BÀI VĂN NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ VÀ MỘT SỐ NÉT

ĐẶC SẮC VỀ NGHỆ THUẬT CỦA MỘT TRUYỆN KỂ

DÀN Ý:
1. Mở bài:
Aesop (620-564 TCN) là một nhà văn nổi tiếng người Hy Lạp. Tuy xuất thân từ nô lệ nhưng ông lại
là tác giả của nhiều câu chuyện ngụ ngôn nổi tiếng trên thế giới, trong số những tác phẩm để đời của
ông, có câu chuyện “Con cáo và chùm nho” là không thể nhắc đến. Truyện được đánh giá là một tác
phẩm giàu ý nghĩa qua chủ đề tác phẩm cùng với những hình thức nghệ thuật xuất sắc.
2. Thân bài:
- Luận điểm 1: Chủ đề và ý nghĩa của chủ đề:
Từ truyện Con cáo và chùm nho, độc giả có thể nhận thấy chủ đề và nhận thức cuộc sống là giá trị
đầu tiên của tác phẩm nêu lên. Câu chuyện xoay quanh từ một cốt truyện ngắn gọn, đơn giản: một
con cáo xuống triền núi và thấy một chùm nho nên đã làm đủ cách để ăn được. Tuy nhiên, thật
không may mắn, con cáo mãi chẳng thể với tới được chùm nho. Cuối cùng nó lấy lại tự nhủ rằng vỏ
quả nho còn xanh, chắc chắn chưa chín rồi bỏ đi. Toàn bộ câu chuyện, sự việc, hành động, ý nghĩ tự
cao của con cáo đã kể lại với mục đích làm nổi bật chủ đề của truyện: “Sự biện hộ của bản thân”.
Con cáo là biểu tượng cho tất cả sự tự cao và kiêu ngạo của mỗi cá nhân. Qua đó truyện muốn nói
lên rằng đừng quá đề cao bản thân; phải biết bản thân nằm ở vị trí nào; hãy tự biết rút ra bài học,
kinh nghiệm cho bản khi mắc lỗi sai và không đổ lỗi cho hoàn cảnh. Là một thể loại truyện ngụ
ngôn, tác phẩm con cáo và chùm nho mượn hình ảnh của loài vật để ám chỉ về con người và cách
sống của mỗi người. Chủ đề của tác phẩm mang tính chất khái quát, vì thế mà truyện không chỉ lên
án một nhân vật cụ thể, trong một tình huống cụ thể mà còn là lời khuyên sâu sắc: phê phán sự biện
hộ, tự cao như con cáo kia và hãy phát huy những điểm mạnh mà bạn có, từ đó khác phục điểm yếu
rồi rút ra được những kinh nghiệm quý giá đẫn đến sự thành công.
Gắn liền với giá trị của truyện Con cáo và chùm nho là giá trị tác phẩm nghệ thuật đặc sắc. Chủ đề
và bài học nêu trên càng trở nên sâu sắc thấm thía hơn nhờ hình thức nghệ thuật nổi bật của truyện
với tình huống truyện độc đáo, nhân vật giàu tính biểu trưng cùng với cách khắc họa nhân vật qua lời
thoại.

- Luận điểm 2: Những nét đặc sắc về nghệ thuật:

a. Phân tích nghệ thuật tạo tình huống:
Thông thường, khi muốn thể hiện lối ứng xử, tính cách của nhân vật nào đó, tác giả sẽ đặt nhân vật
truyện vào tình huống tình cờ. Trong truyện con cáo và chùm nho thì tình huống ấy xảy ra khi con
cáo xuống triền núi và thấy chùm nho, nó tìm mọi cách để có thể ăn được những quả nho căng mọng
nước ấy. Tình huống ấy tuy đơn giản nhưng độc giả có thể thấy được cách ứng xử của con cáo khi
gặp khó khăn.
b. Phân tích, đánh giá cách xây dựng nhân vật
Cùng với cách tạo tình huống nói trên là cách xây dựng nhân vật giàu tính biểu trưng. Cáo biểu
trưng cho những kẻ tự cao, luôn tự đề cao giá trị bản thân; cho rằng mình luôn làm được tất cả,
không dám chấp nhận sự thật bản thân thất bại, luôn đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho người khác và không
thừa nhận cái sai của bản thân. Còn chùm nho ở đây biểu tượng cho tác động ngoại cảnh, con cáo đổ
lỗi cho chùm nho còn non và xanh để biện hộ cho việc không hái được nho. Từ những đặc điểm về
tính cách và biểu trưng cho mỗi sự vật, con vật ấy, đã làm nổi bật lên chủ đề và bài học mà truyện
đưa đến cho chúng ta.
c. Phân tích, đánh giá cách khắc họa nhân vật thông qua lời thoại.
Cuối cùng, nét đặc sắc mà nghệ thuật của truyện đã thể hiện chính là cách khắc họa lời thoại của
nhân vật. Tác giả đã để nhân vật con cáo tự độc thoại với chính bản thân mình, để rồi tự nó bộc lộ ra
tính cách của bản thân mình. Khi cáo phát hiện ra một chùm nho thấp hơn, nó tự đắc rằng không có
việc gì làm khó được nó cả; nhưng kết quả là lại thất bại. Sau nhiều lần cố gắng không thành nó
buông xuôi và tự nhủ rằng những chùm nho ấy còn non xanh, vừa chua vừa chát, chưa chắc đã nuốt
được. Qua đó ta thấy được Cáo là một nhân vật biểu trưng cho cho sự tự đắc và chỉ luôn biết đổ lỗi
cho hoàn cảnh. Như vậy thông qua những lời độc thoại ấy, nhân vật được bộc lộ tính cách nổi bật
của mình, từ đó làm cho bài học từ truyện kể thêm phần sáng rõ và hiển nhiên hơn.
- Nhận xét đặc sắc về chủ đề và hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
Những phân tích trên cho thấy Cáo và chùm nho là một truyện ngụ ngôn đặc sắc; đây cũng là tác
phẩm tiêu biểu trong các câu chuyện nổi tiếng của Aesop. Về chủ đề, truyện phê phán những con
người tự đề cao giá trị bản thân. Về hình thức nghệ thuật, tác giả đã tạo được tình huống và kết cấu
đặc sắc để nhân vật bộc lộ tính cách thông qua thái độ, hành động và ý nghĩ của mình. Tác phẩm
mang đến lời khuyên chúng ta phải khôn khéo, thông minh đương đầu với khó khăn với những thử
thách.
3. Kết bài: Sau khi đọc câu chuyện này, độc giả đã tự rút ra cho bản thân bài học quí giá. Với
bản thân tôi, tôi luôn nhớ rằng bản thân không được tự cao, ra vẻ mà hãy luôn cố gắng phát
huy khả năng tốt nhất của bản thân.