SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÀO CAI

TRƯỜNG THPT CHUYÊN TỈNH LÀO CAI

__________________

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ

BỘ MÔN NGỮ VĂN
Năm học 2023 – 2024

SỬ THI

Họ tên: Séo Ngọc Mẫn

Lớp: 10 Anh 2
 NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
CẢM NHẬN VỀ VẺ ĐẸP CỦA MỘT NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨM SỬ THI MÀ
EM ĐÃ ĐỌC
Bài làm

Trong đời sống hàng ngày, sử thi "Đăm Săn" từ lâu đã trở thành liều thuốc tinh thần nuôi
lớn tâm hồn bao thế hệ dân tộc Ê-đê. Hình ảnh người anh hùng Đăm Săn được khắc họa qua lời
ca của cộng đồng về sức mạnh phi thường, luôn sẵn sàng đối mặt với thử thách. Những phẩm
chất đáng quý ấy cũng được thể hiện rõ nét qua đoạn trích "Đăm Săn đi bắt nữ thần Mặt trời".
Mang trong mình khát vọng lớn lao về cuộc sống phóng khoáng và hùng mạnh, Đăm Săn
quyết tâm lên đường, tìm tới nhà nữ thần Mặt Trời để cầu hôn nàng. Hành trình đầy phiêu lưu,
mạo hiểm đã tô đậm bản lĩnh, ý chí lớn lao của người anh hùng sử thi.
Trước hết, ta thấy được sức mạnh phi thường, tài năng vượt trội cùng lòng dũng cảm của
người anh hùng khi vượt qua mạo hiểm, thử thách trong cuộc phiêu lưu để đến được nhà của nữ
thần Mặt Trời. Trên đường tới gặp nữ thần, chàng đã vượt qua không biết bao nhiêu khó khăn,
gạt bỏ những lời can ngăn của mọi người để thực hiện mong muốn của bản thân. Đăm Săn còn
là con người có khát vọng lớn lao khi muốn bắt nữ thần Mặt Trời. Chàng mang hy vọng nàng sẽ
đồng ý trở thành vợ của mình "muốn có người nấu cơm canh tôi ăn, dệt khố áo tôi mặc", "muốn
có hai vợ lẽ, tôi muốn cả ba vợ tôi đều là những nàng tiên xinh đep". Hình ảnh người anh hùng
Đăm Săn với tài năng, sức mạnh cùng bản lĩnh lớn lao không chỉ được nhân dân trong cộng
đồng của chàng ca ngợi mà còn nhận được sự cảm phục, yêu mến từ những người làm trong nhà
nữ thần "Người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị
nữ thần" hay "Khắp các từ trưởng đầu làng không có một ai như khách cả". Thông qua sự dũng
cảm của Đăm Săn, ta có thể cảm nhận được khát vọng lớn lao trong việc bắt thiên nhiên cùng
mở mang bờ cõi của người anh hùng sử thi.
Mặc dù biết con đường bắt nữ thần sẽ đầy rẫy nguy hiểm nhưng Đăm Săn không bao giờ
sợ hãi mà bỏ cuộc. Chàng sẵn sàng đối mặt với thử thách và tìm cách vượt qua chúng để đến
được nhà của nàng. Chàng dùng sức mạnh của bản thân để phá tan các trở ngại của thiên nhiên
"đi hết rừng rậm đến núi xanh, có tranh xé tay, gai mây dâm chân, không màng ăn uống". Đó
còn là hình ảnh chàng cô độc đi trong núi rừng quạnh hiu nhưng không từ bỏ quyết tâm "Chàng
đi, đi mãi, rừng núi quạnh hiu, vắng như không, không như vắng. Nhưng rồi chàng cũng đến
được bãi thả trâu bò, rồi bãi thả diều làng ông Đu, ông Điê".
Tuy bị nữ thần Mặt Trời từ chối, Đăm Săn không hề tỏ ra đau khổ mà buồn bã "Tôi đành
quay về làng hoang nhà cũ của tôi vậy. Tôi quay về ăn thịt trâu thịt bò của tôi vậy". Đối mặt với
sự thất bại trong công cuộc bắt, chàng không chán nản tuyệt vọng mà thể hiện khí phách của vị
anh hùng: "Mặc, sống được chết đành". Mặc lời can ngăn về việc Mặt Trời lên cao sẽ gặp nguy
hiểm, Đăm Săn vẫn uy nghiêm lên ngựa để trở về "Thế là Đăm Săn ra về. Chàng nhảy lên ngựa
ra đi". Cái chết của vị tù trưởng tài giỏi không mang màu sắc bi lụy mà được khắc họa một cách
sáng tạo "Ngựa tuy nhiên vẫn còn chạy được, nó tiếp tục chạy nhưng lún dần, cho đến khi ngập
ngang đầu gối. từ đó, nó phải đi bước một, cứ bước một đi mãi. Khi mặt trời đã chênh chếch
cây xà dọc phía đông thì ngựa đã lún đến sát bẹn, nhưng nó vẫn ráng bước tới. Cho đến khi mặt
trời đứng bóng thì ngựa không sao bước tới nữa".
 Để làm nổi bật hình ảnh người anh hùng Đăm Săn - vị tù tưởng tài giỏi của cộng đồng,
chúng ta không thể phủ nhận những thành công trong nghệ thuật xây dựng nhân vật. Trước hết,
nhân vật Đăm Săn được khắc họa sáng tạo thông qua ngôn ngữ đậm chất hùng tráng và giàu
hình ảnh. Các tác giả dân gian đã khéo léo miêu tả vẻ đẹp con người chàng qua những hình ảnh
quen thuộc "khách này mặc một áo lụa đẹp, thêm một áo chiến cũng thật đẹp. Lông chân như
chải, lông đùi như chuốt. Tiếng nghe như chong chóng gõ mõ". Bên cạnh đó, hình ảnh Đăm Săn
còn được khắc họa thông qua ngôn ngữ phóng đại, cường điệu "Chàng vươn bước lên cầu thang
thì trong nhà người ta đã nghe. Chàng vươn người trên sàn nhà thì trong nhà người ta đã nghe.
Chàng dậm chân bước trên sàn hiên thì người ta đã thấy". Ngoài ra, các yếu tố kì ảo thể hiện
qua tình huống Đăm Săn thực hiện cuộc phiêu lưu đến nhà nữ thần Mặt Trời cũng góp phần làm
nổi bật vẻ đẹp của nhân vật. Yếu tố kì ảo trong đoạn trích vừa tạo ra những khó khăn thử thách,
vừa tô đậm bản lĩnh và lòng dũng cảm của Đăm Săn.
Người anh hùng trong các tác phẩm sử thi luôn để lại ấn tượng sâu bởi phẩm chất đáng
quý. Bên cạnh nhân vật Đăm Săn của sử thi Ê-đê, ta bắt gặp hình ảnh Ô-đi-xê - người anh hùng
tiêu biểu của sử thi Hy Lạp. Giống như Đăm Săn, Ô-đi-xê cũng mang trong mình lòng dũng
cảm cùng tài năng, sức mạnh vượt trội. Dù phía trước là khó khăn, nguy hiểm, chàng vẫn quyết
tâm và sẵn sàng đối mặt và tìm cách vượt qua. Hai nhân vật với hai nền văn hóa khác biệt
nhưng đã mang đến cho người đọc biết bao cảm xúc yêu mến và ngưỡng mộ.
Với những sáng tạo tinh tế, các tác giả dân gian đã khắc hoạ thành công nhân vật Đăm
Săn có bản lĩnh lớn lao cùng lòng dũng cảm khi lên đường đi bắt nữ thần Mặt Trời. Khép trang
sách lại, người anh hùng của dân tộc Ê-đê đã in sâu trong tâm trí em. Hình ảnh Đăm Săn vượt
qua bao khó khăn cùng nỗi cô độc khi tìm đến nhà nữ thần sẽ luôn sống mãi với thời gian.
Đoạn trích "Đăm Săn đi bắt nữ thần Mặt Trời" với những đặc sắc trong nghệ thuật xây
dựng nhân vật đã khẳng định và tô đậm vẻ đẹp phẩm chất của Đăm Săn. Thông qua đó, các tác
giả dân gian cũng thể hiện sự ngưỡng mộ, tự hào về người anh hùng tài giỏi, dũng cảm của
cộng đồng.