‫‪ 5‬نشانه هیأتمدیره ناکارامد‬

‫خرداد ‪1402‬‬

‫ســــــــــــــــــارا مهــــــــــــــربانی‬
‫مشاور و مدرس راهبری (حاکمیت) شرکتی‬

‫‪Sarah Mehrabani‬‬
‫صفحه ‪ 1‬از ‪3‬‬
‫‪ 5‬نشانه هیأتمدیره ناکارامد‬

‫چندی پیش در یکی از کارگاههای مفاهیم پایه راهبری (حاکمیت) شرررک‪،‬یی یکی از اایررای هیأتمدیره حاضررر در‬
‫کارگاه پرسید‪« :‬از کجا م‪،‬وجه شویم هیأتمدیرهی درست امل نمیکند و به اصالح اامیانه جایی از کار میلنگد؟»‬
‫در لحظهی موضررررررواات مب‪ ،‬فی به سهنم رسررررررید که هر کدا یاد ور یک نقطه قابل بهبود در ترکیب هیأتمدیره‬
‫بودی لاا برای اینکه پاسربی که میدهم تا حد مناسربی جامییت داشر‪،‬ه باشردی از ایشراا اجازه‬ ‫یک شررکت اا‬
‫اواس‪،‬م که تا ج سه تی کارگاه به من فرصت بدهند که روی پاسخ فکر کنم‪.‬‬
‫در مجموع اوامل و نشررررانههای مب‪ ،‬ف و م‪،‬عددی وجود دارد که ظهور نها میتواند حاکی از ام کرد نامناسرررب و‬
‫ناکارامدی ترکیب هیأتمدیره باشرد ولی چند نشرانه اب‪،‬دایی و ظاهری وجود دارد که تقریبا ب بر اسراج تجربه منی‬
‫در تما نمونههای هیأتمدیرههای ناکارامد یا در مسیر ناکارامدی مش‪،‬رک است‪.‬‬
‫لاا امیدوار به اشر‪،‬راکگااری نها منجر شرود اگر ایرو هیأتمدیره هسر‪،‬ید و با این نشرانهها مواجه میشرویدی‬
‫در اسررررررع وقت راهکاری برای اصرررررالح و پیشرررررگیری از افو هیأتمدیره به ورطه ناکارامدی بیندیشرررررید‪ .‬الب‪،‬ه در‬
‫پست بعدی سیی میکنم به راهکارهای پیشنهادی به منظور پیشگیری و یا رفع موارد مطرحشده نیز بپرداز ‪.‬‬

‫‪ .1‬اد توانایی در تصمیمگیری قاطع‬

‫اصروً ب هدف اصر ی هیأتمدیره این اسرت که ب‪،‬واند تصرمیماتی بگیرد که به نفع شررکت باشرد‪ .‬اگر ن‪،‬واند این کار‬
‫را انجا دهدی در انجا اصر ر یترین وظیفه اود یعنی حفاظت از منافع سینفیاا از جم ه سرررهامداراا شرررکسرررت‬
‫میاورد‪.‬‬
‫ریشره این موضروع میتواند به موضرواات مب‪ ،‬فی برگردد ولی شرایعترین مواردی که من با نها براورد داشر‪،‬ها‬
‫ابارتند از‪:‬‬
‫ج سرات هیأتمدیره ارصره تقابل فردی اایرا اسرت و به تدریا پافشراری بر مواضرع و ح‪،‬ی نفع شربصریی‬ ‫•‬
‫بااث شررررده نفع شرررررکت و سینفیاا فراموش شررررود‪ .‬ج سرررره هیأتمدیره نباید تبدیل به ارصرررره تقابل‬
‫فردیی رسیدگی به اا‪،‬الفات و تسویهحسابهای شبصی اایا با هم شود‪.‬‬
‫هیأتمدیره فاقد سررراا‪،‬ار و فرایند مشررربصررری اسرررت‪ .‬نه دسررر‪،‬ورج سرررهای وجود دارد و نه زماابندی در‬ ‫•‬
‫ج سررات مینایی پیدا میکند‪ .‬در ن‪،‬یجهی تصررمیمات مهم به طور مکرر به تعویق میاف‪،‬ند و سینفیاا از‬
‫منابع انسانی سازماا گرف‪،‬ه تا مش‪،‬ری و سهامدار روز به روز از هیأتمدیره ناامیدتر میشوند‪.‬‬
‫هیأتمدیره به اود شررررک دارد‪ .‬به ابارتی هی کدا از اایررررای هیأتمدیره حاضررررر نیسررررت مسررر ولیت‬ ‫•‬
‫پیشربرد یک موضروع مشربا را به اهده بگیرد و یا در حوزه ااصری از اود اب‪،‬کار امل نشراا دهد‪ .‬این‬
‫موضروع به ویزه در حوزههایی که نیاز به تبصرا ااصری دارد م ل موضرواات تدوین اسر‪،‬راتری در حوزه‬
‫مب‪ ،‬ف از جم ه تحو دیجی‪،‬ا و یا موارد مشررررابه به طور قابل محسرررروسرررری به چشررررم میاورد‪ .‬در این‬
‫موارد اغ رب هیرأتمدیره بدوا اینکره زحمرت اسررررررر‪،‬فراده از مشررررررراور بیرونی در این حوزه را به اود بدهدی‬
‫دسررررررر‪،‬هجمیی و با اتکا به دانش محدود و اغ ب نداشررررررر‪،‬ه اود تصرررررررمیم جمیی گرف‪،‬ه و به مرح ه اجرا‬
‫میگاارند‪ .‬و بیچاره مدیرااملی تیم مدیری‪،‬ی و ‪!...‬‬

‫‪ .2‬هیأتمدیره بدوا چالش‬

‫در گاشرررررر‪،‬هی هیأتمدیرههای سررررررن‪،‬یی بدوا چالش بودا را مزیت ت قی میکردند‪ .‬در واقع به نظر میرسررررررد در‬
‫گاشر‪،‬ه تعریف از هیأتمدیره اوب هیأتمدیره اصرالحا ب «ب هقربااگویی» بوده اسرت بدوا دغدغه و چالش پای‬
‫هر موضوع پیشنهادی از سوی مدیراامل را امیا میکرده است‪.‬‬

‫‪Sarah Mehrabani‬‬
‫صفحه ‪ 2‬از ‪3‬‬
‫‪ 5‬نشانه هیأتمدیره ناکارامد‬

‫امرا امروزه و در فیرررررررایی کره صرررررررحبرت از راهبری اوب یرا همراا ‪ Good Governance‬اسرررررررتی پرارادایم شررررررریفت‬
‫محسرروسرری رد داده اسررت و رویکرد قب ی ناکارامد ت قی میشررود و اتفاقا می‪،‬قد هسرر‪،‬یم که ج سرره هیأتمدیره‬
‫جوًنگراه تجربره و مهرارت اایرررررررای هیرأتمردیره اسرررررررت‪ .‬هیرأتمردیره اوبی رمرانی یرا هر نچره نرامگرااری میکنیم‬
‫هیأتمدیرهای اسررررررت که طرحها و تصررررررمیمات را به چالش بکشرررررردی موضررررررواات را از زوایای مب‪ ،‬ف نگاه کندی‬
‫ایدههای جدید را با غوش باز بپایرد و نسبت به هرگونه تغییر و چالشی گشوده باشد‪.‬‬
‫االصه اگر در ج ساتهیأتمدیره شما بدوا چالش و دغدغه و بحث ااصی سپری میشودی میتوانید با اح‪،‬ما‬
‫باًیی اطمیناا داشر‪،‬ه باشرید که شررکت شرما فرصرتهای بیشرماری را از دسرت داده و ریسرکهای جدی موفقیت‬
‫و تداو بقای شرکت شما را تهدید میکند‪.‬‬

‫‪ .3‬شکلگیری هیأتمدیره ای کوچک در د هیأتمدیره اص ی‬

‫همه ما حداقل یک بار تجربه حیررور در گروههای واتس پی یا ت گرامی را داشرر‪،‬هایم‪ .‬دقت کردهاید که گاهی چند‬
‫نفر از اایررررررررای گروه بره دلیرل سررررررررابقره شررررر رنرایی قب ی و یرا االیق مشررررررر‪،‬رکی چنراا گروه را تبردیرل بره صرررررررحنره‬
‫اوشوبشهای فردیی حمایت بیرویه از نظرات یکدیگر و ‪ ...‬میکنند که نااود گاه سرررایر اایرررا منفیل شرررده و‬
‫بعیا ب اقدا به تشکیل گروه دیگری بدوا حیور دس‪،‬ه او میکنند‪.‬‬
‫این موضرررروع به سررررادگی در هیأتمدیرهها نیز اتفاق میاف‪،‬د؛ به شرررربصرررره بارها شرررراهد گروههای فکری ثابت در‬
‫هیأتمدیره بودها که پیش از ورود به ج سررررررهی اصررررررطالحا ب با یکدیگر ًبی نمودهی ج سرررررراتی را برگزار کرده و در‬
‫نهایت به تصرمیم مشربصری رسریدهاند‪ .‬لاا در ج سره هیأتمدیره اصرال ب فیرای گف‪،‬گو و اظهارنظر برای سرایر اایرا‬
‫به وجود نیامده و گویی تصرررمیم هیأتمدیره از قبل گرف‪،‬ه شرررده و صررررفا ب در ج سررره هیأتمدیره به سرررایر اایرررا‬
‫اطالعرسانی میشود‪.‬‬
‫در مجموع وجود تعامل مؤثر بین اایررررررای هیأتمدیره و ارتباطات شررررررفاف و بر مبنای صررررررداقتی یکی از مزایا و‬
‫اهر های کارامدی هیأتمدیره اسررت‪ .‬اگر در د هیأتمدیره شررمای هیأتمدیره دیگری شررکل گرف‪،‬ه که ج سررات‬
‫اود را پنهانی برگزار و به جمعبندی میرسدی ترکیب هیأتمدیره شما در س‪،‬انه افو به ورطه ناکارامدی است‪.‬‬

‫‪ .4‬داالت بیش از حد در امور اجرایی روزمره شرکت‬

‫این مورد یکی از چالشهای اصرر ی و پرتکراری اسرررت که به انواا مشررراور در هیأتمدیرهها با ا مواجه هسررر‪،‬م‪.‬‬
‫همواره از هیأتمدیرهها اواسر‪،‬ها این موضروع را به ااطر داشر‪،‬ه باشرند که «شرما به انواا هیأتمدیره در کنار‬
‫تیم اجرایی هس‪،‬ید نه ببشی از نها»‪.‬‬
‫به طور ک ی هیأتمدیره باید از داالت در امور جاری و روزمره شرکت اودداری کند؛ در غیراینصورت این موضوع‬
‫مانع ایجاد نگاه کالا و تفکر اسرر‪،‬راتریک در هیأتمدیره اواهد شررد و توانایی نها را برای جهتدهی اسرر‪،‬راتریک‬
‫به سمتوسوی حرکت شرکت محدود و بعیا ب از بین اواهد برد‪.‬‬
‫ح‪،‬ی در مورد اایرررررررای موظف هیأتمدیره همواره پیشرررررررنهاد میشرررررررود که رییس هیأتمدیره به طور جد از این‬
‫موضررررروع که اایرررررای موظف اصرررررطالحا ب با کاله هیأتمدیرهگی وارد ج سرررررات شرررررده و با دیدی باز و ب ندمدت به‬
‫موضواات نگاه میکنندی اطمیناا پیدا کنند‪.‬‬

‫‪Sarah Mehrabani‬‬
‫صفحه ‪ 3‬از ‪3‬‬
‫‪ 5‬نشانه هیأتمدیره ناکارامد‬

‫‪ .5‬اغ ب اایا در ج سات هیأتمدیره حاضر نمیشوند‪.‬‬

‫این یک واقییت اسررت که برای از اایررای هیأتمدیرهی برند فردی اودشرراا نسرربت به برند شرررکت در اولویت‬
‫قرار دارد و اصررروً ب پوزیشرررن هیأتمدیرهگی شررررک‪،‬ی را در رزومه اود داشررر‪،‬ن اولوی‪،‬شررراا اسرررت و نه ایفای نقش‬
‫موثر در قامت ایو هیأتمدیره‪.‬‬
‫نشانههای بارز این موضوع اد حیور نها در اغ ب ج شات هیأتمدیرهی مشارکت ناچیز در تدوین اس‪،‬راتری و‬
‫یا حل مسائل طرحشده در ج سات هیأتمدیره است‪.‬‬
‫الب‪،‬ه یکی از دًیل دیگر این موضوع میتواند اد وجود ظرفیت کافی در این اایا باشد که در چند پست قب ی‬
‫واژه ‪ Overboarded‬به این مقوله و اهمیت ا پرداا‪،‬ها ‪.‬‬ ‫مفصل در اصو‬
‫در مجموع چنانجه ایررررو هیأتمدیرهای هسرررر‪،‬ید و به ویره اگر ریاسررررت هیأتمدیرهای را به اهده داریدی مراقب‬
‫این نشانهها در اایا باشید‪.‬‬

‫موارد فوقی مواردی بود کرره بررا توجرره تجربرره من در حوزه راهبری (حرراکمیررت) شررررررررک‪،‬یی وجرره مشررررررر‪،‬رک اغ ررب‬
‫هیأتمدیرههایی بوده اسرت که یا ناکارامد بودهاند یا در شررف ناکارامدی‪ .‬طبیع‪،‬ا ب با مشراهده این االیمی باید در‬
‫رفع این چالشها وجود دارد‬ ‫اسرررع وقت دسررت به کار رفع و تدوین راهکار شررد‪ .‬روشهای م‪،‬عددی در اصررو‬
‫که امدتا ب بسر‪،‬گی به ریشره موضروع دارد‪ .‬اما در پسرت بعدی سریی میکنم به چند راهکار امومی تجربهشرده در‬
‫این حوزه اشاره کنم‪.‬‬

‫‪Sarah Mehrabani‬‬