คู่มือติวสอบ ก.พ.

ติวเตอร์นอร์ท
www.facebook.com/tutornorth

เอกสารประกอบวิชากฎหมาย
พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534
หัวข้อ ข้อมูลพื้นฐาน
ชื่อกฎหมาย พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534
ให้ไว้ ณ วันที่ ให้ไว้ ณ วันที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2534
ปีรัชกาล เป็นปีที่ 46 ในรัชกาลปัจจุบัน
วันประกาศ ประกาศ ณ วันที่ 4 กันยายน 2534
วันบังคับใช้ ตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา
บังคับใช้ ณ วันที่ 5 กันยายน 2534
ผู้รักษาการ นายกรัฐมนตรี
ผู้รับสนอง อานันท์ ปันยารชุน / นายกรัฐมนตรี
มาตรา 75 มาตรา
ฉบับแก้ไขล่าสุด (ฉบับที่ 8) พ.ศ. 2553
เหตุผล ฉ. 1 ** - เพื่อก้าหนดขอบเขตอ้านาจหน้าที่ของส่วนราชการมิให้ซ้าซ้อน
- เพิ่มเรื่องการมอบอ้านาจให้ปฏิบัติราชการแทน
- ก้าหนดอ้านาจหน้าที่ของผู้ว่าราชการจังหวัด
เหตุผล ฉ. 2 - ส้านักงานคณะกรรมการจัดระบบการจารจรทางบก
เหตุผล ฉ. 3 - ส้านักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมากจากพระราชด้าริ
- ส้านักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ
เหตุผล ฉ. 4 - รัฐธรรมนูญบัญญัติให้การรวมหรือโอนกระทรวง ทบวง กรม ที่ไม่ก้าหนดต้าแหน่งหรือ
อัตราเพิ่ม ให้ตราเป็นพระราชกฤษฎีกา
- ปรับปรุงหลักเกณฑ์การแบ่งส่วนราชการในส้านักงานรัฐมนตรีและส่วนราชการระดับกรม
เหตุผล ฉ. 5 ** - ปรับปรุงระบบราชการ มีกรอบการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี
- คณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ
- กลุ่มภารกิจในกระทรวง
- ก้าหนดการบริหารราชการในต่างประเทศ
- เปลี่ยนส้านักงานเลขานุการรัฐมนตรี เป็น ส้านักงานรัฐมนตรี
เหตุผล ฉ. 6 - ส้านักงานต้ารวจแห่งชาติ
- แก้ไขต้าแหน่งข้าราชการต้ารวจในกรมการจังหวัด

คูม่ ือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท www.facebook.com/tutornorth หน้า 1

 คู่มือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท
www.facebook.com/tutornorth

หัวข้อ ข้อมูลพื้นฐาน
เหตุผล ฉ. 7 - สนับสนุนการมอบอ้านาจให้กว้างขวางขึ้น
- อ้านาจหน้าที่จังหวัด แผนพัฒนาจังหวัด
- คณะกรรมการธรรมาภิบาลจังหวัด
- ให้ ส้านักงาน ก.พ.ร. สังกัดส้านักนายกรัฐมนตรี และขึ้นตรงต่อนายก
เหตุผล ฉ. 8 - องค์กรอัยการ

หลักทั่วไปของการบริหารราชการแผ่นดิน และเหตุผลในการประกาศใช้

วิวัฒนาการของการบริหาร
ราชการแผ่นดินในประเทศไทย
1. สมัยน่านเจ้า
2. สมัยสุโขทัย
3. สมัยกรุงศรีอยุธยา
4. สมัยกรุงรัตนโกสินทร์
พรบ. ว่าด้วยระเบียบ
สมัย ร. 5 การปฏิรูปและ ราชการบริหารแห่ง
เปลี่ยนแปลงการปกครอง ราชอาณาจักรสยาม
ที่ส้าคัญ “พลิกแผ่นดิน" พ.ศ. 2476
การปรับปรุงการจัด
ระเบียบบริหารราชการ
ครั้งที่ 2 พรบ. ระเบียบ
บริหารราชการแผ่นดิน
พ.ศ. 2495

*** พ.ร.บ. ระเบียบบริหาราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 ฉบับที่ 1 ประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 218

- ก้าหนดขอบเขตอานาจหน้าที่ของ สรก. ต่าง ๆ ให้ชัดเจน เพื่อมิให้ - การซ้้าซ้อนในการบริหารงานของ สรก.
มีการซ้้าซ้อนกันระหว่าง สรก. - อ้านาจของ รมว. ขาดความชัดเจน
- ก้าหนดบทบัญญัติที่ให้การบริหารระดับกระทรวงมีเอกภาพ
- ก้าหนดให้มีการมอบอานาจลดหลั่นลงไปในระดับต่าง ๆ
- ก้าหนดอานาจหน้าที่ของ ผว. ให้ควบคุมดูแลการปฏิบัติติราชการ
ของ ขรก. ซึ่งท้างานใน จว. ให้เหมาะสมขึ้น

คูม่ ือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท www.facebook.com/tutornorth หน้า 2

 คู่มือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท
www.facebook.com/tutornorth

หลักการจัดระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน 3 หลัก (มาตรา 4)

ส่วนภูมิภาค
ส่วนท้องถิ่น
ส่วนกลาง

โครงสร้างระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน

(รวมอ้านาจ) (แบ่งอ้านาจ) (กระจายอ้านาจ)

ส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค ส่วนท้องถิ่น

จังหวัด 1. องค์การบริหารส่วนจังหวัด
2. เทศบาล
*อ้าเภอ 3. สุขาภิบาล
มีฐานะเป็นกระทรวง 4. ราชการส่วนท้องถิ่นอื่น ฯ

ส้านักนายกรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง

ทบวง ทบวง

กรม กรม กรม กรม กรม กรม

* ทั้งหมดมีฐานะเป็นนิติบุคคล ยกเว้น อ้าเภอไม่เป็นนิติบุคคล

- การแบ่งส่วนราชการออกเป็นส่วนต่าง ๆ ให้ก้าหนดต้าแหน่งและอัตราเงินเดือนโดยค้านึงถึงคุณภาพและปริมาณงาน
ของส่วนราชการนั้น ๆ ไว้ด้วย

คูม่ ือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท www.facebook.com/tutornorth หน้า 3

 คู่มือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท
www.facebook.com/tutornorth

การดาเนินการ กฎหมายที่ตราขึ้น
- จัดตั้ง รวม โอน (ส้านักนายกฯ กระทรวง ทบวง กรม) พระราชบัญญัติ
- เปลี่ยนชื่อ / ยุบ (ส้านักนายกฯ กระทรวง ทบวง กรม) พระราชกฤษฎีกา
- รวม โอน โดยไม่มีการก้าหนดต้าแหน่งหรืออัตราเพิ่ม
ส้านักงาน ก.พ. และ ส้านัก งปม. ตรวจสอบดูแล มิให้มีการก้าหนดต้าแหน่ง
และอัตราเพิ่ม จนกว่าจะครบ 3 ปี @พรฎ บังคับใช้
- แบ่งท้องที่ออกเป็นเขตเพื่อการปฏิบัติงานวิชาการ (ในกระทรวง ทบวง กรม)
- จัดตั้ง สรก. ที่ไม่มีฐานะเป็นกรม แต่มีหัวหน้าเป็นอธิบดี (ในกระทรวง)
- จัดระเบียบราชการ (ส้านักนายกฯ กระทรวง ทบวง ) กฎหมายว่าด้วยการปรับปรุง
- ก้าหนดอ้านาจหน้าที่ (ส้านักนายกฯ กระทรวง ทบวง ) กระทรวง ทบวง กรม
- แบ่งส่วนราชการ (ภายในมหาวิทยาลัยหรือสถาบันในทบวงฯ) กฎหมายว่าด้วย
มหาวิทยาลัยหรือสถาบันนั้น
- แบ่งส่วนราชการ (ภายในส้านักงานรัฐมนตรี กรม) กฎกระทรวง
- จัดตั้งกลุ่มภารกิจในกระทรวง (ให้ 2 กรมขึ้นไปมาอยู่ในภารกิจเดียวกัน)
- ก้าหนดอ้านาจหน้าที่ของกรม กฎกระทรวง หรือ กฎหมาย
ว่าด้วยอ้านาจหน้าที่ของกรม
- หลักเกณฑ์เกี่ยวกับหน่วยบริการรูปแบบพิเศษ (ในกรม) ระเบียบส้านักนายก

ม. 3/1 การบริหารราชการ (จัดสรรงบประมาณ, บรรจุ, แต่งตั้ง, ปฏิบัติหน้าที่ของส่วนราชการ)

ต้องเป็นไปเพื่อ “ สุข – สัม – สิทธิ – ลด – ปรับ – สะ ” โดยมีผู้รับผิดชอบต่อผลของงาน
สุข - เพื่อประโยชน์สุขของประชาชน
สัม - เกิดผลสัมฤทธิ์ต่อภารกิจของรัฐ
สิทธิ - ความมีประสิทธิภาพ ความคุ้มค่าในเชิงภารกิจแห่งรัฐ
ลด - การลดขั้นตอนการปฏิบัติงาน, กระจายภารกิจและทรัพยากรให้แก่ท้องถิ่น
การกระจายอ้านาจตัดสินใจ
ปรับ - การปรับปรุง(ลด)ภารกิจและยุบเลิกหน่วยงานที่ไม่จ้าเป็น
สะ - การอ้านวยความสะดวก และการตอบสนองความต้องการของประชาชน

คูม่ ือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท www.facebook.com/tutornorth หน้า 4

 คู่มือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท
www.facebook.com/tutornorth

ต้องใช้วิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี โดยเฉพาะ จุดเน้นเรื่อง

1. ความรับผิดชอบของผู้ปฏิบัติงาน
การปฏิบัติหน้าที่ ค้านึงถึง 2. การมีส่วนร่วมของประชาชน
ของส่วนราชการ 3. การเปิดเผยข้อมูล
4. การติดตามตรวจสอบและประเมินผลการปฏิบัติงาน

*** จุดเกิดของ พรฎ ว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี ***

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*** เอกสารมีต่อ EP 2 ***

คูม่ ือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท www.facebook.com/tutornorth หน้า 5

 คู่มือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท
www.facebook.com/tutornorth

หน่วยงาน / คณะกรรมการ
ที่ หน่วยงาน / คณะกรรมการ
1 ส้านักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ
2 ส้านักนายกรัฐมนตรี
3 ส้านักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน
4 ส้านักงบประมาณ
5 ส้านักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี
6 ส้านักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี
7 ส้านักงานปลัดส้านักนายกรัฐมนตรี
8 ส้านักงานรัฐมนตรี (ส้านักงานเลขานุการรัฐมนตรี)
9 ส้านักงานปลัดกระทรวง
10 ส้านักนโยบายและแผน
11 กลุ่มภารกิจ
12 ส้านักงานปลัดกระทรวง
13 ส้านักงานเลขานุการกรม
14 ส้านักงานต้ารวจแห่งชาติ
15 หน่วยบริการรูปแบบพิเศษ
16 กระทรวงการต่างประเทศ
17 จังหวัดหรือกลุ่มจังหวัด
18 ส้านักงานจังหวัด
19 กระทรวงมหาดไทย
20 ส้านักงานอ้าเภอ
21 องค์การบริหารส่วนจังหวัด / เทศบาล / สุขาภิบาล
22 ส้านักงานคณะกรรมการจัดระบบการจราจรทางบก
23 ส้านักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชด้าริ
24 ส้านักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ
25 องค์กรอัยการ

คูม่ ือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท www.facebook.com/tutornorth หน้า 6

 คู่มือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท
www.facebook.com/tutornorth

ประเด็นหลักที่น่าสนใจ

มาตรา รายการ / หัวข้อ / คาสาคัญ

ม. 3/1 หลักการบริหารราชการตาม พ.ร.บ นี้
ม. 5 หลักการก้าหนดต้าแหน่งและอัตราเงินเดือน
ม. 8 ทวิ การตรวจสอบดูแลมิให้มีการก้าหนดต้าแหน่งหรืออัตราเพิ่ม จนกว่าจะครบ 3 ปี
ม.8 จัตวา การยุบส่วนราชการ และ การรับโอนบุคลากรใน 30 วัน
ม. 8 สัตต การแบ่งส่วนราชการภายใน
ม. 11 อ้านาจหน้าที่ นายกรัฐมนตรี
ม. 16 อ้านาจหน้าที่ ปลัดส้านักนายกรัฐมนตรี
ม. 21 อ้านาจหน้าที่ ปลัดกระทรวง
ม. 50/1 “คณะผู้แทน” “หัวหน้าคณะผู้แทน” “รองหัวหน้าคณะผู้แทน”
ม. 50/2 หัวหน้าคณะผู้แทน
ม. 50/4 อ้านาจหน้าที่ หัวหน้าคณะผู้แทน
ม. 50/5-6 การมอบอ้านาจให้หัวหน้าคณะผู้แทน ปฏิบัติราชการแทน
ม. 52/1 อ้านาจหน้าที่ จังหวัด
ม. 53/1 แผนพัฒนาจังหวัด
ม. 57 อ้านาจหน้าที่ ผู้ว่าราชการจังหวัด
ม. 61/1 อ้านาจหน้าที่ อ้าเภอ
ม. 61/2-3 การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท
ม. 65 อ้านาจหน้าที่ นายอ้าเภอ
ม. 71/10 อ้านาจหน้าที่ ก.พ.ร
ม. 72 “ทบวงการเมือง”

คูม่ ือติวสอบ ก.พ. ติวเตอร์นอร์ท www.facebook.com/tutornorth หน้า 7