Lý Thuyết Cân Bằng Hoá Học 1

CÂN BẰNG HOÁ HỌC
CHƢƠNG VI
Copyright © 1999 by Harcourt Brace & Company

All rights reserved.
Requests for permission to make copies of any part
of the work should be mailed to: Permissions
Department, Harcourt Brace & Company, 6277
Sea Harbor Drive, Orlando, Florida
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
• Phản ứng một chiều (pư hoàn toàn): = hay 
Ví dụ - KClO3 (r) = KCl(r) + 3/2O2(k)

• Phản ứng thuận nghịch (pư không hoàn toàn): ⇌
Ở cùng đk, pƣ xảy ra đồng thời theo hai chiều ngƣợc

nhau. Ví dụ - H2 (k) + I2 (k) ⇌ 2HI (k)
Phản ứng đồng thể - pư trong thể tích 1 pha
HCl(dd) + NaOH(dd) = NaCl (dd) + H2O(l)
Phản ứng dị thể -pƣ diễn ra trên bề mặt phân chia pha
Zn (r) + 2HCl (dd) = ZnCl2(dd) + H2(k)
Phản ứng đơn giản - pƣ diễn ra qua 1 giai đoạn
(1 tác dụng cơ bản) Ví dụ: H2(k) + I2(k) = 2HI (k)
Phản ứng phức tạp – pƣ diễn ra qua nhiều giai đoạn

( nhiều tác dụng cơ bản)
Các giai đoạn : nối tiếp , song song, thuận nghịch…
Định luật tác dụng khối lượng (M.Guldberg và P. Waage )
Ở nhiệt độ không đổi, phản ứng đồng thể, đơn giản:
aA + bB = cC + dD
Tốc độ phản ứng : v = k.CaA.CbB
Định luật này nghiệm đúng cho các phản

ứng đơn giản và cho từng giai đoạn (tác
dụng cơ bản) của phản ứng phức tạp.
CÂN BẰNG HÓA HỌC
vt = vn (CA)cb=const (CB)cb=const (Cc)cb=const (CD)cb =const

G=0 (PA)cb=const (PB)cb=const (PC)cb=const (PD)cb =const
v a b
v  k tC C
vt vt = vn
t A B
c d
vn v n  k nC CC D
0 cb 
NHẬN XÉT VỀ TRẠNG THÁI CÂN BẰNG HÓA HỌC
Trạng thái cbhh là trạng thái cân bằng động.
Trạng thái cân bằng ứng với Gpƣ= 0. (A’=0)
Dấu hiệu của trạng thái cân bằng hoá học:

 Tính bất biến theo thời gian.
 Tính linh động.
 Tính hai chiều.
SỰ TẠO THÀNH THẠCH NHŨ
CaCO3(r)+ H2O(l)+ CO2(k) ↔Ca2+(aq) + 2HCO3-(aq)
HẰNG SỐ CÂN BẰNG PHẢN ỨNG ĐỒNG THỂ
TRONG HỆ KHÍ LÝ TƯỞNG
aA(k) + bB(k) ⇌ cC(k) + dD(k) (pƣ đơn giản cả 2 chiều)
Khi trạng thái đạt cân bằng: vt = vn
k t . C A  cb . C B  cb  k n . C C  cb . C D  cb
a b c d
c d
k C CC
K C

t
  a
D
b
 cb
k n
C A
C B
Kc: hằng số cân bằng, hằng số ở nhiệt độ xác định.

 C C RT   C D RT 
c d c d c d
pCpD C CC D c  d  a  b 
K    cb    cb    cb  RT 
 C A RT   C B RT 
p a b a b a b
pApB C AC B
 RT 
n
K p
 K C R= 0,082 [lit.atm/mol.k]
2 NOCl(K) ↔ 2 NO(k) + Cl2(k)
[NOCl] [NO] [Cl2]
Ban đầu 2.00 0 0
Phản ứng - 0.66 +0.66 +0.33 [M]
Cân bằng 1.34 0.66 0.33 [M]
Ở 250C, hằng số cân bằng Kc:
2 2
[ NO ] [ Cl 2 ] (0.66) (0.33)
K  = = 0.080
2 2
[ NOCl ] (1.34)
Ở 250C, hằng số cân bằng Kp = 1,95
HẰNG SỐ CÂN BẰNG PHẢN ỨNG ĐỒNG THỂ
TRONG DUNG DỊCH LỎNG LOÃNG
aA(dd) + bB(dd) ⇌ cC(dd) + dD(dd)
c d
CCC
K C
  a
D
b
 cb
C AC B
PHẢN ỨNG DỊ PHA
CaCO3(r) ⇌ CaO(r) + CO2(k)
p CaO p CO p CaCO
K p   2
 cb K p
 K p
3
  p CO
2
 cb
p CaCO p CaO
3
K P
 K c RT K c
 C CO 2
 cb
Trong biểu thức của hằng số cân bằng K

không xuất hiện các thành phần sau: chất rắn
nguyên chất, chất lỏng nguyên chất, dung môi.
S(r) + O2(k) ⇌ SO2(k)
S(r) + 3/2 O2(k) ⇌ SO3(k) ; K3 = ????
Mg(OH)2(r) ⇌ Mg2+(dd) + 2OH-(dd)
K = [Mg2+]cb .[OH-]2cb = T Mg(OH)2 - Tích số tan

CH3COOH(dd) + H2O ⇌ CH3COO- (dd) + H3O+
H O

CH COO


K 
3 3
Hằng số ly của axit
CH 
a
3
COOH
NH4OH (dd) ⇌ NH4+ (dd) + OH-(dd)
 NH 
OH 
 Hằng số điện ly của base

4
K
 NH 
b
4
OH
THAY ĐỔI HỆ SỐ TỈ LƯỢNG
S(r) + 3/2 O2(k) ⇌ SO3(k)
2 S(r) + 3 O2(k) ⇌ 2 SO3(k)
ĐỔI CHIỀU PHẢN ỨNG
S(r) + O2(k) ⇌ SO2(k)
SO2(k) ⇌ S(r) + O2(k)
CuS(r) + 2H+(dd) ⇌ Cu2+(dd) + H2S(dd); K?
CuS(r) ⇌ Cu2+(dd) + S2-(dd) ; TCuS
H2S (dd) ⇌ 2H+(dd) + S2-(dd) ; Ka1 .Ka2
CuS(r) + 2H+(dd) ⇌ Cu2+(dd) + H2S(dd);
HẰNG SỐ CÂN BẰNG CỦA PƯ TRAO ĐỔI
i Pư có ion đơn giản, axit,
K
K 
chatdau i base, chất đly khó tan, H2O.
CB j
K sanpham K = Ka , Kb , Kn ,T ..
j
CuS(r) + 2H+ (dd) ⇌ Cu2+ (dd) + H2S (dd)

TcuS Ka1.Ka2 (H2S)
T CuS  28 , 8
K   10
K a1
.K a2
(H 2S )
∆G0298= -RTlnK = +164,328kJ > +40 kJ

 Pƣ có khả năng tự phát hoàn toàn theo chiều nghịch.
QUAN HỆ GIỮA HẰNG SỐ CÂN BẰNG VÀ G
Phản ứng dị pha : aA + bB ⇌ cC + dD
GT = (c.Gc + d.GD) – (a.GA + b.GB)
Không
có thứ
nguyên
.Dd
Aa .Bb
Phản ứng dị pha : aA + bB ⇌ cC + dD
Khi cân bằng:

∆GT = 0  ∆G0T = -RTln(Q)cb = -RTLnKcb
C
P CP
0 Q
G T
 G T
 RT ln Q  RT ln
K
CHO PHẢN ỨNG ĐỒNG THỂ
aA + bB ⇌ cC + dD
Khí lý tưởng
 pCpD 
c d
Q Q
 RT ln  a b   G
0 0
G  G  RT ln Q  RT ln  RT ln
P c
T T   T P
 pApB  K P
K c
Khi phản ứng đạt trạng thái cân bằng: GT = 0

 pC pD 
c d
GT
0
  RT ln  a b

   RT ln K
 p  Kp = f(T) ; Kp  p
 pA pB  cb
Dungdịch lỏng,loãng
 C CC D 
c d
Q
 RT ln  a b   G
0 0
G  G  RT ln Q  RT ln
c
T T   T c
 C AC B  K c
Khi phản ứng đạt trạng thái cân bằng: GT = 0

 CCC 
c d
GT
0
  RT ln 
 a
D
b


  RT ln K C  Kc = f( T) ; Kc  C
 C AC B  cb
NHẬN XÉT về Kp và Kc
Là hằng số ở nhiệt độ nhất định, chỉ phụ thuộc vào bản
chất pƣ và nhiệt độ, chứ không phụ thuộc vào nồng độ
hoặc áp suất riêng phần của chất pƣ ở cân bằng.
Phụ thuộc vào cách thiết lập các hệ số trong ptpƣ.
Hằng số cân bằng Kp ,Kc không có thứ nguyên.
Hằng số cân bằng không phụ thuộc vào chất xúc tác.
Hằng số cân bằng có giá trị càng lớn thì hiệu suất pƣ
càng cao → Kcb > 107 : xem pƣ hoàn toàn.
Khi ∆G0298 = - 40kJ = - RTlnK → K ≈ 107
→ pƣ tự phát hoàn toàn.
(∆G0298)pƣ < - 40kJ → K>107 : Thực tế, phản ứng có

khả năng tự phát hoàn toàn theo chiều thuận ở 298K.
(∆G0298)pƣ > +40kJ : Thực tế, phản ứng không tự phát

theo chiều thuận nhƣng có khả năng tự phát hoàn toàn
theo chiều nghịch ở 298K.
- 40kJ <(∆G0298)pƣ<+40kJ: Thực tế, phản ứng thuận

nghịch ở 298K.
Q
G T
 RT ln
K
• Nếu Q < K → G < 0 → phản ứng xảy ra theo chiều thuận
• Nếu Q > K → G > 0 → phản ứng xảy ra theo chiều nghịch
• Nếu Q = K → G = 0 → hệ đạt trạng thái cân bằng
Ví dụ : 2 NO2(k) ↔ N2O4(k) ; ∆G0298 = -5,4123 kJ

0
G 5412 , 3 pN O
ln K p
    2 ,185 K 
2 4
 8 ,9
p
RT 8 , 314  298 p NO
2
Khi P(NO2) = 0,1atm ; P(N2O4) =1atm → Qp = 100 > Kp = 8,9

→ Phản ứng tự phát theo chiều nghịch.
QUAN HỆ GIỮA HẰNG SỐ CÂN BẰNG VÀ NHIỆT ĐỘ
o o o
G  H  TS
∆G0 = -RTlnK
H 0 S 0
ln K 1   
RT1 R
H 0 S 0
ln K 2   
RT2 R
K H 0  1 1 
ln 2     ∆H > 0 : T K
  ∆H < 0 : T K
K1 R  T1 T2 
Ví dụ
NO(k) + ½ O2(k) ⇌ NO2(k) Tính Kp ở 3250C?
• Biết: H0 = -56,484kJ và Kp = 1,3.106 ở 250C
K 598 H 0  1 1 
 
R  T298 T598 

ln
K 298
K 598 56484  1 1 
ln      11,437
1,3.10 6
8,314  298 598 
ln K 325  2.64
K 325  14.02
NGUYÊN LÝ CHUYỂN DỊCH CÂN BẰNG
LE CHATELIER
Phát biểu: Một hệ đang ở
trạng thái cân bằng mà ta
thay đổi một trong các thông
số trạng thái của hệ (nồng
độ, nhiệt độ, áp suất) thì cân
bằng sẽ dịch chuyển theo
chiều có tác dụng chống lại
Henri LeChâtelier (1850-1936) sự thay đổi đó.
n =0 áp suất chung không ảnh hƣởng đến trạng thái cân bằng.
T H>0 ; N2(k) + 3H2(k) ⇌ 2NH3(k) ; H<0 T
[N2] ↑ Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận
[NH3] ↓ Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận
P↑ Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận

T↓ Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận
CHUYỂN DỊCH CÂN BẰNG
Hpư <0 Co(H2O)6 2+ + 4Cl- ⇌ CoCl42- +6 H2O Hpư >0
T T
1.Làm lạnh 2.Đun nóng

Lý Thuyết Cân Bằng Hoá Học 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lý Thuyết Cân Bằng Hoá Học 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CÂN BẰNG HOÁ HỌC

Copyright © 1999 by Harcourt Brace & Company

Ví dụ - KClO3 (r) = KCl(r) + 3/2O2(k)

Ở cùng đk, pƣ xảy ra đồng thời theo hai chiều ngƣợc

Phản ứng đơn giản - pƣ diễn ra qua 1 giai đoạn

(1 tác dụng cơ bản) Ví dụ: H2(k) + I2(k) = 2HI (k)

Phản ứng phức tạp – pƣ diễn ra qua nhiều giai đoạn

Định luật này nghiệm đúng cho các phản

vt = vn (CA)cb=const (CB)cb=const (Cc)cb=const (CD)cb =const

Trạng thái cbhh là trạng thái cân bằng động.

Trạng thái cân bằng ứng với Gpƣ= 0. (A’=0)

Dấu hiệu của trạng thái cân bằng hoá học:

 Tính linh động.

 Tính hai chiều.

Kc: hằng số cân bằng, hằng số ở nhiệt độ xác định.

Ở 250C, hằng số cân bằng Kp = 1,95

aA(dd) + bB(dd) ⇌ cC(dd) + dD(dd)

Trong biểu thức của hằng số cân bằng K

K = [Mg2+]cb .[OH-]2cb = T Mg(OH)2 - Tích số tan

NH4OH (dd) ⇌ NH4+ (dd) + OH-(dd)

S(r) + 3/2 O2(k) ⇌ SO3(k)

2 S(r) + 3 O2(k) ⇌ 2 SO3(k)

S(r) + O2(k) ⇌ SO2(k)

SO2(k) ⇌ S(r) + O2(k)

H2S (dd) ⇌ 2H+(dd) + S2-(dd) ; Ka1 .Ka2

CuS(r) + 2H+(dd) ⇌ Cu2+(dd) + H2S(dd);

CuS(r) + 2H+ (dd) ⇌ Cu2+ (dd) + H2S (dd)

∆G0298= -RTlnK = +164,328kJ > +40 kJ

Khi cân bằng:

Khi phản ứng đạt trạng thái cân bằng: GT = 0

Khi phản ứng đạt trạng thái cân bằng: GT = 0

Hằng số cân bằng Kp ,Kc không có thứ nguyên.

(∆G0298)pƣ < - 40kJ → K>107 : Thực tế, phản ứng có

(∆G0298)pƣ > +40kJ : Thực tế, phản ứng không tự phát

- 40kJ <(∆G0298)pƣ<+40kJ: Thực tế, phản ứng thuận

• Nếu Q < K → G < 0 → phản ứng xảy ra theo chiều thuận

• Nếu Q > K → G > 0 → phản ứng xảy ra theo chiều nghịch

• Nếu Q = K → G = 0 → hệ đạt trạng thái cân bằng

Ví dụ : 2 NO2(k) ↔ N2O4(k) ; ∆G0298 = -5,4123 kJ

Khi P(NO2) = 0,1atm ; P(N2O4) =1atm → Qp = 100 > Kp = 8,9

• Biết: H0 = -56,484kJ và Kp = 1,3.106 ở 250C

[N2] ↑ Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận

[NH3] ↓ Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận

P↑ Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận

1.Làm lạnh 2.Đun nóng

You might also like