JAPONYA

EĞİTİM SİSTEMİNİN İNCELENMESİ

TÜRKİYE EĞİTİM SİSTEMİ İLE KARŞILAŞTIRMA
• Video kaynağı: https://www.youtube.com/watch?v=nbzTJU_lvtw
• Giriş
• Coğrafi Bakış
• Japonya’da Tarihi Gelişim Siyasi Yapı
• Türk ve Japon İlişkileri
• Japon Eğitiminin Tarihsel Gelişimi
• Japonya’da Eğitim
• Japon Eğitim Sisteminin Amaç Ve Politikası
• Günümüz Japon Eğitim Sistemi
• Japonya’da Örgün Eğitim
• Okul Öncesi Eğitim
• İlköğretim
• Ortaöğretim
• Yükseköğretim
• Yaygın Eğitim
• Destek Eğitimi
• Japon ve Türk Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması
• Akademik yıl
• Okul kıyafeti
• Altyapı
• Finansman
• Sorunlar
• Eğitim süresi
• Sınav ve Sınıf Geçme
• Yüksek öğrenim
• Yönetimsel Yapı
• Japonya Öğretmen Seçme ve Yetiştirme Sistemi
• Sonuç
 Giriş-Coğrafi Bakış
Japonya, Asya’nın doğusunda, Pasifik Okyanusu ile Japon Denizi arasında yer
almaktadır. Japonya’nın resmi adı Nihon’dur. Büyük Okyanusun kuzeybatısında dört
büyük adanın (Hokkaido, Honşu, Kyuşu, Şikoku) yer aldığı bir takımada ile Okinava’yı da
içine alan Ryukyu adalarından oluşmaktadır. Japonya’da 3920’den fazla ada
olduğundan bahsetmektedir. Japonya’nın başkenti Tokyo, para birimi ise yendir.
Japonya, 3800 kilometre uzunluğunda ve yay görünümlüdür. Toplam yüzölçümü
377.899 kilometrekaredir. Nüfus yoğunluğu bakımından ise kilometrekareye 343 kişi
düşmektedir(Kıral, B. Kıral, E. 2009 s. 59).
Ülke topraklarının yaklaşık %84’ü tarıma elverişsizdir. Ülkede sık sık depremler olmakta
özellikle kıyılarda her sonbahar büyük felaketlere neden olabilen kasırgalar
görülebilmektedir. Bu olumsuz koşullara rağmen Japonya kalkınmayı sağlayacak
yetişmiş insan gücü aracılığı ile özellikle son 30 yılda büyük bir ekonomik gelişme
gerçekleştirerek dünyanın önde gelen endüstrilerinden birine sahip olmuştur(Telci, M.
A. 2011 s. 365).
Japonya’da Tarihi Gelişim Siyasi Yapı
Japonya’da insan varlığı günümüzden önce 10.000 yıllarını işaret etmektedir. Çin ve
Budist kültüründen çokça etkilenmiştir. Savaşçı güce güvenen hükümetler iktidarda söz
sahibi olmuşlardır. Komodor Perry ile savaşçı ve içe dönük politikalar terk edilmiştir.
Meiji yönetimi ile batı kültürü aktif bir şekilde tanıtılmaya başlanmıştır. II. Dünya Savaşı
Japonlar için bir dönüm noktası olmuştur. Japon Anayasası günümüzde 3 ilkeye bağlıdır.
Bunlar; Temel insan haklarına saygı, savaştan feragat, halk egemenliğidir.
Japonya’da Tarihi Gelişim Siyasi Yapı
Japonya’nın yönetim biçimi Meşruti İmparatorluktur. Japonya’da kanun yapma
yetkisine devlet gücünün en yüksek organı olan parlamento sahiptir. Doğrudan halk
tarafından seçilen Parlamento (Diet), 512 sandalyeli Temsilciler Meclisi ve 252
sandalyeli Senatodan (Halk Meclisinden) oluşmaktadır. Meclis üyeleri 4 yıllığına, Senato
üyeleri ise 6 yıllığına seçilmektedirler. Senatonun yarısı her üç yılda bir yenilenmektedir.
İdari olarak 47 bölge vardır. Bütün il, ilçe, kasaba ve köylerin halk tarafından seçilen
birer meclisi bulunmaktadır. Ayrıca valiler ve belediye başkanları da seçimle işbaşına
gelmektedirler (Kıral, B. Kıral, E. 2009 s. 59).
Yönetim biçimi Meşruti imparatorluk
Kanun yapma yetkisi Parlamento
Parlamento Halk seçer
Parlamento Diet 512 kişi, Halk meclisi 252 kişi
İdari bölünüş sayısı 47 adet
Valiler Belediye başkanları Seçimle yönetime gelir.
Japon Eğitiminin Tarihsel Gelişimi
Japon İmparatorluğu’nun kuruluşu M.Ö. 6. yüzyıla kadar uzanır. Japonya’da toplumla
ilgili ilk yasal düzenlemeler 6.yüzyılda Prens Sohotoku’nun 17 maddelik anayasası ile
701 yılında yürürlüğe konan Tahio Anayasası’na dayanmaktadır. Konfüçyüsçü görüşün
egemen olduğu bu anayasalar, 1868’deki Meiji Restorasyonu’na kadar Japon yasalarının
temelini oluşturur. Japon eğitim kurumları örgüt ve program açısından Taiho
Anayasası ile sistemleştirilmiştir. Bu düzenlemede sadece soylu sınıflara hitap eden
bir eğitim sistemi öngörülmüş ve devlet için memur yetiştirmek amaçlanmıştır. Buna
göre, yüksek derecedeki devlet memurlarının çocukları 9 yıllık bir eğitimden
geçirilmesi, sıradan halk çocukları için ise Konfüçyüs’ün klasiklerinden olan “Hayırlı
Evlat Kitabı”nın her evde bulunması ve sürekli okunması öngörülmüştür(Uçar, R. Uçar
H.İ.)
Japon Eğitiminin Tarihsel Gelişimi
12.yüzyıl ile 16.yüzyıl arası, Japonlar’ın ortaçağı olarak nitelendirilmektedir. İç
savaşlar ve kargaşanın yaşandığı bu dönemde, yeterli sayıda öğrenci bulunamadığı
için 1300 civarında eğitim kurumu kapanmıştır. Kapanmayanlar da ise dönemin
anlayışına uygun olarak, savaş eğitimi üzerinde odaklanılmıştır. Bu durum ailesi ve
atalarının onuru için kendini seve seve ölüme atabilen güçlü savaşçıları (samurai)
ortaya çıkarmıştır. Japon eğitim tarihi açısından pek parlak olmayan bu dönemde ilk
ders kitaplarının yayımlanmasına başlanmış (14.yüzyılı ilk yarısı), savaş sanatı
derslerinin yanında güzel yazı (hattatlık), ahlak, edebiyat ve tarih dersleri verilmiştir
(Uçar, R. Uçar H.İ.)
Japonya’da Eğitim
Japon Eğitim Sisteminin Amaç Ve Politikası
Bugünkü eğitim sisteminin temel yapısı ve prensipleri, 1947’de kabul edilen Temel
Eğitim Kanunu ve Okul Eğitimi Kanunu olmak üzere iki kanunla belirlenmiştir. Temel
Eğitim Kanununda ilan edilen temel prensip; eğitim fırsatlarından herkesin eşit
yararlanmasıdır. Kanun ırk, din, cinsiyet, sosyal statü, ekonomik durum ve aile
yapısına dayanan ayrımı yasaklamıştır. Eğitim sisteminin esas amacı, insan haklarına,
sevgi gerçeğine ve barışa saygı duyan, barışçı ve demokratik bir milletin kendine
güvenen insanlarını yetiştirmektir. Kanun, sağlıklı bir toplum için politik bilince ve dini
toleransa çok önem vermektedir. Ancak, politika, partiler, dinler ile eğitim arasında
herhangi bir bağı özellikle yasaklamıştır. Sosyal çalışmalar, devlet ve mahalli idareleri
kütüphane, müze ve halk salonları gibi kuruluşlar oluşturmaya teşvik eden Temel Eğitim
Kanunu doğrultusunda kamu okulları müfredatın esas unsurlarından birisidir.
Japon Eğitim Sisteminin Amaç Ve Politikası
1947 yılında çıkarılan Temel Eğitim Kanunu’na göre;
• Demokratik ve kültürel bir devlet yaratmak ve bunun gücüyle dünya barışına ve
refahına katkıda bulunmak
• Barışsever Japon devletini ve toplumunu oluşturan halkı , beyinsel ve fiziksel olarak
sağlam , gerçekçi ve adaletsever olgunluğa ulaştırmak,
• Bireysel haklara ve değerlere saygınlık kazandırmak
• Çok çalışkan ve sorumluluk duyarlılığı yüksek ve bilinçli insanlar yetiştirmek
• Herkesin hür, demokratik, açık fikirli ve açık sistemi benimseyen insanlar olmasını
sağlamaktır.
Günümüz Japon Eğitim Sistemi
Bugün Japonya’da 6-3-3-4 diye tabir edilen eğitim sistemi uygulanmaktadır. Eğitim, 6
yıllık ilkokul, 3 yıllık ortaokul, 3 yıllık lise ile 4 yıllık üniversitelerde verilmektedir.
İlkokul ve ortaokulu kapsayan zorunlu eğitim süresi 9 yıldır.
Ülkede ulusal okullar, kamu okulları ve özel okullar olmak üzere üç tür okul
bulunmaktadır.
Ulusal okulların finansmanı merkezi hükümetçe, kamu okullarınınki il ve belediye
yönetimlerince, özel okullarınınki ise özel kuruluşlarca karşılanmaktadır.
Ülke okullarının %28’i özel okuldur. Anaokulu öğrencilerinin %75’i, kreş öğrencilerinin
%43’ü, ilkokul öğrencilerinin %1’i, ortaokul öğrencilerinin %3’ü, lise öğrencilerinin
%28’i, üniversite öğrencilerinin %72’si, yüksekokul öğrencilerinin %89’u, teknik okul
öğrencilerinin %7’si özel okullara gitmektedir.
Günümüz Japon Eğitim Sistemi
Ülkede okutulacak olan dersler ve zorunlu ders saati sayısı Eğitim Bakanlığı’nca
belirlenmektedir. Her okul ders programına uygun olmak koşuluyla genel
gereksinimleri, öğrencilerin gelişme ve deneyim kazanma alışkanlıklarını göz önünde
tutarak kendi eğitim programını hazırlamaktadır.
Japonya’da ders programları kuvvetli bir milli içerik taşımaktadır.
Ülkede okul, sanayi, aile ve toplum arasında organik bir bağ kurulmuştur.
Öğrenciler isteyerek, dikkatli ve sürekli bir şekilde çalışmak zorundadır.
Bunun yanında öğrencileri güçlü bir şekilde eğitime bağlayan ve okullar arasında etkili
bir yarışmaya olanak tanıyan bir yapının oluşturulması Japon Eğitim Sistemi’nin
belirgin özellikleri olarak belirtilmektedir (Uçar, R. Uçar H.İ.).
 Japonya’da Örgün Eğitim
Japonya’da örgün eğitim; okulöncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ve
yükseköğretimden oluşmaktadır.
Eğitim Kademelerine Genel Bakış
Eğitim Kademelerine Genel Bakış
Okul Öncesi Eğitim
Okulöncesi eğitim, anaokulları (Yochien) ve gündüz bakım evlerinde (Hoikusho)
verilmektedir.
Eğitim Bakanlığı’nın gözetiminde olan anaokullarında, 3-5 yaşlarındaki çocuklara günde
5 saat eğitim verilmektedir.
Gündüz bakım evleri (kreş) ise, Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda çalışan anneler için
kurulmuş olup, bebeklikten 5 yaşına kadar olan çocuklara günde 8 saat eğitim
verilmektedir.
Japonya’da çocukların büyük bir kısmı okul öncesi eğitimi almaktadır. Anaokulu, yasaya
göre zorunlu değil ama giderek yaygınlık kazanmaktadır.
Bu okulların organizasyonu ve donatımı mahalli kurulların sorumluluğundadır.
Anaokullarının programında bulunan ders ve etkinlikler; sağlık, sosyal yaşam, dil,
müzik, ritim, sanat ve el sanatlarıdır. Okul öncesi eğitim ücretlidir.
İköğretim
İlköğretim, 6-12 yaş grubu öğrencilerine yönelik, ilkokul ve 12-15 yaş
grubu öğrencilerine yönelik ortaokullardan oluşur ve zorunludur.
İlkokul(Shogakko)
Japonya’da 6 yaşını dolduran her çocuk, 6 yıl süren ilkokula gitmek zorundadır.
İlkokulun amacı; iş birliği ruhunu, bölgesel ve ulusal gelenek bilgisini, uluslararası
anlayış ruhunu, matematik, dil ve bilim yeteneğini, müzik, sanat ve edebiyata olan
ilgiyi kazandırmak ve geliştirmektir.
Yaklaşık olarak 20 öğrenciye bir öğretmenin düştüğü bu kademede, okullaşma oranı
%99 olup sınıfta kalma yoktur.
İlkokul-Dersler
Ortaokullar(Chugakko)
Zorunlu eğitimin son kısmı olup 3 yıl sürmektedir. İlkokulu bitiren ve herhangi bir özrü
bulunmayan tüm öğrencilerin ortaokula devamı zorunludur.
Öğrencilerin hangi ortaokula gidecekleri Yerel Eğitim Komisyonu tarafından coğrafi
esaslara göre belirlenmektedir. Ulusal ve yerel ortaokullar ücretsiz olup, öğrencilerin
giderleri devlet tarafında karşılanmaktadır.
Bu eğitimin amacı; lise öğrenimine devam edebilmeleri için, gerekli bilgi ve becerileri
öğrencilere kazandırmak, onların zihinsel ve bedensel gelişmelerini sağlamak, iyi
vatandaş, insanlara ve çevreye saygılı yurttaş olarak Japon gelenek ve göreneklerine
bağlı kişiler olmalarını sağlamaktır.
Bu kademedeki okullaşma oranı %99’dur. Sınıfta kalma yoktur. Yaklaşık 15 öğrenciye 1
öğretmen düşmektedir.
Ortaokulu bitiren ve eğitime devam etmek isteyen öğrenciler, Mart ayında yapılan
liselere giriş sınavındaki performanslarına göre liselere yerleştirilmektedir (Uçar, R.
Uçar H.İ.).
Ortaokul-Dersler
Ortaöğretim(Kotogakko)
İlk ve ortaokulu bitiren öğrencilerin devam ettikleri eğitim-öğretim kurumlarıdır. Japonya’da tam
gün, yarım gün ve mektupla öğretim yapan liseler olmak üzere üç çeşit lise bulunmaktadır.
Tam gün eğitim yapan liseler 3 yıl, yarım gün ve mektupla öğretim yapan liseler ise 4 yıl ya da daha
uzun süre devam etmektedir.
Yarım gün olan liseler gündüz ve akşam liseleri olarak ikiye ayrılır. Genel ve mesleki liseler olmak
üzere iki farklı program uygulayan liseler bulunmaktadır.
Genel liseler; yükseköğretime devam edecek gençlerin gereksinimlerini sağlayacak programlar
sunmakta, mesleki liseler ise; öğrencilerin gelecekte meslek olarak seçecekleri özel mesleki alan
eğitimi sağlamaktadır.
Liselerde kredili sisteme göre öğretim yapılmakta, mezun olmak için de en az 80 kredilik ders
almak gerekmektedir. Bu dersler zorunlu ve seçmeli derslerden oluşmaktadır.
Liseden sonra üniversiteye devam etmek önemli bir amaç olduğundan, bu yönde yoğun çaba sarf
edilmektedir.
Her yıl basın ve televizyonda liselerin genel bir değerlendirmesi yapılmaktadır.
Yaklaşık 19 öğrenciye bir öğretmen denk gelmektedir.
Ortaöğretim-Dersler
Ortaöğretim-Dersler
Yükseköğretim
Japonya’da, üniversiteler, yüksekokullar ve teknik okullar olmak üzere
üç çeşit yükseköğretim kurumu bulunmaktadır.
Üniversiteler
Programlarında hem lisans hem de lisansüstü eğitime yer vermektedirler. Genellikle 4
yıllıktırlar. Ancak tıp, dişçilik, veterinerlik ve ziraat gibi bazı bölümlerin öğretim süresi
6 yıldır. Büyük çoğunluğu, 2 yıl süren master ve 5 yıl süren doktora programına
sahiptir.
Yüksekokullar
Lise mezunlarına 2 ya da 3 yıllık eğitim vermektedirler. Amaçları; öğrencilerin teknik
alanda bilgi ve beceriyi edinmelerini sağlamak, mezunlarını teknik dallarda meslek
sahibi yapmaktır.
Teknik Okullar
1962 yılından beri eğitim-öğretim hizmeti veren bu okullar, ortaokulu bitiren
öğrencileri kabul etmekte ve teknisyenlerin eğitimi için 5 yıllık tam eğitim
uygulamaktadırlar.
Japonya’da 1985 yılından itibaren açık öğretim üniversitesinde de yüksek öğretim
verilmektedir. Ayrıca bazı üniversiteler, gündüz çalışanlar için gece dersleri vermektedir.
Yükseköğretime bir akademik yetenek testi, bir özel alanda başarıyı ölçme testi ve
okul dosyalarının incelenmesi sonucu öğrenciler seçilmektedir.
Yaygın Eğitim
Japon eğitim felsefesine göre Japon halkı yaşam boyu eğitilmelidir. Bu
eğitim, hem resmi hem de özel kuruluşlar tarafından verilmelidir.
Halk evleri, gençlik merkezleri, çocuklar için tabiat merkezleri, müzeler,
kütüphaneler, beden eğitimi ve eğlence merkezleri yaygın eğitim
faaliyetlerini düzenleyen önemli kuruluşlardır.
Bunların içerisinde halk evleri farklı bir yere sahiptir. Belediyelerin
birçoğunda bulunan halk evleri, bireylerin kültür düzeylerini
yükseltecek çeşitli eğitim faaliyetleri düzenlemektedir (Demirel, 2000).
Destek Eğitimi
Japonya’da, öğrencilerin derslerine takviye amaçlı, öğrencileri sınavlara hazırlayan ve
veliler tarafından finanse edilen jukular mevcuttur.
Jukular akşam saatlerinde ve hafta sonlarında faaliyet göstermektedirler. Jukular
akademik olmayan jukular ve akademik olan jukular olmak üzere ikiye ayrılmaktadırlar.
Jukular Türkiye’deki günümüzde kapanan özel dershanelere benzetilebilir. Fakat
Türkiye’deki dershanelerde sadece okula destek amaçlı ve sınavlara hazırlayıcı bir
eğitim verilmektedir. Beceri geliştirmek için dershanelerin verdiği özel bir eğitim
bulunmamaktadır. Ayrıca her eğitim kademesinde MEB’in açtığı Destekleme ve
Yetiştirme Kursları Bulunmaktadır.
Japon Eğitim Sisteminde Akademik Yıl
Japonya’da eğitim öğretim yılı 1 Nisan’da başlar ve bir sonraki yılın 31 Mart’ında biter.
Ders yılı, Nisan-Temmuz ortası, Eylül-Aralık sonu ve Ocak-Mart sonu olmak üzere üç
dönem halinde yapılır. Cumartesi yarım gün olmak üzere, haftada 5.5 gün okula gidilir.
Yılda 240-250 iş günü vardır. Bir eğitim öğretim yılında üç ara tatili yapılmaktadır.
Bunlardan birincisi yaz tatili (22 Temmuz- 31 Ağustos arası), ikincisi güz tatili (25 Aralık-
7 Ocak arası), sonuncusu da bahar tatili (22 Mart- 1 Nisan arası)’dır (Kıral, B. Kıral, E.
2009).
Japon ve Türk Eğitim Sisteminde Akademik Yıl
Türk Eğitim Sisteminde ise eğitim Eylül ayında başlamakta ve Haziran ayının ortalarında
sona ermekle birlikte dersler 4 dönem halinde yapılmaktadır. Türkiye’de eğitim 180 iş
günüdür.
Japonya’da eğitim yapılan gün sayısı 210 gündür. Buna okulların, festivaller gibi sosyal
aktiviteler için ayırdığı yaklaşık 30 günlük dönem dâhil değildir (Yılda toplam 240 gün).
Tam gün eğitim yapılmaktadır. Eğitim sabah 8.30’da başlamakta, 15.30’da bitmektedir.
Dersler 45 dakikadır. Türk eğitim sisteminde ise normal öğretim ve ikili öğretim
yapılmaktadır. Normal öğretimde dersler 8.30’da başlayarak 15.00’te bitmektedir.
Dersler 40 dakika olup, eğitim-öğretim 5 gün sürmekte, cumartesi ve pazar günleri
hafta sonu tatili yapılmaktadır (Kıral, B. Kıral, E. 2009). Türkiye’de okul türüne ve
düzeyine göre saatler değişiklik göstermektedir.
Japon ve Türk Eğitim Sisteminde Okul Kıyafeti
Japonya’da devlet ilkokullarının çoğunda önlük, üniforma yoktur; ancak okulların ayırt
edilebilmeleri için öğrencilerin şapka veya sembol taşımaları gerekmektedir. Türk
eğitim sisteminde ise öğrenciler tarafından önlük veya okulların belirlemiş olduğu özel
üniformalar giyilmektedir ve bunları giymek mecburidir. Okul aile birliğinin sene
başında aldığı çoğunluk kararı ile kıyafet konusuna karar verilmektedir.
Japon ve Türk Eğitim Sisteminde Eğitimin
Altyapısı
Japonya’da ilkokulların %98’inde devletin finanse ettiği öğle yemeği verilmektedir.
Türkiye’de ise sadece taşımalı eğitim yapılan okullarda devlet, öğrencilerin öğle
yemeklerini karşılamaktadır.
Japonya’da okulların %90’ında jimnastik salonu, %75’inde yüzme havuzu
bulunmaktadır. Türkiye’de yer alan okullarda böyle bir standarttan bahsetmek
mümkün değildir.
Japon okullarında temizlik ve yemek dağıtımından öğrenciler sorumlu bulunmaktadır.
Türkiye’de ise okulun temizlik ve düzeninden okullarda bulunan hizmetliler
sorumludur(Kıral, B. Kıral, E. 2009).
Japon Eğitim Sisteminde Eğitimin Altyapısı
Okullarda okutulan ders kitapları özel yayınevleri tarafından yazılmasına ve
basılmasına rağmen Eğitim Bakanlığı tarafından detaylı bir şekilde incelenip
denetlenerek kullanımına izin verilmektedir.
Okullar yayınlanmış olan listeden okutacakları kitapları kendileri belirlemektedirler.
Ders kitapları tüm okullarda (ulusalyerel-özel) parasız olarak dağıtılmakta ve
çocukların şahsi malları olmaktadır.
Türk Ve Japon Eğitiminde Sınav ve Sınıf Geçme
Japonya’da tüm liselere giriş sınavla yapılırken, Türkiye’de sadece belli liselere sınavla
öğrenci alınmaktadır.
Her iki ülkede de öğrencilerin büyük bir kısmı hafta sonu destek eğitimine devam
etmektedir (Türk, 2004).
Japonya’da, liselerde kredili sistem uygulanırken, Türkiye’de sınıf geçmeye dayalı bir
sistem geçerlidir.
Üniversiteye öğrenci alımında, Türkiye’de olduğu gibi Japonya’da da giriş sınavı
yapılmaktadır.
Japonya’da iki aşamalı sınav yapılmaktadır. Birinci sınav ülke genelinde, ikinci sınav ise
her üniversitenin kendi özel koşullarına göre yapılmaktadır.
Türkiye’de ise iki sınav sistemi mevcuttur. Öğrenci önce genel sınava girer sonra
yoğunlaşmak istediği sınav sorularını çözerek gitmek istediği alanlar için yarışır.
Japonya Öğretmen Seçme ve Yetiştirme
Sistemi
Japonya‘da öğretmenliğin teknolojik gelişmelerden ve yeniliklerden daha öncelikli
olduğu ve Japonya’nın bir sınav ülkesi olduğu söylenebilir (Akpınar ve Aydın, 2007).
Bunun en belirgin örneği de öğrencilerin alt kademelerden itibaren rekabete dayalı ve
üniversite sınavlarına yönelik bir eğitim sistemi içinde yetiştirilmeleridir.
Japonya yarı merkezi bir eğitim sistemi vardır ve meslek olarak öğretmenlik çok
önemlidir (Polat ve Arabacı, 2012).
Japonya Öğretmen Seçme ve Yetiştirme
Sistemi
Japonya’da mesleğe başlamak için adayların sahip olduğu lisans derecesi yeterli
değildir (Atanur Başkan, Aydın ve Madden, 2006).
Japonya’daki öğretmen yetiştirme sisteminde öğretmen adayları iki aşamalı sınavla
seçilirler. İlk aşama ülke genelinde yapılır; ikinci aşamayı üniversiteler kendileri
yaparlar.
Okullar, hem programlara kabulde hem de işe alma sürecinde çok seçicidir; adayların
öğretmenlik eğitim programlarına katılabilmeleri için Ulusal Giriş Sınavı’nda başarılı
olmaları gerekmektedir.
Adaylar, öğretmen olabilmek için yılda üç kez yapılan genel kültür, alan ve meslek
bilgilerini içeren bir sınava girmektedirler. Bu sınavda başarılı olan adaylar, bu sınavın
yanı sıra görüşme ve uygulama sınavına da girmektedirler.
Bu sınavda da başarılı olan adaylar, altı ay süren stajyerlik programına alınırlar ve bu
süreci başarı ile tamamlayan adaylar asil öğretmen olarak atanmaktadırlar (Uçar ve
Uçar, 2004).
Japonya Öğretmen Seçme ve Yetiştirme
Sistemi
Japonya’da eğitim kolejleri dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olan
adaylara yönelik, açık sistemde öğretmen yetiştirme olarak adlandırılan, eğitim
fakültelerinin verdiği diplomanın yanında diğer fakültelerden alınan sertifikalar
yoluyla da öğretmen olunabilmektedir (Mete, 2013). Bu sertifikalar iki çeşittir
(Odabaş, 2010):
• Birincisi sürekli sertifikalardır, ülke genelinde geçerlidir ve bu sertifika ile asil
öğretmenlik yapılmaktadır.
• İkincisi geçici sertifikalardır, sadece verildikleri yerlerde geçerlidir ve bu sertifika ile
yardımcı öğretmen olarak atanılmaktadır.
Sonuç
• Ülkelerin eğitim sistemleriyle gelişmişlik düzeyleri arasında önemli bir ilişki
bulunmaktadır. Japonya, okul, aile, sanayi ve toplum arasında işbirliği sağlayarak
geliştirdiği eğitim sistemiyle kısa denilebilecek bir sürede kalkınması için gerekli
olan insan gücü potansiyeline kavuşmuş, gerek ekonomik gerek teknik gerekse
eğitim alanında çağımızın ileri ülkelerinden biri durumuna gelmiştir. Japonya, bugün
çağa ve kendi kültür yapısına uygun, az merkeziyetçi ve demokratik, oldukça ileri bir
eğitim sistemi oluşturmuş ve son derece yüksek bir eğitim standardı yakalamıştır.
(Uçar ve Uçar, 2004)
• Japonya ve Japonya Eğitim Sistemi’nin başarısı; eğitime yerel yönetimler ve özel
sektörün katılımını sağlayarak finansman problemini ortadan kaldırması, eğitimle
ilgili tüm unsurlar arasında etkili bir işbirliği sağlaması, eğitimde fırsat eşitliği
tanıyan bir yapı oluşturması, bilim ve bilimsel gelişmelere açık olmasından
kaynaklanmaktadır. (Uçar ve Uçar, 2004)
Sonuç
• Eğitimde modernleşmeye yönelik ilk düzenleme ve geliştirme çalışmalarımız Japonya
ile hemen hemen aynı döneme denk gelmesine karşın; eğitim sistemimiz Japonya ile
karşılaştırıldığında birçok açıdan geri olduğu görülmektedir(Uçar ve Uçar, 2004).
• Başarılı olmanın anahtarı azimli olmak ve sebatla çalışmaktan geçmektedir. 2. Dünya
Savaşı ile yıkılan fakat günümüzde dünya devlerinden biri haline gelmiş olan
Japonya’nın bu durumu kültürüne sıkı sıkıya bağlı kalarak eğitim işini ciddiye
almasıyla açıklanabilir(Kıral ve Kıral, 2009).
Kaynakça:
Telci, M.A. (2011). Japonya eğitim sistemi. Balcı, A.(Ed.), Karşılaştırmalı eğitim sistemleri, (s. 365-382) içinde. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Gül, A . (2016). Türkiye ile Çin, Finlandiya, Japonya ve Hollanda’nın Öğretmen Yetiştirme ve Seçme Sistemlerinin Karşılaştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 63-72. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/aduefebder/issue/33910/375347
Uçar, R. Uçar, H.İ. (2004). Japon eğitim sistemi üzerine bir inceleme: çeşitli açılardan Türk eğitim sistemi ile karşılaştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
Dergisi, 1, 1-18. Erişim Adresi: http://efdergi.yyu.edu.tr/makaleler/cilt_I/ozetler/ucar_ozet.htm
Kıral, B. Kıral, E. (2009). Japonya ilköğretim sistemi ve Türkiye ilköğretim sisteminin karşılaştırılması. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 53-65. ErişimAdresi:
http://zgefdergi.com/Makaleler/817380744_12_05_Kiral-Kiral.pdf
https://www.tr.emb-japan.go.jp/files/000237954.pdf Erişim Tarihi:25.03.2019
http://www.criced.tsukuba.ac.jp/keiei/kyozai_ppe_f1_02.html Erişim Tarihi: 25.03.2019