www.namatek.

com
Product
Classification

‫طبقه بندی کال‬

 ‫فهرست مطالب‬
‫‪ .1‬طبقه بندی کال به چه معنی است؟‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
‫‪ .2‬طبقه بندی کال های مصرفی‬
‫‪ .3‬طبقه بندی کال های صنعتی‬
‫‪ .4‬عوامل مؤثر در شیوه طبقه بندی کال‬
‫‪ .5‬نکات مهم در طبقه بندی کال‬
‫‪ .6‬انواع طبقه بندی کال‬
 ‫با توجه به روند افزایشی تولید کاالها و خدمات و افزایش تنوع آن ها‪،‬‬
‫ایجاد سیستم های طبقه بندی کاال به منظور مدیریت صحیح اقالم‪ ،‬امر ی‬
‫ضرور ی تلقی می گردد‪ .‬در نتیجه در حوزه کاالها و خدمات‪ ،‬در سراسر دنیا‬
‫سیستم های طبقه بندی مختلفی به وجود آمده است که هر کدام‬
‫کارکردهای خاصی دارند‪ .‬در این مقاله سعی بر آن است که به معرفی انواع‬
‫طبقه بندی کاال بپردازیم که موجب بهبود عملکرد و توسعه کسب و کارها‬
‫در تجارت می شوند‪ .‬پس در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با آن آشنا‬
‫کنیم‪.‬‬

‫‪ 1#‬طبقه بندی کال به چه معنی است؟‬

‫طبقه بندی کاال عبارت است از تقسیم انواع موجودی به گروه ها و یا‬
‫دسته هایی که دارای صفات مشترک و یا کاربر ی مشترک باشند‪ .‬در واقع‬
‫می توان گفت که کاال چیز ی است که به منظور جلب توجه‪ ،‬تحصیل و‬
‫مصرف به بازار عرضه می گردد‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫کاالها و خدمات به طور کلی بر اساس نوع مصرف کنندگان در دو دسته‬
‫تقسیم بندی می گردند‪:‬‬

‫‪ .1‬کاالهای مصرفی‬
‫‪ .2‬کاالهای صنعتی‬

‫در ادامه به معرفی کاالهای مذکور خواهیم پرداخت‪.‬‬

‫‪ 2#‬طبقه بندی کال های مصرفی‬

‫از انواع طبقه بندی کاال می توان کاالهای مصرفی را نام برد‪ .‬در واقع به‬
‫کاالها و خدماتی که مصرف کننده نهایی به منظور مصارف شخصی آن را‬
‫خریدار ی می کند‪ ،‬کاالهای مصرفی می گویند‪ .‬این گونه کاالها و خدمات‬
‫بسته به نحوه خرید مصرف کنندگان توسط بازاریابان طبقه بندی می‬
‫گردند‪ .‬می توان گفت که کاالهای مصرفی موارد زیر را شامل می شوند‪:‬‬

‫‪ .1‬کاالهای راحتی‬
‫‪ .2‬کاالهای مقایسه ای‬
‫‪ .3‬کاالهای اختصاصی‬
‫‪ .4‬کاالهای ناخواسته‬

‫کاالهای مذکور از لحاظ نحوه خرید مصرف کنندگان و همچنین نحوه‬

‫عرضه آن ها به بازار با همدیگر فرق دارند‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 1-2#‬کالهای راحتی‬

‫کاالهای راحتی در واقع کاالها و خدمات مصرفی هستند که مشتر ی آن ها‬

‫را به دفعات و به سرعت و با حداقل مقایسه و تالش می خرد‪.‬‬

‫برخی از این کاالها عبارت اند از‪:‬‬

‫• صابون‬
‫• شکالت‬
‫• روزنامه‬
‫• غذای آماده‬

‫کاالهای مذکور جزو کاالهای راحتی بوده و معموال ً ارزان قیمت هستند‪ .‬به‬
‫همین دلیل به منظور دسترسی راحت مشتریان هنگام نیاز به این‬
‫محصوالت‪ ،‬بازاریابان آن ها را در مکان های زیادی عرضه می کنند‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 2-2#‬کالهای مقایسه ای‬

‫از دیگر کاالهای مصرفی در طبقه بندی کاال می توان کاالهای مقایسه ای را‬
‫نام برد‪ .‬در واقع این گونه کاالها و خدمات توسط مشتریان به دفعات‬
‫کمتر ی خریدار ی می شوند‪ .‬الزم به ذکر است که مشتریان این کاالها را با‬
‫توجه به موارد زیر با دیگر کاالهای مشابه مقایسه می کنند‪:‬‬

‫• مناسب بودن‬
‫• کیفیت‬
‫• قیمت‬
‫• شکل‬

‫جمع آور ی اطالعات و انجام دادن مقایسه با دیگر محصوالت مشابه‬

‫توسط مصرف کنندگان هنگام خرید کاالها و خدمات نیازمند وقت و تالش‬
‫زیادی می باشد‪.‬‬

‫از جمله کاالهای مقایسه ای عبارتند از‪:‬‬

‫• اسباب و اثاثیه منزل‬

‫• پوشاک‬
‫• خودروی دسته دوم‬
‫• لوازم خانگی عمده‬
‫• خدمات هتلدار ی و هواپیمایی‬

‫‪4‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫بازاریابان کاالهای مقایسه ای به منظور توزیع کاالهای خود از شبکه های‬
‫توزیع کمتر ی استفاده می کنند‪.‬‬

‫‪ 3-2#‬کالهای اختصاصی‬

‫در طبقه بندی کاال گروه عمده ای از خریداران به دنبال کاالها و خدماتی‬
‫هستند که ویژگی های خاص یا شناسه ای منحصر به فرد از نامی تجار ی را‬
‫داشته باشند و این افراد به منظور خرید این گونه کاالها تالش ویژه ای‬
‫می کنند را کاالهای اختصاصی می گویند‪.‬‬

‫از کاالهای اختصاصی می توان به موارد زیر اشاره کرد‪:‬‬

‫• خودروهای مختلف دارای نام های تجار ی خاص‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫• تجهیزات عکسبردار ی گران قیمت‬
‫• پوشاک طراحان بزرگ‬
‫• خدمات متخصصان حقوقی یا پزشکی‬

‫باید توجه داشت که خریداران به مقایسه کاالهای اختصاصی نمی پردازند؛‬

‫بلکه دقت زیادی را برای رسیدن به فروشندگانی که کاالی مورد عالقه آن‬
‫ها را دارند به خرج می دهند‪.‬‬

‫‪ 4-2#‬کالهای ناخواسته‬

‫در طبقه بندی کاال‪ ،‬به کاالهای مصرفی که مصرف کننده یا درباره آن ها‬
‫اطالعاتی ندارد و یا اگر اطالعاتی هم داشته باشد به فکر خرید آن کاال‬
‫نیست‪ ،‬کاالهای ناخواسته می گویند‪ .‬به عبارتی می توان گفت که کاالهای‬
‫ناخواسته اکثرا نوآور ی های جدیدی هستند که مصرف کنندگان با وجود‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫تبلیغات از وجود آن ها آگاه نشده اند‪ .‬مثال های قدیمی از کاالهای‬
‫ناخواسته می توان به آن ها اشاره کرد عبارتند از‪:‬‬

‫• بیمه عمر‬
‫• اهدای مراسم کفن و دفن‬

‫در واقع کاالهای ناخواسته به تبلیغات‪ ،‬فروشندگی شخصی و تالش های‬

‫بازاریابی زیادی نیازمند می باشند‪.‬‬

‫‪ 3#‬طبقه بندی کال های صنعتی‬

‫به کاالهایی که در فرآیند کار‪ ،‬خریده می شوند کاالهای صنعتی می گویند‪.‬‬

‫در نتیجه تفاوت بین کاالهای مصرفی و کاالهای صنعتی در هدف از خرید‬
‫آن ها است‪ .‬برای مثال خرید چمن زن به منظور استفاده در منزل جزء‬
‫کاالهای مصرفی به شمار می آید‪ .‬حال آن که خرید همان چمن زن به‬

‫‪7‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫منظور استفاده در فضای سبز‪ ،‬آن را در دسته کاالهای صنعتی قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫به طور کلی کاالهای صنعتی را می توان در سه دسته کلی تقسیم بندی‬
‫کرد‪:‬‬

‫‪ .1‬مواد اولیه و قطعات‬

‫‪ .2‬کاالهای سرمایه ای‬
‫‪ .3‬اقالم مصرفی و خدمات‬

‫‪ 1-3#‬مواد اولیه و قطعات‬

‫در طبقه بندی کاال ها این گروه مواد اولیه خام و مواد اولیه قطعات‬
‫تولیدی را شامل می شوند‪ .‬می توان گفت مواد اولیه خام خود در دو‬
‫دسته تقسیم بندی می شوند‪:‬‬

‫• محصوالت کشاورز ی (گندم‪ ،‬پنبه‪ ،‬دام زنده‪ ،‬میوه و تره بار)‬

‫• محصوالت طبیعی (ماهی‪ ،‬الوار‪ ،‬نفت خام‪ ،‬سنگ آهن)‬

‫‪8‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫همچنین مواد اولیه و قطعات تولیدی از موارد زیر تشکیل شده اند‪:‬‬

‫• مواد اولیه ترکیبی (آهن‪ ،‬نخ‪ ،‬سیمان‪ ،‬سیم)‬

‫• قطعات ترکیبی (موتورهای کوچک‪ ،‬تایر‪ ،‬قطعات ریخته گر ی)‬

‫الزم به ذکر است که مواد اولیه قطعات تولیدی بیشتر به استفاده کنندگان‬
‫صنعتی فروخته می شوند‪.‬‬

‫‪ 2-3#‬کالهای سرمایه ای‬

‫به محصوالت صنعتی که به تولید یا عملیات تولیدی خریدار کمک می‬

‫کنند‪ ،‬کاالهای سرمایه ای می گویند‪ .‬از جمله کاالهای سرمایه ای می توان‬
‫به تأسیسات و تجهیزات کمک اشاره کرد‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫در طبقه بندی کاال ها تأسیسات شامل موارد زیر می گردند‪:‬‬

‫• ساختمان ها (تولیدی و ادار ی)‬

‫• تجهیزات ثابت (ژنراتورها‪ ،‬پرس های مته ای‪ ،‬سامانه های بزرگ‬
‫رایانه ای‪ ،‬باالبرها)‬

‫همچنین تجهیزات کمکی نیز موارد زیر را شامل می شوند‪:‬‬

‫• تجهیزات و ابزارآالت قابل حمل کارخانه (ابزارهای دستی‪ ،‬لیفتراک‬

‫ها)‬
‫• تجهیزات ادار ی (رایانه‪ ،‬دورنگار‪ ،‬میز و صندلی)‬

‫اقالم مذکور در مقایسه با تأسیسات دارای عمر مفید کمتر ی بوده و تنها به‬
‫فرآیند تولید کمک می کنند‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 3-3#‬اقالم مصرفی و خدمات‬

‫اقالم مصرفی موارد زیر را شامل می گردند‪:‬‬

‫• اقالم عملیاتی (خنک کننده ها‪ ،‬ذغال سنگ‪ ،‬کاغذ‪ ،‬مداد‪ ،‬خودکار)‬
‫• اقالم تعمیر و نگهدار ی (رنگ‪ ،‬میخ‪ ،‬جارو)‬

‫اقالم مصرفی به دلیل این که هنگام خرید‪ ،‬مقایسه یا زحمت ویژه ای در‬
‫مورد آن ها صورت نمی گیرد‪ ،‬از کاالهای راحتی حوزه صنعت به حساب‬
‫می آیند‪.‬‬

‫همچنین خدمات تجار ی موارد زیر را شامل می شوند‪:‬‬

‫• خدمات تعمیر و نگهدار ی (تمیزکردن درب و پنجره و تعمیر رایانه)‬

‫• خدمات مشاوره تجار ی (حقوقی‪ ،‬مشاوره مدیریتی‪ ،‬تبلیغاتی)‬

‫خدمات مذکور معموال در چهارچوب قرارداد عرضه می گردند‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 4#‬عوامل مؤثر در شیوه طبقه بندی کال‬

‫‪ .1‬تعداد اقالم انبار و کاالها و ظرفیت انبارها‬

‫‪ .2‬وسایل نگهدار ی و میزان صادرات و واردات کاالها‬
‫‪ .3‬مقررات و نظریه مقامات مسئول سازمان‬
‫‪ .4‬موقعیت جغرافیایی مصرف کننده‬

‫‪ 5#‬نکات مهم در طبقه بندی کال‬

‫‪ .1‬ساده و قابل فهم بودن انبار برای کلیه کارکنان‬

‫‪ .2‬منطبق و هماهنگ بودن انبار با احتیاجات مختلف سازمان و تأمین‬
‫نیاز آن ها‬
‫‪ .3‬تطبیق کاالهای موجود در انبار با کاهش یا افزایش تعداد آن ها‬

‫‪12‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 6#‬انواع طبقه بندی کال‬

‫• طبقه بندی کردن کاالهای مورد نیاز سازمان‬

‫• طبقه بندی کاالهای موجود در انبار‬
‫• طبقه بندی کاالها براساس طرح ها و برنامه ها‬
‫• طبقه بندی کاال بر اساس مراحل انجام کار و زمان مصرف‬
‫• طبقه بندی کاال در سطح مواد مورد نیاز صنایع کشور یا طبقه بندی‬
‫استاندارد‬

‫‪13‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬