተሓገዛ በዝሒ ውልቀ ትካላት ብቁፅሪ

38 ብጨረታ ናብ ተጠቀምቲ ዝሓለፈ መጠን መሬት ብካ/ሜትር

39 ኣብ ፋይል ዝሰፈረ መጠን መረዳእታ መሬት ብካ/ሜትር
40 ኣብ ኮምፕዩተር ዝሰፈረ መጠን መረዳእታ መሬት ብካ/ሜትር
41 በዝሒ ዘይሕጋዊ ናይ ህንፀት ሰራሕቲ ብቁፅሪ
42 ናብ ባንኪ ዝኣተወ መጠን መሬት ብሄክታር
43 ደገፍ ኤክስቴንሽን ዝተወሃቦም በዝሒ ሰባት ብቁፅሪ
44 ንመስርሒን መሸጥን ዝተዓደለ መጠን ቦታ ብካ/ሜ

45 ዝተሓደሰ በዝሒ ፍቃድ ኢንቨስትመንት ብቁፅሪ

ሰደቓ 5.6፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮሲቪልሰርቪስ

ተ.ቁ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ

መዐቀኒ ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
መደባት ዓመት ሙሉእ

1 ዝተወሃቡ በዝሒ ዓቅሚ መዕበዪ ስለጠናታት ብቁፅሪ

ዓቅሚ መዕበዪ ስልጠናታት ዝወሰዱ በዝሒ ሰራሕተኛታት ብቁፅሪ

2 ሓደሽቲ ቁፃር በዝሒ ሓይሊ ሰብ ብቁፅሪ

3 ንትምህርቲ ዕድላት ዝተመልመሉ በዝሒ ሰራሕተኛታት ብቁፅሪ

4 ዝተኣከበ በዝሒ መረዳእታ ሓይሊ ሰብ ብቁፅሪ

5 ዝተዓቀበ በዝሒ ፋይሊ ሰራሕተኛታት ብቁፅሪ

24
ተ.ቁ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ
መዐቀኒ ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
መደባት ዓመት ሙሉእ

6 ዝተወሃበ በዝሒ ድጋፍን ክትትልን ብቁፅሪ

7 ዝተኣናገደ በዝሒ ጥርዓናት ሕ/ሰብ ብቁፅሪ

8 ዝተወሃበ በዝሒ ስልጠና ቴሓር ብቁፅሪ

9 ስልጠና ቴሓር ዝወሰዱ በዝሒ ሰራሕተኛታት ብቁፅሪ

10 ዝተሰርሐ በዝሒ ፅገና ናውቲ ቴሓር ብቁፅሪ

14 ብስራሕ ወፅኢት ዝተዓቀኑ በዝሒ ሰራሕታኛታት ብቁፅሪ

15 ብዘመናዊ ቴክኖሎጂ ፅሬቱ ዘተሓለወ በዝሒ መረዳእታ ሓይሊሰብ ብቁፅሪ

16 ናብ ቀዋሚ ስራሕ መደብ ዝዓበዩ በዝሒ ግዚያዊ ሰራሕታሕታት ብቁፅሪ

17 ንምጥንካር ዘይምእኩል ምሕዳራ ዝተውሃቡ በዝሒ ስልጠና ብቑፅሪ

18 ዝተጋፍሑ በዝሒ ብሉፅ ተሞክሮታት ብቁፅሪ

19 ኣብ ኣጠቐቕማ ቴክኖሎጂ ዝተውሃቡ በዝሒ ዓቕሚ መዕበዪ ስራሕቲ ብቁፅሪ

20 ኣብ ኣጠቐቕማ ቴክኖሎጂ ዓቕሚ መዕበዪ ስልጠናታት ዝተሳተፉ በዝሒ ብቁፅሪ

ሰራሕተኛ

21 መረዳእተኦም ኣብ ኮምፒዩተር ዝኣተወ በዝሒ ሰራሕተኛታት ብቁፅሪ

22 ዝተዘርገሐ በዝሒ መሰረተ ልምዓት መርበብ ሓበሬታ ብቁፅሪ

25
ሰደቓ 5.7፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮኮንስትራክሽን፣መንገድን ትራንስፖርትን

ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ

ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

1 ዝተሰርሐ ሐዱሽ ናይ ኣስፋልት መንገዲ ኪ.ሜ

2 ብበዓል መዚ መንገድታት ኢ/ያዝተሰርሐ ሐዱሽ ናይ ጠጠር መንገዲ ኪ.ሜ

3 ብኢንተርፕራይዝ መንገድታት ትግራይዝተሰርሐ ሐዱሽ ናይ ጠጠር ኪ.ሜ

መንገዲ

4 ብዩራፕ ኮንትራክተራት ዝተሰርሐ ሐዱሽ መንገዲ ኪ.ሜ

5 ብመንገዲ ሐጋይ ምስ ክረምቲ ዝተራኸባ ጣብያታት በዝሒ ቑፅሪ

6 ብመንገዲ ሐጋይ ጥራሕ ዝተራኸባ ጣብያታት በዝሒ ቑፅሪ

7 መራኸቢ መንገዲ ዘይብለን ጣብያታት በዝሒ ቑፅሪ

8 አብ ኮንስትራክሽን ዝተዋፈሩ በዝሒ ተቋረፅቲ ቑፅሪ

26
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

9 አብ ኮንስትራክሽን ዝተዋፈሩ በዝሒ አማኸርቲ ቑፅሪ

10 አብ ኮንስትራክሽን ዝተዋፈሩ ተቋረፅቲ ዝፈጠርዎ ቀዋሚስራሕ ዕድል ቑፅሪ

11 አብ ኮንስትራክሽን ዝተዋፈሩ ተቋረፅቲ ዝፈጠርዎ ግዚያዊስራሕ ዕድል ቑፅሪ

12 አብ ኮንስትራክሽን ተወዲቦም ዝተዋፈሩ በዝሒ ማሕበራት ደ.ኣ.ን.ት ቑፅሪ

13 አብ ኮንስትራክሽን ተወዲቦም ዝተዋፈሩ በቢደረጅኡ ዝተሰጋገሩ በዝሒ ቑፅሪ

ማሕበራት ድ.አ.ን.ት

14 አብ ደአንት ተወዲቦም ዝነቀሳቀሱ ኮንስትራክሽነ ማሕበራት ቑፅሪ

ብግዚያዊን ብቀዋምን ዝፈጠርዎ ስራሕ ዕድል በዝሒ

15 አብ ስራሕ ዘለዋ በዝሒ ዓበይቲ ተሽከርከርቲ ሕዝቢ መጓዓዝያ ቑፅሪ

16 አብ ስራሕ ዘለዋ በዝሒ ማእኸለዎት ተሽከርከርቲ ሕዝቢ መጓዓዝያ ቑፅሪ

17 አብ ስራሕ ዘለዋ በዝሒ ኣናኡሽተይ ተሽከርከርቲ ሕዝቢ መጓዓዝያ ቑፅሪ

18 አብ ስራሕ ዘለዋ በዝሒ ዓበይቲናይ ፅዕነት መጓዓዝያ ተሽከርከርቲ ቑፅሪ

19 አብ ስራሕ ዘለዋ በዝሒ ማእኸላዎትናይ ፅዕነት መጓዓዝያ ተሽከርከርቲ ቑፅሪ

20 አብ ስራሕ ዘለዋ በዝሒ አናእሽተይ ናይ ፅዕነት መጓዓዝያ ተሽከርከርቲ ቑፅሪ

21 በዝሒ ዝተአታተዋ ሞተር አልቦ መጓዓዝያ ቑፅሪ

22 ዝተጓዓዓዘ በዝሒ ሕዝቢ ቑፅሪ

23 ግልጋሎት ዝሕባ በዝሒ ጋራጃት በቢደረጅኡ ቑፅሪ

27
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

24 ዝተውሀበ ሐዱሽ መዘወሪ ፍቃድ ተሽከርከርቲ ቑፅሪ

25 ዝተሐደሰ በዝሒ መዘወሪ ፍቃድ ተሽከርከርቲ ቑፅሪ

26 ሀንደበታዊ ምርመራ ዝተገበረለን ተሽከርከርቲ ቑፅሪ

27 ዓመታዊ ምርመራ ዘካየዳ ተሽከርከርቲ ቑፅሪ

28 ሐዱሽ ፈቃድ ዝተውሀቡ ተቋረፅቲ ቑፅሪ

29 ሐዱሽ ፈቃድ ዝተውሀቡ አማኸርቲ ቑፅሪ

30 ፈቃዶም ዘሐደሹ በዝሒ ተቋረፅቲ ቑፅሪ
31 ፈቃዶም ዘሐደሹ በዝሒ አማኸርቲ ቑፅሪ
32 ደረጅኦም ዘዕበዩ በዝሒ ተቋረፅቲ ቑፅሪ
33 ደረጅኦም ዘዕበዩ በዝሒ አማኸርቲ ቑፅሪ
34 መጠንቀቅታ ዝተዉሐቡበዝሒ ተቋረፅቲ ቑፅሪ
35 መጠንቀቅታ ዝተዉሐቡ በዝሒ አማኸርቲ ቑፅሪ
36 በዝሒ COC ንምውሳድ ዝተመዝገቡ ቑፅሪ
37 በዝሒ COC ፈተና ወሲዶም ዝሐለፉ ቑፅሪ
38 በዝሒ COC ተፈቲኖም ዝወደቁ ቑፅሪ

39 ንተፈቲኖም ዘይሐለፉ በዝሒ ዝተውሐበ ስልጠና ቑፅሪ

ሰደቓ 5.8፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታኤጀንሲደቀቕትንኣናእሽተይን

28
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

1 ገምጋማዊ ስልጠና ዝተውሃቦም በዝሒ ናይ ወረዳ ሰራሕተኛታት ብቑፅሪ

2 ገምጋማዊ ስልጠና ዝተውሃቦም በዝሒ ናይ ጣብያ ሰራሕተኛታት ብቑፅሪ

3 ሞዴል ዝኾና በዝሒ ሓደ ማእኸላት ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

4 ሞዴል ዝኾና በዝሒ ልምዓታዊ ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

5 ቅድሚት ዝኾና በዝሒ ኢንተርፕራይዛት ብቑፅሪ

6 ማእኸላይ ብርኪ ክኾና በዝሒ ኢንተርፕራይዛት ብቑፅሪ

8 ሓደሽቲ ዝተኸፈታ በዝሒ ሓደ ማእኸላት ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

7 ካብ ደቂቕ ናብ ኣናኡሽተይ ብርኪ ዝተሻገራ በዝሒ ትካላት ብቑፅሪ

8 ካብ ኣናእሽተይ ናብ ማእኸላይ ብርኪ ዝተሻገራ በዝሒ ትካላት ብቑፅሪ

9 ሓደሽቲ ዝተጣየሻ በዝሒ ኢንተርፕራይዛት ብቑፅሪ
10 ካብ ኢንተርፕራይዛት ዝተፈጠረ በዝሒ ቀዋሚ ስራሕ ዕድል ብቑፅሪ
11 ካብ ኢንተርፕራይዛት ዝተፈጠረ በዝሒ ጊዝያዊ ስራሕ ዕድል ብቑፅሪ
12 ስሩዕ ስልጠና ዝረኸቡ በዝሒ ጀመርቲ ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ
13 መጠናኸሪ ተግባር ተኮር ስልጠና ዝረኸቡ በዝሒ ነባራት ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ
14 ኣብ ከተማታት ዝተሃነፁ በዝሒ ማደሽቲ ናይ መዋፈሪ ክላስተር ማእኸላት ብቑፅሪ

15 ኣብ ከተማታት ዝተሃነፁ በዝሒ ነባራት ናይ መዋፈሪ ክላስተር ማእኸላት ብቑፅሪ

16 ንኢንተርፕራይዛት ኣብ ጥቕሚ ዝወዓሉ በዝሒ ክላስተር ሼዳት ብቑፅሪ

29
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

17 ብስሩዕ ስድራ ተኮር ፓኬጅ ልቓሕ ተጠቀምቲ ዝኾኑ በዝሒ ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

18 ብውሕስና ፈንድ ልቓሕ ተጠቀምቲ ዝኾኑ በዝሒ ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

19 ናብ ኢንቨስትመንት ዝተሰጋገሩ በዝሒ ሞዴላት ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

20 ንደ.ኣ.ን.ት ዝተውሃበ በዝሒ ልቓሕ ብብር

21 ብደ.ኣ.ን.ት ዝተመለሰ በዝሒ ልቓሕ ብብር

22 ገንዘብ ዝዓቆራ በዝሒ ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

23 ብደ.ኣ.ን.ት ዝተዓቆረ መጠን በዝሒ ገንዘብ ብብር

24 ኣብ ናይ መንግስቲ ፕሮጀክትታት ዝተኣሳሰራ በዝሒ ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

25 ኣብ ናይ ደ.ኣ.ን.ት ኤግዝቢሽን ተጠቀምቲ ዝኾና በዝሒ ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

26 ምስ ናይ ወፃኢ ዕዳጋ ዝተኣሳሰሩ በዝሒ ዳ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

28 ኣብ ሲድ መኒ ምውህላል መበገሲ ካፒታል ዝተዋፈሩ በዝሒ ልምዓታዊ ጉጅለ ብቑፅሪ

ደ.ኣ.ን.ት

27 ኣብ ሲድ መኒ ምውህላል መበገሲ ካፒታል ዝተዋፈሩ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

ደ.ኣ.ን.ት

28 ኣብ ሲድ መኒ ምውህላል መበገሲ ካፒታል ዝተዋፈሩ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ብቑፅሪ

ደ.ኣ.ን.ት

28 ኣብ ሲድ መኒ ምውህላል መበገሲ ካፒታል ዝተዋፈሩ ቢዝነስ ፕላን ዘዳለዉ ብቑፅሪ

30
ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

በዝሒ ደ.ኣ.ን.ት

29 ኣብ ሲድ መኒ ምውህላል መበገሲ ካፒታል በዝሒ ዝተዓቖረ መጠን ገንዘብ ብቑፅሪ

30 ብቕዓት ንምርግጋፅ ብሲ.ኦ.ሲ ዝተመዘኑ በዝሒ ደኣንት ብቑፅሪ

31 ብቕዓት ንምርግጋፅ ብሲ.ኦ.ሲ ተመዚኖም ዝሓለፉ በዝሒ ደኣንት ብቑፅሪ

32 ብኔትዎርክ ዝተኣሳሰራ በዝሒ ደ.ኣ.ን.ት ብቑፅሪ

33 ናብ ደ.ኣ.ን.ት ክኣትዋ ዝወሰና በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

ሰደቓ 5.9፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮጉዳይደቂኣንስትዮ

ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ

ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

1 ብወረዳ ብርኪ ዝተውሃቡ ገምጋማዊ ዓቕሚ መዕበይ ስልጠና በዝሒ ብቑፅሪ

31
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

2 ብጣብያ ብርኪ ዝተውሃቡ ገምጋማዊ ዓቕሚ መዕበይ ስልጠና በዝሒ ብቑፅሪ

3 ናይ ነዊሕ ዕዋን ስልጠና ዝተውሃበን በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

4 ናይ ማእኸላይ እዋን ስልጠና ዝተውሃበን በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

5 ናይ ሓፂር እዋን ስልጠና ዝተውሃበን በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

6 ብደረጃ ክልል ብብሉፅ ተሞክሮ ዝተላለዩን ዝተጋፍሑን ስራሕቲ በዝሒ ብቑፅሪ

7 ብደረጃ ወረዳ ብብሉፅ ተሞክሮ ዝተላለዩን ዝተጋፍሑን ስራሕቲ በዝሒ ብቑፅሪ

8 ብረደጃ ጣብያ ብብሉፅ ተሞክሮ ዝተላለዩን ዝተጋፍሑን ስራሕቲ በዝሒ ብቑፅሪ

9 ዘለዋ በዝሒ ልምዓት ጉጅለ ብቑፅሪ

10 ዘለዋ በዝሒ ኣባላት ልምዓት ጊጅለ ብቑፅሪ

11 ዘለዋ በዝሒ ኣመራርሓ ልምዓት ጉጅለ ብቑፅሪ

12 ዘለዋ በዝሒ ኔትዎርክ 1 ን 5 ብቑፅሪ

13 ዘለዋ በዝሒ ኣባላት ዋህዮ ዘቆማ ብቑፅሪ

14 ዘለዋ በዝሒ ኣባላት ዋህዮ ዘየቖማ ብቑፅሪ

15 ዘለዋ በዝሒ ኣመራርሓ ዋህዮ ብቑፅሪ

16 ኣብ “A” ዝተሰርዓ በዝሒ ልምዓት ጉጅለ ብቑፅሪ

32
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

17 ኣብ “B” ዝተሰርዓ በዝሒ ልምዓት ጉጅለ ብቑፅሪ

18 ኣብ “C” ዝተሰርዓ በዝሒ ልምዓት ጉጅለ ብቑፅሪ

19 ኣብ “A” ዝተሰርዓ በዝሒ ኣባላት ልምዓት ጉጅለ ብቑፅሪ

20 ኣብ “B” ዝተሰርዓ በዝሒ ኣባላት ልምዓት ጉጅለ ብቑፅሪ

21 ኣብ “C” ዝተሰርዓ በዝሒ ኣባላት ልምዓት ጉጅለ ብቑፅሪ

22 ኣብ “A” ዝተሰርዓ በዝሒ ዋህዮታት ብቑፅሪ

23 ኣብ “B” ዝተሰርዓ በዝሒ ዋህዮታት ብቑፅሪ

24 ኣብ “C” ዝተሰርዓ በዝሒ ዋህዮታት ብቑፅሪ

25 ብሕርሻ ዝማሓደራ በዝሒ መራሕቲ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

26 በዝሒ መሬት ዘለወን መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

27 ደቂ ኣንስትዮ ዘለወን ስፍሓት መሬት ብሄክታር

28 ኣዋፊረን ዝሓርሳ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

29 ባዕለን ዝሓርሳ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

30 ብመስኖ ዘልምዓ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብሄክታር

31 ብደቂ ኣንስትዮ ብመስኖ ዝለምዕ መጠን መሬት ብሄክታር

33
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

32 ቀዋሚ ተኽሊ ዝተኸላ በዝሒ መራሒ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

33 ብደቂ ኣንስትዮ ዝተተኸለ በዝሒ ፈልሲ /ተኽሊ/ ብቑፅሪ

34 በዝሒ ሓደሽቲ ዝተጣየሻ ማሕበራት ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

35 በዝሒ ሓደሽቲ ኣባላት ማሕበር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

36 በዝሒ ነባራት ዝተጠናኸራ ማሕበራት ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

37 በዝሒ ልቓሕ ተጠቀምቲ ዝኾና ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

38 በዝሒ ልቓሕ ተጠቀምቲ ዝኾና መራሒ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

39 ንመራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ዝተውሃበ ልቓሕ መጠን ብር ብቑፅሪ

40 ልቓሕ ተጠቀምቲ ዝኾና በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

41 ንመናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ዝተውሃበ መጠን ብር ብብር

42 ኣብ ስድራ ተኾር ፓኬጅ ተሓቂፈን መዓልታዊ ኣታዊአን 2 ተ ዶላርን ልዕሊኡን ብቑፅሪ

ዝበፅሓ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ

43 ኣብ ስድራ ተኾር ፓኬጅ ተሓቂፈን መዓልታዊ ኣታዊአን 2 ተ ዶላርን ልዕሊኡን ብቑፅሪ

ዝበፅሓ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ

44 ዕቋር ምዕቋር ዝጀመራ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

45 ብናይ ደቂ ኣንስትዮ ዝተዓቖረ በዝሒ መጠን ብር ብብር

46 ብሽም ህፃውንቲ ዝተዓቆረ መጠን ብር ብብር

34
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

47 ምርባሕ በጋይት ዘተኣታተዋ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ

48 ምርባሕ ድቓላ ፀባ ላሕሚ ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

49 ምርባሕ ጠለ በጊዕ ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

50 ምህጣር ጠለ በጊዕ ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

51 ምርባሕ ደርሆ ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

52 ምህጣር ከፍቲ ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

53 ቀለብ መእንስሳ/መኖ/ ዝተኸላ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

54 ብደቂ ኣንስትዮ ንቀለብ እንስሳ/መኖ/ ዝውዕለ ዝተተኸለ በዝሒ ፈልሲ ብቑፅሪ

55 ምርባሕ በጋይት ዘተኣታተዋ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

56 ምርባሕ ድቓላ ፀባ ላሕሚ ዘተኣታተዋ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

57 ምርባሕ ጠለ በጊዕ ዘተኣታተዋ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

58 ምህጣር ጠለ በጊዕ ዘተኣታተዋ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

59 ምርባሕ ደርሆ ዘተኣታተዋ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

60 ምህጣር ከፍቲ ዘተኣታተዋ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

61 ቀለብ መእንስሳ/መኖ/ ዝተኸላ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

35
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

62 ብመናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ንቀለብ መእንስሳ/መኖ/ ዝውዕለ ዝተተኸለ በዝሒ ብቑፅሪ

ፈልሲ

63 ውልቀ ዒላ ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

64 ሓባር ዒላ ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

65 ቼክ ዳም ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

66 ወራዲ ማይ ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

67 መማረፂ ማይ ዘይወነና በዝሒ መራሕቲ ድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

68 ማይ ቴክኖሎጂ ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

69 ማይ ሞተር ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

70 ፕሬዠራይዝድ ማይ ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

71 ጠብጠብታ ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

72 ስቲና ዝወነና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

73 ሪንግ ፓምፕ በዝሒ ዝወነና መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

74 ምርፅቲ እቶን ዘጣየሻ በዝሒ ማሕበራት ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

75 ምርፅቲ እቶን ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ብቑፅሪ

36
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

76 ባዮ ጋዝ ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ብቑፅሪ

77 ኢሌክትሪክ መጎጎ ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ብቑፅሪ

78 ኣብ ሓመድን ማይን ዕቀባ ዝተሳተፋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

79 ኣብ ደን/ኣግራብ ተኸላ ዝተሳተፋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

80 ኣብ ጎቦ መቆሎ ተጠቀምቲ ዝኾና በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

81 ኣብ ጎቦ መቆሎ ተጠቀምቲ ዝኾና በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

82 ኣብ መንገዲ ስራሕቲ ስተሳተፋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

83 ናይ ደ.ኣ.ን.ት ተጠቀምቲ ንምግባር ዝተውሃበን ምልዕዓል በዝሒ መራሕቲ ብቑፅሪ

ስድራ ደቂ ኣንስትዮ
84 ናይ ደ.ኣ.ን.ት ተጠቀምቲ ንምግባር ዝተውሃበን ምልዕዓል በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ

85 ብማኒፋክቸሪንግ ሓደስቲ ስልጠና ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

86 ብኮንስትራክሽን ሓደስቲ ስልጠና ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

87 ብከተማ ሕርሻ ሓደሽቲ ስልጠና ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

88 ብግልጋሎት ሓደስቲ ስልጠና ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

89 ብንግዲ ሓደስቲ ስልጠና ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

37
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

90 ብማኒፋክቸሪንግ ነባራት ስልጠና በዝሒ ዝረኸባ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

91 ብኮንስትራክሽን ነባራት ስልጠና በዝሒ ዝረኸባ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

92 ብከተማ ሕርሻ ስልጠና በዝሒ ዝረኸባ ነባራት ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

93 ብግልጋሎት ስልጠና ዝረኸባ በዝሒ ሓደስቲን ነባራት ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

94 ብንግዲ ሙያ ስልጠና ዝረኸባ በዝሒ ሓደስቲን ነባራት ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

95 ብማኒፋክቸሪንግ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

96 ብኮንስትራክሽን ዕድል ስራሕ ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

97 ብከተማ ሕርሻ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

98 ብግልጋሎት ዕድል ስራሕ ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

99 ብንግዲ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

100 መስርሕን መሸጢ ቦታ ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

101 ዕዳጋ ምትእስሳር ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

102 ሓዱሽ ቴክኖሎጂ ዘተኣታተዋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

103 ኣብ መንግስታዊ ፕሮጀክትታት ጊዝያዊ ናይ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ብቑፅሪ

ኣንስትዮ

38
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

104 ኣብ ምውህላልሊ ካፒታል ተዋፊረን ካብ ዝነበራ ደቂ ኣንስትዮ ናብ ብቑፅሪ

ኢንተርፕራይዝ ዝተሸጋገራ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ

105 ካብ ደቀቕቲ ናብ ኣናኡሽተይ ዝተሸጋገራ በዝሒ ናይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

ኢንተርፕራይዝ

106 ካብ ኣናኡሽተይ ናብ ማእኸላይ ዝተሸጋገራ በዝሒ ናይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

ኢንተርፕራይዝ
107 ልቓሕ ተጠቀምቲ ዝኾና በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

108 ብደቂ ኣንስትዮ ዝተወሰደ መጠን ልቓሕ ብብር

109 ዕቋር ዝዓቆራ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ

111 ብደቂ ኣንስትዮ ዝተዓቖረ መጠን ገንዘብ ብብር

112 ምኽርን ግልጋሎትን ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

113 ጓል 7 ተ ዓመት ህፃን ዝተመዝገባ በዝሒ ተምሃሮ ብቑፅሪ

114 ተግባር ተኮር ትምህርቲ ዝጀመራ በዝሒ ደ/ኣንስትዮ ብቑፅሪ

115 በዝሒ ስልጠና ዝረኸባ ደ/ኣንስትዮ ወ.መ.ህ፣ ትምህርቲ ኣመራርሓ፣ ወለዲን ብቑፅሪ
ር/መማህራን

116 ካብ 5 ይ-8 ይ ክፍሊ ዘለዋ ኣድላይነት ትምህርቲ ኣመልኪቱ ብቑፅሪ

ስልጠና/ኣስተምህሮ ዝረኸባ ተምሃሮ ደቂ ኣንስትዮ በዝሒ

117 ካብ 9 ይ-10 ይ ክፍሊ ዘለዋ ኣድላይነት ትምህርቲ ኣመልኪቱ ብቑፅሪ

ስልጠና/ኣስተምህሮ ዝረኸባ ተምሃሮ ደቂ ኣንስትዮ በዝሒ

39
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

118 ካብ 11 ይ-12 ይ ክፍሊ ዘለዋ ኣድላይነት ትምህርቲ ኣመልኪቱ ብቑፅሪ

ስልጠና/ኣስተምህሮ ዝረኸባ ተምሃሮ ደቂ ኣንስትዮ በዝሒ

119 ካብ 5 ይ-8 ይ ክፍሊ ዘለዋ ፍሉይ ሓገዝ ትምህርቲ ዝረኸባ በዝሒ ተምሃሮ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

120 ካብ 9 ይ-10 ይ ክፍሊ ዘለዋ ፍሉይ ሓገዝ ትምህርቲ ዝረኸባ በዝሒ ተምሃሮ ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ

121 ካብ 11 ይ-12 ይ ክፍሊ ዘለዋ ፍሉይ ሓገዝ ትምህርቲ ዝረኸባ በዝሒ ተምሃሮ ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ

122 ካብ 1 ይ-4 ይ ዘለዋ በዝሒ ንፁር ተሳትፎ ተምሃሮ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

123 ካብ 5 ይ-8 ይ ዘለዋ ንፁር ተሳትፎ በዝሒ ተምሃሮ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

124 ካብ 9 ይ-10 ይ ዘለዋ ንፁር ተሳትፎ በዝሒተምሃሮ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

125 ካብ 11 ይ-12 ይ ዘለዋ ንፁር ተሳትፎ ተምሃሮ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

126 ትምህርቲ ዘቋረፃ በዝሒ ተምሃሮ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

127 ጥሙር ጥዕና ፓኬጅ ንምተግባር ምልዕዓል ዝተውሃበን በዝሒ መራሕቲ ስድራ ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ

128 ጥሙር ጥዕና ፓኬጅ ንምትግባር ምልዕዓል ዝተውሃበን በዝሒ ሰብ ሓዳርደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

129 ጥሙር ጥዕና ፓኬጅ ዘተኣታተዋ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስዮ ብቑፅሪ

130 ጥሙር ጥዕና ፓኬጅ ዘተኣታተዋ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስዮ ብቑፅሪ

40
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

131 ምፍንታት ስድራ ቤት/ምጣነ ስድራ ተጠቀምቲ ዝኾና በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

132 ምርመራ ኤች.ኣይ.ቪ ዝገበራ በዝሒ ጥኑሳት ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

133 ምርመራ ኤች.ኣይ.ቪ ዝገበራ በዝሒ ዘይጠነሳ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

134 ምርመራ ኤች.ኣይ.ቪ ገይረን ኤች.ኣይ.ቪ ኤድስ ቫይረስ ኣብ ደመን ዝተረኸበን ብቑፅሪ
በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ

135 ኣብ ጥዕና ትካላት ቅድመ ወሊድ ግልጋሎት ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

136 ኣብ ገዝአን ቅድመ ወሊድ ግልጋሎት ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

137 ኣብ ጥዕና ትካል ኣብ ጊዜ ወሊድ ሞት ዘጋጠመን ኣዴታት ብቑፅሪ

138 ኣብ ገዝአን ኣብ ጊዜ ወሊድ ሞት ዘጋጠመን ኣዴታት ብቑፅሪ

139 ድሕሪ ወሊድ ግልጋሎት ዝረኸባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

140 ብናይ ጅምላ ንግዲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

141 ብናይ ጅምላ ንግዲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ
142 ብናይ ጅምላ ንግዲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ
143 ብናይ ችርቻሮ ንግዲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

144 ብናይ ችርቻሮ ንግዲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

145 ብናይ ችርቻሮ ንግዲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

41
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

146 ብናይ ጨርቃ ጨርቂ ስፌት ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

147 ብናይ ጨርቃ ጨርቂ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

148 ብናይ ጨርቃ ጨርቂ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

149 ብናይ ቆርበትን ውፅኢተ ቆርበትን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ
150 ብናይ ቆርበትን ውፅኢተ ቆርበትን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ
151 ብናይ ቆርበትን ውፅኢተ ቆርበትን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ
152 ብናይ ስራሕቲ ዕንፀይቲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ
153 ብናይ ስራሕቲ ዕንፀይቲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

154 ብናይ ስራሕቲ ዕንፀይቲ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

155 ብናይ ስራሕቲ ሓፂን መፂን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

156 ብናይ ስራሕቲ ሓፂን መፂንስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

157 ብናይ ስራሕቲ ሓፂን መፂን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

158 ብናይ ስራሕቲ እደ ጥበብ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

42
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

159 ብናይ ስራሕቲ እደ ጥበብ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

160 ብናይ ስራሕቲ እደ ጥበብ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

161 ብናይ ስራሕቲ ብሎኬት ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ
162 ብናይ ስራሕቲ ብሎኬት ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ
163 ብናይ ስራሕቲ ብሎኬት ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ
164 ብናይ ስራሕቲ ልስንን ቀለም ምቅባእ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ብቑፅሪ
ስድራ ደቂ ኣንስትዮ
165 ብናይ ስራሕቲ ልስንን ቀለም ምቅባእ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ

167 ብናይ ስራሕቲ ልስንን ቀለም ምቅባእ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ

168 ብናይ ስራሕቲ መንደቕ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

169 ብናይ ስራሕቲ መንደቕ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

170 ብናይ ስራሕቲ መንደቕ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

171 ብናይ ስራሕቲ ኮብል ስቶን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

172 ብናይ ስራሕቲ ኮብል ስቶን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

173 ብናይ ስራሕቲ ኮብል ስቶን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ብቑፅሪ

43
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

ኣንስትዮ

174 ግልጋሎት ምግቢ ምድላው ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

175 ግልጋሎት ምግቢ ምድላው ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

176 ግልጋሎት ምግቢ ምድላው ዕድል ስራሕ ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

177 ግልጋሎት ስራሕቲ ግሪነሪ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

178 ግልጋሎት ስራሕቲ ግሪነሪ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

179 ግልጋሎት ስራሕቲ ግሪነሪ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

180 ግልጋሎት ስ ቁንጅና ሳሎን ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

181 ግልጋሎት ቁንጅና ሳሎን ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

182 ግልጋሎት ቁንጅና ሳሎን ዕድል ስራሕ ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

183 ግልጋሎት ስራሕቲ ኤሌክትሪክ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

184 ግልጋሎት ስራሕቲ ኤሌክትሪክ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

185 ግልጋሎት ስራሕቲ ኤሌክትሪክ ዕድል ስራሕ ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

186 ግልጋሎት ስራሕቲ ካፌን ሬስቶራንትን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ

44
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

188 ግልጋሎት ስራሕቲ ካፌን ሬስቶራንትን ዕድል ስራሕ ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

189 ግልጋሎት ስራሕቲ ካፌን ሬስቶራንትን ዕድል ስራሕ ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

190 ኣብ ከተማ ብእንስሳ ምርባሕ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

191 ኣብ ከተማ ብእንስሳ ምርባሕ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

192 ኣብ ከተማ ብእንስሳ ምርባሕ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

193 ኣብ ከተማ ብምርባሕ ንህቢ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

194 ኣብ ከተማ ብምርባሕ ንህቢ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

195 ኣብ ከተማ ብምርባሕ ንህቢ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

196 ኣብ ከተማ ብምርባሕ ደርሆ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

197 ኣብ ከተማ ብምርባሕ ደርሆ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

198 ኣብ ከተማ ብምርባሕ ደርሆስራሕ ዕድል ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

199 ኣብ ከተማ ብልምዓት ደኒ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

200 ኣብ ከተማ ብልምዓት ደኒ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

201 ኣብ ከተማ ብልምዓት ደኒ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ

45
ተ.ቁ ዝርዝር መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ በዝሒ ኣብ
ርብዒ ርብዒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት

202 ኣብ ከተማ ብልምዓት ኣትክልትን ፍረምረን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መራሕቲ ብቑፅሪ
ስድራ ደቂ ኣንስትዮ
203 ኣብ ከተማ ብልምዓት ኣትክልትን ፍረምረን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ
204 ኣብ ከተማ ብልምዓት ኣትክልትን ፍረምረን ስራሕ ዕድል ዝረኸባ ሰብ ሓዳር ብቑፅሪ
ደቂ ኣንስትዮ
205 ኣብ ከተማ ብስራሕቲ መስኖ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መራሕቲ ስድራ ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ
206 ኣብ ከተማ ብስራሕቲ መስኖ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ብቑፅሪ
207 ኣብ ከተማ ብስራሕቲ መስኖ ስራሕ ዕድል ዝረኸባ በዝሒ ሰብ ሓዳር ደቂ ብቑፅሪ
ኣንስትዮ

46
ሰደቓ 5.10፡ ስሩዕ ቅጥዒ መአከቢ መረዳእታ ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ

ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
መዐቐኒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ተ.ቁ መደባት ዓመት ዓመት

1. ገምጋማዊ ስልጠና ዝተውሃቦም በዝሒ ናይ ወረዳ መሓዉር ብቑፅሪ

2 ገምጋማዊ ስልጠና ዝተውሃቦም በዝሒ ናይ ጠብያ መሐውር ብቑፅሪ

3 ኮንፈረንስ መናእሰይ ዝተኸታተሉ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

4 በዝሒ ዝተጣየሻ ውዳበታት መናእሰይን ስፖርትን ብቑፅሪ

5 በዝሒ ዝተጣየሻ ማሕበራትን ኮሚቴታትን ስፖርት ብቑፅሪ

6 በዝሒ ዝተጣየሻ ኢኮኖሚያዊ ውዳበታት ስፖርት ብቑፅሪ

7 በዝሒ ዝተጣየሻ ሓደሽቲ ቡድናት ስፖርት ብቑፅሪ

8 በዝሒ ግልጋሎት ልቓሕ ዝረኸቡ መናእሰይ ብቑፅሪ

9 በዝሒ መስርሒ ቦታ ዝተውሃቦም መናእሰይ ብቑፅሪ

10 ሞያዊ ስልጠና ዝተውሃቦም በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

11 በዝሒ ዝተነፀሩ ብሉፅ ተመኩሮታት ብቑፅሪ

12 ኣብ መስኖ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

13 ጎቦ መቖሎ ዝተገበረሎም በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

14 ኣብ ልምዓት ሃፍቲ እንስሳ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

47
 ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
መዐቐኒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ተ.ቁ መደባት ዓመት ዓመት

15 ኣብ ምህጣር ከፍቲ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

16 ኣብ ምህጣር ጠለ በጊዕ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

17 ኣብ ምርባሕ ፃባ ከፍቲ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

18 ኣብ ምርባሕ ደርሁ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

19 ኣብ መዓድን (seed money) ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

20 ኣብ ምሕዋይ ጉህሚን ሽንጥሮን ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

21 ኣብ ንህቢ ልምዓት ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

22 ኣብ ወርቂ ምውፃእ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

23 ኣብ ፀፀር ምፍራይ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

24 ኣብ እምኒ ምውፃእ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

25 ኣብ ዕጣን ምህርቲ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

26 ኣብ ኖራ ምፍራይ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

27 ኣብ መንገዲ ስራሕቲ (ዩራፕ) ዝተዋፈሩ መናእሰይ ብቑፅሪ

28 ኣብ ቀዋሚ ኮንስትራክሽን ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

29 ኣብ ጊዝያዊ ኮንስትራክሽን ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

48
 ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
መዐቐኒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ተ.ቁ መደባት ዓመት ዓመት

30 ኣብ ንግዲ ስራሕቲ ዝተዋፈሩ መናእሰይ ብቑፅሪ

31 ኣብ መፍረያይነት ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

32 ኣብ ግልጋሎት ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

33 ኣብ ኢነርጂ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

34 ኣብ ኣግሮ ፕሮሰሲንግ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

35 ሽግሽግ መሬት ዝተገበረሎም በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

36 ኣብ ፈልሲ ጣብያ ዝተዋፈሩ በዝሒ መናእሰይ ብቑፅሪ

37 ብነፃ ግልጋሎት ክረምታዊ ወፍሪ ዝሃቡ በዝሒ ተምሃሮ ብቑፅሪ

ዮኒቨርስቲታት
38 ብነፃ ግልጋሎት ኣብ ሓመድን ማይን ዕቀባ ዝተዋፈሩ በዝሒ ብቑፅሪ
መናእሰይ
39 ዝተውሃቡ በዝሒ መዘውተሪ መዕበይ ስፖርት ቦታታት ብቑፅሪ

40 ብጣብያ ብርኪ ዝተኻየዱ በዝሒ ውድድራትን ፌስቲቫላትን ስፖርት ብቑፅሪ

41 ብወረዳ ብርኪ ዝተኻየዱ በዝሒ ውድድራትን ፌስቲቫላትን ስፖርት ብቑፅሪ

42 ብክልል ብርኪ ዝተኻየዱ በዝሒ ውድድራትን ፌስቲቫላትን ስፖርት ብቑፅሪ

43 ዘለዉ በዝሒ ፕሮጀክት ሰገናት ብቑፅሪ

49
 ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
መዐቐኒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ተ.ቁ መደባት ዓመት ዓመት

44 ንዝተፈላለዩ ዓይነት ስፖርት ከሰልጠኑ ዝክእሉ በዝሒ መሰልጠንቲ ብቑፅሪ

ስፖርት

ሰደቓ 5.11፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮፍትሒ

1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ

1 ዝተመስረቱበዝሒ ክሲታት ቁፅሪ

2 ዝተካየዱበዝሒ ክርክራት ቁፅሪ

3 ብ 42 ዝተዓፀዉበዝሒ ክሲታት ቁፅሪ

4 ብ 38 ዝተመለሱበዝሒክሲታት ቁፅሪ

5 ዝተፈተሹበዝሒ እሱራት ቁፅሪ

50
 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ

6 ሕጊትምህርቲ ዝርከቡ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ቁፅሪ

7 ሕጊትምህርቲ ዝርከባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ቁፅሪ

8 ዝተሰርሑ በዝሒናይ ዉዕሊ ስራሕቲታት ቁፅሪ

9 ዝተአናገዱ በዝሒጥርዓናት ቁፅሪ

10 ደገፍን ክትትልን ዝተገበረሎምበዝሒታሕተዎት ኣካላት ቁፅሪ

10 ዳህሳስ ዝተካየደለን በዝሒ ዓብያተ ዕዮታት ቁፅሪ

11 ናይ መገልገላይነት ኣተሓሳስባ ንክሕዙ ስልጠና ዝወሰዱ በዝሒ ቁፅሪ

ሰራሕተኛታት
12 ሓለዋ ዝተገበረሎም በዝሒመሰካክራት ቁፅሪ

16 ክርክር ዝተገበረሎም በዝሒ አረጋዊያን ቁፅሪ

17 ክርክር ዝተገበረሎም በዝሒ ህፃናት ቁፅሪ

18 ናብ ዝምልከቶ ተማለኦም ዝቀረቡ በዝሒመረዳእታ ቁፅሪ

19 ዝተዉሃቡ ብዝሒ ትእዛዛት ቁፅሪ

20 ዝተሓተተሎም በዝሒ ትእዛዛት ቁፅሪ

21 ንተምሃሮ ዝተዉሃበ በዝሒዉድድር ትምህርቲሕ/መንግስቲ ቁፅሪ

22 ኣብ ዉድድር ትምህርቲሕ/መንግስቲ ዝተሳተፉ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

23 ኣብ ዉድድር ትምህርቲሕ/መንግስቲ ዝተሳተፋ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

24 ዝተጋፍሑ በዝሒብሉፃት ተሞክሮታት ቁፅሪ

25 ዝተካየዱ በዝሒዑደታት ቁፅሪ

26 ድሕንነቶም ዝተሓለዉ በዝሒሰነዳት ቁፅሪ

51
 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ

ሰደቓ 5.12፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮቤትፍርዲ

1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ

1 ግልጋሎት ዳይነት ዝተዉሃቦም በዝሒ ክስታት ቁፅሪ

2 ይግበእኒ ዝተዉሃቦም በዝሒ ዉሳነታት ቁፅሪ

3 ናይ ዉሳነ ቅዳሕዝተዉሃቦም በዝሒ ፋይላት ቁፅሪ

4 ሕጊ ት/ት ዝረከቡ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ቁፅሪ

5 ሕጊ ት/ት ዝረከባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ቁፅሪ

6 ምርመራ ዝተገበረሎም በዝሒ ክሲታት ቁፅሪ

52
7 በዝሒ ዝተፅሓፉ ትእዛዛት ቁፅሪ

8 በዝሒ ዝተዉሃቡ ስልጠናታት ቁፅሪ

9 ክፍሊት ዝተፈፀመሎም በዝሒ ዳይነታት ቁፅሪ

10 ዝተዉሃበ በዝሒ ግልጋሎት ትርጉም ቁፅሪ

ሰደቓ 5.13፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮርክብህዝብንመንግስትን

1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ

1 ኦሬንቴሽንን ዝተዉሃበበዝሒ ሰብ ቁፅሪ

2 ሞያዊን ገምጋማዊን ስልጠናታት ዝወሰዱ በዝሒ ሰራሕተኛታት ቁፅሪ

3 ዝተተግበሩን ዝተአታተዉን በዝሒ ሓደሽቲ አሰራርሓታት ቁፅሪ

4 ዝተካየዱ በዝሒ ህዝባዊ ኮንፍረንስታት ቁፅሪ

5 ዝተካየዱ በዝሒ ዘተ ማሕበረሰብ ቁፅሪ

6 ሃፍቲ ተፊጥሮ ንምሕዋይ ናይ ምእማንምልዕዓል ዝወሰዱ በዝሒ ሰብ ቁፅሪ

7 ስራሕቲ መስኖ ንምስፋሕ ናይ ምልዕዓልን ምእማንን ስራሕቲ ቁፅሪ

ዝተገበረሎም በዝሒ ሰብ

53
 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ

8 ህዝባዊን መንግስታውን በዓላት መሰረት ተገይሩተቀሪፆም ዝተሓላለፉ ቁፅሪ

በዝሒ መልእክትታት
9 ማሕበራውን ቁጠባውን ንምስፋሕ ዝተሰርሑ ብዝሒ መልእክቲ ቁፅሪ
ብሉፁት ስራሕትታት
10 ተጠቀምቲ መሰረት ገይሩ ዝተሓተመን ዝተባፀሐን በዝሒ ውፅኢት ቁፅሪ
ሕትመት
11 ዝተስፋሕፈሐ በዝሒ አማራፂ ሚዲያ ቁፅሪ

12 ንሚዲያታት ዝተሓበሩን ንተግባራዊነቶም ምክትታል ዝተገበረሎም ቁፅሪ

በዝሒ እዋናውንአገደስትን ዛዕባታት
13 ዝተካየዱ በዝሒ ናይ ሚደያ ፎረም ቁፅሪ

14 ናብ ዜና መቃልሕ ዝቀረቡ በዝሒ መረዳእታ ቁፅሪ

15 ንህዝቢ ዝቀረቡ በዝሒ ፎቶ እግዚቪሽን ቁፅሪ

16 ዝተዳለዉ በዝሒ ዶክመንተሪ ፍልሚ ቁፅሪ

17 ዝተዳለወ በዝሒ ፎቶ መፅሄት ቁፅሪ

18 ዝተፈላለዩ መልእክቲ ዝሓዙ ዝተዳለዉ በዝሒ በረርቲ ፅሑፋት ቁፅሪ

19 ዝተዳለዉ በዝሒዓመታዊ መፅሄት ቁፅሪ

54
ሰደቓ 5.14፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታቢሮፀጥታንምምሕዳርን

ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

1 ካብ ሕ/ስብ ዝመፀ በዝሒ ብፁሕለይፃዊዒት ቁፅሪ

2 ንሕ/ሰብ ዝተዉሃበበዝሒ ኦሬንቴሽን ቁፅሪ

3 ኣብ መደብ ምፍፃምብዘጋጥም ፀገም ተመስሪትካ ክፍሊት ዝምልእ ቁፅሪ

ገምጋማዊ ስልጠና ዝተዉሃቦም በዝሒ ሰልጠንቲ
4 ዝተዋፈሩ ናይ 24 ሰዓት ቀዋምቲን ተንቀሳቓስንበዝሒምልሻታት ቁፅሪ

5 ትምህርቲ ገበን ምክልኻል ዝተውሃቦም በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

6 ትምህርቲ ገበን ምክልኻል ዝተውሃቦም በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ተምሃሮ ቁፅሪ

7 ገበን ምክልኻል ኣስተምህሮ ዝረከቡ በዝሒ ሕ/ሰብ ቁፅሪ

8 ዝተጣየሹ በዝሒ ውዳበታት ፎርም ማሕበረሰብ ቁፅሪ

9 ብኮንትሮባንድ ዝተተሓዙ በዝሒ ሰብ ቁፅሪ

10 ብኮንትሮባንድ ዝተተሓዘ ንብረት ግምት ዋጋ ብር

11 በዝሒ ተጠቃምነት ደቂ ኣንስትዮ ቁፅሪ

12 ዝተመልመሉ በዝሒ መከላኸሊ ሰራዊት ምልሻ ቁፅሪ

13 ናይ ጎንፂ ምክልኻል ዝተገበረሎም በዝሒ ሰብ ቁፅሪ

14 ዝተኣለዩ በዝሒጎንፅታት ቁፅሪ

15 በዝሒ ኣፅዋርን ዕጥቅታትን ቁፅሪ

16 ስሩዕን ዘይስሩዕን ሞያዊ ስልጠና ዝረከቡ በዝሒ ተሃነፅቲ ቁፅሪ

17 ስሩዕትምህርቲዝረከቡበዝሒ ተሃነፅቲ ቁፅሪ

18 ብማሕበራት ተወዲቦም ቁጠባዊ ረብሓ ዝረከቡ በዝሒ ተሃነፅቲ ቁፅሪ

55
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

19 ምፅራይ ዝተገበረሎም በዝሒ ገበናት ቁፅሪ

20 ዘጋጠመ በዝሒ ሓደጋ ትራፊክ ቁፅሪ

21 ብናይ ሓደጋ ትራፊክ ዝወደመ ንብረት ግምት ብብር

22 ብናይ ትራፊክሓደጋ ዝሞቱ በዝሒ ሰብ ቁፅሪ

23 ከቢድ ናይ ትራፊክሓደጋ ዘጋጠሞም በዝሒ ሰብ ቁፅሪ

24 ቀሊል ናይ ትራፊክሓደጋ ዘጋጠሞም በዝሒ ሰብ ቁፅሪ

56
ሰደቓ 5.15፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታኢንተርፕራይዝማይ

ተ.ቁ መደባት መዐቀኒ ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ

ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት

1 ዝተሃነፁ በዝሒ ማዕኸላይ ግድብ (Medium Dam) ብቑፅሪ

2 ዝተሃነፁ በዝሒ አናእሽተይ ግድባት (Mini Dam) ብቑፅሪ

3 ዝተሃነፁ በዝሒ ዳይቨርሽናት (Diversion) ብቑፅሪ

4 ዝተሃነፁ በዝሒ ስፔት መስኖ (Spate irrigation) ብቑፅሪ

5 ዝተሃነፁ በዝሒ ሲስተም መስተ ማይ ዓበይቲ ከተማታት ብቑፅሪ

6 ዝተሃነፁ በዝሒ ሲስተም መስተ ማይ አናእሽተይ ከተማታት ብቑፅሪ

7 ዝተኹዓታ በዝሒ ዓሞቅቲ ጎዳጉዲ (deep well) ብቑፅሪ

8 ዝተኹዓታ በዝሒ ማአኸላዎት ጎዳጉዲ (shallow well) ብቑፅሪ

9 ዝተተኸላ በዝሒ ኢድ ማይ (pump installation) ብቑፅሪ

10 ዓቐን ማይ ፍተሻ ዝተገበረለን በዝሒኢድ ማይ (pumping test) ብቑፅሪ

11 ቅድመ ምክልኻል ዝተኻየደለን በዝሒ ማይ ብቑፅሪ

12 ፅገና ዝተኻየደለን በዝሒ ማይ ብቑፅሪ

13 ቅድመ ምክልካል፥ፅገና ምክያድ ብቑፅሪ

14 ሃንደበታዊ ፅገና ዝተኻየደለብ በዝሒ ግድባት ብቑፅሪ

ሰደቓ 5.16፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታኢንተርፕራይዝማዓድንን ኢነርጂን

57
 ኣብ 1 ይ ኣብ 2 ይ ኣብ 3 ይ ኣብ 4 ይ ርብዒ በዝሒ ኣብ
መዐቀኒ ርብዒ ርብዒ ዓመት ርብዒ ዓመት ሙሉእ ዓመት
ተ.ቁ መደባት ዓመት ዓመት

1 መዓድን ዝወፀሉ በዝሒ ቦታታት ብቑፅሪ

2 ግልጋሎት ፍቓድ ስራሕ መዓድን ዝተውሃቦም በዝሒ ሰባት ብቑፅሪ

3 ግልጋሎት ፍቓድ ስራሕ መዓድን ዝተውሃቦም በዝሒ ማሕበራት ብቑፅሪ

4 ዝተፀንዓ ባዮ ማስ ቆጠብቲ ቴክኖሎጂ ብቑፅሪ

5 ዝተፈጠራ በዝሒ ባዮ ማስ ቆጠብቲ ቴክኖሎጂ ብቑፅሪ

6 ዝተኣታተዋ በዝሒ ባዮ ማስ ቆጠብቲ ቴክኖሎጂ ብቑፅሪ

7 ዝተስፋሕፈሐ በዝሒ ባዮ ማስ ቆጠብቲ ቴክኖሎጂ ብቑፅሪ

8 ዝተፀንዓ በዝሒ ሶላር ኢነርጂ ቴክኖሎጂ ብቑፅሪ

9 ዝተኣታተዋ በዝሒ ሶላር ማሾ ኢነርጂ ቴክኖሎጂ ብቑፅሪ

10 ዝተኣታተዋ በዝሒ ሶላር ሆም ኢነርጂ ቴክኖሎጂ ብቑፅሪ

11 ዝተኣታተወ በዝሒ ላቐች ብቑፅሪ
12 ዝተኣታተወ በዝሒ ኤሌክትሪክ መጎጎ ብቑፅሪ
13 ዝተኣታተወ በዝሒ ኤሌክትሪክ ምድጃ ብቑፅሪ
14 ዝተኣታተወ በዝሒ ምርጥ እቶን ብቑፅሪ
15 ናብ ብሄራዊ ባንክ ዝኣተወ በዝሒ ወርቂ ብኪ.ግ
16 ካብ መዓድን ዝተኣከበ እቶት ብብር
17 ሮያሊቲ ዝኸፈሉ በዝሒ ብቑፅሪ
ሰደቓ 5.17፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታኤጀንሲስራሕቲመንገዲ

58
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

1 ናይ ግንዛብ ምዕበይ ዝተዉሃቦም በዝሒ ሰልጠንቲ ቁፅሪ

2 ዝተሃነፀንውሓት ሓድሽ ናይ ፀፀር መንገዲ ኪሜ

3 ዝተሃነፀንውሓትእዋናዊ መንገዲ ኪሜ
4 ዝተሃነፀንውሓትመደበኛ መንገዲ ኪሜ
5 ፅገና ዝተገበረሉንውሓትነባር መንገዲታት ኪሜ
6 ፅገና ዝተገበረሉንውሓት ዝተፈላለዩ መሽናት ቁፅሪ
7 ዝተዓደጉ በዝሒ መሽናት ቁፅሪ
8 መፅናዕቲ ድዛይን ዝተገበረሎም መንገዲታት ቁፅሪ
9 ትምህርቲ ሕጊ ዝረከቡ በዝሒ ሰራሕተኛታት ቁፅሪ

ሰደቓ 5.18፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታኤጀንሲመራኸቢሓፋሽ

ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

1 ዝተቃልሑ በዝሒ ፋሉያት መደባት ቁፅሪ

59
2 ዝተቃሉሑበዝሒእዋናዊ መደባት ቁፅሪ

3 ዝተተሓዙበዝሒዘመናዊ ቶክኖሎጂታት ቁፅሪ

4 ሜላ መራኸቢ ሓፋሽ ንምስፋሕ ዝተካየዱበዝሒ መፅናዕትታት ቁፅሪ

5 መፅናዕትታት ዝተካየደሎም በዝሒ መራኸቢ ሓፋሽ ቁፅሪ

ሰደቓ 5.19፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታኤጀንሲሳይንስንቴክኖሎጂን

ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

1 ገምጋማዊ ስልጠና ዝረከቡ በዝሒ ሰልጠንቲ ቁፅሪ

2 ተጠቀምቲ ስራሕ ፈጠራ ዝኮኑ በዝሒ መናእሰይ ደቂ ኣንስትዮ ጉደኣት ቁፅሪ
ኣካላት
3 ተጠቀምቲ ስራሕ ፈጠራ በዝሒ ዝኮኑመናእሰይ ደቂ ተባዕትዮ ጉደኣት ቁፅሪ

60
ተቁ መረዳእታ መዐቀኒ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት

ኣካላት
4 ተጠቀምቲ ስራሕ ፈጠራ ዝኮኑ በዝሒ ህፃናት ቁፅሪ
5 ናይ ኢንዳስትርያል ንድፊ መረዳእታ ዝበፀሖም በዝሒ መምረትቲ ኣካላት ቁፅሪ
6 ናይ ኢንዳስትርያል ንድፊ መረዳእታ ዝበፀሖም በዝሒ ሰብ ሞያ ኢደ ጥበብን ቁፅሪ
ቅርፃቅርፅን
7 ኣብ ሓለዋ መሰል ቅዳሕንግዲ ምልክትን ንግዲሽምን ስልጠና ዝወሰዱ ቁፅሪ
በዝሒ ሰብ
8 ኣብ ሳይንስን ቴክኖሎጅን ዝተምሃዙ በዝሒ ምህዞታት ቁፅሪ
9 ኣብ ጨረር ሞያ ዝተዋፈራ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ቁፅሪ
10 ኣብ ጨረር ሞያ ዝተዋፈሩ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ቁፅሪ
11 ቅድመ ምክልካል ሕማም ጨረር ዝረከባ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ቁፅሪ
12 ቅድመ ምክልካል ሕማም ጨረር ዝረከቡ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ቁፅሪ
13 ኣብ ኣታሓዝዛን ኣጠቓቕማ ጨረር መመንጨውቲ ስልጠና ዝወሰዱ በዝሒ ቁፅሪ
ራድዮግራፊራት
14 ኣብ ጥቕምንጉድዓትንቴክኖሎጂጨረርናይግንዛበመዕበዩስልጠና ዝወሰዱ በዝሒ ተምሃሮ ቁፅሪ
ካልኣይ ብርኪ
15 ኣብ ጥቕምንጉድዓትንቴክኖሎጂጨረርናይግንዛበመዕበዩስልጠና ዝወሰዱ በዝሒ ቁፅሪ
ኣባላትሳይንስንቴክኖሎጂ
16 ጥቕምንጉድዓትንቴክኖሎጂጨረር ኣመልኪቱ ብሚድያ ዝተቃልሑ በዝሒ መደባት ቁፅሪ
17 ሳይንስን ቴክኖሎጅን ኢኖቬሽን ፖሊሲ ዝሰልጠኑበዝሒ ሰልጠንቲ ቁፅሪ
18 ካብ ናይ ክልልና ኣብያተ ዕዮታት፣ኢንዳስትሪታት፣ዉልቀ መሃዝቲ፣ ዩኒቨርስቲ ቁፅሪ
ዝተወከሉ ኣብ ሳይንስንቴክኖሎጂግንዛበ ዝረከቡ በዝሒ ሰባት
19 ብራድዮ ኣክቲቭ ኬሚካል ዝግልገሉ በዝሒ ትካላት ቁፅሪ
20 ማዕድን ቁፋሮ ዝካየደለን በዝሒ ቦታታት ቁፅሪ
21 ኣብ ሳይንስን ቴክኖሎጅንዝተካየደ በዝሒ ወርክ ሾፕ ቁፅሪ
21 ኣብ ሙዜምሳይንስን ቴክኖሎጅን ወርክሾፕ ዝተሳተፈ በዝሒ ሰብ ቁፅሪ
23 በዝሒ ዝተዳለወ ዓመታዊ ስታትስቲካላዊ መፅሔት ሳይንስን ቴክኖሎጅን ቁፅሪ

61
ሰደቓ 5.20፡ስሩዕቅጥዒመአከቢመረዳእታኤጀንሲምስፍሕፋሕዕዳጋ

ተ. ቁ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ ሙሉእ ዓመት

ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
መረዳእታ መዐቀኒ

1 ናይ ኣትሓሳስባ ፣ክእለትን ኣቅርቦትንዝፊትሕስልጠና ዝወሰደበዝሒ ሰራሕተኛ ቁፅሪ

2 ዕዳጋ ተኮረ ፍርያት ሕርሻ ኣመልኪቱ ስልጠና ዝረከቡ በዝሒ ናይ ወረዳ ቁፅሪ
ኪኢላታት
3 ስልጠና ዝተዉሃበንበዝሒሕ/ሰራሕ ማሕበራት ቁፅሪ

4 ካብ ሕ/ሰራሕ ማሕበራት ስልጠና ዝረከበ በዝሒ ሰብ ቁፅሪ

4 ስልጠና ዝረከቡ በዝሒ ሞዴል ሓረስቶት ቁፅሪ

5 ስልጠና ዝረከቡ በዝሒ ሕርሻወኪላት ቁፅሪ

6 ስልጠና ዝተዉሃቦም በዝሒ ወኪላትሕ/ስ/ማሕበር ቁፅሪ

7 ስልጠና ዝወሰዱ በዝሒ መራሕቲ ልምዓት ጉጅለ ጣብያታት ቁፅሪ

8 እዋናዊ ሓበሬታ ዕዳጋ ዝሓዘ ዝተሰራጨወ በዝሒ ቡለቲን ቁፅሪ

62
ተ. ቁ 1 ይ ርብዒ 2 ይ ርብዒ 3 ይ ርብዒ 4 ይ ርብዒ ናይ ሙሉእ ዓመት
ዓመት ዓመት ዓመት ዓመት
መረዳእታ መዐቀኒ

9 ሓደሽቲ ቴክኖሎጅታትን ምህርቲ ሕርሻ ንምትእክካብ ካብ ወፃኢ ተመክሮ ቁፅሪ

ዝወሰዱ በዝሒ ኪኢላታት
10 ሓደሽቲ ቴክኖሎጅታትን ምህርቲ ሕርሻ ንምትእክካብ ካብ ወፃኢ ተመክሮ ቁፅሪ
ዝወሰዱ በዝሒ ሰብሃፍቲ
11 በዝሒ ማእኸል መለለይ ፍርያተ ሕርሻ ቁፅሪ

12 ኣብ ዕጣን ምህርቲ ንዝተዋፈሩ ናይ ዕዳጋ ምትእስሳር ዝተገበረሎም በዝሒ ቁፅሪ

ሰብ
13 ኣብ ዕንበባ ምህርቲ ንዝተዋፈሩ ናይ ዕዳጋ ምትእስሳር ዝተገበረሎም በዝሒ ቁፅሪ
ሰብ
14 ኣብ በለስ ምህርቲ ንዝተዋፈሩ ናይ ዕዳጋ ምትእስሳር ዝተገበረሎም በዝሒ ቁፅሪ
ሰብ
15 ምጥንካር ዝተገበረለን በዝሒ ማእከላት ዕዳጋ ሰሊጥ ቁፅሪ

16 ዝተጠናከራ በዝሒ ነባር ማእከላት ዕዳጋ ቁፅሪ

17 ዝተሃነፃ በዝሒሓደሽቲ ናይ ዕዳጋ ማእከላት ቁፅሪ

63
 መለለዪ ጥዕና ትካል

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ቕጥዒ 6.1፡ኣካል (Entity): ጥዕናትካል

ብራኸ

ሽም ጥዕና ትካል

ዓይነት ጥዕና ትካል

ዞባ

ወረዳ

ጣብያ

ቁሸት

ዝተሃነፀሉ ዓ/ም

64
ዝወደኦ በጀት

ጠቕላላ በዝሒ ተሓከምቲ ኣብ

20--ዓ/ም

በዝሒ ደቂሶም ዝተሓከሙ

6. ስነ-መሬታዊ መረዳእታ መአከቢ ቕጥዒ (Spatial Data collection format)

ሕሙማን ኣብ 20-- ዓ.ም

በዝሒ ተመላሊሶም
ዝተሓከሙ ሕሙማን ኣብ 20--

በዝሒ በዓል ሙያ ሕክምና ኣብ

20-- ዓ.ም

በዝሒ ዘሎ መደቀሲ ዓራት ኣብ

20-- ዓ.ም

ዝበዝሐ ዝተነፀሩ ዓይነት

ሕማም ኣብ 20- - ዓ.ም
 መለለዪ ማይ ትካል

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ብራኸ

ቕጥዒ 6.2፡ኣካል (Entity): ኣቕርቦትመስተማይ

ሽም ማይ ትካል

ዓይነት ትካል

ዞባ

ወረዳ

ዝሰርሖ ኣካል

65
በዝሒ ተጠቃማይ

ምህርቲ ሊትሮ
ብሰከንድ

ዕሬት ማይ

ማይ ኮሚቴ

ኩነታት ሓፁር

ኩነታት ዋርድያ

ረብሓ እቲ ማይ
 መለለዪ ትካል ትምህርቲ

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ቕጥዒ 6.3፡ኣካል (Entity): ቤትትምህርቲ

ሽም ቤት ትምህርቲ

ቁሸት

ዝተሃነፀሉ ዓ/ም

ዝሰርሖ ኣካል

ዝወደኦ በጀት

66
ኩነታት ሓፁር

በዝሒ መምሀሪ ክፍሊ

በዝሒ ዝተመዝገቡ ተምሃሮ

በዝሒ ዝተመዝገባ ተምሃሮ

ድምር በዝሒ ተምሃሮ ኣብ 20--ዓ.ም

በዝሒ ዘቋረፁ ተባዕትዮ ተምሃሮ ኣብ

በዝሒ ዘቋረፁ ተንስትዮ ተምሃሮ

ጠቕላላ በዝሒ ዘቋረፁ ተምሃሮ ኣብ

በዝሒ ተባዕትዮ መምህራን ኣብ 20--

በዝሒ ኣንስትዮ መምህራን ኣብ 20--

በዝሒ ድምር መምህራን ኣብ 20--

 መለለዪ መዓድን ቦታ

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ብራኸ

ቕጥዒ 6.4፡ኣካል (Entity): መዓድንቦታ

ዝርከበሉ ዞባ

ዝርከበሉ ወረዳ

ዝርከበሉ ጣብያ

ፍሉይ ሽም ቦታ

ዝርከብ ዓይነት መዓድን

ኩነታት ምህርቱ /Potebtial/

ፅሬት መዓድን

67
 መለለዪ መንገዲ

ሽም መንገዲ

ቕጥዒ 6.5፡ኣካል (Entity): መንገዲ

መበገሲ መንገዲ

መብፅሒ መንገዲ

ንውሓት ብኪ.ሜ

ስፍሓት መንገዲ ብሜ.

ዓይነት መንገዲ

ዝሰርሖ ኣካል

68
ዝተሰርሐሉ ዓ.ም

ዝወደኦ በጀት

ደረጃ መንገዲ
 መለለዪ ከተማ

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ቕጥዒ 6.6፡ኣካል (Entity): ናይከተማናቑጣ

ሽም ከተማ

ነባሪ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ

ነባሪ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ኣብ

ድምር በዝሒ ህዝቢ ኣብ 20--ዓ.ም

ኩነታት ማስተር ፕላን

69
ኩነታት ቤት ማዘጋጃ
 መለለዪ ናቑጣ

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ዝርከከበሉ ፍሉይ ሽም

ቕጥዒ 6.7፡ኣካል (Entity): ኩነታትፀባይኣየርመከታተሊ

ዓመታዊ ማእኸላይ ትሑት ውዕየት
ሙቐት ብዲ.ሴ ኣብ 20-- ዓ.ም

ዓመታዊ ማእኸላይ ልዑል ውዕየት

ሙቐት ብዲ.ሴ ኣብ 20-- ዓ.ም

ዓመታዊ ማእኸላይ መጠን ዝናብ

ብሚ.ሜ ኣብ 20-- ዓ.ም

70
ዓመታዊ ማእኸላይ ፍጥነት ንፋስ
ብሜ.ብሰዓት ኣብ 20-- ዓ.ም
 መለለዪ ማእኸል ዕዳጋ

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ሽም ዕዳጋ

ቕጥዒ 6.8፡ኣካል (Entity): ናይዕዳጋማእኸል

ዓይነት ዕዳጋ

ኩነታት ሓፁር

71
 መለለዪ ጣብያ

ላቲቱድ ማእኸል ጣብያ

ሎንጊቱድ ማእኸል ጣብያ

ሽም ጣብያ

ቕጥዒ 6.9፡ኣካል (Entity): ጣብያምምሕዳር

ኩነታት ፀባይ ኣየር እታ ጣብያ

ነበርቲ ደቂ ኣንስትዮ መናእሰይ ኣብ

ነበርቲ ደቂ ተባዕትዮ መናእሰይ ኣብ

20--ዓ.ም

ድምር በዝሒ መናእሰይ ኣብ 20--

72
ዓ.ም

ነበርቲ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ 20--

ነባራይ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ኣብ

ድምር በዝሒ ህዝቢ ኣብ 20--ዓ.ም

በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ

ኣብ 20-- ዓ.ም

በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ተባዕትዮ

ኣብ 20-- ዓ.ም

ድምር መራሕቲ ስድራ ኣብ 20--

ዓ.ም
 መለለዪ ቑሸት

ላቲቱድ ማእኸል ቁሸት

ሎንጊቱድ ማእኸል ቑሸት

ሽም ቑሸት

ቕጥዒ 6.10፡ኣካል (Entity): ቑሸትምምሕዳር

ኩነታት ፀባይ ኣየር እታ ቑሸት

ነበርቲ በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ 20--

ነባራይ በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ኣብ

20--ዓ.ም

ድምር በዝሒ ህዝቢ ኣብ 20--ዓ.ም

73
ነበርቲ ደቂ ኣንስትዮ መናእሰይ ኣብ

ነበርቲ ደቂ ተባዕትዮ መናእሰይ ኣብ

20--ዓ.ም

ድምር በዝሒ መናእሰይ ኣብ 20--

በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ኣንስትዮ

ኣብ 20-- ዓ.ም

በዝሒ መራሕቲ ስድራ ደቂ ተባዕትዮ

ኣብ 20-- ዓ.ም

ድምር መራሕቲ ስድራ ኣብ 20--

ዓ.ም
 መለለዪ ቱሪዝም ናቑጣ

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ቕጥዒ 6.11፡ኣካል (Entity): ቱሪዝምናቑጣ

ሽም ቱቲዝም ናቑጣ

ዓይነት መስሕብ

ዝተመስረተሉ ዓ.ም

ኩነታት ፅርጊያ /ኣለዎ፣ የብሉን/

ኣብ 20--ዓ.ም ዝጎብነይዎ በዝሒ

ወፃእተኛታት ቱሪስት

ኣብ 20--ዓ.ም ዝጎብነይዎ በዝሒ ደቂ

74
ዓዲ ቱሪስት
 መለለዪ ጣብያ

ሽም ጣብያ

ስፍሓት ጣብያ

ወረዳ

ቕጥዒ 6.12፡ኣካል (Entity): ሃፍቲእንስሳዘቤትብጣብ

በዝሒ ብዕራይ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ላሕሚ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ተፊን ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ዓርሒ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ምራኽ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ በጊዕ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ጤል ኣብ 20- -ዓ.ም

75
በዝሒ ኣድጊ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ በቕሊ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ፈረስ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ግመል ኣብ 20- -ዓ.ም

ድምር እንስሳ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ደርሁ ኣብ 20- -ዓ.ም

በዝሒ ዘመናዊ ንህቢቀፎ ኣብ 20- -

ዓ.ም

በዝሒ ባህላዊ ንህቢ ቀፎ ኣብ 20- -

ዓ.ም
 መለለዪ ፈልሲ ጣብያ

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ቕጥዒ 6.13፡ኣካል (Entity): ፈልሲጣብያ

ሽም ፈልሲ ጣብያ

ዝትርከበሉ ዞባ

ዝትርከበሉ ወረዳ

ዝትርከበሉ ጣብያ

ዋንነት ፈልሲ ጣብያ

ዝተዘርአ በዝሒ ፈልሲ ኣብ

20- - ዓ.ም

ዝፀደቐ በዝሒ ፈልሲ ኣብ 20-

76
ዝተዓደለ በዝሒ ፈልሲ ኣብ
 መለለዪ መሰልጠኒ ሓረስቶት

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ሽም መሰልጠኒ ሓረስቶት

ቕጥዒ 6.14፡ኣካል (Entity): መሰልጠኒሓረስቶት

ዝትርከበሉ ዞባ

ዝትርከበሉ ወረዳ

ዝትርከበሉ ጣብያ

ዝተሰርሐትሉ ዓ/ም

በዝሒ ዝሰልጠና ደቂ ኣንስትዮ

ሓረስቶት ኣብ 20- - ዓ.ም

77
በዝሒ ዝሰልጠኑ ደቂ ተባዕትዮ
ሓረስቶት ኣብ 20- - ዓ.ም

በዝሒ ጠቕላላ ዝሰልጠኑ

ሓረስቶት ኣብ 20- - ዓ.ም
 መለለዪ ጣብያ

ሽም ጣብያ

ዞባ

ወረዳ

ስፍሓት ጣብያ

ቕጥዒ 6፡15 ኣካል (Entity): መሰልጠኒሓረስቶት

ስፍሓት መግሐፂ ከፍቲ ዝውዕል መሬት ኣብ 20- - ዓ.ም (ሄ/ር)

ስፍሓት ኣብ ጥቕሚ ዘይወዓለ መሬት ኣብ 20-- ዓ.ም (ሄ/ር)

ብመስኖ ክለምዕ ዝኽእል መሬት ኣብ 20-- ዓ.ም (ሄ/ር)

ብመስኖ ዝለምዐ መሬት ኣብ 20-- ዓ.ም (ሄ/ር)

ስፍሓት ዝተዘርአ መሬት ኣብ 20-- ዓ.ም (ሄ/ር)

ዝተሓፈሰ ስርናይ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ስገም ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

78
ዝተሓፈሰ ጣፍ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ከርካዕታ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ዓረስ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ማሽላ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ሌቋ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ መሸራሪሕ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ዳጉሳ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ሽምብራ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ዓይኒ ዓተር ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ዓተር ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ እንጓያ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ እንጣጢዕ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

ዝተሓፈሰ ኣባዕኸ ኣብ 20-- ዓ.ም (ብኩ/ል)

 መለለዪ መለለዪ ጣብያ

ሽም ጣብያ

በዝሒ ቑሸት

ዞባ

ወረዳ

ቕጥዒ 6.16፡ኣካል (Entity): በዝሒህዝቢብጣብያ

በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ መራሕቲ

በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ መራሒ ስድራ ኣብ 20- -

ጠቕላላ መራሕቲ ስድራ ኣብ 20- - ዓ.ም

በዝሒ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ 20- - ዓ.ም

በዝሒ ደቂ ተባዕትዮ ኣብ 20- - ዓ.ም

ጠቕላላ በዝሒ ህዝቢ ኣብ 20-- ዓ.ም

በዝሒ ህፃናት ትሕቲ 15 ዓመት ኣብ 20-- ዓ.ም

79
በዝሒ መፍረይ ሓይሊ ካብ 15-64 ዓመት ኣብ

በዝሒ ዓበይቲ ሰባት ልዕሊ 64 ዓመት ኣብ 20--

 መለለዪ ሃይማኖታዊ ተቋም

ላቲቱድ

ሎንጊቱድ

ብራኸ

ሽም ሃይማኖታዊ ተቋም

ቕጥዒ 6.17፡ኣካል (Entity): ሃይማኖታዊተቋማት

ዓይነት ሃይማኖታዊ ተቋም

ዝርከበሉ ዞባ

ዝርከበሉ ወረዳ

ዝርከበሉ ጣብያ

ዝርከበሉ ቑሸት

ዝተመስረተሉ ዓ.ም

ዘገልግሉ በዝሒ ኣቅሽቲ/መገልገልቲ ሸኻት

80
ዓይነት ስራሕ /ብመንደቕ፣ ብእንጨይቲ/
81
 7. ስሩዕፍሰትሓበሬታትልምንኣፈፃፅማሪፖርት

ኣብቲ ዋና ዳህሳስ መፅናዕቲ ከምዝተሓበረ ኣብ ወረዳ ዝርከባ ሴክተራት ዘዳልወኦ ትልሚ ይኹን ኣፈፃፅማ ሪፖርት
ብዋናነት ናብ ናይ ክልል ሴክተር ቢሮአን ዝልእኻ እንትኾና ብቕዳሕ ድማ ናብ ዝተፈላለዩ ኣካላት ይሰዳ እየን፡፡ ኣብ ኩለን
ሴተራት ከምዝተርኣየ ዝተፈላለየ ዓይነት ዑደት ሓበሬታ ከምዘለወን ንምርኣይ ተፈቲኑ እዩ፡፡ እዚ ድማ ሴክተራት
ዝተፈላለየ ፎርማት መልአኺ ትልምን ሪፖርትን ተጠቒምካ ዝተፈላለየ ዓይነት ሪፖርት ንምድላው ይግደደየ እዮም፡፡

ብመሰረቱ ክኾን ዝግበኦ እታ ትልሚ ይኹን ኣፈፃፅማ ሪፖርት ዘለዋ ትሕዝቶ ብዝተማለአ መልክዑ ናብ ኩሎም
ተጠቀምቲ ሓበሬታ ዝኾኑ ሓዳ ዓይነት ብዝኾነ መልክዕ ክትበፅሕ እዩ ዝግበኣ፡፡ከምቲ ኣብ ዑደት መረዳእታ ንምርኣይ
ከምዝተፈተነ ዝኾነ ትልሚ ንምቕራፅ እዉን መበገሲኡ ኣብ ታሕቲ ዘሎ መሓውር እዩ፡፡ኣብ ጣብያ ብርኪ መሓውር
ዘለወን ሴክተራት ትልሚ ይኹን ኣፈፃፅማ ሪፖርተን ናብ ወረዳ ቤት ፅሕፈተን ብቀጥታ ክሰዳ ይግበአን፡፡ መሓውር
ዘይብለን ሴክተራት ድማ ቤት ፅሕፈት ምምሕዳር ጣብያ ጠርኒፉ ትልሚ ይኹን ኣፈፃፅማ ሪፖርት በቢ ዓመቱ ከዳልው
ይግባእ፡፡

እዚ ኣብ ወረዳ ቤት ፅሕፈታት ዝበፅሐ ትልሚ ይኹን ኣፈፃፅማ ሪፖርት ብቀጥታ ኣቢሉ ናብ ናይ ክልል ሴክተር ቢሮ
ክለኣኽ ዝግበኦ እንትኾን ናይቲ ዝተልኻኸ ቅዳሕ ድማ ናብ ወረዳ ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን ክለኣኽ ይግበኦ፡፡
ብተመሳሳሊ እተን መሓውር ዘይብለን ድማ ብቤት ፅሕፈት ምምሕዳር ጣብያ ኣቢሉ ናብ ወረዳ ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን
ትልሚን ክለኣኽ ኣለዎ፡፡ ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን ትልምን ወረዳታት ድማ ናይ ኩለን ሴክተራት ኣብቲ ወረዳ ዝርከባ
ጠሚሩ ዓመታዊ ትልሚ የዳሉ፡፡ ናይ ኣፈፃፅማ ትልሚ ድማ በቢ ርብዒ ዓመቱ ካብ ዝረኽቦ ሓበሬታ መሰረት ገይሩ
የዳልው፡፡ ኣብቲ ትልሚ ይኹን ኣፈፃፅማ ሪፖርት ዘሎ መረዳእታ ናብ ዝተፈላለዩ ኣካላት (ከም ቤት ምኽሪ፣ ምምሕዳር፣
መዳርግቲ ኣካላት ወ.ዘ.ተ) ክበፅሕ እንተኾይኑ ብዝተማእኸለ መልክዑ ኣብ ወረዳ ብርኪ ካብ ቤት ፅሕፈት ፋይናንስን
ትልምን ኣብ ክልል ድማ ካብ ቢሮ ፋይናንስን ትልምን እንተዝኾን ዝሓሸ እዩ፡፡

እዚ ብምዃኑ ድማ ኣብቲ ትልሚ ይኹን ኣፈፃፅማ ሪፖርት ዝሰራጨው ሓበሬታ ሓደዓይነት ብምዃኑ ኣብ ፅሬቱን
ተኣማንነቱ ዝበለፀ ይኸውን፡፡ ብወረዳ ብርኪ ይኹን ብክልል ዘሎ ናይ ትልምን ፋይናንስን ሴክተር ዝተማልአን
ዝተጠናኸረ ሓይሊሰብ ንክህልዎ ተገይሩ እስካብ ጣብያ ብርኪ ዘለዉ ኣብዚ ዑደት ሓበሬታ ዝሳተፉ ኣካላት ናይ
ምስልጣንን ዓቕሚ ምፍጣር ተርኡ ዝዓበየ ክኾን ኣለዎ፡፡ ሓደሽቲ ናይ ኣሰራርሓ ሜላታት እንትህልዉ ቀልጢፉ ግንዛበ
ናይ ምፍጣር ስራሕቲ ምስራሕ ኣድላ ይኸውን፡፡ ብመሰረት እዚ እዚ መፅንዒ ጉጅለ ብዛዕበ ፍሰት ሓበሬታ ትልምን
ኣፈፃፅማ ሪፖርት ክልል ትግራይ እንታይ ክመስል ከምዘለዎ ኣብ ዝቕፅል ስእሊ 3.1 ቀሪፁ ኣቅሪቡ ኣሎ፡፡

ስእሊ 30፡ካብታሕቲናብላዕሊክህልውዝግበኦዑደትትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ካብ ጣብያ ብርኪ ዝለዓል ትልሚ/ኣፈፃፅማ

(ብመሓዉርን ካልኦትን ኣቢሉ ዝስራሕ ትልሚን/ኣፈፃፅማ)
ወረዳ ቤት ፅሕፈትታት ክልል ቢሮ

1
ሪ
ምኽ
ት
ረዳቤ
ኣብ ጣብያ መሓዉር ወ
ቤት ፅ/ት ምምሕዳር ጣብያ
ፋይናንስን ትልምን ኣብ ወ
ረዳ ዝ
ርከቡ
ኣካላ መዳርግ
ት ቲ

ወረዳ ምምሕዳር
ክልል ቢሮ
ፋይናንስን ትልምን
ት
ኣካላ
ቲ
ርግ ክልል
መዳ ቤት
ምኽ
ለዉ ሪ
ል ልዘ
ክ
ኣብ

ዞባ ምምሕዳር ክልል
ምምሕዳር

2
ሕዛል 6 ናይ ትልሚ ኣፈፃፅማ ሪፖርት መዳለዊ ስታንዳርደ ፎረማት

ሳምፕል ፎርማት 001

ብቢሮ ስቪል ሰርቪስ ዝተዳለወ ናይ 200__ በጀት ዓመት ትልሚ

ዘዳለዎ ሴክተር: ወረዳ ወልቃይት ቤት ፅሕፈት ስቪል ሰርቪስ

3
 (ወርሒ፣ ዓ.ም)

ትሕዝቶ ገፅ ቁፅሪ

ትንታነ ሓፀርቲ ቃላት …………………………………………………………………………

ዝርዝር ስንጠረዥ……………………………………………………………………………….

1. መእተዊ (Introduction)……………………………………………………………..
2. ገምጋም ኣፈፃፅማ ሕሉፍ ዓመት …………………………………………………
3. ዓመታዊ ትልሚ መደባት
3.1 ዓይነት መደብ
3.1.1 ዕላማ
3.1.1 ሽቶ
3.1.2 ዝርዝር ኣፈፃፅማ መደብ
3.1.3 ከጋጥሙ ዝኽእሉ ፀገማትን መፍትሒ ሓሳባትን
3.2 ሰደቓ ኣፈፃፅማ ትልሚ
3.2.1 ሰደቓ ኣፈፃፅማ ፊዚካላዊ ስራሕቲ ትልሚ

4
 3.2.2 ሰደቓ ኣፈፃፅማ ፋይናንሳዊ ወፃኢታት ትልሚ

1. መእተዊ

ኣብዚ ክካተት ዝግበኦ ናይ ሃገራዊነ ክልላዊን ፖሊሲታትን ስትራቴጂን መሰረት ዝገበረ ነቲ ሴክተር ዝጥምት ሓፈሻዊ
ሓበሬታ ምቕራብ እንትኸዉን ከምኡ ድማ ኣድላይነት ናይቲ ዝዳሎ ትልሚ ብሓፂሩ ይብርህራህ፡፡

2. ገምጋም ኣፈፃፅማ ሕሉፍ ዓመት

ናይ ሕሉፍ ዓመት ዝነበረ ትልሚ ምስ ፍፃመኡ ብምንፅፃር ይድህሰስ፡፡ ከምኡ እውን ዘጋጠሙ ፀገማት መበገሲኦምን
ዝተወሰዱ መፍትሒታትን ይፍተሽ፡፡

3. ዓመታዊ ትልሚ መደባት

ናይ ሕድ ሕድ ዓይነት መደብ ዕላማን ሽቶን ይንፀር፤ ዝርዝር ኣፈፃፅማ እቶም መደባት ምስ ዘድልዮም እታወታት
ይቅመጥ፤ ከምኡ እዉን ከጋጥሙ ዝኽእሉ ፀገማትን መፍትሒታትን ምቕማጥ፡፡
4. ሰደቓ ኣፈፃፅማ ትልሚ
ኣብ ፊዚካላዊ ስራሕቲ ዓይነት መደባት፣ ዝርዝር ተግባራት ሽቶን መዐቀኒን፣ ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳን ፈፃሚ ኣካልን
ይግለፅ፡፡ ብተመሳሳሊ ድማ ኣብ ናይ ፋይናንሳዊ ወፃኢታት ትልሚ ዓይነት መደብ፣ ዝርዝር ተግባራት ምስ
መዐቀኒኦም፣ ዝተመደበሎም በጀት፣ ክፍሊት ዝፍፀመሉ እዋንን ነቲ ወፃኢ ዝሽፍኖ ኣካልን ይግለፅ፡፡

5
ቕጥዒ 6.17፡ናይሴክተራትፊዚካልንፋይናንሳዊትልሚመፀብፀቢ ቅጥዒ

ናይ 20___በጀት ዓመት 1 ይ ርብዒ ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ትልሚ

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

መብርሂ/መተሓባበሪ
ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ መደባት ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ
ተግባራት ፈፃሚ
ኣካል
1 ይ ርብዒ ዓመት

ሓም ነሓ መስ

ናይ 20___በጀት ዓመት 1 ይ ወፃኢ ትልሚ

1
ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ክፍሊት ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ መብርሂ/መተሓባበሪ

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ናይ 1 ይ ርብዒ
ዓመትዝተተለመ
ተግባራት ወፃኢ ዝሽፍኖ ኣካል
ወፃኢ
1 ርብዒ ዓመት
ይ

ሓም ነሓ መስ

ናይ 20___በጀት ዓመት 2 ይ ርብዒ ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ትልሚ

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

2
ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

መብርሂ/መተሓባበሪ
ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ መደባት ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ
ተግባራት ፈፃሚ
ኣካል
2 ይ ርብዒ ዓመት

ጥቅ ሕዳ ታሕ

ናይ 20___ዓ.ም 2 ይ ርብዒ ዓመት ፋይናንስ ወፃኢ ትልሚ

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

3
ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

መብርሂ/መተሓባበሪ
ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ናይ 2 ይ ርብዒ ክፍሊት ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ
ዓመትዝተተለመ
ተግባራት ወፃኢ ዝሽፍኖ ኣካል
ወፃኢ

2 ይ ርብዒ ዓመት 2 ይ ርብዒ ዓመት 2 ይ ርብዒ ዓመት

ጥቅ ሕዳ ታሕ

4
ናይ 20___በጀት ዓመት 3 ይ ርብዒ ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ትልሚ

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት፡_______________________________________

መብርሂ/መተሓባበሪ
ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ መደባት ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ
ተግባራት ፈፃሚ
ኣካል
3 ይ ርብዒ ዓመት

ጥሪ ለካ መጋ

ናይ 20___በጀት ዓመት 3 ይ ርብዒ ዓመት ፋይናንስ ወፃኢ ትልሚ

5
ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ክፍሊት ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ ወፃኢ ዝሽፍኖ ኣካል መብርሂ/መተሓባበሪ

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ናይ 3 ይ ርብዒ
ዓመትዝተተለመ
ተግባራት 3 ይ ርብዒ ዓመት
ወፃኢ
2 ይ ርብዒ ዓመት 2 ይ ርብዒ ዓመት
ጥሪ ለካ መጋ

ናይ 20___በጀት ዓመት 4 ይ ርብዒ ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ትልሚ

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

6
ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

መብርሂ/መተሓባበሪ
ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ
ተግባራት ፈፃሚ
ኣካል
4 ይ ርብዒ ዓመት

ሚያ ግን ሰነ

ናይ 20___በጀት ዓመት 4 ይ ርብዒ ዓመት ፋይናንስ ወፃኢ ትልሚ

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

7
ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ክፍሊት ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ናይ 4 ይ ርብዒ
ዓመትዝተተለመ 4 ይ ርብዒ ዓመት
ተግባራት ወፃኢ ዝሽፍኖ ኣካል
ወፃኢ

መብርሂ/መተሓባበሪ

ሚያ ግን ሰነ

8
ናይ 20___በጀት ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ትልሚ

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ ፈፃሚ

ተግባራት ኣካል መብርሂ/መተሓባበሪ
1 ይ ር/ 2 ር/
ይ
3 ይ ር/ 4 ይ ር/
ዓመት ዓመት
ዓመት ዓመት
ሓ ነ መ ጥ ሕ ታ ጥ የ መ ሚ ግ ሰነ
ም ሓ ስ ቅ ዳ ሕ ሪ ካ ጋ ያ ን

ናይ 20___በጀት ዓመት ፋይናንስ ወፃኢ ትልሚ

9
ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ጠቕላላ ክፍሊት ዝፍፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ

ተግባራት ዝተተለመ ወፃኢ ዝሽፍኖ
ወፃኢ 1 ር/
ይ 2 ይ ር/ 3 ይ ር/ 4 ር/
ይ ኣካል
ዓመት ዓመት
ዓመት ዓመት መብርሂ/
መተሓባበሪ

ሓ ነ መ ጥ ሕ ታ ጥ የ መ ሚ ግ ሰነ
ም ሓ ስ ቅ ዳ ሕ ሪ ካ ጋ ያ ን

10
ሕዛል 7፡ ናይ ትልሚ ኣፈፃፅማ ሪፖርት ስታንዳርደ ፎረማት

ሳምፕል ፎርማት 002

ብቢሮ ስቪል ሰርቪስ ዝተዳለወ ናይ ______ ርብዒ ዓመት ትልሚ ኣፈፃፅማ

ሪፖርት

ዘዳለዎ ሴክተር: ወረዳ ወልቃይት ቤት ፅሕፈት ስቪል ሰርቪስ

(ወርሒ፣ ዓ.ም)
ትሕዝቶ ገፅ ቁፅሪ

ትንታነ ሓፀርቲ ቃላት …………………………………………………………………………

ዝርዝር ስንጠረዥ……………………………………………………………………………….

ዝርዝር ስእልታት……………………………………………………………………….........

ሓፈሻዊ ፅሟቕ (executive summary) …………………………………………………

4 መእተዊ (Introduction)……………………………………….
5 መዐቀኒታት (Performance measurement)………………………..

2.1 ኣብ ሪፖረት ዝተኻተቱ ኣካላት ማሕበረሰብ (total population) …………………

2.2. መረዳእታ ዝተኣከበሉ ናይ ግዜ ሰሌዳ………………………….

2.3. መረዳእታ ፍልፍላት …………………………………..

2.4. ሓቃዊነት ዝተራጋገፀሉ ሜላ……………………………..

2.5. ናይ ዓላማ ውፅኢታዊነት (targeted performance level)…………………..

3. ናይ መደባት ኣፈፃፅማ ትንተና (Physical Activities Implementation Analysis)

4. ናይ ፋይናንሳዊ ኣፈፃፅማ ትንተና (Financial Implementation Report) ………

5. ዘጋጠሙ ፀገማትን ዝተወሰዱ መፍትሒን ………………………………………

6. ሕዛል………………………………..……………………………..

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ (executive summary)

2
ኣብዚ ናይ ሪፖርት ክፋል ዝካተቱ ሓሳባት ብዝሕ ዝበለ ቁፅሪ ገፅ ዘለዎ ዘይኮነስ ፁማቕ ብጣዕሚ
ሓፂር፣ግልፅን ሙሉእነት ዘለዎን ክኸውን ኣለዎ፡፡ ዘካትቶም ሓስባት ድማ ፡-

 ሪፖርት ዝላኣኸሉ ዘሎ ዓላማ(ከም ናይ 1 ይ ርብዒ………)ብግልፂ ምቕማጥ፤

 ኣብ ሪፖርት ዘሎ መረዳእታ ንምእካብን ንምትንታንን ዝተጠቀምናዮም ሜላታት፤
 ኣብቲ ሪፖርት ዘለው ዓበይቲ ፍፃመታት ሕፅር ብዝበለ መልክዑ ምቕማጥ፤
 መጠቓለሊ ሓሳባት
 ኣድላይት ዝባሃሉ ሓሳባትን እታወታትን፡፡

መብርሂ፡ ከምመእተዊ ክንጥቀመሉ የብልናን፤ ብዝተኻኣለ መልክዑ ኣሕፅረቶ ቃላት/ዘይተለመዱ ምልክታት ዘይምጥቃም፡፡

5. መእተዊ

ብዛዕባ ኣድላይነቱ ናይቲ ዝዳለው ዘሎ ትልሚ ሪፖርት ምግላፅን ንመንበብቲ/ተጠቀምቲ ኣካላት ግልፂ ብዝኾነ መልክዑ
ክፃሓፍ ኣለዎ፡፡

6. መዐቀኒታት (performance measurement)

ሀ) Total population (በዝሒ ሰብ ኣብ ሪፖርት ዝተኻተተ)

ኣብቲ ሪፖርት ዝተኻተቱ በዝሒ ሰባት እና እንታይ ከም ዝመስሉ ( ከም መንኣሰይ …………………)ን ብከመይ ሜላ
ከም ዝተመረፁ ግልፂ ብዝኾነ መልክዑ ብዝርዝር ፈሊና እንቕምጠሉ ፡፡

ለ)መረዳእታ ዝተሰብሰበሉ ግዜ

ኣብ ሪፖርት ዝተቐመጠ መረዳእታ ብግላፂ ናይ ክንደይ ርብዒ ዓመት ምኻኑ ምቕማጥ፡፡

ሐ) ፍልፍል መረዳእታ፡

ስፍሕ ብዝበለ መግለፂ ብዝኾነ መንገዲ ብከመይ ከም ዝተሰብሰበን ካብ መን ከም ዝተኣከበን ምግላፅ፡፡

መ) ሓቃዉነት ዝተረጋገፀሉ ሜላ

ኣብ ሪፖርት ዝተኻተተ መረዳእታ ክንደየናይ ኣብ ሓቃዊነት ዝተደረኸ ምኻኑ ንምርግጋፅ ዝተጠቐምዎ

ሜላታት ብዝርዝር ዝቕመጠሉ እዩ፡፡ ኣብነት እነተዝቕመጠሉ

ሰ) ናይ ዓላማ ዉፅኢታዊነት (Target Performance level)

እቲ ሴክተር ንዝሰርሖ ስራሕቲ ግልፂ ብዝኾነ መልክዑ ሽቶ ምንፃር፡፡

3
ን ኣብነት፡- 2006 ዓላማ ጉ/መ/ስ፡- ስራሕ ዘይብሎም መንኣሰይ ብ 10 ሚኢታዊ ምቕናስ፡፡
7. ናይ መደባት ኣፈፃፅማ ትንተና (Activites Implementation Analysis)

ከም ዝፍለጥ መረዳእታ ብዝተፋለለዩ ሜላታት ብምጥቃም ካብ ዝተፋላላዩ መረዳእታ ፍልፍላት ተኣኪቡ

ይትንተን እዩ፡፡ እቲ ዝተኣከበ መረዳእታ ብ መልክዕ ሰደቓ፣ ስእሊን ካልኦት ስታቲስቲካዊ ሜላታት ብምጥቃም
መረዳእታ ምትንታን ውፅኢቱ እንታይ ከም ዝመስል ብስፊሑ ምግላፅ፡፡ ዝተሰርሑ መደባትን ኣፈፃፅመኦምን
ብግልፂ ምቕማጥ፡፡

4.ናይ ፋይናንሳዊ ኣፈፃፅማ ትንተና (Financial Implementation Report)

እብዚ ነዞም ዝተቐረፁ መደባት ንምፃም ዝተትሓዘ በጀት ጥቅሉል ብዝኾነ ሓሳብ ብምቅማጥ ምስ ዝርዝር
መደባት ዝተተሓሓዘ ግን ኣብ ሰደቓ ብግልፂ ኣብ ሕዛል ክቅመጥ ይግባእ፡፡

5. ዘጋጠሙ ፀገማትን ዝተወሰዱ መፍትሒን

እዞ ልዕል ኢሎም ዝተዘርዘሩ መደባት ንምፍፃም ከም ዕንቅፋት ኮይኖም ዝተርኣዩ ፀገማትን ብዝተኽኣለ መጠን
ዝተወሰዱ መፍትሒ ክያዶታት ሕፅር ብዝበለ መልክዑ ምቕማጥ፡፡

6 . ሕዛል

ኣብቲ ዋና ሪፖርት ንዝተቐመጡ ሓሳባት ንመብርሂን ዝርዝር ሓበሬታ ዘገልግሉ ዶኩመንትታት ኣብ ሕዛል ክተሓሓዙ
ይግበኦም፡፡

4
ቕጥዒ 6.18፡ናይሴክተራትፊዚካልስራሕትንፋይናንሳዊፍፃመመፀብፀቢ ቅጥዒ

ናይ 20___በጀት ዓመት 1 ይ ርብዒ ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ መደባት ዝተፈፀመሉ

ተግባራት ጊዜ ሰሌዳ ፈፃሚ መብርሂ/መተሓባበሪ
1 ይ ርብዒ ዓመት ኣካል
ሓም ነሓ መስ

1
ናይ 20___በጀት ዓመት 1 ይርብዒ ዓመት ፋይናንሳዊ ወፃኢ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ክፍሊት ዝተፈፀመሉ መብርሂ/መተሓባበሪ

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ናይ 1 ይ ርብዒ ጊዜ ሰሌዳ
ዓመትዝተኸፈለ
ተግባራት 1 ይ ርብዒ ዓመት ወፃኢ ዝሸፈኖ ኣካል
ወፃኢ
ሓም ነሓ መስ

2
ናይ 20___በጀት ዓመት 2 ይ ርብዒ ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ መደባት ዝተፈፀመሉ

ተግባራት ጊዜ ሰሌዳ ፈፃሚ መብርሂ/መተሓባበሪ
2 ይ ርብዒ ዓመት ኣካል
ጥቅ ሕዳ ታሕ

ናይ 20___በጀት ዓመት 2 ይርብዒ ዓመት ፋይናንሳዊ ወፃኢ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

3
ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ናይ 2 ይ ርብዒ ክፍሊት ዝተፈፀመሉ

ዓመትዝተኸፈለ
ተግባራት ጊዜ ሰሌዳ ወፃኢ ዝሸፈኖ ኣካል መብርሂ/መተሓባበሪ
ወፃኢ

2 ይ ርብዒ ዓመት
ጥቅ ሕዳ ታሕ

4
ናይ 20___በጀት ዓመት 3 ይ ርብዒ ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት፡_______________________________________

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ መደባት ዝተፈፀመሉ

ተግባራት ጊዜ ሰሌዳ ፈፃሚ መብርሂ/መተሓባበሪ
ኣካል
3 ይ ርብዒ ዓመት

ጥሪ ለካ መጋ

5
ናይ 20___በጀት ዓመት 3 ይ ርብዒ ዓመት ፋይናንሳዊ ወፃኢ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ናይ 3 ይ ርብዒ ክፍሊት ዝተፈፀመሉ ወፃኢ ዝሸፈኖ ኣካል መብርሂ/መተሓባበሪ

ዓመትዝተኸፈለ
ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ጊዜ ሰሌዳ
ወፃኢ
ተግባራት 3 ይ ርብዒ ዓመት

ጥሪ ለካ መጋ

ናይ 20___በጀት ዓመት 4 ይ ርብዒ ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

6
ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

መብርሂ/መተሓባበሪ
ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ ዝተፈፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ
ተግባራት ፈፃሚ
ኣካል
4 ይ ርብዒ ዓመት

ሚያ ግን ሰነ

ናይ 20___በጀት ዓመት 4 ይ ርብዒ ዓመት ፋይናንሳዊ ወፃኢ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

7
ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ክፍሊት ዝተፈፀመሉ
ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ናይ 4 ይ ርብዒ ጊዜ ሰሌዳ
ዓመትዝተኸፈለ
ተግባራት 4 ይ ርብዒ ዓመት ወፃኢ ዝሸፈኖ ኣካል
ወፃኢ

መብርሂ/መተሓባበሪ

ሚያ ግን ሰነ

ናይ 20___በጀት ዓመት ፊዚካል ስራሕቲ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

8
ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ሽቶ ዝተፈፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ ፈፃሚ

ተግባራት ኣካል መብርሂ/መተሓባበሪ
1 ይ ር/ 2 ር/
ይ
3 ይ ር/ 4 ይ ር/
ዓመት ዓመት
ዓመት ዓመት
ሓ ነ መ ጥ ሕ ታ ጥ የ መ ሚ ግ ሰነ
ም ሓ ስ ቅ ዳ ሕ ሪ ካ ጋ ያ ን

ናይ 20___በጀት ዓመት ፋይናንሳዊ ወፃኢ ኣፈፃፅማ ሪፖርት

ዓይነት በጀት፡ (መደበኛ፣ ካፒታል)

9
ቢሮ/ኤጀንሲ/ኢንተርፕራይዝ/ቤት ፅሕፈት ፡_______________________________________

ተ.ቁ መደብ ዝርዝር መዐቀኒ ጠቕላላ ክፍሊት ዝተፈፀመሉ ጊዜ ሰሌዳ

ተግባራት ዝተኸፈለ ወፃኢ ዝሸፈኖ
ወፃኢ 1 ር/
ይ 2 ይ ር/ 3 ር/
ይ
4 ር/
ይ ኣካል
ዓመት ዓመት
ዓመት ዓመት መብርሂ/
መተሓባበሪ
ሓ ነ መ ጥ ሕ ታ ጥ የ መ ሚ ግ ሰነ
ም ሓ ስ ቅ ዳ ሕ ሪ ካ ጋ ያ ን

ሕዛል
10
11
 ሕዛል 1፡ ኣብ ተግባር ዘሎ ዑደት ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርት ናይ ክልል ቢሮታት /ኤጀንሲታት/ኢንተርፕራይዛት
1. ቢሮ ጉዳይ መናእሰይን ስፖርትን ክልል ትግራይ
ናብ ዩኒሴፍ
ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ፌደራል ማሕበራዊ ጉዳይ፣ ደቂ ኣነስቲዮን ህፃናትን ሚኒስተር ቢሮ ትልምን ፋዬናንስን ክልል ትግራይ
ጉዳይ መናአሰይን ሰፖርትን

ናብ ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ክልልናብ

ትግራይ
ቤት ምኽሪ ክልል ትግራይ
ናብ ርዕሰ ምምሕዳር ከልል ትግራይ

2.ኤጀንሲ ከባቢያዊ ሓለዋ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ኤጀንሲ ከባቢያዊ ሓለዋ ቢሮ ትልምን ፋዬናንስን

ናብ ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ክልል ትግራይ

ናብ ቢሮ ሕርሻን ገጠር ልምዓትን

3. ቢሮሰራሕተኛንማሕበራዊጉዳይን

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

1

ናብ ፌደራል ማሕበራዊ ጉዳይ፣ ደቂ ኣነስትዮን ህፃናትን ሚኒስተር ቢሮ ትልምን ፋዬናንስን ክልል ትግራይ
 ናብ ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ክልልናብ
ትግራይ
ቤት ምኽሪ ክልል ትግራይ
ናብ ርዕሰ ምምሕዳር ከልል ትግራይ

4. ቢሮ ኮንስትራኽሽን መንገድን ትራንስፖርትን ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ሚ/ር ከተማ ልማዓት፣ኮንስትራክሽንን ስራሕቲ መንበሪ ገዛውትን

ቢሮ ኮንስተራክሽን መንገድን ትራንስፖርትን ክልል ትግራይ
ቢሮ ትልምን ፋይናንስን ክልል ትግራይ

ናብ በዓል መዚ መንገድታት ኢትዮጵያ

ናብሚኒስተር ትራንስፖርት
ናብ ርዕሰ ምምሕዳር ከልል ትግራይ

5. ቢር ንግዲን ኢንዳስትሪን ከተማ ልምዓትን ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

2
ቢር ንግዲን ኢንዳስትሪን ከተማ ልምዓትን ክልል ትግራይ
ናብ ቤት ምኽሪ ክልል ትግራይ ናብ ሚኒስቴርከተማልምዓትንኮንስትራክሽንን
 ናብ ክልልምምሕዳር ናብ ቢሮ ፋይናንስን ትልምን

6. ቢሮ ሓለዋ ጥዕና ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ቢሮ ሓለዋ ጥዕና ክልል ትግራይ

ናብ ቢሮ ፋይናንስን ትልምን ናብ ፌደራል ሚ/ር ሓለዋ ጥዕና

ናብቤት ምኽሪ ክልል ትግራይ ናብ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ /ሪፖርት ጥራሕ/

7. ቢሮ ሃፍቲ ማይ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ቢሮ ሃፍቲ ማይ ክልል ትግራይ

ናብ ቢሮ ፋይናንስን ትልምን ናብ ፌደራል ሚ/ር ሃፍቲ ማይ
3
 ናብ ቤት ምኽሪ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማሪፖርትን

8. ኣባይቲ ኤጀንሲ ክልል ትግራይ

ኤጀንሲ ኣባይቲ ናብ ቢሮ ፋይናንስን ትልምን

ናብ ቢሮ ኮንስትራክሽን መንገዲ ትናስፖርትን

ናብ ስትሪንግ ኮሚቴ

9. ኤጀንሲ ደ/ኣ/ን/ት ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ኤጀንሲ ደቀቕትን ኣናኡሽተይን ንግዲ ትካላት

ናብ ቤት ምኽሪ ክልል ትግራይ ናብ ፌደራል ዳ/ኣ/ነ/ተ ትካላት ኤጀንሲ

ናብ ቢሮ ል/ከ/ን/ኢንዳስትሪን ናብ ቢሮ ፋይናንስንትልምን
10. ማይ ኢንተርፕራይዝ
ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ኢንተርፕራይዝ ማይ
ናብ ዋና ከይዲ ስራሕ ናብ ምክትል መካየድቲ ስራሕ

ናብ ኩሎም ከይዲ ስራሕቲ ናብ ላዕለዋይ ኣመራርሓ ቦርድ

11. ኤጀንሲ ማይን ማዓድንነ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ላዕለዋይ ኣመራርሓ ቦርድ ኤጀንሲ መዓድንን ኢነረጂን

ንቢሮ ማይ ሃፍቲ

5
12. ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ
ናብ ፈደራል ጉ/ኣ/ህፃናትን መናእሰይን ሚኒስተር
ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ
ናብ ክልል ምምሕዳር ናብ ቤት ምኸሪ ክልል

ናብ ሓገዝ ወሃብቲ ኣካላት ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

13. ቢሮ ትምህርቲ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ቢሮ ትምህርቲ
ናብ ክልል ምምሕዳር ናብ ቤት ምኸሪ ክልል

ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

6
14. በሮ ፍትሒ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ቢሮ ፍትሒ
ናብ ፌደራል ፍትሒ ሚኒስተር ክልል ትግራይ

ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

ናብ ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ

ናብ ክልል ምምሕዳር

15. ቢሮ ርክብ ህዝብን መንግስቲን ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ቢሮ ርክብ ህዝብን መንግስቲን
ናብ ፌደራል ኮሚኒኬሽን ጉዳያት

ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን
ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ

ናብ ክልል ምምሕዳር
7
 16. ቢሮፀጥታን ምምሕዳርን ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ቤት ምኸሪ ክልል
ቢሮ ፀጥታን ምምሕዳርን
ናብ ፌደራል ጉዳዮች ሚኒስተር

ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ

ናብ ክልል ምምሕዳር
17. ኤጀንሲ ሳይንስን ቴክኖሎጂን ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ኤጀንሲ ሳይንስን ቴክኖሎጂን
ናብ ምርምር ጣብያታትን ትካላትን

ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

ናብ ክልል ስቪል ሰርቪስ

8
18. ኢንተርፕራይዝ ኮንስትራክሽንን መንገድታትን ክልል ትግራይ
ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ኢንተርፕራይዝ ኮንስትራክሽን መንገድታትን ትግራይ
ናብ ኣማራርሓ ቦርድ

ናብ ሕድሕድ ከይዲ ስራሕቲ

ናብ ኢንተርፕራይዝ ዲዛይንን ስፖርቭዥንን

ናብ ክልል ምምሕዳር

19. ኤጀንሲ መራኸብቲ ሓፋሽ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ኤጀንሲ መራኸብቲ ሓፋሽ

ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

ናብ ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ

9
 20. ኤጀንሲ ምስፍሕፋሕ ዕዳጋ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ናብ ክልል ምምሕዳር ኤጀንሲ ምስፍሕፋሕ ዕዳጋ

ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

21. ኤጀንሲ ባህልን ቱሪዝምን ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ባህልን ቱሪዝም
ናብ ፌደራል ሚኒስተር ባህልን ቱሪዝምን

ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

ናብ ክልል ምምሕዳር

22. በዓል መዚ ልማዓታዊ እቶት ክልል ትግራይ ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

10 ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
በዓል መዚ ልመዓታዊ እቶት
ናብ ፌደራል ገቢዎች ሚኒስተር
 ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

23. ቢሮ ቲቪኢቲ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል

ቢሮ ቲቪኢቲ
ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

24. ቢሮ ስቪል ሰርቪስ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ዞባ መሓዉር

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ስቪል ሰርቪስ ቢሮ
ናብ ወረዳ መሓውር

ናብ ፌደራል መሓውር 11 ናብ ቢሮ ትልምን ፋይናንስን

 25. ኤጀንሲ ስራሕ ሕብረት ማሕበር
ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ቤት ምኸሪ ክልል
ኤጀንሲ ስራሕ ሕብረት ማሕበር
ናብ ክልል ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ

ናብ ክልል ሕርሻ ቢሮ

26. ቢሮ ልምዓትን ሕርሻን ገጠርን ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ፌደራል ሚንስትር ሕርሻንልምዓት ገጠርን

ቢሮ ልምዓት ሕርሻን ገጠርን ክልል ትግራይ ናብ ቢሮ ፋዬናንስን ትልምን

12

ናብ ቤት ምኽሪ ክልል ትግራይ

ናብ ርዕሰ ምምሕዳር ከልል ትግራይ
 27. እንተር ፕራይዝ መፅናዕትን ዲዛይንን ቁፅፅርን ስራሕቲ ማይ ክልል ትግራይ

ኣለኣእኻ ትልምን ኣፈፃፅማ ሪፖርትን

ናብ ክልል ምምሕዳር
እንተር ፕራይዝ መፅናዕቲን ድዛይንን ቁፅፅርን ስራሕቲ ማይ ትግራይ
ናብ ቦርድን ማኔጅመንትን

ናብ ሕድሕድ ከይዲ ስራሕቲ

ሕዛል 2፡ ዑደት መረዳእታ ወረዳታት

1) ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚ ኣብ ቤት ፅሕፈት ጥዕና ወረዳታት ብቀጥታ
ናብ ክልል ቢሮ ጥዕና

ብቅዳሕ

ጥዕና ኬላታት ጥዕና ጣብያታት ወረዳ ቤት ፅሕፈት  ናብ ወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ

ጥዕና ምምሕዳር
 ናብ ዞባ ምምሕዳር
 ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
13  ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
 ቤት ፅሕፈት ርክብ ህዝብን
መንግስትን
2) ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚ ኣብ ቤት ፅሕፈት ማይ ማዓድንን ኢነርጂን ወረዳታት

ብቀጥታ
ናብ ክልል ማ/ሃ/ማ/ኢ

ብቅዳሕ
ልምዓት ጉጅለ ጣብያ ማይ ሃፍቲ ወረዳ ቤት ፅሕፈት
በዓል ሞያ ማ/ሃ/ማ/ኢ  ናብ ወረዳ ምምሕዳር
 ናብ ዞባ መምርሒ ማ/ሃፍቲ
 ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
 ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
 ናብ ሕ/ገ/ል
 ኤጀንሲ መዓድንን ኢነርጂ
 ንቤት ፅሕፈት ሕ.ወ.ሓ.ት
 ናብ ከንቲባ (ናይ ከተማ ወረዳታት)

3) ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ኮንስትራክሽንን ትራንስፖርት መንገዲ ወረዳታት

ብቀጥታ
ናብ ክልል ቢሮ ኮ/መት

ብቅዳሕ

 ናብ ወረዳ ምምሕዳር
ጣብያ ኮሚቴ ወረዳ ቤት ፅሕፈት ኮ/መንገድን
 ናብ ዞባ ምምሕዳር
ትራንስፖርት
 ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
 ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
 ናብ ርክብ ህዝቢ
 ናብ ቤት ፅ/ ሕ.ወ.ሓ.ት
14  ናብ ከንቲባ (ናይ ከተማ ወረዳታት)
4) ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ወረዳታት
ብቀጥታ
ናብ ክልል ቢሮ ጉ/ደ/ኣ

ብቅዳሕ

 ናብ ወረዳ ምምሕዳር
ልምዓት ጉጅለ ጣብያ ጉ/ደ/ኣ ወረዳ ጉ/ደ/ኣ ቤት ፅሕፈት
 ናብ ዞባ ምምሕዳር
 ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
 ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
 ናብ ሲቢል ሰርቪስ
 ናብ ቤት ፅ/ ሕ.ወ.ሓ.ት
 ናብ ዞባ ማ.ደ.ኣ.ት
 ናብ ከንቲባ (ናይ ከተማ ወረዳታት)

5) ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ደቐቕትን ኣናኡሽተይን ትካላት ወረዳታት

ብቀጥታ
ናብ ክልል ኤጀንሲ ደ.ኣ.ን.ት

ብቅዳሕ

 ናብ ወረዳ ምምሕዳር
ጣብያ ግልጋሎት ሓደ  ናብ ዞባ ምምሕዳር
ወረዳ ደ.ኣ.ን.ት ቤት
ማእከል  ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ፅሕፈት
 ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
 ናብ ወረዳ ከ/ል/ን/ኢንዱስተሪ
 ናብ ርክብ ህዝቢን መንግስትን
15
6) ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ጉዳይ መናእሰይን ስፖርትን ወረዳታት

ብቀጥታ
ናብ ክልል ቢሮ ጉ/መ/ስ

ብቅዳሕ

 ናብ ወረዳ ምምሕዳር
 ናብ ዞባ መተሓባበሪ ማሕ/ጉዳያት
ጣብያ መሓዉር ጉዳይ ወረዳ ገ/መ/ስ ቤት ፅሕፈት  ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
መናእሰይን ስፖርትን  ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
 ናብ ቤት ፅ/ ሕ.ወ.ሓ.ት
 ናብ ርክብ ህዝቢን መንግስትን
 ናብ ከንቲባ (ናይ ከተማ ወረዳታት)

7. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚ ኣብ ቤት ፅ/ት ልምዓታዊ እቶትወረዳታት

ብቀጥታ
ክልልባዓል መዚ ከልል እቶት
ብቅዳሕናይ ክልል
ናብ ወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ ምምሕዳር
ግብሪ ከፈለቲ ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ጣቢያ መሓውር ወረዳ ልምዓታዊ እቶት ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
ርክብ ዘለዎን ወራዳታት

16
 8. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚ ኣብቤ/ፅ/ት ሕርሻ ገ/ል/ሃ/ተፈጥሮ ወረዳታት

ብቀጥታ
ክልል ሕረሻ ቢሮ
ብቅዳሕናይ ክልል
ናብ ወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ ምምሕዳር
ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ልመዓታዊ ጉጅለ ሕርሻ ወኪል ወረዳ ቤ/ፅ/ት ሕርሻገ/ል/ሃ/ተፈጥሮ ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
ከይዲ ስራሕቲ

ክልል ከይዲ ስራሕቲ

9. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብቤት ፅ/ት ሲቪል ሰርቪሰወረዳታት ብቀጥታ

ክልል ሲቪል ሰርቪሰ
ዞባ
ብቅዳሕናይ ክልል
ናብ ወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ ምምሕዳር
ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
ሴክተር ቤት ፅ/ት ሲቪል ሰርቪሰ

10.ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚ ኣብ ቤት ፅሕፈት ሰ/ማ/ጉዳይ ወረዳታት

ብቀጥታ
17 ክልል ቱሪዝም ኤጀንሲ
ብቅዳሕ
ናብ ወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ ምምሕዳር
ናብ ዞባ ምምሕዳር
ጣቢያ መሓውር ቤ/ት/ፅ ሰ/ማ/ጉ ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
 ናብ ቢሮ ስቪል ሰርቪስ ወረዳ
ር/ህዝቢን መንግስትን

11. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብቱሪዝም ክላስተር ብቀጥታ

ክልል ቱሪዝም ኤጀንሲ

ብቅዳሕ
መስሕባት
ከይዲ ሰራሕ ቱሪዝምማዝኸላት
ሆቴላት
 ናብ ዞባ ምምሕዳር
ልምዓት ባህሊ

12. ዑደትመረዳእታ፣ትልሚ፣ ትልሚ ኣፈፃፅማቲፖርትኣብቤት ፅሕፈት ንግዲ&እነዳሰትሪንከተማልምዓትን

ብቀጥታ
ወረዳታት ናብ ክልል ቢሮ ቤትንግዲ&እነዳሰትሪንከተማ
ብቅዳሕ
ናብ ወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ ምምሕዳር
18
ናብ ዞባ ምምሕዳር
ኪኢላ ጣቢያ ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ከይዲ ሰራሕ ወረዳ ቤት ፅሕፈት ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
ቤትንግዲ&እነዳሰትሪንከተማ ናብ ቢሮ ስቪል ሰርቪስ ወረዳ
13. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ቲቪኢቲ ወረዳታት

ብቀጥታ
ናብ ክልል ቢሮ ቲቪኢቲ
ብቅዳሕ
ናብወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ ምምሕዳር
ናብ ዞባ ምምሕዳር
ኮለጃትን ጣቢያን/መሰልጠንቲ ትካላት ወረዳ ቤት ፅሕፈት ቲቪኢቲ ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ

14. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ትምህርቲ ወረዳታት

ብቀጥታ
ናብ ክልል ቢሮ ትምህርቲ
ብቅዳሕ
ናብ ወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ ምምሕዳር
ናብ ዞባ ምምሕዳር
19ቤት ፅሕፈት ትምህርቲ ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
አብያተ ትምህርቲ ወረዳ ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
15. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ር/ህ/መንወረዳታት

ብቀጥታ
ክልል ር/ህ/መን ቢሮ
ብቅዳሕ
ናብ ወረዳ ምምሕዳር/ከባቢያዊ ምምሕዳር
ጣብያ መሓውር ር/ህ/መን ናብ ዞባ ምምሕዳር
ወረዳ ቤት ፅሕፈት ር/ህ/መን
ሴክተር ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
ዞባ ር/ህ/መን ቢሮ

16. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚ ኣብ ቤት ፅሕፈት ፀጥታን ምም/ርንወረዳታት

ብቀጥታ
ክልል ፀጥታን ምም/ርን
ብቅዳሕ
ጣብያ ፍትሕ ፀጥታን ናብወረዳምምሕዳር/ከባቢያዊምምሕዳር
ወረዳፖሊስ ቤት ፅ/ት ወረዳ ቤት ፅሕፈት ወረዳ ፀጥታን ምም/ርን ናብ ዞባ ዞባ ፀጥታን ምም/ርን
ወረዳምልሻ ቤት ፅ/ት
20 ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
17. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ፍርዲ ወረዳታት

ብቀጥታ
ዞባ ፍርዲ ቢሮ
ብቅዳሕ
ጣብያ መሓዉር ቤት ፍርዲ ናብወረዳምምሕዳር/ከባቢያዊምምሕዳር
መሬት ዳያኑ ወረዳ ቤት ፅሕፈት ፍርዲ ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ

18. ዑደት መረዳእታ፣ ትልሚ፣ ኣፈፃፅማ ትልሚኣብ ቤት ፅሕፈት ፍትሒ ወረዳታት

ብቀጥታ
ዞባ ፍትሒ ቢሮ
ብቅዳሕ
ጣብያ መክበርቲ ሕጊ ናብወረዳምምሕዳር/ከባቢያዊምምሕዳር
ወረዳ ፖሊስ ወረዳ ቤት ፅሕፈት ፍትሒ ናብ ወረዳ ትልምን ፋይናንስን
ናብ ቤት ምክሪ ወረዳ
ፀጥታን ምም/ርን ወረዳ
ሲቪል ሰርቪስ ወረዳ

21
ሕዛል 3። ሓፈሻዊ ፀገማት ምሕደራ መረዳእታን ፣መረዳእታ ተጠቀምቲ ኣካላትን ዝህብዎ ግብረ መልስን

22
ሴክተር ዝውሰክ ዝቅነስ መረዳእታ ብተወሳኺ ናይቲ ሴክተር መረዳእታ ተጠቀምቲ ኣካላት ካብ መረዳእታ ተጠቀምቲ
እንተሃልዩ ላዕለዎት ኣካል ዝወሃብ ሙያዊ
ሪኢቶ ናይ ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ዝረኣዩ ፀገማት

ፖሊሲ ተንከፈ ሓይሊ ሰብ ዝመልከት ኣቅርቦት ዝምልከት

 ኣብ ህድህድ ብርኪ ዑደት  ቤት ፅሕፈት ሕ.ወ.ሓ.ት፣ ጉዳይ መናእሰይ፣ ጉዳይ ሰራሕተኛን  ኣብ ናይ ሪፖርትን HMIS  ኣብ መረዳእታ ምሕደራ  ኣብ ሓድ ሓደ ጥዕና  ኣብ ሓድ ሓደ ጥዕና ጣብያታት
በዓልኻ ዝውሰኽን ዝቕነስን ማሕበራዊ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ፣ ቤት ፅሕፈት ሕርሻ፣ ማ.ረ.ት፣ ዝምልከት ብናይ ክልል ዝምደብ ስሩዕ ናይ መሃያ ጣብያታት ናይ ናይ HIT ሕፅረት ኮምፒዩተር ምህላው
መረዳእታ የለን፡፡ ኮይኑ ግና ዩኒሴፍ፣ ቤት ማዘጋጃ፣ ምግቢ ውሕስና, Cath ቕ lic Church ብርኪ ዕብየት ሰራሕተኻታት ዘይምርካብ  ናይ ኢንተርኔት ምቑርራፅ
ናይ HMIS ኮሚቴታት IJS፣ USAID, CONCERN, Intra Health, MCHIP, ኪኢላታት ዘይምህላው ዝሰልጠነ  ዝሰልጠነ ሓይሊሰብ  ናይ GPS ዘይምህላው,
ኣፃሪዮም ናብ ታሕቲ ENGINE, IFHP, WHO, Universities, SMH, SAVE ሰራሕተኛ ስራሕ ምልቓቕ ምልቓቕ ፕሪንተር፣ ቀለም ፕሪንተር
ተመሊስኻ ናይ ምርግጋፅን the Children, CSA, Kalazar expedition project  መረዳእታ ፅሬቱ ንክሕልው  ናይ መረዳእታ ኺኢላ  ሓደሽቲ ዘይሰልጠኑ ሕፅረት
ብናይ ክልል ኪኢላታት ዝጠልብ መሓዉር  ኮምፒዩተር ዋላ እንተሃለወን ኣብ
ምስትኽኻልን ይግበር፡፡ ሓይሊሰብ ምህላው
ሞያዊ ግብረ መልሲ ይህቡና እናሃለወ ብበጀት ሓድ ሓደ ትካላት ጥዕና
እዩ፡፡ ሕፅረት ምኽንያት መብራህቲ ዘይምህላው ክሰርሓ
ኣይኸኣላን
ጥዕና

 ገበርቲ ሰናይውን ኣብ ጥዕና ሓይሊሰብ

ትካላት መረዳእታና ዘይተቆዘረሉ ስራሕ
የረጋግፁ እዮም፡፡ መደብ ምህላው
 ናይ ቤት ምኽሪ ማሕበራዊ  ዝድለ ስራሕ ልምዲ
ግልጋሎት ግብረመልሲ ዝለዓለ ብምኳኑ ዝድለ
ይህቡ እዮም፡፡ ሓይሊሰብ ዘይምርካብ
 ብዛዕባ መረዳእታ ኣተሓሕዛ
ብ CSA ተዋሂቡ

 ብወረዳ ኪኢላታት ዝስርሑ  ሓፋሽ ማሕበራት፣ ጉ/ደ/ኣ፣ ቤት ፅሕፈት ሕ.ወ.ሓ.ት፣  ብህንፀት ዓቕሚ፣  ንናይ ትልሚ ኪኢላ  ኮምፒዩተር እንተሃለዋውን  ብሰንኪ መብራህቲ
ስራሕቲታት ምስ ጣብያታት ሰራሕተኛ ማሕበራዊ ጉዳይ፣ ርክብ ህዝብን መንግስትን፣ መሬት ብፋይናንስን ትልሚ ዝጠልብ መሓዉር ኣብ ሓይሊ ሰብ ናይ ዓቕሚ ዘይምህላው ዘለዋና
ዝሰርሕዎ ስራሕቲ ወሲኽካ ምምሕዳር ዴስክ፣ ክፍሊ ትምህርቲ፣ ማይክሮ ፋይናንስ፣ ኣብዝለኣኽ ሪፖርት ሞያዊ እንዳሃለወ ሓይሊሰብ ውስንነት ምህላው ኮምፒዩተር ግቡእ ግልጋሎት
ሪፖርት ምግባር ጥዕና፣ማይ ማዓድንን ኢነርጂን፣ ደ.ኣ.ን.ት፣ AGP, TVET, ሪእቶ ምሃብ ዘይምርካብ ኣይሃባን
 ምስ መዳርግቲ ኣካላት W ቕ rld Vision, Wukro Social Dev’t Plan, ,  ብክልል ቢሮና ሞያዊ  ኣብ ጣብያ ቀዋሚ  መረዳእታ ንምእካብ ናይ
ተናቢብኻን ተረዳዲእኻ ሕ/ስ/ማሕበራት፣ ሊግ መናእሰይ፣ ሲቪል ሰርቪስ፣ ፀጥታ ግብረመልሲ ይህቡና ሰራሕተኛ ዘይምህላው ትራንስፖርት ፀገም
ይስራሕ፡፡ ብባዕልና ግና ምምሕዳር፣ Acti ቕ n Aid Ethiopia, ፖሊስ፣ ሕርሻን  ንዝንልእኾ መረዳእታ ንመረዳእታና ፅሬት  ናይ ኮምፒዩተር ፀገም
ዝውሰኽ ዝቕነስ ነገር የለን፡፡ ገጠር ልምዓት ብቤት ምኽሪ ግበረ መልሲ ዓብዪ ግድ ኣለዎ ምህላው
ይወሃበና  ናይ ትልሚ ኪኢላ፣  ናይ ICT ፀገም ምህላው
ጉ/መ/ስ

መረዳእታ ምሕደራ
ኪኢላ ዝጠልብ
መሓዉር ዘይምህላው
 ንናይ መረዳእታ
ምሕደራ ዝጠልብ
መሓዉር
ብዘይምህላው እቲ
ስራሕ ደሪብኻ
ምስራሕ


23
ሴክተር ዝውሰክ ዝቅነስ መረዳእታ ብተወሳኺ ናይቲ ሴክተር መረዳእታ ተጠቀምቲ ኣካላት ካብ መረዳእታ ተጠቀምቲ
እንተሃልዩ ላዕለዎት ኣካል ዝወሃብ ሙያዊ
ሪኢቶ ናይ ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ዝረኣዩ ፀገማት

ፖሊሲ ተንከፈ ሓይሊ ሰብ ዝመልከት ኣቅርቦት ዝምልከት

ካብ ታሕቲ ኣብ ዝመፅእ  ጉዳይ ደ/ኣ፣ ቤት ፅሕፈት ሕ.ወ.ሓ.ት፣ ጉዳይ መናእሰይ፣  ካብ ክልል ኤጀንሲ ደ.ኣ.ን.ት  ናይ ትልሚን መረዳእታ  ናይ ኢንተርኔት ዘይምህላው
ደቀቕትን ኣናኡሽተይን ትካላት

መረዳእታ ብደንቢ ተፈትሹ ማሕበራት፣ H ቕ use H ቕ ld Asset Building ግብረ መልሲ በብወርሑ ምሕደራ ዝጠልብ ቅልጡፍ ዝኾነ ናይ ሪፖርትን
ዝቕነስ/ዝውሰኽ እንተሃልዩ Program, World Vision, Dedebit Micro Finance, ይወሃበና እዩ፡፡ መሓውር ዘይምህላው መረዳእታ ምሕላፍ የለን
ምስትኽኻል ይግበር፡፡ ብወረዳ TVET, ሰራሕተኛን ማሕበራዊ ጉዳይ፣ ማይን ማዓድንን፣  ዞባውን ኣብ ናይ መረዳእታ  ንናይ መረዳእታ  ኣብ ግልጋሎት ሓደ ማእኸል
ብርኪ ዝተሰርሑውን ደሚርኻ ኮንትራክሽንን፣ ዩኒቨርስቲታት፣ ቤተ ህፃናት፣ ከተማ ልምዓት፣ ዝተርኣዮም ግብረመልሲ ምሕደራ ዝጠልብ ናይ ኮምፒዩተር ኣቕርቦት
ይውሰኹ፡፡ ሊግ መናእሰይ፣ ዩራፕ፣ ቴሌ፣ ሱር ኮንስትራክሽን፣ ስኻር ይህቡ እዮም፡፣ መሓዉር ዘይምህላው
ኮርፖሬሽን ብዘይምህላው እቲ  ስርቨር ዘይምህላው
ስራሕ ደሪብኻ  ዲጂታል ካሜራ ዘይምህላው
ምስራሕ  ናይ Database Software
 ዘይምህላው

 ብቤት ፅ/ት ዝውሰኽ ዝቅነስ  ደ.ኣ.ን.ቲ፣ ጥዕና፣ ሕርሻ፣ ቤት ፅሕፈት ሕ.ወ.ሓ.ት፡  ብቤት ፅሕፈት ትልምን  ናይ ትልሚን መረዳእታ  ኣብ ታሕቲ ዘለዋ መሓውር  ተወፊኻ ኣብ ትርፊ ጊዜኻ
የለን፣፣ ኮይኑ ግና ናይ ቤት ፍትሒ፣ ፖሊስ፣ ቤት ፍርዲ፣ ጉዳይ መናእሰይ፣ ኣዶታት ፋይናንስን ኣብ ዓመታዊ ምሕደራ ዝጠልብ ዘይተምሃራ ምዃን ንምስራሕ ናይ ላፕ ቶፕ
ፅሕፈት ኪኢላታት ናብ ንኖታት፣ ምድሓን ወለዶ ፣ ማይ ማዓድንን ኢነርጂን ትልሚ ምድላው ኣመልኪቱ መሓውር ዘይምህላው ኮምፒዩተር ዘይምህላው
ታሕቲ ወሪድኻ ደገፍን New Millennium H ቕ pe Devel ቕ pment, Leave  ብቢሮ ጉ/ደ/ኣ ኣብ ሓድሓደ  ናይ ሕጊ መማኸሪ  ናይ ኮምፒዩተር ቀረብ
ክትትልን ብምግባር No Woman Behind, Action Aid, GRAD, መረዳእታ ኣፈላላይ ክህሊ ኪኢላ ናይ ስራሕ ዘይምህላው/ ሕፅረት ምህላው
ይረጋገፅ፣፣ Universities, GIZ, AGP, UNSCOM ከሎ ግብረ መልሲ ይገብሩ መደብ ብዘይምህላው  ከም ሞተር ሰይክል ዝኣምሰላ
 ምስ መዳርግቲ ኣካላት እዮም እስካብ መወዳእታ ናይ ትራንስፖርት ቀረብ
ጉ/ደ/ኣ

ተናቢብኻ ካብታሕቲ ዝበፅሑ ጥርዓናት ሳኣን ዘይንህላው

መሓውር ዝተልኣኹ ዝከታተል  ብሉፅ ተሞክሮ ንምቅራፅ
ፀብፃባት ምስትኽኻል መረዳእተኦም ኣበይ ካሜራ የለን
ይግበር እቱ፡፡ ከም ዝበፅሑ  ፕሪንተር ዘይምህላው
 ብወረዳ ዝተሰርሑ ስራሕቲ ከይተፈለጡ ይተርፉ  መረዳእታ ንዝእክቡ ሓይሊሰብ
ምስናይ ጣብያ ሪፖርት  ኣብ ጣብያ ብርኪ ዘሎ ንምውፋር ሕፅረት በጀት
ደሚርኻ ናብ ዝምልከቶ መሓውር ወርሓዊ
ኣካል ምስዳድ መሃያ ዘይምህላው

24
ሴክተር ዝውሰክ ዝቅነስ መረዳእታ ብተወሳኺ ናይቲ ሴክተር መረዳእታ ተጠቀምቲ ኣካላት ካብ መረዳእታ ተጠቀምቲ
እንተሃልዩ ላዕለዎት ኣካል ዝወሃብ ሙያዊ
ሪኢቶ ናይ ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ዝረኣዩ ፀገማት

ፖሊሲ ተንከፈ ሓይሊ ሰብ ዝመልከት ኣቅርቦት ዝምልከት

 ምስ ታሕተዎት ኣካላት  ርክብ ህዝብን መንግስትን፣ ምግቢ ውሕስና፣ ሰራሕተኛን  ብክልል ቢሮን ብቤት ፅ/ት  ናይ ትልሚን መረዳእታ  ከም ናይ ሲቪል መሃንዲስን  ናይ ኮምፒዩተር፣ ጂ፡ፒ፡ኤስ፣
ብምምኽኻር መረዳእታ ናይ ማሕበራዊ ጉዳይ፣ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ፣ ከተማ ፋይናንስን ትልሚን ከይዲ ምሕደራ ዝጠልብ ሱፐር ኣቴንዳንት፣ ሰርቬየር ኣውቶ ካድ ሶፍትዌር
ምፅፋፍ ስራሕቲ ይግበር ልምዓት፣ ጉዳይ መናእሰይ፣ ፖሊስ፣ ዩኒቨርስቲታት፣ ስራሕ ልምዓታዊ ትልሚ መሓውር ዘይምህላው በዓል ሙያ ኣብ ዕዳጋ ዘይምህላው
ሓፋሽ ማሕበራት፣ ቤት ፅሕፈት ሕ.ወ.ሓ.ት፣ ቤት ኣብ ዝንልእኾ ፀብፃብ ግብረ  ናይ ትልምን ፅንዓትን ዘይምርካብ  ብናይ ቴክኖሎጂ ውፅኢታት
ኮንስትራክሽንን ትራን/መንገዲ

ፅሕፈት ሕርሻ፣ ሲቪል ሰርቪስ፣ Action Aid, AGP መልሲ ይወሃበና እዩ፡፡ መሓዉር ኣብ 2006 ዝተደገፈ/GPS, Computer,
 ኣብ ግልጋሎት መጓዓዝያ ዓ.ም ምዕፃፉ Laptop, Printer ዝኣምሰሉ
ታሪፍ፣ ኣብ ህንፃ ዲዛይን  መስርሒታት ዘይምህላው
ዝኣምሰሉ ብክልል ቢሬ  ናይ ሰርቬይ መሳርሒታት
ግብረ መልሲ ይወሃብ ዘይምህላው
 ጫፍ ዝበፅሐ ናይ ትራንስፖርት
ፀገም ብምህላዉ ኣብ ታሕቲ
ወሪድኻ መረዳእታኻ ምፅፋፍ
ኣይተኽኣለን
 ናይ መብራህቲ ዘይምህላው /
ኣብ ወረዳ ወልቃይት/

 ብቤት ፅሕፈት ዝውሰኽ  ሕርሻ፣ ጉዳይ መናእሰይ፣ ዩኒቨርስቲታት፣ ጉዳይ ደቂ  ብክልል ቢሮን ብቤት ፅ/ት  ናይ መረዳእታ ኪኢላ  ንናይ ልምዓታዊ ትልሚ ኣብ  ናይ ጂ.ፒ.ኤስ ዘይምህላው ስነ
ዝቕነስ የለን ካብ ታሕቲ ኣንስትዮ፣ ደ.ኣ.ን.ት፣ WASH, UNICEF, Catholic, ፋይናንስን ትልሚን ከይዲ ዝጠልብ መሓውር ዕዳጋ ዝድለ ዓይሊ ሰብ መሬታዊ መረዳእታ ብኣግባቡ
ዝመፅእ መረዳእታ ተመራመርቲ፣ ስራሕ ልምዓታዊ ትልሚ ዘይምህላው ዘይምህላው ኣይእከብን
ማይ ማ/ኢነርጂ

ተኣማንነቱ ዘጠራጥር ኣብ ዝንልእኾ ፀብፃብ ግብረ  ኣብ ሓድሓደ ወረዳታት ናይ

እንተኾይኑ ናብ ታሕቲ መልሲ ይወሃበና እዩ፡፡ ኮምፒዩተር ዋሕዲ
ወሪድኻ ምፅራይ ይግበር  አንተርኔት ፋሲሊቲ
ዘይምህላው

 ኣብ ሕድሕድ ብርኪ ዑደት  ጉ/ደ/አንስትዮ፣ጉ/መናእሰይ፣ርክብ ህዝቢ፣ሰራሕተኛ  አብ ናይ ትስመ ኣመላልኣ  ናይ መሃያ ምንኣስ _ናይ ኪኢላ ኣብ ዕዳጋ  መረዳእታ ናብ ታሕቲ
መረዳእታ ዝውሰክ ዝቅነስ ማሕበራዊ ጉዳይ፣ ንተምሃሮ መፅናዕቲ፣ ጉዳይ ደቂ ብክልል ሪእቶ ይወሃበና ብፍላይ ንል/ት/ኪኢላ ዘይምርካብ (EMIS/PMIS) ወሪድኻ ንምእካብ ማይ
የለን፡፡ ግን ናይ ኩለ ን ቤት ኣንስትዮ  ኣብ ዝንልእኾ ሪፖርት ትራንስፖርት ዘይምህላው
ፕሳ 6 ICT በዓል ሞያ የለን
ትሕህርቲታትብሱፐርቫይዘር  ስሕተት እንተሃልዩ
 ንመረዳእታ ኪኢላ ፕሳ  ናይ ኮምፒዩተር ሕፅረት
ጠሚርና ተንቲንና ክነስተኻኽል ሪእቶ ይወሃበና
ገምጊምና ንልእክ 4 ትሑት ስለዝኾነ  ነባር ሰራሕተኛ ለቒቆም  ኢንተርኔት ዘይምህላው
ትምህርቲ

ዝድለ ኪኢላ ምኻድ(high turn ቕ ver)  ጂ.ፒ.ኤስ ዘይምህላው

ዘይምርካብ
 ኣብ ወረዳ ዘሎ ዳታ
ኢንኮደር ከም ሓደ
ኪኢላ ጥቅማጥቅሚ
አይረክብን ደመወዙም
ትሑትእዩ

25
ሴክተር ዝውሰክ ዝቅነስ መረዳእታ ብተወሳኺ ናይቲ ሴክተር መረዳእታ ተጠቀምቲ ኣካላት ካብ መረዳእታ ተጠቀምቲ
እንተሃልዩ ላዕለዎት ኣካል ዝወሃብ ሙያዊ
ሪኢቶ ናይ ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ዝረኣዩ ፀገማት

ፖሊሲ ተንከፈ ሓይሊ ሰብ ዝመልከት ኣቅርቦት ዝምልከት

 ዝውሰክ ዝቅነስ የብሉን ግን  ኩለን ኣብያተ ፅሕፈታት፣ ድምፂ ወያነ ትግራይ፣ ኤጀንሲ  መረዳእታና ተሳትፎ ሕ/ሰብ  መሓዉር ኪኢላ ፕሬስ  ኪኢላ ካሜራን ፕሬስን ኣብ  ኣን ሓድ ሓደ ወረዳታት
ናይ ኩለ ን ጣብያታትቸክ መራኸቢ ሓፋሽ፣ ሲቪል ሰርቪስ ኮሚሽን፣ ባህልን ብዘርኢ መልክዑ ክፅብፀብ ፕሳ 5 ብምኻኑን ዕዳጋ ዘይምርካብ ኮምፒዩተር ዘይምህላው
ተገይሩገምጊምና ተንቲንናን ቱሪዝምን ሪእቶ ይወሃበና፡፡ ንአብነት ጥቕማጥቅሚ  ፍልሰት በዓል ሙያታት  ኣብ ወልቃይት ወረዳ
ጠሚርና ወረዳዊ ትሕዝቶ መንእሰይ፣ ሓረስታይ፣ ዘይምህላው ምህላው መብራህቲ ዘይምህላው
ርክብ መንግስትን ሕዝብን

አትሒዝና ናብ ክልል ንልእክ ደ/አንስትዮ፣ ነጋዶ ወዘተ  ትሑትዝኮነ  ብሰንኪ ሓይሊ ሰብ  ናይ ኤዲቲንግ ማሽን
ኢሎምና ምውሓድ ኣን ዘለዉ ዘይምህላው መረዳእታና
ጥቅማጥቅሚ (አብ
 ትልምን ፍፃመን ኣነፃፂሮም
ወርሒ 300 ብር ኪኢላታት ስራሕ ከምዝድለ ኣይተሓዝን
ሪእቶ ይወሃበና
ጥራሕ ንወሃብ ናይ ምድርራብ  ናይ ተሽከርከርቲ ዘይምህላው
6 ተ መዓልቲ ተባሂሉ መረዳእታ ብእዋኑ ኣብ
ዋላ ሓደ ወርሒ ፊልድ ምእካብ ይፅግም
ንውፃእ) እዚ ድማ ኣብ  ኢንተርኔት ፋሲሊቲ
ዝንእክቦ መረዳእታ ዘይምህላው
ፅሬት ናይ ባዕሉ ፅልዋ  ቪድዮ ካሴት ምውሓድ
ኣለዎ እዩ፡፡

 ዝውሰክ ዝቅነስ የብሉን ግን  ጉ/መናእሰይ፣ ጉ/ደ/ኣንስትዮ፣ ፍትሒ፣ ቤት ፍርዲ፣  አብ ሓደ ሓደ መሕትት  ንፁር ዝኾነ ናይ  ብመሓዉር ዝተፈቀደል  ናይ ኮምፒዩተርን ፕሪንተርን
ናይ ኩለ ን ጣብያታት መሬት ምምሕዳር ዴስክ፣ ፖሊስን ምልሻን፣ ሲቪል ብቁዕ ዝኮነ መብርሂ መረዳእታ ኪኢላ ፀሓፍን ሓላፊ ቤ/ት ፅ/ት ዘይምህላው
ፀጥታን ምምሕዳርን

ኣረጋጊፅናገምጊምና ሰርቪስ፣ ርክብ ህዝብን መንግስትን፣ ማሕበራት፣ ጥርዓን ዘይተገበረሉ ንክግበረሉ ይነ ዝጠልብ መሓዉር ጥራሕ እዩ፡፡  ኢንተርኔት ዘይምህላው
ተንቲንናን ጠሚርና ሰማዕቲ፣ ሃይማኖታዊ ትካላት፣ ህብረት ስራሕ ማሕበር፣ ግሩና
ዘይምህላው
ወረዳዊ ትሕዝቶ አትሒዝና ደደቢት ማይክሮ ፋይናንስ  እቲ መረዳእታና ሪኦም ገበን
ናብ ክልል ንልእክ 
አብ ምቅናስ ክንዲትዝድለ
አይከድኩምን ይብሉና
 ካብ ክልል ብአካል ሙያዊ
ድጋፍ ንረክብ ኢና

 ዝውሰኽ ዝቅነስ የለን፡፡ ኮይኑ  ጉ/ደ/አንስትዮ፣_ፍትሒ፣  አብ ትልሚ ዝተተሓዘ  ንዳታ ቤዝ ኪኢላ  ናይ ሰራሕተኛ ፍልሰት  ኢንተርኔት ዘይምህላው
ግና ካብ ጣብያ ማሕበራዊ ዘይተፈፀመ እንተሃልዩ ስራሕ ልምዲ 10 ምህላው  ናይ ተሽከርከርቲ ዘይምህላው
ቤት ፍርዲታት ዝመፅእ ሲቪል ሰርቪስ፣ መሬት ዴስክ፣ ዓቃቢ ሕጊ፣ ፖሊስ፣ ሪእቶ ይወሃበና እዩ ዓመት እዩ ዝጠልብ  ናይ ከይዲ ፍርዲ መቕረፂ  ኣብ ሓድሓደ ወረዳ ድምፂ
 ኣብቲ መፀብፀቢ ቅጥዒ
ቤት ፍርዲ

ፀብፃብ ጠሚርኻ ምስዳድ ፋይናንስ፣ ኣብ ዕዳጋ ግን መሳርሒ እንዳሃለወ ዝቐርፅ መቕረፂ መሳርሒ ዘይምህላው
ዝተጋጨወ መረዳእታ አይርከብን ኪኢላ ዘይምህላው
እንተሃልዩ ብገምጋማዊ 
ስልጠና ኣቢሎም ሪእቶ
ይህቡና እዮም፡፡

26
ሴክተር ዝውሰክ ዝቅነስ መረዳእታ ብተወሳኺ ናይቲ ሴክተር መረዳእታ ተጠቀምቲ ኣካላት ካብ መረዳእታ ተጠቀምቲ
እንተሃልዩ ላዕለዎት ኣካል ዝወሃብ ሙያዊ
ሪኢቶ ናይ ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ዝረኣዩ ፀገማት

ፖሊሲ ተንከፈ ሓይሊ ሰብ ዝመልከት ኣቅርቦት ዝምልከት

ዝውሰክ ዝቅነስ የብሉነ ግን ናይ  ጉ/ደ/ኣንስትዮ፣ ፖሊስ፣ ልምዓት እቶት፣ ጥዕና፣ ፀጥታን  ኣብቲ ዝንልእኾ መረዳእታ  ንናይ መረዳእታ ኪኢላ  ፍልሰት ሓይሊ ሰብ  ናይ ኮምፒዩተርን ፕሪንተርን
ኩለ ን ጣብያታት ዝለኣኽ ምምሕዳርን፣ እምባ ጠባቂ ተቋም፣ ትምህርቲ፣ ርክብ ብመልክዕ ዑደት፣ ዝጠልብ መሓውር ምህላው ዘይምህላው
መረዳእታ ተፃርዩ ጠሚርና
ህዝብን መንግስትን፣ ፀጥታን ምምሕዳርን፣ ካቶሊካዊት ዘይምህላው  አብ ጣብያ ዘለው ናይ  ኢንተርኔት ዘይምህላው
ተንቲንና ገምጊምና ወረዳዊ
ፍትሒ

ቤተክርስትያን ፣ ምልሻ ብመልክዕ ገምጋም፣ 

ትሕዝቶ አትሒዝና ንልእክ ፍትሒ ኣካላት ት/ቲ
ስለዘይብሎም መረዳእታ
ብመልክዕ ስልጠና ሪእቶ ኣብ ምሓዝ ፀገም ኣሎ
ይህቡና እዮም

 ከከከም ኩነታቱ ንውስከክን  ዩኒቨርሲታት፣ ጉዳይ መናእሰይን ስፖርት፣ ጉዳይ ደቂ  ናይ ቁፅሪ ምዝባዕ እንተጋጥመና  ናይ መረዳእታ ኪኢላ  ዋሕዲ ሓይሊ ሰብ ኣሎ  ናይ ICT ፀገም ኣሎ
ንቅነሰን ኢና ኣንስትዮን፣ ቤ/ት/ፅ ,ሀወሓት፣ ጥዕና ሕርሻ፣ ጉዳይ ደቂ ሪኢቶ ንረክብ ስራሕ መደብ  ናይ ሰራሕተኛ ፍልሰት  ናይ መበራህቲ ምቁርራፅ
ኣንስትዮን፣ ቲቪቲ፣ ማሕበራዊ ጉዳይ፣ CSA፣  ሓዱሽ ናይ ግበሪ ብርኪ ደረጃኡ/ብርኪ ዘተሓተ ኣሎ፡፡  ትራንስፖርት ሕፅረት፣
ሕርሻ፣ ጥዕና ንክንጥቀም ካብ ክልል እዩ፡፡ ፎቶ ኮፒ ፅገና ፀገም
 ንናይ መረዳእታ ኪኢላ
ሲቪል ሰርቪስ

ሪእቶ ይወሃበናልና  ናይ ኔትዎረክ ፀገም

ዝወሃብ ጥቅማጥቅሚ
 ናይ ሰርቨር ምቁርራፅ
ዝተሓተ እዩ፡፡
 S ቕ ftware ኣይወሃበናን
 ናይ Internet ፍጥነት
ትሑት እዩ

 ከከም ኩነታቱ ንውስክን  ነጋዶ፣ ተወከልቲ፣ ፍትሒ፣ ንግድን ኢንዳስትሪን ከተማ  ክልል ሪፖርትና ሪኢዮም  ኣብ ናይ ስራሕ  ዋሕዲ ሓይሊ ሰብ ስለዘሎ  ናየ ICT ፀገማት ኣለዉና
ንቅንስን ኢና (ንኣብነት ቲን ልምዓት፣ ዩኒቨረሲታት (cost sharing)፣ ማይን ሞያዊ ሪኢቶ ብፅሑፍ ብርኪ(structure) ኣሎ ስራሕ ደሪብካ (computer, printer,
ቁፅሪ ንበዓል ዋና ዝገልፅ መኣድንን፣ ማሕበራዊ ጉዳይ፣ ደደቢት ማይክሮ ይህቡና እዮም፣፣ ዝተቀመጠ ኣብ ምስራሕ network resources)፣
እንተዘይኮይኑ ነስተኻክል፣ ፋይናንስ፣ ቲ.ቪ.ቲ፣ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ፣ ጉዳይ  ክልል ኣታዊናን ትልሚናን ተግባር የለን  ዓቅሚ ዉስኑነት ምህላው  ናይ መረዳእታ መዐቀቢ
ናይ መረዳእታ ኬዝ ቲም ማናእሰይ ብርኣይ ግብረ መልሲ (ንኣብነት ብስራሑ ኣቅሑት የለን (ኣብነት
ዘየካተቶ እንተሃልዩ  ይህቡና እዮም፡፡ ዓቂንካ ተወሳኪ shelf)'
ይውሰክ) (Bonus) ክፍሊት  ናይ ICT ፀገማትኣለዉና
እቶት

ኣብ ፅሑፍ ኣሎ ግን (computer, printer,

ኣይትግበርን) network resources).
 ናይ መረዳአታ  TIN Machine ኣብ ወረዳና
ኪኢላን ናይ ስራሕ የለን
ዕበየት የለን፡፡  ናይ መጓዓዝያ ሕፅረት
 መረዳእታ ኣማሓዳሪ
ዘይምህላው፡፡

27
ሴክተር ዝውሰክ ዝቅነስ መረዳእታ ብተወሳኺ ናይቲ ሴክተር መረዳእታ ተጠቀምቲ ኣካላት ካብ መረዳእታ ተጠቀምቲ
እንተሃልዩ ላዕለዎት ኣካል ዝወሃብ ሙያዊ
ሪኢቶ ናይ ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ዝረኣዩ ፀገማት

ፖሊሲ ተንከፈ ሓይሊ ሰብ ዝመልከት ኣቅርቦት ዝምልከት

 ከከም ኩነታቱ ንውስከክን  ገበርቲ ሰናይ፣ CSA፣ ምርጥ ዘር ድርጅት፤ ኮሌጃት፣ ፌደራል  ናይ መረዳእታ ናይ ቁፅሪ  ናይ ልምዓታዊ  ዋሕዲ ሓይሊ ሰብ ኣሎ  ናየ ICT ፀገማት ኣለዉና
ንቅነሰን ኢና ሕርሻ ሚኒሰተር፣ ዩኒቨርስቲታት፣ ጉዳይ መናእሰይን ስፖርትን፣ ኣፈላላይ ክህሊ ከሎ ትልሚ ኪኢላ ኣብ  ናይ ICT ፍልጠት ይሓፅር (computer, printer,
ገ/ልምዓትን

 ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ክነስተኻኽል ሪእቶ ይወሃበና፡፡ ናይ መረዳአታ ኪኢላ እዩ network resources).

ሕርሻን

ስለዝሰርሕ ናይ   ናይ መጓዓዝያ ሕፅረት

ስራሕ ብርኪ ገልፂ  ናይ GPS ዘይምህላው
ዘይምኳን፣  ናይ መጓዓዝያ ፀገም

 ከከም ኩነታቱ ንውስከክን  ቤ/ት/ፅ ሕወሓት፣ ኩሎም መንግስታዊ ቤት ፅሕፈታት፣ ቀይሕ  ናይ ቁፅሪ ስሕተት  ናይ መረዳእታ ኪኢላ  ዋሕዲ ሓይሊ ሰብ፣  ናይ ኔትዎረክ ምቁርራፅ
ንቅነሰን ኢና መሰቀል፣ እንተሃልዩ ካብ ክልል ስራሕ ደረጃኡ/ብርኪ  ኣብ ዕዳጋ ሰራሕተኛ ፀገም
ሲቪል ሰርቪስ

 መአረምታ ይህቡና ዘተሓተ ምኳን ዘይምርካብ  ናይ ሰርቨር ፀገም

 ናይ መሃያ ኣፈላላይ
 ናይ ሰራሕተኛ ፍልሰት  ናይ Internet ፍጥነት
ምስ ናይ ካልኦት
ሴክተራት እንትርአ
ተሑት እዩ

 ከከም ኩነታቱ ንውስከክን  ሕርሻ፣ ርክብ ህዝቢን መንግስቲ፣ ጉዳይ መናእሰይን  ገበርቲ ሰናይ ድማ ናይ  ናይ መረዳአታ ኪኢላ  ናይ ዓቅሚ ድሩትነት  ናይ ICT ፀገም ኣሎ
ንቅነሰን ኢና ስፖርትን፣ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ, ንግዲን እንዱስትሪን፣ መፅናዕቲና ሓቃውነት ስለ ኣብ ስትራክቸር ምህላው  ብሰንኪ ሕፅረት መጓዓዝያ
ማሕበራዊ ጉዳይ

 እቶት፣ ፓርላማ ህፃናት፣ ደኣንት, ገበርቲ ሰናይ፣ ቲቪቲ፣ ዝጠራጠሩ ዘይምህላው ዝድለ መረዳእታ ኣይእከብን
ሰራሕተኛን

ጥዕና፣ ማይን መኣድንን፣  ዘይተማልአ መረዳእታ 

ንክማላእ ሪእቶ ይዋሃበና
 ናይ ቁፅሪ ምዝባዕ እንተጋጥመና
ሪእቶ ይወሃበና

 ከከም ኩነታቱ ንውስከክን  ናይ ወፃኢ ዜጋታት፣  ኣብ ዝንልእኾ ስታቲስቲካል  ናይ መረዳአታ ኪኢላ  ናይ ዓቅሚ ድሩትነት  ናይ ICT ፀገም ኣሎ
ንቅነሰን ኢና  ተመራመርቲ፣ ዩኒቨርስቲታት፣ ማሕበር መናእሰይ፣ ቤት ምክሪ፣ መረዳእታ ሪእቶ ይወሃበና; ኣብ ዝምልከቶ ቦታ ምህላው  ናይ ኮምፒዩተር ዕፅረት
 ርክብ ህዝቢን፣ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ፣ ደ.ኣ.ን.ት  ኣብ መረዳእታ መአከቢ ቅጥዒ ኣይምደብን  በዓል ሙያ ዘይምህላው  መረዳእታ ንምቕራፅ
ቱሪዝም

ሪእቶ ይወሃበና  ኣብ ስትራክቸር ጠመተ  ናይ GIS በዓል ሙያ የለን ዝጠቅም ቪድዮን ካሜራን
ኣይተገበረን  ዘይምህላው
  ናይ ኢንተርኔት ዘይምህላው


28
ሴክተር ዝውሰክ ዝቅነስ መረዳእታ ብተወሳኺ ናይቲ ሴክተር መረዳእታ ተጠቀምቲ ኣካላት ካብ መረዳእታ ተጠቀምቲ
እንተሃልዩ ላዕለዎት ኣካል ዝወሃብ ሙያዊ
ሪኢቶ ናይ ሜላ ምሕደራ መረዳእታ ዝረኣዩ ፀገማት

ፖሊሲ ተንከፈ ሓይሊ ሰብ ዝመልከት ኣቅርቦት ዝምልከት

 መበዛሕቲኡ ጊዜ ምጥማር  መሬት ኣጠቃቅማ፣ ጉዳይ  ብሱፐርቪዝን መልክዕ  ናይ ስራሕ ብርኪ  ፍልሰት ሰራሕተኛ ምህላው  ናይ ትራንስፖት ፀገም
ኮይኑ ግን ከከም ከጁነታቱ መናእሰይ፣ማሕበራት፣ሊግ፣ጉ/ደ/ኣንስትዮ፣ኮንስትራክሽንን መረዳእታ ኣፈላላይ ንዕሸል ከተማታት  ናይ መረዳእታ ኪኢላ ኣብ  ናይ ኢንተርኔተ ፀገም
ንግዲ ኢንዱስትሪ ከተማ

ንውስክ ንቅንስ ትራንሰፖርትን፣ማይን ኢነርጂን፣ጥዕና፣ ሓፋሽ ማሕበራት፣ እንትፍጠር ሪእቶ ይህቡና፣ ጠመተ ኣይሃበን ዕዳጋ ኺኢላ ዘይምርካብ  ናይ ኮምፒዩተር ዋሕዲን
ቤት/ፅ/ት ሕወሓት፣ ሰራሕተኛ ማሕበራዊ ጉዳይ ፣እቶት፣  ኣብ ናይ መሬት ዳታቤዝ!  ናይ ስራሕ ብርኪ ፀገም   ናይ ገጠር ወረዳታት
ልምዓት

ጉ/መናእሰይ፣ ጉ/ደ/እንስትዮ፣ ፣ሕርሻ፣ ጥዕና፣ ቲቪኢቲ፣ ንግዲ ምሕዳስ ሪኢቶ (ንመረዳእታ ጠመተ መረዳእታ ናብ ክልል
ደደቪት ማይክሮፋይናንስ፣ ሊጋትን ማሕበራትን፣ መንግስቲን፣ ይህቡና ኣይህብን!ነባራዊ ንምሕላፍ ናይ ስልኪ ፀገም
ማሕበራት ነጋዶ፣ ባንክታት፣ ጎረባብቲ ክልላት  ኣብ ዝነቕርቦ ትልንምን ኩነታት ኣየገናዝብን)  ኣብ ከተማ ወረዳታት ናይ
ፍፃመን ሪኦም ገምጋም  ሰርቨር ምቁርራፅ
ይህቡና

 ከከም ኩነታቱ ይውሰክ  ጉ/መናእሰይ፡ጉ/ደ/ኣንስትዮ፣ርክብ ህዝቢ  ፍፃመና ምስ ናይ ትልምና  ናይ ሰራሕ ብርኪ ግልፂ  ናይ ዓቅሚ ድሩትነት  Internet, fax, c ቕ mputer
ይቅነስ ኣረጋጊፆም ሪእቶ ይህቡና፡ ኣይኮነን! ናይ መሃያን  ኣብ ዕዳጋ ዝድለ ሓይሊሰብ printer ዘይምህላው
ቲ.ቪ.ኢ.ቲ

ጥቅማጥቅሚን ዘይምርካብ  ናይ ICT ፀገም

ኩነታት ዘበረታትዕ
ኣይኮነን

29