BÀI TẬP NHÓM 8

1/ Nêu và phân tích những ưu điểm, hạn chế của các thể loại báo chí

1. Tiểu phẩm
Ưu điểm:
• Ngắn gọn, dễ đọc và hiểu.
• Thường có tính giải trí cao, giúp cho người đọc thư giãn và tăng thêm niềm vui.
• Thường chứa đựng nhiều tình huống hài hước, thú vị, giúp cho người đọc cảm thấy
thú vị và thoải mái.
• Thể hiện được tài năng viết lách và sáng tạo của người viết.

Nhược điểm:
• Thường không đầy đủ thông tin và chi tiết, chỉ phù hợp với đối tượng đọc muốn tìm
hiểu nhanh về một chủ đề cụ thể.
• Không phù hợp để đưa ra những thông tin sâu sắc, phân tích chuyên sâu về một vấn
đề.
• Dễ gây ra hiểu lầm hoặc bị lệch tư tưởng nếu viết không đúng chính xác, hoặc không
trung thực trong việc phân tích, đánh giá sự việc.
Không phù hợp để đưa ra những thông tin quan trọng, có tính quyết định cao hoặc có
tác động lớn đến cộng đồng.

2. Tuyên truyền:
Ưu điểm: Đạt được độ phủ sóng độc giả lớn, thông tin dễ tiếp cận
Nhược điểm:
- Bị ý kiến 1 phía
- Không mang tính bắt buộc làm theo

3. Tường thuật:
Ưu điểm:
- Tạo được luồng dư luận mạnh mẽ
- Cung cấp 1 lượng lớn thông tin, 1 lượng kiến thức phong phú cho độc giả
- Phản ảnh một cách tường tận những diễn biến chủ yếu về từng sự kiện quan trọng
mới xảy ra
- Dễ dàng truyền đạt những quan điểm của tác giả tới công chúng
Nhược điểm:
- Chỉ cần 1 thông tin tường thuật không đúng quy trình sự kiện sẽ làm đảo lộn và
không phản ảnh đúng

4. Tin
Ưu điểm:
+ Dễ tiếp cận
+ Nhanh chóng, tức thời, ngắn gọn -> đáp ứng được nhu cầu thông tin từ công
chúng
Nhược điểm:
+ Chỉ biết được bề nổi
Ghi nhanh:
-Ưu điểm:
+ Miêu tả con người và sự việc, người viết ghi nhanh tạo nên một bức tranh sinh
động, tựa như một hoạt cảnh hay hình ảnh cụ thể được nổi lên, làm cho người
xem, người nghe bài viết đó có cảm giác như chính mình được chứng kiến tại
chỗ.
+ Miêu tả từng sự việc, chi tiết cụ thể không đòi hỏi cặn kẻ từng li từng tí mà cần
nhằm vào những nét đặc sắc nhất, không rườm rà.
-Nhược điểm:
+ Miêu tả trong ghi nhanh chỉ mang tính chất phác thảo.

5. Phóng sự:
-Ưu điểm:
+ Miêu tả trong phóng sự thể hiện được một bức tranh tổng quát và sâu sắc, thậm
chí có khi còn miêu tả cả nội tâm.
+ Mô tả hiện thực, có khả năng gây được những ấn tượng rất sâu sắc đối với công
chúng.
-Nhược điểm:
+ Phóng sự đòi hỏi nhiều thời gian và công sức để điều tra, thâm nhập thực tế và
phỏng vấn nhiều người.

6. Các thể ký:

Ưu điểm:
+ Thể loại báo thể ký có khả năng tập trung và nghiên cứu chi tiết về một sự kiện,
một vấn đề cụ thể nào đó, giúp người đọc hiểu rõ hơn về tình huống, cảm nhận
được sự chân thật và đầy đủ nhất về nó.
+ Báo thể ký cũng thường đưa ra những phân tích sâu sắc, chuyên sâu về một vấn
đề cụ thể, giúp độc giả có thể hiểu được những khía cạnh khó thấy trong vấn đề
đó.
+ Thể loại này thường có những câu chuyện đầy cảm xúc, dẫn động và giúp
người đọc đồng cảm hơn với nhân vật và tình huống được miêu tả.

Nhược điểm:
 + Báo thể ký thường tập trung vào một sự kiện, một vấn đề cụ thể, nên không thể
cung cấp đầy đủ thông tin về tất cả các khía cạnh của nó. Điều này có thể dẫn
đến thiếu sự toàn diện và cảm nhận sai lệch về vấn đề.
+ Báo thể ký thường khó đánh giá được tính khách quan của các thông tin được
trình bày, vì nó thường dựa trên cảm nhận và quan điểm của nhà báo. Do đó,
đôi khi nó có thể gây hiểu lầm hoặc bị phản đối bởi một số độc giả.
+ Thể loại này thường tập trung vào những câu chuyện đầy cảm xúc, dẫn động,
dẫn đến nhiều trường hợp có thể gây xúc phạm, làm mất lòng người đọc hoặc
bị chỉ trích vì đưa ra quá nhiều thông tin riêng tư và không cần thiết của các
nhân vật.

7. Câu chuyện
Ưu điểm:
+ Thể loại báo chí câu chuyện mang tính chất giải trí cao, thu hút được sự quan
tâm của độc giả.
+ Nội dung của báo chí câu chuyện thường được xây dựng bằng cách lồng ghép
những câu chuyện tình cảm, cuộc đời, hành trình... của các nhân vật trong đó,
giúp cho người đọc có thể đồng cảm và cảm nhận được những điều mới mẻ,
thú vị.
+ Đối tượng đọc của báo chí câu chuyện rộng và đa dạng, từ trẻ em đến người già
đều có thể tìm được nội dung phù hợp với mình

Nhược điểm:
+ Thể loại báo chí câu chuyện thường mang tính chất thị phi cao, chủ đề không
đa dạng, thường chỉ xoay quanh cuộc sống của những người nổi tiếng, sao, ca
sĩ...
+ Báo chí câu chuyện có thể dễ dàng bị vi phạm đạo đức nghề nghiệp, nếu
không có sự thận trọng trong việc thu thập thông tin, xác minh và chọn lọc nội
dung.
+ Thời gian viết báo chí câu chuyện rất dài, có thể kéo dài đến vài trang, làm cho
độc giả cảm thấy mất thời gian đọc.
+ Chưa phản ánh đủ mọi khía cạnh của lĩnh vực
8. Xã luận:
Ưu điểm:
+ Là một bài báo quan trọng trong một số báo, thể hiện lập trường, quan điềm
của một tờ báo
+ Bình luận tổng thể của cơ quan báo chí về vấn đề quan trọng nào đó, nó thực
hiện quán triệt tư tưởng trung tâm
+ Bình luận thời cuộc và đề ra nhiệm vụ trước mắt; nêu rõ nội dung tư tưởng của
một nghị quyết, chỉ thị của cơ quan lãnh đạo và nhấn mạnh nhiệm vụ thi hành
Nhược điểm:
+ Đối với bài xã luận không thể hiện dấu ấn cá nhân về mặt tư tưởng, vì vậy
+ Bài xã luận không ghi tên tác giả mà chỉ ghi tập thể cơ quan báo chí nào đó
+ Bàn luận 1 vấn đề hoặc những vấn đề quan trọng của xã hội một cách khái quát
chứ không cụ thể, chi tiết.

9. Bình luận:
Ưu điểm:
+ Bình luận có 2 đặc điểm cơ bản là bình và luận. Bình được hiểu là bình phẩm,
đánh giá, phân tích. Luận thì bàn bạc, liên hệ, đối chiếu.
+ Có nhiệm vụ diễn đạt tư tưởng của cơ quan báo chí và một vấn đề đời sống nào
đó, rút ra được kết luận để từ đó giúp người đọc hiểu và hành động theo 1 hệ
thống quan điểm nhất định
+ Thể hiện bình phẩm, đánh giá của mình về một sự vật, sự việc, con người,... và
thể hiện quan điểm, thái độ của mình.
Nhược điểm:
+ sử dụng thể loại bình luận như “con dao hai lưỡi”. Nếu bài viết đúng, thấu tình,
đạt lý thì sẽ mang lại hiệu quả thông tin rất lớn và quan trọng hơn là chuyển tải
đến bạn đọc một thông điệp lành mạnh.
+ Ngược lại, bình không có cơ sở, luận không có chứng cứ sẽ làm phức tạp vấn
đề, nghiêm trọng hóa sự kiện, rối ren thêm tình hình và hậu quả gây ra là làm
nhũng nhiễu thông tin cho xã hội, gây tâm lý dao động, hoang mang cho độc
giả.
10. Chuyên luận
Ưu điểm :
+ Dùng lý lẻ để soi sáng sự kiện, giúp hiểu đúng sự thật , hướng đến hoạt động
tích cực, phù hợp với quan điểm tư tưởng, ý đồ của tác giả
+ Nhằm thay đổi nhận thức, tư duy lý luận của công chúng
+ Có khả năng chuyển tải thông tin tổng hợp, mang tính định hướng, chiến lược
+ Tạo ra cho công chúng 1 tầm nhận thức mới cao hơn , khái quát hơn
Nhược điểm:
+ Phải huy động trí tuệ, kinh nghiệm và kiến thức xã hội, kết hợp tư duy khoa
học và tư duy logic, các luận cứ, luận chứng kết hợp chặt chẽ với nhau trong
mạch tư duy nhất quán để lý giải vấn đề “Người viết phải nắm được đường lối,
chính sách, lý luận, am hiểu sâu công việc.

11. Luận văn tuyên truyền

Ưu điểm:
 + Thuyết phục hiệu quả: Với mục đích tuyên truyền và thuyết phục, luận văn
tuyên truyền thường có tính thuyết phục cao, giúp người đọc hiểu rõ hơn về
vấn đề và có thể thay đổi suy nghĩ hoặc hành vi của mình.
+ Tác động lâu dài: Luận văn tuyên truyền có thể tác động đến suy nghĩ và hành
vi của người đọc trong thời gian dài, giúp thay đổi ý kiến và thái độ của người
đọc.
+ Dễ dàng lưu trữ và phân phối: Luận văn tuyên truyền là một văn bản, nên dễ
dàng lưu trữ và phân phối cho đại chúng thông qua các kênh truyền thông khác
nhau.
Nhược điểm:
+ Không đảm bảo tính khách quan: Luận văn tuyên truyền thường có mục đích
thuyết phục và thuyết phục người đọc, do đó có thể không đảm bảo tính khách
quan của thông tin.
+ Khó kiểm soát hậu quả: Luận văn tuyên truyền có thể gây ra những hậu quả
không mong muốn, như thúc đẩy hành vi bất hợp pháp hoặc gây ra tình trạng
phân biệt chủng tộc hoặc giới tính.

12. Phê bình và giới thiệu

Ưu điểm:
+ Giúp độc giả hiểu rõ hơn về một tác phẩm nào đó trước khi quyết định đọc hay
mua.
+ Giúp độc giả có cái nhìn toàn diện về tác phẩm, thông qua việc giới thiệu các
đặc điểm, nội dung, ý nghĩa của tác phẩm đó.
+ Giúp độc giả có thể lựa chọn và so sánh giữa các tác phẩm cùng thể loại hoặc
cùng chủ đề.
+ Giúp các nhà văn, nhà xuất bản hoặc đạo diễn có thể nhận được phản hồi, đóng
góp ý kiến từ người đọc để cải thiện sản phẩm của mình.
Nhược điểm:
+ Thể loại báo chí phê bình giới thiệu thường không thể đánh giá một cách toàn
diện và khách quan về tác phẩm, do đó có thể gây ra sự thiếu chính xác hoặc
khách quan trong cách đánh giá.
+ Thể loại báo chí phê bình giới thiệu có thể dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những yếu
tố khác ngoài tác phẩm như quan điểm cá nhân, cảm nhận chủ quan của người
viết.
 + Thể loại báo chí phê bình giới thiệu cũng có thể gây ra sự thiên vị, ủng hộ cho
một tác phẩm hoặc tác giả nào đó.
+ Không phải tất cả các độc giả đều đọc các bài phê bình giới thiệu trước khi
quyết định đọc một tác phẩm, do đó, thể loại báo chí này có thể không phổ biến
bằng những loại báo chí khác.

13. Điều tra

Ưu điểm:
+ Cung cấp thông tin chi tiết và sâu sắc về một chủ đề hoặc vấn đề nào đó, giúp
độc giả hiểu rõ hơn về tình hình thực tế.
+ Đưa ra các chứng cứ cụ thể, đầy đủ và chính xác về vấn đề, giúp cho người đọc
hoặc người xem tin tức có thể đánh giá và suy luận đúng đắn hơn.
+ Giúp tạo ra sự tò mò và quan tâm từ độc giả về chủ đề được điều tra.
+ Giúp xây dựng và phát triển lòng tin của độc giả vào các phương tiện truyền
thông.
Nhược điểm:
+ Thời gian và chi phí để thu thập thông tin cho các bài điều tra thường rất lớn.
+ Cần có kỹ năng và kinh nghiệm để điều tra một cách hiệu quả và tránh các sai
sót, thông tin không chính xác.
+ Các bài viết điều tra có thể không phù hợp với độc giả bình thường do nội dung
phức tạp và yêu cầu kiến thức chuyên môn.
+ Các tổ chức hoặc cá nhân bị điều tra có thể đe dọa hoặc cản trở sự hoạt động
của các phóng viên và nhà báo.
 14. Bài phản ánh
Ưu điểm:
+ Thể loại báo chí phản ánh giúp đưa tin và nâng cao ý thức của độc giả về
những vấn đề xã hội quan trọng.
+ Bài phản ánh đòi hỏi phải có sự chính xác và minh bạch trong thông tin, nếu
được thực hiện đúng cách, nó có thể giúp cải thiện hoặc giải quyết một số vấn
đề xã hội.
+ Thể loại báo chí phản ánh thường đưa ra những lời khuyên và gợi ý giải pháp
để cải thiện tình trạng hoặc vấn đề được đề cập.
Nhược điểm:
+ Có thể dẫn đến sự lệ thuộc vào các nguồn tin và nguồn thông tin, dẫn đến việc
không chính xác và không đầy đủ trong thông tin đưa ra.
+ Nếu bài phản ánh không được thực hiện đúng cách, nó có thể gây ra ảnh hưởng
tiêu cực đến các cá nhân hoặc tổ chức được đề cập trong bài viết.
+ Thể loại báo chí phản ánh thường tập trung vào các vấn đề gây chú ý hoặc gây
tranh cãi, dẫn đến việc bỏ qua hoặc không đưa ra các vấn đề quan trọng khác
trong xã hội.

15. Phỏng vấn tuyên truyền

Ưu điểm:
+ Cung cấp thông tin chính xác, chi tiết về người hoặc sự kiện được phỏng vấn.
+ Giúp độc giả hiểu rõ hơn về quan điểm, suy nghĩ và cảm xúc của người được
phỏng vấn về một vấn đề nào đó.
+ Tạo ra sự gần gũi, truyền tải được cảm xúc của người được phỏng vấn đến độc
giả.
+ Mang tính giải trí, thu hút sự quan tâm của độc giả.
+ Tạo nên sự tương tác giữa người phỏng vấn và độc giả thông qua các câu hỏi
và trả lời.
Nhược điểm:
+ Có thể bị tác động bởi quan điểm cá nhân, sở thích hoặc ảnh hưởng của người
phỏng vấn.
+ Có thể bị thiên vị hoặc bị lệch thông tin do những câu hỏi không được hỏi đầy
đủ, hoặc những câu trả lời không được trả lời đầy đủ.
+ Có thể bị bó buộc về thời gian hoặc địa điểm phỏng vấn, làm ảnh hưởng đến
chất lượng của bài viết.
+ Không phản ánh được quan điểm và suy nghĩ của tất cả mọi người liên quan
đến vấn đề được phỏng vấn.
+ Không thể phản ánh được tất cả các chi tiết của sự kiện hay vấn đề được phỏng
vấn.
2/ Nêu và phân tích những ưu điểm, hạn chế về mô hình hoạt động của một cơ
quan báo chí mà bạn biết
Cơ quan báo chí: VnExpress
Trong suốt một thời gian dài, các tòa soạn báo ở Việt Nam cũng như trên thế giới đều
hoạt động theo phương thức tổ chức đơn loại hình. Tuy nhiên, trong bối cảnh thông
tin hiện nay, quy trình sản xuất tin, bài được vận hành như vậy khó có thể đáp ứng
được nhu cầu thông tin nhanh nhạy cũng như sự phong phú, đa dạng từ điều kiện và
phương thức tiếp nhận của công chúng. Do đó, để phát huy tối đa sức mạnh tổng hợp
của nguồn nhân lực cũng như những ưu thế về công nghệ kỹ thuật, từ những năm đầu
tiên của thế kỷ XXI, nhiều tòa soạn báo trên thế giới đã chuyển sang xây dựng mô
hình tòa soạn hội tụ. Đây là mô hình tòa soạn đa phương tiện, lấy báo điện tử làm
trung tâm, tận dụng tối đa ưu thế về nhân lực đa phương tiện, dựa trên một nền tảng
công nghệ kỹ thuật hiện đại để sản xuất ra các ấn phẩm cho nhiều loại hình, phương
tiện báo chí. Hiện tại, mô hình này đang thực sự lan rộng trên thế giới và trở thành xu
thế khó có thể cưỡng lại. Tuy nhiên, với thực trạng hoạt động của các tòa soạn báo ở
Việt Nam hiện nay, tòa soạn hội tụ vẫn còn là một khái niệm khá mới mẻ. Nhiều tờ
báo hay nhà báo vẫn chưa ý thức rõ ràng về sự hiện diện hay chưa thể nhận thức đầy
đủ về tầm quan trọng của mô hình này. Dù vậy, cũng đã có một số tòa soạn, cơ quan
báo chí mà tiêu biểu là báo điện tử VnExpress đã mạnh dạn đi đầu trong việc xây
dựng, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ và đã bước đầu đạt nhiều hiệu quả tích cực từ
quy trình sản xuất thông tin cho đến việc khẳng định uy tín, thương hiệu với độc giả,
dù còn gặp không ít khó khăn, thách thức. Đây thực sự là một hình mẫu đáng để tham
khảo với các cơ quan báo chí Việt Nam đang có ý định chuyển mình, đón nhận những
thử thách mới từ bối cảnh thông tin hiện nay.
* Mô hình tòa soạn hội tụ của báo điện tử VnExpress
Cơ cấu mô hình
Tòa soạn VnExpress tại trụ sở chính ở Hà Nội được thiết kế theo không gian mở để có
thể vận hành được tòa soạn hội tụ theo tiêu chuẩn quốc tế. Toàn bộ phóng viên, biên
tập viên, thư ký tòa soạn làm việc trên cùng một mặt bằng rộng 960m 2, không có ngăn
cách.
Trung tâm của tòa soạn là bàn siêu biên tập (super desk) nơi tập trung 9 thư ký tòa
soạn - các biên tập viên cao cấp (mỗi người phụ trách 1-2 mảng thông tin), xung
quanh sẽ là các ban chuyên môn được bố trí theo từng khối. Ngay sát các ban chuyên
môn là khu vực kỹ thuật (gồm trung tâm Nghiên cứu & Phát triển và trung tâm Thiết
kế mỹ thuật sáng tạo) để đảm bảo sự hỗ trợ, tích hợp đa phương tiện trong cùng văn
phòng. Ở góc của văn phòng là khu vực thư giãn với góc thiên nhiên nhằm đem lại
cảm giác thư thái của cho phóng viên giữa cường độ làm việc nhiều áp lực.
Cùng với thiết kế văn phòng mới, phương thức triển khai nội dung cũng được
VnExpress thực hiện theo mô hình tòa soạn hội tụ, nhằm giúp dòng chảy thông tin
giữa các bộ phận được mạch lạc.
Ban biên tập: kiểm duyệt toàn bộ thông tin lên trang, đảm bảo việc sản xuất nội dung
phù hợp, hiệu quả.
Các ban tin khác: được bố trí xung quanh ban biên tập, không phân chia theo cabin,
tạo không gian làm việc mở.

sMô hình tòa soạn hội tụ báo điện tử VnExpress (nguồn do tòa soạn cung cấp)
Đặc điểm mô hình tòa soạn hội tụ ở VnExpress
Trước hết, điều dễ dàng nhận thấy là mô hình tòa soạn VnExpress đã thể hiện được sự
hội tụ về không gian làm việc. Các thành phần của của tòa soạn từ thư ký tòa soạn,
trưởng ban chuyên môn, biên tập viên cao cấp và phóng viên đều cùng làm việc trên
một văn phòng mở không hề có vách ngăn, cũng không có sự chia tách theo từng
cabin như các tòa soạn thông thường khác. Như vậy, từ cấp phóng viên - bộ phận sản
xuất tin tức cho đến cấp quản lý, chịu trách nhiệm xác minh, biên tập, “nhấn nút” xuất
bản tin tức, từ phóng viên ban thời sự, xã hội cho đến ban đời sống, thể thao… tất cả
đều hợp nhất về không gian làm việc, thay vì mỗi ban, bộ phận được bố trí riêng rẽ
theo từng phòng hay tòa nhà riêng biệt.
Bên cạnh đó, bộ phận kỹ thuật đóng vai trò nghiên cứu, phát triển công nghệ và hỗ trợ
kỹ thuật cho tin tức cũng được đặt bên cạnh các ban nhằm đảm bảo sự tích hợp công
nghệ ngay trong một văn phòng. Đó là chưa kể đến đội ngũ kỹ sư công nghệ thông tin
đang làm việc ở tầng 4 tòa nhà FPT cũng luôn sẵn sàng hỗ trợ việc sản xuất nội dung
số và đảm bảo đường truyền từ máy chủ luôn thông suốt.
Thứ hai, mô hình vận hành tòa soạn của VnExpress cũng đã thể hiện được sự hội tụ
trong phương thức tác nghiệp của nhà báo. Với mô hình này, lực lượng phóng viên,
biên tập viên, kỹ thuật viên đã tăng cường sự hợp tác với nhau thay vì tác nghiệp có
phần riêng rẽ như trước. Khi xảy ra những sự kiện, một hay một nhóm phóng viên sẽ
thu thập tin tức, đồng thời chia sẻ những thông tin thu thập được với nhau qua một
phòng chung newsroom (tương tự dạng chat nhóm nhưng có dung lượng lưu trữ lớn
hơn). Ở đấy, các phóng viên (sử dụng tài khoản riêng để hoạt động) sẽ thiết lập các hệ
thống dữ liệu để tiện trao đổi. Đặc biệt, thông tin thu được từ hiện trường sẽ được
chuyển về một cách nhanh nhất đến bàn siêu biên tập để các thư ký tòa soạn - biên tập
viên cao cấp quyết định lựa chọn phương thức nào để sản xuất thông tin.
Thứ ba, nguyên tắc hội tụ về mặt nội dung cũng được thể hiện rõ qua cách vận hành ở
tòa soạn VnExpress. Với những sự kiện nóng, các tin, bài lớn, các tác phẩm báo chí
của VnExpress luôn được trình bày dưới dạng đa phương tiện kết hợp cả chữ viết,
hình ảnh, âm thanh, video, đồ họa hay liên kết “nhúng”, liên kết bên ngoài đến các bài
báo, trang video, audio trực tuyến… Qua đó, bổ trợ hiệu quả và thể hiện được chiều
sâu nội dung thông tin.

Bên cạnh đó, tin tức của VnExpress cũng được thể hiện một cách rõ ràng, nhất quán
trên tất cả các phương tiện, thiết bị nhằm tạo sự thuận lợi tối đa cho độc giả trong quá
trình tiếp nhận và thỏa mãn nhu cầu thông tin ở họ, qua đó khẳng định được thương
hiệu và chỗ đứng vững chắc trong lòng công chúng.

Thứ tư, VnExpress cũng rất thành công trong việc tạo sự tương tác, thúc đẩy công
chúng tham gia trong quá sản xuất, phản hồi thông tin. Bằng những tin bài nóng, có
sức lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội, VnExpress luôn nhận được sự quan tâm, chia sẻ từ
nhiều góc nhìn, quan điểm, ý kiến của độc giả. Hiện trung bình mỗi ngày, tòa soạn
nhận đến khoảng 14.000 bình luận, thể hiện những góc nhìn đa chiều từ công chúng
và đây cũng là cơ sở để làm phong phú cho nội dung của báo. VnExpress ý thức một
cách rõ ràng rằng - cách tốt nhất để thu hút độc giả chính là tạo mối dây liên kết và sự
thân thiện với họ.
Quy trình sản xuất tin, bài
Quy trình sản xuất tin, bài của VnExpress được hoạch định rõ ràng, chặt chẽ theo
nhiều cấp để cân đối và đảm bảo tính tốc độ, nhanh nhạy với sự mạch lạc, trung thực,
khách quan trong thông tin.
Phóng viên VnExpress tự xác định đề tài qua các nguồn: ban thư ký, trưởng ban
chuyên môn, tự phóng viên đề xuất hay phóng viên có thể tự tìm hiểu hoặc qua các
nguồn khác từ sự kiện thời sự, sự phản ánh của độc giả. Sau khi đã xác định đề tài,
phóng viên sẽ tiếp cận thông tin, thực hiện thao tác nghiệp vụ, sau đó viết bài hoàn
chỉnh trên hệ thống phần mềm riêng của tòa soạn. Bài được đẩy cho cấp cao hơn, cho
đến khi lên mặt trang phải qua 3 cấp: biên tập viên (xác minh, biên tập thông tin) -
trưởng ban chuyên môn (xác minh, biên tập lần hai) - thư ký tòa soạn chuyên trách
(chịu trách nhiệm quản lý tin bài lên mặt trang). Với trường hợp những tin bài lớn, sự
kiện nóng thì nhiều phóng viên sẽ cùng thu thập tin tức để đảm bảo tính đa chiều, sự
chính xác, khách quan của thông tin.
Có thể dễ dàng nhận thấy qua quy trình, ngoài việc đáp ứng tiêu chí thông tin
nhanh, tòa soạn cũng rất chú trọng khâu xác minh, biên tập, kiểm định thông tin với
nhiều tầng cấp khác nhau. Qua đó, đảm bảo cân bằng được sự nhanh nhạy với chất
lượng, độ tin cậy của thông tin.
* Ưu điểm và thách thức đặt ra từ mô hình tòa soạn hội tụ ở VnExpress
Ưu điểm
Sự chuyển dịch sang mô hình hội tụ đã giúp VnExpress không ngừng củng cố tốc độ
chuyển tải và chất lượng thông tin của tin, bài và được thể hiện rõ qua các khía cạnh
sau:
Trước hết, sự hợp nhất về không gian làm việc giúp các bộ phận trong tòa soạn từ cấp
lãnh đạo, quản lý cho đến bộ phận phóng viên hay đội ngũ nhân lực giữa các ban
chuyên môn với nhau dễ dàng trao đổi, đóng góp ý kiến lẫn nhau, ra và tiếp nhận chỉ
thị một cách nhanh chóng, đảm bảo sự tốc độ - tiêu chí hàng đầu với một tờ báo điện
tử và cũng là mục tiêu, ưu thế quan trọng phải tạo lập trong môi trường tòa soạn hội
tụ.
Thứ hai, việc vận hành mô hình hội tụ giúp cho hệ thống tin, bài của tòa soạn luôn
được trôi chảy, thông suốt. Người quản lý thông tin ở cấp cao dễ dàng nắm bắt được
trạng thái, quy trình sản xuất để có thể dễ dàng kiểm soát, tránh rơi vào những tình thế
bị động, bất ngờ hay nảy sinh tiêu cực do chưa kịp kiểm duyệt thông tin, đảm bảo uy
tín, thương hiệu của tòa soạn. Dù quy trình sản xuất tin, bài có sự tham gia của nhiều
cấp chỉnh sửa, biên tập, xác minh, với sự tham gia của nhiều phóng viên, nhiều ban
chuyên môn trong tòa soạn nhưng luôn có sự hợp nhất về “hệ thống điều khiển”, qua
đó dòng chảy thông tin luôn được kiểm soát.
Thứ ba, tòa soạn hội tụ ở VnExpress đã phần nào thể hiện thành công sự hội tụ về nội
dung tin tức - yếu tố quan trọng để quyết định một tòa soạn đủ khả năng hướng đến
hội tụ toàn diện hay không. Với những tin, bài lớn, sự kiện nóng VnExpress không chỉ
sử dụng đa nguồn tin từ nhiều phóng viên thu thập mà còn sản xuất ra những tác phẩm
báo chí đa phương tiện. Ví dụ, với vụ thảm sát ở Bình Phước năm 2015, VnExpress đã
huy động, tìm kiếm cùng lúc nhiều nguồn tin các nhau từ hiện trường, gia đình nạn
nhân cho đến tòa án. Mặt khác, các tác phẩm được sản xuất sau đó được thể hiện dưới
nhiều dạng thức thông tin từ chữ viết, ảnh, đồ họa, video… thể hiện được sự chân thực
và chiều sâu của vấn đề.
Thứ tư, với sự vận dụng nền tảng công nghệ kỹ thuật hiện đại, được tích hợp ngay
trong môi trường hội tụ ở tòa soạn, VnExpress đã tạo sự thuận lợi tối đa cho độc giả
trong phương thức tiếp nhận thông tin. Các sản phẩm tin tức được sản xuất để tạo tiện
ích và sự phù hợp với nhiều nền tảng, đầu thu thiết bị từ qua Internet, điện thoại di
động hay các thiết bị cầm tay cá nhân. Mặt khác, công cụ mạng xã hội cũng được sử
dụng một cách hiệu quả, tạo sự tương tác tối đa với công chúng, nâng cao sự phong
phú, đa dạng và chất lượng của nguồn tin, tạo nên thương hiệu cho tờ báo. Nói cách
khác, VnExpress đã thể hiện được khả năng hội tụ về phương thức truyền tin.
Thứ năm, yêu cầu và thử thách đối với các phóng viên hoạt động trong môi trường hội
tụ là họ phải có kỹ năng đa phương tiện. VnExpress có một đội ngũ phóng viên trẻ
trung, năng động, có những sự am hiểu, nắm bắt tốt về công nghệ, kỹ thuật. Bên cạnh
đó, tòa soạn luôn nhận được sự hỗ trợ kịp thời về mặt công nghệ của tập đoàn FPT để
tạo điều kiện tối đa cho phóng viên trong môi trường tác nghiệp. Mặt khác, lãnh đạo
tòa soạn là những người có năng lực chuyên môn và trách nhiệm trong công việc, họ
chủ yếu được đào tạo bào bản qua các cơ sở đào tạo báo chí uy tín tong nước cũng
như nước ngoài. Tòa soạn thường xuyên tổ chức nhiều khoa học ngắn hạn bồi dưỡng
kỹ năng đa phương tiện cho phóng viên với người đứng lớp là tổng biên tập, thư ký
tòa soạn hay các trưởng ban (mỗi khóa học sẽ có khoảng 30 - 40 người tham dự). Duy
trì được nhiệt huyết, sự đam mê và đặc biệt là khả năng thích ứng trong môi trường
làm việc đa phương tiện chính là lợi thế quan trọng trong việc vận hành tòa soạn hội
tụ của tờ báo.
Hạn chế, thách thức cần khắc phục
Bên cạnh những ưu thế đã thể hiện được, VnExpress cũng gặp phải không ít khó khăn,
áp lực khi vận hành mô hình tòa soạn hội tụ.
Trước hết, cũng như đa số các tòa soạn hội tụ trên thế giới, việc bố trí các bộ phận
cùng làm việc trong cùng một mặt phẳng và thậm chí không có vách ngăn giữa các
bàn làm việc vô tình tạo ra độ “choáng” nhất định với phóng viên. Gần như không hề
có không gian riêng tư, khi tòa soạn bắt đầu làm việc cũng là lúc chỉ có tiếng lách
cách của bàn phím và thỉnh thoảng là sự trao đổi giữa các cá nhân với nhau. Tất cả tạo
nên một áp lực không nhỏ đến tiến trình và độ tập trung làm việc của phóng viên. Duy
trì không gian làm việc của tất cả các bộ phận trên một mặt phẳng mở là điểm tích cực
nhưng nếu tòa soạn bố trí thêm các vách ngăn nhỏ giữa các bàn thì sẽ đảm bảo sự hài
hòa giữa yếu tố thông suốt trong việc liên hệ, trao đổi thông tin và tạo được tính riêng
tư nhất định cho cá nhân, qua đó tăng độ tập trung mà vẫn giữ mối liên kết chặt chẽ
giữa các bộ phận.
Một thử thách nữa và cũng là động lực mà tờ báo luôn tâm niệm đó là làm sao duy trì
được tối đa tốc độ chuyển tải thông tin, đúng như tên đầy đủ của báo (báo điện tử Tin
nhanh Việt Nam). Nhà báo Lữ Linh (Thư ký ban biên tập của VnExpress) chia sẻ:
“Với mô hình hội tụ, báo luôn cố gắng nâng cao tốc độ đẩy tin, bài nhưng vẫn phải
chú ý đảm bảo chất lượng, giá trị của thông tin. Bất cứ tin, bài gì cũng luôn được xác
minh, biên tập qua nhiều lớp. Chính điều này tạo ra những thách thức không nhỏ mà
tờ báo đang cần cải thiện hơn nữa”.