Bài văn nghị luận phân tích, đánh giá chủ và những nét đặc sắc trong nghệ

thuật xây dựng tình

huống của Nam Cao ở truyện ngắn cái chết của con mực.

Truyện ngắn "Cái chết của con Mực" của nhà văn Nam Cao là một tác phẩm xuất sắc mang đậm
giá trị văn học và những thông điệp sâu sắc về cuộc sống và con người. Trong bài viết này,
chúng ta sẽ cùng đi vào việc phân tích và đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của
tác phẩm này.

Truyện kể về con chó tên Mực, một con vật có nhiều tật xấu. Ban đầu, người ta đã quyết định
giết thịt Mực, nhưng do nhiều lý do khác nhau, việc này luôn bị hoãn lại. Cuối cùng, quyết định
giết Mực lại được đưa ra để chào mừng sự trở về của người con trai tên Du, người đã xa nhà
nhiều năm. Nhiệm vụ bắt và giết Mực được giao cho Du, một người có tấm lòng thương Mực.
Tuy nhiên, Du cũng phải đối mặt với áp lực xã hội và khao khát được công nhận, và anh đã đánh
mất lòng nhân ái của mình trong quá trình này.

Chủ đề chính của truyện là sự nhu nhược và sự đối đầu của con người trước áp lực của tập quán
xã hội. Nam Cao thông qua việc kể về cuộc đối đầu với con chó Mực, đã minh họa một cách tinh
tế sự hy sinh của cái tôi cá nhân trước áp lực những quy tắc và định kiến xã hội. Con người
thường từ bỏ những giá trị nhân bản và bản tính lương thiện của mình để thích nghi và được
chấp nhận trong xã hội.

Truyện tập trung vào nhân vật Du, nhưng thể hiện một bức tranh phổ quát về con người và xã
hội. Du là một ví dụ điển hình về sự nhu nhược của con người, sự mất mát của chính mình trước
áp lực xã hội. Anh ta bất lực trong việc đối mặt với mâu thuẫn bên trong của mình, và sự mất cân
bằng giữa bản thân và xã hội. Toàn bộ câu chuyện xoay quanh việc tìm cách bắt và giết con chó
Mực. Tình huống này, mặc dù giản đơn, lại chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc và thể hiện cuộc
đấu tranh nội tâm của nhân vật Du.

Du bị đặt vào tình thế đánh đấm giữa ý muốn thương Mực và áp lực xã hội. Anh ta quên đi lòng
nhân ái của mình và muốn tự mạnh mẽ hơn những người xung quanh. Sự tức giận và tự ái khi
thấy mình yếu đuối hơn con chó Mực thể hiện sự mất cân bằng trong tâm hồn Du.

Sự nhu nhược của Du trước sự mẫu thuẫn trong lòng mình là biểu hiện của một con người sống
trong xã hội, phải đối mặt với áp lực của đám đông và không dám đứng về phía lẽ sống của bản
thân. Điều này tạo nên một bi kịch cá nhân và xã hội, nơi con người đòi hỏi sự thỏa mãn về cả
hai phía.

Truyện ngắn "Cái chết của con Mực" của Nam Cao không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật xuất
sắc về cách xây dựng tình huống mà còn chứa đựng những thông điệp sâu sắc về cuộc sống và
con người. Qua việc phân tích chủ đề và tình huống truyện, ta thấy rõ sự nhu nhược của con
người trước áp lực
“Nam Cao đã mạnh dạn đi theo một lối đi riêng, nghĩa là không đếm xỉa gì
đến sở thích của độc giả. Nhưng tài năng của ông đã đem đến cho văn
chương một lối văn mới sâu xa, chua chát và tàn nhẫn, thứ tàn nhẫn của con
người biết tin ở tài năng của mình, thiên chức của mình” đó là nhận định của
độc giả Hà Minh Đức về Nam Cao. Đúng vậy! Nam Cao luôn thể hiện cái tôi
ngông của bản thân, với đặc trưng viết truyện ngắn đồng thời ông cũng nói
lên quan điểm sáng tác qua chủ đề và nghệ thuật của truyện “cái chết của con
Mực”, có thể nói từng câu từng chữ đối với tác phẩm đã đi cùng những giọt
mồ hôi, những giọt nước mắt của Nam Cao để tạo nên những thành công
đáng kể cho tác phẩm này.
ADVERTISEMENT
Truyện ngắn “cái chết của con Mực” kể về số phận của một con chó, được
mọi người gọi với tên là Mực. Chính vì có nhiều tật xấu trong người nên con
chó này đã được người ta định ngày giết, nhưng may mắn thay có nhiều lí do
nên ngày xử con Mực liên tục bị hoãn lại. Nhưng rồi ngày giết thịt cuối cùng
cũng tới, người ta lấy con Mực ra giết thịt để ăn mừng sự trở về sau nhiều
năm xa nhà của người con trai tên Du. Và rồi chính Du là người được giao
việc giết thịt nó, là một người sở hữu lòng yêu thương con vật tình cảm của
Du dành cho con Mực cũng vậy, nhưng vì muốn bản thân là một con người
mạnh mẽ trong mắt mọi người, đặc biệt muốn có tinh thần như bao người
xung quanh nên anh cũng đã đồng tình để giết Mực. Nhưng sau đó mực bị
bắt giết anh lại hối hận và nghẹn ngào khóc.
Một tác phẩm thành công là một tác phẩm chứa đựng vô vàn tâm huyết của
tác giả. Bởi vậy Nam Cao như đang bày tỏ nỗi niềm của ông đến với loài vật
vậy, ta thấy hình ảnh cậu Vàng phải bán đi vì thiếu thốn nợ nần qua truyện
“Lão Hạc”, đến với “Cái chết của con Mực ta thấy hình ảnh con Mực phải
giết thịt vì sức mạnh của cá nhân không chiến thắng được sức mạnh của tập
thể. Có lẽ Nam Cao đang hiện thực hóa số phận của những con vật, một số
phận rẻ rúng, một số phận bi thảm bởi cuộc đời chỉ gói gọn trong những vòng
xoáy của xã hội.
ADVERTISEMENT
Đọc một chữ ta cảm được sự độc lập của cốt truyện, nhưng khi đọc từng câu
từng chữ trong “Cái chết của con Mực” lại thấy những liên kết sâu sắc đến
nỗi khiến trái tim con người phải lay động. Lay động vì niềm thương cảm cho
số phận của con Mực khi được đón nhận trong một ngôi làng với quan niệm
mang tính tập quán cổ hủ, lay động vì sự nhu nhược của một cá nhân trước
sức mạnh của tập thể. Đồng thời Cái chết của con Mực cũng là phương diện
để phản ánh giá trị của bản thân trước sức mạnh của xã hội, đặc biệt là một xã
hội đề cao tập quán. Cũng chính lối sống đó đã đưa loài người vào cạm bẫy
của xã hội, họ sẵn sàng từ bỏ giá trị cốt lõi của bản thân để theo đuổi cái nhìn
của người khác. Họ không muốn người khác xem thường, họ bắt chước theo
sức mạnh của người khác để rồi sau những biến cố mà họ tự áp đặt cho bản
thân vượt quá giới hạn để tìm lại sự hoàn lương cho con người mình.
Bởi chủ đề và nghệ thuật luôn là yếu tố song hành để tạo nên một tác phẩm
có hồn, cái “hồn” đó đã được Nam Cao thổi theo làn gió đi đến trái tim của
độc giả bằng nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật vô cùng sâu sắc và nhân đạo.
Ngòi bút đấy không chỉ chinh phục trái tim độc người đọc, tác giả còn chinh
phục nhận thức của mỗi cá nhân bằng nghệ thuật đối lập khi phản ánh sức
mạnh tình thương của một cá nhân không thể chiến thắng quan niệm cổ hủ
của một tập thể. Chính tác giả cũng từng nói rằng: “Nghệ thuật không phải là
ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là những đau khổ kia thoát từ những
kiếp lầm than”, quả thật là như vậy! Nam Cao không lừa dối độc giả, Nam
Cao còn cho thấy những nét chân thực những cái nhìn chính diện về phía
nhân vật qua nghệ thuật xây dựng tình huống truyện đặc sắc. Tác giả như
đang mở ra một bản hòa thanh trong chính tác phẩm của mình vậy, không
những là sự kết hợp hài hòa mà ẩn sâu trong đó còn chứa đựng những nỗi
niềm chưa được giãi bày ra trong Nam Cao nói riêng và tác phẩm “Cái chết
của con Mực” nói chung.

Có thể trước đó bản thân Nam Cao là một nhà văn, nhưng sau tác phẩm “Cái
chết của con Mực” chúng ta có thể nhìn Nam Cao với hào quang của một
người nghệ sĩ. Ông không chỉ đem đến một chủ đề mang tính nhân văn vô
cùng lớn mà chung một ánh hào quang đó là sự tỏa sáng của nghệ thuật sử
dụng một cách linh hoạt tài tình vì vậy chừng đó yếu tố đã cho ta thấy cái
mới mẻ trong văn chương của Nam Cao là vô cùng lớn. Đồng thời tác phẩm
cũng là một bài học cuộc sống khuyên con người ta cần có lòng nhân ái, sống
kiên định luôn giữ vững lập trường và bảo vệ lí lẽ trong bản thân mỗi chúng
ta.
TẢI VỀ