Professional Documents
Culture Documents
40 42.Nlvh Ai Da Dat Ten Cho Dong Song
40 42.Nlvh Ai Da Dat Ten Cho Dong Song
AI ĐÃ ĐẶT TÊN
CHO DÒNG SÔNG
Hoàng Phủ Ngọc Tường
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
CHUNG
Hoàng Phủ Ngọc Tường
Ai đã đặt tên cho dòng sông?
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
TÁC GIẢ
Hoàng Phủ Ngọc Tường
▪ Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu
nước, có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều
lĩnh vực.
Insert picture here
▪ Quê gốc ở Quảng Trị nhưng sống, học tập,
trưởng thành và gắn bó sâu sắc với Huế.
Gắn bó với đất và người nơi đây; am hiểu và
yêu mến cội nguồn và linh hồn văn hóa xứ
sở.
▪ Sở trường: bút ký.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
TÁC GIẢ - Hoàng Phủ Ngọc Tường là một cây bút đa tài với
các thiên bút ký vừa trữ tình, thâm trầm - vừa độc
đáo, tài hoa. Không những thế, mỗi áng văn sâu
lắng, lãng mạn mang tên ông còn để lại nhiều dấu
ấn sâu đậm trong lòng độc giả bởi vốn kiến thức đa
dạng trên nhiều lĩnh vực.
Insert picture here
Qua những tác phẩm của mình, nhà văn đã khéo
léo gửi gắm nhiều tình cảm sâu kín về gia đình, đất
nước, đặc biệt là xứ Huế thân thương từng gắn bó
máu thịt, nơi đây đã trở thành bến đỗ bình yên của
ông và vợ mỗi khi trở về.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
TÁC GIẢ - Ông được mệnh danh là “nhà văn đi cùng những
dòng sông kỷ niệm’; “nhà văn của xứ Huế mộng mơ’
vì tuổi thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường luôn gắn liền
với thành phố Huế mộng mơ và dòng Hương Giang
lung linh, biến ảo. Chính nó đã nuôi dưỡng mạch
máu văn chương nơi tâm hồn nhà văn, khơi nguồn
cảm hứng bất tận giúp ông viết nên những trang
Insert picture here tùy bút đầu tiên.
- Nhiều người ví von sự nghiệp văn chương của
ông cũng giống như là một dòng sông vậy, luôn
chăm chỉ, miệt mài sáng tác không nghỉ ngơi để
đóng góp cho đời những áng văn thơ hay – như
những dòng sông muôn đời vẫn chảy trôi để kể
câu chuyện cuộc đời.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
-Hoàng Phủ Ngọc Tường cho rằng sức mạnh của thể ký trước hết là
ở tính sự kiện:
“… Cùng với cảm xúc văn học, bút ký còn chứa đựng cái cõi thực vốn
là bản gốc của tác phẩm. Sức nặng ấy được di chuyển đi, không
giống như một cảm giác mỹ học, mà là một quả táo Newton rơi
xuống tâm hồn người đọc.”
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
➢ Kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường đã thỏa mãn những đặc trưng ấy của
thể loại với lối hành văn tài hoa, mê đắm cùng ngòi bút mang đậm
chất trí tuệ của một cái tôi uyên bác.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
TÁC PHẨM
Hoàn cảnh sáng tác ▪ Thể loại: Bút kí
▪ Sáng tác năm 1981
tại Huế => ca ngợi vẻ
Nhan đề đẹp sông Hương và
xứ Huế.
▪ Vẻ đẹp của sông
Vị trí
Hương được khắc
họa ở nhiều góc độ
Bố cục khác nhau như thiên
nhiên, văn hóa, lịch
sử, nghệ thuật.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một câu hỏi. Phải nói rằng thật hiếm khi một
câu hỏi lại được lấy làm nhan đề của một tác phẩm. Điều này đã thể hiện được nét độc
đáo của nhà văn cũng như sự tài hoa trong cách mà ông khơi gợi sự tò mò, khát khao tìm
đến đáp án hay cũng chính là những vẻ đẹp ẩn giấu từ sâu bên trong của dòng Hương
giang xứ Huế lắm nghĩa, lắm tình. Qua câu hỏi trên, Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn hướng
người đọc đến việc tìm hiểu nguồn gốc của dòng sông. Nguồn gốc của dòng sông bắt
nguồn từ một huyền thoại mỹ lệ của người dân làng Thành Chung: “Người làng Thành
Chung có nghề trồng rau thơm. Ở đây kể lại rằng vì yêu quí con sông xinh đẹp, nhân dân
hai bờ sông đã nấu nước của trăm loài hoa đổ xuống dòng sông cho làn nước thơm tho
mãi mãi”. Cái tên “sông Hương” - sông thơm - tuy giản dị nhưng lại chứa đựng một ý
nghĩa thật sâu sắc. Không chỉ vậy, Hoàng Phủ Ngọc Tường còn bộc lộ niềm tự hào về
những con người nơi đây, với những nét văn hóa truyền thống còn được giữ gìn từ ngàn
xưa. Tác giả cũng muốn bộc lộ sự biết ơn dành cho thế hệ đi trước đã có công khai phá
vùng đất này. Đó là niềm tự hào sâu sắc dành cho quê hương, đất nước. Bên cạnh đó,
nhan đề còn khơi gợi sự tò mò và khao khát khám phá nơi người đọc - quả là một nhan
đề độc đáo, giàu chất thơ , chất trữ tình lãng mạn; tạo nên một không gian nghệ thuật
đầy ắp cảm xúc, chứa đựng nội dung tư tưởng mà Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn gửi
gắm.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
TÁC PHẨM
Hoàn cảnh sáng tác
Vị trí đoạn trích: Phần đầu tác phẩm.
<bài bút kí có 3 phần>
Nhan đề ▪ Tác giả xuôi theo sông Hương từ
thượng nguồn đến cửa biển và trình bày
những hiểu biết của mình về dòng sông.
Vị trí
Bố cục
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
TÁC PHẨM
Đoạn 1: ″Trong những dòng sông…dưới chân núi Kim
Hoàn cảnh sáng tác Phụng″: Sông Hương nhìn từ cội nguồn (có mối
quan hệ sâu sắc với dãy Trường Sơn.)
Nhan đề
Đoạn 2: Từ ″Phải nhiều thế kỷ ... quê hương xứ sở″:
Mối quan hệ gắn bó của sông Hương với kinh thành
Vị trí Huế.
Hoàng Phủ Ngọc Tường là một người tri thức yêu nước với vốn hiểu biết sâu rộng trên
nhiều lĩnh vực cùng một trái tim nhạy cảm, tinh tế. Dù sinh ra ở Quảng Trị, nhưng ông có khoảng
thời gian dài sinh sống, học tập và trưởng thành với cố đô Huế – thành phố mơ mộng vẫn lưu giữ
bao vẻ đẹp cổ xưa. Chính những năm tháng ấy đã khiến trái tim người nghệ sĩ gắn bó với đất và
người nơi đây, hướng ngòi bút của ông về những cội nguồn cùng linh hồn văn hóa xứ sở trong các
tác phẩm bút ký tập trung vào cảm xúc và suy tư về đối tượng. Bàn về nghệ thuật của Hoàng Phủ
Ngọc Tường, nhà phê bình văn học Trần Đình Sử chia sẻ: "Bút ký của Hoàng Phủ Ngọc Tường là một
cuộc đi tìm cội nguồn, một sự phát hiện bề dày văn hoá và lịch sử của các điều kiện đời sống… Văn anh
giàu những tư liệu lấy từ sử sách tri thức khoa học và huyền thoại ký ức cá nhân lóe lên những ánh
sáng bất ngờ… Cái mới của Hoàng Phủ Ngọc Tường là khám phá bình diện văn hóa với tư liệu lịch sử
phong phú và một tâm hồn Huế nồng nàn." Bằng tình yêu, kiến thức và con mắt thơ mộng ấy, Hoàng
Phủ Ngọc Tường không thể không xiêu lòng trước vẻ đẹp trữ tình mà cá tính của Hương giang –
dòng sông mà như tác giả, là "chỉ thuộc về một thành phố duy nhất". Năm 1981, Hoàng Phủ Ngọc
Tường đã viết Ai đã đặt tên cho dòng sông? – một trong những tác phẩm thành công nhất trong sự
nghiệp cầm bút của ông. Ngay từ nhan đề giàu chất thơ, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã gợi nên trong
người đọc nhiều suy tư, trăn trở; đồng thời bộc lộ sự quan tâm và thái độ trân trọng dành cho dòng
sông mang cái tên dịu dàng như một người con gái xứ Huế…
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
PHÂN TÍCH
TÁC PHẨM
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Nguyễn Tuân từng ca ngợi: Kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường có rất nhiều ánh lửa.
<đây vừa là lời khen về nội lực mạnh mẽ của ngòi bút HPNT, vừa là cách chơi chữ
thú vị của nhà văn Nguyễn Tuân khi lấy chính tên một tập kí nổi tiếng của HPNT:
“Rất nhiều ánh lửa” (1979)
➢ Bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông? đi sâu khám phá cá tính Huế từ một dòng
sông xứ Huế. Đây là một tác phẩm đặc sắc vừa thể hiện những nét đẹp độc
đáo của sông Hương, vừa thể hiện nét tài hoa, uyên bác của cái tôi Hoàng
Phủ Ngọc Tường nhạy cảm, tinh tế, nhất mực say mê cái đẹp của quê hương,
đất nước.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
“Trong những dòng sông đẹp ở các nước mà tôi thường nghe nói đến, hình như chỉ sông
Hương là thuộc về một thành phố duy nhất. Trước khi về đến vùng châu thổ êm đềm, nó đã
là một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những
ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn, và cũng có lúc nó trở nên dịu
dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng. Giữa lòng
Trường Sơn, sông Hương đã sống một nửa cuộc đời của mình như một cô gái Di-gan phóng
khoáng và man dại. Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và
trong sáng. Nhưng chính rừng già nơi đây, với cấu trúc đặc biệt có thể lí giải được về mặt
khoa học, đã chế ngự sức mạnh bản năng ở người con gái của mình để khi ra khỏi rừng, sông
Hương nhanh chóng mang một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của
một vùng văn hoá xứ sở. Nếu chỉ mải mê nhìn ngắm khuôn mặt kinh thành của nó, tôi nghĩ
rằng người ta sẽ không hiểu một cách đầy đủ bản chất của sông Hương với cuộc hành trình
gian truân mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng
sông hình như không muốn bộc lộ, đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khoá trong những
hang đá dưới chân núi Kim Phụng.”
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Mãnh liệt vượt qua những ghềnh thác => ào ạt, mạnh mẽ
Dịu dàng và say đắm => vẻ đẹp nên thơ, trữ tình
Những vẻ đẹp ấy của con sông Hương tưởng chừng như mâu thuẫn, đối lập mà trở nên thống nhất, hài hòa vào nhau
để từ đó tạo nên cá tính, nét đẹp riêng cũng như quyết tâm của sông Hương trong hành trình tìm về với kinh thành
Huế. Một vẻ đẹp vừa ấn tượng, cổ kính hoang sơ nhưng cũng không kém phần tràn trề nhựa sống.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
❖ Câu văn kéo dài được ngăn cách bởi những dấu phẩy tạo thành kiểu câu phức trùng
điệp, góp phần khắc họa dòng chảy không bằng phẳng của Hương giang đồng thời
thể hiện mối quan hệ gắn bó giữa dòng sông và dãy núi lịch sử, anh hùng của Tổ
quốc một con đường không phải là dễ dàng và thuận lợi, đòi hỏi dòng Hương
giang phải thật bản lĩnh và nặng lòng với xứ Huế thì mới có thể vượt qua.
➢ Cảnh đẹp của dòng sông ở thượng nguồn được tác giả khắc họa bằng những hình
ảnh vừa ấn tượng vừa cổ kính hoang sơ, vừa tràn trề nhựa sống dưới bóng cây đại
ngàn, ghềnh thác mãnh liệt, dặm dài chói lọi của đỗ quyên rừng.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Biện pháp
nhân hóa + so sánh
“sông Hương đã sống một nửa Đi ra khỏi rừng => trở thành
cuộc đời mình như một cô gái Di- người mẹ phù sa của một
gan phóng khoáng và man dại” với vùng văn hóa xứ sở.
“bản lĩnh gan dạ”, “tâm hồn tự do,
trong sáng”.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Biện pháp
nhân hóa + so sánh
Khắc họa vẻ đẹp hoang sơ, phóng Sông Hương là nguồn sống dồi dào,
khoáng nhưng cũng rất đỗi dịu dàng, nuôi dưỡng văn hóa của cả một
nữ tính, nên thơ. vùng đất.
=> Sông Hương như đứa con của thiên Tên gốc của sông Hương là “A
nhiên, của rừng già; với diện mạo và Pàng” – nghĩa là dòng sông tựa
tính cách được khắc tạc bởi chính tạo như đời người, mang theo trên
hóa mình những câu chuyện của con
người từ thuở ban sơ.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Biện pháp
nhân hóa + so sánh
Với hai từ “trở thành”, tác giả như đã khẳng định được hành trình tôi luyện đầy gian
nan của dòng sông để chín chắn và trưởng thành hơn trên hành trình nó đã chọn.
Dòng sông Hương không chỉ là một người con gái kiều diễm mà giờ đây nó là một
người mẹ dịu dàng, bao dung và độ lượng. Chính người mẹ ấy đã hy sinh thanh xuân
của mình, đã hiến dâng phù sa ngọt lành để tạo nên cả một vùng văn hóa xứ sở đáng
tự hào.
=> Qua hành trình của dòng sông ta cảm nhận được 2 nét tính cách phong phú đa
dạng của Hương giang: vừa phóng khoáng , man dại, tự do; vừa dịu dàng, chứa chan
yêu thương như một người mẹ hiền.Phải chăng đó chính là sự trưởng thành của dòng
sông qua những tháng năm thăng trầm của lịch sử - để rồi từ một cô gái trong sáng
bản lĩnh đã trở thành một người mẹ của vùng đất đế đô lịch sử cổ kính.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Nếu chỉ mải mê nhìn ngắm khuôn mặt kinh thành của nó, tôi nghĩ rằng
người ta sẽ không hiểu một cách đầy đủ bản chất của sông Hương với
cuộc hành trình gian truân mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần
tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ,
đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khoá trong những hang đá
dưới chân núi Kim Phụng.”
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Câu văn kết đoạn bộc lộ rõ góc nhìn độc đáo, riêng biệt của HPNT về dòng sông:
Với ý văn ‘’nếu….’’ tác giả như tách biệt mình khỏi cách nhìn, quan điểm số đông – khẳng
định rằng cách ông nhìn sông Hương hoàn toàn khác biệt.
Bởi thông thường người ta chỉ say mê vẻ đẹp ‘’bề nổi’’ của dòng sông Hương khi nó nằm
trọn trong kinh thành Huế lắm người đến kẻ đi, thế nhưng Hoàng Phủ Ngọc Tường không
như thế. Ông đã kiếm tìm và phát hiện ra những vẻ đẹp của dòng Hương giang mà có lẽ
nhiều kẻ tự cho rằng mình yêu, mình thương dòng sông ấy da diết đã bỏ lỡ hay chưa một
lần từng biết. Đó là sự gian truân, khó khăn của dòng sông Hương đã từng trải qua để nằm
tròn và hiện lên một cách đẹp đẽ mộng mơ trong chốn kinh thành Huế. Có lẽ tác giả đã nhìn
thấy mình trong chính dòng sông Hương ở một tâm hồn hướng nội, khép kín, cất giấu đi
câu chuyện của mình. Cũng giống như Nguyễn Tuân tìm thấy sự đồng điệu trong bản tính
của mình và Đà giang là ngông cuồng, ngạo nghễ thì Hoàng Phủ Ngọc Tường lại mê đắm
dòng sông Hương trong nét dịu dàng, hướng nội - dòng sông ấy nó đã giấu đi những vất vả ,
gian truân mà mình đã từng có, ném chiếc chìa khó đi để coi đó như một bí ẩn chỉ còn thuộc
về tạo hóa. Chính điều ấy đã tạo nên một cảm hứng sáng tác dồi dào cho tác giả để ông đặt
bút viết nên những áng văn về nguười tình sông Hương hay đến như thế.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Như vậy tác giả đã tìm hiểu dòng sông từ nguồn cội, tìm hiểu vẻ đẹp từ
phần sâu thẳm trong sông Hương từ đó đem đến người đọc những thông
tin vô cùng quý giá và đẹp đẽ về dòng sông này. Nếu chỉ nhìn ngắm khuôn
mặt kinh thành của sông Hương, người ta sẽ không hiểu đầy đủ bản chất
với cuộc hành trình gian truân mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần
tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ, phơi
bày cho những kẻ lắm hời hợt chỉ thích sự mới lạ trong chốc lát.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
NHẬN XÉT VỀ CÁCH NHÌN MANG TÍNH PHÁT HIỆN CỦA NHÀ VĂN VỀ DÒNG SÔNG?
▪ Nhà văn nhìn nhận dòng chảy của sông Hương như sự trưởng thành của một
người thiếu nữ - mang trong mình nhiều phẩm chất đáng quý
▪ Nhà văn khắc họa “phần đời” mà sông Hương chưa muốn bộc lộ, đó là vẻ đẹp
ở thượng nguồn với cảnh sắc thiên nhiên phong phú, đa dạng cùng cuộc
hành trình gian truân mà dòng sông đã đi qua.
▪ Gắn thủy trình của dòng sông với lịch sử hình thành của nền văn hóa xứ sở
➢ Phải là người vừa am hiểu vừa dành tình yêu vô hạn cho dòng sông
mới có thể có góc nhìn độc đáo và đầy xúc cảm như vậy.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Nhiều thế kỉ qua đi => dòng sông đã ngủ yên rất lâu, đã gắn bó
Sông Hương giữa với cánh đồng Châu Hóa.
cánh đồng Châu
Hóa
Đây chính là không
Nhân hóa “người gái đẹp nằm ngủ mơ màng” khẳng định vẻ
gian ở ngoại ô đẹp tinh tế, dịu dàng như một người thiếu nữ đầy những mơ
thành phố - khi mộng của dòng sông Hương.
Hương giang chưa
gặp gỡ chốn kinh
thành.
“Người tình mong đợi” chính là cố đô Huế thành phố điểm
đến đã được nhân hóa, trở thành một “chàng trai trong mộng”,
trở thành một bến bờ tình yêu của cô gái đang tuổi xuân thì
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Nhân hóa dòng sông “như người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng”
khiến em liên tưởng tới truyện cổ tích nào?
Tác giả gọi Hương giang là ‘’người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng’’ khiến ta nhớ đến câu chuyện cổ
tích ‘’Nàng công chúa ngủ trong rừng’’- một câu chuyện xưa mà mẹ, bà thường hay kể về một người
con gái xinh đẹp tuyệt trần đang chìm đắm trong giấc ngủ sâu, cô chờ đợi một tình yêu đích thực,
một nụ hôn nồng thắm từ người tình mong đợi đến đánh thức. Đây là một góc nhìn cổ điển của tác
giả. Bởi có lẽ nó như mang một câu chuyện cổ tích về người con gái Hương giang, cô ấy cũng như
những cô gái ở tuổi mười tám đôi mươi khác, biết yêu, biết nhớ , biết đợi chờ được gặp gỡ một
người mà mình mong đợi và trông ngóng. Nhưng điều đặc biệt là nhà văn không xây dựng sông
Hương một cách thụ động, chỉ biết chờ đợi hoàng tử. Mà sông Hương biết rõ nó đợi ai, nó thậm chí
còn chủ động đến với “người tình” trong mộng của mình.
Có thể nói rằng giấc ngủ mơ màng kia chẳng phải là một giấc ngủ thực sự, mà là một cách ‘’làm
duyên’’ của người con gái đẹp Hương giang để gây ấn tượng với người tình của mình.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
Khi ra khỏi vùng núi: cô Sương Mai
“vừa ra khỏi vùng núi, sông Hương đã chuyển dòng một cách liên tục, vòng những khúc
quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm, như một cuộc tìm kiếm có ý
thức để đi tới nơi gặp thành phố tương lai của nó’’; “ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, xuôi dần về
Huế.’’
Sự chủ động tìm đến với người tình xứ Huế của người con gái đẹp Hương giang
khiến ta nhớ đến sự chủ động tìm kiếm, vượt qua mọi rào cản và định kiến cổ hũ của
người con gái khi yêu trong trang thơ Xuân Quỳnh:
‘’Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Nếu như lâu nay ta tưởng chừng ‘’em’’ bị áp đặt bởi tư tưởng “cha mẹ đặt đâu con
ngồi đấy’’, ‘’sóng’’ và ‘’sông Hương’’ cũng bị thiên nhiên, tạo hóa điều khiển, kìm hãm
và chế ngự dòng chảy và đặc tính của mình; thì dưới con mắt của những người nghệ
sĩ lắm tin yêu với cuộc đời, tất cả những đặc tính và suy nghĩ của thiên nhiên đều
được chính nó quyết định và lựa chọn có chủ ý riêng
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Hành trình của Sông Hương tiếp tục được khắc họa thông qua phép liệt kê: điện Hòn
Chén, Ngọc Trản, Nguyệt Biều, Lương Quán, Thiên Mụ… mang đến cho người đọc hình
dung về vẻ đẹp của những danh thắng Huế đô đã đi vào dư địa chí; kết hợp với cách
dùng từ ngữ phong phú gợi chuyển động trữ tình của dòng sông như “vấp – chuyển
hướng – vòng qua – vẽ một hình cung – ôm lấy – xuôi dần…” => các chuyển động đều
rất đỗi nhẹ nhàng, duyên dáng
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
+ Ngòi bút HPNT như mở ra một không gian kì vĩ mà nên thơ trong khung cảnh Sông
Hương tìm về với Huế:
ü “đi trong dư vang của Trường Sơn” => nó vẫn mang trong mình câu chuyện của rừng
già, tinh thần mạnh mẽ của ngọn núi hùng vĩ
ü “vượt qua một lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản để sắc nước trở nên xanh thẳm”
=> quãng đường thử thách để nó đổi màu nước khi gặp người tình trong mộng
ü “trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách” => dòng chảy càng về gần Huế
càng dịu dàng, uyển chuyển; khung cảnh như trong bức tranh họa cổ
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Đi trong “dư vang” là đi trong âm vang, trong sự vang vọng của đại ngàn
Trường Sơn.
Dòng chảy ấy dù uốn quanh, lượn vòng nhưng lưu tốc vẫn còn mạnh mẽ
khó kiềm toả. Nhưng khi về đến những Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo,
dòng sông đã phần nào được kiềm chế sức mạnh. Từ đây chỉ còn sắc
nước xanh thẳm, hiền hoà.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
+ Qua Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo: “mềm như tấm lụa”
=> Chuyển động tinh tế, uyển chuyển – như người thiếu nữ đang chuẩn bị
xúng xính gặp người yêu
+ Qua những dãy đồi tây nam thành phố: ánh lên “những mảng phản
quang nhiều màu sắc”, “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím” => mang tới cho
Huế những sắc màu rực rỡ => Chính Sông Hương góp phần tạo nên
những nét đặc trưng riêng cho cố đô thơ mộng
+ “trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách’’: dòng chảy về gần
Huế càng dịu dàng, uyển chuyển; khung cảnh như bức tranh sơn mài đẹp
mê lòng người, một bức tranh có chút cổ điển vô cùng thu hút.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
+ Qua lăng tẩm đền đài: HPNT miêu tả về những di tích lịch sử một cách đầy trang trọng, thiêng liêng
– có lẽ đó cũng là lý do mà vẻ đẹp của sông Hương ở đây cũng có sự khác biệt lớn:“vẻ đẹp trầm mặc
nhất” “như triết lí, như cổ thi”
=> so sánh độc đáo, giàu sức gợi: tả mặt nước phẳng lặng và không gian bờ bãi u tịnh bằng liên tưởng
tới triết học, thơ cổ.
Triết lý: gợi tả những điều đúng đắn đã được đúc kết
Cổ thi: gợi tới vẻ đẹp cổ điển, mềm mại của những vần thơ
➢ Áng văn thấp thoáng hình ảnh một “cái tôi” giàu suy tư mà cũng mang nhiều xúc cảm. Dường
như Hoàng Phủ Ngọc Tường gửi gắm chính con người mình trong những lời văn miêu tả về hành
trình của dòng sông ấy.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
+ Khi gặp tiếng chuông chùa Thiên Mụ: tươi tắn và trẻ trung để chuẩn
bị cho cuộc gặp gỡ mà nó luôn mong chờ.
tâm trạng của người thiếu nữ đã vượt qua một hành trình dài hết
sức gian truân để đến ngày được gặp người tình trong mộng của mình.
Dường như, mọi khó khăn vất vả đã được bỏ lại phía sau, chỉ còn một
khuôn mặt rạng rỡ để chào đón Huế
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
⮚ Sông Hương chảy qua nhiều địa danh khác nhau, mỗi địa danh cho thấy bao tầng sâu văn
hiến; khiến dáng vẻ Sông Hương được khám phá ở nhiều góc nhìn.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Nghệ thuật:
✔Đoạn trích sử dụng bút pháp miêu tả, nhân cách hoá,
phép tu từ so sánh, liên tưởng độc đáo.
✔Ngôn ngữ vừa trí tuệ vừa giàu chất thơ, chất hoạ.
✔Giọng văn mượt mà, truyền cảm.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
b) Sông Hương trong lòng thành phố Huế: tâm trạng của một người đi xa “tìm đúng
đường về”, nao nức bồi hồi giữa những bờ bãi quen thuộc của quê hương.
- Đây là lúc cô gái sông Hương của Hoàng Phủ Ngọc Tường nằm trọn trong vòng tay
kinh thành Huế - người mà người con gái ấy yêu, là lúc cô đang chìm đắm trong bến
bờ tình yêu hạnh phúc mà cô đã luôn luôn khao khát và mong đợi.
Một cảm xúc thăng hoa, ngọt ngào có chút vui sướng, lâng lâng như người vừa trong
giấc mơ đi ra. Khi mà ta muốn thời gian như ngưng đọng lại để có thể ở bên cạnh người
ấy lâu hơn một chút, chầm chậm hơn một chút để lưu giữ cho mình những kỉ niệm, xúc
cảm ngọt ngào khó quên – ta chắc hẳn cũng có tâm trạng như dòng chảy ấy lúc này.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
b) Sông Hương trong lòng thành phố Huế: tâm trạng của một người đi xa “tìm đúng
đường về”, nao nức bồi hồi giữa những bờ bãi quen thuộc của quê hương.
Lối so sánh ‘’như đã tìm đúng đường về’’ đã đem đến một góc nhìn dung dị và
chân thành biết bao. Nếu như Hoàng Phủ Ngọc Tường thay thế chữ “về’’
trong câu văn thành “đường đi” thì sẽ không diễn tả hết ý văn muốn truyền
tải rằng Huế không chỉ là một đích đến nữa mà nó còn là một mái nhà nhỏ
đầm ấm để trở về, một điểm tựa tinh thần quý giá khiến ta cảm thấy an toàn,
được chở che – được bao bọc.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
b) Sông Hương trong lòng thành phố Huế: tâm trạng của một người đi xa “tìm đúng
đường về”, nao nức bồi hồi giữa những bờ bãi quen thuộc của quê hương.
❖Giáp mặt thành phố ở Cồn Giã Viên: uốn một cánh cung rất nhẹ
sang Cồn Hến => làm cho dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng
“vâng” không nói ra của tình yêu.
✔So sánh lạ, dùng tiếng “vâng” vốn trừu tượng, e ấp, ngập ngừng, ý
vị, thiêng liêng trên bờ môi cô gái đang yêu để tả hình dáng mềm
mại nơi cánh cung của dòng sông.
✔Cái nhìn tình tứ, thống nhất, đem lại cho người đọc những phát
hiện thẩm mĩ độc đáo.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
“ gi ữ n gu y ê n d ạ n g c ủ a
một đô thị cổ-trải dọc hai “những nhánh sông đào “cây đa, cây cừa cổ thụ tỏa vầng lá u
bên bờ’’: Trải qua bao mang nước sông Hương sầm xuống những xóm thuyền xúm
nhiêu năm tháng thăng trải đi khắp phố thị’’: xít’’: đó là những âm thanh đông
trầm và biến động của Sông Hương lan đến vui, nhộn nhịp của con người chốn
lịch sử, Huế vẫn giữ cho kinh thành cố đô. Đây cũng chính là
từng ngôi nhà , ngõ
riêng mình một vẻ đẹp khung cảnh sinh hoạt rất đời
hẻm , góc đường trong
thường của xứ Huế.
riêng, một vẻ cổ kính mà không gian xứ Huế để “lập lòa trong sương đêm những
truyền thống tạo nên sự bày tỏ nỗi lòng của ánh lửa thuyền chài của một linh
hấp dẫn người đến kẻ đi. mình- một tình yêu da hồn mô tê xưa cũ’’: xứ Huế vẫn giữ
diết khôn nguôi. vẹn nguyên vẻ đẹp từ đời xưa kia
cũ chẳng hề nhòa phai.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Về tới Huế, sông Hương khẽ khàng thay đổi tốc độ của mình – như nấn ná, như lưu
luyến, như tha thiết trong tình yêu: “trôi đi chậm, thực chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt
hồ yên tĩnh”
=> HPNT không giải thích sự chậm rãi này bằng kiến thức địa lý, mà nhìn nhận nó dưới
lăng kính của những người đang yêu – muốn dành thời gian cho tình yêu nhiều nhất có
thể
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Những phép so sánh và liên tưởng ấy khiến nhân vật trữ tình thêm trân
trọng dòng chảy slow trữ tình dành riêng cho Huế của sông Hương; dòng
chảy càng thêm lộng lẫy với trăm nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh. Những
dòng sông khác có đẹp đến đâu nhưng vẫn chỉ vuột qua tay như một món
quà thoáng qua của tạo hóa – riêng sông Hương chủ động nấn ná ở lại với
con người.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
+ “qua Huế bỗng ngập ngừng như muốn đi muốn ở, chao nhẹ trên mặt
nước như những vấn vương của một nỗi lòng.”
⮚ Dòng chảy mềm mại, êm ái, chậm rãi đến nỗi như thể trong lòng dòng
sông đang có những trăn trở, băn khoăn của riêng mình.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Không biết gam màu xanh của vườn cau ở vùng ngoại ô Vĩ Dạ trong cuộc tạm
biệt đầy lưu luyến và nhớ thương của dòng Hương giang khi nói lời chào với
thành phố Huế mộng mơ ấy có giống sắc màu nắng mới lên trên hang cau tan
nhanh sương khói, cái nắng hang cau dễ tan biến như mối tình khó có thể trở
thành hiện thực của Hàn Mặc Tử trong ‘’ Đây thôn Vĩ Dạ’’ hay không?
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
+ Như sực nhớ ra một điều gì, đột ngột đổi dòng để gặp lại thành phố lần cuối
- Một khúc quanh mà với chính sông Hương cũng vô cùng bất ngờ - hay bởi trong tình
yêu, đôi khi chính ta cũng ngạc nhiên trước tình cảm mình dành cho người ấy
➢ Một phát hiện độc đáo về dòng sông, như một người thiếu nữ tự mình lựa chọn
con đường đến với tình yêu – không chỉ đơn thuần đi theo dòng chảy tự nhiên mà
tạo hóa sắp đặt.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Sự lẳng lơ nếu như không được tiết chế và thể hiện ra ở một số khía cạnh trong
cuộc sống đời thường thì với nhiều người đó là sự đi quá trớn - nhưng nếu là một
sự lẳng lơ kín đáo khi ta biết giữ những tình cảm ấy cho riêng câu chuyện của mình
thì đó là một gia vị rất ngọt ngào của tình cảm đôi lứa
⮚ Cách sử dụng từ ngữ đầy tinh tế, sự chủ động đan xen với sự e ấp dịu dàng,
khiến hình ảnh dòng sông càng trở nên tình tứ.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
So sánh sông Hương như nàng Kiều chí tình trở lại tìm Kim
Trọng, để nói một lời thề trước khi về với biển cả.
⮚ Tấm lòng son sắt của dòng sông; hay chính là của người dân Châu
Hóa với quê hương, xứ sở.
⮚ Mượn tình cảm riêng để khái quát mối tình chung, làm cho tình
yêu đất, yêu nước trở nên đằm thắm, thiêng liêng, sâu sắc.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Nghệ thuật
• Hình ảnh ấn tượng, cảm nhận tinh tế, liên tưởng so sánh bất ngờ lí thú
• Cảm nhận sông Hương với nhiều góc độ: con mắt hội họa (sông Hương với
những đường nét tinh tế làm nên vẻ đẹp cổ kính của cố đô), cảm nhận âm
nhạc (điệu slow chậm rãi, sâu lắng, trữ tình; tiếng đàn của Kiều), cái nhìn
đắm say của một trái tim đa tình (sông Hường là người tình dịu dàng và
chung thuỷ).
• Giọng văn trìu mến, tha thiết
• Ngôn từ trau chuốt, đầy chất thơ
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Nghệ thuật
⮚ Tình yêu say đắm con sông đã làm cho ngòi bút tác giả thăng hoa.
Đó là những nét bút dịu dàng, tình tứ, đắm đuối.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
3. Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đời và thi ca
a) Với lịch sử dân tộc
“sống những thế kỉ quang vinh với nhiệm vụ lịch sử của nó”
✔Dòng sông viễn châu mang tên Linh Giang đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía
nam qua những thế kỉ trung đại.
✔TK XVIII: vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân.
✔Sống hết lịch sử bi tráng của TK XIX => từ đấy đi vào thời đại Cách mạng tháng Tám bằng
những chiến công rung chuyển.
Tác giả đã kể câu chuyện lịch sử theo dòng chảy của thời gian, liệt kê một cách tuyến tính
các cột mốc lịch sử. Đây cũng chính là những chiến công vang dội, những sự cống hiến của
dòng sông. Nó không chỉ là chứng nhân lịch sử - mà thực sự là một anh hùng lịch sử.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
3. Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đời và thi ca
b) Sông Hương với cuộc đời
“..là dòng sông của thời gian ngân vang, của sử thi viết giữa màu cỏ lá
xanh biếc.”
Không chỉ là bản hùng ca của quá khứ hào hùng, sông Hương còn là lời
thủ thỉ của hiện tại hôm nay, của những năm tháng vẫn mãi xanh biếc
trong tình yêu và khát vọng tuổi trẻ
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
3. Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đời và thi ca
b) Sông Hương với cuộc đời
“làm một người con gái dịu dàng của đất nước”
Tác giả liệt kê các sắc màu thật dịu dàng gắn liền với phục trang của những cô gái Huế
trong một dịp vô cùng đặc biệt: áo cưới
Þ Vẻ đẹp dịu dàng, quyến rũ của sông Hương sẽ mãi đi cùng thời gian, sẽ vượt qua cả
sự chảy trôi của năm tháng, đi cùng ta qua những dấu ấn của cuộc đời riêng tư mỗi
người
Þ HPNT vẫn thống nhất mạch liên tưởng của mình khi xuyên suốt văn bản, ông luôn
nhìn sông Hương như một người thiếu nữ
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
3. Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đời và thi ca
c) Sông Hương với thi ca
3. Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đời và thi ca
c) Sông Hương với thi ca
Câu hỏi vang lên cuối bài của một người nghệ sĩ Hà Nội tóc bạc trắng,
như một nỗi niềm bâng khuâng của nhân vật trữ tình, trăn trở về dòng
sông mà mình đã đem lòng yêu.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Với cái tôi tài hoa, dạt dào cảm xúc cùng vốn hiểu biết phong phú, nhà
văn đã khám phá và phát hiện những đặc điểm văn hóa thú vị của sông Hương
cũng như mang đến cho người đọc nhiều tri thức về sông Hương nói riêng và
Huế nói chung. Ông mang trong mình tình yêu, sự gắn bó sâu sắc với xứ Huế
bởi nếu chỉ là cảm xúc rung động nhất thời trước vẻ đẹp của con sông, của
thành phố, Hoàng Phủ Ngọc Tường sẽ không thể viết lên được những trang
văn mê đắm và rất đỗi tài hoa như thế. Đối với ông, Huế và Hương giang có
một vị trí vô cùng đặc biệt, là điểm tựa tinh thần, là bến đỗ bình yên... Tác giả
luôn trân trọng, giữ gìn những cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp và những nét đẹp
văn hóa truyền thống, tinh tế và nhạy cảm đối với cuộc sống xung quanh; từ đó
đem đến cho đời những áng văn ướp hương thơm của tình yêu và sự tài hoa
mẫu mực. Có lẽ tình yêu Hoàng Phủ Ngọc Tường dành cho Hương giang thực
ra chính là tình yêu tha thiết, mãnh liệt ông dành cho đất nước mình.
FANPAGE: TÀI LIỆU KHÓA HỌC WORLDOCS
Học văn
cô Sương Mai
Bài kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường đã cung cấp thêm cho người đọc nhiều tri
thức, sự việc mới lạ về sông Hương, góp phần tạo nên sức hấp dẫn của tác
phẩm. Nhưng đó không phải là yếu tố chính, bên cạnh những tri thức tiếp
nhận được, người đọc còn cảm nhận được vốn văn hoá, vốn sống đầy đặn và
đặc biệt là sự ngân vang của chất thơ trong bài kí. Tất cả được viết nên bằng
nguồn cảm xúc, bằng tình yêu nồng nàn với dòng sông, với xứ Huế mà ông đã
gửi gắm nhiều kỉ niệm của những năm tháng tuổi thơ. Sông Hương với ông
cũng như một người tình mà suốt cả cuộc đời ông trăn trở đi tìm và lý giải cội
nguồn tên gọi.