Professional Documents
Culture Documents
Lecture 07 - Tính Chuyển Vị Bằng Phương Pháp Năng Lượng
Lecture 07 - Tính Chuyển Vị Bằng Phương Pháp Năng Lượng
(Lecture # 7)
L L
B'
A
B O
Mz
dz ;
L
GJ G
Kí hiệu cho các đại lượng chuyển vị (bao gồm chuyển vị thẳng
và chuyển vị xoay):
o k kí hiệu cho chuyển vị tại vị trí k, phương k
o km kí hiệu cho chuyển vị tại vị trí k, theo phương k do
nguyên nhân m gây ra
km kí hiệu cho chuyển vị đơn vị tại vị trí và theo phương k do
lực Pm 1 gây ra.
24 October 2022 Mai Duc Dai 10
Năng lượng biến dạng đàn hồi
n
N z2 n
M x2 n M y2 n
M z2
U dz dz dz dz
i 1 Li 2 EF i 1 Li 2 EJ x i 1 Li 2 EJ y i 1 Li 2GJ
n Qy2 n
Qx2
k x . dz k y . dz Thanh chịu lực phức tạp
i 1 Li 2GF i 1 Li 2GF
C2 C2
F S F S
kx 2 dF ; k y 2
x y
2
dF 2
Jx F b C Jy F h C
n
M z2
Đối với thanh chịu xoắn thuần túy: U3 dz
i 1 Li 2GJ
24 October 2022 Mai Duc Dai 11
Định Lý Castigliano
N z ,i
N z ,i
n
U i n
Pk
k dz
i 1 Pk i 1 Li Ei Fi
24 October 2022 Mai Duc Dai 13
Đối với hệ dàn (hệ thanh-khớp) chỉ chịu kéo hoặc nén
đúng tâm và có Nz/(EF) = const trên suốt chiều dài Li
N z ,i
N z ,i
n
Pk
k Li
i 1 E i Fi
Chọn F 3,6cm2
24 October 2022 Mai Duc Dai 16
Example #1
Chuyển vị thẳng đứng tại A: áp dụng định lý Castigliao
1 3
N AB P; N AC P
2 2 N AB P
300
N z ,i N AB N AC A
N N AB N AC 60 0
Pk
n z ,i
k Li P L P L
AB AC
i 1 Ei Fi E AB FAB E AC FAC
N AC
P1 3P 3
4a 4 3 3 Pa 4 3 3 150.200
Ay 22 2 2 2a 5, 267cm
EF 3 E 2F 4 3 EF 4 3 2100.3, 6
P 3
3P 1
2 2 4a 2 2 3 4 Pa 3 4 150.200
Ax 2a 2, 25cm
EF 3 E 2F 4 EF 4 2100.3, 6
24 October 2022 Mai Duc Dai 18
Example #2
Thanh ABCD cứng tuyệt đối, liên kết, chịu lực như hình vẽ
Cho E = 2,1.104 kN/cm2, [] = 19 kN/cm2, q = 15 KN/m, a = 2,5m
thanh EB theo q, a B
A
2. Xác định F theo điều kiện
E, F
bền 2a P qa
3. Với F tìm được, tính biến
dạng dài dọc trục thanh EB E
D
4. Tính chuyển vị thẳng đứng C
tại D 2a a
5qa 5.15.2,5
F 6,978cm 2
2 2.19
Chọn F 6, 98cm 2
24 October 2022 Mai Duc Dai 20
Example #2
Biến dạng dài dọc trục của thanh EB
5qa
.2a 2 2 2
N BE LBE 10 qa 10.15.2,5 .100
LBE 2 0, 639cm
EF EF EF 21000.6,98
3 5
N BE 2qa P qa
2 2
N BE 5qa 3
N BE 2 2
D P L 2 2 2 2a 15 2 qa
15 2.15.2,5 .100
1,357cm
BE
EBE FBE EF EF 21000.6,98
n N zi ,k N zi ,m n M xi ,k M xi ,m n Qyi ,k Qyi ,m
km dz dz k x dz
i 1 Li Ei Fi i 1 Li Ei J xi i 1 Li Gi Fi
* Đối với hệ dàn (hệ thanh-khớp) chỉ chịu kéo hoặc nén
đúng tâm và có Nz/(EF) =const trên suốt chiều dài Li
n
N zi N zi + N z : nội lực ở trạng thái “m”
km Li
i 1 Ei Fi + N z : nội lực ở trạng thái “k”
P
2m
600 B D
A
2m 2m 1m
3P 3.200
F 2, 4cm 2
L 2.2.104.3, 6.103
2 E.
L
Chọn F 9, 63cm 2
mB 0 1.2 N CE .2 0 N CE 1
Fx 0 N BD N CE 0 N BD 1
mB 0 1.2 N CE .2 0 N CE 1
Fx 0 N BD N CE 0 N BD 1
+ Áp dụng công thức Mohr, chuyển vị thẳng đứng tại A:
n
N zi N zi N N N N
km Li CE CE LCE BD BD LBD
i 1 Ei Fi ECE FCE EBD FBD
24 October 2022 Mai Duc Dai 30
Example #3
Tính chuyển vị thẳng đứng tại A
3 3 1
+ Trạng thái “m” ta có: N CE P; N BD P
2 2
+ Tạo trạng thái “k”: N CE 1; N BD 1
C
E N CE
C
Pk 1 Pk 1
2m 2m
B D B N BD
A A
2m 2m 1m 2m YB
N AD 450 A
P N BC B
N DB N BA
N DC
N BD 450
450
N DE N DA
D
2EF 2EF
a EF
3EF EF
A
E a D a
P
Trạng thái “k” như hình vẽ. Tương tự sử dụng phương pháp tách nút ta xác
định được ứng lực trong các thanh như bảng bên.
Chuyển vị thẳng đứng tại A:
n
N zi N zi Pa
Ay Li 7,16
i 1 Ei Fi EF
A B A B
M M
(M x ) (M x )
q q
A B A B q 2
q 2
2 2
(M x ) (M x )
24 October 2022 Mai Duc Dai 36
P q
A B A B
1 2
(M x ) (M x )
1 2 q 2 / 8
P
1 2
M M
A B A B
M M
(M x ) (M x )
M M
A B A B
(M x ) (M x )
M M
24 October 2022 Mai Duc Dai 37
P P M
A B C A B C A B
1 2 1 2 1 2
P 1 P 2
M 1 /( 1 2 )
(M x ) (M x ) Mx
M 2 /( 1 2 )
M M
A B C A B C
1 2 1 2
M M
(M x ) (M x )
1
3 hl
l 2
3 hl
h d
C
d
C
d 3 l d 1 l
l
4 2
M1 M1
M2
Mx
M2
M1 M2
M1 M2
A B A B A B
Mx
M2
M2
M1 M1 M2
M2
A B A B A B
M1 M1
M2
B
A
M2 M1
l
A B
q ql 2 / 8
M1 M2 q
A B
l A B
l
M2
M1 M1
A B
M2
l M1
q M2 A B ql 2 / 8
M1
q
A B
l B
A
l
l ql 2 / 8
M
q q
M
A B A B A B
l l
M2
M2
A B
M1
M1
ql 2 / 8
M1 q M2
M1 q
A B A B B
l A
l
P 3P
D
A
B C
a 2a 3a
P 3P
A D
B C
YA a 2a 3a YD
5
mA 0 P.a 3P.3a YD 6a 0 YD 3 P
m 0 Y 6a P.5a 3P.3a 0 Y 7 P
D A A
3
YA a B 2a C
3a YD
C
EJ
f
i 1
i Ci
b) 7P 4P
1 7 Pa
a Pa
7 2
Qy 3 3 5P 1
2 3 6
3
c) M x 1 2a 1,5a a
2 4 f C1
3 3a 3
7 Pa 3
7 Pa
2a Pa
14 2
3 5Pa 2
3 3
Pk 1
1,5a
d) A D f C2 a a a
3a C 3a 3a
1 7 Pa
e) M x 3 5Pa 2 a
8 2
Pa
f c1 2 3 3
f c2 f c 1,5a f c4
4a 1,5a 7a
f C3 a
3
3 3a 6
1 4
1 7 2 a 14 2 8 2 7a 15 2 47 Pa 3
C i f Ci Pa . Pa .a Pa . Pa .a
EJ
24 October 2022
i 1 EJ 6 3 Mai3 Duc Dai 3 6 2 3 EJ53
P 3P CV xoay của mặt cắt tại A
a) A D 1 4
YA a B 2a
C
3a YD
A
EJ
f
i 1
i Ci
b) 7P 1 7 Pa
a Pa
4P 7 2
5P 1
Qy 3 2 3 6
3
3 a 1 8
f C1 5a
c) M x 1 3 6a 9
2 4
7 Pa 3 7 Pa
2a Pa
14 2
2
3 5Pa 3 3
Mk 1
1
f C2 3a a
2
f) A D 6a 3
3a C 3a
1 7 Pa
2a Pa
8 2
3 5Pa
2 3 3
1
g) Mx 2 a 1 11
f C3 3a
f c1 f c2 f c f c4 3 6a 18
3
1 4 1 7 2 8 14 2 2 8 2 11 15 2 1 149 Pa 2
A f Pa . Pa . Pa . Pa .
6 3
i Ci
EJ i 1
24 October 2022
EJ 9 Mai
3 Duc Dai3 3 18 2 18 EJ
54
Example #6
Dầm AD liên kết & chịu lực như hình vẽ. Biết độ cứng
chống uốn EJ = const, tính chuyển vị tại A, góc xoay tại C
M Pa
P
A B C D
a 2a 2a
a 2a 2a
Pa
1
b) 2
Mx
3 4
0,5Pa
Pk 1
c)
A B D
a
Chuyển vị thẳng đứng
a của mặt cắt tại A
d)
Mx
f c1 f c2 f c3 f c4
Pk 1 Mk 1
e)
A B C D
a 2a 2a
Pa
1
b) 2
1 4
3 4 f
Mx
A i Ci
0,5Pa EJ i 1
Pk 1
c)
A B D
a
a
d)
Mx
f c1 f c2 f c3 f c4
24 October 2022
Pk 1 M 1
Mai kDuc Dai 58
M Pa P Chuyển vị thẳng đứng của mặt cắt tại A
a) 1 P a Pa
D 1
4
A B C A
EJ
i C
f i
i 1 a
a 2a 2a f C1
2
Pa
1
b) 2 2
1
Pa 2a Pa 2
Mx
3 4 2
0,5Pa 2 a 5a
f C 2 2 a .2 a
Pk 1 3 4 a 6
c)
A B D
a 3
1
0,5Pa 2a 0,5Pa 2
2
a
d) 1 a 2a
f C 3 2 a .2 a
Mx 3 4 a 3
f c1 f c2 f c3 f c4
Pk 1 Mk 1
2 a
3
1 4
1 5 a 2 a a 5 Pa
A f Pa . Pa . 0,5Pa . 0,5Pa .
2 2 2
3 6 EJ
i Ci
EJ i 1 EJ 2 6 3
24 October 2022 Mai Duc Dai 59
M Pa Chuyển vị xoay của mặt cắt tại C
P
a) 1 4 P a Pa 2
C f 1
B D
A C EJ i 1
i Ci
f C1 0
a 2a 2a
2
1
Pa 2a Pa 2
Pa 2
1
b) 2 1 0,5 1
f C 2 .2 a
Mx
3 4 3 2 a 6
0,5Pa
3 0,5Pa 2a 0,5Pa 2
1
Mk 1
2
e)
A B C D f 2 .2a 0,5 1
3 2 a 3
C3
a 2a 2a
4 0,5Pa 2a 0,5Pa 2
1
f) 0,5 2
Mx 2 0,5 1
f c2 f c3 f C 4 .2 a
0,5 f c4 3 2 a 3
1 4
1 2 1 2 1 2 1 1 Pa 2
C f Pa . 0,5Pa . 0,5Pa .
Mai 6Duc Dai 3 6 EJ
i Ci
EJ i 1 EJ 3
24 October 2022 60
Example #7
Dầm AD liên kết & chịu lực như hình vẽ. Biết độ cứng
chống uốn EJ = const, tính chuyển vị tại C, góc xoay tại C
M qa 2 P qa
q
A B C
3a a
qa 26
qa C
EJ
f
i 1
i Ci
c) 3 4
1 2 Mx
qa 2 Pk 1
97 qa 2 / 72
d) A B C
3a a
a
e) Mx
24 October 2022
f c1 f c2 f c3 f
Mai Ducc4Dai 64
1 4
Chuyển vị thẳng đứng của mặt cắt tại C C
EJ
f i Ci
qa 2 i 1
c) 3 4 1 qa (3a ) qa
1 2 3 3
2 1 Mx 2 2
qa 2
Pk 1 a a
97 qa / 72 2 f C1 ( a )
3a 3
3a a 2 3a
2
2 q
9 3
a ( 3a ) qa
3 8 4
a
e) f C2
Mx 2
f c1 f c2 f c3 f c4
1 3 19 3 3
2 4 qa (a
(3a ) qa
) qa
2 d 2 3 3 2 8 24
a 2 a 2 a 2a
f C3 ( 2ah) C d 1 l 3 a
d f C4 ( 3 a ) a 3
3a 3 2 2
24 October 2022 Mai Duc Dai 65
1 4
Chuyển vị thẳng đứng của mặt cắt tại C C
EJ
f
i 1
i Ci
1 qa (3a ) qa
1 2 3 3
2 q
2 3a 2
9 3
(3a ) qa
2 2 3 8 4
a a
f C1 ( a ) a
3a 3 f C2
2
3 qa 2 (3a ) qa 3
1 3 1
4 qa (a ) qa
2 1 3
2 2 2 2
a 2a 2 a 2a
f C3 ( 2 a ) f C 4 ( a )
3a 3 3 a 3
1 3 3 a 9 3 a 3 3 2a 1 3 2a
C qa . qa . qa . qa .
EJ 2 3 4 2 2 3 2 3
7 qa 4
C
24 October 2022 Mai Duc Dai
24 EJ66
M qa 2 q P qa
Chuyển vị xoay của
a)
A B C mặt cắt tại C
YA YB
3a a
5
qa qa 2
6
1 4
c)
2 1
3 4
Mx
C
EJ
f
i 1
i Ci
qa 2
97qa 2 / 72 Mk 1
f)
A B C
a
g) 1
Mx
f c1 f c2 f c3 f c4
1 3 3 1 9 3 1 3 3 2 1 3 1 qa 3
C qa . qa . qa . qa .1
EJ 2 3 4 2 2 3 2 8 EJ
24 October 2022 Mai Duc Dai 67
Example #8
Khung phẳng ABC liên kết & chịu lực như hình vẽ. Biết dầm
AB, BC có độ cứng chống uốn EJ1 = EJ2 = EJ = const.
q
P qa
B EJ C
3a
EJ, EF
A
a
P qa .
q 0,5qa2 1 Chuyển vị
B C thẳng đứng
2 4
của mặt cắt
3a Mx Nz
tại C
3
A a qa C
n i f C n i f C
3, 5qa 2 i
i
d) e) f)
i 1 Ei Fi i 1 Ei J i
Pk 1 a f c1
a
B C
f c2 f c4
3a
Mx
f c3 Nz
A
a
1
1 3 4 fc 1 1 3 3a 3 3 9 3 3qa 2 .1 qa 4 3qa 2
C
EJ
i 1
i fci
4
EF
qa . qa .a qa .a
EJ 6 4 2 2 EF
6,125
EJ
EF
24 October 2022 Mai Duc Dai 69