VISOKA MEDICINSKA ŠKOLA STRUKOVNIH STUDIJA

„MILUTIN MILANKOVIĆ“

SEMINARSKI RAD

PREDMET: Zdravstvena nega u psihijatriji

TEMA: Urgentna stanja u psihijatriji -sestrinski pristup

Profesor: Student:
Prof. Dr Tanja IĆ Zilha Ćatović
CM 22/21

Beograd, 2023.
Sadržaj

UVOD..............................................................................................................................................2

1.PSIHIJATRIJSKO SESTRINSTVO I PSIHIJATRIJSKA ZDRAVSTVENA NEGA................3

2. HITNA PSIHIJATRIJSKA STANJA..........................................................................................4

2.1.Suicidnost...............................................................................................................................4

2.2.Agresivnost............................................................................................................................5

2.3.Krizno stanje..........................................................................................................................6

2.4.Akutni anksiozni poremećaji.................................................................................................6

2.5.Akutni psihotični poremećaji.................................................................................................7

2.6. Akutni afektivni poremećaji..................................................................................................7

3. SESTRINSKI PRISTUP DUŠEVNOM BOLESNIKU U HITNOM STANJU..........................8

3.1. Procena zdravstvenog stanja i funkcionisanja......................................................................8

3.2. Psihijatrijska sestrinska procena ljudskih potreba................................................................9

3.3. Psihijatrijske sestrinske dijagnoze i intervencije..................................................................9

3.4. Principi zdravstvene nege psihijatrijskih pacijenata...........................................................10

3.5. Odnos medicinske sestre i pacijenta i empatija..................................................................10

3.6. Psihološka nega i terapijska komunikacija.........................................................................11

ZAKLJUČAK................................................................................................................................12

LITERATURA..............................................................................................................................13

UVOD

2
Tema urgentnih psihijatrijskih stanja kod ljudi, ali i kod zdravstvenih radnika, izaziva ogorčenje
koje proizilazi iz nepoznavanja i nerazumevanja samih psihopatoloških pojava i psihičkih
poremećaja. Živimo u brzim vremenima, brzo hodamo, brzo jedemo, a takođe tražimo brza
rešenja za psihičke i egzistencijalne probleme. Stoga čovek brzo poseže za raznim
kvazistručnjacima, tabletama, lekovima, alkoholom, svime kako bi izbegao suočavanje sa samim
sobom i promenio toksične obrasce psihološkog funkcionisanja u korenu.

Brze promene, nova tehnologija i savremeni trendovi u društvu otuđili su čoveka i osudili ga na
sebe, uprkos činjenici da smo bića iz zajednice. Ovo izaziva frustraciju, neurozu, anksioznost i
jednoopšta unutrašnja napetost i nezadovoljstvo. Ukoliko osoba nema mentalni kapacitet da se
nosi sa svim ovim, može doći do psihološke dekompenzacije i pojave psihopatoloških procesa
koji zahtevaju hitnu psihosocijalnu pomoć, posebno kada su u pitanju vanredne i krizne situacije
koje ugrožavaju psihički integritet ličnosti.

Specijalistička grana medicine koja se bavi proučavanjem, prevencijom, dijagnostikom i

lečenjem mentalnih poremećaja i bolesti. U pogledu metoda lečenja, podeljen je na biološke,
psihodinamičke i socijalne. Biološki se oslanja na psihofarmakološke i fizičke intervencije.
Socijalni naglašava važnost zajednice, porodice i društva kao ključnog faktora u lečenju, iako se
više koristi u psihosocijalnoj rehabilitaciji mentalno obolelih. Psihodinamika koristi
psihoterapeutske intervencije zasnovane na psihološkim tehnikama za uklanjanje psiholoških
simptoma poremećaja i ublažavanje psihičke patnje.

1.PSIHIJATRIJSKO SESTRINSTVO I PSIHIJATRIJSKA ZDRAVSTVENA NEGA

3
Ne postoji jasna definicija psihijatrijske sestre i psihijatrijske zdravstvene zaštite, ali se, čitajući
definicije teoretičara medicinskih sestara, može zaključiti da je medicinska sestra profesija u
okviru zdravstvene zaštite čija je osnovna delatnost zdravstvena zaštita. A zdravstvena zaštita je,
po Najtingelu, stvaranje najpovoljnijih uslova za rad prirodnih sila. Henderson objašnjava da se
radi o pomaganju zdravim i bolesnim pojedincima i porodicama svakodnevnim aktivnostima da
postignu što veći stepen nezavisnosti. (1)

Zasnovala je svoju teoriju na Maslovovoj teoriji motivacije ili potreba. Džonson naglašava
postojanost spoljašnjeg regulatornog uticaja koji se fokusira na pozitivno zdravstveno ponašanje
u zdravljui bolesti i naglašava sistem ponašanja čoveka koji omogućava prilagođavanje i
postizanje ravnoteže.

Najbliža teorija koja opisuje sestrinsku negu psihijatrijskih pacijenata je teorija Hildegard
Peplau. Naime, bila je psihijatrijska medicinska sestra i studirala je u oblasti interpersonalne
psihologije i psihijatrijske zdravstvene zaštite. Definisala je model međuljudskih odnosa
zasnovan na psihodinamici. Ističe da je odnos medicinske sestre i pacijenta ključan, odnosno
primenjuje principe međuljudskih odnosa. (1)

Upravo je ovo glavna intervencija, ali i misija psihijatrijskog sestrinstva, da kroz terapijski odnos
i komunikaciju reši probleme mentalnog zdravlja. A zdravstvena zaštita je međuljudski proces,
terapeutski i obrazovni instrument koji radi u saradnji sa drugima na postizanju zdravlja.

2. HITNA PSIHIJATRIJSKA STANJA

4
Hitna stanja u psihijatriji su specifična i to je svako stanje koje zahteva da se pacijentu odmah i
bez odlaganja pruži hitna psihijatrijska pomoć, što uključuje psihofarmakološke, psihosocijalne i
sestrinske intervencije. Ovo ima za cilj da spreči i ublaži uništavanje sopstvenog ili tuđeg
fizičkog i psihičkog integriteta. U tim trenucima pacijent doživljava čitav niz psihopatoloških
iskustava koja ga dovode do jake i duboke psihičke patnje. U hitnim slučajevima zahvaćen je ceo
psihički sistem pacijenta, što se ispoljava u izmenjenom misaonom toku i sadržaju, zatim
neprijatnim osećanjima i neadekvatnim afektima, i uopšte, narušava se doživljaj sredine i
ponašanja u njoj, a funkcionisanje je otežano. (2)

Među najčešćim bolestima koje hitnu intervenciju zahtevaju šizofrenija i psihotični poremećaji,
zatim alkoholizam i druge zavisnosti sa akcentom na intoksikaciju, te afektivni poremećaji i
poremećaji raspoloženja. Među sindromima koje karakterišu disfunkcionalna i štetna ponašanja
su agresivnost, uznemirenost i suicidalnost, a takvi pacijenti su veoma preteći, provokativni,
uznemireni, nedistancirani, mutistični i pasivni.

2.1.Suicidnost

Samoubistvo je hitno stanje u psihijatriji koje se često završava tragičnim ishodom, spada u
poremećaje ponašanja, a u korenu je poremećaj vitalnog nagona za održavanjem života. Može se
reći da je reč o sindromu u kome osoba destruktivnu energiju, koja se akumulira i stvara jaku
unutrašnju napetost, usmerava u sebe i počinje da se ponaša autoagresivno . Ono što je važno
prepoznati su rani simptomi i znaci suicidalnosti, to se može uraditi na osnovu faktora rizika koji
povećavaju suicidalni potencijal pacijenta, pa se radi procena suicidalnog rizika . Faktori koji
utiču na pojavu samoubilačkih i autodestruktivnih misli i postupaka su takođe etiološki faktori
koji upućuju na moguće uzroke suicidalnog ponašanja.ponašanje. (2)

Određene populacije su pod povećanim rizikom od samoubistva, kao što su lekari, psihijatri,
anesteziolozi, muzičari i sudstvo, kao i ljudi koji su nezaposleni, koji imaju zdravstvene
probleme i koji koriste lekove kao što su kortikosteroidi i antihipertenzivi.

Samoubilačkog pacijenta, kao i svakog drugog psihijatrijskog pacijenta, treba pažljivo ispitati o
suicidalnim idejama, namerama i planovima, kao io pokušajima. Posebnu pažnju treba obratiti na

5
osobu koja od veoma uznemirene prelazi u naglo smirenje, vrlo često se radi o donošenju
konačne odluke da izvrši samoubistvo. Neophodno je odmah započeti lečenje sa psihosocijalnih
intervencija i psihofarmakoloških, odnosno antidepresivima i antipsihoticima, uz psihijatrijsko
praćenje.(2,3)

2.2.Agresivnost

Agresivnost je urgentno psihijatrijsko stanje koje spada u poremećaje ponašanja, a u pozadini je

poremećaj kontrole impulsa. Može se reći da se akumulirana destruktivna energija usmerava u
okolinu u vidu heteroagresivnog ponašanja. Sličan poremećaj se naziva agitacija, koja često
prethodi agresiji. Uznemirenost je stanje pojačane psihomotorne uznemirenosti, emocionalne
napetosti i kognitivnih poremećaja, tokom kojeg se može izgubiti kontrola nad ponašanjem i na
taj način dovesti do nasilničkog ponašanja prema drugim ljudima i imovini. U pozadini
uznemirenosti su psihičke bolesti poput šizofrenije, manije, depresije i intoksikacije, te razne
somatske bolesti.traumatski, inflamatorni i degenerativni poremećaji metaboličkog i centralnog
nervnog sistema.(3)

Agresivnost proizilazi iz zanemarivanja i zlostavljanja u detinjstvu, nefunkcionalnih porodičnih i

vršnjačkih odnosa, nedostatka samopouzdanja, egzistencijalnog straha i sl. Mnogi psihijatrijski
pacijenti imaju povećan agresivni potencijal, ali i mnogi ljudi koji nemaju dijagnozu mentalnog
poremećaja pokazuju agresivno ponašanje. Jedan od faktora rizika koji upućuju na agresiju je
zloupotreba psihoaktivnih supstanci, posebno alkohola, podaci o ranijem agresivnom ponašanju i
krivičnim delima i psihotizam. (3)

Rani znaci i simptomi su provokativnost, bes i bes, glasan govor, napetost, nemir i impulsivne
reakcije . Primenjuju se agresivni pacijenti, uz metode psihosocijalnog
ograničavanjapsihofarmakološki u vidu primene anksiolitika i antipsihotika. Na kraju, potrebno
ga je fizički obuzdati i fiksirati uz prinudnu hospitalizaciju i javljanje nadležnom sudu radi
veštačenja. Tokom hitne psihijatrijske pomoći potrebno je stalno i kontinuirano praćenje vitalnih
i psihičkih funkcija.

2.3.Krizno stanje

6
Krizna stanja u psihijatriji se u većoj ili manjoj meri poklapaju sa hitnim psihijatrijskim stanjima.
Može se reći da je to poremećaj psihičkog stanja i psihosocijalne ravnoteže nastao pod uticajem
spoljašnjih nepovoljnih okolnosti i da je u osnovi kriznog stanja poremećaj prilagođavanja.
Dakle, radi se o stanju uzrokovanom dugotrajnom izloženošću nepovoljnim životnim
događajima, pojavljuju se simptomi poput depresije i anksioznosti i osećaja neadekvatnosti pri
suočavanju sa životnim izazovima.(4)

2.4.Akutni anksiozni poremećaji

Akutni anksiozni poremećaji uključuju poremećaje koji se odnose na sebe uzrokovane stresnim
događajem ili trajnom traumom. To uključuje akutnu reakciju na stres, posttraumatski stresni
poremećaj i poremećaj prilagođavanja. Ove dijagnoze, u okviru grupe anksioznih poremećaja,
svrstavaju se u neurotične poremećaje . Akutna reakcija na stres ili stresni poremećaj je prolazni
psihički poremećaj. Razvija se kao odgovor na spoljašnje stresore koji mogu biti somatski i
psihološki, kao što su seksualno, fizičko i verbalno nasilje, smrt, ratovi i drugi traumatski
događaji. Prateći somatski simptomi su ubrzan rad srca, povišen krvni pritisak, znojenje.
Anksiozno-neurotični su teška anksioznost,zbunjenost, dezorijentacija, suženje svesti, besciljno
bežanje i povlačenje do nivoa disocijativnog stupora. U ovu grupu poremećaja iz spektra
anksioznosti spada i panični poremećaj.(4)

Panični poremećaj karakterišu napadi panike za koje ne postoji stvarna spoljna opasnost. Nastaje
usled neurobioloških disfunkcija, odvajanja od primarnih objekata, transformacije libida u strah i
pogrešnog pražnjenja seksualne energije i pogrešne percepcije i interpretacije događaja.
Anksiozno-panični simptomi se javljaju iznenada i iznenada, a to su iznenadni napadi panike i
anksioznosti, odnosno osoba doživljava katastrofalna osećanja, smrtni strah i opšti teror. Javljaju
se lupanje srca, gušenje, vrtoglavica, depersonalizacija i derealizacija.

2.5.Akutni psihotični poremećaji

Akutni psihotični poremećaji uključuju poremećaje koje karakterišu psihotični simptomi.

Uglavnom ludilo grandioznog, religioznog, paranoičnog i srodnih tipova, iluzije, halucinacije,

7
odnosno obmane vizuelnih i slušnih čula, kognitivne distorzije u vidu disociranog i sumanutog
razmišljanja i afektivno-emocionalne odvojenosti sa povišenim ili sniženim raspoloženjem i
psihomotorikom. veštine, bizarno ponašanje sa eventualnim prisustvom agresivnosti i
suicidalnosti . U ovu grupu spadaju različiti oblici šizofrenih, šizoafektivnih, ludih, paranoidnih i
sličnih poremećaja i reaktivnih psihotičnih stanja. Psihotični simptomi se javljaju i počinju
iznenada i traju nekoliko dana. Može se raditi o zloupotrebi psihoaktivnih supstanci,organskog
porekla, pogoršanje osnovne psihijatrijske bolesti ili psihotična dekompenzacija, odnosno prva
psihotična epizoda.(4,5)

2.6. Akutni afektivni poremećaji

Grupa afektivnih poremećaja uključuje različite depresivne i manične poremećaje raspoloženja,

koji mogu biti unipolarni ili bipolarni. Karakterišu ih afektivno-emocionalne disfunkcije i
poremećaji raspoloženja, što posledično dovodi do promenjenog i devijantnog ponašanja .
Depresivni poremećaji raspoloženja uključuju prvu depresivnu epizodu, blagu, umereno tešku i
tešku depresivnu epizodu sa ili bez psihotičnih simptoma, rekurentni depresivni poremećaj,
distimiju i različita reaktivna depresivna stanja. (5)

Bez obzira na trajanje i intenzitet poremećaja, simptomi depresije kod depresivnih pacijenata su
veoma loše raspoloženje, usporene psihomotoričke sposobnosti govora i pokreta, osećaj
besmisla, beznađe, gubitak interesovanja zasvakodnevne aktivnosti, veoma inhibirani misaoni
procesi i spor tok misli sa nihilističkim i tragičnim sadržajem uz abuliju i anhedoniju.

Hitna psihijatrijska intervencija je nužna u akutnim i reaktivnim stanjima što uključuje primjenu
stabilizatora raspoloženja, antidepresiva i antipsihotika uz suportivne psihosocijalne metode

3. SESTRINSKI PRISTUP DUŠEVNOM BOLESNIKU U HITNOM STANJU

8
3.1. Procena zdravstvenog stanja i funkcionisanja

Dolaskom psihijatrijskog pacijenta na prijem u Urgentnu psihijatriju počinje procena stanja

njegovog mentalnog zdravlja. Iz fizičkog izgleda, higijene i ponašanja mogu se posmatrati
neuropsihičke funkcije i stanje svesti. Zatim se mere vitalni parametri i fiziološke funkcije, a
psihičko stanje i psihosocijalno funkcionisanje pacijenta se detaljnije ispituju i posmatraju. (6)

Fizički status

Fizički status se procenjuje fizičkim pregledom. Pregled se može obaviti počevši od glave i
preko vrata, grudnog koša, stomaka, genitalija do gornjih i donjih ekstremiteta i sistema organa
kao što su nervni, respiratorni, digestivni, genitourinarni i skeletni sistemi. Pregled se može
obaviti različitim tehnikama i metodama kao što su pregled tela, kože, ponašanja i higijene.
Palpacija udova, kože, unutrašnjih trbušnih organa. Auskultacija stetoskopom pluća i srca,
tonovi, ritam, frekvencija, šumovi i sl. I udaraljke ili šupljine kao što su kosti glave ili creva i
abdominalni deo. Prema regionima, važno je utvrditi prisustvo otoka, preloma, povreda,osip,
promene boje kože, cijanoza, žutilo, simetrija, pokretljivost i sl.(6)

Vitalno – fiziološki status

Procena vitalno – fiziološkog statusa podrazumeva merenje vitalnih parametara koji

omogućavaju uvid u funkcionisanje organskih sistema, a vitalne funkcije su od vitalnog značaja i
ukoliko su one poremećene direktno je ugrožen život čoveka. Fiziološke funkcije omogućavaju
funkcionisanje svakog organa i celog organizma. Na osnovu specifičnih sekreta koji se
eliminacijom uklanjaju iz organizma, može se utvrditi funkcionalnost pojedinog organa i sistema
organa . To su svest, disanje, puls, krvni pritisak i temperatura, kao i urin i stolica. Stanje svesti.
Važno je prepoznati kvantitativne poremećaje svesti kao nprsomnolencija, somnolencija,
semikom i koma i kvalitativni poremećaji svesti kao što su konfuzija i delirijum.(7)

Psihički status

Po dolasku pacijenta psihijatrijska sestra treba da uspostavi kontakt i odnos sa pacijentom i

proceni psihičko stanje i psihosocijalno funkcionisanje, kao što su stepen anksioznosti,
indiferentnosti i saradnje, ukoliko postoje, potrebno je odmah prepoznati akutni psihološki

9
simptomi kao što su halucinacije, ludilo, dezorijentacija, afektivne devijacije, spore ili brze
psihomotorike i uvid u sopstveno stanje.(7)

3.2. Psihijatrijska sestrinska procena ljudskih potreba

Osnovna delatnost sestrinske nege je zdravstvena nega, a svrha je zadovoljavanje ljudskih

potreba, čija je svrha povećanje stepena samostalnosti i funkcionalnosti u svakodnevnom životu
čoveka. Potreba se može definisati kao nedostatak nečega što je neophodno za održavanje
psihofizičke homeostaze, odnosno jedna je od glavnih psiholoških pokretačkih snaga kod ljudi
koji podstiču i usmeravaju određeno ponašanje. Prilikom procene zdravlja, odnosno osnovnih
ljudskih potreba, psihijatrijske medicinske sestre i tehničari koriste brojne alate i instrumente
kako bi što objektivnije prikupili i interpretirali podatke iz kojih se izvode sestrinske dijagnoze i
intervencije.

U početku se prikupljaju opšti podaci o pacijentu, kao što su ime, prezime, datum rođenja,
obrazovni i radni status itd. Zatim, situacioni podaci o prijemu u bolnicu, upotrebi lekova i
uslovima života pod kojima dolazi. Zatim popunite formulare zdravstvenog funkcionisanja.
Obrasci su percepcija i održavanje zdravlja, nutritivno- metabolički, eliminacija, fizička
aktivnost, odmor i san, kognitivno-perceptivna, samopercepcija, uloge i odnosi, seksualno-
reproduktivni, stres i konfrontacija, i vrednosti i uverenja.(8)

3.3. Psihijatrijske sestrinske dijagnoze i intervencije

Sestrinska dijagnoza je sud kojim medicinske sestre i tehničari opisuju određena zdravstvena
stanja i ponašanja pojedinca ili grupe, može se reći da je dijagnoza u sestrinstvu problem koji
proizilazi iz nezadovoljenih ljudskih potreba i da ga treba rešiti sestra. intervencije. Obično se
dijagnoza piše po modelu PES, odnosno opiše se problem, etiologija ili uzrok i simptomatologija
, odnosno znaci i simptomi problema, a za visokorizične dijagnoze po modelu PE bez
simptomatologije.(9)

10
Pored klasičnih dijagnoza poput smanjene sposobnosti brige o sebi, smanjenog unosa hrane i
tečnosti, nezdravog ponašanja, inkontinencije stolice i urina, smanjene tolerancije napora, bola i
sličnih somatskih dijagnoza, postoje i psihijatrijske sestrinske dijagnoze koje su posledica
određenih psihopatoloških stanja. , odnosno psihički poremećaji i bolesti, to su uglavnom
psihičke i psihosocijalne potrebe koje nisu zadovoljene. Najčešći uzroci su psihički poremećaji i
bolesti, intrapsihički sukobi, unutrašnja napetost, frustracije, negativne emocije, bes, mržnja, bes,
nedostatak empatije, stresni događaji, traumatska iskustva i brojna druga nepovoljna iskustva iz
okoline.(9)

3.4. Principi zdravstvene nege psihijatrijskih pacijenata

Principi u psihijatrijskoj sestrinskoj nezi su, u stvari, opšti zakoni od kojih svaka psihijatrijska
medicinska sestra i tehničar polazi kada pristupa psihijatrijskom pacijentu. Pridržavajući se
principa, obezbeđena je stručnost i kvalitet psihijatrijske zdravstvene zaštite. Oni takođe definišu
odnos između medicinske sestre i pacijenta. Prvi princip, koji se primenjuje u svakoj oblasti
medicine i sestrinstva, jeste holistički pristup. To znači posmatrati pacijenta kao
biopsihosocijalno biće, koje ima fizičke, psihičke i socijalne potrebe, ali i duhovne. Shvatanje
čoveka kao autentične i individualne ličnosti, koja ima svoju slobodnu volju, životne izbore
isopstvene stavove koje treba bezuslovno prihvatiti i poštovati. Zatim poštovanje posebnosti
ljudskog bića i principa privatnosti. Terapijska komunikacija je i princip i intervencija zasnovana
na terapijskom odnosu, odnosno velikoj količini empatije, poverenja i međusobnog poštovanja.
(10)

3.5. Odnos medicinske sestre i pacijenta i empatija

Empatija je ljudska sposobnost i psihosocijalna veština da pokuša da razume i saoseća sa tuđim

mislima, osećanjima, raspoloženjima i stavovima, odnosno da sagleda život iz njihove
perspektive, da zakorači u cipele drugih ljudi. Može se reći da postoje tri komponente
empatičkog odgovora, kognitivnog ili misaonog, koji omogućava prepoznavanje i razumevanje
tuđeg psihičkog stanja, afektivnog ili osećajnog, što omogućava emocionalnu reakciju u skladu

11
sa raspoloženjem drugog, i bihevioralnog, koji omogućava verbalnu i neverbalnu komunikaciju
koja pokazuje podršku.

3.6. Psihološka nega i terapijska komunikacija

Može se reći da je psihološka nega delatnost u okviru psihijatrijskog sestrinstva koja ima za cilj
da zadovolji psihološke potrebe psihijatrijskih pacijenata, kako se ne bi smanjili, otklonili ili
sprečili psihopatološki procesi, odnosno simptomi psihičkih poremećaja. komunikacija je metod
rada i instrument u okviru psihijatrijsko-psihološke nege, odnosno može se reći da je osnovna
psihijatrijska sestrinska intervencija koja omogućava psihijatrijskom pacijentu uvid u svoje
unutrašnje stanje i egzistencijalne odnose, omogućava mu da se oslobodi intrapsihičkog stanja.
tenzije, napetost, frustracije, strahovi, tuga ianksioznosti, ali omogućava i lični rast i razvoj
ljudskih potencijala, koji su usmereni na jačanje odbrambenih i adaptivnih mehanizama, odnosno
jačanje celokupnog psihološkog aparata.(10)

12
ZAKLJUČAK

U 21. veku mentalne bolesti i poremećaji su i dalje na listi nepoželjnih događaja u ljudskom
životu. Stigma koja prati bolesne osobe je od velikog značaja u negativnom smislu. Naročito
kada su u pitanju hitna psihijatrijska stanja, koja zahtevaju sveobuhvatan pristup pacijentu.

Kako se radi o teškim stanjima, krizama i poremećajima, lekari i medicinske sestre /tehničari
veoma retko znaju kako da pristupe takvoj osobi zbog nedostatka psihijatrijskih znanja i
psihoterapijskih veština koje su neophodne za očuvanje psihičkog integriteta i održavanje
psihosocijalne funkcionalnosti.

Uz psihijatre, ključnu ulogu u hitnoj pomoći psihijatrijskih pacijenata imaju psihijatrijske

medicinske sestre i tehničari koji su iterapeuti su zaduženi za pružanje psihijatrijske nege,
psihoterapije i hitne psihosocijalne pomoći.

Sve ovo, imajući u vidu da je čovek biopsihosocijalno biće, kome se pristupa holistički i
integrativno sa ciljem zadovoljenja ljudskih potreba, povećanja osećaja zadovoljstva i
dostojanstva, podizanja nivoa kvaliteta života i konačnog dovođenja do izlečenja, tj. ,
uspostavljanje psihološke ravnoteže i mentalnog zdravlja

13
LITERATURA

1. Begić D. Psihopatologija, 2. izd. Zagreb: Medicinska naklada, 2016

2. Begić D., Jukić V., Medved V. Psihijatrija. Zagreb: Medicinska naklada, 2015.

3. Sedić B. Zdravstvena njega psihijatrijskog bolesnika. Zagreb: Zdravstveno veleučilište,

2006.

4. Jukić V., Ostojić D. i sur. Hitna stanja u psihijatriji. Zagreb: Medicinska naklada, 2018.

5. Fučkar G, Proces zdravstvene njege. Zagreb: Medicinski fakultet sveučilišta u Zagrebu,

1992.

6. Jakovljević M. Psihijatrija, za studente stručnih zdravstvenih studija. Samobor: A. G.

Matoš, 1995.

7. Šimunec D. Sestrinske dijagnoze II. Zagreb: Hrvatska Komora Medicinskih Sestara,

2013.

8. Henderson V. Osnovna načela zdravstvene njege, Zagreb: Medicinski fakultet sveučilišta

u Zagrebu, 1994.

9. Prlić N. Zdravstvena njega, udžbenik za učenike srednjih medicinskih škola, 9. izdanje.

Zagreb: Školska knjiga, 2005.

10. Prološčić J., Blažević Zelić S., Vučić Peitl M., Ljubičić Bistrović I. Intenzivna
psihijatrijska skrb – hitna stanja u psihijatriji. Medicina fluminensis, 2013

14