MARKT: VOLKOMEN CONCURRENTIE

SAMENVATTING

Break-even
Economen maken onderscheid tussen verschillende marktvormen: de omstandigheden
waaronder producenten met elkaar concurreren. De marktvorm met de meeste concurrentie
is de marktvorm volkomen concurrentie. Deze marktvorm heeft vier kenmerken:

1. Veel vragers 2. Homogene 3. Transparante 4. Vrije toe- en

en aanbieders goederen markt uittreding

• Een vrager of • Consumenten • Vragers en • Iedereen kan

aanbieder heeft ervaren geen aanbieders zijn de markt
geen invloed op verschil tussen op de hoogte betreden.
de prijs. goederen... van prijzen en • Er zijn geen
• “De markt • .... en hebben verhandelde toetredings-
dicteert de prijs”: daarom geen hoeveelheden. barrières, zoals
de prijs voor een voorkeur voor benodigde
ondernemer is het ene of het investeringen
gegeven. andere goed. (kapitaal).

Het belangrijkste verschil met andere marktvormen (zoals bijvoorbeeld monopolie) is de

invloed die de ondernemer heeft op de prijs:

1. Volkomen concurrentie 2. Overige marktvormen

Omschrijving • De prijs op de markt wordt • De producent kan zich
bepaald door vraag en aanbod onderscheiden van de
(marktwerking) en is niet door concurrentie en kan zelf (deels)
een individu te beïnvloeden de prijs voor zijn product
• De producent is bepalen (prijszetter)
hoeveelheidsaanpasser en kan • De prijs-afzetlijn van de
alleen invloed uitoefenen op de producent heeft een dalend
hoeveelheid die hij produceert verloop
• De prijs-afzetlijn van de - Hoge prijs = lage afzet
producent loopt horizontaal: voor - Lage prijs = hoge afzet
elke hoeveelheid ontvangt de
ondernemer dezelfde prijs
Het verband P P
tussen P en q 100 100
Prijsafzetlijn:
80 80 qv = -0,1P + 10
P = GO
60 60
40 40
20 20
0 2 4 6 8 10 0 2 4 6 8 10
q q

cumulus.co 1
MARKT: VOLKOMEN CONCURRENTIE

Er zijn drie belangrijke financiële doelstellingen voor een individuele ondernemer:

• Break-even: quitte spelen, kostendekkend, geen winst, geen verlies.
• Maximale totale winst: zoveel mogelijk winst maken
• Maximale totale omzet: korte-termijn doelstelling, zoveel mogelijk verkopen om
marktaandeel te verkrijgen en/of een concurrent uit de markt te drukken

Break-even analyse
Een ondernemer wil graag weten wanneer hij / zij quitte speelt. Wanneer zijn de kosten
precies gelijk aan de opbrengsten? Wanneer is de winst gelijk aan nul? Deze situatie
noemen we het break-even punt. De bijbehorende afzet noemen we de break-even afzet.
Om de break-even afzet te kunnen bepalen, heb je gegevens nodig over de opbrengsten en
kosten.

Totale opbrengst (TO)

De totale opbrengst of de totale omzet (TO) bereken je door de verkoopprijs (P) te
vermenigvuldigen met het aantal verkochte producten. Oftewel: TO = P x q. In een markt van
volkomen concurrentie gaan we ervan uit dat de prijs vast staat. De verkoopprijs P wordt ook
wel afgekort met GO = gemiddelde opbrengst.

Totale kosten (TK)

Een ondernemer maakt onderscheid tussen variabele en constante kosten:

Variabele kosten Constante kosten

Omschrijving • Afhankelijk van de afzet q • Onafhankelijk van de afzet q
• Als de afzet toeneemt, nemen • Als de afzet verandert,
de totale variabele kosten toe veranderen de totale constante
• We gaan vaak uit van kosten niet
proportioneel variabele • Ook wel: vaste kosten
kosten
- TVK stijgt evenredig met de
afzet, oftewel
- GVK blijft steeds hetzelfde
Totaal • TVK = GVK x q • TCK
Gemiddeld • GVK = TVK / q • GCK = TCK / q
(per product)

De totale kosten zijn dus gelijk aan: TK = TVK + TCK.

Break-even in formules
Je kunt de break-even analyse op twee manieren uitvoeren:

1. Op basis van totalen 2. Op basis van gemiddelden

TO = TK GO = GTK

Afkortingen • TO = totale opbrengst = P x q • GO = verkoopprijs

• TK = totale kosten = TVK + • GTK = kostprijs = TK / q
TCK = GVK x q + TCK

cumulus.co 2
MARKT: VOLKOMEN CONCURRENTIE

Rekenvoorbeeld break-even in formules

Voor een onderneming is het volgende gegeven voor een bepaald jaar:
• Verkoopprijs: € 2.000
• Gemiddelde variabele kosten: € 1.750
• Totale constante kosten: € 18.000

1. Op basis van totalen 2. Op basis van gemiddelden

Berekening • TO = 2.000 x q
• TK = 1.750 x q + 18.000
• TO = TK
• 2.000 x q = 1.750 x q + 18.000
• q = 18.000 / 250 = 72 stuks
• Break-even omzet = 72 x
2.000 = € 144.000,-
• GO = 2.000
• GTK = 1.750 + 18.000 / q
• GO = GTK
• 2.000 = 1.750 + 18.000 / q
• 18.000 / q = 250
• q = 18.000 / 250 = 72 stuks
• Break-even omzet = 72 x 2.000
= € 144.000,-

Break-even in een grafiek

Grafisch kun je de break-even analyse ook op twee manieren uitvoeren:

1. TO = TK 2. GO = GTK
Grafiek
TO GTK
Break-
even
omzet
. .
Break-even
punt
TK
.
Break-even
punt

GO

.
Break-even afzet
.
Break-even afzet

Opmerkingen • Break-even punt: TO = TK • Break-even punt: GO = GTK

• Break-even afzet • Break-even afzet: q bij GO =
- q bij TO = TK GTK
- q bij TW = 0
• Break-even omzet: TO bij TO =
TK

cumulus.co 3