Средно општинско училиште

,,Гостивар” – Гостивар

Тема: Антиоксидативен ефект на

витаминот Е врз растителните ткива
МЕЃУНАРОДНА ИЗЛОЖБА - 21-ва ЕКОНОВА

Ментор: Изработија:
Ѓоко Атанасовски Елена Николоска
Елена Атанасовска
Гостивар, 2023
 СОДРЖИНА
1.ВОВЕД.........................................................................................................2
1.1 Што се витамини?
1.2 Што претставува витаминот Е?
1.3 Улога

2. ЕКСПЕРИМЕНТ СО ЛИСТОВИ ОД РОЗА И РАЗЛИЧНИ РАСТВОРИ........5

5.1 Цел
5.2 Методи/Материјали
5.3 Резултати

3. ШТО Е ВОДОРОД ПЕРОКСИД (H2O2)?..........................................................11

11.1 Зошто водород пероксид (H(2)O(2)) има ефект на избелување?

4. ЗАКЛУЧОЦИ............................................................................................................14

5. КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА….............................................................................15

 ВОВЕД

~1~
  Што се витамини?

- Витамините претставуваат комплексни органски

соединенија кои природно се наоѓаат во растителниот и
животинскиот свет и се неопходни во мали количини за
правилно одвивање на метаболичките процеси во
организмот. Тие се потребни за растењето, нормалното
функционирање на клетките и ткивата и општо, за
одржување на здравјето.
-Витамините се делат во две групи:

1. Витамини растворливи во масти (A, D, E и K витамин) –

можат подолго да се задржат и да се акумулираат во
организмот, заради што треба внимателно да се користи
нивната суплементација, со цел спречување на
хипервитаминози.
2. Витамини растворливи во вода (витамин С, групата на
витамини В, фолната киселина) – брзо се излачуваат од
организмот и пократко се задржуваат во него, заради што
треба да се внесуваат секојдневно со исхраната.
Витамините растворливи во вода се исклучително важни
за функциите на организмот и за некои групи на пациенти
е неопходно нивно вклучување како додатоци на
исхраната. На пример, децата, повозрасните луѓе, лицата
со специфична исхрана, спортистите и лицата што се
занимаваат со тешка физичка работа.

-Витамините се среќ аваат во две основни форми:

~2~
 1. активна (дејствуваат веднаш во организмот);
2. неактивна (за да дејствуваат, треба да се активираат).

- Повеќ ето витамини, животните ги внесуваат во активна

форма, но има и такви, како витамините A и D кои се внесуваат
во организмот во неактивна форма. Витамините во неактивна
форма се означуваат како провитамини. Сите витамини
растворливи во вода, освен витаминот C, влегуваат во
структурата на одредени ензими како коензими. Делумниот
недостиг на определен витамин во организмот се нарекува
хиповитаминоза, додека целосниот недостиг-авитаминоза.
Меѓутоа, и преголемата застапеност на одреден витамин во
организмот е штетна, состојба означена како хипервитаминоза.

 Што претставува витаминот Е?

-Витаминот Е или уште наречен токоферол, припаѓа на групата

маснорастворливи витамини, што значи дека тој е растворлив
во масти и почесто може да се најде во растителните
производи, отколку во производите од животинско потекло.

- Витаминот Е првпат беше откриен во 1922 година од страна

на научниците Еванс и Бишоп како непозната Б компонента
потребна за размножување на женски стаорци. Студијата беше
веднаш објавена, а првично супстанцијата беше насловена како
„Причина Х“ и „Причина против неплодност“, а подоцна Еванс
доброволно се пријави доброволно да го усвои буквата Е за тоа
- по неодамнешното откритие

~3~
 Улога
-Витаминот Е делува на следниов начин:
o ја влажи кожата;
o го забрзува репарирањето на оштетувањата
предизвикани од дејството на слободните радикали;
o ја штити кожата од негативните надворешни влијанија;
o го намалува црвенилото, настанато поради прекумерна
изложеност на сонце;
o го спречува настанувањето на темни флеки на кожата;
o го намалува настанувањето на брчки и ја одржува кожата
мазна и витална за подолг период.

Слика 1 Витамин Е

Слика 2 Храна богата со витамин Е

 Експеримент со листови од роза и

различни раствори

~4~
 Цел: Целта на овој експеримент е да се проучи
ефективноста на витаминот Е за намалување на
оксидацијата врз растителните ткива со оксидирачки
раствор во контролирана средина.

 Методи/Материјали

 Експерименталниот дел се одвиваше со изведување на

неколку проби, со различни компоненти, и тоа:
1. Првото ливче од роза беше потопено во Петриев сад во
оксидирачки раствор (H2O2);
2. Второто во оксидирачки раствор, измешано во гелови со
витамин Е растворлив во вода;
3. Третото во H2O2 и скроб.
4. Ливче од роза исто така беше потопено во H2O;
5. Друго во H2O со витамин Е;
6. Последното во H20 и скроб.

• Потоа го набљудував оштетувањето на секое ливче од

роза под микроскопот, фотографирав и го проценив
процентот на оштетени површини.

Слика 3 Потребни материјали за третманот на листови од роза

~5~
 Слика 5 Третман на листови од роза со вода, витамин Е и скроб во
Петриеви садови

Слика 6 Третман на листови од роза со водороден пероксид, витамин

Е и скроб во Петриеви садови

~6~
 Слика 7 Вршење на ескпериментот

Слика 8 Подготовка на микроскопски препарати од листовите од роза

~7~
  Резултати (после пет дена)
Слика 9 Фотографии од микроскопски препарати од листовите од роза

~8~
 Ливчињата од роза кои што беа потопени во растворите
со H2O си ја зачуваа својата црвена боја.
- Ливчето од роза потопено во растворот со витамин Е и
H2O остана влажно и неоштетено.
- Ливчето од роза потопено во растворот со скроб и H2O
почна да се суши и да добива бела и жолтеникава боја.
- Ливчето од роза потопено само во H2O остана исто,
само што поради недостиг на вода, почна да се суши.
 Ливчињата од роза кои што беа потопени во растворите
со H2O2 целосно ја променија црвената боја со бела боја.
-Ливчето од роза потопено во растворот со витамин Е и
H2O2 е најмалку оштетено од сите ливчиња потопени во
H2O2. Освен промената на бојата, ливчето остана влажно
и неоштетено.
-Ливчето од роза потопено во растворот со скроб и H 2O2
сосема се исуши.
-Ливчето од роза потопено само во H2O2 почна да се
суши, но не е сосема исушено како предходното.
- Ливчето од роза натопено во раствор на витамин Е и
H2O2 беше помалку оштетено од ливчето од роза
натопено само во H2O2.

 Присуството на витамин Е во оксидиран раствор го

намали ефектот на H2O2.

~9~
Слика 10 Резултати по третманот на листови од роза со вода, вода и
скроб, вода и витамин Е, водороден пероксид, водороден пероксид и
скроб и водороден пероксид и витамин Е

~ 10 ~
 Слика 11 рози во вода Слика 12 рози во вода и вит.Е Слика 13 рози во вода и скроб

Слика 14 рози во H2O2 Слика 15 рози во H2O2 и вит.Е Слика 16 рози во H2O2 и скроб

 Што е водород пероксид (H2O2)?

- Водород пероксид (H2O2) е хемиско соединение составено од

водород и кислород. Тоа е бледо сина течност која изгледа
безбојна во разреден раствор и широко се користи како силен
оксидатор, средство за белење и антисептик. Водород пероксид
има широк спектар на апликации, од дезинфекција на рани до
индустриска употреба во производството на хартија, текстил и
електроника.

~ 11 ~
Исто така, најчесто се користи во домот како средство за
чистење и раствор за белење на забите. Соединението е многу
реактивно и може да се распадне на вода и кислороден гас кога
е изложен на топлина или светлина.

 Зошто водород пероксид (H2O2) има ефект

на избелување?
- Водород пероксид (H2O2) може да има ефект на белење на
обоените материјали, вклучително и цвеќ иња како рози,
поради неговите оксидирачки својства. Кога водород пероксид
доаѓа во контакт со обоена супстанција, тој реагира со
молекулите кои и ја даваат нејзината боја, ги разградува и
предизвикува бојата да избледе или да исчезне.

-Во случај на роза, водородниот пероксид можеби реагирал со

пигментите во ливчињата, предизвикувајќ и ги да ја изгубат
бојата и да изгледаат избелени. Ова може да се случи ако розата
е изложена на водород пероксид во високи концентрации или
подолг временски период.

-Важно е да се напомене дека водород пероксид треба да се

користи со претпазливост околу растенијата, бидејќ и може да

~ 12 ~
има и позитивни и негативни ефекти. Иако, може да се користи
за лекување на одредени растителни болести или за
поттикнување на растот, исто така може да биде штетно ако се
користи прекумерно или ако дојде во контакт со чувствителни
растителни ткива. Ако не сте сигурни за користење на водород
пероксид на вашите растенија, најдобро е да се консултирате со
експерт за градинарство или професионален цвеќ ар за насоки.

Слика 17 Комерцијален H2O2

 Заклучоци

~ 13 ~
-Бидејќ и човечкото тело е толку комплициран систем со
екстремно голем број варијабли, научниците кои спроведуваат
студии кои траат неколку години сè уште имаат потешкотии да
ги изолираат антиоксидантните ефекти на витаминот Е.
Резултатите од мојот експеримент ја покажуваат ефикасноста
на витаминот Е како антиоксиданс во контролирана средина.

-Ливчето од роза потопено во растворот што содржи витамин Е

и H2O2 беше помалку погодено од H2O2, отколку ливчето од роза
потопено само во H2O2.

-Растителните ткива во раствор од скроб и H 2O2 беа помалку

погодени од оксидацијата, споредено со растителните ткива
без скроб, но повеќ е оштетени од растителните ткива со
витамин Е и H2O2. Затоа, својствата на витаминот Е беа фактор
за помала штета на ливчињата од роза.

-Поголемиот дел од мојата хипотеза беше докажана. Сепак, го

потценив ефектот што ќ е го има присуството на скроб врз
намалувањето на ефектот на оксидација.

- Целта на овој проект е да се воспостави едноставна и

контролирана средина во која ефектот на витаминот Е врз
намалувањето на оксидацијата на растителните ткива ќ е биде
јасно мерлив.

• Користена литература

~ 14 ~
- https://www.sciencebuddies.org/science-fair-projects/project-
ideas/HumBio_p001/medical-biotechnology/antioxidants;
- https://www.kidsprojects.info/Pharmacology/Science-Fair-
Projects-Pharmacology.php;
- https://www.kidsprojects.info/Pharmacology/Antioxidant-
Effect-of-Vitamin-E.php;
- https://www.kidsprojects.info/Pharmacology/Comparing-the-
Antioxidant-Effects-of-Vitamins.php;
- https://csef.usc.edu/History/2004/Projects/S1413.pdf;
- https://issuu.com/peninsulakids/docs/
mpkids_summer_2018_19
- https://nph.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/
nph.15488?fbclid=IwAR0rotJBoUFNPKqPEjBN--kZ58ISfes42-
3DfIGERmupoy6WCxP573aMMlM
- https://mk.wikipedia.org/wiki/
%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BC
%D0%B8%D0%BD
- https://mk.wikipedia.org/wiki/
%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BC
%D0%B8%D0%BD_%D0%95
- https://drmitov.mk/
%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BC
%D0%B8%D0%BD-%D0%B5-%D0%B8%D0%BB%D0%B8-
%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%BE
%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%BB-%D0%BC
%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%83-
%D0%B2%D0%B0%D0%B6%D0%B5%D0%BD-
%D0%B0%D0%BD/

~ 15 ~
~ 16 ~