CHƯƠNG 5

LUẬT NGOẠI GIAO VÀ LÃNH SỰ

MÔN: CÔNG PHÁP QUỐC TẾ
GV: THS. NGUYỄN THỊ MINH PHƯƠNG
 CẤU TRÚC BÀI HỌC
CHƯƠNG V
01 KHÁI NIỆM, NGUYÊN TẮC, NGUỒN CỦA LUẬT NG&LS
02 CƠ QUAN ĐẠI DIỆN NGOẠI GIAO
03 CƠ QUAN LÃNH SỰ
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. SÁCH, GIÁO TRÌNH

1- Giáo trình Công pháp quốc tế (Quyển 1), Trường Đại học Luật TP. HCM, NXB.
Hồng Đức, năm 2022.

2- Giáo trình Công pháp quốc tế (Quyển 2), Trường Đại học Luật TP. HCM, NXB
Hồng Đức, năm 2022.

3- Giáo trình Luật quốc tế, Trường Đại học Luật Hà Nội, NXB. Công an nhân dân,
năm 2018.
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
B. VĂN BẢN PHÁP LUẬT
VĂN KIỆN QUỐC TẾ
1- Công ước Viên năm 1961 về quan hệ ngoại giao
2- Công ước Viên năm 1963 về quan hệ lãnh sự
VĂN BẢN PHÁP LUẬT VIỆT NAM
1- Luật Cơ quan đại diện nước CHXHCN Việt Nam ở nước ngoài năm 2009
01 KHÁI NIỆM, NGUYÊN TẮC, NGUỒN CỦA LUẬT NG&LS
02 CƠ QUAN ĐẠI DIỆN NGOẠI GIAO

03 CƠ QUAN LÃNH SỰ
 I. KHÁI NIỆM, NGUYÊN TẮC, NGUỒN CỦA LUẬT NG&LS

1.1. Khái niệm và nguyên tắc của luật ngoại giao và lãnh sự

1.2. Nguồn của luật ngoại giao và lãnh sự

1.1. Khái niệm và nguyên tắc của luật NG&LS
1.1.1. Khái niệm luật ngoại giao và lãnh sự
Ngoại giao là gì
Ngoại giao là hoạt động chính thức của chủ thể luật quốc tế mà trước tiên
và chủ yếu là các quốc gia, nhằm mục đích thực hiện đường lối, chính
sách đối ngoại của quốc gia, phát triển quan hệ hòa bình giữa các quốc
gia, bảo vệ quyền, lợi ích của quốc gia và công dân của quốc gia đó bằng
các biện pháp hòa bình, cũng như góp phần giải quyết các vấn đề quốc tế
chung.
1.1. Khái niệm và nguyên tắc của luật NG&LS
1.1.1. Khái niệm luật ngoại giao và lãnh sự
Lãnh sự là gì
Quan hệ lãnh sự là một bộ phận thuộc chức năng đối ngoại của nhà nước
nhằm bảo vệ quyền lợi của nước cử lãnh sự trong phạm vi khu vực lãnh
sự, góp phần thúc đẩy và phát triển quan hệ kinh tế, thương mại, văn
hóa, khoa học và quan hệ hữu nghị giữa nước cử và nước tiếp nhận
lãnh sự; đồng thời quản lý về mặt đối ngoại với những người nước ngoài
tại nước mình theo quy định của luật pháp nước mình và luật quốc tế về
lãnh sự.
1.1. Khái niệm và nguyên tắc của luật NG&LS
1.1.1. Khái niệm luật ngoại giao và lãnh sự

- Tổng thể các nguyên tắc và quy phạm pháp luật quốc tế.
- Điều chỉnh việc thiết lập, tổ chức và thực hiện quan hệ ngoại giao, lãnh sự giữa
các quốc gia và các chủ thể khác của luật quốc tế.
- Điều chỉnh các vấn đề về quyền ưu đãi, miễn trừ.
1.1. Khái niệm và nguyên tắc của luật NG&LS
1.1.2. Các nguyên tắc của luật ngoại giao và lãnh sự

Tôn trọng Tôn trọng

quyền ưu đãi, Không lạm
Bình đẳng, pháp luật và
miễn trừ của dụng quyền
không phân phong tục
CQĐDNG, ưu đãi, miễn Thỏa thuận
biệt đối xử CQLS và thành tập quán
trừ ngoại
viên của các cơ quốc gia sở
giao, lãnh sự
quan này tại
1.2. Nguồn của luật ngoại giao và lãnh sự

TẬP QUÁN ĐIỀU ƯỚC

QUỐC TẾ QUỐC TẾ

Điều ước Điều ước

quốc tế song quốc tế đa
phương phương
01 KHÁI NIỆM, NGUYÊN TẮC, NGUỒN CỦA LUẬT NG&LS
02 CƠ QUAN ĐẠI DIỆN NGOẠI GIAO

03 CƠ QUAN LÃNH SỰ
HỆ THỐNG CƠ QUAN QUAN HỆ ĐỐI NGOẠI

Cơ quan quan hệ đối Cơ quan quan hệ đối

ngoại trong nước ngoại ở nước ngoài
II. CƠ QUAN ĐẠI DIỆN NGOẠI GIAO

2.1. Khái niệm, chức năng và cơ cấu tổ chức của CQĐDNG

2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao

2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.1. Khái niệm
Định nghĩa
- Thành lập theo thỏa thuận giữa các quốc gia hữu
quan.
- Có trụ sở trên lãnh thổ quốc gia sở tại.
- Thực hiện quan hệ ngoại giao với quốc gia sở tại
& cơ quan đại diện ngoại giao của các quốc gia
khác cùng được lập trên lãnh thổ quốc gia sở tại.
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.1. Khái niệm

Đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ ở Đức Đại sứ quán Phần Lan ở Ấn Độ

2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.1. Khái niệm

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Trung Quốc

Đại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.1. Khái niệm
Phân loại

ĐẠI SỨ CÔNG SỨ ĐẠI BIỆN

QUÁN QUÁN QUÁN
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.1. Khái niệm
Phân loại

ĐẠI SỨ CÔNG SỨ ĐẠI BIỆN

QUÁN QUÁN QUÁN

Đại sứ đặc mệnh Công sứ đặc mệnh

toàn quyền toàn quyền Đại biện thường trú
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.1. Khái niệm

Đại biện lâm thời

2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.1. Khái niệm
Pháp luật Việt Nam

Việt Nam chỉ đặt cơ quan đại

diện ngoại giao ở nước ngoài
là Đại sứ quán.

Cơ sở pháp lý: điều 4.1 Luật

về cơ quan đại diện của Việt
Nam ở nước ngoài năm 2009

Đại sứ quán Việt Nam tại Stockholm

2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.2. Chức năng

Cơ sở
pháp lý:
điều 3
Công ước
Vienna
năm 1961
Người đứng đầu các cơ quan đại diện Viện trưởng Lê Minh Trí tiếp Đại sứ đặc mệnh
ngoại giao tham dự buổi chúc mừng Tết toàn quyền Argentina tại Việt Nam Luis Pablo
cổ truyền của Việt Nam với Thủ tướng. María Beltramino.
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.2. Chức năng

Ngoại trưởng Ai Cập (trái) trong chuyến Ông Lê Quang Mạnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư
thăm chính thức Qatar ngày 14/6/2021 Thành ủy Cần Thơ tặng quà lưu niệm cho Ngài Nicolas
Warnery, Đại sứ Pháp tại Việt Nam
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.2. Chức năng

Hội thảo xúc tiến

thương mại “Việt
Nam Ai Cập: Các sản
phẩm công nghiệp và
lĩnh vực hợp tác tiềm
năng” (2021).
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Cấp ngoại giao

Cấp ngoại giao là thứ bậc của người đứng đầu cơ

quan đại diện ngoại giao, được xác định theo quy
định của Luật Quốc tế và sự thỏa thuận của các
quốc gia hữu quan (Điều 15 Công ước viên 1961).
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Cấp ngoại giao

Đại sứ/Đại sứ của Công sứ/ Công sứ Đại biện thường

Giáo hoàng của Giáo hoàng trú
(Do nguyên thủ (Do nguyên thủ (Do Bộ trưởng Bộ
quốc gia hoặc giáo quốc gia hoặc giáo ngoại giao bổ
hoàng bổ nhiệm) hoàng bổ nhiệm) nhiệm)
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Hàm ngoại giao

Hàm ngoại giao là chức danh nhà nước phong cho

công chức ngành ngoại giao công tác đối ngoại ở cả
trong và ngoài nước.
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Hàm ngoại giao

Đại Công Tham Bí thư Bí thư Bí thư Tùy

sứ sứ tán thứ nhất thứ hai thứ ba viên
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Chức vụ ngoại giao
Chức vụ ngoại giao là công việc, nhiệm vụ cụ thể được bổ nhiệm cho viên
chức ngoại giao công tác trong các cơ quan quan hệ đối ngoại ở nước
ngoài.
- Chức vụ ngoại giao thường tương đương hàm ngoại giao.
- Người giữ chức vụ ngoại giao có thể là người mang hàm ngoại giao hoặc
không.
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Trình tự bổ nhiệm người đứng đầu

Theo Công ước Vienna 1961, khi bổ nhiệm chính thức người đứng đầu cơ
quan đại diện ngoại giao, nước cử đại diện phải đảm bảo là người này
được nước nhận đại diện chấp thuận thông quan thủ tục xin chấp thuận.
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Trình tự bổ nhiệm người đứng đầu

Ngày 17/11/2018, tại Phủ Chủ

tịch, Đại sứ các nước Uruguay, Na
Uy, Canada và Trung Quốc đã
trình quốc thư lên Tổng Bí thư,
Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Trình tự bổ nhiệm người đứng đầu
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Trình tự bổ nhiệm người đứng đầu

Khi đến nhận nhiệm vụ, các vị đại diện ngoại giao ở cấp Đại sứ và công
sứ phải mang theo quốc thư do Nguyên thủ quốc gia và Bộ trưởng Bộ
ngoại giao của nước cử đại diện ký.
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức Khởi đầu chức vụ đại diện ngoại giao

- Sau khi trình quốc thư

- Sau khi báo tin đã đến nước tiếp nhận
và sau khi trao cho Bộ trưởng ngoại giao nước nhận
đại diện bản sao quốc thư.
(Điều 13.1 Công ước Vienna 1961).
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức Kết thúc chức vụ đại diện ngoại giao
- Hết nhiệm kỳ
- Bị triệu hồi về nước
- Bị nước tiếp nhận tuyên bố bất tín nhiệm
- Từ trần
- Từ chức
Đại sứ quán Triều Tiên tại Malaysia
- Xung đột vũ trang giữa 2 nước. bị phong tỏa hồi năm 2017
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức Kết thúc chức vụ đại diện ngoại giao

- Quan hệ ngoại giao 2 nước chấm dứt

- 1 trong 2 nước không còn là chủ thể của luật quốc tế
- 1 trong 2 nước có sự thay đổi chính phủ không hợp pháp
(Điều 43 Công ước Vienna 1961).
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức Kết thúc chức vụ đại diện ngoại giao

Bộ Ngoại giao Triều Tiên

thông báo trục xuất Đại sứ
Malaysia tại Bình Nhưỡng,
ông Mohamad Nizan
Mohamad và coi nhà ngoại
giao này là "người không
được hoan nghênh“.
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức Thành viên cơ quan đại diện ngoại giao

Viên chức ngoại Nhân viên hành

Nhân viên phục vụ
giao (Điều 1(e)) chính – kỹ thuật
(Điều 1(g))
(Điều 1(f))
2.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
2.1.3. Cơ cấu tổ chức
Đoàn ngoại giao

Theo nghĩa rộng là bao gồm tất cả những viên chức ngoại giao công
tác tại cơ quan đại diện ngoại giao của các nước tại nước sở tại và
gia đình họ.
Theo nghĩa hẹp, là gồm tất cả những người đứng đầu các cơ quan
đại diện ngoại giao của các nước đóng tại nước sở tại.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.1. Khái niệm
Định nghĩa
- “Ưu đãi” có nghĩa là dành cho những điều kiện và
quyền lợi đặc biệt hơn, thuận lợi hơn so với
những đối tượng khác.
- “Miễn trừ” có nghĩa là miễn cho khỏi phải thực
hiện một nghĩa vụ, trách nhiệm hay một việc gì
đó mà lẽ ra phải làm.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.1. Khái niệm
Định nghĩa
Quyền ưu đãi đặc biệt mà nước nhận đại diện dành cho cơ quan đại diện
ngoại giao, phái đoàn đại diện thường trực của quốc gia tại các tổ chức quốc
tế liên chính phủ và thành viên của các cơ quan này cũng như thành viên gia
đình họ, nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các cơ quan và thành viên
của các cơ quan này thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ ngoại giao
trên cơ sở phù hợp với luật quốc tế và pháp luật của quốc gia hữu quan.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao

Quyền bất khả xâm phạm về trụ sở

Quyền bất khả xâm phạm về hồ sơ và tài liệu

Quyền bất khả xâm phạm về thư tín và túi ngoại giao, vali ngoại giao

Quyền tự do thông tin liên lạc

Quyền miễn thuế, lệ phí

Quyền được treo quốc kỳ và quốc huy của nước cử đại diện
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao

Quyền bất khả xâm phạm về trụ sở

- Điều 22 Công ước Vienna 1961 về quan hệ ngoại giao.

- Quyền bất khả xâm phạm tuyệt đối.
- Nước tiếp nhận có nghĩa vụ thi hành biện pháp thích đáng: ngăn chặn
việc xâm nhập/làm hư hại trụ sở, phá rối sự yên tĩnh, làm tổn hại phẩm
cách cơ quan đại diện ngoại giao.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao

Quyền bất khả xâm phạm về trụ sở

Câu hỏi: Hành vi của Đại sứ quán

Ecuador về việc cho phép ông
Julian Assange

Julian Assange trốn trong Đại sứ

quán Ecuador có phù hợp với Công
ước Vienna năm 1961?
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao
Quyền bất khả xâm phạm về hồ sơ và tài liệu

- Điều 24 Công ước Vienna 1961 về quan hệ ngoại giao.

- Quyền bất khả xâm phạm tuyệt đối.

Nhận định: Hồ sơ, tài liệu của cơ quan đại diện ngoại giao bị trộm cắp ra bên
ngoài trụ sở thì không còn tính bất khả xâm phạm nữa.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao

Quyền bất khả xâm phạm về thư tín và túi ngoại giao, vali ngoại giao

- Điều 27 Công ước Vienna 1961 về quan hệ ngoại giao.

- Phải được ghi rõ bên ngoài những dấu hiệu dễ nhận thấy, chỉ rõ tính chất.
- Chỉ được chứa đựng những tài liệu ngoại giao, đồ dùng vào chức năng
ngoại giao.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao

Quyền tự do thông tin liên lạc

- Điều 27 Công ước Vienna 1961 về quan hệ ngoại giao.

- Phải được sự đồng ý trước khi lắp đặt và sử dụng đài phát vô tuyến.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao

Quyền miễn thuế, lệ phí

- Điều 23, 28 Công ước Vienna 1961 về quan hệ ngoại giao.

- Miễn tất cả các loại thuế, lệ phí đánh vào trụ sở, trừ các loại thuế và lệ phí
là các khoản thu về các dịch vụ cụ thể.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao

Quyền miễn thuế, lệ phí

Câu hỏi: Những loại thuế, phí nào sau đây được miễn cho cơ quan đại diện ngoại giao:
- Thuế sử dụng đất
- Thuế VAT điện, nước
- Thuế VAT hàng hóa thông thường khác
- Thuế thu nhập cá nhân (đánh vào người cho thuê trụ sở cơ quan đại diện ngoại giao)
- Thuế thu nhập cá nhân từ việc bán xe ngoại giao.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.2. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan đại diện ngoại giao

Quyền được treo quốc kỳ và quốc huy của nước cử đại diện

- Điều 20 Công ước Vienna 1961 về quan hệ ngoại giao.

- Trên các trụ sở của cơ quan đại diện, kể cả trên nhà ở và các phương tiện
đi lại của người đứng đầu cơ quan đại diện.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQĐDNG

Đối với viên chức ngoại giao

Đối với nhân viên hành chính – kỹ thuật

Đối với nhân viên phục vụ

2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQĐDNG

Đối với viên chức ngoại giao

Quyền bất khả xâm phạm về thân thể

Quyền bất khả xâm phạm về nơi ở, tài liệu, thư tín, tài sản

Quyền miễn trừ về tài phán

Quyền được miễn thuế và lệ phí

2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQĐDNG

Đối với viên chức ngoại giao

Quyền miễn trừ về tài phán

- Về hình sự và hành chính => tuyệt đối.

- Về dân sự => tương đối.
(Điều 31.1(a)(b)(c))
- Quyền miễn trừ đối với các biện pháp thi hành án.
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQĐDNG

Đối với viên chức ngoại giao

Quyền ưu đãi hải quan

Nghĩa vụ làm chứng
Quyền tự do đi lại
Nghĩa vụ lao động
Quyền ưu đãi và miễn trừ khác
Nghĩa vụ bảo hiểm
2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQĐDNG

Đối với nhân viên hành chính – kỹ thuật

Đối với nhân viên phục vụ

Điều 37 Công ước Vienna năm 1961 về quan hệ ngoại giao.

2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao
2.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQĐDNG

Tình huống:
Ngày 1/7/2022, cảnh sát quốc gia A trong quá trình truy đuổi tội phạm
X, X chạy vô trụ sở cơ quan đại diện ngoại giao của quốc gia B. Hỏi cảnh
sát quốc gia A có quyền vào trụ sở cơ quan đại diện ngoại giao của
quốc gia B để bắt X được không?

Giả sử, cảnh sát quốc gia A yêu cầu trao trả kẻ phạm tội, ông H là người
đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao của quốc gia B không đồng ý. Có
thể áp dụng các biện pháp cưỡng chế lên ông H không?
01 KHÁI NIỆM, NGUYÊN TẮC, NGUỒN CỦA LUẬT NG&LS
02 CƠ QUAN ĐẠI DIỆN NGOẠI GIAO

03 CƠ QUAN LÃNH SỰ
III. CƠ QUAN LÃNH SỰ

3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức cơ quan lãnh sự

3.2. Quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự

3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.1. Khái niệm
Định nghĩa

Là cơ quan quan hệ đối ngoại của nhà nước

đặt ở nước khác.

Thực hiện chức năng lãnh sự trong một khu

vực lãnh thổ của nước tiếp nhận trên cơ sở
thỏa thuận giữa 2 nước.
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.1. Khái niệm

Tổng lãnh sự quán Pháp ở Haiti

Bên trong Tổng lãnh sự quán Pháp ở Việt Nam
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.1. Khái niệm

Bên trong Tổng lãnh sự quán Bỉ ở Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Ý
Athena, Hy Lạp
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
3.1.1. Khái niệm
Mối liên hệ giữa QHLS & QHNG

QUAN HỆ QUAN HỆ
LÃNH SỰ NGOẠI GIAO
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQĐDNG
3.1.1. Khái niệm
Mối liên hệ giữa QHLS & QHNG
QUAN HỆ QUAN HỆ
LÃNH SỰ NGOẠI GIAO
- Các nước thỏa thuận với nhau về việc thiết lập quan hệ lãnh sự ngay cả
khi không có quan hệ ngoại giao.
- Cắt đứt quan hệ ngoại giao không có nghĩa cắt đứt quan hệ lãnh sự.
- Cơ quan lãnh sự đại diện cho quốc gia chỉ trong một số vấn đề nhất định
và tại một khu vực lãnh thổ nhất định.
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.2. Chức năng

Điều 5 Công ước Vienna năm 1963

Chức năng hành

Chức năng chung
chính – tư pháp
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.2. Chức năng

Điều 5 Công ước Vienna năm 1963

- Bảo vệ
Chức năng chung
- Phát triển
- Tìm hiểu
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.2. Chức năng

Điều 5 Công ước Vienna năm 1963

- Cấp hộ chiếu, giấy tờ đi lại, thị thực Chức năng hành

- Giúp đỡ công dân chính – tư pháp
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.2. Chức năng
Nhìn lại diễn tiến vụ việc Minh Béo bị bắt tại Mỹ

Vai trò của lãnh sự quán Việt Nam tại San Francisco:
- 29/3/2016: hai đại diện của Tổng Lãnh sự đã đến thăm công
dân Hồng Quang Minh (nghệ danh Minh Béo) và làm việc với
đại diện trại giam cũng như nhóm luật sư xử lý vụ án.
- Tổng Lãnh sự quán làm việc với các cơ quan chức năng sở
tại để có các biện pháp bảo hộ công dân phù hợp.
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.2. Chức năng
Điều 5 Công ước Vienna năm 1963
- Công chứng, hộ tịch.
- Bảo vệ công dân Chức năng hành
chính – tư pháp
- Đại diện cho công dân trước Tòa án.
- Chuyển giao tài liệu.
- Giám sát, thanh tra, giúp đỡ tàu thủy, tàu bay
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.2. Chức năng Pháp luật Việt Nam

Chương II, Điều 5-12 Luật cơ quan đại diện nước Cộng
Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam ở nước ngoài 2009.
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức
Cấp lãnh sự

Tổng lãnh sự Phó lãnh sự Đại lý lãnh

Lãnh sự
(đứng đầu sự/Tùy viên
(đứng đầu (đứng đầu
Tổng lãnh sự lãnh sự
Lãnh sự Phó lãnh sự
(đứng đầu Đại
quán) quán) quán) lý lãnh sự quán)
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức
Bổ nhiệm người đứng đầu

Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên đã có Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Quảng tặng quà lưu niệm cho
buổi tiếp ông Ngụy Hoa Tường, tân Tổng Lãnh Tổng lãnh sự Cộng hòa Liên Bang Nga tại thành phố Đà
sự Trung Quốc tại TP.HCM sáng 28/6/2022 Nẵng Maria Mizonova
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức Bổ nhiệm người đứng đầu

- Nước cử bổ nhiệm và được Nước tiếp nhận chấp thuận

- Nước cử chuyển Giấy ủy nhiệm lãnh sự hoặc thông báo bổ nhiệm.
- Nước tiếp nhận cấp Giấy chấp nhận lãnh sự (Exequatur).
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức Thành viên cơ quan đại diện ngoại giao

Viên chức lãnh Nhân viên Nhân viên lãnh

sự phục vụ sự
(Điều 1.1(d)) (Điều 1.1(f)) (Điều 1.1(e))
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức Khởi đầu chức vụ lãnh sự

- Sau khi cấp giấy chứng nhận lãnh sự

- Sau khi được tạm thời thừa nhận cho thi hành
chức năng lãnh sự trong thời gian chờ được cấp
giấy chứng nhận lãnh sự.
(Điều 12.3, 13 Công ước Vienna 1963).
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức Kết thúc chức vụ lãnh sự
- Hết nhiệm kỳ
- Bị triệu hồi về nước
- Bị nước tiếp nhận tuyên bố bất tín nhiệm
- Bị thu hồi giấy chứng nhận lãnh sự
- Khu vực lãnh sự không còn thuộc chủ quyền của nước tiếp nhận lãnh sự
- Cơ quan lãnh sự đóng cửa.
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức Lãnh sự danh dự

- Không nằm trong biên chế của bộ máy cơ quan lãnh sự và cơ quan đại diện
ngoại giao nhưng thực hiện một số chức năng lãnh sự nhất định do nước cử
lãnh sự giao cho, sau khi có sự đồng ý của nước tiếp nhận lãnh sự.
- Thường là công dân của nước sở tại có vị trí xứng đáng và uy tín.
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức Lãnh sự danh dự

- Không thực hiện mọi chức năng của người đứng đầu cơ quan lãnh sự,
chỉ thực hiện một số chức năng theo ủy nhiệm.
- Được hưởng các quyền ưu đãi và miễn trừ gần như viên chức lãnh sự
chuyên nghiệp, một số quyền bị hạn chế (Điều 58.3, 58.4 Công ước
Vienna 1963)
3.1. Khái niệm, chức năng, cơ cấu tổ chức CQLS
3.1.3. Cơ cấu tổ chức Đoàn lãnh sự
- Theo nghĩa hẹp, đoàn lãnh sự là tập hợp tất cả những người đứng đầu
cơ quan lãnh sự trong một địa phương của nước tiếp nhận lãnh sự.
- Theo nghĩa rộng là tất cả viên chức lãnh sự của các cơ quan lãnh sự
nước ngoài ở một địa phương và thành viên gia đình họ. Đoàn lãnh sự
còn bao gồm cả những lãnh sự danh dự và cán bộ của các cơ quan lãnh
sự.
3.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự
3.2.1. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan lãnh sự

Quyền bất khả xâm phạm về trụ sở

Quyền bất khả xâm phạm về hồ sơ và tài liệu

Quyền tự do thông tin liên lạc

Quyền miễn thuế, lệ phí

Quyền được treo quốc kỳ và quốc huy của nước cử đại diện
3.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự
3.2.1. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan lãnh sự

Quyền bất khả xâm phạm về trụ sở

- Điều 31 Công ước Vienna 1963 về quan hệ lãnh sự.

- Phần trụ sở chỉ dùng làm việc của cơ quan lãnh sự.
- Trường hợp xảy ra hoả hoạn hoặc thiên tai khác cần có biện pháp bảo vệ
gấp rút?
3.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự
3.2.1. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với cơ quan lãnh sự

- Điều 29, 33, 35, 39 Công ước Vienna 1963 về quan hệ lãnh sự.

Quyền bất khả xâm phạm về hồ sơ và tài liệu

Quyền tự do thông tin liên lạc

Quyền miễn thuế, lệ phí

Quyền được treo quốc kỳ và quốc huy của nước cử đại diện
3.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự
3.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQLS

Đối với viên chức lãnh sự

Đối với nhân viên lãnh sự

Đối với nhân viên phục vụ

2.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự
2.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQLS

Đối với viên chức lãnh sự

Quyền bất khả xâm phạm về thân thể

Quyền miễn trừ tài phán hình sự, dân sự và xử phạt hành chính

Quyền miễn trừ các loại thuế, lệ phí

Quyền tự do đi lại
3.2. Các quyền ưu đãi và miễn trừ lãnh sự
3.2.3. Quyền ưu đãi, miễn trừ đối với thành viên CQLS

Đối với nhân viên lãnh sự

Miễn trừ xét xử, đăng ký ngoại kiều, giấy phép cư trú, BHXH, GPLĐ,
miễn thuế, thuế quan.

Đối với nhân viên phục vụ

Miễn trừ giấy phép lao động, BHXH, miễn thuế, lệ phí, phục vụ và đóng
góp cá nhân.
 Q&A
1. Nhận định: cơ quan đại diện ngoại giao thực hiện chức năng ngoại giao và chức
năng lãnh sự.
2. Câu hỏi: Theo pháp luật Việt Nam hiện hành, ai có thẩm quyền bổ nhiệm người
đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao?
 Q&A
3. Nhận định: thành viên của cơ quan đại diện ngoại giao là viên chức ngoại giao.
4. Nhận định: thành viên của cơ quan đại diện ngoại giao là những người có hàm, có
chức vụ ngoại giao.
5. Câu hỏi: Hãy so sánh quyền ưu đãi và miễn trừ dành cho cơ quan đại diện ngoại
giao và cơ quan lãnh sự.
Thanks

ThS. Nguyễn Thị Minh Phương

Email: ntmphuong_qte@hcmulaw.edu.vn
 ÔN TẬP
CHƯƠNG 3 4 5
1. Vấn đề dân cư và quốc tịch thuộc thẩm quyền riêng biệt của mỗi quốc gia.
2. Dân cư của quốc gia là những người mang quốc tịch của quốc gia đó.
3. Người mang quốc tịch nước ngoài là người nước ngoài.
4. Địa vị pháp lý của các bộ phận dân cư khác nhau là khác nhau.
5. Công dân Việt Nam chỉ được phép mang một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam.
6. Việt Nam thừa nhận nguyên tắc huyết thống và nguyên tắc nơi sinh trong xác định quốc tịch.
7. Công dân Việt Nam được cơ quan chức năng xác định là có hành vi xâm hại nghiêm trọng đến nền
độc lập dân tộc thì bị tước quốc tịch.
8. Mối liên hệ giữa nhà nước và công dân sẽ chấm dứt khi công dân thường trú hoàn toàn ở nước
ngoài.
9. Quan hệ quốc tịch là quan hệ biểu hiện ở tổng thể các quyền và nghĩa vụ pháp lý giữa cá nhân và
quốc gia nhất định được pháp luật quốc tế quy định và bảo đảm thực hiện.
10. Khi một đứa trẻ ra đời thì quan hệ quốc tịch ngay lập tức được thiết lập với quốc gia nơi nó sinh
ra.
 Bài tập 1.
Ông X sinh ra và lớn lên tại Việt Nam, có quốc tịch Việt Nam. Năm 1974, ông X sang cư trú, sinh
sống tại Đức và có quốc tịch Đức. Năm 2014, ông X về Việt Nam và có quốc tịch Việt Nam nhưng
vẫn giữ lại quốc tịch Đức, cư trú, sinh sống và làm việc tại Việt Nam. Năm 2020, ông X bị kết tội phản
quốc và bị áp dụng hình thức tước quốc tịch. Hỏi: cơ sở pháp lý để có thể dẫn đến việc tước quốc tịch
ông X là gì?
Bài tập 2.
Năm 2003, đứa trẻ tên X được sinh ra tại Việt Nam, có mẹ là công dân Việt Nam còn cha không rõ là
ai. Năm 2019, mẹ của X là bà A kết hôn với ông B (quốc tịch Đức) và thôi quốc tịch Việt Nam theo quốc
tịch của chồng. Năm 2021, bà A ly hôn với ông B và xin trở lại quốc tịch Việt Nam.
Hỏi:
- Xác định quốc tịch cho X.
- Xác định điều kiện để xin trở lại quốc tịch Việt nam của bà A.
1. Lãnh thổ quốc gia bao gồm đất liền, đảo, quần đảo, vùng nước, vùng trời trên chúng, vùng lòng
đất dưới chúng thuộc chủ quyền của quốc gia.
2. Tất cả các quốc gia đều có đầy đủ các bộ phận cấu thành lãnh thổ quốc gia.
3. Lãnh thổ của một quốc gia bao gồm toàn bộ đất liền, hải đảo, lãnh hải, nội thủy, vùng tiếp giáp
lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, vùng trời và vùng lòng đất thuộc chủ quyền hoàn toàn của quốc
gia đó.
4. Quốc gia có chủ quyền từ bờ biển đến hết vùng đặc quyền kinh tế.
5. Tính chất chủ quyền của vùng nước biên giới và vùng nước lãnh hải là như nhau.
6. Chủ quyền quốc gia đối với các bộ phận lãnh thổ là tuyệt đối.
7. Quốc gia có toàn quyền quyết định và áp dụng chế độ pháp lý đối với lãnh thổ quốc gia để phát
triển kinh tế - xã hội, bảo vệ tổ quốc.
8. Quốc gia có quyền tài phán đối với mọi công dân, tổ chức, kể cả cá nhân, tổ chức nước ngoài
trong phạm vi lãnh thổ của mình.
9. Nước trong giếng đào trên Côn Đảo là vùng nước nội địa.
10. Đường cơ sở thẳng được áp dụng đối với khu vực bờ biển có dạng địa hình tương đối bằng phẳng,
độ dốc không lớn.
 Bài tập 1.
Vẽ mô hình thể hiện: đất liền, đảo, vùng nước nội địa, vùng nước biên giới, vùng nước nội
thủy, vùng nước quần đảo, vùng nước lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh
tế, vùng thềm lục địa, vùng lòng đất, vùng trời quốc gia, vùng trời quốc tế, biển quốc tế và
đáy đại dương. Chú thích tên và cách thức xác lập nên các bộ phận trên.
Bài tập 2.
Các hành vi dưới đây có phù hợp với luật quốc tế không? Tại sao?
1. Hai quốc gia M và N là hai quốc gia ven biển liền kề nhau. Năm 2012 M thông báo cho
N về đường biên giới trên biển giữa hai quốc gia do M tự xác định.
2. Chính phủ nước K ban hành luật về lãnh hải trong đó có quy định bắt buộc tàu quân sự
nước ngoài đi qua lãnh hải phải xin phép trước.
1. Đoàn ngoại giao là một cơ quan của Quốc gia cử tại nước nhận đại diện.
2. Đoàn ngoại giao có nhiệm kỳ theo nhiệm kỳ của người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao.
3. Đối với viên chức ngoại giao mang quốc tịch của quốc gia tiếp nhận hoặc có nơi cư trú thường xuyên ở
nước này thì chỉ được hưởng quyền miễn trừ xét xử và quyền bất khả xâm phạm đối với những hành vi
chính thức trong khi thi hành các chức năng của họ.
4. Nhận định: Viên chức ngoại giao không được hưởng các quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao khi quá cảnh
qua lãnh thổ của một quốc gia thứ ba.
5. Viên chức ngoại giao là người có quốc tịch hoặc có nơi thường trú tại nước nhận đại diện thì không được
hưởng quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao.
6. Viên chức ngoại giao có thể tự mình từ bỏ quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao.
7. Hồ sơ, tài liệu của cơ quan đại diện ngoại giao bị trộm cắp ra bên ngoài trụ sở thì không còn tính bất khả
xâm phạm nữa.
8. Giao thông viên ngoại giao luôn được hưởng quyền bất khả xâm phạm về thân thể và không bị bắt hoặc bị giam
giữ dưới bất kỳ hình thức nào.
9. Người nhận trách nhiệm vận chuyển túi ngoại giao chỉ có thể là giao thông viên ngoại giao.
10. Thư tín, túi ngoại giao, giao thông viên ngoại giao khi quá cảnh tại nước thứ ba thì không còn được nhận sự
bảo hộ và quyền bất khả xâm phạm nữa.
 Bài tập
Ông A là một viên chức ngoại giao của quốc gia M công tác tại cơ quan đại diện ngoại giao của
quốc gia M đặt tại quốc gia N. Vợ ông là bà B là công dân của quốc gia N. Hỏi bà B có thể được
hưởng quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao không?
a) Bà B được hưởng quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao như ông A vì bà là vợ của viên chức
ngoại giao.
b) Bà B được hưởng quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao như ông A vì bà là công dân quốc gia N.
c) Bà B không được hưởng quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao như ông A vì bà là vợ của viên
chức ngoại giao nhưng lại là công dân của quốc gia N.
d) Bà B không được hưởng quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao như ông A vì quyền ưu đãi và miễn
trừ chỉ áp dụng cho viên chức ngoại giao.