Sa bahaging ito ay alamin naman natin ang pahapyaw na kasaysayan ng retorika.

Ano Ang kurikulum ng sophist ay binubuo ng pagsusuri ng panulaan, pagbibigay- kahulugan

ang pinagmulan o saan nagsimula ang retorika?
KASAYSAYAN NG RETORIKA
Ang retorika ay kasintanda ng wika at inorganisa ang mga ideya nito mula pa noong sa kapanahunan ng
Matandang Gresya. Pinaniniwalaang nagsimula ang retorika bilang isang sistema ng pakikipagtalo sa
Syracuse, isang maliit na isla sa Sicily noong ikalimang siglo bago dumating si Kristo. Ang mga unang
naisulat ay ipinagpalagay na nagmula kina Corax at Tisias.
ng mga bahagi ng pananalita at pag-aaral sa mga istilo ng argumentasyon. Tinuruan nila ang
mga mag-aaral paano mapalakas ang mahihinang argumento at mapahina ang malalakas na
argumento. Subalit, para sa mga matandang Griyego ang sophist ay isang taong
nagmamanipula ng katotohanan para lamang kumita. Kinondena nina Plato at Aristotle ang
mga sophists dahil emosyon ang tanging bataya nila sa panghihikayat at hindi sa katotohanan.

Corax - isang taga Sicily, ang tumayong tagapaglahad ng mga argumento na nagsabing ang maayos
at sistematikong paraan ng pagpapahayag ng katuwiran ang magiging daan upang makuha ang
simpatiya ng mga nakikinig.
Tisias – naging estudyante ni Corax sa Syracuse na nagiging guro din sa retorika.

Noon pa man pinag-aralan na ng mga tao ang retorika at ito'y kanila na ring ginamit sa
pagsasalita man o pagsusulat. Ayon sa kasaysayan, ang mga taga-Mesopotamia at Taga- Ehipto
ay kapwang nagpapahalaga sa kakayahang magsalita taglay ang elokwens at dunong. Nang
maglaon, naging matayog na sining ang pag-aaral ng retorika at masistemang nalinang nang
sumilang ang demokrasya sa Griyego.
Ayon nina Bret & McKay (2010), nahahati sa apat na makabuluhang kapanahunan ang
pag-unlad ng retorika:

Retorika sa Matandang Gresya: Mga Sophist, Plato, Aristotle

Maraming alagad ng kasaysayan ang nagbigay ng pagkilala sa matandang lungsod ng
Athens bilang lugar ng kapanganakan ng klasikal na retorika. Bawat lalaki ay kinakailangang
nakahandang tumayo sa isang asamblea at magsalita upang hikayatin ang kaniyang kababayan
para bumoto pabor o laban sa isang partikular na lehislasyon. Ang tagumpay at impluwensiya
sa matandang Athens ay nakadepende sa kaniyang kakayahang retorikal. Mula rin doon, nabuo
ang maliliit na paaralang may dedikasyon sa pagtuturo ng retorika.
• Sophist – mga guro sa retorika, ang tawag sa matatalino at dalubhasa sa pananalita, ang
nagbigay pakahulugan sa retorika bilang isang pagtatamo ng kapangyarihang politikal
sa pamamagitan lamang ng pagpapahalaga sa paksang pinaglalabanan at estilo ng
pagbigkas.
• Protagoras - Kauna-unahang sophist, isa sa mga kilalang namumuno sa pinakabantog
na mga paaralang sophists.
• Isocrates - ang dakilang guro ng oratoryo noong ikaapat na siglo, na nagpapalawak sa
sining ng retorika upang maging isang pag-aaral ng kultura at isang pilosopiya na may
layuning praktikal.
• Plato - tanyag na historyador na mahigpit na Retorika sa Matandang Roma: Cicero at Quintilian
katunggali ng kilusang sophistic. Naniniwala siya na
Makalipas ang 2,000 taon at kamangha-manghang impluwensiya ng Art of Rhetoric ni
ang mga sophist ay nangangalaga hindi lamang sa Aristotle ay lumitaw ang mga Romanong retorisyan na sina Cicero at Quintilian.
pakikipagtalo sa katotohanan bagkus ito lamang ang
Nabatid na mahina ang pagkalinang ng retorika sa matandang Roma, subalit nagsimula
isang daan upang maipakita ang pagkapanalo nito.
itong yumabong nang pangibabawan ng emperyo ang Gresya at maimpluwensiyahan ng sarili
Isinulat niya ang Gorgias at Phaedrus na nagbibigay nitong mga tradisyon. Isinali ng matandang Romano ang maraming elementong retorikal na
diin sa pagtatalo ng sophist. Ayon sa kaniya, ang naitatag ng mga Griyego; gayundin ang maraming kaparaanan sa tradisyong Gresya. Dito
pilosopiya at retorika ay magkaugnay sa paraan ng nagsimula ang mga orador at manunulat ng Roma sa iba-ibang estilo, kasama ang pagrebisa ng
medisina at kosmetiko; kung saan, ang medisina kuwento at paggamit ng mga metapora ngunit mas kakaunti ang pagtuon sa lohikal na
(tulad ng pilosopiya) ay may malasakit sa pangangatuwiran.

kung ano ang totoong mainam sa isang bagay, ngunit • Cicero - ang unang maestrong retorisyan sa Roma
Sanggunian:https://ccsearch.creativecommons.org/
ang kosmetiko (gaya ng retorika) ay may malasakit at kilalang mahusay na estadista. Sumulat siya ng
photos/ea2333fe-63ba-4b53-8779-beabe045ec26
lamang sa anyo. maraming akda sa mga paksang kinapapalooban ng On
Invention, On Oration, at Topics. Ang kaniyang mga
naisulat tungkol sa retorika ay nagbigay-gabay sa mga
paaralan sa panahon ng Renasimyento. Ang kaniyang lapit
• Aristotle – naitatag ang sistema ng pag-unawa at pagtuturo ng retorika. Sa kaniyang ―The sa retorika ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng
Art of Rhetoric‖, binigyang kahulugan niya ang retorika bilang kasangkapan sa edukasyong liberal. Ayon sa kaniya, upang maging
pagmamasid ng anumang kaso na magagamit bilang panghihikayat. Pinaboran niya ang mapanghikayat, ang tao ay kailangang may sapat na
panghihikayat sa pamamagitan ng dahilan subalit isinaalang-alang din niya ang tagapakinig kaalaman sa kasaysayan, politika, sining, panitikan, etika,
na makaiwas sa masalimuot na pagsunod ng argumentong batay lamang sa isang batas, at medisina. Naniniwala siyang sa pamamagitan ng
makaagham at lohikal na prinsipyo. Idiniin din ni Aristotle na ang retorika ay edukasyong liberal, ang isang tao ay madaling
nakakaugnay sa kahit sinumang tagapakinig.
kapangyarihang makapagpuna sa kahit anong pagkakataon upang makapanghikayat.

Binanggit niya ang tatlong mahahalagang sangkap ng mabisang pagpapahayag: • Quintilian – ang ikalawang Romanong retorisyan
na nag-iwan ng kaniyang pag-aaral sa retorika. Matapos
1. Logos – binubuo ng wastong paggamit ng wika sa pagbuo ng pagpapaliwanag. niyang linangin ang kasanayan sa retorika sa loob ng
2. Pathos - nakatuon sa ipinapahayag ng damdamin. maraming taon sa korte ng Romano, nagtayo siya ng
3. Ethos - nakasentro sa pamamaraang gagawin ng tagapagsalita kung paano niya pampublikong paaralan sa retorika. Pinaunlad niya ang
sistema ng pag-aaral na kumukupkop ng mag-aaral at
mahihikayat/mapapaniwala ang mga tagapakinig.
isinasalang sa iba’t iba at matinding antas ng pagsasanay
Upang maging epektibo ang isang retorisyan, kailangan niyang magkaroon ng sa retorika. Sa ika-95 AD, binuhay niya ang kaniyang
kamalayan sa mga elementong nabanggit: sistemang edukasyonal sa retorika sa labindalawang
bolyum na aklat na pinamagatang Institutio Oratoria. Ito
• Kairos - ang nilalaman bilang nagpapatibay sa ipinapahayag
• Audience - manonood na isinasaalang-alang ang kani-kanilang pangkaisipian at ay naglalaman ng lahat ng mga aspekto ng sining ng
pandamdamin retorika. Mga aspektong teknikal ang pokus niya para sa
• Prepon - ang pamamaraan sa kaniyang kasuotan epektibong retorika. Gayunpaman, naglaan din siya ng panahon para mapaunlad niya ang isang
kurikulum na pinaniniwalaan niyang maging pundasyon sa bawat edukasyon ng bawat tao.
Retorika sa Kalagitnaan/Medyibal at Renasimyentong Panahon
Sa kalagitnaang panahon, ang retorika ay naging diksursong relihiyoso mula sa
pagiging politikal. Sa halip na maging kasangkapan para mamuno ng estado, ang retorika ay
nakitang isang daan upang iligtas ang mga kaluluwa.
• St. Augustine – ang nanguna sa paggalugad kung
paano magamit ang paganong sining ng retorika upang mas
lalong mapalaganap ang ebanghelyo doon sa mga ’di pa
nabago at ang semon naman para roon sa mga naniniwala.
Isa sa mga maimpluwensiyang aklat ng retorika sa panahong ito ang kay Hugh Blair na
Lectures on Rhetoric and Belles-Lettres na nailimbag sa taong 1783 at nanatiling istandard na
aklat sa retorika sa mga unibersidad sa loob ng mahigit isang daang taon sa Europa at Amerika.
Ang pagsibol at paglaganap ng mass media sa ika-20 siglo ay naging dahilan upang ang
ibang mag-aaral ay lumipat sa pag-aaral ng retorika. Ang mga imahen ng potograpiya, pelikula
at telebisyon ay naging makapangayarihang kasangkapan ng panghihikayat. Bilang tugon, ang
mga retorisyan ay nagpalawak ng kanilang talatanghalan na naglalaman hindi lamang sa
pasulat at pasalitang masteri; kundi maging sa paghawak ng mga sining biswal.

Sa huling bahagi ng kalagitnaang panahon

nagsimulang mabuo’t magsulputan ang mga unibersidad sa
Pransya, Italya at Inglatera kung saan ang mga mag-aaral ay
kumukuha ng mga asignaturang gramatika, lohika at
retorika. Ginamit ng mga mag-aaral sa medyibal na panahon
ang mga tekstong sinulat ni Aristotle upang matutunan ang
mga teorya ng retorika. Naglaan din ng oras upang ulit-ulitin
ang mga rutina ng pagsasanay sa Griyego at Latin upang
mapaunlad ang kasanayang retorikal.
Gaya ng mga sining at agham, ang pag-aaral ng retorika ay muling sumigla sa panahon
ng renasimyento. Ang mga teksto nina Cicero at Quintilian ay muling nadiskobre at nagamit
sa mga kurso. Ang De Inventione ni Quintilian ay mabilis na naging istandard na aklat sa mga
unibersidad ng Europa. Ang mga iskolar sa panahon ng renasimyento ay nagsimulang
maglathala ng mga bagong akda at aklat sa retorika, marami rin sa kanila ang nagbigay-din sa
kasanayan sa paggamit ng bernakular bilang pagsalungat sa Latin at matandang Griyego.

Retorika sa Modernong Panahon

Ang pagbabago sa retorika ay nagpatuloy sa pamamagitan ng pagsunod sa kalinangan.
Habang ang demokrasya ay lumaganap sa kalakhang Europa at sa mga kolonya ng Amerika,
ang retorika ay muling bumalik sa pagiging diskursong politikal. Ang mga pilosopong politikal
at rebolusyonaryo ay gumamit ng retorika bilang sandata sa kanilang kampanya sa
pagpapalaganap ng kasarinlan at kalayaan.
Sa ika-18 hanggang ika-19 na siglo, ang mga departamento sa mga unibersidad sa
Europa at Amerika ay nagsimulang magpokus sa pag-aaral ng retorika.