Bisede letrare

Xha Gorio

Punoi: Xheinsi Zerellari

Fjale per krijimtarine e autorit
Jeta
Honoré de Balzac lindi si Honore Balzac në Tours më 20 maj të 1799. Në moshën 8 vjeçare
mamaja e tij e dërgoi të studionte në oratorin e Vendôme, ku për 6 vjet studioi shumë léndé,
dhe ku nxjeri në pah talentin e tij në letërsi. Studioi në kolegjin e Tours e më pas në Paris, ku u
transferua së bashku me familjen. U regjistrua në fakultetin e jurisprudencës, dhe në të njëjtën
kohë punonte në një zyre noterie. Në moshën 20 vjeçare zbuloi dhuntinë e tij për të shkruajtur.
Në një dhomë të vogël në lagjën Bastija, i vetëm ose në bashkëpunim me Auguste Le Poitevin,
një botues komercial, nga 1821 deri 1829, shkroi vepra popullore, duke i firmosur si Horas dë
Sent-Obë ose L'or de rhoon nder të cilat veçohen : L'héritié de Bïrag (trashëgimtari i Birag,
1821), Le Vicaire des Ardennes (Famullitari të Ardennët, 1821), dhe Argow le pirate (Argow
pirati, 1824). Në 1822 Balzac u njoh me L'or de Bernit, një grua e pjekur e cila i qëndroi gjithnjë
prane deri në ditën e vdekjes së saj(1836). Asaj gruaje ai i kushtoi Le lit de la vallée (Zambaku
në lugine, 1835). Në 1825 u bë botues dhe tipograf. Në të njëjtën kohë bleu gjithashtu një
fonderi por përpjekjet e tij për të bërë tregti dështuan dhe e futën atë në borxhe. Përsëri një
përpjekje për biznes, këtë herë në Sardenjë, ku u përpoq të risillte në punë minierat e vjetra të
argjendit dhe përvec kësaj provoi të tregtonte dru nga Polonia. Shpenzoi shuma marramendëse
për kohën, duke mobiluar shtëpinë me mobilie antike. Jeta e tij karakterizohet nga përpjekje të
kota për t'u pasuruar dhe për të qenë një njëri i suksesshëm në një kohë shumë të shkurtër. Për
20 vjet ai arriti të bënte 90 krijime midis te cilave kishte romanca e tregime, të gjitha këto të
bashkuara në një vepër të vetme me titull “La comédie humaine” (Komedia njerëzore) dhe të
ndara në Scènes de la vie privée (Skena të jetës private), Scènes de la vie de provence, Skena
të jetës në provincë) Scènes de la vie parisiennne (Skena të jetës parisienë). Bëhet fjale për një
analizë të jetës shoqërore dhe private në një Francë në zhvillim e sipër, epoka e "monarkisë
borgjese" të Luigjit Filipit. E para është një romancë historikë, Le Shuons (1829), për të cilën
është frymëzuar nga revolta e Vande-se ; megjithatë do të jenë veprat e tjera të tij që do ti
sigurojnë sukses dhe admirim nga ana e publikut. Nder të cilat mund të përmendim : La peau
de chagrin (Lëkura e shegrenit, 1831), Evgjeni Grande (1833), Le medicin de
champagne (Mjeku i fshatit, 1833), Illusions perdues (Ilusione të humbura, 1837-43), Splendeur
et misère des courtisanes (Shkëlqimi dhe mjerimi i kurtizaneve, 1839-47).Balzaku ishte
frekuentues i rregullt i salloneve, dhe shumë i apasionuar si pas jetës mondane ashtu dhe pas
grave fisnike të oborreve të ndryshme, të cilat i përshtateshin më se miri snobismit të tij.
Megjithëse ishte vazhdimisht i persekutuar nga njerëz të cilëve u detyrohej para, Balzac për një
farë kohë arriti të realizonte ëndrrën e tij për të qenë njëri i pasur.Kjo erdhi falë lidhjes dashurore
me baroneshes polake Eva Hanska, me të cilën u martua pak kohë përpara se të vdiste.
(Dashuria me Eva Hanska ishte vetëm një "loje salloni" por një gjë të tillë Balzac nuk e mori
vesh kurre).Në 1834 Balzac pati idenë që të shkrinte të gjitha krijimet e tij në një vepër të vetme
monumentale, një afresk i vërtete mbi shoqërinë francezë të asaj kohë nga perandoria e parë
deri në monarkinë e korrikut, kështu publikoi të famshmen Komedia njerëzore.
Bizneset dhe veprat e para
më vlerë
Balzaku dëshiron para dhe pushtet. Kështu ai
hidhet në botën e biznesit me një fonderi dhe
një shtypshkronjë. Në vitin 1828 vjen katastrofa
e parë, që do të bëhet model edhe për të tjerat,
sepse Balzaku ushqente projekte
ekstravagante, të pamundura për tu realizuar, si
kultivimi i ananaseve në Paris. Pra ai është i
detyruar ti rikthehet letërsisë. Këtë herë Balzaku
shkruan një roman historik, sipas modelit të
Uollter Skot, ku jep një pasqyrë të betejave të perëndimit në kohën e revolucionit. Më pas ai
shkruan një ese gati sociologjike, “Fiziologjia e martesës” ku përshkruan me tonë humori
institucionin e martesës. Skenat e para të jetës private do të shfaqën në prag të revolucionit të
korrikut. Ai do të marrë emrin Honore de Balzak, dhe do të bëhet i famshëm për mendimet e tij
për gruan dhe martesën.

Konteksi historik dhe social

Sigurisht, "Xha Gorio" është një roman që ka thellësi të madhe në aspekte të
ndryshme historike dhe sociale të kohës së tij, si dhe në dimensionin e
karaktereve dhe mesazhit që përfaqëson. Në kohën kur u shkrua vepra, Franca
ishte nën periudhën e Restauracionit, një fazë pas Luftës së Madhe Napoleonike.
Kjo periudhë karakterizohej nga një mbivendosje e klasave sociale, me një elitë të
pasur dhe privilegjuar që dominonte në shoqëri. Balzac përqendrohet në
kontrastin midis klasave sociale, duke e paraqitur jetën e njerëzve të pasur të
Parisit si një botë e korruptuar, ku pasuria dhe ambicia e triumfojnë mbi moralin
dhe ndjenjat njerëzore. Personazhet kryesore si Xha Gorio dhe Vautrin janë
simbolike për shumë aspekte të kësaj shoqërie. Xha Gorio, një personazh i varfër
që shpesh perceptohet si naiv, përfaqëson dobësinë e njerëzve të sinqertë në një
shoqëri të dominuar nga pasuria dhe përsosmëria e rreme. Ndërsa Vautrin, një
personazh intrigues dhe manipulues, përfaqëson përmasën e korrupsionit dhe
ambicieve të pashembullt në këtë shoqëri. Në thelb, "Xha Gorio" është një shfaqje
e thellë e moralitetit, pasionit, korrupsionit dhe të varfërisë njerëzore në një
kontekst historik dhe shoqëror specifik të Parisit në periudhën e Restauracionit.
Vepra shërben si një pasqyrë e thellë e shoqërisë së kohës dhe sfidave morale që
përjetonin njerëzit në një mjedis ku pasuria dhe statusi kishin rëndësi më të
madhe sesa integriteti dhe ndjenjat njerëzore.

Koha e brendshme dhe e jashtme e

romanit
Romanin "Xha Gorio" nga Honoré de Balzac mund ta shohim si një pasqyrë të
dy niveleve të kohës: koha e brendshme dhe ajo e jashtme. Koha e brendshme
është ajo që përjetohet nga personazhet dhe si ata përjetojnë kohën brenda
botës së tyre të veçantë. Kjo kohë është e karakterizuar nga përjetimet,
emocionet dhe ngjarjet që ata përjetojnë në jetën e tyre personale. Në
romanin "Xha Gorio", koha e brendshme përfaqësohet nga përjetimet e
personazheve, si shembull Xha Gorio dhe studentët Eugène de Rastignac dhe
Bianca. Për ta, koha shpesh ndryshon në varësi të emocioneve, pasioneve dhe
aspiratave të tyre. Koha e jashtme, në anën tjetër, përfaqëson kohën historike
dhe shoqërore në të cilën ngjarjet e romanit zhvillohen. Kjo është koha e
periudhës së Restauracionit në Francë, një kohë që karakterizohet nga ndarja
e thellë midis klasave sociale, korrupsioni dhe konfliktet e brendshme të
shoqërisë. Kjo periudhë historike është sfondi për ngjarjet dhe zhvillimet që
ndodhin në jetën e personazheve. Në rrjedhën e romanit, këto dy nivele të
kohës - ajo e brendshme dhe e jashtme - ndërveprojnë për të krijuar një
panoramë komplekse të jetës së personazheve në një kontekst historik dhe
shoqëror të caktuar. Balzac e përdor këtë strukturë për të theksuar
ndryshimet në emocione, përvoja dhe udhëheqja e personazheve, duke i
lidhur ato me realitetin e kohës së tyre dhe sfidat e shoqërisë në të cilën
jetojnë.

Temat dhe mesazhet

Xha Gorio" ka një sërë tema dhe mesazhe të thella që reflektojnë realitetin
shoqëror dhe moral të kohës së shkrimtarit Honoré de Balzac. Disa nga temat
më të rëndësishme janë:
Korrupsioni dhe ambicia: Romanin e karakterizon kontrasti midis pasurisë
dhe varfërisë, duke shfaqur se si korrupsioni dhe ambicia mund të dominojnë
shoqërinë dhe të korrupojnë vlerat njerëzore. Personazhet si Vautrin dhe disa
nga studentët tregojnë nivelin e korrupsionit dhe ambicieve në kohën e tyre

Pasionet dhe sakrificat: Romanin e karakterizon konflikti midis pasioneve

dhe moralit. Studenti Rastignac përballen me një dilemë morale në rrugën e tij
drejt suksesit, duke e treguar tensionin midis ambicieve personale dhe
ndjenjave morale.

Vlerat morale:Balzac shfaq si vlerat tradicionale dhe morale janë të

rrezikuara nga pasuria, ambicia dhe dashuria e padrejtë. Kontrastet midis
sjelljeve njerëzore të ndryshme shfaqin se si shoqëria e lartë e Parisit ka
humbur vlerat

1. Një nga mesazhet kryesore është kontrasti midis pasurisë dhe varfërisë.
Vepra shfaq se si klasa e pasur dhe ajo e varfër jetojnë në realitete të
ndryshme dhe përballen me sfida të pakrahasueshme në shoqërinë e
Parisit të kohës së Restauracionit.
2. Një tjetër mesazh i rëndësishëm është rreziku i humbjes së vlerave
morale në kërkim të pasurisë, pushtetit dhe statusit shoqëror.
Personazhet, duke përfshirë Rastignac-in, tregojnë se si ambicia dhe
pasuria mund të korruptojnë dhe të pengojnë zgjedhjet morale.
3. Gjithashtu, një mesazh i rëndësishëm është tensioni midis pasioneve
personale dhe integritetit moral. Rastignac përjeton një konflikt të
brendshëm midis ambicieve personale dhe vlerave morale, duke
paraqitur dilemën e zgjedhjes së rrugës së drejtë në jetë.

Analiza e personazheve kryesore

Xha Gorio është një personazh thelbësor në romanin "Xha Gorio. Ai paraqitet
si një personazh i mjerueshëm, i cili është përqendruar në dashurinë e pafund
për vajzat e tij, Anastasie dhe Delphine. Xha Gorio është një njeri i vjetër i
varfër, i cili ka sakrifikuar gjithçka për të dy bijat e tij. Ai është një personazh i
dobët, emocionalisht i lidhur me vajzat e tij, ndërsa vajzat e tij e shfrytëzojnë
atë për të përfituar nga pasuria e tij, duke e trajtuar atë me paaftësi dhe
paaftësi për ta vlerësuar. Dashuria e pafund e Xha Gorios për vajzat e tij shfaq
kontrastin midis besnikërisë së tij të palëkundur dhe paaftësisë së tij për të
kuptuar se ata po e shfrytëzojnë atë. Ai përfaqëson një tipar të ndjeshëm, i cili
është i gatshëm të sakrifikojë gjithçka për të dashurën e tij për ta, por që në të
njëjtën kohë është në një nivel të ulët ekonomik

Vautrin është një nga personazhet më misterioze në romanin "Xha Gorio". Ai

paraqitet si një personazh me influencë të madhe dhe me një pasqyrë të thellë
të kompleksitetit moral. Vautrin është një personazh që shfaq aftësi të mëdha
manipulative dhe një inteligjencë të jashtëzakonshme. Ai përfaqëson një lloj
rebelimi kundër rregullave shoqërore dhe ligjit tradicional. Me shpirt
aventuristik, ai është i përfshirë në plane të errëta, duke synuar për të arritur
qëllimet e tij, madje në kurriz të ligjit dhe moralit. Vautrin është një personazh
i mbuluar me mister dhe kontradikta të thella. Ai përfaqëson një lloj lirie të
pamundur në shoqërinë e asaj kohe, duke qenë një personazh që përpiqet të
shkëlqejë në mënyrë të paligjshme në një ambient ku ligji dhe moraliteti
shoqëror i kufizonin shumë individët.

Eugène de Rastignac është një personazh qendror dhe në zhvillim në

romanin "Xha Gorio" të Honoré de Balzac. Fillimisht ai paraqitet si një student
i ri provincial i cili ka ardhur në Paris me synimin për të arritur suksesin në
shoqërinë e lartë.Ai fillon si një idealist i ri, i cili ëndërron për të bërë emër në
klasën e lartë të Parisit. Në rrugën e tij drejt suksesit, ai mëson se për të
arritur këtë nivel duhet të bëjë kompromise të rënda dhe të përshtatet me
normat e shoqërisë së lartë, duke lënë mënjanë shumë nga vlerat e tij
fillestare. Eugène gjithashtu paraqitet si një personazh i cili mëson shpejt se si
shoqëria e lartë pariziane funksionon dhe si njëri nga mënyrat për të arritur
suksesin është të ketë lidhje të rëndësishme dhe të ndërlikuara me njerëz që
kanë pushtet dhe pasuri.

Anastasie dhe Delphine janë dy nga personazhet qendrore në romanin "Xha

Gorio" të Honoré de Balzac. Këto dy vajza janë bijat e Xha Gorios, dhe
prezantohen si figura të përfshira në shoqërinë e lartë pariziane, duke shfaqur
një natyrë të komplikuar dhe një marrëdhënie problematike me babain e tyre.
Ata paraqiten si personazhe që kanë prirje për të shfrytëzuar dhe përfituar
nga pasuria e Xha Gorios, duke e trajtuar atë me paaftësi dhe paaftësi për të
kuptuar vlerën e vërtetë të dashurisë së tij për ta. Anastasie dhe Delphine
shfaqen si pjesë e shoqërisë së lartë pariziane, duke pasur aspirata për të qenë
të njohura dhe të pranuara nga klasa e lartë. Ata janë të përfshira në aventura
financiare dhe romancë të dyshimta, duke e shfrytëzuar edhe suksesin e tyre
në mënyra që mund të dëmtojnë të tjerët për përfitimin e tyre personal.

Figurat Letrare
Metaforat: "Furnizimit të Mëndafshit", "Xha Gorio si luan që u ndriçua nga
dashuria", Dhomës së vajzave si shpëtimtar i së shkuarës", Parisit si bënçë e
pasurisë dhe korruptimit", "Dritës dhe territ si simbol i gjendjes
emocionale","Xha Gorio si simbol i sakrificës së pafund".

Epitetet : I vjetri i varfër, "Studenti i ri provincial, Paris, qyteti i ndritshëm,

Dhomat luksoze, "Xha Gorio i mjerueshëm","Dhoma e vajzave si ambient i
zhurmshëm dhe i mbushur me pasuri",Paris, qyteti i mundësive".