TEKSTO
 Tinatawag na teksto ang mga pangunahing
salita sa anomang babasahin
nagtataglay ng iba’t ibang impormasyon
 Ang teksto ay maari ding sumaklaw sa ilan
pang isinusulat na akda katulad ng mga
pelikula, programa sa telebisyo, awitin,
patalastas, at iba pang nakalimbag na
paalala.
MGA URI NG TEKSTO
TEKSTONG IMPORMATIBO
 Layunin nitong magbiagy ng konkretong
impormasyon tungkol sa isang tao, bagay,
lugar, hayop o pangyayari.
 Kadalasang sinasagot nito ang mga tanong
na ano, sino, at paano.
TEKSTONG DESKRIPTIBO
 Isa namang uri ng naglalarawang babasahin
ang tekstong deskriptiv o deskriptibo.
 Maaari din itong maging teksto nagpapahayg
ng pagkakatulad o pagkakaiba ng mga
bagay.
TEKSTONG PERSWEYSIB
 Ang tekstong persweysib ang isang uri ng
tekstong naglalayong manghikayat ng mga
mambabasa.
 Ginagamit ito sa mga pahayagan, telebisyon,
at radyo.
 Ang tekstong persweysib upang mapukaw
ang interes ng mga tao at maniwala sa
sinasabi nito.
TEKSTONG NARATIBO
 Isang uri naman ng teksto na nagsasalaysay
ng serye ng mga pangyayari ay ang
tekstong narativ o naratibo.
 Ito ay nakatuon sa kung paano nangyari ang
mga tagpo, kompleto sa panahon, tagpuan,
na at mga tauhan.
TEKSTONG ARGUMENTATIBO
 Ito naman ay uri ng teksto na nakatuon sa
paglalahad ng mga opinyon, paniniwala o
kuro-kuro sa mga mahahalagang isyu o iba
pang bagay.
 Gumagamit ito ng mga argumento at mga
pangangatuwiran. Karaniwang sinasagot
ng mga tekstong argumentativ ang tanong
na “bakit?”.
TEKSTONG PROSIDYURAL
 Nakatuon sa pagkasunod-sunod ng mga
pangyayari o mga hakbang sa paggawa ng
mga bagay.
 Kilala rin bilang teksto ng pagkasunod-sunod,
sumasagot ito sa mga tanong na
paano-paano nabuo ang isang bagay.
KATANGIAN NG MGA TEKSTO
KATANGIAN NG TEKSYONG IMPORMATIBO
 Naglalahad ng mga tiyak na impormasyon, at
mahahalagang detalye na may lohikal ng
paghahanay.
 May isang tuak na paksa lamang ang
tinatalaky nito.
 Nakahanay nang masyos ang mga salita,
piliing at tiyak ang gamit ng mahahalagang
salita.
KATANGIAN NG TEKSTONG DESKRIPTIBO
 Nilalarawan nito ang mga tauhan, ang
tagpuan, ang damdamin at ang tono ng
pagsasalaysay.
 Lagi nitong kabahagi ang tekstong naratibo
sa paglalarawan
KATANGIAN NG TEKSTONG PERSWEYSIB  Ang paghalip na ginagamit niya sa
 Hindi nagpahayag ng mga personal na at pagsasalaysay ay “siya”.
walang batayang opinyon ang isang
manunulat. MAY TATLONG URI ANG GANITONG URI NG
 Gumagamit ng mga patunay mula sa PANANAW
batayang ito upang mapaniwala ang mga
mambabasa sa talas at katumpakan ng MALADIYOS NA PANAUHAN
panghihikayat ng manunulat.  Nababatid niya ang galaw at iniisip ng lahat
 Gumagamit ng mga pahayg na maakit sa ng mga tauhan.
damdamin at isipan ng mambabasa,
 Gumagamit ng mga pangatwirang hahantong LIMITADONG PANAUHAN
sa isang lohikal na konklusyon.  Nababtid niya ang iniisip at ikinikilos ng isa sa
mga tauhan subalit hindi ang sa iba pang
KATANGIAN NG TEKSTONG NARATIBO tauhan.

IBA’T IBANG PANANAW O PUNTO DE VISTA TAGAPAG-OBSERBANG PANAUHAN

(POINT OF VIEW) SA TEKSTONG NARATIBO  Hindi niya napapasok o nababatid ang
 Ito ang ginamit ng manunulat ng paningin o nilalaman ng isip at damdamin ng mga
pananaw sa pagsasalaysay. tauhan.
 Ang pinakakaraniwang ginagamit para sa
naratibo ay ang una at ikatong panauhan. KOMBINASYONG PANANAW O PANINGIN
 Bihirang-bihirang magamit ang ikalawang  Dito ay hindi lang iisa ang tagapagsalaysay
panauhan. kaya’t iba’t ibang pananaw o paningin ang
nagagamit sa pagsalaysay.
UNANG PANAUHAN  Karaniwang itong nangyayari sa isang
 Isa sa mga tauhan ang nagsasalaysay ng nobela.
mga bagay na kanyang nararanasan,
naaalala o naririnig kaya gumagamit ng PARAAN NG PAGPAPAHAYAGF NG
panghalip na “ako” DIYALOGO, SALOOBIN O DAMIDAMIN SA
TEKSTONG NARATIBO
IKALAWANG PANAUHAN
 Mistulang kinakausao ng manunulat ang 1. DIREKTA O TUWIRANG PAGPAPAHAYAG
tauhang pinagagalaw niya.  Ang tauhan ay direkta o tuwirang nagsasaad
 Gumagamit siya ng mga panghalip na ka o o nagsasabi ng kanyang diyalogo,
ikaw. saloobon o damdamin.
 Ito ay ginagamitan ng panipi.
IKATLONG PANAUHAN
 Ang mga pangyayari sa pananaw na ito ay 2. DI DIREKTA O DI TUWIRANG
isinasalaysay ng isang taong walang PAGPAPAHYAG
relasyon sa tauhan.
  Ang tagapagsalaysay ang naglalahad sa
sinasabi, iniisip o nararamdaman ng tauhan
sa ganitong uri ng pagpapahayag.
 Hindi na ito ginagamit ng panipi.
MGA ELEMENTO NG TEKSTONG NARATIBO
 Sa mga elementong ito rin makikita kung
paano naihahabi o pumapasok ang mga
tekstong deskriptibo.
D. ANG MAY AKDA
 Pangunahing tauhan at may akda ay lagi
nang magkasama sa kabuoan ng akda.
 Sa likod ay laging nakasubaybay ang
kamalayan ng makapangyarihan awtor.
Ayon kay E.M Forster isang Ingles na manunulat,
may dalwang uri ng tauhan ang maaaring makita
sa isang teksting maratibo ng:

1. TAUHAN TAUHANG BILOG (ROUND CHARACTER)

 Ang dami o bilang ng tauhan ay dapat  Isang tauhang may multi-dimensiyonal o
umayon sa pangangailangan. maraming saklaw ang personalidad.
 Ang bilang ng tauhang magpapagalaw sa  Nagbabago ang kanyang pananaw,
teksong naratibo ang pangangailangan ang katangian, at damdamin ayon sa
maaaring magtakda nito. pangangailangan.
a) EXPOSITORY
 Ang tagapagsalaysay ang TAUHANG LAPAD (FLAT CHARACTER)
magpapakilala o maglalarawan  Ito ang tauhang nagtataglay ng iisa o
b) DRAMATIKO dadalawang katangiang madaling matukoy
 Kusang mabubunyag ang krakter o predictable.
dahil sa kanyang pagkilos o  Hindi nagbabago o nag-iiba ang katangian.
pagpapahayag.
2. TAGPUAN AT PANAHON
A. PANGUNAHING TAUHAN  Ang tagpuan ay tumutukoy hindi lang sa
 Sa pangunahing tauhan o bida umiikot ang lugar kung saan naganp ang mga
mga pangyayari sa kwento. pangyayari sa akda kundi gayundin sa
panahon (oras, petsa, taon) at maging sa
B. KATUNGGALING damdaming umiiral sa kapaligiran nang
 Ang katunggaling tauhan o kontrabida ay maganp ang mga pangyayari.
siyang sumasalungat o kalaban ng
pangunahing tauhan. 3. BANGHAY
 Tawag sa maayos na daloy o
C. KASAMANG TAUHAN pagkasunod-sunod ng mga pangyayari sa
 Ang kasamang tauhan ay karaniwang mga tekstong naratibo upang mabigyan
kasangga ng pangunahing tauhan. linaw ang tema.
 Tungkulin niya ay sumuporta, magsilbing
hingahan o kapalagayang-loob ng ORIENTATION O INTRIDUCTION
pangunahing tauhan.
  Pagkakaroon ng isang epektibong simula pagsasalaysay na tinanggal o hindi
kung saan maipapakilala ang mga tauhan, isinama.
tagpuan, at tema.
PAKSA O TEMA
PROBLEM  Ito ang sentral na ideya kung saan umiikot
 Pagpapakilala sa suliraning ihahanap ng ang mga pangyayari sa tekstong naratibo.
kalutasan ng mga tauhan partikular ang
pangunahin tauhan. KATANGIAN NG TEKSTONG
ARGUMENTATIBO
RISING ACTION  Teksto na nangangailangang ipagtanggol
 Pagkakaroon ng saglit na kasiglahang na manunulat ang posiston sa isang paksa
hahantong sa pagpapakita ng aksiyong o usapin gamit ang mga ebidensya mula sa
gagawin ng tauhan tungo sa paglutas sa personal na karanasan.
suliranin.
ELEMENTO
CLITNAX a) PROPOSISYON - Pahayag na inilalaan
 Patuloy sa pagtaas ang pangyayari upang pagtalunan
humahantong sa isang kasukdulan b) ARGUMENTO - Paglalatag ng mga dahilan
at ebidensya upang maging makatwirang
FALLING ACTION isang panig.
 Pababang pangyayaring humahantong sa
isang resolusyon o kakalasan KATANGIAN AT NILALAMAN ANG MAHUSAY
NA TEKSTONG ARGUMENTATIB
ENDING
 Pagkakaroon ng isang makabuluhang a) Mahalaga at napapanahon paksa
wakas b) Maikli ngunit malaman at malinaw
c) Malinaw at lohikal na transisyon
ANALEPSIS (FLASHBACK) d) Maayos na pagkakasunod-sunod ng mga
 Dito ipinapasok ang mga pangyayaring talata
naganap sa nakalipas. e) Matibay na ebidensya para sa argumento

PROLEPSIS (FLASHFORWARD) 4 NA NILALAMAN NG TEKSTONG

 Dito nama’s ipinapasok ang mga PROSIDYURAL
pangyayari magaganap pa lang sa
hinaharap. a) Layunin o target na awtput
b) Mga kagamitan
ELIPSIS c) Metodo
 Mga puwang o patlang sa d) Ebalwasyon
pagkasunod-sunod ng mga pangyayari na
nagpapakitang may bahagi sa KATANGIAN NG TEKSYONG PROSIDYURAL
  Binibigyang diin dito ang pagkakaiba. Kung
a) Nasusulat sa kasalukuyang panahon mas malaki ang pagkakaiba mas matindi
b) Nakapokus sa pangkalahatan ang bisa.
c) Tinutukoy ang mambabasa sa
pangkalahatang pamamaraan B. GITNA O NILALAMAN
d) Gumagamit ng mga tiyak na pandiwa  Ito’y pinakakatawan ng sulatin. Ang mga
para sa instruksyon talata nito ay kinapapalooban ng mga
e) Gumagamit na malinaw na pang-ugnay pangunahing kaisipan at mga pantulong o
at cohesive devices upang ipakita ang pansuportang detalye maayos ang
pagkasunod-sunod at ugnayan ng mga pagkasunod-sunod.
bahagi
f) Mahalaga ang detalyadp at tiyak na 1. PAKRONOLIHIKAL
deskripsyon.  Ito’y pag-aayos sa mga pangyayari na
magkasunod-sunod mula sa pinakmatagal
A. INTRODUKSIYON hanggang sa pinakasalukuyan.
 Ang intriduksiyon ang pinakamukha ng
sulatin. 2. PAANGULO
 Kailangan itong maging kaakit-akit upang  Ito’y pagsasaayos na ibinabatay sa
maganyak ang mambabasang basahin personal na masasabi o reaksiyon ng
ang buong katha. bawat tai tungkol sa mga bagay-bagay o
isyu tungo sa isang obhektibong
MGA PARAAN NG PAGSISIMULA paglalagom.
 Binanggit nina Arrogante (2000); Leyson
at Montera (2005) na maraming paraan 3. PAESPASYAL O PAAGWAT
ang maaring gamitin sa pagsisimula ng  Pinauunlad ang paglalahad sa malapit na
sulatin. sinisimulan dahil ang mga bagay-bagay
dito’y alam na alam, patungong malayo o
1. PASAKLAW NA PAHAYAG palayo kung saan man ang mga
 Ang resulta o kinakalabasan muna ang bagay-bagay ay hindi gaanong kilala o “vice
sinasabi bago isa-isahin at versa”
pagsunud-sunurin mula sa di gaanong
mahalaga hanggang sa C. WAKAS O KONGKLUSYON
pinakamahalagang mga detalye.  Kung dapat isaalang-alang sa pagsulat ng
isang makabuluhang sulatin ang wastong
2. PAGBUBUOD pagsisimula, nararapat ding pagtuunan ng
 Ito’y nagpapahayag muna ng pinakadiwa pansin ang maayos na pagwawakas.
bago tuntunin ang sadyang talakay.  Ang maayos na pagwawakas ay
lumalagom sa mga kaisipang inilad sa
konposisyon.
3. PAGSALUNGAT
COHESIVE DEVICE O KOHESYONG 4. PANG-UGNAY
GRAMATIKAL  Nagagamit ang mga salitang pag-ugnay
 Salitang ginagamit sa isang tulad; ng, at, sa. Pag-uugnay ng
pangungusao upang hindi maging sugnay-sugnay, parirala sa parirala, at
paulit-ulit ang mga salita. pangungusap sa pangungusap.
 Nagsisilbing mga panghaliling salita na
tumutukoy sa mga pangalan. 5. KOHESONG LEKSIKAL
 Mabibisang salitang ginagamit sa teksto
1. REPERENSIYA (REFERENCE) upang magkaroon ito ng kohesyon.
 Ito ang paggamit ng mga salitang
maaaring tumukoy o maging reperensiya a) REITERASYON - Kung ano ginagawa o
ng paksang pinag-uusapan sa sinasabi ay nauulit nang ilang beses.
pangungusap. b) KOLOKASYON - Mga saliatng
karaniwang nagagamit nang
ANAPORA magkapareha may kaugnayan sa isa’t isa
 Ito ay panghalip na ginagamit sa hulihan kaya’t kapag nabanggit ang isa ay naiisip
bilang pananda sa pinalitang pangalan sa din ang isa.
unahan. c) Magkapareha o maari ring
HALIMBAWA: magkasalungat.
 Kung makikita mo si Manong, sabihin mo
lamang na ibig ko siyang makausap. DATOS
 Koleksyon ng mga katotohanan at mga
KATAPORA detalye ttulad ng teksto, figure,
 Ito ang panghalip na ginagamit sa obserbasyon, simbolo o simpleng
unahan bilang pananda sa pinalitang paglalarawan ng mga bagay, kaganapan o
pangalan sa hulihan. nilalang na natipon na may pananaw sa
pagguhit ng mga impormasyon.
2. SUBSTITUSYON (SUBSTITUTION)
 Paggamit ng ibang salita ipapalit sa halip HANGUAN NG DATOS
na muling ulitin ang salita.
MGA HANGUAN NG IMPORMASYON O
3. ELIPSIS DATOS HANGUAN PRIMARY
 May binabawas na bahagi ng  Mga indibidwal o awtoridad
pangungusap subalit inaasahang  Mga grupo o organisasyon
maiintindihan o maging malinaw pa rin sa  Mga kinagawiang kaugalian
mambabasa ang pangungusap dahil  Mga pampublikong kasulatan o dokumento
makatutulong abg unang pahayag para
matukoy ang nais ipahiwatig ng nawalang HANGUANG SEKONDARYA
salita.
  Mga aklat tulad ng ndiksyunaryo, KAUGNAYAN
ensayklopedia, taunang-ualt o yearbook,  Maituturing na may ugnayan ang mga
alamanac at atlas. pangungusap sa anomang uri ng
 Mga nalathang artikulo sa journal, magasin, pagpapahayag, kung mahusay ang
pahayagan at newsletter pagkakahanay ng mga ideya o
 Mga tisis, disertasyon at pag-aaral sa pangyayaring tinatalakay.
pisibility, nailathala man, ang mga ito o
hindi. BISA
 Mga monograp, manwal, polyeto,  Ang bisa ng isang pahayag ay tumutukoy
manuskrito at iba pa. sa bigat ng isang pahayag.

HANGUANG ELEKTRONIKO
 Sa internet ay maari ka ring magpadala ng
liham-electroniko o e-mail sa alin man
panig ng mundo.
 Pagpapadala sa impormasyon sa
pamamagitan ng koreo na aabutin ng ilang
araw at sa pagpuntta sa mga silid-aklatan
sa malalayong lugar.

KATANGIAN NG TEKSTO
 Twag sa pangunahing ideya o konsepto na
nais maiparating ng manunulat sa kanyang
mambabasa.
a) EXPLICIT
 Ang kaisipan nito pero may mga
pagkakataon din na hindi ito lantad
b) IMPLICIT
 Kung saan dapat mong suriing
mabuti ang binabasa para
malaman ang nais ipahiwatig ng
awtor.

KATANGIAN NG PAHAYAG

KALINAWAN
 Ang kalinawan ay tumutukoy sa wastong
gamit ng mga salita sa isang pahayag,
gayundin ang angkop ng pagkakabuo ng
mga pangungusap.