Barbaachisummaan istaandaardii gahumsa ogummaa ogeessota bulchiinsa barnootaa kan ta’eef

1.hojiiwwan mootummaan simannaa barnootaa barattootaa fooyyessuu fi qulqullina hojii hoggansa

guddisuu fi eeguuf karoorfate keessaa tokko ta’uu isaati. Akka Qajeelfama Misooma Barsiisota
Biyyaalessaatti barsiisonni fi hooggantoonni dhaabbilee barnootaa ragaa gahumsa ogummaa argachuu fi
ogummaa kanaan itti fufuu akkasumas wabii hojii argachuuf hayyamni ogummaa fi sirna haaromsaa ni
kennamaaf.

Kaayyoo staandaardii

1.1. Hojii fi itti gaafatamummaa muummeewwan barnootaa ni murteessa; Tokkummaa ogummaa

biyyaalessaa uumuuf, . Hojii ogummaa muummee barnootaa afaan walfakkaatuun ibsuu Bu’aa
barnootaa fooyyessuuf gumaacha hoggansi manneen barnootaa qulqullina qabu ifatti agarsiisuuf
istaandardiin gahumsa ogummaa biyyoolessaa qophaa’eera. Kaayyoowwan Bal’aa: 1.1. . Hojiiwwan
sadarkaa hojii keessatti bu’a qabeessummaa hoggansa isaanii fooyyessuuf tattaaffii itti fufiinsa qabu kan
muummeewwan barnootaa qajeelchuuf, . Muummee barnootaa gara ogummaa kanaatti hawwachuu,
guddisuu fi gargaaruu; Akka bu’uura hojiiwwan barumsa ogummaatti, of-ilaaluu qajeelchuuf, ofii fi
namoota biroo qajeelchuuf, hojiiwwan of fooyyessuu fi guddinaa qajeelchuuf, .

Kaayyoo hooggantoota barnootaa

Hogganaa mana barumsaa ogeessaati. Hojiin guddaan hoggansa ogummaa fi hoggansa mana
barumsichaa keessatti gumaachuudha. Barattoonni hundi kabaja, walqixxummaa fi kaayyoo ol’aanaa
akka qabaatan aadaa guddisuu fi guddisuu diriirsuun barbaachisaadha. Fooyya’iinsa itti fufiinsa qabuu fi
istaandaardii guddisuuf hojiiwwan mana barumsichaa namoota biroo waliin ta’uun adda baasuu fi dursa
kennuudhaaf itti gaafatamummaa qaba. Hundaaf carraan barumsaa walqixa ta’e mirkaneessuu; ...

Istaandardiin dandeettii ogummaahooggantoota barnootaa sadarkaa afur kan of keessaa qabu yoo ta’u;
Isaanis: 1ffaa) Principal Jalqabaa, . 2ffaa) Gahumsa-I Principal, . 3ffaa) Gahumsa-II Principal, . 4) Dursaa
Dursaa. Istaandardiin kan qophaa’u yeroo guddina muummee barnootaa, istaandaardii fi itti
gaafatamummaa irratti hundaa’uun ta’a.

Beginner principal:-

Sadarkaa kana irratti Prinsipaalota Jalqabaa: Beekumsa teeknikaa fi dandeettii xiqqaa hoggansa bu’a
qabeessa ta’eef barbaachisu hojiirra oolchu; Yeroo itti dandeettii fi hubannoo isaanii guddifatanii
beekumsaa fi dandeettii isaanii hunda walitti makuu itti jiranidha. Haala naannoo mana barumsichaa
hordofuun haaluma kanaan deebii kennu.

Mul’ata, ergama, gatii fi galma waloo mana barumsichaa qabaachuun barbaachisaa ta’uu ni hubatu.
Kaayyoo baruu fi barsiisuu mana barumsaa irratti beekumsa ni qabaatu; Waltajjiiwwan marii idilee fi al-
seerummaa kaarikulamii, barsiisaa fi madaallii deeggaran ni mijeessa

Proficient1:-Gatii gumaacha isaanii hubachuun qooda fudhattoota hojii hiika qabu irratti hirmaachisa;
 Fedhii qabeenya barsiisotaa fi hojjettootaa tilmaamuun; Mul’ata, ergama, gatii fi galmoota waliinii mana
barumsichaa sagantaa fooyya’iinsa mana barumsaa fi karoora tarsiimoo aanaa bocan waliin
walsimsiisuun qajeelchuu; Hojiilee barumsa ogummaa karaa kaarikulamii, barsiisa daree fi hojii madaallii
dandeettii barsiisaa ijaaruun barattoota hirmaachisuun ni hooggana.Gatii gumaacha isaanii hubachuun
qooda fudhattoota hojii hiika qabu irratti hirmaachisa; Fedhii qabeenya barsiisotaa fi hojjettootaa
tilmaamuun; Mul’ata, ergama, gatii fi galmoota waliinii mana barumsichaa sagantaa fooyya’iinsa mana
barumsaa fi karoora tarsiimoo aanaa bocan waliin walsimsiisuun qajeelchuu; Hojiilee barumsa ogummaa
karaa kaarikulamii, barsiisa daree fi hojii madaallii dandeettii barsiisaa ijaaruun barattoota
hirmaachisuun ni hooggana.

Proficient 2:-Gatii gumaacha isaanii hubachuun qooda fudhattoota hojii hiika qabu irratti hirmaachisa;
Fedhii qabeenya barsiisotaa fi hojjettootaa tilmaamuun; Mul’ata, ergama, gatii fi galmoota waliinii mana
barumsichaa sagantaa fooyya’iinsa mana barumsaa fi karoora tarsiimoo aanaa bocan waliin
walsimsiisuun qajeelchuu; Hojiilee barumsa ogummaa karaa kaarikulamii, barsiisa daree fi hojii madaallii
dandeettii barsiisaa ijaaruun barattoota hirmaachisuun ni hooggana.

.Dura bu’oota Ulaagaa-IItti ramadaman:- . Haala mana barumsaa fi daree keessatti hordofu. Karooraa fi
deebii sirrii ta’e tilmaamuun ni qopheessu; Sadarkaa kana irratti, muummeewwan barnootaa sadarkaa
hundatti argaman hojiiwwan armaan gadii raawwachuu qabu.

Lead principal:-Dura Bu'oota Dursaa:- Muuxannoo, beekumsa, dandeettii fi dandeettii horatanitti

fayyadamuun manneen barnootaa fi aanaa isaanii fooyyessa. Muummeen barnootaa kun hoggantoota
namoota biroo irratti dhiibbaa uumuu fi humneessuu danda’aniidha.

Mul’ata, ergama, gatii fi galmoota waliinii mana barumsichaa sagantaa fooyya’iinsa mana barumsichaa
wajjin walqabatee jiru itti fufiinsaan gamaaggamuu; akka haala isaatti jijjiirama ni taasisa;
Muuxannoowwan gaggaarii qorannoo irraa argaman gabaabsuu; Sadarkaa daree fi gosa barnootaa
tokkoon tokkoon isaaniitiif qindoominaa fi walsimsiisa kaarikulamii akka hubatan gochuu. Karoora
fooyya’iinsa mana barumsaa, karoora barnootaa fi adeemsa baruu fi barsiisuu waliin walqabatee itti
gaafatamummaa waliinii qabu hawaasa leenjii bu’a qabeessaa fi ogummaa qabu uumuuf carraa
mijeessuu; Ramaddii qabeenyaafi baajata irratti galmoota dabalataa hojiirra oolchuuf, . Barsiisotaa fi
barattootaaf qooda fudhattoota hirmaachisuun carraa barnoota filannoo ni mijeessa.

Doomeenoota hooggantootaa

1.Mul’ata Mana Barumsaa fi Bulchiinsa Hariiroo Hawaasaa; 2. Hoggansa Barsiisaa; 3. Hoggansa

Bulchiinsaa.

Gaheewwan doomeenoota kana

1mulata Mana barumsaafi hooggansa hirmaannaa hawaasas

.Mul’ata manneen barnootaa bocuu fi fedhii hawaasaa guutuu, hubachuu fi gargaaruu keessatti gahee
hoggansa qaban. Sochii qooda fudhattoota fedhii fi fedhii adda addaa qabaniifi warri barattootaa
hawaasa bakka bu’an waliin tumsuun hojiiwwan baruu fi barsiisuu barbaaduu, sochoosuu fi fooyyessuu
2.hooggansa sirna baruuf barsiisuu:-

Qoodinsa itti gaafatamummaa gama hundaan baruu fi barsiisuu (kaarikulamii, gargaarsa barsiisuu, mala
baruu barsiisuu fi madaallii barattootaa) irratti walqixxummaa, bu’a qabeessummaa fi walsimannaa
eeguuf; Hojii qorannoo walitti fufiinsa qabu irratti hirmaachuudhaan bu’a qabeessummaa kaarikulamii fi
barsiisuu mirkaneessuu; Hojiiwwan tumsaa bu’aa fooyyessuu fi jijjiirama dhugaa fidan irratti
hirmaachuu; Qorannoo hojjechuu fi akkaataa qorannicha itti fayyadamanii fedhii barattootaa guutuu
danda’an hubachuudhaan.

bulchiinsa hooggansaa:-.Qabeenyi mana barumsaa barbaachisaa ta’e maallaqa, humna namaa, yeroo,
meeshaalee, teeknooloojii, gamoo, fi qabeenya biroo sirnicha keessa jiran of keessatti qabata.
Dandeettii naamusaa fi hawaasummaa horachuudhaan waldhabdee uumamuu danda’u sirnaan ni
hambisu, ni ittisu, nageenya daa’immanii, fayyaa fi kunuunsa akkasumas guddina humna namaa irratti
hubannoo gahaa ni qabaatu.

.1 Caasaa Istaandardii Gahumsa Ogummaa

Istaandardii Gahumsa Ogummaa (PROFESSIONAL STANDARD) . YUNITII-KOODII UNIT - IBSA Istaandardii

Gahumsa Ogummaa Xiqqaa (ELEMENT) . ULAAGAA RAAWWII HOJII Qabiyyee fi hamma
jechoota/gaaleewwan ijoo (VARIABLE RANGE) . Gurmaa’ina odeeffannoo (Qajeelfama RAGAA) .

Elemeentoota staandaardii gahumsa ogummaa:-

Istaandardii 1: Hoggansa mul’ata barumsaa Mul’ata waliinii sagantaa fooyya’iinsa mana barumsaa itti
fufiinsa qabu bocuu fi hojiirra oolchuu danda’uu; Adeemsa qophii fi hordoffii galmoota barnootaa
bulchuu danda’uu; Fooyya’iinsa fi guddina itti fufiinsa qabuuf adeemsa jijjiirama geggeessuu danda’uu;
Hojiiwwan misooma barnootaa irratti hirmaachuu, hordofuu fi deebii kennuu danda’uu.

Istaandardii 2: Hoggansa Hirmaannaa Hawaasaa fi Walqunnamtii Dandeettii hawaasa mana barumsichaa

waliin wal qunnamsiisuu, . Sagantaa fooyya’iinsa barnootaa keessatti warraa fi hawaasa hirmaachisuu
danda’uu; Qabeenya hawaasaa sagantaalee fooyya’iinsa mana barumsaatiif itti fayyadamuu danda’uu;
Aadaa kabajaa fi gara laafina hawaasa biratti horachuu danda’uu. ...

Istaandardii 3: Barnoota - geggeessummaa fi bulchiinsa barsiisuu Qabiyyeen qabiyyee biyyaalessaa

wajjin kan walsimu ta’uu isaa mirkaneessuu; Hojiirra oolmaan baruu fi barsiisuu bu’a qabeessa ta’uu fi
fedhii addaa barattootaa kan guutu ta’uu isaa mirkaneessuu danda’uu; Barattoonni hundi akka caalan
jajjabeessuu danda’uu; Hojiiwwan qorannoo walqabatan irratti hirmaachuu fi qopheessuu danda’uu, .
Odeeffannoo barnootaa hubachuu fi barsiisonni fi hojjettoonni mana barumsaa odeeffannoo kaayyoo
barbaachisaa ta’eef akka itti fayyadamaniif haala mijeessuu danda’uu. Dandeettii qulqullina baruu fi
barsiisuu hordofuu fi madaaluu.

Istaandardii 4: Ijaarsa dandeettii fi hoggansa dhuunfaa fi garee Fedhii guddina hojii adda baasuu fi dursa
kennuu danda’uu; Namoota dhuunfaa fi garee humneessuu danda’uu; Adeemsa leenjii barumsa hojii
irratti kennamu hordofuu fi madaaluu danda’uu; Ijaarsa dhuunfaa fi garee deeggaruuf toora qunnamtii
uumuu danda’uu; Adeemsa ijaarsa dandeettii, karooraa fi raawwii hojii qorannoo irratti hundaa’e
deeggaruun dandeettii;

Istaandardii 5: Hooggansaa fi bulchiinsa hojii fi qabeenya mana barumsaa Dandeettii naannoo barumsaa
nageenya qabu uumuu; Haala barumsaa fedhii qaamaa fi sammuu barattootaa, barsiisaa fi hojjettoota
deggersaa guutu uumuu fi guddisuu danda’uu; Qabeenyaa fi teeknooloojii barnootaa fi leenjii
barattootaa fi barsiisotaa deeggaru argachuu, akkasumas baajata ramaduu fi itti fayyadamuu danda’uu.
Barsiisotaa fi barattoota mana barumsichaa deeggaruuf, dandeettii qajeelfama beeksisuu fi hojiirra
oolchuu fi haala barumsaa mijataa qindeessuun.Naamusa ogummaa, dandeettii imaammataa fi seera
naamusa ogummaa beekuu, deeggaruu fi kabajuu; Duudhaalee hawaasa adda addaa mana barumsichaa
guddisuu fi qormaata furuu danda’uu; Dandeettii bulchiinsa fi itti fayyadama qabeenya mana
barumsichaa qooda fudhattootaaf beeksisuu (gabaasa).