‫هب انم خدا‬

‫اقتصاد عمومی ‪( 1‬جلسه بیست و پنجم)‬

‫در فصللا ل درباره تئوری مص ل و مص ل و ه حه برد ه د گ م دوگ د مرح د ت درتصللموگ مو ی‬

‫مصل و ه حه در لرتباط با لندخاب سلبح هاال تاثو می مذلرد‪ .‬کی مرح د ت بودجه مصل فی مص و ه حه‬
‫د گ ی مرلح د لت بارلر هه قومت های مصللل فی لر ر در می ر ح‪ .‬در ر فصللللا درباره گگونگی ت وو‬
‫قومت هاالها برثی نک د گ رنها رل دلده شحه ف ض ه د گ‪.‬‬

‫درباره تئوری تولوح ب گاه صلربت ه د گ م دوگ د مرح د ت ب تصموگ مو ی ب گاه در‬ ‫در فصلا د‬

‫رلبطه با تولوح جود دلرد‪ .‬کی مرح د ت تک ولوژی د گ ی مرح د ت بارلر هه قومدهای سلدانحه نهاده‬
‫در رنجا ت وو می شللود‪ .‬در ر فصللا درباره گگونگی ت وو قومت ها برثی نک د گ رنها رل دلده شللحه‬
‫م لو ف ض ه د گ‪.‬‬

‫در ل فصا درباره گگونگی ت وو قومت ها برد میه وگ‪.‬‬

‫لله ترا للا ب لی هاال ت وو می‬ ‫به طور خالصلله می مو وگ هه قومدها در بارلر ب لسللاا مکانور‬
‫شونح‪.‬‬

‫حا بارلر گوست ؟‬

‫لله جود‬ ‫ف بارلر‪ :‬بارلر به شلل ل طی م ده می شللود هه ب لی ال هاال ا اما تولوح‪ ،‬ترا للا‬ ‫ت‬

‫ه ترا ا مبادله شود‪.‬‬ ‫دلشده باشح هاال ا ولما تولوح در ال قومت‪ ،‬مد اسب با‬
 ‫‪Ι‬‬ ‫اقتصاد عمومی‬ ‫جلسه بیست و پنجم‬
‫ری لست‪:‬‬ ‫ف بارلر لشاره به ل نکات‬ ‫در ت‬

‫ل ال م ده شلح هه بارلر به ال ش ل لطال می شود نه به ال مکا ‪ ،‬ی بارلر ت ها به ال مکا هه در‬

‫لله ه حما هاال ترا للا ه حما هاال هاالهای خود رل رد بح می ه ح لطال نمی شللود ‪ ،‬بلکه‬ ‫ر‬
‫ی سوعت لر ل دلرد‪.‬‬ ‫بارلر ت‬

‫للله ه حه ترا لللا ه حه به سلللوله تل رد رد بح شلللود‪،‬‬ ‫به ول مثا لم ج سلللی لر د ر‪ ،‬بو‬

‫ب اب ل م ده می شلللود هه ب لی ر هاال بارلر جود دلرد‪ ،‬ا قدی لرد تاهسلللی می شلللو گ‪ ،‬لرد بارلر‬
‫گ لرد بارلر شحه ل گ‪.‬‬ ‫شحه ل گ‪ .‬قدی به رسدورل ب لی غذل خورد ب‬

‫ا اما تولوح بارلر جود دلرد‪.‬‬ ‫ف بارلر م ده شح هه ب لی هاال‬ ‫در ت‬

‫پس د نوع بارلر جود دلرد‪ .‬بارلر نهاده بارلر هاالی مص فی‪.‬‬

‫بارلر نهاده بارلری لست هه ب گاهها نهاده های تولوحی مورد نوار خود رل لر ر بارلر ترا ا می ه ح‪.‬‬

‫بارلر هاالی مصل فی بارلری لسلت هه مصل و ه حما نها ی‪ ،‬هاالی مورد نوار خود رل لر ر بارلر ترا ا‬

‫میه ح‪.‬‬

‫ترا للا ب لی ال هاالی مصلل فی گوسللت ؟ همانطور هه در فصللا قبا د ح گ ترا للا ب لی هاالی مصلل فی‬
‫مکما ر هاال سطح‬ ‫رلبطهلی لست بو مرحلر هاالی ترا ا شحه‪ ،‬با قومت ر هاال‪ ،‬قومت هاالهای جانشو‬
‫دررمح مص فی مص و ه حه‪ .‬ی‪:‬‬

‫)𝐸 ‪𝑑𝑖 = 𝑓(𝑝1 , 𝑝2 , … , 𝑝𝑛 ,‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪Ι‬‬ ‫اقتصاد عمومی‬ ‫جلسه بیست و پنجم‬
‫ترا لللا ب لی ال نهاده تولوحی گوسلللت ؟ همانطور هه در فصلللا ب گاه د ح گ ترا لللا ب لی ال نهاده تولوحی‬
‫رلبطه لی لسلت بو مورل نهاده ترا لا شلحه‪ ،‬با قومت ر نهاده همچ و قومت سا نهادها قومت سدانحه ا‬
‫سطح تولوح‪ .‬ی‪:‬‬

‫)𝑝 ‪𝑥𝑖 = 𝑥𝑖 (𝜔1 , 𝜔2 , … , 𝜔𝑛 ,‬‬

‫ا‪:‬‬

‫)𝑦 ‪𝑥𝑖 = 𝑥𝑖 (𝜔1 , 𝜔2 , … , 𝜔𝑛 ,‬‬

‫له ترا لا به طور سلاده ‪ ،‬الر لست هه ترا ا ب لی هاال ا نهاده رل ب حسب‬ ‫ب لی نشلا دلد مکانور‬
‫ولما تاثو مذلر ب ر در ال شلکا د ب حی نشلا دهوگ‪ .‬بح صورت هه مرور مودی ر ‪ ،‬قومت هاال‬
‫ا نهاده تولوحی رل نشلا دلده مرور لفری ر مورل ترا لا شلحه لر ر هاالی مصل فی ا نهاده تولوحی ترا ا‬
‫شحه رل نشا می دهح‪.‬‬

‫ولما تأثو مذلر‬ ‫در شللکا ر ترا للا ب لی ال هاالی مص ل فی ب حسللب قومت ر هاال‪ ،‬ه گامی هه د گ‬
‫ثابت هسد ح نشا دلده شحه لست ‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪Ι‬‬ ‫اقتصاد عمومی‬ ‫جلسه بیست و پنجم‬
‫ل ال ل م ر ی ب لی لهث ت هاالهای مص فی شکلی نر لی دلرد‪.‬‬

‫ی لم قومت هاال لر 𝑎 به 𝑏 لفرل ش ابح ‪ ،‬ترا ا ب لی ر هاال لر 𝑐 به 𝑑 هاهش می ابح‪.‬‬

‫لی مشللخا لسللت هه ل به ت ها ی ب لی نشللا دلد مورل ترا للا ب لی ال هاالی مصل فی هافی نوسللت‪،‬‬
‫مکما‬ ‫ر ل م دوگ ترا ا ب لی ال هاالی مص فی نه ت ها به قومت ر هاال ‪ ،‬بلکه به قومت هاالهای جانشو‬
‫بودجه مص فی مص و ه حه هگ رب دلرد‪.‬‬

‫ف ض ه وح می خولهوگ ترا للا ب لی گا ی رل ب رسللی ه وگ‪ .‬لم در قومت ه هولو گای ‪ 33‬هرلرتوما ‪،‬‬
‫ترا للای سللالوانه خانولده لی ب لی گای ‪ ۵‬هولو باشللح‪ ،‬لم قومت ه هولو گای لفرل ش ابح به ه هولو‬
‫‪ 433‬هرلر توما ب سللح‪ ،‬ب لی پوحل ه د ترا للا ب لی گای هافی لسللت ب ر ی م ر ی ح هت ه وگ ببو وگ‬
‫هه ترا ا ب لی گای گرحر لست‪.‬‬

‫حا لم مثالً قومت قهوه هه هاال ی جانشللو ب لی گا ی لسللت ‪ ،‬لفرل ش ابح ‪ ،‬گه لث ی ب مورل ترا للای‬
‫خانولر ب لی گای می مذلرد‪ .‬ا لم قومت شللک هه هاال ی مکما ب لی گای لسللت لفرل ش ابح‪ ،‬گه لث ی‬
‫ب مورل ترا للای گای خانولر می مذلرد‪ .‬ا لم بودجه مص ل فی مص ل وه حه لفرل ش ابح ‪ ،‬گه لث ی ب‬
‫ترا ای خانولر ب لی گای می مذلرد ؟‬

‫‪4‬‬
 ‫‪Ι‬‬ ‫اقتصاد عمومی‬ ‫جلسه بیست و پنجم‬
‫ولما ب مورل ترا ای گای ب ر ی ال شکا د ب حی ‪ ،‬ت ها باشو ت م ر ی به سمت‬ ‫نشلا دلد لث لت ل‬
‫رلست ا گپ موس لست‪.‬‬

‫مثال لم قومت قهوه لفرل ش ابح ‪ ،‬م ر ی ترا لللای خانولر ب لی گای به سلللمت رلسلللت لندرا می ابح ‪ ،‬ی‬
‫خانولده در ال سلطح قومت گای‪ ،‬نسلبت به قبا گای بوشلد ی ترا ا موک ح‪ .‬ا لم قومت شک ر اد شود‪،‬‬
‫م ر ی ترا للای خانولر ب لی گا ی به سللمت گپ شللو ت موک ح‪ ،‬ا لم بودجه مصلل فی ر اد شللود‪ ،‬م ر ی‬
‫ترا ای گای خانولر به سمت رلست شو ت موک ح‪.‬‬

‫ب لاب ل لم قوملت خود هلاال تیوو ه ح‪ ،‬مورل ترا للللا ب لی ر هاال رل با ح هت ب ر ی م ر ی ترا للللا‬
‫مکما ا سللطح بودجه مصلل فی مصلل و ه حه‬ ‫میتول به دسللت ر رد لی لم قومت هاالهای جانشللو‬
‫تیوو ه ح‪ ،‬م ر ی ترا لا شلو ت میه ح لر ر ی م ر ی شو ت پوحل ه ده ‪ ،‬مورل ترا ا ب لی ر هاال ت وو‬
‫می شود‪.‬‬

‫للع به همو صللورت لسللت‪ .‬می تول ر رل ب ر ی ال صل ره‬ ‫در مورد ترا للا ب لی نهادهای تولوحی هگ‬
‫رسگ نمود‪.‬‬ ‫د ب حی به صورت ر‬

‫‪۵‬‬
 ‫‪Ι‬‬ ‫اقتصاد عمومی‬ ‫جلسه بیست و پنجم‬

‫ل الً لم قوملت خود نهاده تیوو ه ح‪ ،‬ب لی پوحل ه د مورل ترا للللای ر با ح ب ر ی خود م ر ی ح هت‬
‫ه د‪.‬‬

‫ا تک ولوژی تولوح تیوو ه ح‪ ،‬م ر ی ترا لا ب لی نهاده به‬ ‫ثانواً لم قومت سلدانحه‪ ،‬ا قومت نهادهای د گ‬
‫ا گپ شو ت پوحل می ه ح هه ب ح‪ ،‬لر ر ی ر مورل ترا ای نهاده مشخا میشود‪.‬‬ ‫سمت رلست‬

‫کی لر لبرلرهای مهگ هه در مورد ترا لللا ب لی هاال مورد لسلللد اده ق لر می مو د لبرلر ل ل ب هشلللش‬
‫لست‪.‬‬

‫گو مورل ترا لللا ب لی ال هاال به قومت خود هاال‪ ،‬قومت سلللا هاالها دررمح مصل ل و ه حما رب‬
‫ولمللا‪ ،‬مورل ترللا للللا ب لی ر هللاال تیوو می ه للح‪ .‬مورل ل تیوو ب لی‬ ‫دلرد ‪ ،‬پس بللا تیوو کی لر ل‬
‫هاالهای مخدلف‪ ،‬مد ا ت لسلت‪ .‬به طور مثا نا ال هاالی هگ هشلش لسلت لدهل ال هاالی هشش پذ ‪.‬‬
‫حلا لم مثالً قوملت نا ر اد شللللود مورل هاهش ترا للللا ب لی ر هگ لسللللت لی لم قومت لدهل لفرل ش‬
‫ابح مص ل و ه حه به رسللانی تا حح ر ادی ترا للای خود رل ب لی ر هاهش می دهح‪ .‬ا لم دررمح مصلل فی‬
‫مصللل و ه حه هاهش ابح‪ ،‬ترا لللا ب لی هاالهای للل ری تا مرحلر همی هاهش می ابح لی ترا لللا ب لی‬
‫هاالهای لوهس‪ ،‬بمرحلر ر ادی هاهش می ابح‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪Ι‬‬ ‫اقتصاد عمومی‬ ‫جلسه بیست و پنجم‬
‫نشلللا دلد ل تیوو لت به صلللورت همی ب لی هاالهای مخدلف حائر لهموت لسلللت‪ .‬پس با ح لبرلری ب لی‬
‫ب هشش ترا ا لسد اده می ه وگ‪.‬‬ ‫نشا دلد ل مو وع‪ ،‬لسد اده نمود‪ .‬در ل مورد لر لبرلر ا م وار‬

‫ف لل ب هشللش 𝑎 نسللبت به 𝑏 ‪ ،‬درصللح‬ ‫لم تیوو در اما 𝑏 با د تیوو در م لو 𝑎 شللود‪ ،‬طبق ت‬

‫تیوو لت به جود رمحه در 𝑎 لست نسبت به ال درصح لفرل ش در𝑏‪.‬‬

‫ب هشش ترا ا ب لی هاالی 𝑖 نسبت به قومت هاالی 𝑖 بارت لست لر‪:‬‬ ‫مثالً‬

‫𝑖𝑑𝜕‬
‫𝑖𝑑‬
‫= 𝑖𝑝‪𝜀𝑑𝑖 ,‬‬ ‫𝑖𝑝𝜕‬
‫𝑖𝑝‬

‫به ول مثا لم قومت ه هولو گای در ال جام ه ‪ 33‬هرلر توما باشلللح در ل قومت ‪ ۵33‬هولو گای‬
‫به سلوله مصل وه حما ترا لا شلود لم قومت ه هولو گای در ل جام ه ‪ 2۵‬هرلر توما شود در‬
‫ب هشش ترا ا ب لی گای‬ ‫ل قومت ‪ ۵۵3‬هولو گای توسل مصل و ه حما ر جام ه ترا ا شود‪ .‬پس‬
‫نسبت به قومت گای در ل جام ه ب لب لست با‪:‬‬

‫‪550 − 500‬‬
‫𝑝‪𝜀𝑑,‬‬ ‫=‬ ‫‪500‬‬ ‫‪= −0.6‬‬
‫‪25000 − 30000‬‬
‫‪30000‬‬

‫ی لم در ل جام ه ‪ 03%‬قومت گای لفرل ش ابح ‪ %6 ،‬ترا ا ب لی گای هاهش می ابح‪.‬‬

‫حا سل لئول ل لسلللت هه گ ل ب لی نشلللا دلد تیوو لت ال گور نسلللبت به تیوو لت گور د گ لر م وار‬
‫𝑎𝜕‬
‫𝑎‬
‫نه لر م وارهای د گ ‪ .‬مثالً گ ل ب لی ل هار لر م وار‬ ‫𝑏𝜕‬ ‫لل ب هشلللش لسلللد اده می شلللود‪ .‬ی لر‬
‫𝑏‬
‫𝑎𝜕‬
‫‪.‬‬ ‫ب رل ه لسد اده نمی ه ح‪ ،‬ی‬
‫𝑏𝜕‬

‫‪7‬‬
 ‫‪Ι‬‬ ‫اقتصاد عمومی‬ ‫جلسه بیست و پنجم‬
‫دلوا ر لسللت هه ل ب هشللش ال م وار بح مرواا لسللت‪ .‬ی لم مدیو های 𝑎 𝑏 در سللوسللدگ های‬
‫ب هشش ثابت مانحه تیوو ی نمی ه ح‪ .‬حا ل که‬ ‫لنحلره مو ی مخدلف لنحلره مو ی شلحه باش ح‪ ،‬مرحلر‬
‫𝑎𝜕‬
‫در ر ت وو می شود‪.‬‬ ‫لبسده به سوسدگ لنحلره مو ی لست هه ل مراد‬ ‫ب رل ه‬ ‫م وار‬
‫𝑏𝜕‬

‫ر گای رل به م ب و سگ‪.‬‬ ‫مثال در مسئله باال لم قومت گای به ر ا نوشده شود‬

‫‪550000 − 500000‬‬
‫𝑝‪𝜀𝑑,‬‬ ‫=‬ ‫‪500000‬‬ ‫‪= −0.6‬‬
‫‪250000 − 300000‬‬
‫‪300000‬‬

‫ب هشش ‪ −0.6‬موشود‪.‬‬ ‫بار مرحلر‬

‫‪550−500‬‬ ‫𝑎𝜕‬
‫در سلللوسلللدگ سلل جش جح ح‬ ‫در قسلللمت قبا ‪= −0.001‬‬ ‫لی مرحلر لل ب رل ه‬
‫‪25000−30000‬‬ ‫𝑏𝜕‬
‫‪550000−500000‬‬
‫ب رل ه لست ‪.‬‬ ‫ب هشش ب م وار‬ ‫‪ 250000−300000 = −1‬میشود ل سبب ب ت ی م وار‬

‫ب هشش در ب رسی لقدصادی هاال ها لهموت خاصی دلرد‪.‬‬ ‫م دوگ م وار‬

‫ب هشش قومدی ر ها موما به د دسده ترسوگ می ه ح‪.‬‬ ‫ترا ا ب لی هاالها رل ب حسب‬

‫لم قحر مطلق لل ب هشلللش ترا لللای هاال ی نسلللبت به قومت ر هاال ‪ ،‬هوگکد لر ‪ 0‬باشل لح ‪ ،‬ر هاال رل‬
‫هاال ی هشش ناپذ (هگ هشش) می نام ح‪.‬‬

‫ی لم لال درصللللح لفرل ش در قوملت هلاال ی با د هاهش ترا لللا ب لی ر هاال به مرحلر همد لر ال‬
‫درصح شود ر هاال ‪ ،‬هاال ی هشش ناپذ (هگ هشش) ناموحه می شود‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫‪Ι‬‬ ‫اقتصاد عمومی‬ ‫جلسه بیست و پنجم‬
‫لم قحر مطلق ل ب هشلش ترا لای هاال ی نسبت به قومت ر هاال ‪ ،‬بوشد لر ‪ 0‬باشح ‪ ،‬ر هاال رل هاال ی‬
‫هشش پذ (پ هشش) می نام ح‪.‬‬

‫ی مثال لم ب لث ‪ %03‬درصللح لفرل ش در قومت هاال ی ‪ %43‬ترا للای ر هاال هاهش ابح ‪ ،‬ر هاال هاال‬
‫هشش پذ (پ هشش) ناموحه می شود‪.‬‬

‫‪9‬‬