1

Araling Panlipunan
Ikaduha nga Markahan – Modyul 5:
Paghatag Importansya sa Istorya sang
Kaugalingon nga Pamilya
(Hiligaynon)
Araling Panlipunan – Unang Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaduha nga Markahan – Modyul 5: Paghatag Importansya sa Istorya sang
Kaugalingon nga Pamilya
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na
naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin
ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit
sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring
iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot
mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o

ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Febby B. Eres

Editor: Maricel P. Estrada, Blas P. Tabayag, Jr.
Tagasuri: Jewelyn Q. Cadigal, Blas P. Tabayag, Jr., Junry M. Esparar
Tagaguhit: Roland B. Tarrazona, Aldrin B. Sodusta, Krisha Marie T. Paltu-ob
Tagalapat: Krisha Marie T. Paltu-ob, Cherry Dawn M. Cuevas, Jewelyn Q. Cadigal
Tagapamahala: Ma. Gemma M. Ledesma Josilyn S. Solana
Portia M. Mallorca Peter J. Galimba
Elena P. Gonzaga Donald T. Genine
Jerry A. Oquendo Junry M. Esparar
Mary Helen M. Bocol Blas P. Tabayag, Jr.

Inilimbag sa Pilipinas ng

Department of Education – Region VI-Western Visayas

Office Address: Duran Street, Iloilo City
Telefax: (033) 336-2816, (033) 509-7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph
 1
Araling Panlipunan
Ikaduha nga Markahan – Modyul 5:
Paghatag Importansya sa Istorya sang
Kaugalingon nga Pamilya
(Hiligaynon)
Paunang Salita

Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:

Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa Araling Panlipunan 1 sang
Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa leksyong Paghatag
Importansya sa Istorya sang Kaugalingon nga Pamilya!
Sa pagbuligay sang mga eksperto sa patag sang edukasyon halin sa
pampubliko kag pangpribado nga institusyon, gindihon, ginpasanyog kag tul-
id nga gintun-an ang modyul nga ini para giyahan ka, ang mga manunudlo
ukon manugpatigayon agud mabuligan nga maangkon sang mga
bumulutho ang pagsulundan sa K to 12 Curriculum samtang ginaatubang nila
sing madinalag-on ang mga pagpanghangkat sa ila kaugalingon, sang
sosyudad kag sang pang-ekonomiko nga pagtilaw sa ila pagtuon.
Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga
bumulutho sa pagtuon nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan
man sini nga mabuligan sila nga maangkon ang mga kasampaton sa ika-21
nga siglo samtang padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila
kinahanglanon kag kahimtangan.
Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga material sa una
nga teksto:

Mga Dapat Tandaan sang Manunudlo/Manugpatigayon

Ini nagaunod sang pahanumdum, bulig ukon estratehiya
nga maggamit sa paggiya sa mga bumulutho.

Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang ideya ang

mga bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan man sia
giyahan kag ilista ang iya pag-umwad samtang padayon niya ng
ginadumalahan ang iya pagtuon. Ginalauman halin sa imo nga mas
magganyat mo pa kag maggiyahan sia samtang ginaobra niya ang mga
hilikuton sa sulod sini nga modyul.

Para sa bumulutho:
Malipayon nga pagbaton sa Araling Panlipunan 1 sang Alternative Delivery
Mode (ADM) Modyul nahanungod sa leksyong Paghatag Importansya sa
Istorya sang Kaugalingon nga Pamilya!

ii
Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon. Katuyuan sini
nga mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod sang hulot-
klasehan. Ginalauman man nga mahatagan ka sing mabungahon nga
oportunidad sa pagtuon.
May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo maintindihan:

Hibalu-a Sa bahin nga ini, imo mahibaluan ang mga

dapat mo matun-an sa modyul
(objectives/learning competencies).

Tinguha-i Isa ini ka pre-test. Diri makit-an kon ano ang

nahibaluan mo sa sining leksyon. Kon husto ang
tanan mo nga sabat (100%), pwede mo
laktawan ang ini nga modyul.

Balikan Malip-ot ini nga test ukon review sang natapos na

nga leksyon.
Diskubreha Sa sini nga bahin sang modyul, ipakilala sa imo
ang bag-o nga leksyon sa nagkalainlain nga
pamaagi kasubong sang istorya, kanta,
binalaybay, problema, ulubrahon ukon isa ka
sitwasyon.

Usisa-a Sa, sini nga bahin, ginasaysay sing tul-id ang

leksyon (discussion). Katuyuan sini nga
mabuligan ka sa pag-intindi ukon paghangop
sang bag-o nga konsepto kag mga tulun-an.

Hanasa Makit-an sa sini nga bahin ang mga ulubrahon

para sa paggiya sa imo sa paghanas agud lubos
mo nga maintindihan ang leksyon. Pwede mo
nga matsek ang imo mga sabat sa mga
ulubrahon gamit ang Talamdan sang mga Sabat
nga makit-an sa ulihi nga bahin sang modyul.

Tanda-i Makit-an sa sini nga bahin ang mga pamangkot

ukon para maproseso mo kon ano ang natun-an
mo sa leksyon.

Himu-a Ini nga bahin sang modyul may mga hilikuton

nga makabulig sa imo sa paggamit sang imo
bag-o natun-an sa matuod nga sitwasyon o
realidad sang kabuhi. (application)

iii
 Pagtakus sang Katuyuan sini nga ma assess ukon matakus ang
Imo Ihibalo imo nahibaluan sa leksyon.

Dugang nga Sa bahin nga ini, may bag-o kag dugang nga
mga Hilikuton mga ulubrahon para mapasanyog ang imo
nahibal-an sa leksyon.
Talamdan sang Makit-an sini nga bahin ang husto nga mga
Husto nga mga sabat sa tanan nga mga buluhaton sa sini nga
Sabat
modyul.

Sa katapusan sang modyul nga ini, makit-an mo man ang:

Reperensya Diri nakasulat ang tanan nga ginkuhaan sa

pagdihon ukon pagpasanyog sang modyul.
Mga importante nga pahanumdum sa paggamit sang modyul nga ini:
1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutangan sang
bisan ano nga marka ukon sulat ang anuman nga bahin sini. Maggamit
sang papel sa pagsabat sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-i antes magpadayon sa iban
pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang kada
hilikuton.
4. Mangin tampad sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa pagtsek sang
mga sabat.
5. Tapuson anay ang una nga hilikuton antes magpadayon sa masunod
pa nga hilikuton.
6. Palihog ibalik ang modyul sa imo manunudlo ukon manugpatigayon
kon tapos na nga masabtan ang tanan nga hilikuton.

Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi magkahuya nga

pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon manugpatigayon. Pwede man
ikaw makapangayo sang bulig kay nanay ukon tatay, ukon sa imo mga
magulang ukon sin-o man sa inyo balay nga may ikasarang sa paggiya sa
imo. Tandaan mo pirme nga wala ka nagaisahanon.
Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul, maeksperyensyahan mo ang
makahulugan nga pagtuon kag maintindihan sing maid-id ang masunod nga
mga kasampaton.
Masarangan mo ini!

iv
 Sa modyul nga ini hibal-on naton kung ano ang mga
importante nga hitabo sa imo pamilya kag ang mga
pamatasan kag tradisyon may ara kamo.

Pagkatapos naton matun-an ang ini nga modyul, gina

ekspektar nga mahimo mo ang mga masunod nga
buluhaton:

1. Mahibal-an mo ang mga importante nga hitabo sa

imo pamilya.

2. Mahibal-an kung ano ang mga pamatasan kag

tradisyon may ara ang imo pamilya.

3. Mahatagan importansya ang istorya sang imo

kaugalingon nga pamilya.

1
Direksyon: Mahampang kita sang papakot. Kilalahon nimo
kon ano nga hitabo ang ginapahayag.
1. Ang pamilya ni Jojo nagtililipon kag nagpreparar
sang manamit nga pagkaon kag mga palupok. Ano
ini nga hitabo?
A. bakasyon
B. Bag-ong Tuig o New Year
C. Tigkalalag

2. Nagkadto sa patyo si Jay-ar kag nagsindi sang kandila

upod ang iya manghod. Ano ini nga hitabo?
A. Tigkalalag B. Paskwa C. balik eskwela

3. Nag-upod si Lyndee sa iya nanay saka sa stage para

magtakod sang medal sa iya manghod. Ano ini nga
hitabo?
A. Pasko B. graduation C. pista

4. Aga pa nagbugtaw si Janjan para mag saulog sang

iya ika- pito nga kaadlawan. Ano ini nga okasyon?
A. birthday B. Paskwa C. Sinulog

5. Malipayon nga nagalantaw ang mag utod nga Sol

kag Boknoy sang mga nanarisari nga bayo kag
manami nga saot sang mga manugsayaw. Ano ini nga
hitabo?
A. graduation B. bakasyon C. pista
2
 Aralin
Mga Importante nga Hitabo sa
1 Akon Kaugalingon nga Pamilya

Sa sini nga tulun-an, hibal-on naton ang mga

importante nga hitabo sa imo pamilya kag ilaragway mo
ini paagi sa timeline. Ang tanan may mga inagihan nga
indi malipatan nahanungod sa imo pamilya. Pwede nga
masadya ini ukon masubo.

Ligad semana, gitun-an naton ang ginhalinan sang

imo pamilya. Balikan naton ang mga ini antes kita
magsugod sang bag-o nga leksyon. Handa ka na?

Direksyon: Idrowing ang kon husto ang ginapabutyag

kag kon indi iniinsakto.

1. Ang family tree amo ang nagalaragway sang mga

katapu sang pamilya kag kaangtanan sang kada isa.

2. Pwede nga ipapilit ang laragway sang imo tupad

balay.

3. Ang laragway sang lolo kag lola ang dapat nga

ipapilit sa ugat sang family tree.

3
 4. Paagi sa family tree mabal-an ang ginhalinan sang
kada pamilya.

5. Ang laragway sang mga bata ang dapat nga ipapilit

sa ugat sang family tree upod ang lolo kag lola.

Direksyon: Tan-awa ang mga laragway sa idalom.

Mga Hitabo sa Kabuhi sang Pamilya Balagtas

2016 2017 2018

2019 2020

4
 Makit-an sa laragway ang mga importante nga
hitabo sa pamilya Balagtas. Ano ang napanilagan
mo sa paglista sang mga hitabo? Ang paglista sang
mga hitabo pinaagi sa paggamit sang timeline. Ang
timeline ginagamit sa paglista sang pasunod nga
mga hitabo sa kabuhi sa nagligad ukon ano man
nga ulubrahon nga gusto naton ilaragway.
Ikaw, ano ang mga importante nga hitabo sa imo
kabuhi?

Direksyon: Tan-awa ang mga laragway sa idalum.

1 2 3 4 5

Ang laragway nagapakita sang timeline o

pagpasunod sang mga hitabo sa matag-adlaw nga
ginabuhat ni Alexa. Si Alexa parehas sa imo nga ara sa
una nga grado. Aga pa sia nagabugtaw kag
nagahimus para maka sabat sang iya tulun-an nga
module. Ikaw, pareho ka man bala kay Alexa?

5
Direksyon: Idrowing sa kada bulak ang mga hitabo sang
nagligad nga semana halin Lunes asta sa Biyernes nga
adlaw kaupod ang imo pamilya.
Mga Hitabo sa Akon Kabuhi sang
Nagligad nga Semana

1. Lunes

2. Martes

6
3. Miyerkules

4. Huwebes

5. Biyernes

7
 Tandaan nga ang kada isa sa aton may ara sang
inagyan nga indi malipatan nahanungod sa aton
pamilya. May masadya nga nagkalatabo sa aton
kabuhi, may ara man masubo. Hatagan naton
importansya kay ini nga mga hitabo magapabakod sa
aton sa pag atubang sa mga masunod nga inadlaw o
tuig.

Direksyon: Panumduma ang imo inagihan upod sang imo

mga pakaisa sang bakasyon. Idrowing ang mga hitabo sa
bilog sa husto nga pagpasunod.

1.

5. 2.

4. 3.

8
Direksyon: Idrowing sa sulod sang kahon ang  kon
kumporme ka sa ginapahayag sang dinalan kag idrowing
ang  kon indi.

1. Ang kada isa sa aton may inagihan nga indi

malipatan nahanungod sa pamilya.

2. Ang mga importante nga hitabo sa aton

kabuhi puro lang kalipay wala sang kasubo.

3. Timeline ang tawag sa pagpasunod sang

mga hitabo sa kabuhi nga gusto naton
ilaragway.

4. Hatagan importansya ang isturya sang

pamilya kay ini magapabakod kag
magahatag kahigayunan para mapakita
ang pagpalangga sa isa kag isa.

5. Palanggaon kag ipabugal ang pamilya.

9
Sabtan ang mga patlang sa bulig sang ginikanan o
miyembro sang pamilya.

Direksyon: Butangi sang numero 1-5 ang mga laragway

suno sa pagpasunod nga hitabo.

1. 2. 3.

4. 5.

10
 Aralin
Mga Pamatasan kag Tradisyon sang
2 Akon Kaugalingon nga Pamilya

May nagkalainlain nga hilikuton nga naandan ang

kada pamilya. Ginahugpong ang pamilya sang ila mga
pamatasan kag tradisyon.
Sa leksyon nga ini, malaragway mo ang mga
naandan nga hilikuton kag ang mga ginapadayon nga
tradisyon sang kaugalingon mo nga pamilya kag ang
importansya sini sa imo.

Nadumduman mo pa bala ang isturya naton parte kay

Alexa kag ang pagpasunod sang iya buluhaton sa kada
adlaw?

Direksyon: Pasunuron mo ang iya ginabuhat sa matag

adlaw. Isulat ang husto nga letra sang pagpasunod.

a. b. c. d. e.

1. 2. 3. 4. 5.

11
 Usisa-a ang mga laragway. Amo man bala sini ang
imo pamilya? Ginahimo pa bala ninyo ang mga ini asta
subong? Importante bala sa imo ang ini nga mga hitabo?

Ang Pamilya Fernandez

12
 Ang kada pamilya may nagkalainlain nga hilikuton
nga naandan. Paminsara kung ano ang mga naandan
nga hilikuton may ara ang imo pamilya. Importante bala
sa imo ang ina nga mga hitabo?

Direksyon: Idrowing ang kun ginabuhat sang imo

pamilya ang mga hilikuton kag kun wala.

1. Pag-amin o pagbisa sa mga katigulangan.

2. Pagtililipon sang bilog nga pamilya kada may

okasyon.

3. Pag-tililingob sang pamilya sa pagkaon.

4. Pag-ululupod sang pamilya sa pagsimba.

5. Paghinatagay regalo kon paskwa.

13
 Ang kada pamilya may nagkalainlain nga
pamatasan kag tradisyon. Ginapabakod sini ang
paghangpanay sang pamilya. Ang mga ini nagahatag
sang kahigayunan para mapakita sang kada pamilya
ang ila pagpalangga sa isa kag isa. Ang istorya sang
kaugalingon mo nga pamilya dapat hatagan sang
importansya kag ipabugal.

Direksyon: Butangan sang tsek (  ) kung ang laragway

ginabuhat kag ginapangabuhi sang imo pamilya kag ekis
( X ) naman kung wala.

1.

14
 2.

3.

4.

5.

15
Direksyon: Isulat ang HUO kun nagapati ka sa dinalan kag INDI
kun wala.

1. Ipabugal ko ang mga masadya nga inagyan sang

akon pamilya.

2. Para madumduman ko ang mga importante nga

hitabo sa akon pamilya, isulat ko ini sa akon diary o
papel.

3. Kadlawan ko ang isturya sang akon migo parte sa

pagbakasyon niya upod ang iya pamilya.

4. Ipangabuhi ko sa matag adlaw ang mga maayo

nga pamatasan nga gintudlo nila nanay kag
tatay sa akon pareho sang pag amin o pagbisa
sa katigulangan.

5. Palanggaon ko ang akon pamilya kag indi ko ini

dapat ikahuya.

16
Direksyon: Idrowing ang kon husto ang mga dinalan
kag kon indi.

1. Ang pag-ululupod nga pagkaon sang pamilya

dapat nga padayunon.

2. Ikahuya ang pagsugid sang isturya sang imo pamilya

sa iban nga taho

3. Idrowing sa papel ang mga miyembro sang pamilya

kag isulat ang mga masadya nga hitabo sa pag-
ulupdanay

4. Hatagan sang importansya ang mga inagyan sang

pamilya masadya man ini ukon masubo

5. Pareho lang ang isturya kag buluhaton sang kada

pamilya

17
Noel P. Miranda, et. al., Araling Panlipunan 1 Kagamitan ng Mag-
aaral sa Hiligaynon, Kagawaran ng Edukasyon, Korea: Prinpia
co., Ltd, 2017, 101-114.

18
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph