Professional Documents
Culture Documents
Ang ating isipan ay bilanggo ng wika. Kung iisipin kasing mabuti, ang daluyan lamang ng kaisipan habang tayo
ay nag-iisip ay wika. Sa bahaging ito, tatalakayin ang antas ng wika. Malaking tulong ito upang ating
maiangkop ang wika sa hinihingi ng panahon, pook at anumang pagkakataon Ayon kay Bernales (2002),
nahahati ang antas ng wika sa kategoryang pormal at impormal at sa bawat kategorya napapaloob ang mga
antas ng wika. Ganito ang paglalarawan niya sa bawat antas ng wika:
1. Pormal. Ito ay ang mga salitang istandard dahil kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng higit na nakararami
lalo na ng mga nakapag-aral ng wika.
a. Pambansa. Ito ang mga salitang karaniwang ginagamit sa mga aklat pangwika pambalarila sa lahat
ng mga paaralan. Ito rin ang wikang kadalasang ginagamit ng pamahalaan at itinuturo sa mga
paaralan.
b. Pampanitikan o Panretorika. Ito naman ang mga salitang gamitin ng mga manunulat sa kanilang
akdang pampanitikan. Ito ang mga salitang karaniwang matatayog, malalalim, makulay at masining.
2. Impormal. Ito ang mga salitang karaniwan, palasak at pang-araw-araw na madalas nating gamitin sa
pakikipag-usap sa mga kakilala at kaibigan.
a. Lalawiganin. Ito ang mga bokabularyong dayalektal. Gamitin ang mga ito sa mga partikular na pook
o lalawigan lamang, maliban kung ang mga taal na ginagamit nito ay magkita-kita sa ibang lugar
dahil natural na nila itong naibubulalas Makikilala rin ito sa pagkakaroon ng kakaibang tomo o
tinatawag ng marami na punto.
b. Kolokyal Ito ay mga pang araw araw na salita na ginagamit sa mga pagkakataong impormal,
Maaaring may kagaspangan nang kaunti ang mga salitang ito ngunit maaari rin itong maging
repinado ayon sa kung sino ang nagsasalita nito. Ang pagpapaikli ng isa, dalawa o higit pang salita
lalo na sa mga pasalitang komunikasyon ay matuuri rin sa antas na ito.
Halimbawa
c. Balbal. Ito ang tinatawag sa Ingles na slang, samga pangkat-pangkat nagmumula ang mga ito
upang ang mga pangkat ay magkaroon ng salitang codes Mababang antas ng wika ito, bagama't
may mga dalubwikang nagmumungkahi ng higit pang mababang antas, ang antas bulgar
(Halimbawa nito ay mga mura at mga salitang may kabastusan).
Sa lahat ng antas, ang balbal ang pinakadinamiko. Maaaring ang pagbabago ng paniniwala at pag-iisip
ng isang tao ay lubusang nakaaapekto sa pagkakaiba-iba ng mga salitang ginagamit. Kaalinsabay ng
pagbabagong ito ang katotohanan na ang mga dati o karaniwang salita na ginagamit ay di na magagamit ng
mga susunod na henerasyon dahil ito ay hindi na akma sa mundong ginagalawan. Magkagayon man, ito ay
nagpapatunay na ang mga tao ay hindi tumitigil sa pagkatuto upang makaagapay sa pagbabago ng panahon
Pansinin ang ilan sa mga karaniwang paraan o proseso ng pagbuo ng salitang balbal. Bawat isang proseso ay
binigyan ng ilang halimbawa upang maging malinaw.
Halimbawa:
Halimbawa:
Halimbawa
4. Pagpapaikli/Reduksyon
Halimbawa:
5. Pagbabaligtad/Metatesis
Halimbawa:
6. Paggamit ng Akronim/Inisyal
Halimbawa:
7. Pagpapalit ng Pantig
Halimbawa
8. Paghahalo ng Wika
Halimbawa
9. Paggamit ng Bilang
Halimbawa:
10. Pagdaragdag
Halimbawa:
a. Pagbabaligtad at Pagdaragdag
Halimbawa:
b. Pagpapaikli at Pagdaragdag
Halimbawa:
Pilipino-pino-pinoy Chinese-Tsino-tsinoy
c. Pagpapaikli at Pagbabaligtad
Halimbawa:
d. Panghihiram at Pagpapaikli
Halimbawa:
e. Panghihiram at Pagdaragdag
Halimbawa:
GAWAIN 1
Panuto: Basahin ang pangungusap sa bawat bilang. Pansinin ang may salungguhit na salita o mga
salita. Pagkatapos ay tukuyin kung anong proseso ng pagbabago ng salitang balbal ang pinagdaanan
nito. Isulat ang titik na katumbas ng inyong sagot sa patlang sa unahan ng bawat bilang. Kung
gumamit ng kumbinasyon ng dalawa o higit pang proseso, isulat sa patlang ang mga titik ng bawat
proseso.
Gawain 2
II. Tukuyin kung anong antas ng wika ang mga sumusunod na salita.
HAL:
1. Dehins
2. panaginip
3. agimat ng dugo
4. katanyagan
5. sa'yo
6. noypi
8. mahahagkan
9. ipagbawal
10. ba’t