‫کاربرد هیدرولیک در صنعت‬

‫‪Basic Hydraulic‬‬
‫‪Cement Industry‬‬

‫جزوه آموزشی‬

‫نویسنده‪:‬مهندس منصور ابوالقاسمی‬

‫کارشناس مکانیک‬
‫واحد بازرسی فنی‬

‫‪1385‬‬

‫‪‬‬

‫‪1‬‬
 ‫مقدمه‪:‬‬

‫درباره هیدرولیك‬
‫توسعه علم هیدرولیك زماني شروع شد كه پاسكال دانشمند فرانسوي قوانین مربوط به فشار را كشف كرد( ‪ 1650‬میالدي) و‬
‫هیدرولیك را به عنوان یك علم نوین پایه گذاري نمود‪ .‬از آن تاریخ به بعد دوران شكوفایي هیدرولیك پدید آمد و این علم به نحو‬
‫چشمگیري وارد بازار گردید‪ .‬امروزه هیدرولیك در ساختمان ماشین آالت صنعتي‪ ،‬كشاورزي‪ ،‬راهسازي‪ ،‬هواپیمایي‪ ،‬كشتي‬
‫سازي‪ ،‬اتوموبیل سازي‪ ،‬ماشینهاي ابزار‪ ،‬تاسیسات صنایع سنگین‪ ،‬معدن و ‪ . . .‬در مقیاس وسیعي استفاده میشود و روز به‬
‫روز نیز افزایش میابد‪.‬‬
‫امروزه در بسیاري از فرآیندهاي صنعتي ‪ ،‬انتقال قدرت آن هم به صورت کم هزینه و با دقت زیاد مورد نظر است در همین‬
‫راستا بکارگیري سیال تحت فشار در انتقال و کنترل قدرت در تمام شاخه هاي صنعت رو به گسترش است‪ .‬استفاده از قدرت‬
‫سیال به دو شاخه مهم هیدرولیک و نیوماتیک ( که جدیدتر است ) تقسیم میشود ‪.‬‬
‫از نیوماتیک در مواردي که نیروهاي نسبتا پایین (حدود یک تن) و سرعت هاي حرکتي باال مورد نیاز باشد (مانند سیستمهایي‬
‫که در قسمتهاي محرک رباتها بکار مي روند) استفاده میکنند در صورتیکه کاربردهاي سیستمهاي هیدرولیک عمدتا در‬
‫مواردي است که قدرتهاي باال و سرعت هاي کنترل شده دقیق مورد نظر باشد(مانند جک هاي هیدرولیک ‪ ،‬ترمز و فرمان‬
‫هیدرولیک و‪.)...‬‬
‫حال این سوال پیش میاید که مزایاي یک سیستم هیدرولیک یا نیوماتیک نسبت به سایر سیستمهاي مکانیکي یا الکتریکي‬
‫چیست؟در جواب مي توان به موارد زیر اشاره کرد‪:‬‬
‫‪ .3‬سادگي و دقت کنترل‬ ‫‪.2‬قابلیت افزایش نیرو‬ ‫‪.1‬طراحي ساده‬
‫‪.6‬اطمینان‬ ‫‪ .5‬راندمان باال‬ ‫‪ .4‬انعطاف پذیري‬
‫در سیستم هاي هیدرولیک و نیوماتیک نسبت به سایر سیستمهاي مکانیکي قطعات محرک کمتري وجود دارد و میتوان در هر‬
‫نقطه به حرکتهاي خطي یا دوراني با قدرت باال و کنترل مناسب دست یافت ‪ ،‬چون انتقال قدرت توسط جریان سیال پر فشار در‬
‫خطوط انتقال (لوله ها و شیلنگ ها) صورت میگیرد ولي در سیستمهاي مکانیکي دیگر براي انتقال قدرت از اجزایي مانند‬
‫بادامک ‪ ،‬چرخ دنده ‪ ،‬گاردان ‪ ،‬اهرم ‪ ،‬کالچ و‪ ...‬استفاده میکنند‪.‬‬
‫در این سیستمها میتوان با اعمال نیروي کم به نیروي باال و دقیق دست یافت همچنین میتوان نیرو هاي بزرگ خروجي را با‬
‫اعمال نیروي کمي (مانند بازو بسته کردن شیرها و ‪ )...‬کنترل نمود‪.‬‬
‫استفاده از شیلنگ هاي انعطاف پذیر ‪ ،‬سیستم هاي هیدرولیک و نیوماتیک را به سیستمهاي انعطاف پذیري تبدیل میکند که در‬
‫آنها از محدودیتهاي مکاني که براي نصب سیستمهاي دیگر به چشم مي خورد خبري نیست‪ .‬سیستم هاي هیدرولیک و‬
‫نیوماتیک به خاطر اصطکاک کم و هزینه پایین از راندمان باالیي برخوردار هستند همچنین با استفاده از شیرهاي اطمینان و‬
‫سوئیچهاي فشاري و حرارتي میتوان سیستمي مقاوم در برابر بارهاي ناگهاني ‪ ،‬حرارت یا فشار بیش از حد ساخت که نشان از‬
‫اطمینان باالي این سیستمها دارد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫اکنون که به مزایاي سیستم هاي هیدرولیک و نیوماتیک پي بردیم به توضیح ساده اي در مورد طرز کار این سیستمها خواهیم‬
‫پرداخت‪.‬‬

‫هیدرولیك فن آوري تولید‪ ،‬كنترل و انتقال قدرت توسط سیال تحت فشار است‪ .‬بطور كلي یك سیستم هیدرولیك چهار كار اساسي‬
‫انجام میدهد‪:‬‬

‫تبدیل انرژي مكانیكي به قدرت سیال تحت فشار بوسیله پمپها‬ ‫‪‬‬

‫انتقال سیال تا نقاط مورد نظر توسط لوله ها و شلنگها‬ ‫‪‬‬

‫كنترل فشار‪ ،‬جهت و جریان سیال توسط شیرها‬ ‫‪‬‬

‫انجام كار توسط عملگرها‬ ‫‪‬‬

‫براي انتقال قدرت به یک سیال تحت فشار (تراکم پذیر یا تراکم ناپذیر) احتیاج داریم که توسط پمپ هاي هیدرولیک میتوان‬
‫نیروي مکانیکي را تبدیل به قدرت سیال تحت فشار نمود‪ .‬مرحله بعد انتقال نیرو به نقطه دلخواه است که این وظیفه را لوله‬
‫ها‪ ،‬شیلنگ ها و بست ها به عهده میگیرند ‪.‬‬
‫بعد از کنترل فشار و تعیین جهت جریان توسط شیرها سیال تحت فشار به سمت عملگرها (سیلندرها یا موتور هاي هیدرولیک‬
‫) هدایت میشوند تا قدرت سیال به نیروي مکانیکي مورد نیاز(به صورت خطي یا دوراني ) تبدیل شود‪.‬‬
‫اساس کار تمام سیستم هاي هیدرولیکي و نیوماتیکي بر قانون پاسکال استوار است‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ - 1‬بعضی از تعاریف و اصطالحات‬
‫نیرو‪:‬‬
‫عاملی که باعث ایجاد حرکت یک جسم و یا حرکت اجزای ان شود ‪ .‬که واحد اندازه گیری آن در سیستم متریک ‪،‬‬
‫برحسب نیوتن با عالمت اختصاری ( ‪ ) N‬می باشد‪.‬‬
‫فشار‪:‬‬
‫نیرویی که بر واحد سطح وارد می گردد فشار نامیده می شود و به عبارت دیگر می توان نوشت‪:‬‬

‫سطح ÷ نیرو= فشار‬

‫نکته حائز اهمیت در رابطه فوق اینست که چنانچه نیرو ثابت باشد ولی سطح تغییر نماید ‪ ،‬به‬
‫تناسب آن فشار نیز تغییر خواهد کرد ‪.‬‬
‫برای اندازه گیری فشار از واحد پاسکال ( ‪ ) Pa‬که برابر با ‪ 1‬نیوتن بر متر مربع است ‪ ،‬استفاده می گردد‪.‬‬
‫مثال اگر نیروی ثابت ‪ 20 N‬را بر سطح ‪ A=5m^2‬وارد نماییم فشار حاصل برابر با ‪ 4 Pa‬و اگر همین مقدار نیرو‬
‫را به سطح ‪ B = 2m^2‬اعمال کنیم مقدار فشار ‪ 10 Pa‬خواهد شد‪.‬‬

‫فشار نتیجه مقاومت در مقابل حركت سیال میباشد‪ .‬براي محاسبه ریاضي فشار‪ ،‬نیرو را بر سطح تقسیم مینمایند‪ .‬واحد فشار‬
‫"بار" میباشد‪ .‬در هیدرولیك عملي معموال كیلوگرم بر سانتي متر مربع برابر یك بار است‪ .‬براي مثال اگر نیروي مقاوم در یك‬
‫سیلندر هیدرولیك با قطر پیستون ‪ cm20‬برابر ‪ kgf5000‬باشد‪ ،‬فشار ایجاد شده در پشت سیلندر از رابطه زیر حساب‬
‫میشود‪:‬‬

‫)‪Pressure (bar)=Force( kgf)/Area (cm2‬‬

‫>> ‪Diameter=10cm >> Area=314cm2‬‬

‫‪pressure= 5000/314=15.9 bar‬‬

‫براي تعیین سطح فشار در یك سیستم هیدرولیك باید در نظر داشت كه با باال بردن فشار میتوان از المانهاي هیدرولیكي‬
‫كوچكتري براي رسیدن به تناژ مورد نظر‪ ،‬استفاده نمود‪ .‬همچنین قطر لوله ها را میتوان كوچكتر انتخاب نمود‪ .‬در نتیجه‪،‬‬
‫هزینه ساخت سیستم كاهش مي یابد‪ .‬از طرف دیگر با افزایش فشار‪ ،‬دماي روغن در سیستم زودتر افزایش میابد‪ ،‬نشتي ها‬
‫بیشتر و اصطكاك و سایش نیز افزایش میابد‪ .‬در نتیجه فاصله انجام سرویس ها باید كوتاهتر شود‪ .‬همچنین نویز و پیكهاي‬
‫فشاري نیز افزایش یافته و خواص مطلوب دینامیكي سیستم كاهش مي یابد‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫م واحد ‪PSI‬‬

‫از واحدهاي متداول فشار‪ PSI‬میباشد‪ .‬یك ‪ PSI‬معادل یك پوند نیرو بر اینچ مربع میباشد‪.‬‬

‫‪ ( 0.068‬تقریبا ‪) 0.07‬ضرب نمائید‪ .‬براي مثال‬ ‫براي تبدیل ‪ PSI‬به ‪ ، bar‬مقدار فشار مورد نظر را در‬ ‫‪‬‬

‫‪ PSI1000‬معادل ‪ bar68‬میباشد‪.‬‬
‫براي تبدیل ‪ bar‬به ‪ ، PSI‬مقدار فشار را در ‪ 14.7‬ضرب نمائید‪ .‬براي مثال ‪ bar100‬معادل ‪ PSI1470‬میباشد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫قانون پاسكال‪:‬‬

‫قانون پاسكال پایه هیدرولیك نوین است‪ .‬این قانون بیان میكند كه فشار وارده به هر نقطه از یك مایع محدود بطور مساوي در‬
‫تمام جهات منتقل شده و با نیروي مساوي بر رو سطوح مساوي اثر میكند‪.‬‬

‫به عبارت دیگر‪:‬‬

‫فشاری که در یک مدار بسته ‪ ،‬به یک مایع وارد می شود ‪ ،‬در تمام نقاط مایع بطور یکسان و مساوی می باشد‪.‬‬
‫با توجه به تعریف فوق می توان نتیجه گرفت ‪ :‬بوسیله مایعات تحت فشار می توان نیرو را منتقل و یا تبدیل و یا کنترل‬
‫نمود‪.‬‬
‫بنابر این از آنجایی که مایعات تقریبا تراکم ناپذیر می باشند و نمی توان حجمشان را با فشردن ‪ ،‬کم کرد ‪ ،‬و با توجه به‬
‫قانون فوق ‪ ،‬هر فشاری که بر آنها وارد شود‪ ،‬آنرا منتقل می کنند‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫در اواسط قرن ‪ 17‬میالدی ‪ ،‬پاسکال فرضیه خودرا با ساخت و آزمایش دستگاه " باالنس هیدرولیک " به اثبات رساند‪.‬‬

‫نتایج حاصل از قانون پاسکال‪:‬‬

‫فشار سرتاسر سیال در حال سکون یکسان است ‪(.‬با صرف نظر از وزن سیال)‬ ‫‪.1‬‬
‫در هر لحظه فشار استاتیکي در تمام جهات یکسان است‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫فشار سیال در تماس با سطوح بصورت عمودي وارد میگردد‪.‬‬ ‫‪.3‬‬

‫نیوتني میتواند نیروي مورد نیاز چهار سیلندر دیگر را تامین کند‪.‬‬ ‫همانطور که در شکل ‪ 1‬مي بینید یک نیروي ورودي‬

‫یا در شکل ‪ 2‬داریم ‪:‬‬

‫شکل (‪)2‬‬

‫‪6‬‬
‫در اواسط قرن ‪ 17‬میالدی ‪ ،‬پاسکال فرضیه خودرا با ساخت و آزمایش دستگاه " باالنس هیدرولیک " به اثبات رساند‪.‬‬

‫کار سیستمهاي نیوماتیک مشابه سیستم هاي هیدرولیک است فقط در آن به جاي سیال تراکم ناپذیر مانند روغن از سیال تراکم‬
‫پذیر مانند هوا استفاده مي کنند ‪ .‬در سیستمهاي نیوماتیک براي دست یافتن به یک سیال پرفشار ‪ ،‬هوا را توسط یک کمپرسور‬
‫فشرده کرده تا به فشار دلخواه برسد سپس آنرا در یک مخزن ذخیره مي کنند‪ ،‬البته دماي هوا پس از فشرده شدن بشدت باال‬
‫میرود که مي تواند به قطعات سیستم آسیب برساند لذا هواي فشرده قبل از هدایت به خطوط انتقال قدرت باید خنک شود‪ .‬به‬
‫دلیل وجود بخار آب در هواي فشرده و پدیده میعان در فرایند خنک سازي باید از یک واحد بهینه سازي براي خشک کردن‬
‫هواي پر فشار استفاده کرد‪.‬‬
‫مسئله ‪:‬‬
‫اگر نیرویی معدل ‪ 1 N‬به پیستون ‪ A‬با مساحت ‪ 0.01‬وارد گردد ‪ ،‬فشاری که در سراسر مایع انتقال می یابد چقدر است و اگر‬
‫این فشار به پیستون ‪ B‬با مساحت ‪ 1/2 m^2‬منتقل گردد‪ ،‬مقدار نیرویی که به پیستون ‪ B‬وارد می گردد چقدر خواهد بود؟‬

‫حل‪:‬‬
‫خواهیم داشت‪:‬‬ ‫سطح ÷ نیرو= فشار‬ ‫طبق فرمول‬

‫و با استفاده از فرمول قبل می توان نوشت‪:‬‬ ‫‪1 ÷1/100 = 100 Pa‬‬

‫که در نتیجه خواهیم داشت‪100* ½ = 50 N :‬‬ ‫نیرو = فشار * سطح‬

‫بدین ترتیب با صرف نیروی ‪ 1 N‬قادر به ایجاد یک نیروی ‪ 50 N‬شده ایم‪.‬‬

‫دبی ‪:‬‬
‫مقدار حجمی از مایع که در واحد زمان از یک نقطه عبور می کند دبی نامیده می شود‪.‬‬
‫بنابر این برای پمپ کردن حجم معینی از روغن ‪ ،‬هر چقدر زمان کمتری مصرف شود ‪ ،‬دبی بیشتر خواهد بود‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫سرعت‪:‬‬
‫اندازه جابجایی پیستون ‪ ،‬در واحد زمان را سرعت می نامند‪.‬‬

‫هیدرولیک به دو بخش هیدرواستاتیک و هیدرودینامیک تقسیم می شود‪:‬‬

‫هیدرولیک‬
‫‪Hydraulic‬‬

‫هیدرودینامیک‬ ‫هیدرواستاتیک‬
‫‪Hydrodynamic‬‬ ‫‪Hydrostatic‬‬

‫هیدرواستاتیک‪:‬‬
‫کاربرد انرژی پتانسیل مایعات تحت فشار ‪ .‬مانند پرس هیدرولیک ‪ ،‬جکهای باالبر ‪... ،‬‬
‫سیستمهاي انتقال قدرت هیدروستاتیك‬

‫‪8‬‬
 ‫شکل ‪ 3‬یک سیستم هیدرولیکي را نشان میدهد‪.‬‬

‫اجزاي تشکیل دهنده سیستم هاي نیوماتیکي‪:‬‬

‫‪ -1‬کمپرسور‬
‫‪ -2‬خنک کننده و خشک کننده هواي تحت فشار‬
‫‪ -3‬مخزن ذخیره هواي تحت فشار‬
‫‪ -4‬شیرهاي کنترل‬
‫‪ -5‬عملگرها‬

‫شکل ‪ 4‬یک سیستم نیوماتیکي را نشان میدهد‪.‬‬

‫یک مقایسه کلي بین سیستمهاي هیدرولیک و نیوماتیک‪:‬‬

‫‪ -1‬در سیستمهاي نیوماتیک از سیال تراکم پذیر مثل هوا و در سیستمهاي هیدرولیک از سیال تراکم ناپذیر مثل روغن استفاده‬
‫مي کنند‪.‬‬
‫‪ -2‬در سیستمهاي هیدرولیک روغن عالوه بر انتقال قدرت وظیفه روغن کاري قطعات داخلي سیستم را نیز بر عهده دارد ولي‬
‫در نیوماتیک عالوه بر روغن کاري قطعات‪ ،‬باید رطوبت موجود در هوا را نیز از بین برد ولي در هر دو سیستم سیال باید‬
‫عاري از هر گونه گرد و غبار و نا خالصي باشد‬

‫‪9‬‬
 ‫‪ -3‬فشار در سیستمهاي هیدرولیکي بمراتب بیشتر از فشار در سیستمهاي نیوماتیکي مي باشد ‪ ،‬حتي در مواقع خاص به‬
‫‪ 1000‬مگا پاسکال هم میرسد ‪ ،‬در نتیجه قطعات سیستمهاي هیدرولیکي باید از مقاومت بیشتري برخوردار باشند‪.‬‬
‫‪ -4‬در سرعت هاي پایین دقت محرک هاي نیوماتیکي بسیار نامطلوب است در صورتي که دقت محرک هاي هیدرولیکي در هر‬
‫سرعتي رضایت بخش است ‪.‬‬
‫‪ -5‬در سیستمهاي نیوماتیکي با سیال هوا نیاز به لوله هاي بازگشتي و مخزن نگهداري هوا نمي باشد‪.‬‬
‫‪ -6‬سیستمهاي نیوماتیک از بازده کمتري نسبت به سیستمهاي هیدرولیکي برخوردارند‪.‬‬

‫مدار موتورهاي هیدرولیكي یا سیستمهاي انتقال قدرت هیدروستاتیكي به دو گروه مدار باز و مدار بسته تقسیم میشوند‪ .‬در‬
‫سیستمهاي انتقال قدرت مدار باز‪ ،‬كل سیال خروجي از موتور به مخزن باز میگردد‪ .‬در صورتیكه در یك سیستم انتقال قدرت‬
‫مدار بسته‪ ،‬بخش عمده سیال خروجي از موتور به ورودي پمپ باز گردانده میشود و میتوان مقداري از سیال را نیز به‬
‫منظور ایجاد شرائط مناسب درآن ( مانند خنك كاري و یا فیلتر نمودن ) از سیستم مدار بسته خارج نمود‪ .‬روغن خارج شده‬
‫از طریق مدار تغذیه پشتیبان جایگزین میگردد‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫هیدرودینامیک‪:‬‬
‫کاربرد انرژی جنبشی مایعات ‪ .‬مانند کوپلینگ های هیدرولیکی ‪ ،‬ترک کانورتر ‪... ،‬‬
‫( روغن باید دارای سرعت باشد)‬

‫جریان‬ ‫جریان آرام و اگر با تالطم و در هم ریختگی باشد‬ ‫چنانچه روغن در داخل لوله ها با حداقل اصطکا ک حرکت نماید ‪،‬‬
‫مغشوش بوجود می اید ‪.‬‬

‫سئوال ‪:‬‬
‫‪ - 1‬پروفایل حرکتی روغن در داخل لوله ها به چه شکلی است و چه عواملی در آن تاثیر دارند؟‬
‫‪ – 2‬مقاومت سیال در برابر جاری شدن را ویسکوزیته یا لزجت روغن می نامند ‪ .‬تاثیر ویسکوزیته نامناسب بر کارکرد سیستم‬
‫چگونه مشخص می گردد؟‬
‫‪ – 3‬جریان متالطم چه تاثیری بر سیستم هیدرولیک دارد؟‬

‫‪11‬‬
 ‫تجهیزات هیدرولیک‬
‫روغن هیدرولیک‪:‬‬

‫ماده اصلی مورد نیاز برای بهره برداری از سیستم های هیدرولیک ‪ ،‬روغن هیدرولیک است که می تواند منشاء آلی داشته و‬
‫یا بطور مصنوعی تهیه گردد که در اینصورت آنرا روغن سنتتیک می نامند‪.‬‬
‫مهمترین نکته در باره استفاده از روغن هیدرولیک در ماشین آالت مختلف ‪ ،‬رعایت توصیه های کارخانه سازنده ماشین‪ ،‬در‬
‫مورد مشخصات روغن می باشد‪ .‬در غیر اینصورت هیچ تضمینی برای کارکرد صحیح و بدون اشکال سیستم وجود نخواهد‬
‫داشت و عمر مفید سیل ها و اورینگ ها را کاهش داده و به دنبال آن نشت داخلی و خارجی بوجود خواهد آمد‪.‬‬
‫نگهداری از روغن در داخل ظروف در بسته و به دور از الودگی های آب و هوا و محیط و هم چنین طرز انباشتن بشکه های‬
‫روغن ‪ ،‬در کارکرد سیستم ‪ ،‬اهمیت فوق العاده ای خواهد داشت‪.‬‬
‫انتخاب نوع سیال هیدرولیك و نحوه استفاده از آن توسط متخصصین و طراحان تجهیزات هیدرولیك تعیین میگردد و به‬
‫پارامترهاي ذیل وابسته میباشد‪:‬‬

‫روغنکاری و مشخصه های ضد سایش‬ ‫‪‬‬

‫تحمل بار‬ ‫‪‬‬

‫ضریب اصطکاک‬ ‫‪‬‬

‫دانسیته‬ ‫‪‬‬

‫ویسکوزیته و تغییرات آن ناشی از دما و فشار‬ ‫‪‬‬

‫پایداری برشی‬ ‫‪‬‬

‫سازگاری (با آببندها‪ ،‬سایر سیاالت‪ ،‬موارد افزودنی‪ ،‬آب‪ ،‬ذرات فلز)‬ ‫‪‬‬

‫پایداری در برابر حرارت‪ ،‬اکسید شدن ‪ ،‬آتش‬ ‫‪‬‬

‫تراکم پذیری‬ ‫‪‬‬

‫میزان جذب و دفع هوا‬ ‫‪‬‬

‫قابلیت فیلتر شدن خوب‬ ‫‪‬‬

‫ارزان یا گران بودن‬ ‫‪‬‬

‫‪12‬‬
 ‫چهار قدم اساسي بمنظور انتخاب سیال هیدرولیك به شرح ذیل میباشد‪:‬‬

‫تعیین محدوده عملكرد مناسب سیال با استفاده از پارامترهاي ویسكوزیته‪ ،‬دانسیته‪ ،‬حاللیت هوا در روغن‪ ،‬مدول‬ ‫‪‬‬

‫بالك‪ ،‬مقاومت به آتش‪ ،‬محدوده دمایي‪ ،‬انبساط حرارتي و روانكاري‬

‫بررسي جداول و منحني هاي حاوي اطالعات مربوط به انواع سیاالت هیدرولیك بمنظور یافتن بهترین سیال داراي‬ ‫‪‬‬

‫شرائط مورد نیاز‬

‫بررسي امكان تغییر شرائط سیستم جهت ایجاد سازگاري با سیال هیدرولیك‬ ‫‪‬‬

‫استفاده از توصیه هاي تولیدكنندگان سیاالت‬ ‫‪‬‬

‫ویسكوزیته سیال عبارتست از اصطكاك داخلي سیال و یا بعبارت دیگر‪ ،‬مقاومت سیال در مقابل جریان یافتن‪ .‬اصوالً‬
‫ویسکوزیته نشان دهنده کیفیت روغن نیست بلکه معیاری است برای رفتار روغن در دما و فشار بخصوص‪.‬‬
‫مقدار ویسكوزیته كامال تابع دما و فشار میباشد براي مثال روغن هیدرولیک ‪ ISO VG 68‬دارای ویسکوزیته ای بین ‪ 61‬تا‬
‫‪ 75‬در دمای ‪ 40‬درجه سانتیگراد است‪.‬در حالی که دردمای ‪ 100‬درجه سانتیگراد ویسکوزیته این روغن ‪(cst) 7.5-8.5‬‬
‫خواهد بود‪ .‬با افزایش فشار این روغن از ‪ 200‬به ‪ ،400 bar‬ویسکوزیته آن دو برابر می شود‪.‬‬
‫اثرات ویسکوزیته‬

‫ویسکوزیته باال‪:‬‬

‫افت فشار بیشتر‬ ‫‪‬‬

‫پمپ کردن مشکل تر‬ ‫‪‬‬

‫روغنکاری بهتر‬ ‫‪‬‬

‫خارج کردن هوا مشکل تر‬ ‫‪‬‬

‫انتقال سیگنال کندتر‬ ‫‪‬‬

‫ویسکوزیته پایین‪:‬‬

‫نشت بیشتر‬ ‫‪‬‬

‫روغن کاری کمتر‬ ‫‪‬‬

‫افت فشار کمتر‬ ‫‪‬‬

‫پمپ کردن راحت تر‬ ‫‪‬‬

‫انتقال سیگنال سریعتر‬ ‫‪‬‬

‫خارج کردن هوا راحتتر‬ ‫‪‬‬

‫‪13‬‬
 ‫اکسیداسیون روغن‪:‬‬
‫در هنگام حرکت سیال از مناطقی که تحت فشار اتمسفر می باشد به سمت نقاطی که حداکثر فشار سیستم را دارا می باشد‪،‬‬
‫پدیده تراکم آدیاباتیک حباب ها موجب افزایش فوق العاده درجه حرارت می شود‪ .‬گرمای زیاد ایجاد شده که معموالً امکان دفع‬
‫شدن ندارد باعث اکسیداسیون سریع روغن می شود‪.‬‬
‫مخزن یا تانک هیدرولیک‪:‬‬

‫علیرغم ظاهر ساده ‪ ،‬در طراحی و ساخت تانک هیدرولیک نکاتی را باید رعایت نمود‪:‬‬
‫‪ 10‬الی ‪20‬‬ ‫‪ -‬ظرفیت تانک بستگی به مجموع روغن داخل لوله ها ‪ ،‬سیلندرها ‪ ،‬آکوموالتورها ‪ ،‬اویل کولر ‪ ،‬فیلتر ‪+ ... ،‬‬
‫درصد روغن اضافه ‪ ،‬جهت جلوگیری از ریسک خالی شدن تانک و یا ایجاد کف در روغن بدلیل فاصله گرفتن سطح روغن‬
‫از لوله های برگشتی دارد‪.‬‬
‫‪ -‬محل نصب از نظر ارتفاع و هم چنین نزدیکی به یونیت هیدرولیک ‪ ،‬دمای محیط ‪ ،‬عدم ممانعت از دسترسی به تجهیزات‬
‫دیگر و نیز ایجاد امکان تخلیه و پر کردن آسان تانک مورد بررسی قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪ -‬طراحی و نصب پلیتهای موج گیر جهت جلوگیری از توربوالنس هیدرولیکی ‪.‬‬
‫‪ -‬نصب سایت گلس )‪ ( sight glass‬و یا سطح سنج و االرم جهت مشخص شدن میزان روغن موجود در تانک ‪.‬‬
‫‪ -‬نصب فیلتر هواکش جهت تهویه هوای داخل تانک و جلوگیری از ایجاد خالء ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫مخزن روغن از لحاظ کاربردی باید دارای ویژگی های ذیل باشد‪:‬‬

‫توانایی ذخیره کردن کل روغن سیستم‬ ‫‪‬‬

‫جداسازی هوای موجود در روغن‬ ‫‪‬‬

‫ته نشین شدن آلودگی ها در مخزن‬ ‫‪‬‬

‫دفع حرارت سیستم‬ ‫‪‬‬

‫مخزن روغن باید حجم کافی جهت جبران انبساط روغن داخل مخزن داشته باشد‪ .‬مخازن بهتر است مرتفع و کم عرض ساخته‬
‫شوند‪ .‬در مخازن کم عمق امکان ورود هوا به پورت مکش پمپ وجود دارد‪.‬‬

‫ابعاد مخزن‪:‬‬

‫ابعاد مخزن روغن در سیستم صنعتي‬

‫حجم مخزن روغن (‪ = ) lit‬سه تا پنج برابر دبي پمپ (‪)lit/min‬‬

‫ابعاد مخزن روغن در سیستم سیار‬

‫به ازاء هر ‪ 100GPM‬دبي پمپ‪ ،‬حجم مخزن ‪20-30 gallon‬‬

‫‪15‬‬
 ‫فیلترها‬

‫بسیاری از عملکردهای نا مناسب در سیستم هیدرولیک ناشی از روغنهای بسیار کثیف می باشد‪.‬‬

‫فیلتر خط مكش‬ ‫‪‬‬

‫فیلتر خط فشار‬ ‫‪‬‬

‫فیلتر خط برگشت‬ ‫‪‬‬

‫فیلتر باي پس‬ ‫‪‬‬

‫‪16‬‬
 ‫معیارهای طراحی و انتخاب فیلتر‬

‫میزان حساسیت اجزاء بکار گرفته شده در سیستم هیدرولیک به ذرات خارجی‬ ‫‪‬‬

‫تعیین میزان دبی‬ ‫‪‬‬

‫اختالف فشار مجاز‬ ‫‪‬‬

‫سازگاری مواد فیلتر با روغن مورد استفاده‬ ‫‪‬‬

‫دمای کاری‬ ‫‪‬‬

‫ویسکوزیته روغن‬ ‫‪‬‬

‫در تعیین سایز فیلتر موارد ذیل در نظر گرفته می شوند‪:‬‬

‫میزان آلودگی محیطی که سیستم در آن قراردارد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫میزان مراقبت و سرویس سیستم هیدرولیک‬ ‫‪‬‬

‫دمای کاری روغن‬ ‫‪‬‬

‫سایز فیلتر ورودی روغن به پمپ معموال ‪ 3‬تا ‪ 4‬برابر دبی پمپ انتخاب میشود‪.‬‬

‫راههای ورود آلودگی و ذرات خارجی به سیستم هیدرولیک ‪:‬‬

‫آلودگیهاي خارجي‬ ‫‪‬‬

‫مونتاژ‬ ‫‪‬‬

‫راه اندازي‬ ‫‪‬‬

‫ذرات داخلي‬ ‫‪‬‬

‫سایش‬ ‫‪‬‬

‫تعمیرات‬ ‫‪‬‬

‫‪17‬‬
 ‫نکته‪:‬‬
‫گاهی اوقات ممکن است سایز مواد آلوده موجود در روغن‬ ‫•‬
‫هیدرولیک برابر با مقدار لقی بین دوسطح قسمتهای متحرک پمپ‬
‫باشد و سبب سایش و تخریب شدید سطوح داخلی پمپ گردد‪.‬‬

‫ایجاد خش بر روی سطوح متحرک پمپ بدلیل آلودگی روغن‬

‫‪18‬‬
 ‫شلنگ ها و لوله های هیدرولیک‪:‬‬

‫در مسیر های طوالنی و یا در نقاطی که احتمال وجود صدمه دیدن شلنگ وجود دارد باید از لوله های فوالدی بدون درز فشار قوی‬
‫که سطح داخلی آنها تاحد امکان صیقلی می باشد استفاده گردد و طراحی مسیر لوله ها بگونه ای باشد که خم ها و زانویی ها به‬
‫حداقل برسند‪ .‬در نقاطی که نیاز به انعطاف بیشتر باشد از شلنگ های زره دار فشار قوی استفاده شود ‪ .‬برای برشکاری لوله ها‬
‫هیچگاه از لوله بر استفاده نشود و کلیه برشها با استفاده از کمان اره صورت گیرد و جهت نصب اتصاالت بر روی لوله ها و‬
‫شلنگ ها از دستگاه پرچ هیدرولیک استفاده شود‪.‬‬
‫انواع هدایت كننده هاي روغن‪:‬‬

‫لوله هاي صلب‬ ‫‪‬‬

‫تیوب (نیمه صلب)‬ ‫‪‬‬

‫شلنگهاي انعطاف پذیر‬ ‫‪‬‬

‫هنگام انتخاب نوع هدایت كننده روغن‪ ،‬نكات ذیل را میبایست به دقت بررسي نمود‪:‬‬

‫خطوط باید توانایي تحمل فشار كاري محاسبه شده و حداكثر فشار لحظه اي ‪ ،‬تا چهار برابر فشار كاري را داشته‬ ‫‪‬‬

‫باشند‬
‫خطوط انتقال به منظور نصب تجهیزات الزم باید از استحكام كافي برخوردار باشند‬ ‫‪‬‬

‫مسیر روغن باید از نظر ابعاد به اندازه كافي بزرگ باشند تا از افت فشار غیر مجاز (بیش از ‪ %10‬فشار اولیه)‬ ‫‪‬‬

‫جلوگیري شود و بتوانند كل دبي مورد نیاز را انتقال دهند‬

‫بمنظور كاهش جریانهاي آشفته و افتهاي اصطكاكي‪ ،‬سطوح داخلي خطوط انتقال میبایست از صافي مناسب برخوردار‬ ‫‪‬‬

‫باشند‬
‫مواد تشكیل دهنده خطوط انتقال باید با سیال گذرنده از آنها سازگار باشد‬ ‫‪‬‬

‫‪19‬‬
 Flare-type
90° adapter elbow with fittings
pipe threads at one end

Flat-face O-ring
fitting Flareless
fittings

Non-adjustable, left, and adjustable

SAE straight-thread O-ring fittings

20
 ‫پمپ هیدرولیك‬

‫با توجه به نفوذ روز افزون سیستم هاي هیدرولیکي در صنایع مختلف وجود پمپ هایي با توان و فشار هاي مختلف‬
‫بیش از پیش مورد نیاز است‪ .‬پمپ به عنوان قلب سیستم هیدرولیک‪ ،‬توان مکانیکی را که بوسیله موتورهای الکتریکی یا‬
‫احتراق داخلی تامین می گردد به توان هیدرولیکی تبدیل می کند‪ .‬پمپ فقط مولد جریان سیال بوده و سطح فشار ایجاد شده به‬
‫میزان بار مقاومی که توسط عملگر سیستم هیدرولیک بر آن غلبه میشود‪ ،‬بستگی دارد‪.‬‬
‫در واقع پمپ در یک سیکل هیدرولیکي یا نیوماتیکي انرژي سیال را افزایش مي دهد تا در مکان مورد نیاز این انرژي افزوده‬
‫به کار مطلوب تبدیل گردد‪.‬‬
‫فشار اتمسفر در اثر خال نسبي بوجود آمده به خاطر عملکرد اجزاي مکانیکي پمپ ‪ ،‬سیال را مجبور به حرکت به سمت‬
‫مجراي ورودي آن نموده تا توسط پمپ به سایر قسمت هاي مدار هیدرولیک رانده شود‪.‬‬
‫حجم روغن پر فشار تحویل داده شده به مدار هیدرولیکي بستگي به ظرفیت پمپ و در نتیجه به حجم جابه جا شده سیال در هر‬
‫دور و تعداد دور پمپ دارد‪ .‬ظرفیت پمپ با واحد گالن در دقیقه یا لیتر بر دقیقه بیان مي شود‪.‬‬
‫نکته قابل توجه در مکش سیال ارتفاع عمودي مجاز پمپ نسبت به سطح آزاد سیال مي باشد ‪ ،‬در مورد روغن این ارتفاع نباید‬
‫بیش از ‪ 10‬متر باشد زیرا بر اثر بوجود آمدن خال نسبي اگر ارتفاع بیش از ‪ 10‬متر باشد روغن جوش آمده و بجاي روغن‬
‫مایع ‪ ،‬بخار روغن وارد پمپ شده و در کار سیکل اختالل بوجود خواهد آورد ‪ .‬اما در مورد ارتفاع خروجي پمپ هیچ‬
‫محدودیتي وجود ندارد و تنها توان پمپ است که مي تواند آن رامعین کند‪.‬‬

‫‪21‬‬
 ‫انواع پمپها‬

‫سانتریفوژ‬

‫پره ای‬

‫دنده ای‬

‫دنده خارجی‬ ‫دنده داخلی‬

‫شبه دنده‬

‫پیچی‬

‫رفت و برگشتی‬

‫پیستونی‬
‫( پال نچری )‬

‫پیستون شعاعی‬

‫پیستون محوری‬

‫با صفحه زاویه‬ ‫با شفت زاویه‬

‫گیر‬ ‫گیر‬

‫انواع پمپ هاي هیدرولیك‬

‫با وجود تنوع پمپ هاي هیدرولیك ‪ ،‬مي توان آنها را به ‪ 2‬گروه تقسیم بندي كرد‪:‬‬

‫پمپ ها در صنعت هیدرولیک به دو دسته کلي تقسیم مي شوند ‪:‬‬

‫‪ -1‬پمپ ها با جا به جایي غیر مثبت ( پمپ های دینامیکي)‬
‫‪ -2‬پمپ های با جابه جایي مثبت‬

‫‪22‬‬
 ‫پمپ ها با جا به جایي غیر مثبت ‪ :‬توانایي مقاومت در فشار هاي باال را ندارند و به ندرت در صنعت هیدرولیک مورد استفاده‬
‫قرار مي گیرند و معموال به عنوان انتقال اولیه سیال از نقطه اي به نقطه دیگر بکار گرفته مي شوند‪ .‬بطور کلي این پمپ ها‬
‫براي سیستم هاي فشار پایین و جریان باال که حداکثر ظرفیت فشاري آنها به ‪ 250psi‬تا ‪ 3000si‬محدود مي گردد مناسب‬
‫است‪ .‬پمپ هاي گریز از مرکز (سانتریفوژ) و محوري نمونه کاربردي پمپ هاي با جابجایي غیر مثبت مي باشد‪.‬‬

‫پمپ سانتریفوژ‪:‬‬
‫این نوع پمپها دارای یک ایمپلر هستند که در داخل یک محفظه آببندی شده اند‪ .‬چرخش پروانه در درون محفظه باعث مکش مایع‬
‫(پمپهای سانتریفوژ برای انتقال آب بکار برده می شوند) از دهانه ورودی شده و مایع از سمت خروجی خارج می گردد‪ .‬ظرفیت‬
‫بسیار باالی این پمپها که می تواند به ‪ 20000‬گالن در دقیقه نیز برسد ‪ ،‬مهمترین مزیت آنها و سروصدای فوق العاده به هنگام‬
‫کارکرد ‪ ،‬و وجود نشتی دائم ‪ ،‬از معایب این پمپها می باشد‪.‬‬

‫‪23‬‬
 ‫پمپ هاي با جابجایي مثبت ‪ :‬در این پمپ ها به ازاي هر دور چرخش محور مقدار معیني از سیال به سمت خروجي فرستاده‬
‫مي شود و توانایي غلبه بر فشار خروجي و اصطکاک را دارد ‪ .‬این پمپ ها مزیت هاي بسیاري نسبت به پمپ هاي با جابه‬
‫جایي غیر مثبت دارند مانند مانند ابعاد کوچکتر ‪ ،‬بازده حجمي باال ‪ ،‬انعطاف پذیري مناسب و توانایي کار در فشار هاي باال (‬
‫حتي بیشتر از ‪)psi‬‬

‫پمپ ها با جابه جایي مثبت از نظر ساختمان ‪:‬‬

‫‪ -1‬پمپ های دنده ای‬
‫‪ - 2‬پمپ های پره ای‬
‫‪ -3‬پمپ های پیستونی‬
‫پمپ ها با جابه جایي مثبت از نظر میزان جابه جایي ‪:‬‬
‫‪ -1‬پمپ ها با جا به جایي ثابت‬
‫‪ -2‬پمپ های با جابه جایي متغییر‬
‫در یک پمپ با جابه جایي ثابت ( ‪ )Fixed Displacement‬میزان سیال پمپ شده به ازاي هر یک دور چرخش محور ثابت‬
‫است در صورتیکه در پمپ هاي با جابه جایي متغیر ( ‪ )Variable Displacement‬مقدار فوق بواسطه تغییر در ارتباط‬
‫بین اجزاء پمپ قابل کم یا زیاد کردن است‪ .‬به این پمپ ها ‪ ،‬پمپ ها ي دبي متغیر نیز مي گویند‪.‬‬
‫باید بدانیم که پمپ ها ایجاد فشار نمي کنند بلکه تولید جریان مي نمایند‪ .‬در واقع در یک سیستم هیدرولیک فشار بیانگر میزان‬
‫مقاومت در مقابل خروجي پمپ است اگر خروجي در فشار یک اتمسفر باشد به هیچ وجه فشار خروجي پمپ بیش از یک‬
‫اتمسفر نخواهد شد ‪.‬همچنین اگر خروجي در فشار ‪ 100‬اتمسفر باشد براي به جریان افتادن سیال فشاري معادل ‪ 100‬اتمسفر‬
‫در سیال بوجود مي آید‪.‬‬

‫پمپ پیستوني‬ ‫پمپ پره اي‬

‫‪24‬‬
 ‫نحوه انتخاب پمپهاي هیدرولیك‬

‫اولین مرحله در انتخاب مدار تغذیه و تعیین پمپ مناسب براي یك كاربرد معین در سیستمهاي هیدرولیك‪ ،‬بررسي میزان فشار و‬
‫جریان مورد نیاز در مدار است‪ .‬ابتدا منحني هاي جریان و فشار در یك سیكل زماني باید بررسي شود‪ .‬سپس همزماني مصرف‬
‫درالمانهاي مختلف تعیین گردد‪ .‬بدین نحو حداكثر جریان مورد نیاز مشخص میگردد‪ .‬براي تعیین یك مدار تغذیه مناسب به‬
‫موارد ذیل باید توجه نمود‪:‬‬
‫‪ )1‬در سایزینگ پمپ ها حدود ده درصد به دبي تعیین شده از طریق محاسبات تئوریك اضافه مینمایند‪.‬‬
‫‪ )2‬در انتخاب شیر اطمینان (فشار شكن)‪ ،‬فشار تنظیمي باید ده درصد بیشتر از فشار كاري سیستم باشد‪.‬‬
‫هر دو مورد (‪ )1‬و (‪ )2‬باعث میشود توان بیشتري در سیستم هیدرولیك تزریق شود‪.‬‬
‫با تعیین فشار کاری و دبی مصرفی روغن‪ ،‬توان مورد نیاز براي الكتروموتور گرداننده پمپ در سیستم با استفاده از‬
‫فرمول زیر محاسبه میشود ‪:‬‬

‫‪P(KW) = [Q(lit/min) X‬‬ ‫‪p(bar)] / 600‬‬

‫در این رابطه ‪ P‬توان ‪ Q ،‬دبي و ‪ p‬فشار میباشد‪ .‬رابطه فوق بدون در نظر گرفتن راندمانهاي مكانیكي و حجمي ارائه‬
‫شده است‪.‬‬
‫براي مثال توان الكترو موتور در سیستم هیدرولیكي با فشار كاري ‪ bar120‬و دبي ‪ lit/min30‬به صورت زیر محاسبه‬
‫میشود‪:‬‬
‫‪P= 30X120/600 =6 Kw‬‬

‫رنج توانهاي استاندارد الكتروموتورها(‪)kW‬‬

‫‪1.5‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5.5‬‬ ‫‪7.5‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪18.5‬‬ ‫‪22‬‬

‫‪25‬‬
 ‫با توجه به رنج استاندارد توان الكترو موتورها ‪ ،‬مقدار ‪ kW7.5‬مناسب میباشد‪.‬‬

‫مدار ‪ Unloading‬پمپ‬

‫‪circuit Hi-lo‬‬
‫‪Pressure-compensated pump‬‬

‫در انتخاب پمپهاي با جابجایي ثابت موارد ذیل باید در نظر گرفته شود‪:‬‬

‫قطر دهانه هاي پمپ‬ ‫‪‬‬

‫فشار كاري در خروجي پمپ‬ ‫‪‬‬

‫فشار كاري در ورودي پمپ‬ ‫‪‬‬

‫سرعت دوران پمپ‬ ‫‪‬‬

‫حجم جابجایي روغن‬ ‫‪‬‬

‫دبي موثر‬ ‫‪‬‬

‫توان موتور محرك پمپ‬ ‫‪‬‬

‫دماي كاري روغن‬ ‫‪‬‬

‫درجه ویسكوزیته‬ ‫‪‬‬

‫فیلتراسیون‬ ‫‪‬‬

‫‪26‬‬
 ‫‪Gear Pump‬‬ ‫پمپ هاي دنده اي‬
‫این پمپ ها به دلیل طراحي آسان ‪ ،‬هزینه ساخت پایین و جثه کوچک و جمع و جور در صنعت کاربرد زیادي پیدا کرده اند ‪.‬‬
‫ولي از معایب این پمپ ها مي توان به کاهش بازده آنها در اثر فرسایش قطعات به دلیل اصطکاک و خوردگي و در نتیجه نشت‬
‫روغن در قسمت هاي داخلي آن اشاره کرد‪ .‬این افت فشار بیشتر در نواحي بین دنده ها و پوسته و بین دنده ها قابل مشاهده‬
‫است‪ .‬پمپ هاي دنده اي بسیار ارزان بوده‪ ،‬به نوع سیال هیدرولیك حساسیت ندارند‪ .‬این پمپ ها در مقابل آلودگي مقاوم بوده‬
‫و نیاز به طراحي هاي خاص ندارند‪ .‬فشار در این سیستم ها بین‪ 1500‬تا ‪ P s i5000‬مي باشد‪ .‬این ویژگي ها باعث شده كه‬
‫در تجهیزات متحرك‪ ،‬بیشتر از پمپ هاي دنده اي استفاده شود چرا كه كه مقاومتشان در برابر آلودگي بسیار زیاد و كارایي آنها‬
‫در خور توجه است‪ .‬درون پمپ هاي دنده اي‪ ،‬دو چرخ دنده در خالف جهت یكدیگر حركت مي كنند كه اولي به شفت موتور‬
‫متصل بوده و دومي چرخ دنده هرز گرد (‪ )Idler‬مي باشد‪ .‬سیال از محفظه ورودي وارد پمپ شده و از میان دندانه هاي چرخ‬
‫دنده ها و جداره محفظه پمپ منتقل مي شود‪ .‬به دلیل فواصل بسیار كم‪ ،‬سیال از مركز پمپ نمي تواند عبور كند‪ .‬پس دو جریان‬
‫دوباره با هم مخلوط شده و به سمت خروجي پمپ رانده مي شوند‪.‬‬
‫پمپ هاي دنده اي مي توانند در هر دو جهت عمل كنند و این ویژگي قابل توجهي در بعضي از سیستم ها است‪ .‬از آنجایي‬
‫كه یاتاقان هاي این پمپ ها تنها از یك جهت‪( ،‬جهت فشار پمپ خروجي) تحت بار قرار دارند‪ ،‬به پمپ هاي نامتوازن معروفند‪.‬‬
‫در نتیجه این پمپ ها به طور نامتناسب و تنها از یك جهت‪ ،‬تمایل به سایش دارند‪ .‬پمپ هاي دنده اي در انواع خارجي (كه‬
‫بسیار متداول است)‪ ،‬داخلي و یا از نوع چرخان (‪ )Gerotor‬ساخته مي شوند‬

‫انواع پمپ ها ي دنده اي ‪:‬‬

‫‪ -1‬دنده خارجی ‪External Gear Pumps‬‬
‫‪ –2‬دنده داخلی ‪Internal Gear Pumps‬‬
‫‪ -3‬گوشواره ای ‪Lobe Pumps‬‬
‫‪ -4‬پیچی‪Screw Pumps‬‬
‫‪ -5‬ژیروتور ‪Gerotor Pumps‬‬

‫‪ -1‬دنده خارجي ‪External Gear Pumps‬‬

‫در این پمپ ها یکي از چرخ دنده ها به محرک متصل بوده و چرخ دنده دیگر هرزگرد مي باشد‪ .‬با چرخش محور محرک و‬
‫دور شدن دنده هاي چرخ دنده ها از هم با ایجاد خالء نسبي روغن به فضاي بین چرخ دنده ها و پوسته کشیده شده و به سمت‬
‫خروجي رانده مي شود‪.‬‬
‫لقي بین پوسته و دنده ها در اینگونه پمپ ها حدود ( (‪ 0.025 mm‬مي باشد‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫‪Volumetric‬‬ ‫افت داخلي جریان به خاطر نشست روغن در فضاي موجود بین پوسته و چرخ دنده است که لغزش پمپ (‬
‫‪ )efficiency‬نام دارد‪.‬‬
‫با توجه به دور هاي باالي پمپ که تا ‪ 2700 rpm‬مي رسد پمپاژ بسیار سریع انجام مي شود‪ ،‬این مقدار در پمپ ها ي دنده‬
‫اي با جابه جایي متغییر مي تواند از ‪ 750 rpm‬تا ‪ 1750 rpm‬متغییر باشد‪ .‬پمپ ها ي دنده اي براي فشارهاي تا (كیلوگرم‬
‫بر سانتي متر مربع ‪ 3000 psi )200‬طراحي شده اند که البته اندازه متداول آن ‪ 1000 psi‬است‪.‬‬

‫‪28‬‬
 ‫‪ –2‬دنده داخلي ‪Internal Gear Pumps‬‬
‫‪ 1000 psi‬استفاده مي شود ولي در انواع چند‬ ‫این پمپ ها بیشتر به منظور روغنکاري و تغذیه در فشار هاي کمتر از‬
‫‪ 4000 psi‬نیز امکان پذیر است‪ .‬کاهش بازدهي در اثر سایش در پمپ‬ ‫مرحله اي دسترسي به محدوده ي فشاري در حدود‬
‫هاي دنده اي داخلي بیشتر از پمپ هاي دنده اي خارجي است‪.‬‬

‫‪ -3‬پمپ هاي گوشواره اي ‪Lobe Pumps‬‬

‫این پمپ ها از خانواده پمپ هاي دنده اي هستند که آرامتر و بي صداتر از دیگر پمپ هاي این خانواده عمل مي نماید زیرا هر‬
‫دو دنده آن داراي محرک خارجي بوده و دنده ها با یکدیگر درگیر نمي شوند‪ .‬اما به خاطر داشتن دندانه هاي کمتر خروجي‬
‫ضربان بیشتري دارد ولي جابه جایي حجمي بیشتري نسبت به سایر پمپ هاي دنده اي خواهد داشت‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫‪ -4‬پمپ هاي پیچي‪Screw Pumps‬‬
‫در طراحی این نوع پمپها از ‪ 2‬یا ‪ 3‬دنده ‪ ( Spiral‬مارپیچ) استفاده شده است ‪ .‬یکی از آنها با اتصال به محور محرک ‪ ،‬دنده‬
‫محرک و دنده دیگر که گردش ان عکس دنده محرک می باشد ‪ ،‬دنده متحرک نامیده می شودعامل به گردش درآمدن دنده دیگر بوده‬
‫‪ Housing‬نامیده می شود قرار می گیرند‪ .‬درگیری‬ ‫که به آن دنده محرک گفته می شود ‪ .‬این دنده ها در درون یک محفظه که‬
‫دنده ها با یکدیگر در قسمت ورودی پمپ باعث ایجاد یک خالء نسبی شده و در نتیجه روغن به داخل محفظه مکیده می شود که با‬
‫تداوم چرخش ‪ ،‬دندها نیز سبب حرکت مارپیچی شکل روغن به سمت دهانه خروجی پمپ می گردند‪ .‬با توجه به گسترده بودن سطح‬
‫تماس در طول دنده ها ‪ ,‬اصطکاک نسبی افزایش یافته و در نتیجه دما و صدای پمپ ‪ ،‬بطور نسبی از پمپهای دیگر بیشتر خواهد‬
‫بود‪ .‬از طرفی بدلیل حرکت مارپیچی روغن در داخل پمپ ‪ ،‬زمانی که روغن از دهانه خروجی پمپ بیرون می آید ‪ ،‬همراه با پیچش‬
‫بوده که باعث ایجاد جریان متالطم در ورودی سیستم می شود‪.‬‬

‫پمپ پیچي یک پمپ دنده اي با جابه جایي مثبت و جریان محوري بوده که در اثر درگیري سه پیچ دقیق (سنگ خورده) درون‬
‫محفظه آب بندي شده جریاني کامال آرام ‪ ،‬بدون ضربان و با بازده باال تولید مي کند‪ .‬دو روتور هرزگرد به عنوان آب بندهاي‬
‫دوار عمل نموده و باعث رانده شدن سیال در جهت مناسب مي شوند‪.‬حرکت آرام بدون صدا و ارتعاش ‪ ،‬قابلیت کا با انواع‬
‫سیال ‪ ،‬حداقل نیاز به روغنکاري ‪ ،‬قابلیت پمپاژ امولسیون آب ‪ ،‬روغن و عدم ایجاد اغتشاش زیاد در خروجي از مزایاي جالب‬
‫این پمپ مي باشد‪.‬‬

‫‪ -5‬پمپ هاي ژیروتور ‪Gerotor Pumps‬‬

‫عملکرد این پمپها شبیه پمپ هاي چرخ دنده داخلي است‪ .‬در این پمپ ها عضو ژیروتور توسط محرک خارجي به حرکت در‬
‫مي آید و موجب چرخیدن روتور چرخ دندهاي درگیر با خود مي شود‪.‬‬
‫در نتیجه این مکانیزم درگیري ‪ ،‬آب بندي بین نواحي پمپاژ تامین مي گردد‪ .‬عضو ژیروتور داراي یک چرخ دندانه کمتر از‬
‫روتور چرخ دنده داخلي مي باشد‪.‬‬
‫حجم دندانه کاسته شده ضرب در تعداد چرخ دندانه چرخ دنده محرک ‪ ،‬حجم سیال پمپ شده به ازاي هر دور چرخش محور‬
‫را مشخص مي نماید‪.‬‬

‫‪30‬‬
 ‫پمپ هاي پره اي ‪:‬‬
‫روتور این نوع پمپها دارای تعدادی شکاف طولی در راستای محور آنست و در داخل هریک از شکافها یک قطعه پلیت تخت با لبه‬
‫قوس دار که می تواند مماس با دیواره های شکاف ‪ ،‬حرکت آزاد داشته باشد ‪ ،‬جای داده می شود‪ .‬مجموعه رتور و پره ها در داخل‬
‫یک محفظه و بصورت خارج از مرکز نصب می گردند‪ ،‬که همین مسئله باعث می شود زمانی که روتور در داخل محفظه شروع به‬
‫چرخش می کند ‪ ،‬پره های فوالدی در اثر نیروی گریز از مرکز به سمت بیرون شکاف پرتاب شده و در ادامه چرخش ‪ ،‬وقتی که به‬
‫قسمت تنگ محفظه می رسند ‪ ،‬مجددا به سمت داخل شکاف رانده می شوند ‪ .‬مجراهای ورود و خروج روغن در کنار و در بعضی‬
‫از انواع نیز در کف محفظه و زیر رتور قرار دارند ‪.‬‬

‫به طور کلي پمپ هاي پره اي به عنوان پمپ هاي فشار متوسط در صنایع مورد استفاده قرار مي گیرند‪ .‬سرعت آنها معموال از‬
‫‪ 1200 rpm‬تا ‪ 1750 rpm‬بوده و در مواقع خاص تا ‪ 2400 rpm‬نیز میرسد‪ .‬بازده حجمي این پمپ ها ‪ 85%‬تا ‪90%‬‬
‫‪ 75%‬تا ‪ .) 80%‬عمدتا این پمپها‬ ‫است اما بازده کلي آنها به دلیل نشت هاي موجود در اطراف روتور پایین است ( حدود‬
‫آرام و بي سر و صدا کار مي کنند ‪ ،‬از مزایاي جالب این پمپ ها این است که در صورت بروز اشکال در ساختمان پمپ بدون‬
‫جدا کردن لوله هاي ورودي و خروجي قابل تعمیر است‪.‬‬

‫‪31‬‬
 ‫هم چنین‪ ،‬پمپ هاي پره اي كه با دو ورودي و دو خروجي در جهات مختلف طراحي مي شوند متوازن بوده و با توجه به این‬
‫ویژگي‪ ،‬تنش یكنواخت و كمتري بر روي یاتاقان ها وارد مي شود‪ .‬مي توان پمپ هاي پره اي را با تغییر شكل مكانیكي محفظه‬
‫پمپ‪ ،‬به صورت پمپ هاي جا بجایي متغیر ساخت كه در نتیجه راندمان آنها افزایش یافته و البته هزینه اولیه(ساخت) پمپ ها‬
‫نیز افزایش مي یابد‪.‬‬
‫این نوع پمپ ها كارآیي و موارد استفاده زیادي دارند ولي سیال آنها باید خواص ضد سایش فوق العاده اي داشته باشد‪ .‬در‬
‫پمپ هاي پره اي چند نقطه در معرض سایش قرار دارند‪ .‬این نقاط نوك پره ها‪ ،‬صفحات دوار و شیار پره ها در روتور هستند‪.‬‬
‫یك مزیت پمپ هاي پره اي این است كه سایش تمام سطوح آن یكنواخت است و این وضعیت راندمان را افزایش مي دهد‪.‬‬

‫تحمل پمپ هاي پره اي در مقابل آلودگي كم است و ذرات آلودگي‪ ،‬سبب سایش غیرمنتظره پره ها مي شود‪ .‬پمپ هاي پره‬
‫اي در محدوده فشار‪ 1000‬تا ‪ psi3000‬توانایي عملكرد دارند‪.‬‬

‫سئوال ‪:‬‬
‫‪ - 1‬فرایند انتقال روغن در پمپ پره ای به چه ترتیبی است؟‬
‫‪ – 2‬چه معایبی ممکن است در این پمپ ها بوجو آید؟‪.‬‬

‫فضاي بین روتور و رینگ بادامکي در در نیم دور اول چرخش محور ‪ ،‬افزیش یافته و انبساط حجمي حاصله باعث کاهش‬
‫فشار و ایجاد مکش مي گردد‪ ،‬در نتیجه سیال به طرف مجراي ورودي پمپ جریان مي یابد‪ .‬در نیم دور دوم با کم شدن فضاي‬
‫بین پره ها سیال که در این فضاها قرار دارد با فشار به سمت خروجي رانده مي شود‪ .‬همانطور که در شکل مي بینید جریان‬
‫بوجود آمده به میزان خروج از مرکز(فاصله دو مركز) محور نسبت به روتور پمپ بستگي دارد و اگر این فاصله به صفر برسد‬
‫دیگر در خروجي جریاني نخواهیم داشت‪.‬‬

‫‪32‬‬
‫پمپ هاي پره اي که قابلیت تنظیم خروج از مرکز را دارند مي توانند دبي هاي حجمي متفاوتي را به سیستم تزریق کنند به این‬
‫پمپ ها ‪ ،‬جابه جایي متغییر مي گویند‪ .‬به خاطر وجود خروج از مرکز محور از روتور(عدم تقارن) بار جانبي وارد بر یاتاقان‬
‫ها افزایش مي یابد و در فشار هاي باال ایجاد مشکل مي کند‪.‬‬
‫براي رفع این مشکل از پمپ هاي پره اي متقارن (باالنس) استفاده مي کنند‪ .‬شکل بیضوي پوسته در این پمپ ها باعث مي‬
‫شود که مجاري ورودي و خروجي نظیر به نظیر رو به روي هم قرار گیرند و تعادل هیدرولیکي برقرار گردد‪ .‬با این ترفند بار‬
‫جانبي وارد بر یاتاقان ها کاهش یافته اما عدم قابلیت تغییر در جابه جایي از معایب این پمپ ها به شمار مي آید ‪ (.‬چون خروج‬
‫از مرکز وجود نخواهد داشت)‬

‫حداکثر فشار قابل دستیابي در پمپ هاي پره اي حدود ‪ 3000 psi‬است‪.‬‬

‫‪33‬‬
 ‫پمپهای رفت و برگشتی ‪:‬‬
‫در ماشین های هیدرولیکی کوچک مانند جک ها و اره های عمود بر و ‪ ...‬از این نوع پمپها استفاده می شود‪.‬‬
‫اگر در یک سیلند ر ‪ 4 ،‬مجرا داشته و در داخل هریک از انها ‪ 1‬شیر یکطرفه ‪ ،‬که ‪ 2‬به ‪ 2‬در خالف جهت هم باشند نصب کنیم ‪،‬‬
‫زمانی که دسته پیستون را به سمت داخل سیلنر حرکت دهیم ‪ ،‬خالء ایجاد شده در پشت پیستون باعث باز شدن سوپاپ وردی روغن‬
‫و بسته شدن سوپاپ خروجی می گردد و در نتیجه روغن به داخل سیلندر کشیده شده و هرچه پیستون بطرف جلوحرکت می کند ‪،‬‬
‫روغن بیشتر وارد سیلندر می گردد تا جایی که پیستون به انتهای کورس خود برسد‪.‬در همین زمان که پیستون به سمت جلو حرکت‬
‫می کند ‪ ،‬روغن موجود در سمت جلوی سیلندر ‪ ،‬بططرف جلو حرکت داده می شود که این عمل باعث بسته شدن سوپاپ مکش و‬
‫باز شدن سوپاپ تخلیه می گردد ‪.‬‬

‫پمپهای پالنچر ( پیستونی) ‪:‬‬

‫پالنچر به پیستونی که نسبت قطر ان به طولش ‪ ،‬کم باشد اطالق می گردد ‪ .‬البته این نوع پمپها در صنعت به پمپهای پیستونی‬
‫مشهور شده اند ‪ .‬پمپهای پیستونی به دو گروه پیستون محوری و پیستون شعاعی دسته بندی می شوند‪ .‬که اساس کار هردو گروه‬
‫بر پایه حرکت رفت و برگشت پالنچر ها در داخل سیلندرهایشان است ‪.‬‬
‫پالنچرها در داخل سیلند ر با تلرانس بسیار پایین طراحی و نصب می گردد ‪.‬‬

‫‪34‬‬
 ‫در پمپهای پیستون شعاعی حرکت رفت بوسیله فنر ویا توسط نیروی گریز از مرکز تامین می گردد و حرکت برگشت در اثر‬
‫طراحی خارج از مرکز بودن روتور بوجود می آید‪.‬‬

‫ولی در پمپهای پیستون محوری ‪ ،‬حرکت رفت وبرگشت پیستونها بدین شرح است‪:‬‬
‫بر روی شفت اصلی پمپ ‪ ،‬یک پلیت بصورت مایل قرار می گیرد که انتهای کلیه پیستونها بصورت مفصلی به دورادور این پلیت‬
‫متصل می شوند و همین زاویه دار بودن پلیت نصب شده بر روی شفت و در داخل محفظه ‪ ،‬باعث حرکت رفت و برگشتی پیستونها‬
‫در سیلندرها می گردد‪ .‬و از طرفی بدلیل آنکه رتور در داخل یک محفظه و بصورت خارج از مرکز ‪ ،‬جای داده شده است در یک‬
‫قسمت محفظه که فضای بازتری وجود دارد پیستونها بطرف بیرون و در سمت دیگر محفظه که فضای تنگتری وجود دارد ‪،‬‬
‫پیستونها به سمت داخل سیلندر ها حرکت می کنند‪.‬‬
‫گاهی نیز ممکن است پلیت بصورت زاویه دار نصب نگردد ‪ ،‬و بجای آن پوسته پمپ در قسمت شفت روتور زاویه دار باشد ‪ ،‬که در‬
‫این صورت نیز چرخش پیستونه و سیلندر ها باعث ایجاد حرکت رفت و برگشتی خواهد شد‪.‬‬
‫سئوا ل‪:‬‬
‫‪ – 1‬مکانیسم عملیات مکش و تخلیه روغن در پمپ های پیستونی ( پالنچری ) شعاعی چگونه است؟‬
‫‪ – 2‬دهانه های مکش و تخلیه در این نوع پمپها پگونه قابل تشخیص است؟‬
‫‪ – 3‬آیا پمپ ایجاد فشار می کند؟ توان پمپ چه تاثیری در فشار سیستم دارد؟‬

‫پمپ هاي پیستوني‬

‫پمپ هاي پیستوني با دارا بودن بیشترین نسبت توان به وزن‪ ،‬از گرانترین پمپ ها هستند و در صورت آب بندي دقیق پیستون‬
‫ها مي تواند باال ترین بازدهي را داشته باشند‪ .‬معموال جریان در این پمپ ها بدون ضربان بوده و به دلیل عدم وارد آمدن بار‬
‫جانبي به پیستونها داراي عمر طوالني مي باشند‪ ،‬اما به خاطر ساختار پیچیده ‪ ،‬تعمیر آن مشکل است‪.‬‬
‫این نوع از پمپ ها به دو شكل شعاعي یا محوري طراحي مي شوند‪ .‬در نوع شعاعي‪ ،‬پیستون ها از محور یك محفظه استوانه‬
‫اي حلقوي شكل شبیه چرخ پره دار مي چرخند و در نوع محوري‪ ،‬محور گردش پیستون ها و سیلندرها موازي مي باشد‪ .‬از‬

‫‪35‬‬
 ‫طرفي لقي هاي پمپ هاي پیستوني بسیار كم بوده و به همین دلیل این پمپ ها به ذرات ناشي از سایش خراشیدگي بسیار‬
‫حساس هستند‪.‬‬
‫پمپ هاي پیستوني به دو شكلِ جابجایي ثابت یا متغیر طراحي مي شوند‪.‬‬
‫در پمپهای با جابجایي متغیر‪ ،‬تغییرات فشار سیستم جبران ميگردد و داراي بیشترین بازدهي (یعني بین‪ 92‬تا‪ 97‬درصد)‬
‫هستند‪.‬‬
‫توجه*‬
‫صرف نظر از نوع پمپ ها‪ ،‬سیستم هاي هیدرولیك‪ ،‬باید قبل از راه اندازي به طور كامل تمیز و شسته شوند و كلیه منابع‬
‫آلودگي باید تا حد امكان به حداقل برسد‪ .‬هم چنین سیال هیدرولیك نو یا سیال هیدرولیك كه سر ریز مي شود باید قبل از استفاده‬
‫در سیستم به طور كامل فیلتر شود چرا كه یك سیستم هیدرولیكي كه در شرایط مناسب عملیاتي به سر مي برد و سیال‬
‫هیدرولیك آن فیلتر مي شود‪ ،‬در مقایسه با یك سیال هیدرولیك نو تمیزتر است‪ .‬عالوه بر تمیزي سیال‪ ،‬نوع سیال‪ ،‬محدوده دما‪،‬‬
‫گرانروي سیال‪ ،‬شرایط سیال (اكسیداسیون‪ ،‬آلودگي با آب و غیره) فشاري كه بر روي سیستم وارد مي شود‪ ،‬ورود هوا و‬
‫كاویتاسیون‪ ،‬همگي بر پمپ و عمر آن موثر هستند‪.‬‬
‫از نظر طراحي پمپ هاي پیستوني به دو دسته شعاعي و محوري تقسیم مي شوند‪.‬‬
‫پمپ هاي پیستوني محوري با محور خمیده ()‪: )Axial piston pumps(bent-axis type‬‬
‫در این پمپ ها خط مرکزي بلوک سیلندر نسبت به خط مرکزي محور محرک در موقعیت زاویه اي مشخصي قرار دارد میله‬
‫پیستون توسط اتصاالت کروي (‪)Ball & socket joints‬به فلنج محور محرک متصل هستند به طوري که تغییر فاصله بین‬
‫فلنج محرک و بلوک سیلندر باعث حرکت رفت و برگشت پیستون ها در سیلندر مي شود‪ .‬یک اتصال یونیورسال (‬
‫‪ )Universal link‬بلوک سیلندر را به محور محرک متصل مي کند‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫میزان خروجي پمپ با تغییر زاویه بین دو محور پمپ قابل تغییر است‪.‬در زاویه صفر خروجي وجود ندارد و بیشینه خروجي در‬
‫زاویه ‪ 30‬درجه بدست خواهد آمد‪.‬‬

‫پمپ هاي پیستوني محوري با صفحه زاویه گیر ()‪: )Axial piston pumps(Swash plate‬‬
‫در این نوع پمپ ها محوربلوک سیلندر و محور محرک در یک راستا قرار مي گیرند و در حین حرکت دوراني به خاطر پیروي‬
‫از وضعیت صفحه زاویه گیر پیستون ها حرکت رفت و برگشتي انجام خواهند داد ‪ ،‬با این حرکت سیال را از ورودي مکیده و‬
‫در خروجي پمپ مي کنند‪ .‬این پمپ ها را مي توان با خاصیت جابه جایي متغیر نیز طراحي نمود ‪ .‬در پمپ هاي با جابه جایي‬
‫متغییر وضعیت صفحه زاویه گیر توسط مکانیزم هاي دستي ‪ ،‬سرو کنترل و یا از طریق سیستم جبران کننده تنظیم مي شود‪.‬‬
‫حداکثر زاویه صفحه زاویه گیر حدود ‪ 17.5‬درجه مي باشد‪.‬‬

‫‪37‬‬
 ‫پمپ هاي پیستوني شعاعي (‪)Radial piston pumps‬‬
‫در این نوع پمپ ها ‪ ،‬پیستون ها در امتداد شعاع قرار میگیرند‪.‬پیستون ها در نتیجه نیروي گریز از مرکز و فشار سیال پشت‬
‫آنها همواره با سطح رینگ عکس العمل در تماسند‪.‬‬
‫براي پمپ نمودن سیال رینگ عکس العمل باید نسبت به محور محرک خروج از مرکز داشته باشد ( مانند شکل ) در ناحیه اي‬
‫که پیستون ها از محور روتور فاصله دارند خال نسبي بوجود آمده در نتیجه مکش انجام میگیرد ‪ ،‬در ادامه دوران روتور‪،‬‬
‫پیستون ها به محور نزدیک شده و سیال موجود در روتور را به خروجي پمپ مي کند‪ .‬در انواع جابه جایي متغییر این پمپ‬
‫ها با تغییر میزان خروج از مرکز رینگ عکس العمل نسبت به محور محرک مي توان مقدار خروجي سیستم را تغییر داد‪.‬‬

‫‪38‬‬
39
 ‫پمپ هاي پالنچر (‪)Plunger pumps‬‬
‫پمپ هاي پالنچر یا پمپ هاي پیستوني رفت و برگشتي با ظرفیت باال در هیدرولیک صنعتي کاربرد دارند‪ .‬ظرفیت برخي از این‬
‫پمپ ها به حدود چند صد گالن بر دقیقه مي رسد‪.‬‬
‫پیستون ها در فضاي باالي یک محور بادامکي (شامل تعدادي رولر برینگ خارج از مرکز) در آرایش خطي قرار گرفته اند‪.‬‬
‫ورود و خروج سیال به سیلندر ها از طریق سوپاپ ها(شیر هاي یک ترفه) انجام مي گیرد‪.‬‬

‫راندمان پمپ ها (‪:)Pump performance‬‬

‫بازده یک پمپ بطور کلي به میزان تلرانسها و دقت بکار رفته در ساخت ‪ ،‬وضعیت مکانیکي اجزاء و باالنس فشار بستگي‬
‫دارد‪ .‬در مورد پمپ ها سه نوع بازده محاسبه مي شود‪:‬‬
‫‪ -1‬بازده حجمي که مشخص کننده میزان نشتي در پمپ است و از رابطه زیر بدست مي آید‬
‫( دبي تئوري كه پمپ باید تولید كند ‪ /‬میزان دبی حقیقی پمپ )=بازده حجمي‬
‫‪ -2‬بازده مکانیکي که مشخص کننده میزان اتالف انرژي در اثر عواملي مانند اصطکاک در یاتاقان ها و اجزاي درگیر و‬
‫همچنین اغتشاش در سیال مي باشد‪.‬‬
‫(قدرت حقیقی داده شده به پمپ ‪/‬قدرت تئوری مورد نیاز جهت کار پمپ ) = بازده مکانیکي‬
‫‪ -3‬بازده کلي که مشخص کننده کل اتالف انرژي در یک پمپ بوده و برابر حاصضرب بازده مکانیکي در بازده حجمي مي‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫كاربرد پمپ ها در سیستم هاي هیدرولیك‬
‫پمپ هاي هیدرولیك تنها یك وظیفه مهم را بدوش دارند و آن به جریان انداختن سیاالت هیدرولیك است‪ .‬عامه مردم تصور‬
‫مي كنند كه پمپ ها‪ ،‬فشار مورد نیاز را ایجاد مي كنند‪ ،‬لیكن این تصور نادرست است‪ .‬فشار ناشي از عواملي مانند مقاومت‬
‫خطوط لوله‪ ،‬گرانروي و بار روي محرك ها ( ‪ )Actuator‬در مقابل جریان سیال‪ ،‬مقاومت مي كنند‪ .‬در واقع شفت پمپ‪،‬‬
‫انرژي مكانیكيِ موتور الكتریكي یا موتورهاي دیزلي و بنزیني را به انرژي سیال تبدیل مي كند‪ .‬پمپ هاي سیستم هاي هیدرولیك‬
‫از نوع پمپ هاي جابجایي مثبت هستند‪ .‬در این پمپ ها كه با آب بندهاي خاص و لقي هاي بسیار كم طراحي مي شوند‪ ،‬با هر‬
‫جابجایي حجم معیني از سیال تحت فشارهاي نرمال پمپ مي گردد به طوري كه احتمال برگشت سیال تقریباً غیرممكن است‪.‬‬
‫در نتیجه هنگامي كه فشار سیستم به دلیل بار روي محرك (‪ )Actuator‬افزایش مي یابد‪ ،‬موتور الكتریكي یا موتور دیزلي‬
‫باید شدیدتر كار كند تا حجم مورد نیاز را منتقل كند كه این به معناي توان الكتریكي بیشتر و یا افزایش مصرف سوخت است‪.‬‬
‫در واقع چون این جریان به نواحي حساس سیستم پمپ مي شود (آب بندها‪ ،‬شلنگ ها و غیره ) همیشه سیستم به یك شیر‬
‫اطمینان مجهز مي شود‪.‬‬

‫‪41‬‬
 ‫قوانین پایه در هیدرولیك‪:‬‬

‫سیال تحت فشار همواره مسیر با مقاومت كمتر را براي عبور انتخاب میكند‬ ‫‪‬‬

‫پمپ تولید دبي میكند نه فشار‬ ‫‪‬‬

‫فشار تنها در برابر مقاومت یك مانع ایجاد میشود‬ ‫‪‬‬

‫اصول كلیدي فوق اگرچه ساده به نظر میرسند ولي پایه واساس علم هیدرولیك میباشند‪ .‬با داشتن درك صحیحي از این قوانین‬
‫به راحتي میتوان حركت سیال در خطوط انتقال را دنبال و عملكرد سیستم را تحلیل نمود‪.‬‬

‫فشار‬

‫فشار نتیجه مقاومت در مقابل حركت سیال میباشد‪ .‬براي محاسبه ریاضي فشار‪ ،‬نیرو را بر سطح تقسیم مینمایند‪ .‬واحد فشار‬
‫"بار" میباشد‪ .‬در هیدرولیك عملي معموال كیلوگرم بر سانتي متر مربع برابر یك بار است‪ .‬براي مثال اگر نیروي مقاوم در یك‬
‫‪ cm20‬برابر ‪ kgf5000‬باشد‪ ،‬فشار ایجاد شده در پشت سیلندر از رابطه زیر حساب‬ ‫سیلندر هیدرولیك با قطر پیستون‬
‫میشود‪:‬‬

‫)‪Pressure (bar)=Force( kgf)/Area (cm2‬‬

‫‪diameter=10cm >> Area=314cm2 >> pressure= 5000/314=15.9 bar‬‬

‫تعیین فشار كاري سیستم‬

‫براي تعیین سطح فشار در یك سیستم هیدرولیك باید در نظر داشت كه با باال بردن فشار میتوان از المانهاي هیدرولیكي‬
‫كوچكتري براي رسیدن به تناژ مورد نظر‪ ،‬استفاده نمود‪ .‬همچنین قطر لوله ها را میتوان كوچكتر انتخاب نمود‪ .‬در نتیجه‪،‬‬
‫هزینه ساخت سیستم كاهش مي یابد‪ .‬از طرف دیگر با افزایش فشار‪ ،‬دماي روغن در سیستم زودتر افزایش میابد‪ ،‬نشتي ها‬
‫بیشتر و اصطكاك و سایش نیز افزایش میابد‪ .‬در نتیجه فاصله انجام سرویس ها باید كوتاهتر شود‪ .‬همچنین نویز و پیكهاي‬
‫فشاري نیز افزایش یافته و خواص مطلوب دینامیكي سیستم كاهش مي یابد‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫فشارهاي نامي در هيدروليك ( ‪) bar‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪1000‬‬

‫‪1.6‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪1600‬‬
‫‪2.5‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪2500‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪4000‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪630‬‬ ‫‪6300‬‬

‫فشار كاري سيستمهاي هيدروليك متداول( ‪)bar‬‬

‫‪20-75‬‬ ‫ماشینهاي ابزار‬

‫‪100-500‬‬ ‫پرسها‬
‫‪200-400‬‬ ‫ماشینهاي تزریق پالستیك‬
‫‪50-350‬‬ ‫كشتي سازي‬
‫‪50-250‬‬ ‫هواپیما سازي‬
‫‪100-150‬‬ ‫ماشین آالت كشاورزي‬
‫‪100-250‬‬ ‫ماشینهاي راهسازي‬
‫‪100-300‬‬ ‫وسایل نقلیه تجاري‬
‫‪100-400‬‬ ‫نورد كاري‬

‫واحد ‪PSI‬‬

‫از واحدهاي متداول فشار ‪ PSI ،‬میباشد‪.‬‬

‫یك ‪ PSI‬معادل یك پوند نیرو بر اینچ مربع میباشد‪.‬‬

‫‪43‬‬
‫براي تبدیل ‪ PSI‬به ‪ ، bar‬مقدار فشار مورد نظر را در ‪ ( 0.068‬تقریبا ‪ ) 0.07‬ضرب نمائید‪.‬‬
‫براي مثال ‪ PSI1000‬معادل ‪ bar68‬میباشد‪.‬‬

‫براي تبدیل ‪ bar‬به ‪ ، PSI‬مقدار فشار را در ‪ 14.7‬ضرب نمائید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫براي مثال ‪ bar100‬معادل ‪ PSI1470‬میباشد‪.‬‬

‫سیلندر‬

‫‪44‬‬
 ‫سیلندرهاي هیدرولیك جریان سیال تحت فشار را به حركت خطي میله پیستون تبدیل میكنند و داراي انواع یككاره و دو كاره‬
‫میباشند‪ .‬در نوع یككاره برگشت به موضع اولیه توسط فنر یا نیروي ثقلي بار صورت میپذیرد ولي در نوع دو كاره عمل رفت و‬
‫برگشت تحت كنترل سیال هیدرولیكي انجام میشود‪.‬‬

‫در انتخاب سیلندرهاي هیدرولیك موارد ذیل باید در نظر گرفته شود‪:‬‬

‫حداكثر فشار كاري سیستم‬ ‫‪‬‬

‫قطر پیستون و میله پیستون‬ ‫‪‬‬

‫نیروی سیلندر‬ ‫‪‬‬

‫حداكثر نیروي سیلندر‬ ‫‪‬‬

‫طول كورس سیلندر‬ ‫‪‬‬

‫حداكثر سرعت سیلندر‬ ‫‪‬‬

‫نحوه نصب سیلندر‬ ‫‪‬‬

‫وجود ضربه گیر‬ ‫‪‬‬

‫نوع و كاربرد سیلندر‬ ‫‪‬‬

‫مشکالت اساسی در ارتباط با سیلندرهای هیدرولیک‬

‫بارگذاری غیر محوری‬ ‫‪‬‬

‫نصب نامناسب‬ ‫‪‬‬

‫کمانش در میل پیستون‬ ‫‪‬‬

‫محاسبات نادرست در شتابگیری و کاهش سرعت بار‬ ‫‪‬‬

‫بارهای ضربه ای سنگین‬ ‫‪‬‬

‫نشتی های داخلی و خارجی‬ ‫‪‬‬

‫تقویت فشار ناخواسته‬ ‫‪‬‬

‫سرعت و ترتیب حرکت نادرست‬ ‫‪‬‬

‫محاسبات نیرو و سرعت سیلندر‬

‫براي دستیابي به تناژ مورد نظر ابتدا سطح فشار كاري باید تعیین گردد‪ .‬براي مثال فشار ‪ bar120‬در صنعت متداول میباشد‪.‬‬
‫با توجه به فشار كاري و نیروي مورد نیاز‪ ،‬سطح مقطع سیلندر از رابطه ذیل تعیین میگردد‪.‬‬

‫)‪F (kgf) = P(bar) X A(cm2‬‬

‫براي مثال براي دستیابي به ‪ 5‬تن نیرو در فشار ‪ bar120‬داریم‪:‬‬

‫‪45‬‬
 ‫>> ‪5000 = 120xA‬‬

‫‪A= 41.7 cm2 >> D= 7.3 cm‬‬

‫) سایز موجود سیلندر ( ‪>> D=8 cm‬‬

‫سرعت حركت سیلندر متناسب با دبي ورودي به آن تعیین میگردد‪ .‬با توجه به نیاز سیستم ‪ ،‬سرعت حركت را طراح مشخص‬
‫‪ m/sec0.1‬و كمتر از ‪ m/sec0.01‬نیاز به تمهیدات خاص در سیستم دارد‪.‬‬ ‫مینماید‪ .‬معموال تامین سرعتهاي بیش از‬
‫سرعت سیلندر از رابطه ذیل حساب میشود‪:‬‬

‫)‪V(m/sec) = Q(lit/sec ) / 6 X A(cm2‬‬

‫براي مثال براي سرعت سیلندر با قطر ‪ cm8‬و دبي ورودي ‪ lit/sec20‬داریم‪:‬‬

‫>> ‪A=50.24‬‬

‫‪V= 20/6X50.24 = 0.066 m/sec‬‬

‫‪= 6.6 cm/sec‬‬

‫در صورتیكه سرعت محاسبه شده مطلوب طراح نباشد الزم است مقدار دبي كاهش یابد‪ .‬براي مثال با ورود ‪ lit/sec10‬روغن‬
‫به این سیلندر‪ ،‬سرعت نیز نصف میشود و تا ‪ cm/sec3.3‬كاهش میابد‪.‬‬

‫‪Single-Acting‬‬ ‫‪Differential‬‬ ‫‪Nondifferential‬‬

‫دیفراسیالی‪:‬‬ ‫سیلندر‬
‫این نوع سیلندرها بگونه ای طراحی می شوند که فضای زیر پیستون بسیار وسیعتر از فضای سمت شفت است لذا سرعت عملگر در‬
‫یک جهت بسیار بیشتر از سمت دیگر است‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫با ترکیب تعدادی از سیلندرها می توان راستای انجام کار را به همه طرف توسعه داد ‪ .‬مثال ترکیب چند ین سیلندر با استفاده از‬
‫مفاصل و اتصاالت گوناگون ‪ ،‬ماشین االتی مانند لودر را قادر می سازد که در همه جهات و با هر زاویه ای کار کند‪ .‬اما حرکت دایره‬
‫ای بوم جرثقیل و یا چرخش قابل کنترل کالسیفایر آسیاب ها و دستگاههای مشابه بصورت هیدرولیک‪ ،‬فقط با هیدروموتور امکان‬
‫پذیر می گردد‪.‬‬

‫‪Single-acting,‬‬ ‫‪Double-acting‬‬ ‫سیلندر با ضربه گیر‬

‫سیلندر تلسکوپی‬ ‫‪spring-loaded‬‬

‫اگر سیلندر دارای یک شفت باشد ‪ 1‬طرفه و اگر دارای دو شفت با ‪ 180‬درجه اختالف در راستای عملکرد باشد سیلندر ‪ 2‬طرفه‬
‫نامیده می شود ‪ .‬و اگر سیلندر ‪ 1‬طرفه دارای ‪ 1‬مجرای روغن بوده و حرکت برگشت شفت توسط فنر و یا وزن بار تامین گردد‬
‫سیلنر را ‪ 1‬کاره – ‪ 1‬طرفه می نامند ولی چنانچه در یک سیلندر ‪ ،‬حرکت رفت و برگشت توسط روغن هیدرولیک صورت گیرد ‪،‬‬
‫بایستی دارای ‪ 2‬مجرای روغن باشد که در این صورت سیلندر ‪ 2‬کاره نامیده می شود‪.‬‬
‫سطح داخلی پوسته سیلندر کامال صیقلی و ماشینکاری می شود و یک پیستون که به شفت یا دسته پیستون پیچ شده است ‪ ،‬در داخل‬
‫سیلندر جای می گیرد ‪ .‬برای آببندی کامل ‪ 2‬قسمت جدا شده داخل سیلندر که توسط پیستون بوجود می اید‪ ،‬از قطعاتی بنام "‬
‫پکینگ " و یا از رینگهای فلزی استفاده می شود‪ .‬شکاف بین رینگ اجازه می دهد رینگ را تاحدود معینی باز کرد و در شیار‬
‫پیستون نصب نمود ‪ ،‬جنس رینگهای فلزی به گونه ای است که میتواند مجددا به حالت اولیه بازگردد لذا با توجه به اینکه قطر‬
‫خارجی رینگ در حالت جمع شده و چسبیدن دو سر شکاف به یکدیگر ‪ ،‬با لقی بسیار اندک ‪ ،‬برابر با قطر داخلی پوسته سیلندر‬
‫است ‪ ،‬از نفوذ روغن یک طرف به فضای طرف دیگر ممانعت می کند ‪ .‬جنس پکینگها نیز از الیاف و یا مواد پالستیکی مقاوم در‬
‫برابر روغنهای هیدرولیک است و با شکل مخصوصی که دارد قادر است فضای دو طرف داخل سیلندر را آببندی نماید‪ .‬بدین صورت‬
‫که ‪ :‬قسمت زیر پکینگ صاف بوده و می تواند بر روی شیار پیستون بنشیند ولی قسمت فوقانی که دارای فرورفتگی حلقه ای می‬
‫باشد ‪ ،‬طراحی خاصی دارد ‪ .‬سمت باالی لبه داخلی به طرف بدنه شیار پیستون ‪ ،‬زاویه دار شده تا از نفوذ روغن پرفشار به پشت‬
‫پکینگ جلوگیری نماید ‪ .‬لبه خارجی نیز به سمت خارج باز شدگی دارد و لذا وقتی که در داخل سیلندر قرار می گیرد باعث چسبیدن‬
‫کامل پکینگ به سطح داخلی سیلندر می گردد و انحنای داخل پکینگ نیز هنگامی که روغن به آن فشار وارد می کند ‪ ،‬سبب باز‬
‫شدن بیشتر پکینگ می شود‪.‬‬
‫نکاتی در باره نگهداری سیلندرهای هیدرولیک‪:‬‬

‫‪ -‬نشتی خارجی‪ :‬چنانچه درپوشهای دو سر سیلندر نشت روغن دارند‪ ،‬آنها را محکم کنید‪.‬در صورتی که نشتی ادامه داشت ‪،‬‬
‫واشر درپوش را تعویض نمائید‪ .‬اگر نشتی از محل گلویی شفت باشد کاسه نمد ( ‪ ) Seal‬آنرا عوض کنید‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫‪ -‬نشتی داخلی‪ :‬اگر پکینگ های پیستون نشی داشته باشند‪ ،‬جابجایی شفت در زمان کار کاهش می یابد که به "تنبلی جک"‬
‫معروف است ‪ .‬بدین ترتیب که نشتی جزئی پکینگ در ابتدای خرابی باعث کندی حرکت سیلندر شده و درنهایت چنانچه‬
‫تعمیرات الزم صورت نگیرد ‪ ،‬سیلندر در زیر بار بازمی ایستد‪.‬‬

‫‪ -‬آلودگی ‪ :‬آلودگی روغن که در اثر بی توجهی در هنگام مونتاژ سیلندر و یا در اثر عدم حفاظت از سیستم در مقابل گرد و غبار‬
‫محیط بوجود می آید مهمترین عامل موثر در ایجاد خش و فرسودگی در سطوح شفت ‪ ،‬سیلندر ‪ ،‬و سیل ها و پیستونها ست‪.‬‬
‫استفاده از کاورهای مخصوص و گردگیرها باعث افزایش عمر قطعات هیدرولیکی است‪.‬‬

‫‪ -‬نامناسب بودن ویسکوزیته روغن ‪ :‬کارکرد کند جک در هنگام استارت اولیه و عادی شدن آن بعد از گرم شدن روغن ‪ ،‬نشانه‬
‫باالبودن ویسکوزیته روغن بکاررفته در سیستم است‪ .‬درغیر این صورت کلیه عناصر سیستم نیاز به کنترل دارند‪.‬‬

‫‪ -‬نصب غلط سیلندر ‪ :‬استفاده از پایه های نگهدارنده گوناگون برای نصب سیلندر بایستی با دقت صورت گیرد ‪ .‬عدم توجه به‬
‫سفت بودن پین ها و پایه های ساپورت باعث بروز مشکالتی در سیستم خواهد شد که خوردگی سیلندر و پکینگ از آن جمله‬
‫اند‪.‬‬

‫‪ : Misalignment -‬شفت سیلندر در هرشرایطی باید در راستای محور خود و بصورت خطی عمل کند ‪ .‬تحمیل بار جانبی به‬
‫شفت باعث سائیدگی شفت و سیلندر و پکینگ ها خواهد شد‪ .‬و درصورت اعمال بار بیشتر ‪ ،‬خم شدن و ازکارافتادن سیلندر‬
‫اجتناب ناپذیر می گردد‪.‬‬

‫‪ -‬متخلخل شدن شفت ‪ :‬خوردگی و زنگ زدگی و جریان آب و هوا و یا ضربات ناشی از برخورد اجسام سخت وسنگین و یا‬
‫پرش لکه های قوس الکتریکی درهنگان جوشکاری در مجاورت سیلندرها باعث ایجاد حفرها و پستی بلندی هایی در سطح‬
‫شفت می گردد که نتیجه آن نشت روغن و معیوب شدن پکینگ ها خواهد بود‪ .‬روکش های پارچه ای و چرمی یا پالستکی‬
‫جهت حفاظت از شفتها کامال ضروری و الزامی است‪.‬‬

‫‪ -‬سیلندرهای ‪ Single-Acting‬در سمت خشک آنها باید دارای مجرای تنفس باشند لذا برای جلوگیری از نفوذ آلودگی ها و‬
‫گرد وغبار از این محل ‪ ،‬از فیلترهای مخصوص استفاده می شود‪.‬‬

‫مدار كنترل سرعت سیلندرهاي هیدرولیك‬

‫‪48‬‬
 Bleed-off Circuit

Meter In and out circuit Meter

Variable-volume pump feed Variable

‫مدار حركت سنكرون سيلندر‬

Replenishing Rack and pinion

49
 ‫شیر های هیدرولیک‪:‬‬

‫بطور کلی شیر ها به سه گروه تقسیم می شوند‪:‬‬

‫شیرهای‬
‫هیدرولیک‬

‫کنترل فشار‬ ‫کنترل دبی‬ ‫کنترل مسیر‬

‫شیرهاي كنترل جهت‬

‫‪50‬‬
 ‫‪ )1‬شیرهاي راه دهنده‬

‫این شیرها وسیله اي جهت باز كردن و یا بستن مسیر جریان بوده كه در اثر این عمل حركت سیستم شروع یا متوقف میشود‪.‬‬

‫تعاریف اولیه شیر‪:‬‬

‫موضع شیر‪ :‬بیانگر حالت یا وضعیت شیر میباشد ‪ ،‬براي مثال موضع باز یا موضع بسته‬
‫موضع سوئیچي‪ :‬هر شیر توسط قسمت متحركي مانند فنر میتواند موضع معینی به خود بگیرد‪ ،‬بطور مثال باز یا بسته‪ .‬هر‬
‫موضع سوئیچ شده توسط یك مربع نمایش داده میشود‪ ..‬مربعهایي كه در كنار هم قرار دارند‪ ،‬نشانگر تعداد موضعهاي‬
‫سوئیچي شیر مذكور میباشد‪ .‬به طور مثال دو مربع یعني دو موضع سوئیچي‪ .‬مسیر و جهت جریان در داخل مربعها مشخص‬
‫میگزدد‪.‬‬
‫موضع سكون یا نرمال‪ :‬به موضعي گفته میشود كه شیر قبل از تحریک به خود میگیرد‪.‬‬

‫‪51‬‬
 ‫نحوه نام گذاری شیر‪:‬‬
‫نام شیر بستگي به تعداد مواضع سوئیچي و تعداد دهانه هاي آن شیر دارد‪ .‬به طور مثال شیر راه دهنده ‪( 3/2‬خوانده میشود‬
‫سه‪-‬دو) یعني شیري كه داراي ‪ 3‬دهانه و دو موضع سوئیچي میباشد‪ .‬البته در موقع بیان نام شیر‪ ،‬حالت موضع سكون شیر‬
‫نیز بیان میشود‪ .‬براي مثال شیر ‪ 3/4‬با موضع نرمال بسته‪ .‬انواع متداول شیرهاي راه دهنده به صورت ‪5/3 , 5/2 , 4/3 ,‬‬
‫‪ 4/2 , 3/2 , 2/2‬میباشد‪.‬‬

‫شیر ‪:2/2‬‬
‫عدد سمت راست ‪ ،‬تعداد حالت های شیر وعدد سمت چپ تعداد مجراهای شیر را نشان می دهد ‪ ،‬بدین ترتیب ‪ ،‬منظور از شیر ‪2/2‬‬
‫اینست که این شیر ‪2‬حالته و با ‪ 2‬مجرا می باشد‪:‬‬

‫‪52‬‬
 ‫نکته‪:‬‬
‫در کلیه نقشه ها ‪ ،‬نماد شیرها را در حالت توقف رسم می نمایند که به آن " حالت کار نیفتاده " می گویند‪.‬‬
‫اگر شیر ‪ 2‬حالته باشد مربع سمت چپ و اگر ‪ 3‬حالته باشد مربع وسط ‪ ،‬حالت کار نیفتاده محسوب می گردد‪.‬‬
‫نماد تعدادی از شیر های مورد استفاده در هیدرولیک در ضمیمه موجود است‪.‬‬
‫سئوال‪:‬‬
‫‪ -‬اگر یک شیر ‪ 4‬حا لته و یا ‪ 6‬حا لته داشته باشیم ‪ ،‬کدام مربع حالت کار نیفتاده است‪.‬‬

‫تحریك شیر‪:‬‬
‫شیرها توسط انواع مكانیزمهاي دستي‪ ،‬برقي‪ ،‬مكانیكي‪ ،‬هیدرولیكي و پنوماتیكي قابل تحریك میباشند‪.‬‬

‫شیر ‪ 4/3‬موضع نرمال بسته با تحریك برقي‬

‫‪53‬‬
 ‫اسپول‪:‬‬

‫نام یک قطعه استوانه ای شکل فلزی است که در داخل شیرهای هیدرولیک قرار گرفته و قابلیت حرکت در داخل شیر را دارد‪.‬‬
‫درفواصل معینی از طول استوانه که بستگی به ساختار و نوع شیر دارد ‪ ،‬مقاطع مشخصی را با دقت بسیار باال تراش داده و‬
‫ماشینکاری می نمایند‪ .‬بدین ترتیب قسمتهای تراش خورده بدنه استوانه ‪ ،‬وقتی که در داخل سیلندر شیر در مقابل ‪ 2‬یا چند مجرا‬
‫قرار می گیرند ‪ ،‬اجازه عبور روغن را می دهند و قسمتهای تراش نخورده استوانه نیز مسیر عبور روغن را مسدود می نمایند‪.‬‬
‫بدلیل تلرانس بسیار پائین این قطعات ‪ ،‬هرگونه ناهمراستائی در اسپول و سیلندر آن ‪ ،‬باعث خرابی و ازکارافتادگی شیر خواهد شد‬
‫بالشتک‬ ‫لذا شیارهای حلقه ای روی قسمتهای تراش نخورد بدنه استوانه ایجاد می گردد که با نفوذ روغن بداخل آنها ‪ ،‬یک"‬
‫هیدرولیکی و یا رینگ روغنی " ایجاد شده و اسپول را در مرکز سیلندر نگه می دارد‪.‬‬

‫‪54‬‬
 ‫شیرهاي پروپورشنال و سروو‬

‫شیرهاي الكتروهیدرولیك متداول با سولنوئیدهاي ‪ AC‬داراي عملكرد دیجیتالي( ‪ )1-0‬میاشند‪ .‬به گونه اي كه متناظر با وضعیت‬
‫قطع و وصل سولنوئید‪ ،‬اسپول در یك موقعیت خاص استقرار میابد‪ .‬براي مثال یك شیر كنترل جهت دو راهه ‪ -‬دو وضعیتي با‬
‫تحریك سولنوئید در وضعیت كامال باز یا كامال بسته قرار میگیرد‪ .‬این نوع عملكرد دیجیتالي‪ ،‬باعث ایجاد ضربات فشاري و‬
‫جریاني در مدار هیدرولیك میشود‪.‬‬

‫در شیرهاي پروپورشنال و سروو براي رفع مشكالت فوق از نیروي ناشي از بوبین یك سولنوئید ‪ DC‬یا موتورهاي مخصوص‬
‫دارند‪.‬‬ ‫استفاده میشود‪ .‬این شیرها در انواع كنترل جهت‪ ،‬كنترل دبي و كنترل فشار در رنج وسیعي وجود‬

‫در صورتي كه دبي عبوري از شیر بیش از حد معیني باشد‪ ،‬تحریك مستقیم شیر از طریق سولنوئید امكانپذیر نمیباشد‪.‬‬

‫‪55‬‬
‫در اینصورت از شیرهاي با تحریك پیلوتي استفاده میشود‪ .‬این شیرها در اصل تركیب دو شیر هیدرولیك میباشند كه به صورت‬
‫دو طبقه روي هم قرار میگیرند‪ .‬تحریك شیر كوچكتر باعث انتقال روغن تحت فشار به دو طرف اسپول شیر اصلي میشود‪ .‬به‬
‫این ترتیب اسپول اصلي جابجا شده و روغن به سمت مصرف كننده منتقل میشود‪.‬‬

‫‪ )2‬شیرهاي قطع و وصل‬

‫این شیرها به منظور قطع و وصل جریان استفاده میشوند‪ .‬مكانیزم كار این شیرها میتواند به صورت نشستني یا كشویي باشد‪.‬‬
‫شیر قطع و وصل میتواند عبور جریان را به صورت غیر پله أي كم و زیاد نماید‪.‬‬

‫‪56‬‬
 ‫‪ )3‬شیرهاي یكسو كننده‬

‫شیرهاي یكسو كننده وسیله اي هستند كه اجازه عبور جریان را فقط در یك جهت میدهند و از جهت مقابل مانع عبور جریان‬
‫میگردند و بدین جهت آنها را شیر با مانع برگشت نیز مینامند‪.‬‬

‫با استفاده از یک ساچمه و یا نظایر آن به اضافه یک فنر می توان یک شیر یک طرفه ساخت ‪ .‬که عملکرد صحیح آن بستگی به‬
‫طراحی ‪ ،‬سالم بودن ساچمه ‪ ،‬قدرت و جنس فنر و آببندی دقیق دارد‪.‬‬

‫‪57‬‬
58
 ‫شيرهاي كنترل فشار‬

‫شیرهاي كنترل فشار وسیله أي در سیستم هاي هیدرولیك میباشند كه توسط آنها میتوان فشار سیستم را تعیین‪ ،‬محدود و یا‬
‫كاهش داد و بطور كل فشار سیستم تحت تاثیر آنها قرار میگیرد‪:‬‬
‫‪ )1‬شیر محدود كننده فشار ‪ :‬این شیر براي محدود كردن فشار سیستم هاي هیدرولیكي بكار گرفته میشود و میتواند سیستم را‬
‫از افزایش فشارهایي كه در اثر ازدیاد بار در سیستم پدید میاید‪ ،‬حفظ نماید‪ .‬حداكثر فشار تنظیم شده در این شیر معموال بیش از‬
‫حداكثر فشار كاري مصرف كننده میباشد‪.‬‬

‫شیر محدود كننده فشار یا ‪ Relief Valve‬از پر كاربردترین انواع شیرهاي كنترل فشار میباشد‪ .‬از این شیر جهت محافظت از‬
‫پمپ و اجزائ سیستم در مقابل افزایش فشار استفاده میشود‪ .‬همچنین حداكثر قدرت سیلندر و هیدروموتور توسط این شیر‬
‫محدود میگردد‪.‬‬

‫شیر محدود كننده فشار یك شیر با موضع نرمال بسته است كه در هنگام رسیدن فشار به مقدار معین ‪ ،‬جریان اضافي را از‬
‫پمپ به مخزن باز گردانده و سطح فشار را در حد تنظیمي نگه میدارد‪.‬‬

‫‪59‬‬
 ‫شیرهاي محدود كننده فشار باتوجه به میزان دبي عبوري به دو نوع ساده و پیلوتي تقسیم میشوند‪ .‬نوع پیلوتي به صورت‬
‫تركیب دو شیر عمل نموده و امكان عبور حجم روغن خیلي زیاد را دارا میباشد‪.‬‬

‫‪)2‬شیر كاهش دهنده فشار (رگوالتور فشار) ‪:‬‬

‫یکی از انواع شیرهای کنترل فشار است و با استفاده از قانون برنولی که عبارت است از یک اوریفیس جهت ایجاد افت فشار‬
‫درسیستم هیدرولیک ‪.‬‬

‫براي آنكه فشار ورودي به مصرف کننده را تقلیل داده و به حد پایین تر برسانیم و همچنین براي اینكه فشار خروجي همیشه‬
‫حتي در مقابل نوسانات فشار ورودي در حد معیني ثابت بماند‪ ،‬از شیر كاهش دهنده فشار استفاده میگردد‪.‬‬

‫نكته مهم ‪ :‬به منظور تشخیص عالمت مداري بین شیر محدود كننده فشار و شیر كاهش دهنده فشار بایستي‬
‫به دو نكته توجه نمود‪.‬‬
‫شیر محدود كننده فشار در موضع سكون بسته است و سیگنال كنترلي از قسمت ورودي میاید‪.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫شیر كاهش دهنده فشار در موضع سكون باز است و سیگنال كنترلي از قسمت خروجي میاید‪.‬‬

‫انتقال روغن هیدرولیک توسط پمپ ‪ ،‬چنانچه در مسیر خود با مقاومتی روبرو نباشد ‪ ،‬هیچ فشار ایجاد نخواهد کرد ‪ ،‬لذا فشار‬
‫بستگی به مقدار مقاومت در برابر جریان روغن دارد ‪ .‬مقاومت نیز بستگی به جنس ‪ ،‬ابعاد ‪ ... ،‬عنصری دارد که در مقابل روغن‬
‫مانع ایجاد کرده است ‪ .‬و از طرفی نیز ممکن است موتور و پمپ توان کافی برای انتقال روغن در مقابل نیروی زیاد مقاوم را‬
‫نداشته باشند که یا به نقطه ‪ Stall‬می رسد ویا مقاومت بیشتر از توان شده و ادامه کار پمپ باعث صدمه دیدن آن خواهد شد‪.‬‬
‫بنابراین فشار روغن با مقاومت ‪ ،‬نسبت مستقیم داشته و افزایش یا کاهش هریک ‪ ،‬باعث افزایش یا کاهش ‪ ،‬دیگری خواهد شد‪.‬‬
‫چنانچه انسدادی در مسیر وجود داشته باشد ‪ ،‬کارکرد پمپ باعث خسارت و صدمه دیدن آن خواهد شد لذا برای جلوگیری از چنین‬
‫‪ Safety Valve‬که یک شیر کنترل فشار بوده و بطور موازی در کنار پمپ قرار می گیرد و در‬ ‫وضعیتی ‪ ،‬می توان با نصب‬
‫صورتی که فشار از حد معینی فراتر رود ‪ ،‬بکار افتاده و از مسیر " بای پس " روغن را مجددا به داخل تانک بر می گرداند‬
‫استفاده نمود‪.‬‬

‫‪61‬‬
 ‫از موارد دیگر استفاده از شیرهای کنترل فشار ‪ ،‬در مدارهایی است که بخواهیم راه اندازی ویا ادامه کار یکی از عناصر سیستم را‬
‫منوط به تغییرات فشاردر عنصر دیگری نمائیم‪ .‬که به این نوع از شیرهای کنترل فشار ‪ ،‬با توجه به وظیفه آنها " شیرهای تابع‬
‫فشار" گفته می شود‪.‬‬

‫‪ )3‬شیر تابع فشار ‪ :‬وقتیكه در یك سیستم هیدرولیك فشار بحد معیني برسد‪ ،‬شیر تابع فشار موجود در مسیر در اثر تابعیت‬
‫از فشار باز شده و اجازه عبور جریان را به قسمتهاي دیگر سیستم میدهد‪.‬‬

‫‪62‬‬
 ‫سوئیچهاي تابع فشار در یك فشار از پیش تنظیم شده تحریك میشوند و سیگنال الكتریكي ارسال مینمایند‪ .‬معموال از این‬
‫سیگنال جهت تحریك شیرهاي هیدرولیك موجود در سیستم استفاده میشود‪.‬‬

‫‪ )4‬شیر كانترباالنس ‪ :‬این شیر مقاومت كافي در مقابل عبور جریان در یك جهت را ایجاد نموده اما در جهت دیگر اجازه‬
‫عبور آزاد را میدهد‪.‬این شیر در حقیقت همان شیر یک طرفه پایلوت دار است اما با این تفاوت اساسی که فشار اعمال‬
‫شده توسط بار پشت شیر عامل بازکردن شیر است ‪ ،‬درصورتی که فشار الزم جهت بازکردن شیر کانترباالنس بوسیله‬
‫فنرپشت شیر اعمال می گردد‪.‬ولذا عملکرد دینامیکی شیر کانترباالنس به مراتب بهتراز شیر یکطرفه پایلوت دار خواهد‬
‫بود‪.‬‬

‫این نوع شیر بعنوان قفل کننده مدار و یا بعنوان کنترل کننده سیستم کرین های کوچک و یا در مواردی که سیلندر یا موتور‬
‫موجود در سیستم بار منفی دارد بکار می رود‪.‬‬
‫‪ )5‬شیر بي باركننده ‪ :‬این شیر جریان ارسالي از پمپهاي جابجایي مثبت را در مواقعیكه سیستم هیدرولیك زیر بار نیست‪ ،‬در‬
‫فشار صفر به مخزن تخلیه نموده و از مصرف توان و اتالف حرارتي ناشي از تخلیه سیال از طریق شیر اطمینان در فشار باال‪،‬‬
‫كاسته میشود‪.‬‬

‫‪63‬‬
‫فشار روغن با عبور از داخل عناصر مختلف ‪ ،‬تغییر نموده و چنانچه بدون کنترل و قابلیت تنظیم باشد ‪ ،‬باعث اختالل سیستم خواهد‬
‫شد‪ .‬بطور مثال وقتی روغن در مسیر عبوری خود چنانچه با یک" تنگنا یا اورفیس" مواجه گردد ‪ ،‬فشار آن با زمانی که در پشت‬
‫یک سیلندر ( جک ) قرار می گیرد ‪ ،‬متفاوت خواهد بود ‪.‬‬

‫ل شيشيره ش‬

‫شیرهاي كنترل جریان‬

‫چنانچه در نقاط مختلف سیستم نیاز به حجم متغیری از روغن داشته باشیم می توانیم از شیرهای کنترل دبی استفاده نماییم ‪.‬‬
‫گاهی ممکن است مقدار حجم روغن با توجه به دور ثابت پمپ و افت طبیعی فشار ‪ ،‬کاهش یابد ‪ ،‬و این درحالی است که برای ادامه‬
‫کار ‪ ،‬سیستم نیاز به دبی معینی دارد تا در سرعت عملگرها اخاللی بوجود نیاید‪ .‬در این موارد با نصب شیر کنترل دبی در قسمت‬
‫خروجی پمپ می توان دبی معینی را در تمام شرایط وارد سیستم نمود‪ .‬اگر عملکرد شیر کنترل دبی که در پمپ دور ثابت نصب شده‬
‫است تابع مقدار روغنی باشد که از سیستم بصورت فید بک دریافت کرده ‪ ،‬و باتغییر کورس پیستونها بتواند دبی خروجی را در همه‬
‫حال ثابت نگه دارد ‪ ،‬یک حالت" خود تنظیم" برای پمپ ایجاد نموده است ‪.‬‬

‫‪64‬‬
 ‫برای تغییرات سرعت در یک سیستم هیدرولیک ‪ ،‬بایستی از از تغییرات دبی استفاده نمود ‪ .‬بطور مثال کاهش دبی روغن جهت‬
‫پرشدن سیلندر جک و حرکت شفت آن ‪ ،‬باعث کندی حرکت شفت و افزایش دبی سبب تندی حرکت آن می گردد ‪ .‬برهمین اساس‬

‫سرعت پیستون = دبی ‪ /‬سطح پیستون‬

‫را نوشت‪.‬‬ ‫می توان رابطه‬

‫بنابر این چنانچه در مسیر روغن " تنگنا یا اورفیس کنترل سرعت " قابل تنظیمی قرار داده شود می توان دبی روغن جهت‬
‫پرشدن سیلندررا افزایش یا کاهش داد که به تبع آن ‪ ،‬حرکت شفت ‪ ،‬تند ویا کند خواهد شد‪.‬‬

‫یای رهاي كنترل جريان‬

‫جریااز شیرهاي كنترل جریان جهت تنظیم سرعت سیلندرها و موتورهاي هیدرولیكي بوسیله تغییر میزان دبي ورودي یا‬
‫خروجي آنها استفاده میشود‪ .‬ن شیر كنترل جریان با باز و بسته كردن یك گلویي مسیر عبور روغن را تنگ یا گشاد مینماید‪.‬‬
‫تنگ شدن مسیر باعث افزایش فشار روغن عبوري میشود‪ .‬فشار مورد نظر باعث باز شدن شیر فشار شكن در ابتداي مسیر‬
‫میگردد‪ .‬در نتیجه روغن اضافي از طریق این شیر به مخزن باز میگردد‪ .‬از آنجا كه این روغن با فشار تخلیه میشود‪ ،‬توان‬
‫موجود در آن تبدیل به گرما شده و باعث افزایش دماي روغن میگردد‪.‬‬

‫سرعت تنظیم شده توسط شیرهاي گلویي ساده تابع بار و تغییرات فشار میباشد‪ .‬و در صورت كاهش مقدار بار متحرك ‪ ،‬سرعت‬
‫افزایش میابد و در نتیجه نمیتوان سرعت ثابتي بدست آورد‪.‬‬

‫براي ایجاد سرعت ثابت از شیرهاي كنترل جریان با مكانیزم جبران كننده فشار استفاده میشود‪ .‬سرعت توسط این شیرها تابع‬
‫تغییرات بار نبوده و نسبتا ثابت خواهد بود‪.‬‬

‫‪65‬‬
‫رگوالتور جریان‬ ‫اورفیس ثابت و متغییر‬

‫رگوالتور جریان که اضافه جریان پمپ را به تانک برمی گرداند‪.‬‬

‫‪Demand-compensated flow control bypasses full‬‬

‫که کل جریان پمپ را درزمان بدون بار به تانک برمی گرداند‪.‬‬

‫‪66‬‬
 ‫جبران کننده فشار ‪ ،‬جریان قابل تنظیم‬

‫جبران کننده قابل تنظیم جریان باتغییرات فشار و حرارت که سنسور آن می تواند تغییرات ویسکوزیته روغن را در اثر افزایش‬
‫یا کاهش دما تشخیص دهد‪.‬‬

‫شیرکنترل دبی راه انداز‪ .‬که می تواند جریان پایلوت را کنترل نماید‬

‫‪67‬‬
‫شیر کاهش سرعت (‪ )Deceleration valve‬بر روی سیلندر بسته شده و با فشار بار روی بادامک ‪ ،‬سرعت را بتدریج‬
‫کاهش می دهد‪.‬‬

‫‪Linear-type flow divider‬‬

‫جریان ورودی مشترک ولی خروجی ‪2‬تا شده است‪.‬‬

‫حتی می توان برای کنترل بیشتر جریان خروجی ‪2‬تایی مدارقبل را به ‪ 4‬شیرکنترل توسعه داد‪.‬‬

‫‪68‬‬
 ‫کاربرد انواع فلوکنترل در سیستم های هیدرولیک‬
‫نوع شیر مورد نیاز‬ ‫کاربرد‬
‫فلوکنترل ثابت معمولی یا قابل تنظیم‪.‬‬ ‫تامین فشار و بار پایدار ‪ % 5‬بر روی عملگر‬
‫تامین فشار و بار متغیر ‪ +3‬تا ‪ % 5‬بر روی‬
‫جبران کننده فشار ‪ .‬فلوکنترل ثابت یا قابل تنظیم‬
‫عملگر‬
‫تامین فشار و بار پایدار و یا متغیر ‪ +3‬تا ‪ % 5‬و‬
‫جبران کننده فشار و دما‪ .‬فلوکنترل ثابت یا قابل تنظیم‬
‫تغییرات دما بین ‪ ± 17 ° C‬بر روی عملگر‬
‫بهترین و مناسبترین نوع فلوکنترل ‪ ،‬بستگی به پارامترهای طراحی کاربری دارد‪ .‬مشخصات فوق خطوط‬
‫راهنمای کلی بر پایه کاربری مشترک می باشد‪.‬‬

‫كنترل سرعت سیلندر توسط روش ‪ Meter In‬و ‪Meter Out‬‬

‫شيرهاي ‪ Meter In‬توسط ایجاد گلوگاه در پورت ورودي سیلندر‪ ،‬مقدار روغن ورودي به آن را كاهش داده و بدین ترتیب‬
‫سرعت سیلندر را در حد مطلوب تنظیم مینمایند‪.‬‬

‫ایجاد گلوگاه د مروجي رو سیلندر انجام میشود‪Meter Out.‬اي كنترل جریان در روش‬

‫جريان‬ ‫در روش ‪ Meter Out‬ایجاد گلوگاه در مسیر پورت خروجي روغن از سیلندر انجام میشود‪ .‬كنترل‬

‫شيرهاي كنترل جريان‬

‫‪69‬‬
‫هر دو روش مذكور براي كنترل سرعت سیستمهاي هیدرولیك متداول میباشد‪ .‬در استفاده از روش ‪ Meter Out‬در سیلندرها‬
‫باید به فشار سازي مضاعف در سمت میل پیستون توجه نمود‪ .‬در عوض این روش در هیدرو موتورها باعث تخلیه روغن‬
‫اضافي از پورت ‪ Drain‬موتور میگردد‪.‬‬

‫تشدید کننده ها ‪Intensifiers‬‬

‫تشدید کننده ها براساس قانون " نسبت سطح ها" در عملگرهای خطی کار می کنند و از نظر ماهیت عملی شبیه تراسفورمرها‬
‫برقی می باشند‪.‬‬
‫یک شفت مشترک که یک پیستون بزرگ در وسط و دو پیستون کوچکتر در دو دو طرف ان قرار دارد ‪ ،‬در داخل دو سیلندر‬
‫مختلف جای گرفته اند ‪ .‬از آنجایی که فشار با سطح مقطع پیستون نسبت معکوس دارد‪:‬‬

‫روغن کم فشار پیستون بزرگ را به یک سمت می راند و پیستونهای کوچکتر که بصورت مکانیکی به یکدیگر متصل شده اند‬
‫روغن پرفشار را به سمت بار می رانند‪.‬‬
‫در اثر این جابجایی پیستونه گرمایی نسبی زیادی بوجود می آید ولذا یکی از محدودیت هاو نقاط ضعف تشدید کننده ها محسوب‬
‫می گردد‪.‬‬
‫تشدید کننده ها به دو دسته تقسیم می گردند ‪ - 1 :‬یک کورس در هرسیکل ‪ – 2‬یک رفت وبرگشت در هر سیکل‪.‬‬
‫چنانچه ورودی تشدیدکننده " هوا " و خروجی آن " روغن " باشد "بوستر " ( ‪ ) booster‬نامیده می شود‪.‬‬

‫‪70‬‬
 ‫هیدروموتور‬

‫نوع دیگر عملگرها ‪ ،‬موتورهای هیدرولیکی هستند که براساس تبدیل انرژی هیدرولیکی به انرژی مکانیکی عمل می کنند‪.‬‬
‫پمپ ‪ ،‬سیال را ازمخزن مکش کرده و به موتور ارسال می کند و موتور با اعمال نیرو به " بار" جریان هیدرولیک را به گشتاور‬
‫مبدل می سازد‪.‬‬
‫گشتاور نشان دهنده میزان تحمل ویا اعمال نیرو برای انجام کاراست‪.‬‬

‫موتورهاي هیدرولیك عملگرهایي با دوران مداوم هستند كه جهت ایجاد گشتاور الزم براي دوران بار چرخشي مورد استفاده‬
‫قرار میگیرند‪ .‬این عملگرها در انواع دنده اي‪ ،‬پره اي و پیستوني طبقه بندي میشوند‪.‬‬

‫برای انتخاب یک هیدروموتور حداقل موارد ذیل باید مشخص گردد‪:‬‬

‫حجم جابجایی روغن بر حسب ‪cm3‬‬ ‫‪‬‬

‫حداکثر دبی مجاز عبوری از موتور و حداکثر سرعت‬ ‫‪‬‬

‫ثابت گشتاور برحسب ‪ Nm/bar .‬توسط این ثابت میتوان مقدار گشتاور موتور را در فشار های کاری مختلف‬ ‫‪‬‬

‫محاسبه نمود ‪.‬‬

‫حداکثر گشتاور موتور در اختالف فشار ماکزیمم بر حسب ‪Nm‬‬ ‫‪‬‬

‫‪71‬‬
‫كاربرد شیرهاي كنترل فشار در مدار هیدروموتور جهت حفاظت از‪Overload‬‬

‫محاسبات گشتاور‪ ،‬سرعت و توان ‪:‬‬

‫‪:‬‬‫تعیین گشتاور و سایز هیدروموتور‬

‫)‪T(N.m) = 0.016 X ∆P (bar) X Vg(cm3‬‬

‫‪72‬‬
 ‫تصویر فوق موتور هیدرولیکی ازنوع پیستون محوری مورد استفاده در کالسیفایرهای آسیاب موادخام می باشد ‪.‬‬
‫موتورهای هیدرولیکی از نوع دنده ای و تیغه ای نیز وجود دارند‪ .‬موتورها می توانند در ‪ 2‬جهت گردش نمایند که این مزیت باعث‬
‫گستردگی و انعطاف پذیری آن شده و از طرفی عامل تفاوت بین موتورها و پمپ ها می باشد‪.‬‬
‫موتورها ممکن است از نوع"جابجایی ثابت" و یا "جابجایی متغییر" باشند‪ .‬درنوع "جابجایی ثابت" موتورهیدرولیکی ‪ ،‬گشتاور‬
‫مداومی را ایجاد کرده و سرعت موتور بوسیله کنترل مقدارجریان ورودی قابل تغییر است‪ .‬اما موتورهای ازنوع "جابجایی متغیییر"‬
‫گشتاور و سرعت متغییر بوجود می آورند‪.‬‬
‫سرعت ماکزیمم سرعتی است که موتور می تواند مدت زمان محدودی فشار هیدرولیک را بدون آسیب پذیرفتن تحمل نماید‪.‬‬
‫سرعت مینیمم نیز آهسته ترین سرعت ممکنه برای چرخش موتور می باشد‪.‬‬
‫سرخوردن (‪ )Slippage‬زمانی بوجود می اید که موتور نشتی داخلی داشته و سیال بدون انجام کار از موتور عبور کرده و بدرون‬
‫تانک تخلیه گردد‪.‬‬

‫عملگرهاي دوراني‬

‫محور این عملگرها‪ ،‬با استفاده از قدرت سیال تحت فشار در زوایاي محدود و ثابت دوران میكند‪ .‬زاویه چرخش این عملگرها‬
‫میگردد ‪.‬‬ ‫توسط سیستمهاي متوقف كننده مكانیكي بصورت داخلي یا خارجي محدود‬

‫‪73‬‬
 ‫آكوموالتور‬

‫در بعضي از سیستمهاي هیدرولیك جهت غلبه بر مشكالت ناشي از بوجود آمدن ضربه و ارتعاشات در خطوط انتقال‪ ،‬استفاده از‬
‫آكوموالتور توصیه میشود‬

‫آكوموالتورها‬

‫ا‬

‫ا‬

‫آكوموالتور هیدرولیكي بعنوان یك منبع ثانویه‪ ،‬با ذخیره پتانسیل سیال غیر قابل تراكم (تحت فشار قرار گرفته توسط عامل‬
‫خارجي) ميتواند در هنگام نیاز‪ ،‬مورد استفاه قرار گیرد‪ .‬به منظور ذخیرهسازي انرژي از مكانیزمهاي وزنهاي‪ ،‬فنري‪ ،‬و یا‬
‫گازي استفاده ميشود‪.‬‬

‫این آكوموالتور به سه دسته كلي زیر تقسیم ميگردد‪:‬‬

‫پیستوني‬ ‫‪‬‬

‫دیافراگمي‬ ‫‪‬‬

‫كیسهاي‬ ‫‪‬‬

‫‪74‬‬
 ‫اطالعات مورد نياز براي سايز كردن‬
‫آكوموالتور‬
‫‪1‬‬ ‫حداكثر فشار سيستم‬
‫‪2‬‬ ‫حداقل فشار مجاز سيستم‬
‫‪3‬‬ ‫حجم روغن مورد نياز‬
‫‪4‬‬ ‫دبي موجود در سيستم‬
‫‪5‬‬ ‫نوع سيال‬
‫‪6‬‬ ‫دماي سيستم‬

‫مدارهاي كاربردي آكوموالتور‬

‫‪Standby power source‬‬ ‫‪Traverse and clamp‬‬

‫‪75‬‬
 ‫‪Clamping‬‬ ‫‪Surge reduction‬‬

‫‪1-Increased speed‬‬
‫‪2-Safety device‬‬

‫با توجه به اینکه یک فاصله زمانی بین هر سیکل از کارکرد پمپ باعث افت فشار می گردد ‪ ،‬چنانچه خروج مقدار معینی از روغن‬
‫را در واحد زمان اندازه گیری نماییم ‪ ،‬مشخص می گردد خروج روغن از پمپ ‪ ،‬غیرخطی بوده و بنا به ساختار پمپ ‪ ،‬ممکن است‬
‫بصورت سینوسی ‪ ،‬مربعی و یا دنده اره ای باشد‪ .‬با استفاده از آکوموالتور می توان این جریان غیر خطی را به جریان مستقیم‬
‫تبدیل کرد‪ ( .‬کاری که خازن در سیستم های الکترونیک انجام می دهد‪).‬‬
‫کارکرد مداوم پمپ باعث افزایش استهالک آن ودر نتیجه بعد از مدتی سبب کاهش راندمان پمپ می گردد ‪ ،‬بنابر این با توجه به‬
‫هزینه های سنگین تعمیرات و نگهداری پمپها ‪ ،‬استفاده از آکوموالتور بعنوان منبع ذخیره انرژی ‪ ،‬عاقالنه ومقرون به صرفه‬

‫‪76‬‬
 ‫خواهد بود‪ .‬در این حالت وقتی فشار سیستم تا اندازه معینی باال رفت ‪ ،‬یک سوپیچ فشار می تواند پمپ را خاموش کرده وتا زمانی‬
‫که فشار به حداقل نرسیده است ‪ ،‬آکوموالتور روغن مورد نیاز سیستم را تامین نماید‪.‬‬
‫در بعضی سیستم ها ضرباتی که از برگشت جکها و یا نیروهای خالف جهت سیستم هیدرولیک وارد می گردد ‪ ،‬چنانچه کنترل و دفع‬
‫نشوند باعث وارد امدن صدمه به سیستم می شوند که جهت جلوگیری از این ضربات ‪ ،‬از خاصیت االستیسیته آکوموالتور که در اثر‬
‫قابلیت فشرده شدن گاز ازت یا خاصیت جمع شدن فنر بوجود آمده است استفاده شده و می توان هجوم روغن را کنترل نمود‪.‬‬

‫لذا آکوموالتور در سیستم های هیدرولیک گاهی برای ذخیره انرژی و استراحت پمپ ‪ ،‬و گاهی جهت جلوگیری از شوکهای حرکتی‬
‫و گاهی نیز برای ایجاد پیوستگی جریان مورد استفاده قرار می گیرد‪ .‬مثال استفاده از آکوموالتور در مسیر گیج های کنترل فشار‬
‫سیستم‪.‬‬
‫آکوموالتورها ممکن است از نوع هیدروپنوماتیک ویا فنردار و گاهی نیز از نوع پیستونی باشند‪.‬‬
‫آکوموالتور نوع هیدروپنوماتیک دارای قسمتهایی بشرح زیر است‪:‬‬

‫‪ – 4 ،‬سوپاپ گاز ازت‬ ‫‪ – 1‬بدنه فوالدی ‪ – 2 ،‬سوپاپ ورود و خروج روغن ‪ – 3 ،‬تیوپ ازت‬

‫بدنه آکوموالتور از فوالد و به شکل کپسول تهیه می گردد‪ ،‬در قسمت فوقانی کپسول سوراخی به اندازه عبور یک سوپاپ گاز‬
‫مشابه سوپاپ تیوپ اتومبیل ‪ ،‬ایجاد می گردد و در قسمت تحتانی کپسول نیز ‪ ،‬یک سوراخ بزرگتر جهت وارد کردن تیوپ بداخل‬
‫آکوموالتور وجود دارد ‪ .‬بعد از نصب تیوپ گاز در داخل کپسول ‪ ،‬سوپاپ روغن و متعلقات مربوط به آن بصورت کامال آببندی‪ ،‬به‬
‫قسمت تحتانی کپسول پیچ می شوند ‪ .‬سپس توسط گاز ازت که از نظر خواص شیمیایی مناسب اینکار می باشد ‪ ،‬تحت فشار معینی‬
‫که بستگی به سایز آکوموالتور دارد شارژ می گردد‪ .‬وقتی که تیوپ گاز ‪ ،‬پر شده و افزایش حجم می دهد ‪ ،‬قسمت پهن سوپاپ که‬
‫در زیر تیوپ قار گرفته است ‪ ،‬فنر سوپاپ را جمع کرده و در نتیجه سوپاپ بسته می شود‪.‬در زمان بهره برداری از آکوموالتور ‪،‬‬
‫وقتی که روغن به زیر سوپاپ رسیده و با مقاومت گاز ازت داخل تیوپ مواجه می گردد ‪ ،‬اگر توان پمپ به حدی بود که بتواند بر‬
‫مقاومت گاز غلبه نماید ‪ ،‬روغن وارد کپسول شده و تا جایی که بتواند ‪ ،‬تیوپ را فشرده می سازد‪ .‬ولی اگر توان هیدرولیکی در‬
‫حدی نباشد که بر فشار اولیه گاز غلبه کند ‪ ،‬روغن وارد کپسول نخواهد شد‪ .‬در آکوموالتورهای پیستونی و یا فنری ‪ ،‬بجای تیوپ‬
‫گاز از پیستون و فنر استفاده می شود که با توجه به حجیم بودن اینگونه آکوموالتورها که باعث محدویت کاربرد شده و نیزبدلیل‬
‫هزینه باال و راندمان کم ‪ ،‬مقبولیت چندانی ندارند‪.‬‬
‫فشردگی تیوپ ‪ ،‬باعث کاهش حجم گاز و در نتیجه افزایش فشار یا انرژی پتانسیل آن می گردد ‪ .‬تا زمانی که فشار روغن بیشتر از‬
‫نیروی پتانسیل گاز است سوپاپ روغن باز بوده و تیوپ ‪ ،‬بصورت جمع شده باقی می ماند ولی به محض اینکه کوچکترین افت‬
‫فشاری در روغن حاصل شود ‪ ،‬نیروی مخالف ‪ ،‬که انرژی پتانسیل گاز فشرده است باعث تخلیه روغن به سمت بیرون کپسول می‬
‫شود‪ .‬و اگر روند نزولی فشار روغن ادامه داشته باشد ‪ ،‬تخلیه روغن نیز ادامه می یابد و نهایتا فشار گاز به مقدار اولیه رسیده و‬
‫مجددا سوپاپ ورود و خروج روغن را می بندد‪.‬‬

‫‪77‬‬
‫عملکرد آکوموالتورهای الستیکی و پیستونی‬

‫گهاي ديناميكي‬

‫در آکوموالتورهای نوع پیستونی می توان از مخزن گاز کمکی نیز استفاده کرد‪.‬‬

‫‪78‬‬
 ‫تنظیم و نگهداری آکوموالتور ‪ :‬شارژ اولیه‬
‫قبل از شارژ اولیه گاز ‪ ،‬سطح داخلی آکوموالتور را روغنکاری نمایید‪ .‬و از باز بودن مسیر روغن داخل آکوموالتور اطمینان‬
‫حاصل کنید‪ .‬شارژ بیش از حد ویا کمتر از حد معمول ‪ ،‬می تواند باعث صدمه دیدن آکوموالتور و سیستم گردد ‪ ،‬مثال فشار‬
‫بیش از حد گاز باعث افزایش حجم کیسه الستیکی شده و در نتیجه با تنظیمات سیستم همخوانی نداشته باشد ویا باعث ترکیدن‬
‫کیسه و ایجاد خسارت شود ‪ ،‬از طرفی نیز تخلیه روغن را نیز بامشکل روبرو خواهد کرد ‪ ،‬هم چنین باعث خستگی فنر سوپاپ‬
‫می شود‪ .‬واگر چنانچه شارژ اولیه کمتر از حد مجاز باشد باعث گرم شدن وآسیب دیدن سیستم خواهد شد‪ .‬و درصورتی که‬
‫فشار اولیه وجود نداشته باشد ‪ ،‬سبب از کارافتادن آکوموالتور می گردد‪.‬‬
‫جدول توصیه شده برای مقدار شارژ گاز ازت‪:‬‬

‫‪Table 2 - Maximum recommended accumulator flow rates‬‬

‫‪Gpm at 3,000 psi‬‬
‫‪Bladder‬‬
‫‪Piston‬‬ ‫‪Bladder‬‬
‫‪bore, in.‬‬ ‫‪capacity‬‬ ‫‪Piston Standard High-flow‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1 qt‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪1 gal‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2.5 gal‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪600‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪1,200‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪600‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪larger than 2.5 gal 2,000‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪600‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪3,400‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪600‬‬

‫سئوال ‪:‬‬
‫‪ – 1‬مناسبترین نقطه جهت نصب آکوموالتور بعنوان " ضربه گیر " کدام است؟‬
‫‪ - 2‬مناسبترین نقطه جهت نصب آکوموالتور بعنوان " منبع ذخیره " انرژی کدام است؟‬

‫‪ - 3‬مناسبترین نقطه جهت نصب آکوموالتور بعنوان " ایجاد کننده جریان مستقیم " کدام است؟‬

‫‪79‬‬
 ‫طراحي و آنالیز مدار‬

‫طرا طراحي و آنالیز مدارهاي هیدرولیك از فنوني است كه نیاز به درك عمیق و شناخت كامل اجزاء و المانهاي هیدرولیك دارد‪.‬‬
‫طراح با شناخت نحوه كاركرد عناصر مختلف و نحوه ارتباط آنها با توجه به نیاز سیستم مدار مناسب را طراحي مینماید‪.‬‬
‫معموال براي یك عملكرد خاص میتوان چندین طرح مختلف ارائه نمود‪ .‬طراحان مجرب با شناخت كاملي كه از مدارهاي متداول‬
‫هیدرولیك دارند‪ ،‬اقدام به طراحي سیستمهاي جدید مینمایند‪ .‬معموال مدارها به دو گروه مدارهاي متداول و مدارهاي خاص طبقه‬
‫بندي میشوند‪ .‬تسلط به مدارهاي پایه راهگشاي طراحي مدارهاي پیچیده میباشد‪.‬‬

‫حي و آنالیز مدار طراحي و آنالیز مدار‬

‫الف) مدارهاي متداول (پایه)‬

‫كنترل حركت سیلندر یككاره‬ ‫‪‬‬

‫كنترل حركت سیلندر دوكاره‬ ‫‪‬‬

‫كنترل سرعت از طریق جریان ورودي‬ ‫‪‬‬

‫كنترل سرعت از طریق جریان خروجي‬ ‫‪‬‬

‫مدار بي بار كننده پمپ‬ ‫‪‬‬

‫مدار سوئیچ فشاري‬ ‫‪‬‬

‫سیستم هیدرولیك دو پمپي‬ ‫‪‬‬

‫سیلندر هیدرولیك همراه با كانترباالنس‬ ‫‪‬‬

‫حركت ترتیبي سیلندرهاي هیدرولیك‬ ‫‪‬‬

‫مدار قفل كن سیلندر‬ ‫‪‬‬

‫مدار رفت و برگشت اتوماتیك سیلندر‬ ‫‪‬‬

‫‪80‬‬
 ‫حركت سینكرون سیلندرهاي هیدرولیك‬ ‫‪‬‬

‫راه اندازي هیدروموتور‬ ‫‪‬‬

‫سیستم ترمز هیدروموتور‬ ‫‪‬‬

‫مدار تامین كننده دو سطح فشار كنترلي‬ ‫‪‬‬

‫مدار شامل فلودیوایدر‬ ‫‪‬‬

‫مدار شیر یكطرفه‬ ‫‪‬‬

‫و‪...‬‬ ‫‪‬‬

‫ب) مدارهاي خاص‬

‫مدار شامل شیرهاي پروپورشنال و سروو‬ ‫‪‬‬

‫مدار متشكل از چند پمپ‬ ‫‪‬‬

‫مدار سیستم انتقال قدرت هیدروستاتیك‬ ‫‪‬‬

‫مدار هیدرولیك شامل آكوموالتور‬ ‫‪‬‬

‫و‪..‬‬ ‫‪‬‬

‫مدار سیستم لودر‬

‫‪81‬‬
 ‫مدار سیستم وینچ‪:‬‬

‫مدارسیستم چوب خرد کن‪:‬‬

‫‪82‬‬
 ‫مبدل هاي حرارتي (كولر و هیتر)‬

‫كولر روغن‪:‬‬
‫افزایش غیر مجاز درجه حرارت باعث اكسیداسیون روغن هیدرولیك و نازك شدن بیش از حد فیلم روغن میگردد‪ .‬نتیجه این‬
‫امر خرابي سیلینگها و قطعات متحرك میباشد‪ .‬هنگامیكه مخزن و خطوط لوله نتوانند كل حرارت تولید شده در سیستم را دفع‬
‫نمایند‪ ،‬باید با استفاده از كولر نرخ دفع حرارت را افزایش داد‪.‬‬
‫كولر هاي روغن در دو نوع هوائي و آبي متداول میباشد‪.‬‬
‫هیتر‪:‬‬
‫در بعضي از كاربردها كه دماي كاركرد سیستم پائین میباشد به منظور رسیدن ویسكوزیته سیال به حد مناسب از گرمكن یا هیتر‬
‫استفاده میشود‪.‬‬
‫فاكتورهاي اصلي انتخاب مبدلهاي حرارتي‪:‬‬

‫تعیین گرماي واقعي تولید شده در مدت یك دقیقه از سیكل كاري‬ ‫‪‬‬

‫تعیین دماي مناسب كاركرد‬ ‫‪‬‬

‫تعیین دبي و دماي ورودي سیال خنك كننده براي كولرهاي آبي و تعیین ظرفیت فن مناسب براي كولر هاي هوائي‬ ‫‪‬‬

‫‪83‬‬
 ‫سيلينگهاي ديناميكي‬

‫سيلينگهاي ديناميكي بين سطوح قطعاتي كه نسبت به هم داراي حركت ميباشند قرار گرفته و نشتي و روانكاري‬
‫را كنترل مينمايد‪ .‬در بسياري از موارد طراحي سيلينگها به گونه اي است كه از ورود ذرات اضافي و مواد‬
‫خارجي نيز جلوگيري بعمل مي آورد‪.‬‬

‫انواع سيلينگها‪:‬‬
‫ارينگها‬ ‫‪‬‬

‫پكينگهاي فشاري ‪ U‬شكل‬ ‫‪‬‬

‫پكينگهاي فشاري ‪ V‬شكل‬ ‫‪‬‬

‫نجاني (‪ L‬شكل)‬
‫پكينگهاي فشاري ف‬ ‫‪‬‬

‫‪84‬‬
 ‫‪Type‬‬ ‫‪Shape‬‬
‫نوع‬ ‫شکل‬

‫‪U-shaped Packing‬‬

‫پکینگ‪u‬‬

‫‪V-shaped Packing‬‬

‫پکینگ‪v‬‬

‫‪L-shaped Packing‬‬

‫پکینگ‪L‬‬

‫‪O-ring‬‬

‫اورینگ‬

‫شدت جریان و فشار روغن در سیستم هیدرولیک بخصوص در محل اتصاالت و یا شفت ها و پیستونها باعث خروج روغن به‬
‫سمت بیرون و یا باعث از بین رفتن فشار در درون تجهیزات می گردد که در حالت اول به آن نشت خارجی و در حالت دوم نشت‬
‫داخلی اطالق می گردد‪ .‬برای از بین بردن این نقیصه از وسایل آببندی به شکل های گوناگون استفاده می شود که کاسه نمد ها ‪،‬‬
‫اورینگ ها ‪ ،‬پکینگ ها و گلندهای فلزی والستیکی از آن جمله اند‪ .‬استفاده از روغن هیدرولیک سالم و تمیز وبا مشخصات‬
‫توصیه شده ‪ ،‬در جلوگیری از کاهش عمر آنها ‪ ،‬یکی از عوامل تعیین کننده است‪.‬‬

‫‪85‬‬
 ‫دمونتاژ و نصب مجدد این عناصر نیاز به تجربه و ابزار آالت خاصی دارد که در صورت انجام صحیح کار ‪ ،‬می توان از دوباره‬
‫کاری و یا خسارت به ماشین جلوگیری نمود‪.‬‬
‫باتوجه به تلرانس ابعاد سیل ها که معموال کمتر از ‪ 0.05‬میلی متر می باشد ضمن داشتن تجربه و ابزار ‪ ،‬داشتن صبرو دقت نیز‬
‫‪ ،‬درهنگام نصب این قطعات ‪ ،‬اهمیت ویژه ای دارد‪.‬‬

‫نکات مهم در باره سیل ها‪:‬‬

‫‪ - 1‬برای جلوگیری از تخریب زود هنگام سیل های الستیکی ‪ ،‬اوال ‪ :‬از روغن توصیه شده طراح استفاده شود ‪ .‬ثانیا‪ :‬هنگام‬
‫تعویض سیل ها از لوازم یدکی با مشخصات ارائه شده بوسیله طراح استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ - 2‬برای جکهای دو طرفه از پکینگهای دو طرفه و یا از دو پکینگ یک طرفه و در خالف جهت یکدیگر استفاده می شود و‬
‫اگر جهت نصب پکینگ دچار اشتباه شوید ‪ ،‬سیستم هیدرولیک عمل نخواهد کرد‪.‬‬
‫‪ - 3‬رینگها و پکینگها بعد از مدتی کارکرد ‪ ،‬بدلیل سایش مداوم با سطح داخلی سیلندر ‪ ،‬معیوب شده و خطوط ایجاد شده بر‬
‫سطح خارجی آنها ‪ ،‬سبب نشت داخلی سیلندر و نهایتا باعث از کار افتادن سیلندر می گردد‪ .‬برای افزایش طول عمر‬
‫رینگها و پکینگها رعایت اصول نگهداری سیستم های هیدرولیک اهمیت ویژه ای دارد‪.‬‬

‫سئوا ل‪:‬‬
‫‪ – 1‬کیفیت روغن مورد استفاده در سیستم چگونه بررسی می شود؟‬
‫‪ – 2‬علت به حداقل رسانیدن خم ها و زانویی ها در سیستم لوله کشی هیدرولیک چیست؟‬
‫‪ – 3‬در چه صورت می توان از وسایل آببندی نظیر نوار تفلون و یا کنف و خمیر برای آببندی لوله کشی هیدرولیک استفاده کرد؟‬

‫‪86‬‬
 ‫راه اندازی‪:‬‬

‫فالشینگ سیستمهاي نو‪:‬‬

‫در سیستمهای نو با وجود رعایت كلیه اصول ساخت‪ ،‬امکان حذف کامل مواد زائد نمی باشد‪ .‬بنابراین الزم است عملیات‬
‫فالشینگ به شرح ذیل قبل از راه اندازی انجام شود‪.‬‬

‫مسیرهایی به صورت موازی با مصرف کننده ها ایجاد کنید(موتورها ‪ ،‬سیلندرها و شیرهای کنترلی)‬ ‫‪‬‬

‫شیرهای گلویی را کامالً باز کنید ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫آکو موالتورها را از بقیه قسمتها جدا کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫در مسیر برگشت روغن ‪ 2‬سری فیلتر با نرخ فیلترینگ ‪ 125‬میكرون و ‪ 25‬میكرون به ترتیب قرار دهید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫سرعت فالشینگ ‪ m/sec5‬با روغن گرم ‪ C40‬است‬ ‫‪‬‬

‫زمان فالشینگ حداقل ‪ 40-50‬ساعت پیوسته میباشد‬ ‫‪‬‬

‫راه اندازي پمپ‪:‬‬

‫اگر خروجی پمپ به یک شیرراه دهنده وصل باشد و از آن طریق به مخزن وصل شود‪ ،‬هوای ورودی امکان خواهد داشت‬
‫تا به مخزن راه یابد‪ .‬ولی اگر خروجی آن به شیر کنترل فشار برود‪ ،‬از آنجا که پمپ های روغن‪ ،‬کمپرسور خوب هوا‬
‫نیستند‪ ،‬امکان خروج هوا نخواهد بود‪ .‬برای خروج هوا کافی است یکی از اتصاالت خروجی پمپ کمی شل بسته شود تا‬
‫هوا بیرون برود‪.‬‬
‫‪ :Pump priming‬عمل پر کردن اولیه پمپ توسط روغن را گویند‪ .‬پمپی که ‪ prime‬نشده است ممکن است کاویته‬
‫شود و یا به علت کمی روانساز خراب شود‪.‬‬
‫هنگام راه اندازی پمپ های هیدرولیک موارد ذیل را جهت رسیدن روغن به اجزاء در نظر بگیرید‪:‬‬

‫‪87‬‬
 ‫شیرهای کشویی در ورودی و خروجی پمپ ها را باز کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫از طریق پورت ‪ drain‬پمپها را از روغن پر کنید و در غیر اینصورت از طریق لوله تغذیه این کار را انجام دهید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫شیرهای فشار شکن مربوط به لوله تغذیه در حالت تخلیه قرار بگیرد‪ .‬پمپها باید بدون بار شروع بکار نمایند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫موتور الکتریکی را به صورت پالسی روشن نمائید تا راه اندازی پمپ به صورت مطمئن انجام شود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫راه اندازي سیلندر‪:‬‬

‫در راه اندازي سیلندرهاي نو به یاد داشته باشید كه هواي محبوس در سیلندر باید خارج شود‪ .‬خروج هوا معموال پس از چند‬
‫بار حركت به جلو و عقب انجام میشود‪ .‬تا زماني كه هوا در سیلندر محبوس باشد امكان حركت ناگهاني و ناخواسته وجود‬
‫دارد‪ .‬بعضي از سیلندرها داراي پیچ هوا گیري هستند‪ .‬توسط این پیچ به راحتي هواي داخل سیلندر خارج میشود‪.‬‬

‫‪88‬‬
 ‫اندازه گیري (فشار‪-‬دبي و دما)‬

‫فشار‪ ،‬دبي و دما سه مشخصه اصلي سیستم هیدرولیك میباشند كه در شرائط كاركرد معمول و در زمان سرویس و عیب یابي حائز‬
‫اهمیت میباشند‪.‬‬
‫فشار سنج‪:‬‬
‫‪ Bourdon‬متداولترین نوع‬ ‫فشار در كلیه نقاط سیستم هیدرولیك توسط فشار سنج قابل اندازه گیري میباشد‪ .‬فشار سنج نوع‬
‫بوده كه علیرغم سادگي و ارزان بودن قادر به نشان دادن كلیه محدوده فشارها میباشد‪.‬‬

‫رنج فشار متداول براي فشارسنجها در جدول زیر بر حسب ‪ bar‬نشان داده شده است‪:‬‬

‫‪0-40‬‬ ‫‪0-60‬‬ ‫‪0-100‬‬ ‫‪0-160‬‬ ‫‪0-250‬‬ ‫‪0-315‬‬ ‫‪0-400‬‬

‫‪89‬‬
 ‫دبي سنج ‪:‬‬

‫معموال از دبي سنج جهت اندازه گیري مقدار سیال ارسالي به عملگرها توسط پمپ استفاده میشود‪ .‬مقدار دبي معموال بر‬
‫حسب‪ lit/min‬و ‪ gal/min‬بیان میشود‪.‬‬

‫تعیین دبي پمپ بدون دبي سنج‪:‬‬

‫در مورد پمپ های کوچک خط تخلیه فشارشکن به مخزن را جدا نموده سپس تکه ای شلنگ کوتاه به خروجی مذکور متصل‬
‫نمائید‪ .‬سر آزاد این شلنگ را به داخل یک سطل مدرج وارد نمائید و با اندازه گیری زمان‪ ،‬دبی را محاسبه نمود‪ .‬برای مثال‬
‫اگر در زمان ‪ 15‬ثانیه ‪ 10‬لیتر روغن داخل سطل ریخته شود‪ ،‬در زمان ‪ 60‬ثانیه یا یک دقیقه ‪ 40‬لیتر خواهد ریخت‪ .‬در نتیجه‬
‫دبی پمپ ‪ 40‬لیتر بر دقیقه می باشد‪.‬‬

‫دما سنج‪:‬‬

‫دماي سیال معموال در مخزن اندازه گیري میشود تا میزان گرماي تولیدي و ذخیره شده در سیستم قابل مشاهده باشد‪ .‬براي آنكه‬
‫ویسكوزیته روغن حفظ شود و قطعات مختلف سیستم آسیب نبینند دماي روغن نباید از ‪ 50‬تا ‪ 60‬درجه سانتي گراد بیشتر‬
‫شود‪.‬‬

‫بررسي خطاهاي احتمالي نصب‬

‫قبل از راه اندازي سیستم هیدرولیك الزم است نصب صحیح المانهاي مدار چك شوند‪ .‬گاهي نصب نادرست یك قطعه باعث‬
‫ایجاد خرابي هاي غیر قابل جبران میشود‪ .‬براي مثال نصب اشتباه شیرهاي یكطرفه باعث فشار سازي در سیستم میشود‪.‬‬
‫در صورتي كه این شیر قبل از شیر كنترل فشار به صورت نادرست نصب شود‪ ،‬امكان تركیدن لوله ارتباطي وجود دارد‪.‬‬

‫‪90‬‬
 ‫صحیح‬

‫غلط‬

‫صحیح‬ ‫غلط‬

‫‪91‬‬
 ‫طول شلنگها وطراحی‬
‫نصب بگونه ای باشد که‬
‫کوتاه بودن شلنگ باعث‬ ‫ایجاد کشش و خمش تند‬
‫کشش و ایجاد تنش در‬ ‫ننماید‬
‫شلنگ شده است‬

‫طراحی غلط باعث ایجاد‬

‫زاویه قائمه شده است‬

‫‪92‬‬
 ‫عیب یابی در سیستم های هیدرولیک‬
‫عیب یابی علمی در سیستم های هیدرولیک در ‪ 5‬جدول ‪ ،‬خالصه شده است که می توان با مراجعه به آن براحتی عیوب مشترک در‬
‫انواع سیستم ها را تشخیص و سپس رفع عیب نمود‪.‬‬
‫بسیاری از عیوب در سیستم های هیدرولیک دارای عالئم مشابه می باشند‪ .‬برای مثال افت تدریجی یا ناگهانی در فشار‬
‫باعث کاهش قدرت یا سرعت سیلندر می شود‪ .‬گاهی ممکن است سیلندر هیدرولیک زیر بار متوقف شود و اصالً حرکت‬
‫نکند‪ .‬اغلب کاهش قدرت با افزایش صدا در پمپ همراه میباشد‪ ،‬مخصوصاً در زمان هایی که در سیستم فشار سازی می‬
‫شود و این فشار به پمپ منتقل می گردد‪ .‬در عیب یابی سیستم های هیدرولیک ساده‪ ،‬اجزاء اصلی شامل پمپ‪ ،‬شیر‬
‫فشارشکن‪ ،‬شیر کنترل جهت یا سیلندر ممکن است ایراد داشته باشند و الزم است جهت سرویس تکنسین با تجربه اقدام‬
‫نماید‪.‬‬

‫اغلب اشکاالت موجود در هیدرولیک دراثر آلودگی روغن ایجاد می گردد‪.‬مثال آلودگی روغن سبب گرفتگی در خط مکش شده و‬
‫درنتیجه باعث کاویتاسیون و یا چسبندگی اسپول های شیرها گردد ‪ .‬کاویتاسیون تاثیر مخربی بر سطوح داخلی پمپها و چسبندگی‬
‫اسپول نیز ‪ ،‬بر سوختن کویل مگنتها موثر خواهد بود‪ .‬از طرفی نیز ‪ ،‬سفت نبودن اتصاالت مدار ‪ ،‬باعث ورود هوا بداخل روغن شده‬
‫و ضمن کاهش راندمان سیستم ‪،‬به عامل آغاز تخریب تجهیزات هیدرولیکی تبدیل شود‪.‬‬
‫اشکاالت عمومی سیستم های هیدرولیکی ‪:‬‬

‫کمبود فشار‬ ‫‪‬‬

‫کمبود دبی‬ ‫‪‬‬

‫زوزه پمپ‪ ،‬سر و صدا و ارتعاشات‬ ‫‪‬‬

‫حرارت بیش از حد‬ ‫‪‬‬

‫حرکات غلط عمل کننده ها‬ ‫‪‬‬

‫استهالک سریع قطعات‬ ‫‪‬‬

‫عیب یابي به معناي یافتن مشكل سیستم بوده و باید طي یك روند منطقي جهت شناسایي قسمت معیوب‪ ،‬اشكاالت به صورت‬
‫مشخص لیست شوند‪.‬‬

‫کاویتاسیون‪:‬‬
‫یکی از پدیده های ناخواسته و مضر در سیستم های هیدرولیک کاویتاسیون می باشد‪.‬اکثر اوقات کاویتاسیون در خط‬
‫مکش بوجود می آید‪ .‬وقتی که کاویتاسیون اتفاق می افتد ‪ ،‬فشارمایع تاحد فشار محیط کاهش می یابد و بدین شکل ایجاد‬
‫حفره های مکشی در داخل مایع می نماید‪ .‬و در نقطه ای که فشار افزایش می یابد ‪ ( ،‬داخل پمپ ) ‪ ،‬این حباب ها از‬
‫درون منفجر می شوند‪ .‬این عمل باعث افزایش شدید فشار و دما تاحدود ‪ 1100‬درجه سانتی گراد می شود‪ .‬انفجار حبابها‬
‫و هم چنین افزایش دما باعث فرسایش شدید قطعات سیستم می گردد‪.‬‬

‫‪93‬‬
 ‫کاویتاسیون می تواند به دلیل‪:‬‬
‫‪ -‬شتاب دادن به مایع هیدرولیک در پشت شیرهای خفه کن و یا وجود اب یا هوا در داخل سیستم باشد‪.‬‬
‫‪ -‬افزایش مقاومت در مسیر مکش سیستم نیز می تواند باعث کاویتاسیون گردد‪.‬‬
‫‪ -‬قطردهانه مکش به اندازه کافی نباشد‪.‬‬
‫‪ -‬شیلنگ ورودی روغن صدمه دیده و ‪ 2‬پوسته شده باشد‪.‬‬
‫‪ -‬فیلتر خط مکش کامال اشباع شده باشئ‬
‫‪ -‬ویسکوزیته روغن بیش از حد مجاز باشد‪.‬‬
‫‪ -‬سیستم تنفس مخزن روغن دچار اختالل شده باشد‪.‬‬

‫مراحل انجام عیب یابي‬

‫بررسي دستورالعمل تعمیر و نگهداري‬
‫بررسي تاریخچه تعمیر و نگهداري‬
‫انجام بازدید اولیه‬
‫بررسي و تهیه لیست ایرادات مشاهده شده‬
‫محاسبات اولیه‬
‫تعیین عوامل كلي مشكل‬
‫تعیین عوامل اختصاصي بروز مشكل‬
‫انجام آزمایشات مختلف‬
‫قبل از شروع به عیب یابی در بخش مکانیک هیدرولیک ‪ ،‬سعی شود از سالم بودن بخش الکتریکی سیستم ‪ ،‬مطمئن شوید‪.‬‬

‫‪94‬‬
 ‫رفع عیب از طریق جدول ‪1‬‬
‫عالئم اختصاری مربوط به چگونگی رفع عیب‪:‬‬
‫‪ – 1 – A‬فیلترها کثیف شده اند‪ -2 .‬خط مکش گرفتگی دارد‪ - 3 .‬سوپاپ تهویه مخزن کثیف است‪ - 4 .‬روغن هیدرولیک کثیف‬

‫است‪ – 5 .‬پمپ یا موتور مناسب سیستم نیست ‪ – 6 .‬پمپ یا موتور نیاز به تعمیراساسی دارد‪ – 7 .‬روغن هیدرولیک سرد است‪.‬‬

‫‪ – 1 – B‬اتصاالت خط مکش سفت نیستند‪ – 2 .‬روغن به اندازه کافی در مخزن موجود نیست‪ – 3 .‬سیستم نیاز به هواگیری دارد‪.‬‬

‫‪ – 4‬کاسه نمد شفت پمپ باید نشتی دارد‪ – 5 .‬شفت پمپ خوردگی دارد‪.‬‬

‫‪ – 1 – C‬یونیت باید تراز شود و سیل ها ‪ ،‬بیرینگ ها و کوپلینگ کنترل گردند‪.‬‬

‫‪ – 1 – D‬با نصب فشار سنج ‪ ،‬فشار را در محدوده مجاز تنظیم کنید‪.‬‬

‫‪ - 1 – E‬نیاز به تعمیر یا تعویض دارد‪.‬‬

‫صدای اضافی‬
‫جدول ‪1‬‬ ‫‪Excessive noise‬‬

‫صدای اضافی در شیر تخلیه‬ ‫صدای اضافی در موتور‬ ‫صدای اضافی در پمپ‬

‫تنظیم نبودن رلیف ولو‬ ‫ناهمراستایی کوپلینگ‬ ‫کاویتاسیون‬

‫‪D‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪A‬‬

‫فرسودگی نشیمنگاه یا پاپت شیر‬ ‫خرابی کوپلینگ‬ ‫وجود هوا در روغن‬

‫‪E‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪B‬‬

‫ناهمراستایی کوپلینگ‬

‫‪C‬‬

‫فرسودگی پمپ‬

‫‪E‬‬

‫‪95‬‬
 ‫رفع عیب از طریق جدول ‪2‬‬
‫‪ – 1 – A‬فیلترها کثیف شده اند‪ -2 .‬خط مکش گرفتگی دارد‪ - 3 .‬سوپاپ تهویه مخزن کثیف است‪ - 4 .‬روغن هیدرولیک کثیف‬

‫است‪ – 5 .‬پمپ یا موتور مناسب سیستم نیست ‪ – 6 .‬پمپ یا موتور نیاز به تعمیراساسی دارد‪ – 7 .‬روغن هیدرولیک سرد است‪.‬‬

‫‪ – 1 – B‬اتصاالت خط مکش سفت نیستند‪ – 2 .‬روغن به اندازه کافی در مخزن موجود نیست‪ – 3 .‬سیستم نیاز به هواگیری دارد‪.‬‬

‫‪ – 4‬کاسه نمد شفت پمپ باید نشتی دارد‪ – 5 .‬شفت پمپ خوردگی دارد‪.‬‬

‫‪ – 1 – C‬یونیت باید تراز شود و سیل ها ‪ ،‬بیرینگ ها و کوپلینگ کنترل گردند‪ - 2.‬کلیه الزامات مکانیکی رعایت گردد‪– 3 .‬‬

‫باراضافی به سیستم تحمیل نشده باشد‪.‬‬

‫‪ – 1 – D‬با نصب فشار سنج ‪ ،‬فشار را در محدوده مجاز تنظیم کنید‪.‬‬

‫‪ - 1 – E‬نیاز به تعمیر یا تعویض دارد‪.‬‬

‫‪ - 1 – F‬در صورت تغییر ویسکوزیته ‪ ،‬بایستی روغن سیستم تعویض شود‪ – 2 .‬مقدار روغن کنترل ودر صورت نیاز ‪ ،‬تاحدالزم‬

‫به آن اضافه شود‪.‬‬

‫‪ – 1 – G‬کولرروغن را تمیز کنید‪ – 2 .‬کنترل ولو کولر اشکال دارد‪ – 3 .‬کولر نیاز به تعویض دارد‪.‬‬
‫جدول ‪2‬‬ ‫حرارت بیش از حد‪:‬‬

‫داغ شدن روغن‬ ‫داغ شدن رلیف ولو‬ ‫داغ شدن موتور‬ ‫داغ شدن پمپ‬

‫فشار بیش از حد سیستم‬ ‫دراثرداغ شدن روغن‬ ‫دراثرداغ شدن روغن‬ ‫دراثرداغ شدن روغن‬

‫به ستون ‪ 4‬مراجعه شود‬ ‫به ستون ‪ 4‬مراجعه شود‬ ‫به ستون ‪ 4‬مراجعه شود‬ ‫به ستون ‪ 4‬مراجعه شود‬

‫بسته بودن رلیف ولو‬ ‫تنظیم نبودن رلیف ولو‬ ‫بسته بودن رلیف ولو‬ ‫کاویتاسیون‬

‫‪D‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪C‬‬

‫کثیف بودن روغن‬ ‫خرابی ولو‬ ‫باربیش ازحد‬ ‫وجود هوا در روغن‬

‫‪F‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪B‬‬

‫نامناسب بودن ویسکوزیته‬ ‫خرابی موتور‬ ‫بسته بودن رلیف ولو‬

‫‪F‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪D‬‬

‫اشکال در سیستم خنک کن‬ ‫باربیش ازحد‬

‫‪G‬‬ ‫‪C‬‬

‫خرابی عناصر سیستم‬ ‫خرابی پمپ‬

‫‪E‬‬ ‫‪E‬‬

‫‪96‬‬
 ‫رفع عیب از طریق جدول ‪3‬‬
‫‪ – 1 – A‬فیلترها کثیف شده اند‪ -2 .‬خط مکش گرفتگی دارد‪ - 3 .‬سوپاپ تهویه مخزن کثیف است‪ - 4 .‬روغن هیدرولیک کثیف‬

‫است‪ – 5 . .‬پمپ یا موتور نیاز به تعمیراساسی دارد‪.‬‬

‫‪ – 1 – B‬اتصاالت خط مکش سفت نیستند‪ – 2 .‬سیستم نیاز به هواگیری دارد‪.‬‬

‫‪ – 1 – C‬پمپ اشکال دارد‪ – 2 .‬کوپلینگ نیاز به تراز ویا تعویض دارد‪.‬‬

‫‪ – 1 – D‬نیاز به تعمیر یا تعویض دارد‪.‬‬

‫‪ – 1 – E‬نیاز به تنظیم دارد‪.‬‬

‫‪ – 1 – F‬وضعیت کنترل های دستی چک شود‪ – 2 .‬مدارهای الکتریکی سولونوئید ولوها چک شود‪.‬‬

‫‪ – 1 – G‬دور معکوس است‪.‬‬

‫‪ – 1 – H‬ازپمپ مناسب استفاده شود‬

‫جدول ‪3‬‬
‫دبی روغن درست نیست‬

‫جریان زیاد است‬ ‫جریان کم است‬ ‫جریان وجود ندارد‬

‫تنظیم غلط شیر کنترل دبی‬ ‫تنظیم غلط کنترل دبی‬ ‫روغن به پمپ نمی رسد‬

‫‪D‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪C‬‬

‫سایز پمپ صحیح نیست‬ ‫تنظیم غلط رلیف ولو‬ ‫موتور محرک پمپ کارنمی کند‬

‫‪H‬‬ ‫‪ E‬یا ‪F‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪ Rpm‬موتور پمپ صحیح نیست‬ ‫نشتی خارجی در سیستم‬ ‫جهت چرخش موتور غلط است‬

‫‪H‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪G‬‬

‫‪ Rpm‬موتور پمپ صحیح نیست‬ ‫وضعیت اهرم کنترل مسیر غلط است‬

‫‪H‬‬ ‫‪F‬‬

‫کل روغن از طریق رلیف ولوتخلیه می‬

‫خرابی هریک از عناصر سیستم‬
‫گردد‪.‬‬
‫‪E‬‬
‫‪D‬‬

‫پمپ خراب است‬

‫‪C‬‬

‫‪97‬‬
 ‫رفع عیب از طریق جدول ‪4‬‬

‫‪ – 1 – A‬فیلترها کثیف شده اند‪ -2 .‬روغن هیدرولیک کثیف است‪.‬‬

‫‪ – 1 – B‬اتصاالت خط مکش سفت نیستند‪ – 2 .‬روغن به اندازه کافی در مخزن موجود نیست‪ – 3 .‬سیستم نیاز به هواگیری دارد‪.‬‬

‫‪ – 1 – C‬آکوموالتور کنترل گردد‪ – 2 .‬ازت آکوموالتور شارژ گردد‪ – 3 .‬آکوموالتورتعویض یا تعمیر گردد‪.‬‬

‫‪ – 1 – D‬با نصب فشار سنج ‪ ،‬فشار را در محدوده مجاز تنظیم کنید‪.‬‬

‫‪ – E‬تعویض قطعات‬

‫فشار صحیح وجود ندارد‬

‫جدول ‪4‬‬

‫فشار زیاد‬ ‫فشار نامنظم‬ ‫فشار کم‬ ‫عدم وجود فشار‬

‫رلیف ولو باز است‬ ‫عدم وجود جریان‬

‫تنظیم رلیف ولو صحیح نیست‬ ‫وجود هوا در روغن‬
‫به چارت ‪ 3‬ستون ‪ 2‬و ‪1‬‬ ‫به چارت ‪ 3‬ستون ‪ 1‬مراجعه‬
‫‪D‬‬ ‫‪B‬‬
‫مراجعه شود‬ ‫شود‬

‫رلیف ولوخراب است‬ ‫خرابی رلیف ولو‬ ‫فشارشکن تنظیم نیست‬

‫‪E‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪D‬‬

‫آلودگی روغن‬ ‫خرابی شیر کاهنده فشار‬

‫‪A‬‬ ‫‪E‬‬

‫آکوموالتور معیوب یا بیش از‬

‫خرابی عناصرسیستم‬
‫اندازه شارژشده است‬
‫‪E‬‬
‫‪C‬‬

‫خرابی عناصرسیستم‬

‫‪E‬‬

‫‪98‬‬
 ‫رفع عیب از طریق جدول ‪5‬‬

‫‪ – 1 – A‬ویسکوزیته روغن صحیح نیست‪ --2 .‬روغن هیدرولیک کثیف است‪ –3 . .‬روغن هیدرولیک سرد است‪. .‬‬

‫‪ – 1 – B‬تعمیرات الزامی است‪.‬‬

‫‪ – 1 – C‬تنظیم ‪ ،‬تعمیر ‪ ،‬یا تعویض‪.‬‬

‫‪ – 1 – D‬فیلترها کثیف شده اند‪ -2 .‬خط مکش گرفتگی دارد‪ - 3 .‬سوپاپ تهویه مخزن کثیف است‪.‬‬

‫‪ – 1 – E‬نیاز به تعمیر یا تعویض‪.‬‬

‫‪ – 1 – F‬مدارهای الکتریکی سولونوئید ولوها چک شود‪.‬‬

‫‪ – 1 - G‬نیاز به روانکاری دارد‪.‬‬

‫‪ - H‬از تجهیزات مناسب استفاده شود‪.‬‬

‫جدول ‪5‬‬ ‫اشکاالت کلی سیستم‬

‫سرعت بیش از حد است‬ ‫حرکت نامنظم است‬
‫جریان کم است‬ ‫فشار نامنظم است‬
‫به چارت ‪ 3‬ستون ‪ 3‬مراجعه‬ ‫به چارت ‪ 4‬ستون ‪ 3‬مراجعه‬
‫شود‬ ‫شود‬
‫ترانسدیوسر فیدبک معیوب‬ ‫وجود هوا در سیستم‬
‫است‬ ‫به چارت ‪ 1‬مراجعه شود‬
‫‪E‬‬
‫سروو تنظیم نیست یا بد‬ ‫روانکاری قطعات حرکتی‬
‫کارمیکند‬ ‫ماشین انجام نشده است‬
‫‪C‬‬ ‫‪G‬‬
‫بار بیش از اندازه است‬ ‫سیگنال های برقی نامنظمند‬
‫‪H‬‬
‫سروو تنظیم نیست یا بد‬
‫کارمیکند‬
‫‪F‬‬
‫ترانسدیوسر فیدبک معیوب‬
‫است‬
‫‪C‬‬
‫شیر سروو چسبیده است‬ ‫موتور یا سیلندر معیوب است‬
‫‪D‬‬
‫موتور یا سیلندر معیوب است‬
‫‪E‬‬
‫حرکت به کندی انجام میشود‬ ‫حرکت وجود ندارد‬
‫جریان کم است‬ ‫جریان یا فشار وجود ندارد‬
‫به چارت ‪ 4‬ستون ‪ 3‬مراجعه‬ ‫به چارت ‪ 3‬ستون ‪ 1‬مراجعه‬
‫شود‬ ‫شود‬
‫ویسکوزیته روغن زیاد است‬ ‫محدود کننده ها اشکال دارند‬
‫‪A‬‬ ‫‪E‬‬
‫کنترل فشار مناسب نیست‬ ‫محدودیت مکانیکی‬
‫به چارت ‪ 4‬مراجعه شود‬ ‫‪B‬‬
‫روانکاری قطعات حرکتی‬ ‫سیگنال به سروو نمی رسد‬
‫ماشین انجام نشده است‬ ‫‪F‬‬
‫‪g‬‬
‫سروو تنظیم نیست یا بد‬ ‫سروو تنظیم نیست‬
‫کارمیکند‬ ‫‪C‬‬
‫‪c‬‬
‫شیر سروو چسبیده است‬ ‫سروو کارنمی کند‬
‫‪D‬‬ ‫‪C‬‬
‫موتور یا سیلندر معیوب است‬
‫‪E‬‬ ‫‪E‬‬

‫‪99‬‬
 ‫آشنایی با سیستم هیدرولیک گریت کولر‬

‫‪1‬و‪2‬و‪ ، 3‬به منظور ایجاد حرکت رفت‬ ‫سیستم هیدرولیک گریت کولر واحد اول سیمان آبیک بعنوان عامل محرک گریت های‬

‫وبرگشتی منظم پلیتهای ردیف متحرک که به صورت یک در میان در کنار پلیتهای ثابت قرار گرفته اند و همچنین ایجاد قابلیت‬

‫کنترل برای هریک از گریت ها ‪ ،‬طراحی و نصب گردیده است‪.‬‬

‫تعاریف‪:‬‬

‫‪-1‬هدف سیستم گریت کولر ‪:‬ایجاد حرکت منظم و قابل کنترل پلیتهای گریت به سمت خروجی‪.‬‬

‫‪-2‬عناصر سیستم هیدرولیک گریت کولر‪:‬مجموعه ای متشکل از مخزن ‪ ،‬پمپ ‪ ،‬تجهیزات کنترلی ‪ ،‬وعملگرها‪.‬‬

‫‪ -‬مخزن‪:‬بعنوان منبع تامین ماده اصلی تحرک سیستم ‪ ،‬دارای ویژگی های خاص طراحی می باشد ‪ ،‬ازجمله محاسبه گنجایش با‬

‫توجه به مسافت و سایز لوله ها ‪ ،‬دبی مورد نیاز ‪ ،‬در صد مازاد مصرف‪ ،‬و همچنین نصب پلیتهای موج شکن جهت ایجاد‬

‫جریان آرام‪ 1800(.‬لیتر) ‪.‬‬

‫با توجه به اینکه این سیستم یک سیستم مدار بسته می باشد ‪ ،‬وجود هرگونه نشتی در کل مجموعه ‪ ،‬یک عیب محسوب می‬

‫گردد‪.‬از طرفی نیز بگونه ای طراحی شده است که می توان روغن سیستم را در داخل ان هم بصورت تشعشعی و هم به صورت‬

‫سیرکوالسیون‪ ،‬به درجه حرارت مناسب رساند‪.‬‬

‫افزایش دمای روغن ‪ ،‬قبل از استارت پمپ اصلی ‪ ،‬در شرایط هوای سرد و کاهش دمای روغن برگشتی ‪ ،‬بوسیله اویل کولر ‪،‬‬

‫در زمانی که روغن بیش از حد کرم شده باشد‪.‬‬

‫‪ -‬پمپ‪:‬‬

‫پمپ این سیستم از نوع پیستون محوری خود تنظیم می باشد که ‪2‬وظیفه بعهده دارد‪:‬‬

‫الف‪ -‬تثبیت جریان انتقالی ‪ :‬از انجایی که دبی روغن مورد نیاز در همه شرایط ‪ ،‬ثابت می باشد ‪ ،‬و حجم روغن انتقالی از شیر‬

‫اصلی به سیلندرها مقدار ثابتی باید باشد ‪ ،‬این پمپ از نوع دبی متغیر خود تنظیم انتخاب شده است‪.‬‬

‫ب‪ -‬جبران فشار ‪ :‬زمان تعویض جهت حرکت پیستون در انتهای کورس خود ‪ ،‬افت فشاری بوجود می اید که باعث حرکت نامنظم‬

‫عملگر خواهد شد لذا برای اینکه فشار هیدرولیک بیشتر از فشار کاری باشد از ‪ 2‬دستگاه پمپ استفاده گردیده است‪.‬‬

‫نکته قابل توجه در هیدرولیک اینست که بدانیم پمپ انتقال دهنده روغن است و ایجاد فشار نمی کند‪ .‬فشار بستگی به ‪ 2‬عامل دارد‬

‫که یکی ‪ ،‬توان پمپ و دیگری مقاومت نیروی مقابل جریان انتقالی پمپ است‪.‬‬

‫‪100‬‬
‫لذا با توجه به نیروی مقاومتی که در جهت دستیابی به هدف سیستم وجود دارد بایستی از الکتروموتور و پمپ بسیار بزرگی استفاده‬

‫می گردید که بدلیل محدودیتهایی که وجود داشته است از ‪ 2‬دستگاه الکتروموتور و پمپ برای این منظور استفاده شده است‪.‬‬

‫‪ -‬تجهیزات کنترلی‪:‬‬

‫‪ -‬سوئیچ ایمنی ‪ :‬برای افزایش ایمنی سیستم ‪ ،‬یک سویئچ برقی در پشت دستگیره شیر توپی قطع و وصل جریان روغن ورودی‬

‫پمپ قرار داده شده است که اگر اهرم دستگیره در وضعیت بسته قرار گیرد ‪ ،‬پمپ استارت نخواهد شد‪.‬‬

‫‪ -‬ترموستات ‪ :‬برای دستیابی به یک دمای مناسب روغن ‪ ،‬روغن از درون یک خنک روغن عبور می کند که چنانچه حرارت روغن‬

‫افزایش یابد این ترموستات عمل کرده و آب سرد را در داخل خنک کن به گردش در می آورد و زمانی که دمای روغن بحد مناسب‬

‫رسید ‪ ،‬ترموستات فرمان بسته شدن مسیر را می دهد ‪ ،‬وجریان اب سرد قطع می شود‪.‬‬

‫‪ -‬اندیکاتور کثیف شدن فیلتر ‪ :‬وقتی فیلتر در اثر آلودگی روغن که در طی زمان بهره برداری بوجود می آید ‪ ،‬دچار گرفتگی می‬

‫گردد ‪ ،‬فشار روغن در این نقطه افزایش می یابد که این افزایش نشان دهنده افزایش آلودگی روغن می باشد‪.‬‬

‫‪ -‬لیمیت سوئیچ‪ :‬جهت محدود کردن کورس حرکت رفت و برگشت شفت سیلندر از ‪ 2‬عنصر الکترونیکی برای هر گریت استفاده‬

‫شده است که فرمان تغییر مسیر روغن را به پایلوت (راه انداز) شیر اصلی می دهد‪.‬‬

‫‪ -‬ترموسوئیچ ‪ :‬یکی از این سوئیچهااگر دمای روغن به حداقل ممکن نرسد اجازه استارت موتور را نخواهد داد و دیگری ‪ ،‬در‬

‫هنگامی که حرارت روغن به حداکثر مجاز برسد و به هر دلیلی نتوان آنرا خنک نمود ‪ ،‬موتور را متوقف خواهد کرد‪.‬‬

‫مدار هیدرولیک گریت کولر‪:‬‬

‫نقشه هیدرولیک گریت کولر ‪ ،‬مسیر گردش روغن را هم در مدار قدرت و هم مدار فرمان و تجهیزات کنترلی را نشان می دهد‪.‬‬

‫با استارت پمپهای هیدرولیک ‪ ،‬روغن مورد نیاز از طریق مجرای سروو موتور که تعداد رفت و برگشت سیلندر را بوسیله آن تنظیم‬

‫می نمایند ‪ ،‬بطرف شیر اصلی حرکت می کند‪ .‬وقتی که شیر اصلی در حالت وسط قرار دارد ‪ ،‬مسیر ورودی شیر بسته بوده ‪ ،‬در‬

‫نتیجه برای جلوگیری از ایجاد صدمه ‪ ،‬سیفتی ولو ‪ sv2‬عمل کرده و روغن خروجی پمپ را به مخزن بازمی گرداند‪ .‬از طرفی نیز‬

‫فشار روغن خروجی پمپ به محض اینکه افزایش می یابد ‪ ،‬مقداری از این روغن بوسیله یک مسیر جداگانه ‪ ،‬به پشت سواش‬

‫پلیت بر می گردد و باعث کم شدن زاویه این پلیت و در نتیجه سبب کاهش دبی می شود‪.‬‬

‫در ادامه این وضعیت ‪ ،‬روغن منشعب از ورودی سرووموتور ‪ ،‬به سمت یک شیر کاهنده فشار ( ‪ )40.1.2‬منتقل می شود‪ ،‬و‬

‫تا وقتی که سلونوئید شیراصلی در وضعیت بدون بار قرار دارد ‪ ،‬روغن بداخل مخزن بازمی گردد‪.‬‬

‫به محض اینکه لیمیت سوئیچ پشت کالسگه سیگنالی به سلو نوئید ولو ارسال می کند ‪ ،‬این شیر که پایلوت یا راه انداز شیر اصلی‬

‫می باشد بنا به فرمانی که از لیمیت سوئیچ ‪ a‬یا ‪ b‬صادر شده باشد‪ ،‬اسپول پایلوت را بسمت چپ یا راست میراند ‪ ،‬در نتیجه یکی از‬

‫‪101‬‬
 ‫مسیر های رفت یا برگشت سلونوئید ولو جهت روغن پمپ و یک مسیر نیز جهت برگشت روغن از سمت مقابل باز می گردد ‪.‬‬

‫روغن خروجی از سلونوئید ولو وارد یک بلوک می گردد که دارای یک شیر یکطرفه و یک اورفیس قابل تنظیم است‪.‬‬

‫بدلیل اینکه روغن ‪ ،‬راحت ترین راه را انتخاب می کند ‪ ،‬از طریق شیر یک طرفه به سمت کانال محرک اسپول شیر اصلی جریان‬

‫می یابد ‪ ،‬که با این فشار شیر اصلی نیز بکار می افتد و مسیر روغن پمپ به یکی از دو سر سیلنر ‪ ،‬و هم چنین مسیر تخلیه روغن‬

‫از سمت دیگر سیلندر را به طرف مخزن باز می کند‪.‬‬

‫در صورتی که شیر اصلی در وضعیت ‪ b‬قرار گیردروغن پمپ از طریق شیر یک طرفه به پشت پیستون جریان یافته و باعث حرکت‬

‫‪ a‬قرار گیرد‬ ‫پیستون به سمت جلو می شود و روغن باالی پیستون نیز بطرف مخزن باز می گردد‪ .‬ولی چنانچه شیر در وضعیت‬

‫روغن پمپ به سمت باالی پیستون جاری شده و پیستون به طرف داخل سیلندر کشیده می شود‪ .‬در همین حال روغن پشت پیستون‬

‫نیز از طریق شیر متعادل کننده بطرف مخزن تخلیه می گردد‪.‬‬

‫به منظور متعادل کردن حرکت هردو سیلندر با یکدیگر ‪ ،‬یک انشعاب از مجرای کار شیر متعادل کننده به سمت ورودی جلوی سیلندر‬

‫ها کشیده شده است ‪ .‬در حالت اول در صورتی که هیچ فرمانی از لیمیت سوئیچ جهت جریان یافتن روغن نرسد ‪ ،‬روغن بوسیله‬

‫این شیر به سمت مخزن تخلیه و از افزایش فشار جلوگیری می نماید‪.‬‬

‫مهمترین نکته موجود در این مدار حالت ‪ b‬شیر اصلی است ‪ .‬در این وضعیت ‪ ،‬روغن از طریق مسیر ازاد بطرف باالی سیلندر‬

‫جاری می شود ولی بدلیل وجود شیر یک طرفه در مسیر خروجی روغن از سمت پشت پیستون ‪ ،‬روغن خروجی سیلندر مجبور است‬

‫از مسیر شیر تابع فشار عبور نماید و چون این شیر تاقبل از ایجاد فشار معینی بسته است لذا باعث افزایش فشار در روغن در‬

‫‪ ،‬روغن از طریق مجرای انشعابی شیر متعادل کننده فشار بیشتری به فنر شیر وارد کرده‬ ‫قسمت باالی سیلنر می گردد ‪ ،‬در نتیجه‬

‫وباعث بازشدن بیشتر مجرای روغن خروجی می شود و به همین دلیل حرکت پیستون متعادل و تابع فشار سمت دیگر سیلندر خواهد‬

‫شد‪ .‬در حالت ‪ a‬نیز روغن سمت فشار پس از خروج از شیر اصلی از طریق شیر یکطرفه داخل شیر متعادل کننده به طرف پشت‬

‫پیستون منتقل شده و روغن جلوی پیستون نیز بدون هیچ مانعی از طریق شیر اصلی به طرف مخزن تخلیه می گردد‪.‬‬

‫‪102‬‬
103
 ‫سیستم هیدرولیک آسیاب غلطکی ‪Fphifer‬‬

‫آسیاب فایفر دارای ‪ 3‬غلطک زره دار است که که بر روی زره های سینی گردان اسیاب و با زاویه ‪ 120‬درجه از یکدیگر قرار‬

‫‪ 3‬یوک نیز بوسیله اتصاالت‬ ‫گرفته اند ‪ .‬شفت محور غلطکها ‪ ،‬از قسمت پشت غلطک به یک یوک متصل می گردد و هر‬

‫مفصلی به وسط اضالع یک مثلث متساوی االضالع فلزی متصل می گردند ‪ ،‬وهر یک از رئوس این مثلث فلزی نیز از طریق‬

‫یک شفت بلند فلزی به شفت سیلندرهای هیدرولیک ( جکها ) مرتبط شده اند و بدین ترتیب شفتهای سیلندر در صورتی که‬

‫نیروی هیدرولیک به سمت پائین اعمال گردد باعث کشیده شدن شفتهای کششی و به تبع آنها سبب کشیده شدن غلطکها بر‬

‫روی سینی می شوند ‪ .‬بستر مواد روی سینی در حال چرخش باعث بحرکت درآمدن غلطکها می شود و فشاری که جکها بر‬

‫روی سینی وارد می کنند سبب خرد شدن و سایش مواد می گردد‪.‬‬

‫‪104‬‬
 ‫سیستم هیدرولیک دارای ‪ 2‬وضعیت کاری می باشد ‪:‬‬

‫‪ – 1‬وضعیت بهره برداری – در این حا لت روغن وارد فضای باالی پیستون شده و باعث می گردد شفت به سمت پایین‬

‫اعمال نیرو کند ‪ .‬و بدین ترتیب اعمال نیروی هیدرولیک باعث آسیاب شدن مواد می گردد‪.‬‬

‫در این وضعیت ‪ ،‬روغن از مجرای پائین وارد فضای زیر پیستون شده و در نتیجه شفت به‬ ‫‪ – 2‬وضعیت تعمیراتی ‪-‬‬

‫سمت باال حرکت کند که به این ترتیب مثلثی و غلطکها از روی سینی فاصله خواهند گرفت‪ .‬در این وضعیت فعالیت های مربوط‬

‫به تعمیرات تجهیزات داخل آسیاب امکان پذیر می گردد‪.‬‬

‫طراحی سیستم هیدرولیک آسیاب توسط شرکت ‪ Hyduc‬انجام شده و متشکل از اجزایی بشرح زیر است ‪:‬‬

‫‪ -‬مخزن روغن به ظرفیت ‪:‬‬

‫‪ -‬موتور الکتریکی با توان ‪:‬‬

‫‪ -‬پمپ هیدرولیک از نوع پیستونی ‪:‬‬

‫‪105‬‬
 ‫‪ -‬شیر کنترل مسیر ‪ 4‬راهی وقتیکه مجرای ‪ 2‬باز باشد مجرای دیگر بسته خواهد بود‪.‬‬

‫‪ -‬سیفتی ولو اصلی برای جلوگیری از خطر خرابی پمپ در صورتی که به هر دلیل ‪ ،‬انسدادی درمجموعه وجود داشته‬

‫باشد‪.‬‬

‫‪ -‬پرشر سوئیچ های برقی برای قطع و وصل کردن پمپ در فشارهای مینیمم و ماکزیمم‪.‬‬

‫‪ -‬شیرهای کنترل سرعت‬

‫‪ -‬فیلتر روغن برگشتی‬

‫‪ -‬سیلندر های هیدرولیک‬

‫‪ -‬آکوموالتور برای هریک از سیلندر ها‬

‫‪ -‬شیرهای کنترل فشار برای هریک از سیلندرها‬

‫‪ -‬اکوموالتور برای ‪ Gauge‬فشار‬

‫‪ Gauge -‬فشار سیستم‬

‫‪ -‬شیر کنترل مسیر دستی برای جداکردن مسیر روغن در شرایط بهره برداری و تعمیراتی‬

‫‪ -‬سوئیچ اطمینان برقی برای جلوگیری از استارت دور آصلی آسیاب در زمان تعمیرات‬

‫‪ -‬سیفتی ولو برای ایمنی سیستم در زمان تعمیرات‬

‫شرح سیستم هیدرولیک آسیاب در وضعیت بهره برداری‪:‬‬

‫با استارت شدن پمپ هیدرولیک ( ‪ ) 2‬روغن پس از عبور از چک ولو ( ‪ ) 6‬وارد فیلتر ( ‪ ) 8‬شده و سپس از طریق شیر‬

‫کنترل مسیر ‪ 4‬راهی ( ‪ ، ) 26‬آکوموالتورهای ( ‪ 13.1‬و ‪ 13.2‬و‪ )13.3‬را تغذیه می نماید‪ .‬پس از پر شدن آکوموالتور و‬

‫‪ Pressure Switch‬ماکزیمم ‪،‬‬ ‫تحت فشار قرار گرفتن تیوپ ازت ‪ ،‬فشار سیستم تا حد الزم افزایش یافته و در نتیجه‬

‫‪ ) 7‬قابل مشاهده است ‪ .‬جهت‬ ‫فرمان توقف پمپ را ارسال می کند ‪ .‬در این وضعیت فشار سیستم بوسیله فشار سنج (‬

‫جلوگیری از صدمه دیدن فشار سنج بدلیل نوسانات فشار سیستم ‪ ،‬از یک آکوموالتور ( ‪ ) 21‬استفاده شده است‪ .‬ورود روغن‬

‫تحت فشار به قسمت باالی سیلندر باعث کشش شفت به سمت پایین شده و نتیجتا غلطکها بر روی سینی آسیاب فشرده می‬

‫شوند ‪ .‬مواد در حال چرخش بر روی سینی به محض قرار گرفتن بین غلطک و سینی ‪ ،‬ضمن اینکه خرد می شوند باعث‬

‫حرکت غلطک به طرف باال نیز می شوند که با برگشت روغن به سمت بیرون سیلندر همراه بوده و چنانچه ضربه حاصل از‬

‫‪106‬‬
‫‪ 13.1‬و ‪ 13.2‬و ‪ )13.3‬با جذب این شوک‬ ‫این برگشت کنترل نگردد باعث تخریب سیستم خواهد شد ولی آکوموالتور (‬

‫هیدرولیکی ‪ ،‬سیستم را محافظت می نماید‪.‬‬

‫‪ Pressure Switch‬مینیمم‬ ‫پس از مدتی بدلیل کاهش اجتناب ناپذیر فشار کلی سیستم ‪ ،‬پمپ هیدرولیک ( ‪ ) 2‬با فرمان‬

‫‪ ،‬مجددا استارت می گردد تا حجم و فشار روغن به میزان مورد نیاز تامین گردد ‪ .‬برای حفاظت از ‪Pressure Switch‬‬

‫از یک اوریفیس قابل تنظیم ( ‪ ) 22‬و جهت ایمنی سیلندرها و آکوموالتورها از ‪ 18.1 ( Safety Valve‬و ‪ 18.2‬و‬

‫‪ )18.3‬استفاده شده است‪.‬‬

‫در زمان بهره برداری با توجه به باز بودن شیر مسدود کننده ( ‪ ، ) 25‬وقتی که پیستون به سمت پایین حرکت می کند روغن‬

‫زیر پیستون به داخل تانک تخلیه می گردد ولی وقتی که بطرف باال حرکت کند چنانچه مسیر لوله ها فاقد روغن باشند ‪ ،‬یک‬

‫خالء نسبی بوجود می آید ‪ ،‬لذا در حالت بهره برداری ‪ ،‬سولونوئید ولو ( ‪ ) 19‬فعال بوده و مقداری از روغن خروجی پمپ‬

‫و یا روغن تحت فشار آکوموالتور را وارد لوله زیر سیلندر می نماید ‪ .‬دبی بسیار کم روغن ‪ ،‬بوسیله اوریفیس ( ‪ ) 20‬قابل‬

‫‪ ) 25‬بطرف‬ ‫تنظیم است ‪ .‬وقتی که پیستون ‪ ،‬در پایین سیلندر قرارمی گیرد این مقدار روغن از طریق شیر مسدود کننده (‬

‫تانک تخلیه شده و زمانی که پیستون به سمت باال حرکت می کند ‪ ،‬روغن را بطرف سیلندر ارسال می کند‪.‬‬

‫شرح سیستم هیدرولیک آسیاب در وضعیت تعمیرات‪:‬‬

‫در وضعیت تعمیراتی ‪ ،‬اهرم دستی شیر ‪ 4‬راهی را ‪ 90‬درجه چرخانده و مسیر روغن را تغییر می دهند ‪ .‬در این حالت که‬

‫عکس وضعیت بهره برداری است ‪ ،‬بایستی روغن به قسمت زیر سیلندر وارد شده و روغن باالی سیلندر از طریق کانال‬

‫برگشت شیر ‪ 4‬راهی ‪ ،‬بدرون تانک تخلیه گردد‪ .‬بعد ازاین مرحله ‪ ،‬اهرم دستی شیر ( ‪ ) 25‬را در وضعیت "بسته" قرار می‬

‫دهیم تا اوال ‪ :‬میکروسوئیچ ( ‪ ) 31‬جریان دور اصلی موتور را قطع کند و بدین شکل امنیت پرسنل مشغول به کار را افزایش‬

‫دهد‪ .‬و ثانیا‪ :‬روغن هیدرولیک به سمت زیر پیستون سیلندر جریان یابد ‪ .‬چرا که در صورت باز بودن و یا نشت این شیر ‪،‬‬

‫روغن خروجی پمپ قبل از رسیدن به سیلندر ‪ ،‬بدرون تانک تخلیه خواهد شد‪.‬‬

‫‪ ) 28 ( Safety Valve‬وقتی که سیستم در وضعیت تعمیراتی قرار می گیرد ‪ ،‬شیر اطمینان کل سیستم می باشد که باید‬

‫در حالت بهره برداری بطور کامل باز باشد تا باعث ایجاد خالء نگردد ‪ ،‬این شیر در وضعیت تعمیرات بایستی جهت‬

‫محدودیت حداکثر فشار تنظیم گردد‪ .‬سولونوئید ولو ( ‪ ) 19‬در وضعیت تعمیرات ‪ ،‬از مدار خارج شده و مسیر تخلیه روغن‬

‫بطرف تانک را مسدود می نماید‪.‬‬

‫‪107‬‬
 ‫سیستم هیدرولیک کوره‪:‬‬
‫حرکت طولی کوره های دوار بزرگ در کارخانجات سیمان ‪ ،‬توسط سیستم هیدرولیک تامین می گردد که با توجه به تشابه آنها ‪،‬‬
‫تجزیه و تحلیل یکی از مدلها ‪ ،‬قابلیت تعمیم به سایر انواع خواهد بود‪.‬‬
‫این سیستم دارای ‪ 4‬سیلندر ( جک ) هیدرولیک می باشد که بصورت زوجی در ‪ 2‬ایستگاه مستقر شده اند‪ ،‬یک زوج از این‬
‫‪ Fix Station‬نصب می گردد ‪ ،‬بمنظور جبران‬ ‫سیلندر ها دارای کورس کوتاه و یک زوج نیز که در نزدیکترین نقطه به‬
‫انبساط طولی کوره ‪ ،‬دارای کورس بلند می باشند ‪.‬‬
‫قطر سيلندرها (جک) ‪ ،‬کورس جکها ‪ ،‬تعداد جکها و نقاط استقرار آنها بستگی به پيش بينی های طراح و سازنده کوره دارد ولی به هر حال وظيفه‬
‫سيستم هيدروليک در تمام انواع موجود ‪ ،‬مشابه يکديگر است‪.‬‬
‫کنترل الکتروهیدرولیک ‪ ،‬توسط یک ‪ Power Unit‬جداگانه که در یک کابینت موسوم به ‪ Switch Cabinet‬گردآوری و در‬
‫‪ Fix Station‬کوره مستقر شده است تامین می گردد‪ .‬برای جذب ضربات هیدرولیک ‪ ،‬از یک آکوموالتور نیتروژنی و برای‬
‫تغذیه سیستم هیدرولیک از ‪ 2‬هیدروپمپ فشار قوی و فشار ضعیف استفاده شده است‪ .‬جهت مشخص شدن فشار هیدرولیک در نقاط‬
‫مختلف ‪ ،‬تعدادی فشار سنج و برای ایمن سازی سیستم نیز ‪ Safety Valve‬طراحی و نصب شده است‪.‬‬

‫شرح عملکرد سیستم هیدرولیک‪:‬‬

‫‪ ( 4.5 bar‬استارت شده و روغن مورد نیاز پمپ‬ ‫بطوری که در نقشه هیدرولیک مشاهده می گردد ‪ ،‬ابتدا پمپ فشار ضعیف (‬
‫فشار قوی ( ‪ ) 300 bar‬را مهیا می سازد‪ .‬با فرمان استارت ‪ ،‬پمپ فشار قوی ( ‪ ) 1‬و شیر کنترل مسیر ‪ 2/3‬سلونوئیدی (‪) 15‬‬
‫بطور همزمان فعال می گردند‪ .‬در این حالت روغن هیدرولیک ابتدا از طریق شیر یک طرفه کنترل دبی ( ‪ ، ) 14‬وارد اکوموالتور (‬
‫‪ ) 12‬شده و ضربه اولیه هیدرولیک را که به " ضربه قوچی " معروف است ‪ ،‬جذب نموده از صدمه دیدن تجهیزات حساس‬
‫جلوگیری می نماید ‪ .‬پس از تکمیل ظرفیت آکوموالتور ‪ ،‬روغن وارد قسمت جلویی جک ها می گردد و در نتیجه باعث جمع شدن‬
‫شفت در داخل سیلندر می شود و کالسکه تراست رولر که به شفت جک متصل است ‪ ،‬در اثر تماس با سطح جانبی رینگ ‪ ،‬کوره را‬
‫به سمت باال و در خالف جهت شیب خود ‪ ،‬حرکت می دهد‪.‬‬
‫نکته‪ :‬کلیه تجهیزات مکانیکی کوره از قبیل تراست رولر ‪ ،‬کالسکه ‪ ،‬ریل و ساپورتها ‪ ،‬پایه های میکروسوییچها و ‪ ....‬در عملکرد‬
‫صحیح سیستم هیدرولیک نقش اساسی دارند لذا هرگونه بی توجهی به روانکاری و نگهداری اینگونه تجهیزات ‪ ،‬سبب بروز‬
‫اشکاالتی در سیستم هیدرولیک می گردد که ممکن است شناسایی و رفع عیب را دچار اشتباه و سردر گمی نماید‪.‬‬
‫روغن موجود در قسمت پشت سیلندر نیز از طریق ‪ 2‬عد شیر یکطرفه ( ‪ 8‬و‪ )9‬که بصورت سری در مسیر مخزن قرار گرفته اند ‪،‬‬
‫تخلیه می گردد‪ .‬پس از رسیدن کوره به تراست رولر باال ‪ ،‬فرمان الکتریکی توقف پمپ فشار قوی ( ‪ ) 1‬و شیر کنترل مسیر ( ‪) 15‬‬
‫ارسال شده و باعث قطع شدن جریان روغن فشار قوی می گردد ‪ .‬اسپول شیر کنترل مسیر نیز به وضعیت کار نیافتاده تغییر مکان‬
‫میدهد ‪ .‬در این وضعیت روغن سمت جلوی سیلندر از طریق شیر کنترل مسیر ( ‪ ) 15‬و شیر کاهنده فشار ( ‪ ) 10.3‬بداخل مخزن‬
‫برمی گردد و پمپ فشار ضعیف ( ‪ ) 4‬بکار خود ادامه داده و روغن مورد نیاز برای پشت سیلند را تامین می نماید‪ .‬در این وضعیت‬
‫اکوموالتور ( ‪ ) 12‬هم بعنوان ضربه گیر برگشت روغن جلوی سیلندر است که از صدمه دیدن شیر کنترل مسیر و شیر کاهنده فشار (‬
‫‪ ) 10.3‬عمل نموده و هم بعنوان متعادل کننده سرعت خارج شدن شفت از داخل سیلندر ‪ ،‬حرکت رو به پائین کوره را کنترل می‬
‫نماید‪.‬‬
‫شیرهای مسدود کننده ( ‪ 13.1‬و ‪ ) 13.3‬درحالت عادی بطور کامل بسته و شیرهای مسدود کننده ( ‪13.2‬و ‪ 13.4‬و ‪ ) 13.5‬کامال‬
‫باز می باشند‪.‬‬
‫سئوال ‪:‬‬
‫‪ – 1‬در چه مواقعی می توان شیر ( ‪ ) 13.4‬را بطور کامل بست و در چه مواردی شیر ( ‪ ) 13.3‬را باید باز کرد؟‬

‫‪108‬‬
‫جدول تبدیل احاد‬
‫تبدیل واحد از‪:‬‬ ‫به‪:‬‬ ‫ضرب در‪:‬‬
‫سانتی متر مربع‬ ‫‪28,320.0 x 104‬‬
‫فوت مربع‬ ‫متر مربع‬ ‫‪0.02832‬‬
‫لیتر‬ ‫‪28.32‬‬
‫سانتی متر مربع‬ ‫‪28,320.0‬‬
‫اینچ مربع‬ ‫متر مربع‬ ‫‪1.639 x 10-5‬‬
‫لیتر‬ ‫‪0.01639‬‬
‫سانتی متر‬ ‫‪6.0‬‬
‫کیلومتر‬ ‫‪3.048 x 104‬‬
‫فوت‬
‫متر‬ ‫‪0.3048‬‬
‫میلیمتر‬ ‫‪304.8‬‬
‫‪BTU‬‬ ‫‪1.286 x 10-3‬‬
‫فوت پوند‬
‫کیلووات ساعت‬ ‫‪3.766 x 10-7‬‬
‫گالن‬ ‫سانتی متر مربع‬ ‫‪3,785.0‬‬

‫‪109‬‬
 ‫فوت مربع‬ 0.1337
‫اینچ مربع‬ 231.0
‫متر مربع‬ 3.785 x 10-3
‫لیتر‬ 3.785
BTU per min 42.44
‫اسب بخار‬
hp (metric) 1.014
‫سانتی متر‬ 2.540
‫اینچ‬ ‫متر‬ 2.540 x 10-2
‫میلی متر‬ 25.40
‫سانتی متر‬ 1.6093 x 105
‫مایل‬ ‫متر‬ 1,609.3
‫کیلو متر‬ 1.609.3
cms/sec 44.70
‫ساعت‬/ ‫مایل‬ kms/hr 1.609
kms/min 0.02682
‫پوند‬ Kilograms 0.4536
Pounds/sq in (psi) kgs/sq meter 703.1
‫اینچ مربع‬ sq centimeters 6.452
sq cms 929.0
‫فوت مربع‬ sq meters 0.09290
sq millimeters 9.290 x 104
sq kms 2.590
‫مایل مربع‬
sq meters 2.590 x 106
Kilograms 907.1848
‫تن‬
Tons (metric) .9078
Centimeters 91.44
Kilometers 9.144 x 10-4
‫یارد‬
Meters 0.9144
Millimeters 914.4

Temperature Conversion Chart: Celsius = 5/9 (°F - 32)

Fahrenheit = 9/5 (°C + 32)

110