PAGBASA AT PAGSURI SA IBA’T IBANG TEKSTO ANG TEKSTONG IMPORMATIBO AY MAYROONG
MGA TOTOONG DATOS
(MIDTERMS) MGA HALIMBAWA Pagbasa - proseso ng pagaayos, pagkuhaat pagunawa PAHAYAGAN ng anumang uri at anyo ng impormasyon o ideya ENCYCLOPEDIA Intensibong pagbasa - pagsusuri sa gramatikal, TALAMBUHAY panandang diskurso at iba pang detalye sa estruktura LIBRO AT AKLAT-ARALIN HALIMBAWA DICTIONARY Teknikal na ulat LISTAHAN MGA TALA Kontrata ULAT Thesis LEGAL NA DOKUMENTO Legal na dokumento LAYUNIN Ginagamit din ang intensibong pagbasa sa mga MAPALAWAK ANG KAALAMAN UKOL SA ISANG sumusunod PAKSA Pagsagot sa eksaminasyon MAUNAWAAN ANG MGA PANGYAYARING MAHIRAP IPALIWANAG Pagsusulat ng buod ng isang akda ayon sa MATUTO NG MRAMING BAGAY TUNGKOL SA pagkaksunodsunod ng mga pangyayari ATING MUNDO Ekstensibong pagbasa - isinasagawa para makakuha MASALIKSIK AT MAILAHAD ANG MGA YUGTO SA ng pangkalahatang pag-uunawa sa maramihan; ayon BUHAY NG IBAT-IBANG URI NG INSEKTO, HAYOP, kay (Brown 1994) AT IBA PANG NABUBUHAY. Scanning na pagbasa KAHALAGAHAN MAHALAGA ANG PAGBABASA NG MGA TEKSTONG Mabilisang pagbasa ng isang teksto para humanap IMPORMATIBO SAPAGKAT NAPAPAUNLAD NITO ng espisipikong impormasyon na itinakda bago ANG IBA PANG KASANAYANG PANG WIKA GAYA magbasa NG PAG-BASA, PAGTATALA, PAGTUKOY NG Skimming na pagbasa MAHAHALAGANG DETALYE, PAGSUSURI, AT Mabilisang pagbasa na may layuning alamin ang PAGPAPAKAHULUGAN NG IMPORMASYON kahulugan ng kabuuang teksto DESKRIPTIBONG TEKSTO pagpapahayag ng impresyon o kakintalang likha ng APAT NA ANTAS NG PAGBASA pandama. 1. Primarya naglalayong magsaad ng kabuoang larawan ng isang pinakamababang antas ng pagbasa bagay, pangyayari, o kaya naman ay magbigay ng isang Tumutukoy sa tiyak na datos at espisipikong konseptong biswal ng mga bagay- bagay, pook, tao, o imormasyon gaya ng petsa, setting o lugar…etc pangyayari. 2. Mapagsiyasat PARAAN NG PAGLALARAWAN Nauunawaan ng mga mambabasa ang kabuuang Batay sa PANDAMA – nakita, naamoy, nalasahan, teksto at nakakapagbigay ng mga hinuha o nahawakan, at narinig impresyon Batay sa NARARAMDAMAN – bugso ng damdamin o 3. Analitikal personal na saloobin ng naglalarawan Ginagamit ang mapanuri o kritikal na pagiisip para Batay sa OBSERBASYON – batay sa obserbasyon ng malalimang maunawaan ang kahulugan ng teksto mga nangyayari 4. Sintopikal URI NG PAGLALARAWAN Pagsusuri na kinapapalooban ng paghahambing sa KARANIWAN iba’t ibang teksto at akda na kadalasang Karaniwan ang paglalarawan kung nagbibigay ng magkakaugnay impormasyon ayon sa pangkalahatang pagtingin o TEKSTONG IMPORMATIBO pangmalas. ANO NGA BA ANG TEKSTONG IMPORMATIBO? Ang damdamin at opinion ng tagapaglarawan ay hindi ISANG URI NG PAGPAPAHAYAG NA dapat isinasama. NAGPAPALIWANAG NG MAHAHAHALAGANG Gumagamit lamang ito ng mga tiyak at karaniwang IMPORMASYON O KAALAMAN, NA MAY TAGLAY salitang panlarawan at itinala ang mga bagay o ang NA LOHIKAL NA PAGHAHANAY NG MGA KAISIPAN mga particular na detalye sa payak na paraan. PARA SA LUBUSANG PAG UNAWA. ITO AY ISANG URI NG BABASAHING DI PIKSYON ANG MGA IMPORMASYON NA NARIRITO AY HINDE BASE SA OPINYON NG MAY AKDA. MASINING nagpapahayag ng isang buhay na larawan batay sa 5) Plain folks - mumurahing damit, kilos gaya ng regular damdamin at pangmalas ng may akda na tao Ang mga detalyeng inihahayag dito ay nakukulayan ng 6) Bandwagon - ginagamit ang kaisipan na ang lahat ay imahinasyon, pananaw at opinyong pansariling gumagamit na nito maliban sa hinihikayat tagapagsalaysay. 7) Card stacking - hindi sinasabi ang masamang epekto sa Mas layunin itong makaantig ng kalooban ng halip ay binibigyang diin ang magandang epekto tagapakinig o mambabasa para mahikayat silang makiisa sa naguniguni o sadyang naranasan nitong TEKSTONG NARATIBO damdamin sa inilalarawan. pagsasalaysay o pagkukuwento ng mga pangyayari sa KATANGIAN NG DESKRIPTIBO isang tao o mga tauhan, nangyari sa isang lugar at SUBHETIBO panahon o sa isang tagpuan nang may maayos na Masasabing subhetibo ang paglalarawan kung ang pagkakasunod-sunod mula simula hanggang katapusan manunulat ay maglalarawan nang napakalinaw at MGA KATANGIAN NG TEKSTONG NARATIBO halos madama na ng mambabasa subalit ang 1. UNANG PANAUHAN paglalarawan ay nakabatay lamang sa kanyang Isa sa mga tauhan ang nagsasalaysay mayamang imahinasyon at hindi nakabatay sa Gumagamit ng panghalip na “ako” isang katotohanan sa totoong buhay. 2. IKALAWANG PANAUHAN OBHETIBO Kinakausap ng manunulat ang tauhan Masasabing obhetibo naman ang pagalarawan Gumagamit ng panghalip na “ka” o “ikaw” kung ito ay may pinagbatayang katotohanan. Hindi gaanong ginagamit ng mga manunulat 3. IKATLONG PANAUHAN Isinasalaysay ng taong walang relasyon sa tauhan KASANGKAPAN SA GINAGAMIT SA PAGLALARAWAN Ginagamitan ng panghalip na “siya” WIKA - ginagamit upang makabuo ng isang malinaw at Tatlong uri ng ganitong pananaw mabisang paglalarawan. Maladiyos na panauhan - nababatid ang galaw MAAYOS NA DETALYE - masistemang pananaw sa at iniisip ng lahat ng tauhan paglalahad ng mga bagay na makatutulong upang Limitadong panauhan - “ isa sa mga tauhan mailarawang ganap ng isang tao, bagay, pook, o Tagapag-obserbang panauhan - hindi niya pangyayari napapasok ang nilalaman ng isip ng tauhan PANANAW NA PAGLALARAWAN - magkaiba iba ang 4. KOMBINASYONG PANANAW O PANINGIN paglalarawan ng isang tao, bagay, ppok, o pangyayari Hindi lang iisa ang tagapag salaysay kaya maraming salig na rin sa karanasan at saloobin ng taong pananaw ang ginagamit naglalarawan PARAAN NG PAGPAPAHAYAG ISANG KABUOAN O IMPRESYON - mahikayat ang 1. DIREKTA O TUWIRANG PAGPAPAHAYAG kanyang mga mambabasa o taga pakinig nang sa direkta o tuwirang nagsasaad o nagsasabi ng gayon ay makabuo sila ng impresyon hinggil sa kanyang diyalogo, saloobin, o damdamin. inilalarawan 2. DI DIREKTA O DI TUWIRANG PAGPAPAHAYAG tagapagsalaysay ang naglalahad sa sinasabi, iniisip, TEKSTONG PERSUWEYSIB o nararamdaman ng tauhan sa ganitong uri ng naglalayong manghikayat o mangumbinsi sa mga pagpapahayag mambabasa na tangkilikin o paniwalaan ang kanilang Hindi na ginagamitan ng panipi panig o pinaglalaban. MGA ELEMENTO NG TEKSTONG NARATIBO ELEMENTO NG PERSUWEYSIB 1. TAUHAN 1. LOGOS - PAGGAMIT NG LOHIKA, DATOS, SIYENSIYA a) Pangunahing tauhan 2. PATHOS - PAGGAMIT SA NARARAMDAMAN AT b) Katunggaling tauhan EMOSYONAL NA KARAMDAMAN NG MGA c) Kasamang tauhan HINIHIKAYAT d) May akda 3. ETHOS - PAGGAMIT SA KARANASAN, REPUTASYON, I. Tauhang bilog - multidimensyonal IMAHE AT KREDEBILIDAD II. Tauhang lapad - isa o dalawang katangian PITONG PROPAGANDA DEVICES 2. TAGPUAN AT PANAHON 1) Name calling - pang iinsulto, pannirang puri 3. BANGHAY - maayos na daloy o pagkakasunod sunod 2) Glittering generalities - flattery, magagandang salita Intro, problem, rising action, climax, falling action, 3) Transfer - ginagamit ang kasikatan ng personalidad ending upang pasikatin ang proyektong hindi kilala 4. TEMA O PAKSA - sentral na ideya kung saan umiikot ang 4) Testimonial - ginagamitan ngsariling karanasan mga pagyayari TEKSTONG ARGUMENTATIBO nakatuon sa layuning manghikayat sa pamamagitan ng pangangatwiran batay sa katotohanan o lohika
HALIMBAWA NG TEKSTONG GUMAGAMIT NG
ARGUMENTATIBO Posisyong papel Papel na pananaliksik Editoryal Petisyon Thesis debate
BAHAGI NG TEKSTONG ARGUMENTATIBO
Panimula - mahusay na mailahad ang pangkalahatang paksang tatalakayin Katawan - Lahat ng argumento ukol sa inihaing proposisyon ay kailangang organisadong maihanay sa katawan Konklusyon - inilalatag ng sumulat ang kabuuan niyang pananaw ukol sa kaniyang proposisyon.