Ağız Hastalıklarına Giriş

ve Lezyonların
Sınıflandırılması
• Oral mukoza çok katlı yassı epitel (skuamoz epitel) ile örtülüdür.
• En alttan en üste sırasıyla;
1. Bazal tabaka
2. Spinoz tabaka
3. Granüler tabaka
4. Korneum tabakalarından meydana gelir.
Makül (leke) Mukoza ile aynı seviyede
çapı 1cm den küçük

Yama (patch) Çapı 1cm den büyük makül

Mukoza ile aynı seviye!!!

Papül Çapı 0.5cm den küçük

kabarık lezyon
Nodül Çapı 0.5cm den büyük papül

Plak Çapı 1cm den büyük hafif

kabarık lezyon
Püstül İnflamatuar püy veya
Mukozadan kabarık!!!
eksuda içeren kabarık lezyon

Vezikül Çapı 0.5cm den küçük,

içinde sıvı bulunan lezyon

Bül Vezikülün büyük hali

Erozyon Epitelin yüzeysel aşınması
veya kaybolması
Mukozadan aşağıda!!!
Ülser Epitelin bazal tabaka dahil
tam kat kaybolması
• Oral mukozal lezyonlar diş hekimliği pratiğinde sıklıkla karşılaşılan
patolojiler arasında yer almakla birlikte; aile hekimliği, kulak burun
boğaz ve dermatoloji polikliniklerinde de sık teşhis edilen
patolojilerdir.

• Enfeksiyöz, otoimmün, premalign ya da malign lezyonların habercisi

olabilecekleri gibi sistemik bir hastalığın oral tutulumu şeklinde
sekonder olarak da ortaya çıkabilir.
• Malezya’da 11.707 hasta üzerinde yapılan insidans çalışmasında 1131 (%9,7)

hastada oral mukozal lezyon saptanmıştır. Bu hastaların 165 (%1.4) tanesinde

eritroplaki, lökoplaki ve liken planus gibi prekanseröz lezyon mevcutken, 5 (%

0.04) tanesinde oral kavite kanseri saptanmıştır.

Zain RB, Ikeda N, Razak IA, et al. A national epidemiological survey of oral mucosal lesions in Malaysia. Community Dent Oral Epidemiol. 1997 Oct;25(5):377-83.
• Bu insidans çalışması göstermiştir ki prekanseröz lezyonların tanınması
ve erken tedavisi hastalar açısından dramatik öneme sahiptir.

• Oral mukoza ve oral kavite hastalıklarının sınıflandırılmasında birçok

format olmasına rağmen en çok kullanılan sınıflama lezyonların
görünüşüne göre yapılan sınıflamadır.
Semptomlar
• Oral mukoza ve kavite hastalıklarında en sık karşılaşılan semptom
ağrıdır.

• Ağrı ülseratif lezyonlarda batıcı tarzda olabilirken inflamatuar

lezyonlarda sıklıkla künt bir ağrı olarak karşımıza çıkar.

• Enfeksiyöz ve otoimmün nedenler dışında ateş, halsizlik, kırgınlık gibi

semptomlara pek rastlanmaz.
Semptomlar
• Oral kavite lezyonları bazen hiçbir semptom vermeden sadece
hastaların dikkatleri sonucu farkettikleri lezyonlar olarak da dikkat
çekebilirler.

• Bu gibi durumlar çoğu kez benign bir patolojiyi işaret etse de ihtiyaten
lezyonun morfolojik özellikleri dikkatle not edilmelidir.
Sınıflama
• Oral kavite lezyonları etyolojik olarak sınıflanabileceği gibi lezyonun
morfolojik özelliklerine göre de sınıflanabilir.

• Etyolojik özelliklerine göre; otoimmün inflamatuar, enfeksiyöz

inflamatuar ve sistemik hastalıkların oral bulguları olarak sınıflanır.

• Lezyonun morfolojik özelliklerine göre ise vezikülöbüllöz hastalıklar,

ülseratif hastalıklar, beyaz lezyonlar, kırmızı-mavi lezyonlar, oral
bölgenin pigmentasyonları şeklinde sınıflanır.
 Non Enfektif Lezyonlar Enfektif Lezyonlar Sistemik Hastalıklarda Görülen Oral
Lezyonlar

Eritema multiforme Herpes simplex stomatit Lökopeni

Oral liken planus Herpes zoster Lösemi

Pemfigus Herpanjina Anemi

Pemfigoid Enfeksiyozus mononükleozis Polisitemi

Rekürrent oral ülserler Akut nekrotizan ülseratif gingivitis Tromboz

(ANUG)

Rekürrent aftöz stomatit Oral kandidiyazis Diğer

Behçet hastalığı Sifiliz

Sistemik lupus eritematosus

Tablo 1: Oral kavite lezyonlarının etyolojik olarak sınıflandırılması

 Vezikülöbüllöz Ülseratif Hastalıklar Beyaz Lezyonlar Kırmızı-mavi Oral ve Perioral
Hastalıklar Lezyonlar Bölgenin
Pigmentasyonları
Viral hastalıklar Mantar hastalıkları Kandidiazis Vasküler Kıllı dil
proliferasyonlar
İmmunolojik İmmunolojik kökenli Patolojik olmayan Median romboid Melanositik
kökenli hastalıklar hastalıklar lezyonlar glossit lezyonlar

Bakteriyel hastalıklar Keratotik olmayan Anemi Eksojen

lezyonlar pigmentasyon

Kanser riski olmayan Yanan dil

keratotik beyaz
lezyonlar

Prekanseröz kırmızı- Varis

beyaz lezyonlar

Benign migratuar
glossit
Kaposi sarkom

Tablo 2: Oral kavite lezyonlarının morfolojilerine göre sınıflandırılması

Kısmen çekilme (retraksiyon) göstermiş palpasyonda hassas gingiva
Mukoepidermal bileşkede yerleşen veziküler herpetik lezyonlar
Bukkal mukozayı tutan retiküler görünümlü lezyonlar
Dil lateralinde yerleşimli beyaz plaklar
Yumuşak damak ve bukkal mukozaya yerleşmiş kanamaya müsait eroziv kırmızı lezyonlar
Alt dudakta yerleşmiş olan mukozal kistik lezyon
Oral kaviteye yerleşmiş pseudomembran görünümünde beyaz renkli lezyonlar
Alt dudak iç kısmında görülen düzgün yüzeyli ekzofitik lezyon
Bukkal mukozada alt ve üst dişlerin oklüzyon çizgisine uyan kabarık lezyon
Uvula-sol tonsil ön plika birleşim yerine oturan,
yüzeyden düzensiz kabarık papillomatöz lezyon