PIGMENTE LEZYONLAR

Yrd.Doç.Dr. Meryem ETÖZ

 Pigmente lezyonlar

 Oralmukozanın pigmentasyonu, bir ya da daha

fazla pigmentin mukozada birikmesi ve renk
değişikliğine yol açması sonucu oluşur.

 Pigmentasyonlar, kahverengi-siyah rengin esas

klinik bulgu olduğu durumları ifade eder

 Çoğunlukla“melanin” olmak üzere, hemosiderin,

hemoglobin ve billurubinden kaynaklanabilir.

 Teşhis için lezyonun rengi, yeri, dağılımı, süresi,

ilaç kullanımı, aile öyküsü ve zamanla değişim olup
olmadığı önemlidir.
 PIGMENTE LEZYONLARıN NEDENLERI
 Lokalize  Generalize veya çoklu
pigmentasyonlar pigmentasyonlar

 Amalgam tatu  Normal fizyolojik pig.

 Lentigo, efelis  Ağır metal pigmentasyonu
(melanotik makül)  İlaca bağlı pigmentasyon
 Lentigo maligna  Sigaraya bağlı
 Melanoma pigmentasyon
 Kaposi sarkomu  Addison hastalığı
 Siyah kıllı dil  Putz-jeger sendromu
 Pigmente nevus
 Ota nevus
3
 “Pigmente lezyonlar” 2 ana başlıkta
incelenir:
1. Endojen renklenmeler: Çoğunlukla
“melanin” olmak üzere, hemosiderin,
hemoglobin ve billurubin kaynaklı
lezyonlardır.
2. Eksojen renklenmeler:
Çeşitli nedenlerle organizmaya
giren maddeler sonucu ortaya
çıkar.
 Endojen renklenmeler
• Fizyolojik melanin pigmentasyonu

• Sigaraya bağlı pigmentasyon

• Sistemik kaynaklı pigmentasyonlar

• Pigmentasyona neden olan
hastalıklar
• Boyar madde ve ilaç kullanımına
bağlı renklenme
• Hormonlara bağlı pigmentasyon
• Kseroderma pigmentozum
• Bilurubin pigmentasyonu
• Damarsal kaynaklı renklenmeler
• Postinflamatuar oral pigmentasyon • Hemanjiyom
• Varikosel ve varis
• Nevus
• Herediter hemorojik
• Hemosiderin çökmesine bağlı telenjiyektazi
renklenme
• Oral melanotik makül
• Pigment eksikliği
• Oral melanoakantoma • Vitiligo
• Lentigo • Albinizm
 Eksojen renklenmeler

• Metal zehirlenmelerine bağlı renklenme

• Amalgam renklenmesi (amalgam tatuaj)
• Siyah kıllı dil
AĞıZ VE ÇEVRESI PIGMENTASYONLARı
 Pigmentasyonlar, kahverengi-siyah rengin esas
klinik bulgu olduğu durumları ifade eder

 Genelde bu tip koyu renkli lezyonlar melanosit

veya nevus hücrelerinden melanin
salgılanmasıyla ortaya çıkarlar

7
AĞıZ VE ÇEVRESI PIGMENTASYONLARı
 Benign lezyonlar
 Malign lezyonlar
 Ekzojen eklentiler
 Bakteriyel
 Sistemik durumlar

Pigmentasyonlar yukarıdaki durumlarla ilişkili

olabilirler

8
AĞıZ VE ÇEVRESI PIGMENTASYONLARı
 Epitelin bazal tabakasında melanosit
denilen hücreler bulunur
 Bu hücrelerden melanin salgılanır
 Daha yüzeyel olarak (str. korneum)
yayılan melanoid yapı ise deriye sarımsı
rengini verir.
 Halk arasında "BEN" diye bilinen
"Nevus"lerin hücreleri de melanositlerden
farklılaştığı düşünülen ve melanin
sentezleme yeteneğine sahip hücrelerdir.
Bu hücreler hücre toplulukları
oluşturmaya eğilim gösterirler.
9
 Generalize veya çoklu pigmentasyonlar

 Fizyolojik melanin pigmentasyonu

 Ağır metal pigmentasyonu
 İlaca bağlı pigmentasyon
 Sigaraya bağlı pigmentasyon
 Addison hastalığı
 Putz-jeger sendromu
FIZYOLOJIK MELANIN PIGMENTASYONU
o Melanosit sayısında değil, aktivitesinde artış vardır.

o Mukoza ve deride yüzeye yakın melanin granülleri

kahverengi, derin tabakalarda ve yoğun depolanmışlar
ise gri-maviden siyaha kadar değişen koyulukta görünür.

 Fizyolojik bir durumdur

 Daha çok koyu tenli kişilerde
görülür

 En çok gingiva etkilenmekle

beraber sırasıyla bukkal
mukoza sert damak ve
dudaklar da etkilenebilir
 Yaşla birlikte yoğunlaşır
11
 FIZYOLOJIK MELANIN
PIGMENTASYONU

 Kalıcı
 Simetrik
 Asemptomatik
 Çeşitli boyutlarda bulunabilir.

 Yaygın olabileceği gibi derideki

çil benzeri leke şeklinde de
görülebilir.

 Kesin tanı histopatolojik

olarak yapılır.

 Tedavi gerektirmez.
12
Fizyolojik melanin pigmentasyonu

 Ayırıcı tanıda:

 Adison hastalığı

 Sigaraya bağlı melanoz

 İlaca bağlı pigmentasyon

 Melanoma

13
 AĞıR METAL BIRIKIMINE BAĞLı
PIGMENTASYON
 Arsenik, bizmut, platin, kurşun, civa
gibi bazı metallerin özellikle meslek
olarak yatkın kişilerde deri veya mukoza
altına toplanmasıyla oluşur.
 Normal pigmentasyon ve amalgam tatu
ile karışabilir
 Tedavi gerektirmez, sistemik toksisite
riski daha önemlidir. Hasta hikayesinden
teşhis konulabilir.

14
 Ağır metal birikimine
bağlı pigmentasyon

Klinik olarak daha

çok bizmut ve
kurşun gibi
metallere maruz
kalan kişilerde
marjinal gingiva
boyunca
pigmentasyon Ağır metal (bizmuta)
bağlı pigmentasyon
görülebilir

15
 İLACA BAĞLı PIGMENTASYON
Artmış melanin üretimi
veya kullanılan ilacın
metabolitinin mukozada
birikimi neticesinde olur

 Klinik görüntü
değişkenlik göstermekle
beraber düzensiz
kahverengi-siyah makül
Bir sıtma ilacı olan klorokuine
veya plak şeklinde veya nedeniyle gelişmiş
diffüz melanoz şeklinde pigmentasyon
görülebilir

 Bukkal mukoza, dil, damak, gingiva en çok etkilenen

alanlardır.
16
 İlaca bağlı pigmentasyon

 Ayırıcı tanı:

Normal pigmentasyon,

Addison hastalığı,

Peutz-Jegher sendromu ile karışabilir

 Tedavi gerektirmez.
 İlaca bağlı pigmentasyon

 En çok pigmentasyona neden

olabilecek ilaçlar

 Antimalarialler (sıtma ilacı)

 Tranklizanlar (sedatif-hipnotik)

 Minosiklin (tetrasiklin grubu antibiyotik)

 Azidotimidin (antiviral)

 Ketokenazol (antifungal)

 Fenolfitalin (müshil)
18
 SIGARAYA BAĞLı MELANOZ

 Sigara içenlerin yaklaşık

%30’unda görülür
 Mandibular anterior gingivada
birleşik veya ayrı ayrı çok sayıda
kahverengi maküller şeklinde
görülür
 Pipo içenlerde sert damak veya
bukkal mukozada görülebilir
 Aşırı melanin üretimi ile
meydana gelir
 Pigmentasyonun yoğunluğu
sigara kullanım zamanına ve
sıklığına bağlıdır

19
o Kadınlarda daha sıktır. Sigaraya bağlı melanoz

o Koyu tenli kişilerde mevcut

pigmentasyon daha belirgin hale
gelir.

 Ayırıcı tanı:
Normal pigmentasyon, Melanoma,
Adison hastalığı gibi durumlarla
karışabilir

 Tedavi gerektirmez. Sigaranın

bırakılması uzun dönemde geri
dönüşüm sağlayabilir

 Melanomdan mutlaka ayırt

edilmelidir. Gerektiğinde biyopsi
alınabilir
AMALGAM TATU
 Mukozaya amalgam birikmesi ile
karakterizedir
 Daha çok dişetinde görülür
 Sınırları belirgin çeşitli boyutlarda
olabilen mavimsi-siyah renkte görülür

 Ayırıcı tanı:
 Melanoma
 Fizyolojik melanin pigmentasyonu
 Pigmente nevus
 Lentigo

21
 Amalgam tatu
Amalgam renklenmesi (amalgam
tatu, amalgam dövmesi)
 Çok küçük amalgam partiküllerinin
başta dişeti olmak üzere yanak, ağız
tabanı, dil vb. mukoza içerisine
itilmesiyle oluşur.
 Amalgam dolgulu dişlerin kuron
preparasyonu sırasında,
 Apikal rezeksiyondan sonra
retrograd dolgu materyali olarak
amalgam kullanıldığında,
 Diş çekimi sırasında kırılan
amalgam parçacığının alveol içine
düşmesiyle oluşabilir.
22
 Amalgam tatu
 Renklenmenin nedeni, gümüş, kalay, bakır, civa gibi
amalgam elemanlarıdır.
Yoğunluğuna ve partiküllerin büyüklüğüne göre radyografik
olarak da görülebilir.
 Sınırları belirgin, gri-maviden mavi-siyaha kadar çeşitli
renklerde olabilir.
 Tedavi gerektirmez
 Kesin tanı histopatolojik ve radyografiktir
 Ayrıca kurşun kalem, sabit kalem vb. renk verici
araçların ucunun kazara batması ile mukozaya girip o
bölgede renklenme yapması da dövme şeklinde
pigmentasyonlara neden olabilir.
 Boyar madde ve ilaç kullanımına
bağlı renklenme

• Aşırı miktarda portakal, yumurta

sarısı ve havuç yiyen kişilerde
“karoten” avuç içi, ayak tabanı,
kulak arkası ve nazo-labial bölgede
birikir.
• Buna “hiperkarotinemi” denir.
• Ağızda yumuşak damakta
sarımsı renklenme görülür.
 Boyar madde ve ilaç
kullanımına bağlı renklenme

• Antimalaryal ilaç kullanan

bireylerde deri, dudak, sert
damak ve yanakta grimsi
renklenme olabilir.

• Nedeni, “hemosiderin” ve
“melanin”dir.

• Lepra tedavisinde kullanılan

ilaçlar mukoza ve deride
pigmentasyon yapar.
 Hormonlara bağlı
pigmentasyon
• Hamilelikte yüzde ve perioral
bölgede sarı-kahverengi
lekelerle “kolazma
gravidarum” görülebilir.

• Aynı görünüm uzun süreli oral

kontraseptif kullananlarda da
oluşabilir.

• Tedavi: Kullanılan ilaç

kesildiğinde lezyonlar geriler.
 SIYAH KıLLı DIL

Filiform papillaların keratin

tabakasının uç kısımlarda
uzamasına bağlı oluşur.
 Papillerin arasında yiyecek
artıkları, bakteri, mantar ve dil
pası vardır.
 Yiyecekler ve sigara nedeniyle
siyah kahverengi izlenir.
 Çeşitli ilaçların, gargaraların
kullanımı, oluşumunda etkendir.

 Tedavi: Dilin fırçalanması

önerilir.
Siyah kıllı dil

30
ORAL MELANOTIK MAKÜL = EFELIS
ÇİL
 Oral mukozada sıklıkla
dudaklarda ve açık ten renkli
bireylerde görülmektedir.
Nedeni kesin olarak
bilinmemekle birlikte
posttravmatik olduğu
düşünülmektedir.
 İyi sınırlanmış mavimsi-siyah,
genellikle 1 cm’den küçük boyda
ve alt dudakta sıklıkla
görülmektedir.
 Ayırıcı tanı: amalgam tatoo;
amalgam dolgu yapılmış diş
bölgesine olan komşuluğu ile
ayırdedilir.
31
 Tedavi: eksizyondur.
 Histopatolojik değerlendirme
mutlaka yapılmalıdır.

 Histolojik olarak melanin

birikmesi mevcuttur.
 Artmış melanosit hücreleri
veya artıkları bulunmaz
(lentigo ve nevustan farklı
olarak)
LENTIGO
Melanositlerin hiperplazisi olarak tanımlanabilir

33
LENTIGO MALIGNA
 Etyolojisi tam olarak bilinmemektedir
 Prekanseröz bir lezyondur

 Daha çok bir “in-situ melanoma” olarak da

isimlendirilebilir
 Tedavi edilmezse malign melanomaya
dönüşebilir
 Cerrahi olarak çıkarılmalıdır

34
LENTIGO MALIGNA

35
PIGMENTE NEVUS
 Melanositlerden oluşan benign
malformasyondur
 Daha çok deride olmakla birlikte mukozada da
bulunabilir
 Klinik olarak sınırları belirgin genelde 1 cm den
küçük renk değişimleri olarak görülür
 Ayırıcı tanı:
 lentigo maligna,
 amalgam tatu ile karışabilir

 Şüphelenilen lezyonlarda biyopsi alınabilir

36
PIGMENTE NEVUS

37
OTA NEVUS
(OKULODERMAL MELANOSITOZ)
 Melanositlerin

hamartamatoz bir

lezyonudur.

 Yüz derisini, gözü,

mukozayı tutabilir

 Lezyon genelde trigeminal sinirin 1. ve 2. dallarının

dağılım alanında görülür

 Gelişimseldir. 38
 Kadınlarda daha sık görülen lezyon konjenital
olabileceği gibi pubertede hatta erişkin dönemde
de ortaya çıkabilir. Zamanla pigmentasyon
belirginlesir.
 OTA NEVUS

 Pubertede, gebelikte ve hatta

menstruel sikluslarda
hormonal nedenlerle
lezyonların koyulaştığı gözlenir.
 Lezyonlar yavaşça genişler,
rengi koyulaşır ve hayat boyu
kalıcıdır.
 Erişkin dönemde
hiperpigmentasyon belirginleşir
ve lezyonun üzerinde küçük
nodüller özellikle de blue nevus
gelişebilir.
40
 Lezyonlar genellikle OTA NEVUS
unilateraldir ancak olguların
%5’inde bilateral olduğu
bildirilmistir.

 İpsilateral sklera
pigmentasyonu hastalığın ana
bulguları arasındadır.

 Göz kapakları, periorbital bölge,

malar bölge, zigomatik bölge,
kas ve burunda yerlesebilen
kahverengi, mavi veya gri
renkte olabilen benekli
pigmentasyon görülür.
41
OTA NEVUS

42
MELANOM
 Melanositlerden veya benign melanositik bir
lezyondan köken alan malign bir
lezyondur
 Nedeni tam olarak bilinmemekle beraber
radyasyonun neden olabileceği
düşünülmektedir
 Deri kanserinden ölümlerin çoğunun sebebi
malign melanomdur.
 Malign melanoma yakalanan hastaların yaklaşık
% 25’i bu hastalıktan ölmektedir.

43
 MELANOM

 Erken dönemde lenf nodlarına ve kan yoluyla

sistemik metastaz yapar. Hatta
başlangıçta sistemik bir hastalık sanılabilir.
 Genellikle siyah renkte, deriden hafifçe
kabarık, ülsere olmayan bir lezyon
görünümündedir.
 Daha önceki bir nevüsten kaynaklanabildiği
gibi, direkt melanom olarak da başlayabilir.
 Pigmente nevustaki renk, boyut, kıvam gibi
değişikliklerin fark edilmesi erken tanıda
önemlidir.

44
MALIGN DERI TÜMÖRLERININ ERKEN TANıSı
IÇIN DIKKAT EDILMESI GEREKENLER!!!!!!!!

 Klinik görünümü
 Anamnezde son zamanlarda görülen
değişiklikler:
 Lezyonun yüzeyinde genişleme
 Elevasyon (deriden kabarık, palpe edilebilir,
nodül veya kalınlaşma şeklinde)
 Renk (genellikle kahverengiden siyaha
doğru)
 Yüzey özelliklerinde değişme (pullanma,
seröz akıntı, kanama, ülserasyon)
 Kaşıntı, karıncalanma

45
MELANOM

46
MELANOM

47
MELANOM

48
MELANOM

49
 ADDISON HASTALıĞı
 Kronik adrenal korteks yetmezliği
sonucunda meydana gelmektedir.

 Epitelin bazal tabakasında

melanin birikimi sonucunda
renkleri sarıdan kahverengiye
değişiklik gösteren renklenmeler
meydana gelmektedir.

 Bu renklenmeler deride, ağız çevresinde, dilde bukkal

mukozada, en sık olarak da dudaklar çevresinde
görülebilmektedir.

 Mikroskobik olarak epitelin bazal tabakasında melanin

birikimi izlenmektedir.
50
 ADDISON HASTALıĞı

 Kortizol üretimi azaldığında adrenokortikotropik

hormon (ACTH) ve melanosit uyarıcı hormon (MSH)
üretiminde artış olur. Bunların aşırı üretimi
melanositleri uyarır.

 Özellikle güneş gören deride, dudak, yanak, damak ve

dişetinde “melanin” artışı olur.

 Halsizlik, kas ve GIS rahatsızlıkları, anemi, kilo kaybı

eşlik eder.

51
 Addison hastalığı

Böbrek üstü bezi atrofisi

nedeniyle oluşur.
 Ayırıcı tanıda normal
pigmentasyon, ağır metal
pigmentasyonu ve Peutz-
Jegher sendromu vardır

 Tedavisinde steroid
kullanılır
ADDISON HASTALıĞı

53
PEUTZ-JEGHER SENDROMU
 Otozomal dominant bir hastalıktır
 Herediter hamartamatoz intestinal polip
ve oral mukozadaki pigmentasyonlarla
karakterize bir hastalıktır. Oral
pigmentasyonlar melanine bağlıdır ve 1-
10 mm boyutlarında olabilirler.
 Lezyonlar genellikle dudak, dil, yanak
sert ve yumuşak damak bölgesinde
görülmektedir.
 Pigmente noktalar yüzde özellikle ağız
çevresi, burun ve göz bölgesinde de
görülebilmektedir. Polipler tüm intestinal
mukozada görülürler, kanama ve
obstrüksiyonlara sebep olabilmektedirler.
54
PEUTZ-JEGHERS SENDROMU
 Oral lezyonlar
zararsızdırlar ve herhangi
bir tedavi gerektirmezler,

 Deri lezyonları puberteden

sonra kendiliğinden
ortadan kaybolurlar ancak
ağız lezyonları hayat boyu
devam ederler.

 Hastalığın prognozu
intestinal lezyonlara
bağlıdır
55
PEUTZ-JEGHERS SENDROMU

56
PEUTZ-JEGHERS SENDROMU

57
TEŞEKKÜRLER……