Chapter 6 Equilibria and Solution 2020

CHƯƠNG 5 :
CÂN BẰNG HÓA HỌC – CÂN BẰNG TRONG DUNG DỊCH
Th.S TRẦN BỮU ĐĂNG

KHOA HÓA HỌC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM Tp. HỒ CHÍ MINH
Cân bằng hóa học
Cân bằng của hệ vật lý
12/17/2020 2
Cân bằng hóa học
Cân bằng của hệ hóa học
12/17/2020 3
Hằng số cân bằng Kc
12/17/2020 4
Hằng số cân bằng Kc
Hằng số cân bằng có giá trị cố định, đặc trưng cho từng phản ứng ở một nhiệt độ.
Hằng số cân bằng chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ.
Bài 1: Gọi Pi là áp suất riêng phần của từng

khí trong hệ; P là áp suất tổng cộng của hệ.
xi là phần mole (phần trăm về số mole từng
khí so với hỗn hợp).
a. Viết biểu thức hằng số cân bằng KP và Kx
theo Pi và xi.
b. Chứng minh
K c = K P ( RT ) −n ; K x = K P P −n
Δn = Σn(sản phẩm) - Σn(tác chất)
12/17/2020 5
Hằng số cân bằng
Phản ứng đổi chiều
Biến đổi Liên hệ
Nghịch đảo phương trình K-1
Nhân phương trình hệ số n Kn
Cộng hai phương trình K1 x K2

12/17/2020 6
Bài 2: Viết hằng số cân bằng Kc cho các phản ứng thuận nghịch sau:
Bài 3: Phản ứng thuận nghịch sau có hằng số cân bằng Kc = 278. Tính giá trị hằng số cân bằng trong
trường hợp a, b và c.
12/17/2020 7
Bài 4: Ở 298 K, phản ứng thuận nghịch sau có hằng số cân bằng Kc = 0.09.
Cho biết chiều hướng phản ứng trong các trường hợp sau:
12/17/2020 8
Nguyên lý chuyển dịch cân bằng Le Chatelier
Một cân bằng khi bị tác động bởi một yếu tố (nhiệt độ, nồng độ, áp suất), cân bằng chuyển dịch theo
chiều giảm thiểu tối đa tác động đó.
Khi tăng áp suất, CB chuyển dịch về phía tạo ra ít

sô mole khí hơn.
Giá trị K không thay đổi, vị trí cân bằng thay đổi.
Tăng nồng độ tác chất: Q < K ➔ CB chuyển dịch tạo ra sản phẩm
Tăng nồng độ sản phẩm: Q > K ➔ CB chuyển dịch tạo ra tác chất
12/17/2020 9
Đối với phản ứng tỏa nhiệt, giảm nhiệt độ, CB chuyển dịch theo thuận.
Đối với phản ứng thu nhiệt, tăng nhiệt độ, CB chuyển dịch theo thuận.
12/17/2020 10
Xúc tác giúp phản ứng nhanh đạt cân bằng.

Xúc tác không thay đổi hiệu suất phản ứng, giá trị K và không làm cân bằng chuyển dịch.
12/17/2020 11
Động học và cân bằng hóa học
Khi cân bằng tốc độ phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghịch.
12/17/2020 12
Dung dịch: Bản chất acids - bases
Arrhenius Acids và Bases
Acid là chất tan được trong nước làm tăng nồng độ

hydronium ion (H3O+).
Base là chất tan được trong nước làm tăng nồng độ

hydroxide ion (OH-)
Phản ứng Acid–base là phản ứng có sự trao đổi protons.
Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

12/17/2020 11; Oxtoby, Gillis, Capion (2012), Principles of Modern Chemistry, 7th 13
ed, Cengage Learning, USA, chapter IV
Brønsted–Lowry Acids và Bases
Brønsted–Lowry acid chất cho proton.
A Brønsted–Lowry base là chất nhận proton.

Brønsted–Lowry Acids và Bases
Cân bằng phản ứng acid–base

reaction chứa acid và base liên
hợp.
Cặp acid–base liên hợp

Ion lưỡng tính là ion
vừa có khả năng
cho proton vừa có
khả năng nhận
proton.
Dung môi nước
Quá trình ion hóa của nước
Tích số ion của nước

Chất điện li trong dung dịch nước
Acids – Bases mạnh
Acid mạnh là acid điện li hoàn toàn trong dung dịch nước.
Dung dịch có tính acid khi nồng độ H3O+ lớn hơn nồng độ OH–.
Mũi tên một chiều = phản ứng hoàn toàn

Hàm pH
2 chữ số có nghĩa
Nước nguyên chất ở 25°C có [H3O+]= 1.0 x 10-7 M, do đó pH = log10 (1.0 x10-7) = 7.00
2 chữ số thâp phân

Thang pH

Tính pH dung dịch acid – base mạnh
VD: Tính pH của dung dịch 0.10 M HNO3.
Vì HNO3 là acid mạnh nên trong dung dịch:

H+ ions do acid điện ly làm cân bằng
HNO3 → H+ + NO3- (*) sang trái.
➔ [OH-] = x << [H+]
0.10 0.10 ➔ [H+] = 0,1 M
H2O H+ + OH− (*) K w =10 -14 ➔ pH = 1,00
(0.10+x) x

VD: Tính pH của dung dịch thu được khi pha loãng 1 mL dung dịch 1.0 x 10-3 M
HNO3 thành 10.0 L dung dịch.
HNO3 → H+ + NO3- (1,0x10-7 +x).x = 10-14

1,0x10-7 1,0x10 -7  x  6.18 x10-8
H2O H+ + OH− (*) K w =10 -14  pH = 6.8
(1,0x10-7 +x) x

Bài 6:
a. Tính nồng độ của dung dịch HI có pH= 2.50.
b. Một dung dịch được hình thành khi hòa tan 0.23 mol NaH(s) vào nước để thành
2.8 L dung dịch. Tính pH.
c. Thêm 50.0 mL dung dịch hydrochloric acid đặc vào 20.0 mL dung dịch nitric acid
đặc rồi pha loãng bằng nước đến 1.00 L.
Tính [H+], [OH-], và pH của dung dịch.
[Hint: HCl đặc có nồng độ 38% w/w và d = 1.19 g/mL;

HNO3 đặc có nồng độ 70% w/w và d = 1.42 g/mL.
Acids – Base yếu
Cân bằng chuyển dịch sang phải Tồn tại cân bằng, ưu thế về phía trái.
hoàn toàn.
Sulfuric acid là diprotic acid:
Ion HSO4- là một acid yếu:

Hằng số phân li acid
Bài 7:
Viết phương trình điện ly và biểu thức hằng số phân li acid của các acid yếu sau:
a. acetic acid (CH3COOH)
b. the ammonium ion (NH4+)
c. the anilinium ion (C6H5NH3+)
d. the hydrated aluminum(III) ion [Al(H2O)6]3+

[NH3 ][H+ ]
NH+4 NH3 + H+ Ka =
[NH4+ ]
+
[NH4 ]
 NH3 + H + +
NH K =
4
-1
a
[NH3 ][H+ ]
-
+ + -
H2O H +OH K w =[H ][OH ]
+ - + + -
[NH - ][OH ] [NH ][H ][OH ] Kw
 NH3 +H2O +
NH4 +OH K b = 4
= 4
+
=
[NH3 ] [NH3 ][H ] Ka
Tiểu phân có tính acid mạnh thì base liên hợp của nó có tính base yếu.

Bài 8:
Sắp xếp tăng dần đọ
mạnh base: H2O,
F-, Cl-, NO2-, and CN-.

Tính pH của dung dịch acid – base yếu
Tính pH dung dịch 1.00 M HF (Ka = 7.2 x 10-4).
Assume that hydrofluoric acid will Nếu bé hơn 5% thì giả sử chấp
be the dominant source of H+.
nhận được.

Độ điện ly

Phân số nồng độ HA

Phân số nồng độ

Bài 9
Tính pH và độ điện ly của dung dịch 0.372 M cocaine.

Bài 10
Trichloroacetic acid (CCl3CO2H) là một acid ăn mòn được dùng để kết tủa protein.
Giá trị pH của dung dịch 0.050 M trichloroacetic acid bằng với pH của dung dịch
0.040 M HClO4 . Tính Ka của trichloroacetic acid .
Bài 11
a) Tính pH của dung dịch 0.1 M H2SO4 (A) (pKa = 2.00).
b) Dung dịch B được tạo thành khi thêm 10 mL dung dịch 0.15 M NaOH vào 10 mL
dung dịch A. Tính pH dung dịch B và độ điện ly của sulfuric acid trong B.
Bài 12
a) Tính pH của dung dịch 0.1 M CH3COONa + 0.1 M CH3COOH (A) (pKa = 4.76).
b) Dung dịch B được tạo thành khi thêm 10 mL dung dịch 0.1 M HCl vào 10 mL dung
dịch A. Tính pH dung dịch B.
Dung dịch đệm
Henderson–Hasselbalch
Dung dịch đệm có khả năng chống lại sự

thay đổi pH khi dung dịch được thêm vào
acid hay base.
Dung dịch đệm
Đệm năng là khả năng nhận hoặc cho proton của dung dịch đệm khi thêm acid hoặc
base để pH dung dịch thay đổi 1 đơn vị.
Dung dịch đệm tối ưu khi [HA] = [A-].

Acid – base yếu nhiều nấc
Polyprotic Acids
Carbonic acid
Phosphoric acid - a triprotic acid

Tính pH của dung dịch 5.0 M H3PO4 và thành phần cân bằng trong dung dịch.
The dominant equilibrium is the dissociation of H3PO4.



Chuẩn độ - đường cong chuẩn độ
Chuẩn độ acid mạnh bằng base mạnh
Chuẩn độ 50.0 mL dung dịch 0.200 M HNO3 bằng 0.100 M NaOH.
A. Chưa thêm NaOH vào

B. 10.0 mL dung dịch 0.100 M NaOH được thêm

C. 20.0; 30.0; 50.0; 100.0; 150.0; 200.0 mL dd 0.100 M NaOH được thêm

Chuẩn độ acid yếu bằng base mạnh
Chuẩn độ 50.0 mL dung dịchc0.10 M acetic acid
(HC2H3O2,Ka=1.8x10-5) bằng 0.10 M NaOH
V
mL 0.0 10.0 25.0 40.0 50.0 60.0 75.0
NaOH
pH 2.87 4.14 4.74 5.35 8.72 11.96 12.30


Chỉ thị Acid–Base
Phenolphthalein

Chỉ thị acid - base
Phenolphthalein
Bromthymol blue

Bromthymol blue
BB có Ka = 1.0x 10-7, HIn màu vàng và In- màu xanh dương
Để quan sát được màu vàng thì
1 phần xanh dương

Dung dịch acid Dung dịch base
10 phần vàng
Bromthymol blue
BB có Ka = 1.0x 10-7, HIn màu vàng và In- màu xanh dương
Để quan sát được màu xanh
dương thì
1 phần xanh dương

Acidic Solution Basic Solution
10 phần vàng
Lựa chọn chỉ thị Acid–Base

Cân bằng chất ít tan – Tích số tan
Khi hòa tan hợp chất ion rắn vào nước, xảy ra hai quá trình.
Khi nồng độ các ion trong dung dịch tăng thì quá trình kết tinh muối xảy ra:
Khi dung dịch đạt trạng thái bão hòa thì cân bằng được thiết lập:
the solubility product constant

(tích số tan)
Solubility Equilibria and the Solubility Product
Giá trị Ksp củacopper(II) iodate, Cu(IO3)2, là 1.4x10-7 ở 25oC.
Bài 16
Tính độ tan muối này ở 25oC.

Tính Ksp của bismuth sulfide (Bi2S3), nếu muối này có độ tan đạt
Bài 17
1.0x10-15mol/L ở 25oC.

Độ tan tương đối:

Các yếu tố ảnh hưởng đến độ tan
Tính độ tan của silver chromate (Ag2CrO4, Ksp = 9.0x10-12)
Bài 18
trong dun dịch 0.100 M AgNO3.

Các yếu tố ảnh hưởng đến độ tan
Bài 19
1) Tính độ tan của Fe(OH)3 (Ksp = 2x10-39) trong nước.
2)
a. Tính độ tan của SrF2 trong nước, bỏ qua tính base của ion F-. (For SrF2,
Ksp = 7.9 x 10-10.)
b. Độ tan của SrF2 trên thực tế sẽ lớn hơn hay nhỏ hơn giá trị tính được ở
câu a? Giải thích.
c. Tính độ tan của SrF2 trong dung dịch đệm có pH = 2.00.
(Ka của HF bằng 7.2 x 10-4.)

Điều kiện để xuất hiện kết tủa
Nếu Q > Ksp, kết tủa hình thành

và quá trình kết tủa tiếp touch
diễn ra đến khi tích nồng độ
không thỏa mãn Ksp.
Nếu Q < Ksp, Không có kết tủa

xuất hiện.

Điều kiện để xuất hiện kết tủa
Bài 21
Một dung dịch chứa 1 x 10-4 M các muối NaF, Na2S, and Na3PO4. Dự đoán thứu tự
kết tủa khi Pb2+ được thêm từ từ vào dung dịch?
Biết
Ksp(PbF2) =4 x 10-8, Ksp(PbS) = 7 x 10-29, and Ksp[Pb3(PO4)2] = 1 x 10-54

Cân bằng ion phức
Hằng số cân bằng từng nấc
Hằng số cân bằng tổng cộng



Độ tan của AgCl trong nước kém hơn trong

dung dịch NH3.

Chapter 6 Equilibria and Solution 2020

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chapter 6 Equilibria and Solution 2020

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 5 :

CÂN BẰNG HÓA HỌC – CÂN BẰNG TRONG DUNG DỊCH

Th.S TRẦN BỮU ĐĂNG

Bài 1: Gọi Pi là áp suất riêng phần của từng

Biến đổi Liên hệ

Nghịch đảo phương trình K-1

Nhân phương trình hệ số n Kn

Cộng hai phương trình K1 x K2

Khi tăng áp suất, CB chuyển dịch về phía tạo ra ít

Xúc tác giúp phản ứng nhanh đạt cân bằng.

Acid là chất tan được trong nước làm tăng nồng độ

Base là chất tan được trong nước làm tăng nồng độ

Phản ứng Acid–base là phản ứng có sự trao đổi protons.

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Cân bằng phản ứng acid–base

Cặp acid–base liên hợp

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Mũi tên một chiều = phản ứng hoàn toàn

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

2 chữ số thâp phân

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

VD: Tính pH của dung dịch 0.10 M HNO3.

Vì HNO3 là acid mạnh nên trong dung dịch:

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

HNO3 → H+ + NO3- (1,0x10-7 +x).x = 10-14

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

a. Tính nồng độ của dung dịch HI có pH= 2.50.

[Hint: HCl đặc có nồng độ 38% w/w và d = 1.19 g/mL;

Sulfuric acid là diprotic acid:

Ion HSO4- là một acid yếu:

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Tính pH và độ điện ly của dung dịch 0.372 M cocaine.

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Dung dịch đệm có khả năng chống lại sự

Dung dịch đệm tối ưu khi [HA] = [A-].

Phosphoric acid - a triprotic acid

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

The dominant equilibrium is the dissociation of H3PO4.

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

A. Chưa thêm NaOH vào

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

pH 2.87 4.14 4.74 5.35 8.72 11.96 12.30

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

1 phần xanh dương

1 phần xanh dương

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter

the solubility product constant

Zumdahl (2010), Chemistry, 8th ed, Cengage Learning, USA, chapter