DUS’ta Sorulma Potansiyeli

Yüksek Konular
DUSTIME Mikrobiyoloji

Ribozom yapıları

Prokaryot 3 + 5! 7

Ökaryot 4 + 6! 8
Bakterilerin boyanması
Gram boyama (KLAS) ve EZN boyama ve Floresans boyama

3 4
 Antibiyotiklere direnç mekanizmaları tablosu
Bakterilerin sınıflandırılmasında en önemli
yöntem; 16 s ribozomal RNA analizidir.
Proteosomik analiz yöntemi MALDI –TOF MS
5 • Eritromisin, tetrasiklin
1. İlacın hedefinde değişiklik olması
İlacın hedefinde (30s) Ribozomal proteinlerde değişiklik
Beta laktamlar PBP değişikliği ya da yeni PBP sentezi
Eritromisin ve klindamisin Ribozomal RNA’nın metilasyonu (23s rRNA!MLS)
Florokinolonlar DNA giraz enziminde değişiklik
Rifampin RNA polimeraz enziminde değişiklik
Sülfonamidler ilaçtan etkilenmeyen yeni dihidropteroat sentetaz enzimi sentezi
16s rRNA metilasyonu aminoglikozit direnci yapar (yeni bir direnç mekanizması !!!!)
Trimetoprim ilaç yan etkilenmeyen yeni dihidrofolat redüktaz sentezi
Vankomisin Hücre duvarındaki pepitte değişiklik
2. İlacı inaktive eden enzimler sentezlenmesi
Aminoglikozitler, asetiltransferanz, nükleotidiltransferaz ve fosfotransferanz
Beta laktamlar Beta laktamazlar
Kloramfenikol, Asetiltransferaz
3. Bakteri içine giren ilaç miktarının azaltılması
Duvar Permebilitesinin azalması veya dış membran proteinlerindeki değişiklikler
• Beta laktamlar, kloramfenikol, kinolonlar, tetrasiklin, trimetoprim
4. Aktif pompalama ile ilacın dışarıya atılması veya yeni bir membran transport sistemi
6

Yandal 2019
• Sağlık personeline Rutin Önerilen Aşılar:
• Hepatit B
• İnfluenza
• MMR
• Su çiçeği
• DTaB
• Meningokok*
• Hepatit A*

7 8

 Faz kontrast mikroskobu,

• Mikropların iç detaylarının incelenmesini sağlar. Bu
mikroskopi biçiminde, paralel ışık demetleri farklı yoğunluktaki
nesnelerden geçerken, bir demetin dalga boyu diğer ışık
demetine göre “faz”ın dışına çıkar. Kondansatörde ve objektif
lenste halka şeklindeki halkaların kullanılmasıyla, fazdaki
farklılıklar büyütülür, böylece faz içi ışık, faz dışı ışıktan daha
parlak görünür.
• Bu, organizmanın veya örneğin üç boyutlu bir görüntüsünü
oluşturur ve iç yapıların daha ayrıntılı analizine izin verir.
9 10

Opsonizasyon • Organizma kapsüllü bakterileri

fagosite etmek için bakterileri
kaplayan yapılara opsonin
denir.
• En önemli opsoninler C3b ve
IgG ‘dir

11 12



 Dalak
En sık rastlanılan kompleman defekti
C2 eksikliğidir
• Dalakta bulunan Marginal zon B
hücreleri polisakkarit yapıdaki
C5, 6, 7, 8 eksikliğinde özellikle
antijenlere kısa sürede IgM
türünde antikor sentezler. Kompleman Neisseria (Gonokok ve meningokok)
• Dalağı olmayanlarda polisakkarit
kapsüllü bakterienfeksiyonuna bozuklukları bakteriyemi sıklığı artar.
yatkınlık fazladır.
• Dalak’ta T lenfositlerin
bulunduğu alana PALS
(periarterioler lenfatik kılıf)
C3 eksikliğinde: Piyojenik sinüs
denilir enfeksiyonları artar.

13 14

Stafilokoklarda Metisilin direnci Streptokoklara bağlı

immun hastalıklar
MRSA Akut Romatizmal Ateş

• M proteini kalp kası

• MecA geni mobil genetik elemandır. (Kaset sarkolemması çapraz rx
kromozom)
• Metisilin direncinin laboratuvar tanısı Sefoksitin • Tip II aşırı duyarlılık
direnci ile konulur
• Major kriterler: AKSES
• MecA geni içeren suşlar PBP yerine PBP2a üretir
Artrit,Kardit,Sydenham
• Hiçbir beta laktam etkili değildir
koresi,Eritema marginatum,
• Tedavide:
Subkutan nodüller
• 5. kuşak sefalosporinler(seftarolin,seftabiprol)
• Vanko Teiko Linezolid Tigesiklin Daptomisin 15 16
kullan

 Akut Romatizmal Ateş

JONES KRİTERLERİ 2015
Düşük Riskli (okul çağında 2<100.000 ARA) Yüksek Riskli (okul çağında 2>100.000 ARA)
Şarbon tanı
MAJOR
Kardit Kardit • Besiyerinde hemoliz yapmaz,
Poliartrit Monoartrit ya da poliartrit veya poliartralji
medusa saçı koloniler
Kore Kore
EM EM
Subkutan nodül Subkutan nadül
MİNOR
Ateş > 38.5 Ateş > 38
ESR> 60 mm/saat ESR >30
CRP≥ 0.3 mg/dL CRP≥ 0.3 mg/dL
Uzamış PR aralığı Uzamış PR aralığı

17 18

Clostridium botilinium ,butyricum, baratii, argentinese

• Sporlar topraktan bulaşır
• Az kaynayan konservenin değişilmez lezzeti
• 100C’de 20 dk kaynatarak bakteri sporları öldürülebilir
• Yüksek tuzda üreyemez

• Toksin üretimi faj kontrolünde (DESK-B)

• Nöromuskuler kavşakta Asetilkolin salgılanmasını
inhibe eder!! flask paralizi yapar
• Botilismus toksini A,B,E insanda hastalık
yapar

19
• SNARE proteinleri 20

 Clostridium difficile
Synaptobrevin • Psödomembranöz enterokolit yapar
• Hastane kaynaklı ishallerin en sık
etkeni
SNARE proteinleri
inhibe edilir
SNAP-25 • Feko-oral bulaş
• Toksin A : tutunmadan sorumlu, sitotoksik etkisi
mevcut

• Toksin B : sitotoksin (psödomembran

Syntaxin gelişiminden sorumlu)
• En çok suçlanan antibiyotik!KLİNDAMİSİN

21 22

• TANI ! Dışkıda Toksin A ve B’yi göstermek için ELISA

ve PCR testleri mevcut
• Hücre kültüründe sitopatik etki! Altın standart
• CCFA besiyerinde üreyebilir (sikloserin-sefoksitin frukoz)

23
23 24

 Mycobacterium tuberculosis Archanobacterium

Tedavi haemolyticum
• İzoniazid, Rifampisin, Pirazinamid, Etambutol,stretptomisin (PİREs) • Gram (+) basil.
• INH ve RIF 6 ay , ETB ve Pirazinamid ilk 2 ay verilir • Beta hemoliz yapar
• Üç hafta tedaviden sonra balgam negatif olmalı! değilse direnç • Boğazda enfeksiyon yapar.
testleri!
• Penisilin, sefalosporin, makrolid veya vankomisin
gibi antibiyotikler kullanılabilir.

25 26

Legionella DETAY SPOT:

L.pneumophila: • S.agalactie, Listeria, Legionella,
• Pnömonilerin %90’ından L.pneumophila Campylobacter jejuni Hippuratı
sorumludur hidrolize eder.
• L. pneumophila tip–1 idrarda antijen testi ile
saptanabilir.
• Lizis santrifügasyon yöntemi ile
• PCR ve DFA ile tanı konulabilir Bartonella türleri, Legionella türleri,
• Na ve P düşük, Laktat dehidrogenaz (LDH) yüksek filamentöz bakteriler ve dimorfik
olarak saptanır mantarlar çalışılır
• Hippüratı hidrolize edebilir

27 28

 Tularemi formları • Gram negatif kapsüllü kokobasil

• Etkeni üretmek tehlikelidir! Sınıf III biyogüvenlik
önlemleri gerekir
• Francis besiyeri // BCYE besiyeri (Legionella)
1. Ülseroglandüler form: Dünyada en sık, bakterinin vücuda girdiği yerde ülser ve • Ortak özellikleri SİSTEİN İÇERMELERİ.. (legionella ,
fistülize olabilen LAP Francisella francisella)
2. Orofarengeal form: Ülkemizde en sık. Kontamine suların içilmesi sonucu . Servikal tularensis • Serolojik tanısı Mikroaglütinasyon testinde ≥1/160
pozitif
LAP veya tonsillit tablosu Tanı&Tedavi
Tedavi:
3. Glandüler: ülser yok, LAP+
4. Oküloglandüler: konjuktivitli
• Streptomisin (Türk Tabipler Birliği Vakfı)
5. Respiratuar: İnhalasyonla laboratuvar enfeksiyonu veya biyoterör saldırısı • Beta laktam grubu antibiyotiklere dirençlidir
6. Tifoidal form: Mortalitesi en yüksek (LAP yok, sepsis semptomları)

29 30

• Pansitopeni dikkat çekicidir

• 1.hafta!Kan ve Kİ // 2.hafta! dışkı ve
idrar’dan izolasyon şansı daha yüksek
• Serolojik tanıda Gruber Widal testi
Tifoidal • Ksiloz-Lizin Deoksikolat agar, Hektoen
Enterik agar, Salmonella,Shigella seçici
Salmonella besiyeri, Deoksikolat sitrat agar
tanı ve tedavi

• TEDAVİ: Kinolon//ampisilin//TMP-SMX
• Kinolon direnci PEFLOKSASİN ile bakılır

31 32

 Yersinia pestis
Yersinia pestis
• Laboratuvar Tanısı
• VEBA etkeni (Kara ölüm) • Gram ile bipolar boyanır ve çengelli iğne gibi görülür.
• Birincil rezervuarı fareler • Yersinia pestis tanısında CIN (Cefsulodin-Irgasan-Novobiocin Agar)
seçici besiyeri
• Fare pireleri veya inhalasyon ile • Pozitif olan testleri: katalaz, glikoz, trehaloz
bulaşır • Negatif olan testleri: oksidaz, laktoz, indol, sitrat, üre, hareket (25 ve
• Pestisin salgılayarak! 37°Cde hareketsiz)
Plasminojeni aktive ederek
kanamalar yapar
33 34

Yersinia pestis Virülans Faktörleri

Vibrio cholerae - Klinik
• F1 kapsüler protein kapsül
• V-W antijeni Plazmid ile • Ateş, Karın ağrısı ve tenezm
kodlanır olmaz
• Sepsis ile ilişikili • Pirinç suyu ishal (Dışkıda kan
• Tip 3 sekresyon sistemi ve lökosit olmaz)
• İnsandan insana bulaşır,
• Siderofor özellikle yaz aylarında pis
• Fibrini parçalama özelliği sulardan
• Kolerada karantina gerekir
35 36












 V.cholerae Tanı ve Tedavi
• Hızlı hareket eden, kıvrık, polar flajellalı
• Alkalen peptonlu suda üretilir
• TCBS agarda ürer
• Mide asiditesi düşüklerde hastalık riski
yüksek

• Tedavi tetrasiklin ve kinolon

37 38

Prionlar
Artropod ilişkili
bakteriyel hastalıklar
• Kene: Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii, – Western blot ile 14-3-3 proteininin
Borrelia afzelii, Coxiella burnetii, Ehrlichia ve saptanması ve tau proteininin analizi
Anaplasma türleri – Protein Misfolding Cyclic
• Pire: Rickettsia typhi, Yersinia pestis Amplification Assay” (PMCA) (Protein
• Bit: Rickettsia prowazekii, Bartonella Yanlış Katlanması Siklik
quintana, Borrelia recurrentis Amplifikasyon Analizi)’
• Akar: Rickettsia akari, Orientia tsutsugamushi – “real-time quaking-induced
• Tatarcık: Bartonella bacilliformis (Carrion conversion” (gerçek zamanlı
hastalığı,oroya ateşi) titremeye bağlı dönüşüm) (RT-QuIC)

39 40



Viral tanı- İnklüzyon cismi araştırılması

41 42

Sayfa 228

Tümör virüsleri Viral tutunma proteinleri

43 44
 PCR
Tedavi
• Favipravir: Bir nükleotid analoğudur

• Remdesivir: Bir monofosfat öncüsüve adenozin analoğu
ilaçtır

• Tocilizumab: Rekombinant IL-6R antikorudur.

• Bamlanivimab: SARS-CoV-2 spike proteinine karşı
yönlendirilen bir IgG monoklonal antikoru

• Bamlanimumab ve etesevimab kombinasyonu: Aerosol
olarak kullanılan monoklonal SARSCoV-2 spike antikoru

• Baricitinib ve ruxolitinib (Janus kinaz [JAK]
inhibitörleri): Sitokin salınımını inhibe ederler. 


45 46

Profilaksi- Yeni yaklaşım Herpes virüsler

47
47 48
 HDV

■ HBs Ag den oluşan bir zarf içinde

■ Kan ve cinsel temas

■ İnkübasyon 15-90 gündür

49 50

276

■ Aynı anda 2 infeksiyon gelişti ise

koinfeksiyon Paracoccidioides brasiliensis
■ Anti-HBc-Igm +
■ - hafif bir hepatit
• Mayası çok tomurcukludur (gemi dümeni görünümü).
• Hastaların %90 dan fazlası erkektir. Yani E/K oranı 9/1.
■ kronik HBV infeksiyonu üzerine (Kadın seks hormonları inhibe ediyor)

eklenirse (süperinfeksiyon) • Parakoksidiyidomikoz sülfonamidlerle tedavi edilebilen

tek sistemik mantar hastalığıdır.
■ Ağır bir klinik tablo ■ Anti-HBc-Igm -

■ Ko enf- Süper enf ayrımı: Anti-HBc-Igm ile

yapılır
51 52



 Coccidioides immitis
Coccidioides immitis

• Artrosporların solunmasıyla bulaşır • En sık öksürük, ateş ve göğüs ağrısı görülür

• Akciğerde sferül oluşturur • MSS’ni enfekte ederek menenjit yapabilir
• Sferüllerin rüptüre olmasıyla endosporlar • İmmünyetmezliklilerde reaktive olarak ateş, artralji, eritema nodozum ve eritema
serbest kalır ve hastalık yaygınlaşır
multiforme gibi belirtilerle seyreden çöl romatizmasına neden olur.
• Sferül keseleri ile enfekiyon yapar buna
atipik dimorfizm denir. • Progesteron ve östrojen C.immitis’in üremesini arttırır. Bu nedenle C.immitis
enfeksiyonları gebeliğin 3.trimestr’da artış gösterir.

53 54

Candida SPOT BİLGİLER Candida tedavisinde TUS SPOTLAR

• Candida glabrata yalancı hif oluşturmaz.
• Candida krusei flukonazole doğal dirençlidir. (KİNG)
• C.albicans ve C.dublinensis mısır unlu agarda klamidospor oluşturur.
• Candida glabrata ve Candida krusei’de azol direnci görülebilir.
• Candidaların enfeksiyonunda mannan testi ile serolojik tanıdan faydalanılır.
• Candida lusitanie ise amfoterisin B’ye doğal dirençlidir.
• C.albicans 42–45 ℃ sıcaklıkta üremesi ile C.dublinensis’ten, Sükrozu
• Candidemi olanlarda, damar kateteri var ise, kateter mutlaka çıkarılmalıdır
kullanmasıyla C.stellatoidea’dan ayrılır (biyofilm oluşumu nedeniyle)

55 56








 Zigomisetler
(Zigomikoz, Figomikoz, Tanı
Mukormikoz)
• En hızlı tanı yolu 90 derece dik açı ile dallanan, geniş,
düzensiz ve septasız hiflerin görülmesidir.
• Mukor sporları sporanjiyospor denilen keselerin içinde
• Özellikle diyabet, lenfoma, lösemi, bulunur.
uzun süreli steroit alanlarda ve • SORULACAK: Zigomikoz tanısı sadece kültüre
desferoksamin kullananlarda bu dayanılarak konulmaz, dokudan direk inceleme çok
hastalığa yatkınlık artar. kıymetlidir ve klinik bulgular da tanıda yardımcıdır.

• Mukorales kökenleri damarlara • SORULDU: Zigomikoz tanısı için serolojik test yoktur.
invaze olmayı sever. • YANDALDA SORULDU: Zigomikoz tanısı için doku
incelemelerinde dokuyu ezici cihazlar kullanılıp doku
bütünlüğü bozulmamalıdır.
• Hematoksilen-Eozin ile zigomikoz tanısı daha kolay konulur.


57 58

• Kuşların gübresinin solunması ve Havada

bulunan maya hücrelerinin solunması ile
bulaşır (Küvercin)
Tanı
• Polisakkarid kapsülü vardır
• Kapsülü çini mürekkebiyle tespit edilir
• Melanin pigmenti yapar (immun • Müsikarmin, direk kapsülü boyar
Cryptococcus sistemden kaçmasını sağlar). • Bird–seed agarda 3-4 günde melaninli
pigmenti yapar ve bu koloniler kahverengidir.
• Fenol oksidaz enzimi ve üreaz enzimi
neoformans vardır. • Melanin; Masson-Fontana ile boyanabilir
• AIDS lide menenjitin en sık • Fenol oksidaz testi pozitif
sebebi
• Akciğer enfeksiyonları yapabilir

59 60








 Giemsa ile kist duvarı

boyanmaz trofik Penicilium marneffei
şekiller boyanır.
«yeni adı Talaromyces»

• AIDS hastalarında tüberküloz benzeri bir tablo

Giemsa ile kist içindeki oluşturur
P.jirovecii sporozoitler görülür. • Dimorfiktir (kültürde küf, vücutta maya)
• SDA agarda ürerken kırmızı pigment yapar
• Maya formu ise, 37 C’de, makrofaj içinde
bulunur.
Gomori Metanamin • ateş, lenfadenopati, hepatosplenomegali,
gümüşleme kist lökositoz, anemi, öksürük,
duvarını boyar • Tedavi: Amfoterisin B kullanılır

61 62

Entemoeba hystolitica Serbest yaşayan amipler

• Barsak dışında Naegleria fowleri

• Beyin ve akciğer apseleri görülebilir
• Ameboma denilen mukoza kalınlaşması+
barsak granülomları en sık çekum ve çıkan
kolonda
• Tatlı sularda yüzme ile bulaşır (2/1.000.000)
• Burun!Olfactor sinir yoluyla!Beyin
• Beyin apsesi// Primer amip menenjiti
Ameboma
• Amfoterisin B ile tedavi edilir
• (Metronidazol verilmez aerop etkendir)

63

63 64



 Cyclospora cayetensis
• Ookistleri 8 mikron çapında
• Ookistler Otofloresans verir
• EZN + (2021) // AIDS’lilerde kronik ishaller
yapar
• Ookistler granüler yapıda
• Tedavi TMP-SMX

65
66

Çengelli solucanlar (Necator ve Ancylostoma)

• Doğu Karadeniz’de çay
tarlasında çıplak ayakla gezen
çiftçi
• Filariform larva deriyi deler
!kan!akciğer!trakea!GIS
• Ancylostoma duodenale GIS
• P.vivax ve P.ovale’de ! eritrositlerde Schüfner granülleri yoluyla doğrudan bulaşabilir
• P.malaria ! eritrositlerde Ziemann granülleri
• Kan emer! demir eksikliği..ek
• P.falciparum ! eritrositlerde Maurer lekeleri
• Hipokrom mikrositer anemi
• Falci Mau-ruf Ma-Zi-ye, Vivax ve Ovale Scha-ziye
67 68

69 70

71