KBB’DE TEŞHIS

VE TANI
Prof.Dr.Tülay Erden Habeşoğlu

05325027010
■ Kulak Burun Boğaz branşında
Baş
Boyun
Kulak
Burun
Boğazda meydana gelen rahatsızlıkların teşhisi ve tedavisi konusunda
uzmanlaşılır.
■ Baş ağrısı, sinüzitler, boğaz ağrısı, tonsil ve adenoid hastalıları, kulak
çınlaması, akıntı, iltihap ve horlama gibi temel hastalıklar dışında baş ve boyun
bölgesinde kitle tespiti, tiroid ve paratiroid hastalıkları ve tümörleri, tükürük
bezi hastalıkları ve tümörleri, baş boyun tümörleri (gırtlak, geniz, ağız içi, sinüs
ve kafatabanı tümörleri gibi…)burun estetiği ve yüze yönelik estetik
girişimler, işitme kayıplarının ve kulak zarının tedavisi ve cerrahi müdahale
gerektiren her türlü işlem, kulak burun boğaz biriminin alanına girmektedir.
■ KBB’nin tedavi alanlarından kulak hastalıkları, çeşitli şikayetlere bağlı olarak
şekillenmektedir. Bu şikayetler genellikle orta kulak iltihapları, çınlama, geçici
ya da kalıcı işitme kaybı, yüz felci, kulak sinirlerinde yaşanan rahatsızlıklar ve
estetik bozukluklar olarak sıralanmaktadır.
■ Tedavi yöntemi ise kapsamlı tarama sonucu elde edilen bulgulara göre
belirlenmektedir. Bu tedavi yöntemleri poliklinik düzeyinde olduğu gibi, daha
kapsamlı müdahale gerektiren cerrahi ve estetik işlemler de kulak burun
boğaz biriminin kapsamına dahil olmaktadır. Ayrıca duyma bozukluğu tedavisi
için ihtiyaç duyulan cihaz ya da protezlerin uygulaması da bu birim tarafınca
yapılmaktadır.
■ Burun merkezli şikayetler de kulak burun boğaz biriminin tedavi kapsamına
girmektedir.
■ Koku alma kaybı, burun tıkanıklıkları, burun iltihapları, kanama ve şekil
bozuklukları gibi şikayetler, birimin ilgilendiği başlıca hastalıklar arasındadır.
■ Kulak burun boğaz uzmanlarının yaptığı muayene ve tetkikler sonucu tanı
belirleme işlemi gerçekleşir.
■ Ayrıca burundan kaynaklı iyi ya da kötü huylu tümörlerin ilk tespiti de alanında
uzman kulak burun boğaz cerrahları tarafından yapılmaktadır. İlk tanı
konulduktan sonra hastanın doğru şekilde tedavi edilmesi için onkoloji
birimine nakli gerçekleştirilir.
■ Kulak burun boğaz biriminin ana tedavi alanlarından birisi de boğaz
hastalıkları olarak dikkat çekmektedir.
■ Horlama, uyku apnesi, reflü, ses tellerinde oluşan polipler ve nodüller, çene ve
boğaz ağrısı, boğaz kuruluğu, yanma hissi ve yemek borusu hastalıkları
konusunda kulak burun boğaz birimine başvurulmalıdır.
■ Poliklinik düzeyindeki bu şikayetler, kulak burun boğaz birimi uzmanları
tarafından tanı ve doğru tedavi yöntemleri ile çözüme kavuşturulmaktadır.
Bunun yanı sıra estetik deformasyonlar ve bozulmalar da kulak burun boğaz
biriminin cerrahi tedavi aşamaları arasında yer almaktadır.
KBB HASTALIKLARINDA
MUAYENE
■ Kulak
Otoskopik muayene
Diyapozon testleri (Weber ve Rinne)
■ Burun
Alın ışığı ile direk rinoskopi
Endoskopik muayene (Rigit/Fleksibl)
■ Boğaz

Alın ışığı ile direk orofarenks muayenesi

Alın ışığı ile indirek laringoskopi
Endoskopik laringoskopi
Baş-boyun palpasyonu
KULAK MUAYENESİ

■ Otoskop
Dış kulak yolu ve zarın değerlendirilmesi;
Anatomik darlık varmı?
Serümen var mı?
Enfeksiyöz debris var mı?
Kanal cildi normal mi?
Kulak zarı intakt mı?
Kulak zarında retraksiyon var mı? Varsa derecesi nedir?
Kulak zarı perfore ise, orta kulak mukozası doğal mı?
Kulak zarı intakt ama mat veya arkasında mor renkli refle var mı?
• Diyapozon
200 C sıcaklıkta, saniyede 440
titreşim yapabilen İki metal çubuk.
128Hz, 256Hz, 512Hz, 1024Hz,
2048Hz

RİNNE WEBER
Aurikula

■ Erizipel: Yılancık hastalığı. A grubu Beta hemolitik streptokoklar neden olur.

Cilt parlak ve kırmızıdır, akut süperfisial bir selülittir. Sadece cilt ve deri altı
yağ dokusu enfeksiyonudur. Ateş ve ağrı olur. Lenfatik yayılım olabilir.
Penisilin tedavisi verilir.
■ Perikondrit : Kulak kıkırdağının örten perikondriumun enfeksiyonudur. En sık
Stafilokoklar ve Pseudomanslar ile olur. Travma sonrası gelişebilir. Aurikula
ödemli, aşırı hassastır. Ateş, bölgesel lenfadenopati (LAP) ve lökositoz
görülür. Pürülan mayi oluşabilir ve nekroza kadar gidebilir. Geniş spektrumlu
antibiyotikler (Ciprofloksasin grubu). İyi tedavi edilmez ise kalıcı şekil
bozukluğu gelişebilir.
Dış kulak yolu enfeksiyonları

Dış kulak yolu asidik Ph’a sahiptir(6,5-6,8). Bu birçok bakteri besiyerinin

optimum Ph’ından düşüktür. Kanal içindeki kıl folikülleri ile kulak salgısının
timpanik membrandan dışarı doğru migrasyonu oluşur, koruyucu mekanizmadır.
■ Akut lokalize eksternal otit : Dış kulak yolundaki kıl foliküllerine yerleşen
küçük apselerdir. Etken Stafilokus Aeriustur. Apse iğne ucu ile açılabilir…
antibiyotikli damla veya pomad verilebilir.
■ Akut difüz otit eksterna: Dış kulak yolunda ıslaklık ve nem Ph’ı değiştirebilir
ve enfeksiyona açık hale getirir. Normal florada bulunan Staf. Epidermidis
yerine en sık gram negatif olan ve nemli ortamlarda kolay üreyen
Pseumonas Aeriginoza görülür. Stafilokokus aerius ta üreyebilir.
Yüzücülerde, kulak karıştırma alışkanlığı olanlarda, işitme cihaz kullananlarda
sık oluşur. Dış kulak yolunda akıntı ve ödem !!!!!!!!!! olur. Dış kulak yolunu
aspiratörle temizledikten sonra antibiyotikli ve asitli damlalar vermek
tedavinin en önemli kısmıdır. Ayrıca sistemik antibiyotik kullanılır ve
Ciprofloksasin veya III. grup Cefalosporinler verilir.
■ Otomikoz: En sık Aspergillus Niger ve Fumigatus, Candida Albicans ve C.
Parapsilosis görülür. Siyah, beyaz ve küfsü görüntü vardır. D. Mellitus, uzun
süre egzamaya bağlı steroidli ve antibiyotikli damla kullanımı, işitme cihazı
veya tırnak gibi vücudun başka yerinde mantar enfeksiyonu varlığında daha
çok görülür. Kaşıntı, ağrı ve dolgunluk hissi vardır. Tedavide öncelikle dış
kulak yolundaki mantar birikimini aspiratörle temizlemek gerekir. Antifungal
damlalar (Siklopiroksolamin grubu, mikostatin grubu ..) minimum 20 gün ve
daha sonra asetik asit veya salisilik asitli solüsyonlar verilir.
■ Herpes: Herpes Zoster sinir köklerine yerleşen varisella virüsüdür.
Konka ve dış kulak yolunu tutar. Dikkatli olmak gerekir !!!!!!!. Şiddetli ağrı ile başlar
!!!!!!
Ramsey Hunt sendromu :(geniculate ganglion tutulumu) fasiyal paralizi ve
vestibulokoklear bulgular beraber olur (polinöral nörittir).
Oral antiviral medikal tedavi ve steroid beraber verilir.
Duş kulak yolundaki aşırı ağrı ve hassasiyet görülür, herpetik veziküller fasiyal
paraliziden önce gelir !!!!! Herpes zostere bağlı fasiyal paralizi kalıcı olabilir !!!!!
DİKKAT
Orta kulak enfeksiyonları

■ Büllöz mirenjit: Kulak zarının iltihabıdır. Timpanik membranda kırmızı büller

görülür. Şiddetli ağrı ve işitme kaybı olur. Genellikle ÜSYE ile birliktedir. Viral
kaynaklıdır, bazen Mycoplazma Pnömoni etken olabilir. Sistemik antibiyotik
verilir, büllerin mirengotomi ile patlatılması ağrıyı oldukça azaltır .

■
Enfeksiyon: 3 haftadan kısa sürer ise akut
3 hafta- 3ay arasında ise subakut
3 aydan fazla sürer ise kronik otitis media
■ Akut otitis media : (AOM) Orta kulak mukozasının enfekte olmasıdır.
Akut otitis media enfeksiyonundan en sık Streptococcus Pneumoniae, Haemophilus
İnfluenzae, Moraxella Catarrhalis ve ayrıca virüsler, nadiren Streptococcus Pyogenes ya da
Staphylococcus Aureus sorumludur.
Tuba östaki yolu ile nazofarenkste yerleşen bakteriler orta kulağa geçerler. ÜSYE sırasında
özellikle çocukluk yaşında orta kulak enfeksiyonları sık görülür. Bu sebeple akut rinit, sinüzit,
rinofarenjitler uzatılmadan tedavi edilmelidirler!!!!!!!
Timpanik membran hiperemik, mat ve şiş görülür, enfeksiyon ilerledikçe toplu iğne başı
şeklinde delinerek kendini drene eder. Ateş, ağrı olur. ÜSYE, alerji, baro travma hikayesi vardır.
Semptomatik tedavi, burun damlaları, antihistaminikler ve oral sistemik geniş spektrumlu
antibiyotik tedavisi verilir.
■ Effüzyonlu otitis media: İntakt timpanik membran arkasında sıvı birikimidir.
Ateş yoktur, iletim tipi işitme kaybı vardır.
Kronik orta kulak sıvısının %50 sinde S. Pneumonia, H. İnfluenza ve M . Cataralis
izole edilmiştir. Beraberinde alerji ve obstruktif hiperplazik adenoid, tuba disfonksiyonu
olabilir.
Medikal tedavi olarak uzun süreli antibiyotik ve gerekirse antialerjik tedavi verilir.
Hiperplazik adenoidlerde adenoidektomi önerilir. Kronik effüzyon tedavi
edilemez ise ileride kalıcı işitme kaybı ve adezyon olmaması için kulak zarına
ventilasyon (VT) tüpü takılması önerilir.
■ Kronik otitis media
A) Kolesteatomsuz
B) Kolesteatomlu
Koleastetaom keratin debrileridir, epidermal bir kisttir, dış kulak yolunun orta
kulak mukozasına ilerlemesidir.
■ Enzimler salgılar ve osteoklastik aktivite veya bası nekrozu ile kemik
resorbsiyonu yapar. CİDDİDİR !!!
BURUN MUAYENESİ
■ Alın ışığı ile direk rinoskopi
Nazal mukozanın durumu
Septum deviasyonu var mı?
Alt konkaların durumu?
Nazal kavitede herhangi bir kitle var mı?
■ Endoskopik muayene
Sinüs meatuslarının anatomik özellikleri
Nazofarenksin durumu?
Rinit ve Sinüzitler

GENEL Semptomlar : Yüz ağrısı/yüzde basınç hissi(konjesyon/dolgunluk) hissi) /

Burun tıkanıklığı (konjesyon) / Burun akıntısı (mukopürülan) ve geniz akıntısı /
Hiposmi/Anosmi/ Baş ağrısı / Halitozis (ağız kokusu) /Halsizlik /Diş ağrısı
(maksiller) / Öksürük / Kulak ağrısı, basınç, dolgunluk hissi
Akut sinüzit gürültülü semptomları vardır………
Kronik sinüzit varlığında sık akut sinüzit atakları olabilir ……
■ Akut bakteriyel sinüzitlerde rol alan mikroorganizmalar:
Streptokokkus Pneumoniae (%30-40) ve beta laktamaz oluşturan Heamophilus
İnfluenza (%20). Moraxella Catarrhalis (%20) özellikle çocuklardaki akut
sinüzitlerde sıklıkla rastlanan bir etkendir. S. Pyogenes ve (%4) ve S. Aureus (%4)
nispeten daha az görülür.
■ Kronik bakterial sinüzit mikrobiyolojisi:
Daha çok anaerobik bakterilerin görülmektedir. En fazla tespit edilen
mikroorganizmalar, akut sinüzitte az görülen anaerobik Streptokoklar,
Bacterioides türleri, Fusobacterium ve Corynabacterium gibi fırsatçı
patojenlerdir.
Mantarlar / Noninvaziv tipler

Allerjik fungal sinüzit (Aspergillus ve Dematiaceous mantarı ) Sinüslerde polip

ve eosinofilik infiltrasyon. Tek taraflı olur.
Kronik noninvaziv fungal sinüzit (Aspergillus Fumigatus, A. Flavus ve
Alternaria) Miçetoma (fungus topu) görülür.
Tedavi : Endoskopik sinüs cerrahisi ve nazal steroid tedavi
Allerjik fungal sinüzit
Mantarlar / invaziv tipler

■ Kronik invaziv fungal rinosinüzit : İmmunsupresif kişilerde görülür.

(Aspergillus, Alternaria, Candida)
■ Akut fulminan invaziv fungal rinosinüzit (%70 ketoasidozda olan
diyabetiklerde ) Mucor türleri ve Aspergillus neden olur. Siyah nekrotik
dokular yaygındır. Mucormikozis damar duvarlarına penetre ederek tromboz
ve nekroza yol açar. Orbita dahil kuvvetli yayılım gösterir.
Tedavi: Daha agresivdir. Nekrotik dokuların debridmanı, geniş sinüs
rezeksiyonları, gerekirse orbita eksantrasyonu ve amfoterisin B parenteral
tedavi.
İnvasive fungal sinüzit mucor ..
BOĞAZ MUAYENESİ
■ Alın ışığı ile direk orofarenks muayenesi
Mukozaların durumu?
Dil ve tonsiller bölgenin durumu?
Yumuşak damak ve uvula patolojileri?
■ Alın ışığı ile indirek laringoskopi
Dil kökü ve larenks patolojileri
■ Endoskopik laringoskopi
Dil kökü ve larenks patolojileri
Akut İnflamasyonlar

Akut Farenjit
-Etyoloji sıklıkla viraldir.
-Semptomlar; ateş, boğaz ağrısı, başağrısı, halsizlik, yutkunma güçlüğü.
-5 ila 7 günde spontan iyileşir.
-Tedavi; analjezik, istirahat.
Akut İnflamasyonlar

Akut Tonsillit
-En sık etken Grup-A beta hemolitik streptokoklardır.
-Semptomlar; ateş, boğaz ağrısı, ses değişiklikleri etc.
-Ayırıcı tanıda; Difteri, kızıl, infeksiyöz mononukleoz, vincent
anjini düşünülmeli.
Akut Tonsillit
Enfeksiyöz Mononükleoz
Kronik İnflamasyonlar

Kronik Farenjit
-Etyoloji; rekürren farenjit
kuru ve kirli hava
sigara ve alkol
postnazal akıntı
gastroösefajeal reflü
aşırı sıcak ve soğuk gıdalar
Kronik Farenjit
Kronik İnflamasyonlar

Kronik Farenjit
-Semptomlar;
– boğaz ağrısı
– Öksürük
– Boğazda rahatsızlık hissi.
-Tedavi semptomatik olarak yapılır.
Kronik İnflamasyonlar

Kronik Tonsillit
-Tekrarlayan akut infeksiyonlar sonucu oluşur
-Semptomlar ; rekürren boğaz ağrısı
-Tedavi; tonsillektomi
Kronik Tonsillit
Kronik Tonsillit
Konjenital larengeal anomaliler

STRİDOR : insirasyon ve ekspirasyonda yarı obstrüktif bölgeden geçen türbülan

hava akımının oluşturduğu ses
a)larengomalazi: en sık, supraglottik bölgenin gevşek olması (stridor daha çok
insipiratuar)
b)Kord vokal paralizisi (bilateral daha çok)
c)Subglottik stenoz
d) Larengeal web
e) Subglottik hemanjiom
f)Larengotrakeal cleftler
Larengeal web / subglottik stenoz/
larengomalazi
Larenksin mukozal hastalıkları

Benign organik lezyonlar gelişir

a)Larengosel: Ventrikül sakkülünün yukarı doğru içerden veya dışardan
genişlemesidir, ses kısıklığı, öksürük ve boğazda yabancı cisim hissi
b)Vokal kord nodül : 1/3 ön ve 2/3 arka birleşiminde fibröz doku (nasır)
c) Vokal kord polipi:Subepitelyal ödem (sigara, enfeksiyonlar)
c)Reinke ödemi: vokal kord subepitelyal reinke boşluğuna sıvı toplanması
(sigara), kalın ve kaba ses
e) Kontak ülser (granülom): posterior kord vokal ve postkrikoid bölge ( reflü,
kronik entübasyon)
Larengosel/ nodül/ polip/ reinke
Akut larenjitler

a) Akut basit larenjit: adenovirüs, influenza, HI, Strep. Pnemonia (disfoni, öksürük)
b) Akut larengotrakeobronşit (krup): <5 yaş, adeno veya influenza virüs,
psödomembran vardır, havlar tarzda öksürük, hafif inspiratuar stridor, yatar
pozisyonda kalabilir rahatlıkla
c) Akut subglottik larenjit (psödokrup):<4 yaş, sorumlu etken yok, aile paniği durumu
arttırır, psikojenik neden ?
d) Akut epiglotit: HI tip B,oturur pozisyonda rahatlar, stridor , ateş , epiglot ödemli,
ciddileşeblir !!!
e) Difteri: Mukozada kaldırınca kanayan membrane, CD,stridor, ateş, servikal
lenfadenit ve ödem (boğa boynu)
f) Fungus
HPV / lökoplaki
Laringeal paraliziler

■ Etyoloji: Malin hastalıklar (larenks ca, AC kanseri, ösefagus ca, tiroid ca),
cerrahi travma, noncerrahi travma, inflamatuar (akciğer tbc..), nörolojik
hastalıklar (MS;Guillan Barre vs), idiopatik (%10-24, viral ?)
■ N. larengeal superior paralizisi :
■ Ses telleri üzerindeki bölgede duyu azalması
■ Muayenede vokal kord hareketleri normaldir
■ Boğazda yabancı cisim hissi
■ Sık boğaz temizleme, öksürük, arada aspirasyon
Larinks Ca’lı hastaya yaklaşım
■ Hikaye: Risk faktörleri, aile hikayesi
■ Tam bir KBB muayenesi yapılmalı.
■ Laringoskopi
■ Boynun muayenesi
■ Uzak met, LN met ve primer kanserin yaygınlığının görüntülemelerle
değerlendirilmesi (CT, USG)
■ Genel anastezi altında direkt laringoskopi ile kanserin yaygınlığının değerlendirilmesi
ve biopsi alınması ve uygun tedavinin planlanması
BOYUN MUAYENESİ

■ KBB, Oral ve Maksillofasiyal Cerrahi

■ Ayırıcı tanı ve sistematik yaklaşım
■ Her yaşta görülebilir
Ayırıcı Tanı
Akut Subakut Kronik
• Akut sialoadenit • Malignite • Karotis cisim tm
• Lenfoma, metastaz, • Konjenital kistler
• Hematom parotis tm • Brankiyal yarık, dermoid, tiroglossal duktus
• Psödoanevrizma, • Kronik sialoadenit • Glomus vagale, glomus jugulare
AV fistül • İdiopatik • Guatr
• Reaktif LAP • Castleman, Kikuchi, • Graves,Hashimoto,iyot eksikliği,Lityum
Kimura, Rosai kullanımı, toksik multinodüler
• CMV,EBV,HIV,Tb Dorfman
c… • Laringosel
• Sistemik hastalıklar • Lipom, liposarkom
• Amiloidoz,sarkoidoz,
• Tiroid nodül, kanser, toksik adenom
sjögren
• Paratiroid kist-kanseri
Ayırıcı Tanı

■ Non-neoplastik ■ Neoplastik
– Konjenital – Benign
■ Brankial ■ Lipom,adenom, guatr…
yarık,hemanjioma… – Malign
– Enfeksiyöz ■ Tükrük bezi, tiroid,
■ Abse, reaktif LAP… metastaz…
Klinik Değerlendirme

■ Eğer hastayı dinlersen,sana teşhini söyleyecektir– Sir William Osler

■ Hikaye – fizik muayene
– Yaş, cinsiyet, meslek, seyahat öyküsü, cerrahi ve medikal müdahaleler
■ Ek semptomlar
– Ses değişiklikleri, rinore-epistaksis, disfaji…
■ Sistemik semptomlar
– B semptomları – Ateş, gece terlemesi, kilo kaybı
Fizik Muayene

■ Sistematik bir yol izlenmeli

– Problemli bölgeye odaklanmak yanlış
– Standart baş boyun muayenesi, tiroid palpasyonu
■ Kitlenin özellikleri
– Lokasyon, fiksasyon, pulsasyon, büyüme hızı, ağrı varlığı,
■ Cilt muayenesi, kraniyal sinir muayenesi ihmal edilmemeli