‫مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬

‫مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬

‫در مقاله مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪ ، 1-‬به تشریح مفاهیم مدارهای سری و موازی و نیز نهادینه سازی‬

‫‪.‬مفهوم ” مسیر‪ ،‬با کمترین مقاومت ” پرداخته خواهد شد‬

‫مدار موازی چیست؟‬

‫هر سیستم هیدرولیک‪ ،‬هر چند ساده‪ ،‬بیش از یک مسیر جریان سیال دارد‪ .‬به عبارتی دیگر‪ ،‬روغن موجود در مخزن‪،‬‬

‫پس از وارد شدن به پمپ‪ ،‬از طریق شیرها‪ ،‬به سمت عملگرها (جک یا هیدروموتور) هدایت می‌شود‪  .‬در ادامه مسیر‪،‬‬

‫روغن به مخزن باز می‌گردد‪ .‬این مسیر را شماره یک می‌نامیم‪ .‬در همین سیستم‪ ،‬و بعد از پمپ‪ ،‬شیر اطمینانی وجود‬

‫دارد که در صورت افزایش بیش از حد فشار‪ ،‬باز شده و روغن از طریق آن به مخزن بازگردانده می‌شود‪ .‬این مسیر‬

‫‪.‬شماره ‪ 2‬بازگشت روغن‪ ،‬با مسیر شماره ‪ ،1‬با هم موازی هستند‬

‫‪.‬مسیر آبی و سبز نمایش داده شده در شکل ‪ ،1‬دو مسیر موازی هستند‬

‫در شکل ‪ 2‬نیز‪ ،‬شماتیک این مدار هیدرولیک نمایش داده شده است‪ .‬مشاهده میگردد که بعد از پمپ یک انشعاب به‬

‫‪.‬سمت شیر هیدرولیک و‪ ‬جک هیدرولیک‪ ‬رفته و سپس از طریق شیر به مخزن باز میگردد‬

‫و یک انشعاب نیز بعد از پمپ‪ ،‬به سمت شیر فشار شکن رفته و از طریق آن روغن به مخزن باز خواهد گشت‬
 ‫‪.‬این دو مسیر‪ ،‬موازی یکدیگر میباشند‬

‫شکل ‪ – 2‬مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬

‫مدار سری چیست؟‬

‫در شکل ‪ 3‬مشاهده میشود که بعد از پمپ‪ ،‬یک عدد شیر توپی و چند المان دیگر‪ ،‬در یک مسیر و در امتداد هم‪ ،‬نصب‬

‫شده‌اند‪ .‬هر کدام از این المانها‪ ،‬با توجه به ساختار خود‪ ،‬در برابر عبور جریان‪ ،‬مقاومت مشخصی دارند‪ .‬جمع مقدار‬

‫مقاومت این المانها‪ ،‬بر فشار‪  ‬نقطه شروع مسیر‪ ،‬تاثیر داشته و باعث افزایش فشار می‌شوند‪ .‬چیدمان المانها در امتداد‬

‫‪.‬هم و بر روی یک مسیر را مدار سری می‌گویند‬

‫‪.‬‬

‫شکل ‪ – 3‬مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬

‫حال به عنوان مثال‪ ،‬به بررسی سیستم هیدرولیکی می‌پردازیم که در آن هم مدار سری و هم مدار موازی وجود دارد‪.‬‬

‫در شکل ‪ 4‬دستگاه خرد‌کن الوار به نمایش درآمده است‪ .‬در این دستگاه‪ ،‬یک عدد‪ Y‬شیر کنترل مسیر با جک هیدرولیک‬

‫به صورت سری نصب شده است‪ .‬نیروی مقاومت کلی که باعث افزایش فشار در سیستم می‌شود ناشی از مقاومت‬

‫داخلی شیر کنترل مسیر و نیز نیروی مقاوم خارجی (الوار) خواهد بود‪ .‬در مسیر موازی نیز یک عدد شیر ایمنی نصب‬
‫شده است‪  ‬و چنانچه فشار داخلی سیستم از حد تعیین‪ Y‬شده فراتر رود‪ ،‬این شیر عمل کرده و روغن از طریق آن به مخزن‬

‫‪.‬باز خواهد گشت‬

‫با دقت در شکل های ‪ 1‬و ‪ 2‬مشخص میشود که در یک مسیر پمپ‪ ،‬شیر کنترل مسیر و جک هیدرولیک به صورت‬

‫‪.‬سری و در مسیر دیگر نیز پمپ و شیر فشار شکن به صورت سری نصب شده اند‬

‫…”‪1‬‬
‫مسیر‪،‬با کمترین مقاومت‬
‫یکی از مهمترین مواردی که در سیستم‌های هیدرولیک‪ ،‬چه در زمان طراحی و چه در حین عیب‌یابی‪ ،‬باید مد نظر قرار‬

‫گیرد‪ ،‬مقاومت داخلی سیستم‪ ،‬مقاومت انشعابات و قابلیت تشخیص آنها است‪ .‬حال‪ ،‬با طرح یک مثال به این موضوع‬

‫‪.‬پرداخته می‌شود‬

‫در شکل ‪ ، 5‬سیستم هیدرولیکی به تصویر درآمده است که در آن سه انشعاب موازی وجود دارد‪ .‬در انشعاب فوقانی و‬

‫وسطی‪ ،‬یک عدد شیر توپی به همراه یک عدد شیر یکطرفه فنردار‪ ،‬به صورت سری با هم نصب شده‌اند‪ .‬در انشعاب‬

‫‪.‬پائینی‪ ،‬تنها یک عدد شیر یکطرفه فنردار وجود دارد‬

‫در این مثال‪ ،‬و به منظور سهولت‪ ،‬از شیرهای یکطرفه فنردار‪ ،‬به عنوان بار مقاوم استفاده شده است‪ .‬در واقع این‬

‫‪.‬المانها را میتوان با جک و یا هیدروموتور جایگزین نمود‬

‫‪.‬‬
 ‫شکل ‪ – 5‬مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬

‫در شکل ‪ ،6‬برش خورده یک شیر یکطرفه فنردار به تصویر درآمده است‬

‫شکل ‪ – 6‬مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬

‫الزم به ذکر است که میزان سختی فنر هر یک از شیرهای یکطرفه‪ ،‬متفاوت در نظر گرفته شده و مقدار معادل آن بر‬

‫‪.‬بر روی آنها درج شده است ‪، PSI‬حسب واحد اندازه گیری فشار‬

‫‪.‬ذکر این نکته ضروری‪  ‬است که در حالت عادی‪ ،‬شیرهای توپی باز هستند‬

‫پس از روشن شدن پمپ و به جریان درآمدن روغن‪ ،‬مشاهده میگردد که علیرغم باز بودن هر سه مسیر‪ ،‬روغن ترجیح‬

‫می‌دهد که از شاخه باالئی عبور کرده و به مخزن باز گردد‪( .‬شکل ‪)7‬‬

‫نسبت به دو عدد شیر ‪ (100 PSI)،‬دلیل این امر‪ ،‬این است که مقاومت شیر یکطرفه فنردار تعبیه شده در شاخه فوقانی‬

‫‪.‬کمتر است )‪ (300 PSI‬و پائینی )‪(200 PSI‬یکطرفه فنردار نصب شده در انشعابات میانی‬

‫به عبارت دیگر‪ ،‬انشعاب فوقانی‪ ،‬کمترین مقاومت در مقابل عبور جریان را دارد‪ .‬از آنجا که میزان مقاومت انشعاب‬

‫را نمایش می‌دهد‪ .‬این بدان معنی است که مقاومت کل سیستم‪ PSI ،‬است‪ ،‬لذا گیج فشار نیز عدد ‪ PSI 100‬باالئی ‪100‬‬

‫‪.‬می‌باشد ‪ PSI‬برابر با مقاومت انشعاب فوقانی و ‪100‬‬

 ‫در شکل ‪ ،7‬مسیر عبور جریان با فلش نمایش داده شده است‪ .‬حال این سوال پیش می‌آید که اگر شیر توپی انشعاب‬

‫فوقانی بسته شود‪ ،‬سیال روغن از کدام انشعاب عبور می‌کند و فشار کل سیستم چقدر خواهد شد؟ و با بسته شدن شیر‬

‫توپی انشعاب میانی‪ ،‬فشار سیستم چقدر خواهد شد؟‬

‫شکل ‪ – 7‬مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬

‫در شکل ‪ ،8‬و پس از بسته شدن شیر توپی انشعاب فوقانی‪ ،‬روغن مجدد از انشعابی عبور می‌کند که کمترین مقاومت در‬

‫بر ‪ PSI‬مقابل عبور جریان را داشته باشد و به همین دلیل از انشعاب میانی عبور کرده و فشار کل سیستم نیز ‪200‬‬

‫‪.‬روی گیج قابل مشاهده است‬

‫در واقع فشار داخل سیستم تا جائی باال میرود که بتواند بر مقاومت موجود در مسیر غلبه کند‬
 ‫‪.‬‬
‫شکل ‪ – 8‬مدارهای سری و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬
‫با بسته شدن شیر توپی انشعاب میانی نیز‪ ،‬روغن از تنها انشعاب باقیمانده برای عبور‪ ،‬یعنی انشعاب پائینی با مقاومت‬

‫عبور می‌کند و مقاومت سیستم نیز به همین میزان‪ ،‬افزایش می‌یابد‪( .‬شکل ‪300 PSI )9‬‬

‫شکل ‪ – 9‬مدارهای سری‬

‫و موازی در هیدرولیک‪1-‬‬