ARALIN 1

Varyasyon at Rehistro ng Wika

1
 SINGKAW - KAISIPAN

“
Ayon sa Biblia, noong pasimula ay may iisa lamang wika ang mga tao. Sa
paglipas ng panahon, nagkaroon ng halos hindi na mabilang na wika ang mga tao. Sa
kasalukuyan, ayon sa Ethnologue: Languages of the World, 15th ed. (2005) at CIA World
Fact Book, ang mga bansang Papua New Guinea, Indonesia at Nigeria ang tatlong
nangungunang bansa na may pinakamaraming lenggwahe na sinasalita; 820, 742 at
516, ayon sa pagkakasunod.
Sa parehong tala, sinasabing ang Filipinas, sa ating bansa, ay may 180
lenggwahe na pinagsasaluhan nating mga Pilipino. Filipino (ang ating Pambansang
Wika) at Ingles ang dalawang wikang opisyal sa bansa.

2
 SINGKAW - KAISIPAN

“
“We should become tri-lingual as a country. Learn English
well and connect to the world. Learn Filipino well and connect to our
country. Retain your dialect and connect to your heritage.”

- Dating Pangulong Benigno Aquino III

3
 PAKSA 1: VARAYTI NG WIKA

“Ang wika ang gamit ng tao

upang magkaroon ng
A. Kahulugan ugnayan sa bawat isa at
ipinapalagay na ang wika ay
salamin ng lahi at ng kanyang
kalagayan.”
-Alfred Whitehead

“Ang wika ay isang paraan ng

“Ang wika ay masistemang
komunikasyon sa pagitan ng
balangkas na sinasalitang
mga tao, sa isang tiyak na
tunog, pinipili, at isinasaayos
lugar para sa isang partikular
sa paraang arbitraryo upang
na layunin na ginagamitan ng
magamit ng mga taong
mga berbal at biswal na
kabilang sa isang kultura.”
signal para makapagpahayag.
-Henry Gleason
-Bowman
Wika

4
 PAKSA 1: VARAYTI NG WIKA

A. Kahulugan

Tulad ng lahat ng bagay sa mundo na may kaniya-kaniyang

katangian, kakayahan at kaangkupan; ang hikaw na para sa tainga lamang,
ang tsinelas na para sa paa lamang, ay ganoon din naman tayong mga
nilalang – may pagkakaiba at may kaniya-kaniya tayong katangian.
Ito ay tulad sa usapin ng wika. Lahat tayo ay nagwiwika para
magkaunawaan at magkaisa. Ngunit, mayroon pa ring kaniya-kaniyang
katangian at pagkakaiba ang wika batay sa gamit.

5
 PAKSA 1: VARAYTI NG WIKA

B. Dalawang Uri ng Varayti ng Wika (Cafford, 1965)

1. Permanente para sa mga 2. Pansamantala dahil may

tagapagsalita / tagabasa pagbabago sa sitwasyon
ng pahayag
 Diyalekto
 Idyolek  Register
 Estilo
 Mode

6
 Dalawang Uri ng Varayti ng Wika

1. PERMANENTE PARA SA MGA TAGAPAGSALITA / TAGABASA

 Diyalekto – wikang ginagamit ng isang partikular na rehiyon na may

natatanging tono, punto, bokabularyo at istraktura ng
pangungusap.
- Ito rin ay batay sa lugar, panahon at katayuan sa buhay.
(Tagalog-Bulacan, Tagalog-Batangas, Tagalog-Laguna, Tagalog-
Cavite, Tagalog-Mindoro, Tagalog-Rizal at Tagalog-Palawan.)

7
 PAGKAKAIBA

MOTHER TONGUE (UNANG WIKA) DIYALEKTO

 Tagalog  Hiligaynon  Tagalog-Bulacan  Ilokano-Ilokos Sur

 Kapampangan  Waray  Tagalog-Batangas  Ilokano-Ilokos
 Tagalog-Laguna Norte
 Pangasinense  Tausug  Ilokano-Tarlac
 Ilokano  Maguindanaoan  Tagalog-Cavite
 Tagalog-Mindoro  Ilokano-Nueva
 Bikol  Maranao Ecija
 Tagalog-Rizal
 Cebuano  Chabacano  Ilokano-Cagayan
 Tagalog-Palawan

8
 MGA HALIMBAWA NG DIYALEKTO

◉ Nakakain ka na ba? (Laguna)  Tagalog = Bakit?

◉ Kumain ka na ba? (Manila) ○ Batangas = Bakit ga?
○ Bataan = Baki ah?
○ Ilocos = Bakit ngay?
○ Pangasinan = Bakit ei?
◉ Ala! Kay banas naman dine eh!
(Batangas)
◉ Hay! Ang init naman! (Manila)

9
 Dalawang Uri ng Varayti ng Wika

1. PERMANENTE PARA SA MGA TAGAPAGSALITA / TAGABASA

 Idyolek – kaugnay ng personal na kakanyahan ng tagapagsalita o wikang

ginagamit ng partikular ng indibidwal. (Maaaring idyosinkratiko tulad ng
paggamit ng partikular na bokabularyo nang madalas.)
- Bawat indibidwal ay may sariling istilo ng pamamahayag at
pananalita na naiiba sa bawat isa. Gaya ng pagkakaroon ng personal na
paggamit ng wika na nagsisilbing simbolismo o tatak ng kanilang
pagkatao.

“Permanente nang matatawag ang idyolek ng isang taong may sapat na gulang.” -Catford

10
 MGA HALIMBAWA NG IDYOLEK

◉ “Magandang Gabi Bayan” ni Noli de Castro

◉ Hindi ka namin tatantanan” ni Mike Enriquez
◉ “Ang buhay ay weather weather lang” ni Kim Atienza
◉ “The Buzz” ni Boy Abunda
◉ Ang malumanay na pananalita ni Charo Santos Concio sa kanyang
programang Maala-ala Mo Kaya.
◉ Ang malumanay na pagsasalita at pagkanta ni Moira Dela Torre

11
 Dalawang Uri ng Varayti ng Wika

2. PANSAMANTALA DAHIL MAY PAGBABAGO SA SITWASYON NG

PAHAYAG

 Register – Kaugnay ng panlipunang papel na ginagampanan ng

tagapagsalita sa oras ng pagpapahayag. (siyentipikong register,
panrelihiyong register, akademikong register, atbp.)
- Register o Jargon ang tawag sa mga salita/wikang
nabubuo ng mga grupong propesyonal bunga ng trabaho o kaya ay
ng gawain sa grupo.

12
 MGA HALIMBAWA NG REGISTER/JARGON

Jargon sa Jargon sa
Legal Jargon ng
larangan ng larangan ng
mga abogado
medisina accountancy
• Justice • Diagnosis • Account
• Appeal • Therapy • Debit
• Pre-Trial • Prescription • Credit
• Complainant • Symptom • Assets
• Pleadings • Surgeon • Liabilities

13
 Dalawang Uri ng Varayti ng Wika

2. PANSAMANTALA DAHIL MAY PAGBABAGO SA SITWASYON NG

PAHAYAG

 Estilo – Kaugnay ng relasyon ng nagsasalita sa kausap na

maaaring pormal, kolokyal at intemeyt o personal.)

14
 ESTILO

PORMAL – wikang kinikilala/ginagamit ng nakararami lalo na ng mga taong may

mataas na pinag-aralan, may mataas na katungkulan sa iba’t ibang ahensyang
pampubliko o pribado, gayundin, kung ang usapan ay lubhang seryoso.

a. Pambansa – ginagamit ng karaniwang b. Pampanitikan o Panretorika –

manunulat sa aklat, pambalirala para sa ginagamit ang ganitong uri ng mga
mga paaralan at gayundin sa malikhaing manunulat, higit lalo sa
pamahalaan at para sa mga usaping pagsulat ng tula, awit, o mga kwento.
patungkol sa batas. Halimbawa:
Halimbawa: Pusong bato, Mga piping hinaing
Mananaggol, Ekonomiya, Tahanan Ang paglilo ay nasa kagandahan
Aklat, Edukasyon, Politika Daig ng maagap ang masipag
Paaralan, talumpati, Takdang Aralin
15
 ESTILO

KOLOKYAL – pang araw-araw na salita, maaaring may kagaspangan ng

kaunti. Ang pagpapaikli ng isa, dalawa o higit pang titik sa salita. Halos
nahahawig din ito sa lalawiganin.

Halimbawa:
Nasan (Nasaan) Pa’no (Paano)
Meron (Mayroon) Kelan (Kailan)

16
 Dalawang Uri ng Varayti ng Wika

2. PANSAMANTALA DAHIL MAY PAGBABAGO SA SITWASYON NG

PAHAYAG

 Mode – kaugnay sa midyum na ginagamit sa pagpapahayag

tulad ng pasalita o pasulat.

17
 Sa isang pangkat-wika o speech community makikita
ang varyasyon ng wika sa pamamagitan ng:

a) mga taong bumubuo rito;

b) pakikipagkomunikasyon ng tao;
c) interaksyon ng mga tao;
d) sa mga katangian ng pananalita ng mga tao; at
e) sa sosyal na katangian ng mga tao.

18
 PAKSA 1: VARAYTI NG WIKA

C. Mga Teorya at Pananaw sa Varayti ng Wika

 Teoryang Sosyolinggwistiko
 Teoryang Akomodasyon (Howard Giles, 1982)

19
 Teoryang Sosyolinggwistiko

 Ang wika ay panlipunan at ang speech ay pang-indibidwal.

 “Ang wika ay isang kasangkapan ng sosyalisasyon, na ang
mga relasyong sosyal ay hindi matutupad kung wala ito.” -
Sapir, 1949
 “Ang wika ay hindi kumpleto sa sinumang indibidwal o
nagsasalita, nagagawa lamang ito sa loob ng isang
kolektibo o pangkat.” -Saussure, 1915

20
 Teoryang Sosyolinggwistiko

DALAWANG PARAAN SA PAGHAHALO NG MGA VARAYTI NG

WIKA, DIYALEKTO AT REGISTER

a. Code Switching o Palit-koda – Ang isang nagsasalita ay

gumagamit ng iba’t ibang varayti ayon sa sitwasyon o
okasyon. (Conversational code switching at palit-koda na
sitwasyonal)
Halimbawa: “O, how sungit naman our teacher in Filipino.” “Hoy,
na-gets mo ba sabi ko sa text ko?” “It’s so hard naman to make
pila-pila here.”
21
 Teoryang Sosyolinggwistiko

DALAWANG PARAAN SA PAGHAHALO NG MGA VARAYTI NG

WIKA, DIYALEKTO AT REGISTER

b. Panghihiram – Panghihiram mula sa isang varayti tungo

sa isa pang varayti dahil ito’y walang mga katumbas na
salita /Lexical borrowing. (Cultural color at pagbabago sa
teknolohiya.)
Halimbawa:
Cultural color – hamburger, pizza, taco, French fries
Pagbabago sa teknolohiya– CD, computer, diskette, fax, internet

22
Teoryang Sosyolinggwistiko

23
 Teoryang Akomodasyon

◉ Ito ay teorya sa pagkatuto ng pangalawang wika.

◉ Sa pakikisalamuha ng mga tao, nagkakaroon ng mga
pagkakataong gumaya o bumagay sa pagsasalita ng
kausap upang bigyang halaga ang pakikiisa,
pakikilahok, at pakikisama.

24
Teoryang Akomodasyon

25
Teoryang Akomodasyon

26
 PAKSA 2: REHISTRO AT MGA VARAYTI NG WIKA

D. REHISTRO AT VARAYTI NG WIKA

 Simpleng varayti at/o varyasyon sa paggamit ng wika partikular sa

kontekstong panlipunan na gumagamit ng mga tiyak na salitang hindi
madalas ginagamit sa ibang konteksto. -Linggwista
 Kung paano inuunawa o binibigyang kahulugan ng isang larang ang isang
partikular na salita o termino.
 Sa IT, halimbawa, ang mouse ay nangangahulungang isang input devices na
ikinakabit sa kompyuter upang mapadali ang pagmanipula rito, ngunit sa
pagsasaka ay isa itong maliit, mapanirang hayop kaya itinuturing na peste.

27
TUNGHAYAN SA IBABA ANG PAGHAHAMBING SA MGA VARAYTI NG WIKA:

28
TUNGHAYAN SA IBABA ANG PAGHAHAMBING SA MGA VARAYTI NG WIKA:

29
TUNGHAYAN SA IBABA ANG PAGHAHAMBING SA MGA VARAYTI NG WIKA:

30
TUNGHAYAN SA IBABA ANG PAGHAHAMBING SA MGA VARAYTI NG WIKA:

31
TUNGHAYAN SA IBABA ANG PAGHAHAMBING SA MGA VARAYTI NG WIKA:

32
TUNGHAYAN SA IBABA ANG PAGHAHAMBING SA MGA VARAYTI NG WIKA:

33