9  

   

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan – Modyul 8.a:  
Pakikilahok at Bolunterismo
(Linggo: Ikaapito)

 
 
Edukasyon  sa  Pagpapakatao  –  Ikasiyam  na  Baitang    
Alternative  Delivery  Mode  
Ikalawang  Markahan  –  Modyul  8.a:  Pakikilahok  at  Bolunterismo  
Unang  Edisyon,  2020  
 
  Isinasaad  sa  Batas  Republika  8293,  Seksiyon  176  na:  Hindi  maaaring  magkaroon  ng  
karapatang-­sipi   sa   anomang   akda   ang   Pamahalaan   ng   Pilipinas.   Gayonpaman,   kailangan  
muna  ang  pahintulot  ng  ahensiya  o  tanggapan  ng  pamahalaan  na  naghanda  ng  akda  kung  ito  
ay  pagkakakitaan.  Kabilang  sa  mga  maaaring  gawin  ng  nasabing  ahensiya  o  tanggapan  ay  
ang  pagtakda  ng  kaukulang  bayad.  
 
Ang  mga  akda  (kuwento,  seleksiyon,  tula,  awit,  larawan,  ngalan  ng  produkto  o  brand  
name,  tatak  o  trademark,  palabas  sa  telebisiyon,  pelikula,  atbp.)  na  ginamit  sa  modyul  na  ito  
ay   nagtataglay   ng   karapatang-­ari   ng   mga   iyon.   Pinagsumikapang   matunton   ang   mga   ito  
upang   makuha   ang   pahintulot   sa   paggamit   ng   materyales.   Hindi   inaangkin   ng   mga  
tagapaglathala  at  mga  may-­akda  ang  karapatang-­aring  iyon.  Ang  anomang  gamit  maliban  sa  
modyul  na  ito  ay  kinakailangan  ng  pahintulot  mula  sa  mga  orihinal  na  may-­akda  ng  mga  ito.    
 
Walang   anomang   parte   ng   materyales   na   ito   ang   maaaring   kopyahin   o   ilimbag   sa  
anomang  paraan  nang  walang  pahintulot  sa  Kagawaran.  
 
Inilathala  ng  Kagawaran  ng  Edukasyon  
Kalihim:  Leonor  Magtolis  Briones  
Pangalawang  Kalihim:  Diosdado  M.  San  Antonio  
 

Bumuo  sa  Pagsusulat  ng  Modyul  

 
Manunulat:  Kevin  V.  Elmido  
Editor:  Anna  Mae  I.  Tejada  
Tagasuri:  Anna  Mae  I.  Tejada  |  Amancio  M.  Gainsan  Jr.  
Tagaguhit:  Junelyn  Q.  Vailoces  
Tagalapat:  Anna  Mae  I.  Tejada  
Tagapamahala:  Senen  Priscillo  P.  Paulin,  CESO  V     Rosela  R.  Abiera  
           Fay  C.  Luarez,  TM,  Ed.D.,  Ph.D.     Maricel  S.  Rasid  
           Nilita  L.  Ragay,  Ed.D                            Elmar  L.  Cabrera  
           Donre  B.  Mira,  Ed.D.  
 
 
Inilimbag  sa  Pilipinas  ng  ________________________  
 
Department  of  Education  –Region  VII  Schools  Division  of  Negros  Oriental
 
Office  Address: Kagawasan,  Ave.,  Daro,  Dumaguete  City,  Negros  Oriental
Tel  #: (035)  225  2376  /  541  1117  
E-­mail  Address: negros.oriental@deped.gov.ph  

 
 
  

9  

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikalawang Markahan – Modyul
8.a:
Pakikilahok at Bolunterismo
(Linggo: Ikapito)

 
   

 
 
  

Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao 9 ng

Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Pakikilahok at
Bolunterismo!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador

mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

 
Mga Tala para sa Guro
Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

   

ii  
 
  

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Edukasyon sa Pagpapakatao 9 ng Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul ukol sa Pakikilahok at Bolunterismo!

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

iii  
 
  

Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1.   Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay
na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2.   Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang
gawaing napapaloob sa modyul.
3.   Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4.   Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga
gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5.   Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang
pagsasanay.
6.   Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos
nang sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na
ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy.
Maaari ka rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda
mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda
sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

iv  
 
  

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!  

v  
 
  

 
Pakikilahok  at  Bolunterismo  
 

Alamin  
 
 
 
 
MGA  KASANAYANG  PAMPAGKATUTO:  
Naiuugnay   ang   kahalagahan   ng   pakikilahok   at   bolunterismo   sa   pag-­unlad   ng  
mamamayan  at  lipunan.(EsP9TTIIg-­8.1)  
Nakapagsusuri  ng  kuwentong  buhay  ng  mga  taong  inilaan  ang  malaking  bahagi  ng  
kanilang  buhay  para  sa  pagboboluntaryo.  
Hal.  Efren  Penaflorida,  greenpeace  volunteers  atbp.  (EsP9TTIIg-­8.2)  

 
Mga  Layunin  
 
Ang  modyul  na  ito  ay  ginawa  upang  maibahagi  sa  iyo  ang  mga  kaalaman  na  
nararapat  ninyong  matutuhan  sa  nasabing  baitang.  Pagkatapos  pag-­aralan  ang  
modyul  na  ito,  magagawa    mo    ang  sumusunod:  
1.   Nakapagsusuri  ng  kuwento  ng  mga  taong  inilaan  ang  malaking    bahagi  ng  
kanilang  buhay  para  sa  pagboboluntaryo;;  
2.   Naisasagawa  ang  kahalagahan  ng  pakikilahok  at  bolunterismo  sa    pag-­unlad  
ng  mamamayan  at  lipunan.  
3.   Nakalalahok  sa  isang  proyekto  o  gawain  sa  Barangay  o  mga    sektor  na  may  
partikular  na  pangangailangan.  
 
 

1  
 
  

Subukin  
 
 
Panuto:  Basahin  at  unawaing  mabuti  ang  bawat  pahayag.  Isulat  ang  tamang  sagot    
                           sa  iyong  kwaderno.  
 
1.  Alin  ang  hindi  kahulugan  ng  pakikilahok?  
       A.  Isang  tungkulin  na  kailangang  isakatuparan  ng  lahat  na  mayroong  kamalayan    
                 at  pananagutan  tungo  sa  ikabubuting  panlahat?  
       B.  Isang  malayang  pagpili.  Hindi  maaaring  pilitin  o  pwersahin  ang  tao  upang    
                 isagawa  ito.  
       C.  Maaring  tawaging  bayanihan,  damayan,  o  kawanggawa.  
       D.  Tumutulong  sa  tao  upang  maging  mapanagutan  sa  kapwa.  
2.  Alin  ang  taglay  ng  tao  kaya  siya  karapat-­dapat  sa  pagpapahalaga  at  paggalang  ng    
       kaniyang  kapwa?  
       A.  Bolunterismo                                                                            C.  Pakikilahok  
       B.  Dignidad                                                                                          D.  Pananagutan  
3.  Bakit  mahalaga  na  may  kamalayan  at  pananagutan  sa  pakikilahok?  
       A.  Upang  matugunan  ang  pangangailangan  ng  lipunan.  
       B.  Upang  magampanan  ang  mga  gawain  o  isang  proyekto  na  mayroong    
                 pagtutulungan  
       C.  Upang  maibahagi  ang  sariling  kakayahan  o  makatutulong  sa  pagkamit  ng    
                 kabutihang  panlahat  
       D.  Upang  maipakita  ang  diwa  ng  pagkakaisa  at  pagmamahalan  
4.  Ano  ang  dapat  kilalanin  ng  tao  upang  makagawa  ng  pakikilahok?  
       A.  Pananagutan                                                                            C.  Dignidad  
       B.  Tungkulin                                                                                        D.  Karapatan  
5.  Alin  ang  hindi  maituturing  na  benepisyo  ng  bolunterismo?  
       A.  Nagkakaroon  ang  tao  ng  personal  na  pag-­unlad.  
       B.  Mas  higit  niyang  nakikilala  ang  kaniyang  sarili.  
       C.  Nagkakaroon  siya  ng  kontribusyon  o  bahagi  sa  pagpapabuti  ng  lipunan.  
       D.  Nagkakaroon  siya  ng  pagkakataon  na  makabuo  ng  suporta  at  ugnayan  sa  iba.  
6.  Sa  bolunterismo,  kung  hindi  mo  ito  gagawin,  hindi  ka  apektado,  kundi  yaong  iba    
       na  hindi  mo  tinulungan.  Ang  pahayag  na  ito  ay:                      
       A.  Tama,  sapagkat  maraming  tao  ang  nangangailangan  ng  iyong  tulong.  
       B.  Mali,  sapagkat  ang  hindi  mo  pagtulong  ay  isang  bagay  na  maaaring    
                 makaapekto  sa  iyo.  
       C.  Tama,  sapagkat  maaari  kang  managot  sa  iyong  konsensya  sapagkat  hindi  ka    
                 tumugon  sa  pangangailangan  ng  iyong  kapwa  sa  mga  sandaling  iyon.            
       D.  Mali,  sapagkat  hindi  maaaring  pilitin  ang  tao  sa  kaniyang  gagawin.  Ito  dapat  ay        
                 manggaling  sa  puso.  
7.  Alin  ang  hindi  halimbawa  ng  bolunterismo?  
       A.  Tuwing  Sabado  at  Linggo  ay  tinuturuan  ni  Karen  ang  mga  batang  hindi  
                 nakapag-­aral  sa  kanilang  lugar  upang  matutong  bumasa  at  sumulat.  
       B.  Si  Jerick  ay  pumupunta  sa  bahay-­ampunan  ng  mga  bata  upang  alagaan  ang    
               mga  ito  tuwing  bakasyon.  
       C.  Tuwing  eleksiyon  ay  sinisiguro  ni  Rechelle  na  bumuto  at  piliing  mabuti  ang    
                 karapat-­dapat  na  mamuno.  
       D.  Sumali  si  Darlyn  sa  paglilinis  ng  paligid  sa  kanilang  barangay  dahil  nais  niyang    
                 makiisa  sa  layunin  nitong  mapanatili  ang  kalinisan  at  kalusugan  ng  kaniyang    

2  
 
  

                 mga  kapit-­bahay.  
8.  Hindi  nakalahok  si  Rico  sa  Oplan  Linis  ng  kanilang  barangay  dahil  nais  
       inaalagaan  niya  ang  kaniyang  bunsong  kapatid  na  maysakit  ngunit  siya  ay  
       nagbigay  ng  ng  gamit  sa  paglilinis  tulad  ng  walis  tingting  at  sako  sa  paglalagyan    
       ng  basura.  Ano  kaya  ang  antas  ng  pakikilahok  ang  ipinakita  ni  Rico?  
       A.  Impormasyon                                                                                C.  Sama-­samang  Pagkilos  
       B.  Konsultasyon                                                                                D.  Pagsuporta  
9.  Anu-­ano  ang  dapat  Makita  sa  isang  taong  nagsasagawa  ng  pakikilahok  at    
       bolunterismo?  
       A.  Pagmamahal,  Malasakit,  at  Talento  
       B.  Panahon,  Talento,  at  Kayamanan  
       C.  Talento,  Panahon,  at  Pagkakaisa  
       D.  Kayamanan,  Talento,  at  Bayanihan  
10.  Ano  ang  makakamit  ng  ating  lipunan  kung  ang  bawat  isa  ay  nagsasagawa  ng    
           pakikilahok  at  bolunterismo?  
           A.  Pagkakaisa                                                                                  C.  Pag-­unlad  
           B.  Kabutihang  Panlahat                                                    D.  Pagtataguyod  ng  Pananagutan  
 
Balikan  
 
Panuto:  Basahin  at  sagutin  ang  mga  sumusunod  na  tanong.  
 
1.  Mahalaga  ba  ang  pakikilahok  at  bolunterismo  ng  isang  kabataan?  Pangatwiranan.  
2.  Anu-­ano  ang  maidudulot  nito  sa  iyong  kapuwa?  Sa  paaralan?  Sa  lipunan?    
       Ipaliwanag.  
3.  Ano  ang  ipinagkaiba  ng  pakikilahok  sa  bolunterismo?  Ipaliwanag  gamit  ang    
       halimbawa  sa  bawat  isa.    
 
Tuklasin  
 
Panuto:  Isulat  mo  sa  loob  ng  kahon  ang  salita  o  mga  salita  na  nagbibigay-­        
                             kahulugan  para  sa  iyo  ng  salitang  Pakikilahok.  Isulat  ang  sagot  sa  iyong        
                             kuwaderbo.  Gamiting  pormat  ang  nasa  susunod  na  pahina  

 
 
 
 
 
 
Pakikilahok  
 
 
 
 
 

3  
 
  

 
Bolunterismo  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Panuto:  Mula  sa  iyong  mga  sinulat  na  kahulugan,  tingnan  at  suriin  ang          
                           pagkakatulad  at  pagkakaiba  ng  dalawang  konsepto.  Sagutin  ang  mga    
                           sumusunod  na  tanong:  
1.  Batay  sa  mga  kahulugang  ibinahagi,  ano  ang  mabubuo  mong  konklusyon  tungkol    
       sa  pakikilahok?  Sa  Bolunterismo?  
2.  May  kaugnayan  ba  ang  pakikilahok  sa  pag-­unlad  ng  mamamayan  at  lipunan?  Ang    
       Bolunterismo?  Pangatwiranan  
 

Suriin
 
n  
Pakikilahok  at  Bolunterismo  
 
  Sa   mga   panahon   na   nangangailangan   ng   mga   volunteer   na   makikilahok   sa  
gawaino  proyekto  sa  iyong  paaralan,  barangay  o  lipunan,  naranasan  mo  na  bang  ilaan  
o  ibigay  ang  iyong  srili?  Ano  nga  ba  ang  kahulugan  para  sa  iyo  ng  Bolunterismo  at  
Pakikilahok?  
  Nang  likhain  ng  Diyos  ang  tao  sinabi  Niya  “hindi  mainam  na  mag-­isa  ang  tao  
bibigyan  ko  siya  ng  makakasama  at  makakatulong”  (Genesis  2:18).  Ito  ang  dahilan  
kung  bakit  ang  tao  ay  may  kapuwa  sapagkat  hindi  siya  mabubuhay  na  mag-­isa.  Ang  
kapuwa  ay  bahagi  rin  ng  lipunan,  kung  kaya’t  ang  bawat  tao  ay  may  pananagutan  sa  
kaniya.   Hindi   makakamit   ng   tao   ang   kaniyang   kaganapan   kung   hindi   siya  
nakikipamuhay  na  kasama  ng  iba.  
  Ayon   kay   Dr.   Manuel   Dy   Jr.,   mahalaga   sa   Ang   pakikilahok   ay  
pagpapakatao  ang  pagkilala  ng  tao  na  kailangan  niya   makakamit   lamang   kung  
ang  lipunan  dahil  binubuo  siya  ng  lipunan  at  binubuo   kinikilala   ng   tao   ang  
niya  ang  lipunan.  Sa  lipunan  sumasakasaysayan  ang   kaniyang pananagutan.  
tao.   Ang   ibig   sabihin,   nagkakaroon   ng   saysay   ang  

4  
 
  

buhay  sa  kaniyang  nakaraan,  kasalukuyan,  at  hinaharap.  Tunay  ngang  nagkakaroon  
ng   saysay   ang   buhay   kung   ito   ay   ginagamit   nang   makabuluhan   tuwing   siya   ay  
nagbabahagi   ng   kaniyang   sarili   sa   kapuwa,   sa   lipunan   dahil   bilang   tao   nilikha   ng  
Diyos,  ang  tao  ay  may  pananagutan  sa  magbahagi  sa  kaniyang  kapuwa  at  sa  lipunang  
kaniyang  kinabibilangan.  
 
Pakikilahok  
  Ang   pakikilahok   ay   isang   tungkulin   na   kailangang   isakatuparan   ng   lahat   na  
mayroong   kamalayan   at   pananagutan   tungo   sa   kabutihang   panlahat.   Ito   ay  
nagbibigay  sa  tao  ng  makabuluhang  pakikitungo  sa  lipunan  na  kung  saan  ang  bawat  
nakikilahok  ay  dapat  tumupad  sa  kanyang  tungkulin  para  sa  kabutihang  panlahat.  Ang  
obligasyon  na  ito  ay  likas  dahil  sa  taglay  na  dignidad  ng  tao.  
 
Kahalagahan  ng  Pakikilahok  
  Ang   pakikilahok   ay   makakamit   lamang   kung   kinikilala   ng   tao   ang   kanyang  
pananagutan.   Mula   dito   makakamit   ang   kabutihang   panlahat.   Ang   pakikilahok   ay  
mahalaga  sapagkat:  
  1.  Maisasakatuparan  ang  isang  gawain  na  makatutulong  upang  matugunan      
                             ang  pangangailangan  ng  lipunan.  
  2.  Magagampanan  ang  mga  gawain  o  isang  proyekto  na  mayroong    
                             pagtutulungan.  
  3.  Maibabahagi  ang  sariling  kakayahan  na  makatutulong  sa  pagkamit  ng    
                           kabutihang  panlahat.  
 
Antas  ng  Pakikilahok    
  1.  Impormasyon  -­  mahalagang  magbahagi  ng  nalalaman.  
  2.  Konsultasyon  -­  hindi  lang  ideya  o  opinyon  mo  ang  mahalaga;;  matutong    
                                                                                   makinig  sa  iba  
  3.  Sama-­samang  pagpapasiya  -­  kailangang  isaalang-­alang  ang  kabutihang    
                                                                                   maidudulot  sa  nakararami  o  sa  lahat.  
  4.  Sama-­samang  pagkilos  -­  –  mapapadali  ang  gawain  kung  may    
                                                                                     pagtutulungan.  
                     5.  Pagsuporta  -­  pinansyal,  moral  o  pagbibigay  ng  buong  husay  at  talento  na    
                                                                           nangggagaling  sa  puso.  
 
  Ang  pakikilahok  ay  isang  patuloy  na  proseso  hangga’t  kaya  mo  at  mayroong  
kang   kayang   gawin   para   sa   ikabubuti   ng   iyong   lipunan,   kailangan   mong   makilahok  
sapagkat   mula   dito   nabibigyang   saysay   ang   iyong   pagiging   tao   na   nilikha   ayon   sa  
wangis  ng  Diyos.  Sa  pamamagitan  ng  pakikilahok,  ang  tao  ay  nagiging  mapanagutan  
hindi  lamang  sa  kanyang  sarili  kundi  pati  na  rin  sa  kanyang  kapwa.  Maipapakita  ito  sa  
pamamagitan  ng:  
•   Paggalang  sa  makatarungang  batas  
•   Pagsisikap   na   maging   masigasig   sa   tungkulin   tulad   ng   pagtataguyod   ng  
maayos  na  pamilya  at  pagiging  tapat  sa  gawain.  
 
 
 

5  
 
  

Bolunterismo  
  Ito  ay  isang  paraan  ng  paglilingkod  at  pagpapakita  ng  pagmamahal  sa  kapwa  
at  sa  lipunan.  Ito  ay  pagbibigay  ng  sarili  na  hindi  naghahangad  ng  anumang  kapalit.  
(Hal:  kawanggawa,  bayanihan).  Naiaangat  ang  pagkatao  ng  tao  at  nagiging  
mapanagutan  siya  sa  kanyang  lipunan  na  nagiging  daan  tungo  sa  kabutihang  
panlahat.  
Mga  Benepisyo  ng  Bolunterismo  
         1.  Nagkakaroon  ng  kasiyahan  ang  isang  tao  kapag  siya  ay  naglilingkod.  
         2.  Nagkakaroon  siya  ng  personal  na  paglago.  
         3.  Nagkakaroon  siya  ng  kontribusyon  o  bahagi  sa  pagpapabuti  ng  lipunan.  
         4.  Nagkakaroon  siya  ng  pagkakataon  na  makabuo  ng  suporta  at  relasyon  sa  iba.  
         5.  Nagkakaroon  siya  ng  panahon  na  higit  na  makilala  hindi  lamang  ang  iba              
                 kundi  pati  na  ang  kanyang  sarili.  
                                                     
Pagkakaiba  ng  Pakikilahok  at  Bolunterismo  
Sa   pakikilahok,   nagiging   konsiderasyon   ang   personal   na   interes   o   tungkulin.  
Kailangan  mong  gawin  dahil  kung  hindi,  may  mawawala  sa  iyo.    
Sa  bolunterismo,  kung  hindi  mo  ito  gagawin,  hindi  ka  apektado,  kundi  yaong  iba  na  
hindi   mo   tinulungan.   Kung   ikaw   man   ay   managot,   ikaw   ay   mananagot   sa   iyong  
konsensya  sapagat  hindi  ka  tumugon  sa  pangangailangan  ng  iyong  kapwa.  Hindi  lahat  
ng  pakikilahok  ay  may  aspekto  ng  bolunterismo  pero  lahat  ng  bolunterismo  ay  may  
aspekto  ng  pakikilahok.  
 

Pagyamanin  
 
 

Ang  Kuwentong  Magic  

 
  Si  Kevin  Kaplowitz  ay  labinlimang  taong  gulang  at  isang  magician  sa  Los  
Angeles,  California.  Sampung  taon  pa  lamang  siya  nang  magsimula  na  siyang  
magpalabas  ng  isang  magic  show  sa  mga  pasyente  sa  ospital  at  nursing  homes.  
Hindi  niya  makalimutan  na  sa  unang  pagpunta  niya  sa  isang  burn  unit  ay  doon  
niya  makikilala  ang  isang  batang  babae  na  nakaranas  ng  third-­degree  burns.  
  Gumawa  siya  ng  isang  imahe  na  hayop  mula  sa  isang  lobo  na  kaniyang  
hawak.  Nang  ibigay  niya  ito  sa  bata  ay  tuwang-­tuwa  ito  at  nakita  niya  na  napawi  
ang  sakit  na  kaniyang  nararanasan  sa  mga  sandaling  iyon.  Dahil  mayroon  siyang  
taglay  na  talent  sa  pagma-­magic,  siya  ay  pumupunta  sa  mga  kilala  niyang  kainan  
upang  magsagawa  nito.  Labinlima  hanggang  dalawampung  dolyares  na  kinikita  
niya  ditto  ay  ibibigay  niya  sa mga  ospital  at  mga  batang  mahihirap.  
  Bakit  kaya  naging  mulat  si  Kevin  sa  gawaing  ito?  Marahil  ay  nakikita  niya  
ang   kaniyang   ina   na   boluntaryong   nagtuturo   sa   mga   bata   sa   kanilang   lugar  
gayundin   ang   kaniyang   nakatatadang   kapatid   na   si   Karen   na   sumasayaw   sa  
ospital  upang  pasayahin  ang  mga  maysakit  na  naroon.  

6  
 
  

  Ang  tunay  na  magic  sa  kuwentong  ito  ay  wala  sa  pagsasagawa  ni  Kevin  
ng   iba’t-­ibang   trick   kundi   sa   kaniyang   pagiging   sensitibo   at   mapagbigay   sa  
pangangailangan  ng  kaniyang  kapwa.  (Melannie  Svoboda,  Seeking  the  Holy  in  
All  Things,  pp  97-­98)
 
Mga  Pamprosesong  Tanong:  
 1.  Ano  ang  iyong  damdamin  pagkatapos  basahin  ang  kwento?  Ano  ang  sinasabi  nito          
         sa  iyo  bilang  panlipunang  nilalang?  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
 2.  Ano  ang  tawag  sa  ginawang  pagtulong  ni  Kevin  Kaplowitz?  Ipaliwanag  ang        
       pagkakaunawa  mo  rito.  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
 3.  Ano  ang  kaniyang  talentong  taglay?  Paano  niya  ito  ginamit  nang  makabuluhan?  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
 4.  Anong  karanasan  ang  nakaimpluwensiya  sa  kaniya  na  nag-­  
       udyok  upang  tumulong  sa  kapwa?  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
 5.  Mayroon  na  bang  ginawang  tulad  ng  ginawa  ni  Kevin  Kaplowitz?  Ano  ang  maaari          
         mong  simulant  gamit  ang  iyong  talento?  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
       _________________________________________________________________  
 

Isaisip  
 

Napag  alaman  ko  na  ____________________________________.  

 
Napagtanto  ko  na  _______________________________________  
 
Ang  aking  gagawin  ay  ___________________________________  
 
 
  7  
 
 
 
  

Isagawa  
 
 
Panuto:  TAMA  o  MALI.  Tukuyin  kung  ang  mga  sumusunod  na  pangungusap  ay    
                             nagsasaad  ng  wastong  diwa.  Isulat  ang  sagot  sa  patlang  bago  ang  bilang.  
_______  1.  Ang  tao  ay  may  kapwa  sapagkat  siya  ay  mabubuhay  na  mag-­isa.  
_______  2.  Ang  tao  ay  binubuo  ng  lipunan  at  binubuo  niya  ang  lipunan  ayon  kay    
                                     Max  Scheler.    
_______  3.  Hindi  lahat  ng  tao  ay  may  dignidad.  
_______  4.  Mahalaga  ang  pakikilahok  sa  pagkamit  ng  kabutihang  panlahat.    
_______  5.  May  pagkakaiba  ng  pakikilahok  sa  bolunterismo.  
 

Tayahin  
 
 Panuto:  Basahin  at  unawain  ang  bawat  pangungusap.  Bilugan  ang  titik  ng  tamang    
                               sagot.    
1.  Ito  ang  antas  ng  pakikilahok  ng  kung  saan  kinakailangan  mong  makinig  sa  opinion    
       o  ideya  ng  iba  na  maaaring  makatulong  sa  isang  proyekto  o  gawain.  
       A.  Konsultasyon                          C.  Sama-­samang  pagpapasya  
       B.  Impormasyon                          D.  Sama-­samang  pagkilos  
2.  Isang  paraan  ng  paglilingkod  at  pagpapakita  ng  pagmamahal  sa  kapwa  at  sa    
       lipunan.  Ito  ay  pagbibigay  sa  sarili  na  hindi  naghahangad  ng  anumang  kapalit.  
           A.  Paggalang  sa  batas                        C.  Pakikilahok  
           B.  Bolunterismo                            D.  Paggalang  sa  indibidwal  
3.  Ang  bolunterismo  ay  maihalintulad  sa  sumusunod  maliban  sa?  
       A.  Konsensya                                              C.  Bayanihan  
       B.  Bahaginan                          D.  Kawanggawa  
4.  Kadalasan  tuwing  may  kalamidad  o  sakuna,  likas  sa  ating  mga  Pilipino  ang  mag-­  
       alay  ng  ating  panahon,  sarili  at  yaman  para  sa  iba.  Anong  pagpapahalaga  ang    
       ipinapakita  natin?  
       A.  Kabayanihan                          C.  Pagmamalasakit  
       B.  Kasipagan                          D.  Pagmamahal  sa  kapwa  
5.  Ano  ang  makakamit  ng  ating  bayan  kung  ang  bawat  isa  ay  magsasagawa  ng    
       pakikilahok  at  bolunterismo?  
       A.  Pagtaguyod  ng  Pananagutan                  C.  Pagkakaisa  
       B.  Kabutihang  Panlahat                                            D.  Pag-­unlad  
6.  Tungkulin  na  kailangan  maisakatuparan  ng  lahat  ng  may  kamalayan  at    
       pananagutan  tungo  sa  kabutihang  panlahat.  
       A.  Pakikilahok                            C.  Bolunterismo  
       B.  Pagmamahal                            D.  Bayanihan  
7.  Pagbibigay  ng  sarili  ng  walang  hinihintay  na  kapalit.  
       A.  Pakikilahok                            C.  Bolunterismo  
       B.  Pagmamahal                            D.  Bayanihan  
8.  Ito  ay  nangangahulugang  pagiging  karapat-­dapat  ng  tao  sa  pagpapahalaga  at    
       paggalang  mula  sa  kanyang  kapwa.  
       A.  Pakikilahok                            C.  Bolunterismo  
       B.  Dignidad                          D.  Pananagutan  

8  
 
  

9.  Alin  sa  mga  sumusunod  ang  benepisyo  ng  bolunterismo?  

       A.  Nagkakaroon  ng  kasiyahan  ang  isang  tao  kapag  siya  ay  naglilingkod.  
       B.  Nagkakaroon  siya  ng  panahon  na  higit  na  makilala  hindi  lamang  ang  iba  kundi    
                 pati  na  ang  kanyang  sarili.  
       C.  Nagkakaroon  siya  ng  personal  na  paglago.  
       D.  Lahat  ng  nabanggit.  
10.  Anu-­ano  ang  dapat  makita  sa  isang  tao  na  nagsasagawa  ng  pakikilahok  at    
           bolunterismo?  
           A.  Kayamanan,  Katanyagan,  Talento  
           B.  Pagkakawang-­gawa,  Pagkakaisa,  Pagmamahal  
           C.  Panahon,  Talento,  Kayamanan  
           D.  Pagkamalikhain,  Talento,  Pagmamahal  
 
 
 
Karagdagang  Gawain  
 
   
Panuto:    Sumulat  ng  isang  makabuluhang  sanaysay  tungkol  sa  tanong  sa  ibaba.    
                             Gawing  batayan  ang  rubric  sa  pagsagot  nito.  
 
1.  Sa  iyong  palagay,  bakit  mahalaga  ang  pakikilahok  at  bolunterismo?  
         ______________________________________________________________  
           _______________________________________________________________________________  
           _______________________________________________________________________________  
 
 RUBRIK  SA  PAGWAWASTO  NG  SANAYSAY  
 
 
PAMANTAYAN   PUNTOS  
 
  Nilalaman   5  
  Organisasyon   5  
 
  Mekaniks   5  
 
KABUUAN   15  
 

9  
 
  
10  
Division  of  Negros  Oriental  ESP  DLP  Iintiated  
 
 
Philippines  1600    
Unang  Edisyon,  5th  Floor  Mabini  Bldg.,  DepEd  Complex  Meralco  Avenue,  Pasig  City  
Sheryll   T.   Gayola   et.al,   2015,   Edukasyon   sa   Pagpapakatao-­Ikasiyam   na   Baitang,  
Aklat:  
 
Sanggunian  
 
 
 
Tuklasin  
 
Isagawa  
1.  MALI   Ang  sagot  ay  maaaring  
2.  MALI   magkaiba-­iba.  
 
3.  MALI      
4.  TAMA   Pagyamanin  
Ang  sagot  ay  maaaring  
 
5.  TAMA  
    magkaiba-­iba.  
Tayahin    
 
1.  A   Subukin  
2.  B    
3.  A   1.  B  
4.  D   2.  B    
5.  B   3.  C  
6.  A   4.  B    
7.  C   5.  A  
8.  B   6.  C    
9.  D   7.  C  
10.  B   8.  D    
  9.  B  
Karagdagang  Gawain   10.  B    
Ang  sagot  ay  maaaring  magkaiba-­iba.    
   
 
   
Susi  sa  Pagwawasto  
 
 
 
  

 
 

Para  sa  mga  katanungan  o  puna,  sumulat  o  tumawag  sa:  

 
Department  of  Education  –  Schools  Division  of  Negros  Oriental  
Kagawasan,  Avenue,  Daro,  Dumaguete  City,  Negros  Oriental  
 
Tel  #:  (035)  225  2376  /  541  1117  
Email  Address:  negros.oriental@deped.gov.ph  
Website:  lrmds.depednodis.net