გლობალური დათბობა

პრეზენტატორი:კესო არახამია
2020
კლიმატის ცვლილების მიმართ
განსაკუთრებული ყურადღება გაჩნდა
მეოცე საუკუნის მეორე ნახევარში,
როდესაც დედამიწის საშუალო
ტემპერატურის ზრდა დაფიქსირდა.
თანაც აღმოჩნდა, რომ ეს მატება ამ
პერიოდში იყო ბევრად უფრო სწრაფი,
ვიდრე მანამდე. მე-19 საუკუნესთან
შედარებით, საშუალო გლობალური
ტემპერატურა გაიზარდა 0.8ºC-ით. ერთი
შეხედვით, ეს რიცხვი უმნიშვნელო ჩანს,
თუმცა სინამდვილეში ასე არ არის და ის
სერიოზულ ცვლილებებს იწვევს. რამ
გამოიწვია ასეთი სწრაფი დათბობა?
კლიმატის ცვლილება და
გლობალური დათბობა დღეს
კაცობრიობის ერთ-ერთი
აქტუალური და პოპულარული
თემაა. ამ მოვლენას
ინტენსიურად იკვლევენ
მსოფლიოს წამყვანი სამეცნიერო
ცენტრები, დიდ ყურადღებას
უთმობენ საერთაშორისო
ორგანიზაციები, ხშირად
აშუქებს მასმედია. ბოლო
პერიოდში ეს თემა პოლიტიკის
ნაწილი გახდა. შექმნილია
კლიმატის ცვლილების
სახელმწიფოთაშორისი პანელი
(IPCC), რომელშიც მსოფლიოს
ასობით მეცნიერი მონაწილეობს.
სამეცნიერო წრეებში გაჩნდა
მოსაზრება, რომ მისი მიზეზი
ადამიანის ინდუსტრიული
საქმიანობაა. ადამიანს შეუძლია
გავლენა მოახდინოს კლიმატზე,
როგორც ლოკალურად, ასევე
გლობალური მასშტაბით,
მაგალითად, ატომური ბომბის
აფეთქებით, ატომური
ელექტროსადგურზე მომხდარი
ავარიის შედეგად, ან ტყეების
ჩეხვით. თუმცა რამდენად
მასშტაბური და მნიშვნელოვანი
შეიძლება ის იყოს?
 კლიმატი მუდმივად იცვლება მათი შესწავლის
დედამიწის არსებობის მთელი კაცობრიობის
შედეგად მეცნიერებმა
ისტორიის მანძილზე. ის გამოიხატება ცივილიზაციის ეპოქაც
როგორც ბუნებრივ მოვლენებში, დაადგინეს, რომ ბოლო
დაახლოებით ამ დროს
როგორებიცაა ქარიშხლები, 650 000 წლის
დაიწყო.
ვულკანური ამოფრქვევები, ასევე განმავლობაში ყინულის
ტემპერატურის მატება-კლებაში. ცივილიზაციაში
საფარი იცვლებოდა -
უძველესი ეპოქის კლიმატის ნიშნები იგულისხმება ურბანუ
ხან იზრდებოდა და ხან
შენარჩუნებულია ყინულებისა და ლი და სოციალურ-
დანალექი ქანების ფენებში, ხეების იკლებდა, რაც იმას
ტექნოლოგიური
რგოლებში, ოკეანეების დანალექებში, ნიშნავს, რომ
განვითარება. ადამიანი
მარჯნის რიფებში. მათი ქიმიური გლობალური
შემადგენლობისა და სისქის სიდიდის მანამდეც ცხოვრობდა
ტემპერატურა ხან
მიხედვით შეგვიძლია შევისწავლოთ, გაცილებით უფრო
მცირდებოდა, ხან
თუ როგორი იყო კლიმატი ასობით დიდი ხნის
ათასი და მილიონობით წლის წინ - ე.წ. მატულობდა.
განმავლობაში, თუმცა
პალეოკლიმატი გამყინვარებას
მისი ცხოვრების დონე
მოყვებოდა დათბობა,
იყო პრიმიტიული.
შემდეგ ისევ
გამყინვარება და ა.შ.,
რაც ამ პერიოდის
განმავლობაში 7-ჯერ
მოხდა. ბოლო დიდი
გამყინვარება
დასრულდა
დაახლოებით 7000 წლის
წინ.
 დედამიწისთვის მისი
ატმოსფერო არის ერთგვარი
საბანი: დღის განმავლობაში
შემოსული სითბოს ნაწილს
ინარჩუნებს და ღამით
გარეთ არ უშვებს. რომ არა
ასეთი ატმოსფერო,
ტემპერატურული
ცვლილება დღესა და ღამეს
შორის ძალიან დიდი
იქნებოდა. მაგალითად,
პლანეტა მერკურის ძალზე
თხელი ატმოსფერო აქვს,
დედამიწასთან შედარებით
გაცილებით სუსტი,
შეიძლება ითქვას, თითქმის
არა აქვს. მისი ზედაპირი
დედამიწა იღებს ენერგიას კოსმოსიდან (მზიდან) და ამავე დღის განმავლობაში
დროს ასხივებს გარეთ. შემოსული და გასული ცხელდება +430º
ენერგიების თანაფარდობა - ენერგეტიკული ბალანსი - გრადუსამდე, ხოლო ღამით
ძირითადად განსაზღვრავს დედამიწის კლიმატს. კი ცივდება -170º-მდე.
ითვლება, რომ ადრინდელი, პალეოკლიმატური დედამიწაზე კი დღისა და
ცვლილებები განპირობებული იყო დედამიწის ორბიტის ღამის ტემპერატურებს
მცირე ცვალებადობით (ე.წ. მილანკოვიჩის ციკლი). ამ შორის განსხვავება მაქსიმუმ
დროს იცვლება დედამიწაზე შემოსული მზის ენერგიის რამდენიმე ათეული
რაოდენობა - ის ხან მეტია, ხან ნაკლები. ეს კი იწვევს გრადუსია. ეს სწორედ
ტემპერატურის ცვლილებას და ატმოსფეროს და მისი
სხვადასხვა ატმოსფერულ-გეოლოგიურ მოვლენებს შემადგენელი სათბურის
(ქარიშხლები, ვულკანების ამოფრქვევები გაზების გამოა.
რა თქმა უნდა, იბადება შეკითხვა, როგორ
ავიცილოთ თავიდან კლიმატური ცვლილების
ზიანი? შევაჩეროთ ეს ცვლილება თუ
შევეგუოთ და ადაპტირება მოვახდინოთ?
შეჩერების სავარაუდო ქმედებებია გადასვლა
ენერგიის სხვა წყაროებზე - ჰიდრო, ქარის,
მზის ენერგიებზე, ასევე მოხდეს ხეების
მასობრივი დარგვა და ამით ტყის მასივების
გაზრდა, რომელმაც უნდა შეამციროს CO2-
ის შემცველობა ჰაერში. სხვა გზაა
არსებულთან შეგუება და ადაპტაცია, რაც იმას
ნიშნავს, რომ არც ისე შორეულ მომავალში
დედამიწის მთელ მოსახლეობას არქტიკასა და
ანტარქტიდაში მოუწევს გადასახლება.
პირადად მე მგონია, რომ უმჯობესია
ადამიანის ზემოქმედება კლიმატზე
მინიმუმამდე დავიყვანოთ.

კლიმატის ცვლილების
სახელმწიფოთაშორისმა პანელმა (IPCC)
გამოაქვეყნა ანგარიში, რომელიც ეყრდნობა
რამდენიმე ასეული დამოუკიდებელი
ექსპერტის დასკვნებს მსოფლიოს
სხვადასხვა ქვეყნებიდან. ამ დოკუმენტის
საბოლოო დასკვნაა, რომ ბოლო 50 წლის
განმავლობაში ადამიანის საქმიანობამ
გამოიწვია სწრაფი გლობალური დათბობა
და კლიმატური ცვლილება.
ჩავატარეთ ექსპერიმენტი რომლის
განხორციელების შემდგომ მივიღეთ მოხარშული
შემდეგი შედეგები :

➢მოხარშული და მოუხარშავაი
კვერცხი დავატრიალე მაგიდაზე
მოუხარშავი

➢რის შემდეგაც მოუხარშავი უფრო

მალე გაჩერდა ვიდერე მოხარშული
კვერცხი

➢ექსპერიმენტი ჩავატარე წესების

დაცვით
გმადლობთ
ყურადღებისთვის