Bản chất và hiện tượng

* Định nghĩa “bản chất” và “hiện tượng”:

- Phạm trù bản chất dùng để chỉ sự tổng hợp tất cả những mặt,
những mối liên hệ tất nhiên, tương đối ổn định bên trong sự vật, quy định
sự vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng đó.
- Phạm trù hiện tượng dùng để chỉ sự biểu hiện của những mặt,
những mối liên hệ đó trong những điều kiện xác định.
* Mối quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện tượng:
Bản chất và hiện tượng đều tồn tại khách quan, là hai mặt vừa thống
nhất, vừa đối lập nhau.
- Sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng:
- Sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng:

- Sự thống nhất giữa bản chất

và hiện tượng:
+ Bản chất luôn bộc lộ qua hiện tượng; còn hiện tượng nào cũng là biểu
hiện của bản chất ở mức độ nhất định. Không có bản chất nào tồn tại thuần
túy ngoài hiện tượng và ngược lại cũng không có hiện tượng nào hoàn toàn
không phải là biểu hiện của bản chất.
+ Khi bản chất thay đổi thì hiện tượng biểu hiện của nó sớm muộn cũng
thay đổi theo. Bản chất mất thì hiện tượng của nó cũng mất theo.
- Sự đối lập giữa bản chất và hiện tượng:
- Sự đối lập giữa bản chất và hiện tượng:
+ Bản chất thể hiện cái chung, cái tất yếu, quyết định sự phát triển của
sự vật, còn hiện tượng phản ánh cái riêng, cái cá biệt ở bên ngoài sự vật. Vì
vậy, cùng một bản chất có thể biểu hiện bằng những hiện tượng khác nhau,
tùy theo sự thay đổi của điều kiện và hoàn cảnh, còn hiện tượng phong phú
và đa dạng.
+ Bản chất là mặt bên trong, ẩn giấu sâu xa hiện thực khách quan, còn
hiện tượng là biểu hiện bên ngoài của hiện thực khách quan đó. Bản chất
không biểu hiện ở một hiện tượng mà ở nhiều hiện tượng. Còn hiện tượng chỉ
biểu hiện một khía cạnh nào đó của bản chất.
+ Bản chất là cái tương đối ổn định, còn hiện tượng là cái thường xuyên
biến đổi.
* Ý nghĩa phương pháp luận:
- Muốn hiểu được bản chất của sự vật phải thông qua nhiều hiện
tượng, phải phân tích tổng hợp sự biến đổi của nhiều hiện tượng, nhất là
những hiện tượng điển hình mới làm rõ bản chất sự vật.
- Trong nhận thức không dừng lại ở hiện tượng mà phải tiến tới bản
chất sự vật. Còn trong hoạt động thực tiễn, phải dựa vào bản chất sự vật
để đưa ra được phương thức cải tạo, biến đổi sự vật.