44

: TÍNH TOÁN THI T K

3.1 n
c th c hi n ph i h p v i công ty thi t k Milai phát tri n d án im i
s h t ng tái ch không phát th i t i Vi t Nam , nh m phát tri n mô
hình xe ô tô ch y b n ch rác trong các h m nh trong thành ph và
t n d ng ngu ng m t tr i.

[12].

Hình 3.1. Xe t i Thaco Towner 800

B ng 3.1: Thông s k thu t c a xe

c Giá tr
Dài x R ng x Cao (mm) 3520 x 1400 x 2105
Chi (mm) 2010
V t bánh xe c/sau 1210/1205
Chi c/ sau) (mm) 2010
Kho ng sáng g m xe (mm) 180
c l t thùng ( D x R x C) (mm) 2050 x 1315 x 1240
Bán kính vòng quay nh nh t (m) 5,0
Kh c (%) 22,1
 45

T t 86
Dung tích thùng nhiên li u (l) 36
Tr ng
Tr ng không t i (kg) 730
Tr ng toàn t i (kg) 1850
T i tr ng cho phép (kg) 790
S ch ng i 2

Ki DA 465 QE
Lo 4 xi lanh, 4 k
Công su t c i (PS/rpm) 35/5000
Mô men xo n c i (Nm/rpm) 72/3000 ~ 3500
Th 36

Dung tích xi lanh ( ) 970

H ps
Lo i 5 s sàn
T s truy n
S 1 3,508
S 2 2,042
S 3 1,383
S 4 1,000
S 5 0,806
S lùi 3,536
T s truy n c u 5,125
L p
Thông s l p c/sau 5/12
H th ng lái
H th ng treo
c c l p, lò xo tr gi m ch n th y l c
Sau Ph thu c, nhíp lá gi m ch n th y l c
H th ng phanh D
 46

Hình 3.1.

Hình 3.2.
 47

Hình 3.3.
Kính

Hình 3.4.
 48

3.2 Tính ch n và b u khi n

3.2.1. Tính ch n
M

f i W j

[12].

Hình 3.5. Các l c tác d ng lên ô tô khi lên d c

[5]:
(3.1)

+ Ne
+ Nt
+ Nf: Công
+ Nw
+ Ni -
+ Nj -
 49

Nk Ne Nt Nf NW Ni Nj
(3.2)

+ Nk -

Nk N e Nt Ne . t (3.3)
f là:
(3.4)
w là:
Nw = W.v3 (3.5)
j là:

(3.6)
i là:
Ni G.v.sin
(3.7)

Ffw Ff Fw

1
Ne Nt Nf NW (N f NW ) (3.8)
i

(3.9)

W = F.K -
 50
4
+ K= 0,6 - )
+ F = B.H -
+ B-
+ H-
+ f = 0,018

Nv max =14054,2 W = 18,847 (Hp)

NM = Nv max/ (3.10)
Trong
+ = 0,95

NM = = 14793,8 W = 14,79 (kW)

-
(Anh) [13] dùng
B ng 3.2: Thông s k thu t c n
Thông s Giá tr
Lo TECA 160L1-4 15
S pha 3
Công su t 15 kW
Moment xo n 98,8 Nm
n 28.4 A
n áp 380-460 V
T t 2900 rpm
Kh ng 88,5 kg
 51

Hình 3.6. K t c u c a ch n.

Hình 3.7. th mômen, công su t theo t n s

3.2.2. Ch n b u khi n
Ngu ng cung c n là ngu n m t chi cung c p
ngu u khi u ho ng c n ph i s d ng b ngh ch
u bi n t các thông s c c ch n, nhóm nghiên
c n b bi n t n ngh TEC-3-440300- u khi n
chuy i [14].
 52

B ng 3.3: Thông s k thu t c a bi n t n ngh u khi n chuy i

Lo i bi n t n TEC-3-440300-3F42
Thông s u vào
n áp ngu n cung c p 380-480 V
S pha 3
u vào 34.2 A
C u chì b o v 40 A
u ra
Công su t 15 kW
u ra 0 n áp ngu n cung c p
n ra 30 A
Motor Output Rating 15 kW (20 HP)
Kh i 150% x 60 giây; 175% x 2,5 giây
Ph u ch nh 0 500Hz
Kh ng 9.1 kg
c: (dài x r ng x cao) 212mm x 171mm x 420mm

Hình 3.9. B bi n t n ngh TEC-3-440300-3F42

 53

Trong quá trình v n hành ô tô, it c i lái dùng bàn p

ga. B u khi n s d ng c m bi n v p ga lo i bi n tr tuy thu nh n
tín hi i lái xe tác p ga. Tín hi ch u khi n s
d u khi n t c n. Hình 3.10 mô t k t c u c a c m bi n v
n chuy c tính c a c m bi n v p ga
c mô t trên hình 3.11.

Hình 3.8. Hình dáng và thông s c c m bi n v p ga

c tính c a c m bi n v p ga
 54

3.3 Tính toán h th ng

3.3.1. Tính ch n ngu n cung c p
ng c a c quy ph thu c vào s gi mà xe ho n h t bình và t l
kh ng c a h th ng truy n so v i t ng kh ng xe theo t l t
không quá 30% [15 n dung c a
quá trình phóng và n n c a nó. Giá tr c n dung là m ng ph thu c
vào giá tr n và th i gian, t c là ph thu c vào ch phóng và n n.
tính ch c b pin phù h p v i lo t k thì ph i tính
ng) c a c quy.
Công su t c ic n:
P1 = 15000 (W)
Vì pin trên xe ch n còn các ph t
n tiêu th là;
Wxe = P1 = 15000 (W)
Gi s m t ngày xe ho c 96 km v i công su t t ng v i t t i
t bình. V y th i gian xe h t bình là 1,6h
ng c tính theo [17
P
C I P .t .t (3.11)
U
+ Ip: Tr s n phóng (Ah)
+ t: Th i gian phóng (t)
+ U: hi u su t c n (V)
+ P: Công su t c a toàn t i (W)

Hình 3.9. Pin Lithium-ion c a hãng Dakota lifepo4 36V 63Ah

 55

T các s li u trên ta có:

15000
C .1,6 60
400 (Ah)

c lo i c quy phù h p C = 60 Ah thì ta có th ch n pin lithium-ion c a

hãng Dakota lifepo4 36V 63Ah và ghép n i ti p 12 bình v i nhau [16]. Hình 3.12 là nh
c c ch n l p trên xe.
Ki m tra l i t l kh ng c a h th ng truy ng so v i kh ng xe. D a
theo thông s t [11] mà nhà s n xu t cung c p ta có :
+ m1 = 88,5 kg: kh ng c n TECA 160L1-4 15kW
+ m2 = 9,1 kg: kh ng b chuy i TEC-3-440300-3F42
+ m3 = 26,8 kg: kh ng pin Dakota lifepo4 36V 63Ah
y, t ng kh ng h th ng truy n:
m = m1 + m2 + 12.m3 = 88,5 + 9,1 + 12.26,8 = 419,2 kg
T s kh ng:

= = 0,226 < 30%

m0 = 1850 kg: kh ng toàn t i c a xe

v y, t l t yêu c u k thu t.
3.3.2. Tính ch n ngu n ng m t tr i
c thi t k tích h p ngu ng m t tr nc p
ph t i khi xe ho t ng.

n dung c a
và n n c a nó. Giá tr c n dung là m ng ph thu c vào giá tr dòng
n và th i gian, t c là ph thu c vào ch phóng và n n tính
ch c b pin phù h p v i lo t k thì c n ph n dung phóng
c a mb c th i gian ho ng c a toàn b h th n n i th t và
ngo i th t c ng thì h th ng c quy ph i cung c p thêm công
su t phù h p. Trong nghiên c u này, thi t k thêm 1 c quy ph cung c n cho
các thi t b ph t i trên xe thay vì b ng xe có th
c.
 56

ng
P
C I P .t .t (3.12)
U

+ Ip: Tr s n phóng (Ah)

+ t: Th i gian phóng (t)
+ U: hi u su t c a t i (V)
+ P: Công su t c a t i (W)

B ng 3.4: Thông s tiêu th c a các ph t i trên xe

Công su t H s s Công su t
STT Tên ph t i th c d ng
(W) (W)
1 Radio 40 0,6 24
2 50 0,5 25
3 c 4x12 0,5 24
4 u xe 4x5 0,2 4
5 t 2x40 0,5 30
6 2x50 0,5 40
7 ns 2x3 0,3 3
8 2x21 0,1 12,6
9 r 2x24 0,1 4,8
10 n 2x5 0,3 3
11 u khi n kính 2x35 0,1 7
12 Qu u hoà nhi 2x80 0,8 64
13 Motor g c 70 0,3 21
14 Còi 40 0,1 4
15 2x25 0,1 5
16 Motor r a kính 30 0,3 9
17 M i thu c 90 0,1 9
18 u khi n anten 40 0,5 20
T ng công su t các lo i t i 309,4 (W)
 57

Gi s m t ngày xe ho c 96 km v i công su t t ng v i t t i
t bình. V y th i gian xe h t bình là 1,6 h.
T các s li u trên thay vào (3.20) ta có:

(Ah)

Ch n c ng Nai NS60 12V 45Ah. Lo c bán nhi u trên

th ng, có tu i th cao.

Hình 3.10. c quy ng Nai NS60 12V 45Ah

Qua nghiên c u các lo i pin trên th ng, nhóm nghiên c h n t m pin m t

tr i PowerFLEX 2m c a nhà s n xu t Global Solar [18], có nh m sau:
+ Hi u su i nh ng lo i khác
ir
+ Chi phí b o hành, b o trì th p, yêu c u làm s ch b m
+ Linh ho t, có th l p v i b t k lo i mái nào.
Lo i pin này có thông s
+ Có s ng cell là 36 (210x100mm)
+ Công su t 110 W
c module D x R x C là 2013x494x3 (mm)
c c a xe Thaco Towner 800A thì ch có th b ct
là 2 t m pin c trên, bao g m 2 t m m c n i ti p.
 58

Hình 3.17. Hình nh cách b trí 2 t m pin m t tr i.

V ys ng c n có c a t m pin m t tr i là:
Wp= Wxe.1,2.1,3= 429.1,2.1,3 = 669,24 (Wh)
Vì m i vùng b c x m t tr i khác nhau nên ta ch h p th
b c x m t tr i c a pin vi t nam là 4 kWh/m2/ngày
Pin m t tr i Globalsolar PowerFLEX có công su t c c c a m i t m pin m t tr i là
110W
S ng t m pin m t tr i c cho h th ng dùng cho 1 ngày.
Wp 669,24
Z 1,51
110.4 110.4
V y ch n l p ti p 2 t ng m t tr i lo i PowerFLEX 2m v i t ng kích
c dài 2m và r ng 1m là v s c cho acquy ph cung c p ph t i trên xe.
3.3.3. Thi t k b u khi n s c t ng m t tr i
B u khi n s c t ng m t tr n th vào phù h p v n th c a
pin m t tr n th ng v n th c a c quy. Vì có nhi u lo i cho nên
c n ch n b u khi n nào phù h p v i h th ng thi t k i v i các h pin m t tr i
l c thi t k thành nhi u dãy song song và m i dãy s do m t b u khi n ph
trách. Công su t c a b u khi n ph l nh công su t
n p cho acquy.
ng ta ch n b u khi n có dòng Imax = 1,3 x dòng ng n m ch c a m t
t m pin. Thông s m i t ng m t tr i: Pmax = 110W; Vpm = 17,5; Ipm =
5,7A; Voc = 23,7V; Isc = 6,4A.
Dòng c a b u khi n là: I = Z.Isc.1,3 = 2.6,4.1,3 = 16,64 A.
V y ch n b u khi n theo thông s l , nhóm nghiên
c u ch cb u khi n s c t ng m t tr i Denryo solar controller SA
MPPT 1,5L có thông s 16,67A/12V [19].
 59

Hình 3.18: B solar charge controller c a hãng Denryo

Hình 3.19. Hình nh th c t c quy c l p trên xe n chuy i

Hình 3.20. Hình nh th c t l n chuy i

 60

Hình 3.21. M c và sau c a xe sau khi l p ráp

 61

3.4 Tính toán các thông s ng l c h c

nh t s truy n c a h th ng truy n l c
L a ch trí h truy ng
n g n gi ng v c tính ng c a
ng th n có th i chi u quay d dàng nên chúng ta có th thi t k
h th ng truy n l c mà không c n h p s
n có công su t khá nh , nên momen xo n c theo, d n
n vi c ph i có h p s i t s truy
momen kéo.

Hình 3.22. c tính c n bi n t c tiêu bi u

Nhóm nghiên c u ch nguyên h th ng truy n l c c a THACO

Towner, ch n.

Hình 3.23. H th ng truy ng trên xe

 62

nh t s truy n
Do l a ch i truy n l c chính c a xe Towner. T
s truy n c a h th :
it = ihI.i0 (3.13)
: theo tài li u [8] ta có
- i0 là t s truy n c a h th ng truy n l c chính, i0 = 5,125.
- ihI là t s truy n s cao nh t c a h p s , ihI = 3,508.
Thay các giá tr c vào công th c (3- c:
it = 5,125.3,508 = 17,98
Ki m tra t s truy u ki n l c kéo l n nh t t i bánh xe:
Momen c n l n nh t t i bánh xe: MCbx = Fc max.rbx = 4409,2.0,26 = 1146,39(Nm)
+ Fc max = Fi + Ff = G.sin + G.f = 1850.9,81.sin130 +1850.9,81.0,018 = 4409,2
(N)
+ rbx = 1.r0 = (5+12/2).0,0254.0,93 = 0,26 (m)
r0 = (B1 + d/2) ; B1 = 5 (inch) là chi u r ng l p
ngvành bánh xe
1 = 0,93 -0,95 ch n: 1 = 0,93 là h s k n s bi n d ng c a l p
+ là góc d c c a m ng, ch b =130
Momen kéo l n nh t t i bánh xe: MKbx = MM.it. t = 98,8.17,98.0,89 = 1581(Nm)
Ta th y MKbx > MCbx => th a mãn.
3.4.2. Kh c c a ô tô - d cc i
d cc ng h p là l c c n cân b ng v i l c bám
và l c c n cân b ng v i l c kéo c ic n ( ng v i mô men kéo c i).
n giá tr nh u ki n l c
bám ta có:
G. .cos = G.f.cos + G.sin (3.14)
= f + tg
tg = f = 0.6 0,018 = 0,582
= 30,20.
u ki a l c bám, ô tô có th d ct
có góc b ng 300 d c 58,2%.
u ki n l c kéo c i c a ô tô:
 63

= G.f.cos + G.sin (3.15)

V i: MMmax = 98,8 (Nm) : mô men c ic n;

IH = 17,98 : t s truy n c a h th ng truy n l c;
rbx = 0,26 (m) : bán kính bánh xe;
= 0,89 : hi u su t c a h th ng truy n l c.
Thay các giá tr vào bi u th c (4- c:

= 1850.9,81.(0,018.cos + sin )

0,018.cos + sin = 0,335

Gi c 18,540 d d cc i mà xe có th
c là 33,54% ( = 18,540).
3.4.3. V n t c c i c a ô tô
tv nt cc i khi n phát ra công su t c ng th i l c
c bám c a bánh xe. Gi s l l n, theo
[3] v n t c c ic nh theo công th c :

= G.f + B.H.k.v2max (3.16)

Thay s vào công th c (3-16) ta có :

= 1850.9,81.0,018 + 1,21.2,1.0,6.v2max

Gi cv nt cc i c a ô tô là:
vmax = 17,18 (m/s) = 61,86 (km/h)
Ki u ki n l c bám theo b ng th c:

< G. ; v i là h s bám, ch n = 0,7

< 1850.9,81.0,7 873,1 < 12703

u ki t yêu và v n t c t a xe là 61,86 km/h.

th bi n thiên l c kéo theo t n
Theo [5] ta có công th c:
V n t c xe:
 64

n. .Rbx
Vxe (m/s) (3.17)
30it
Mômen kéo bánh xe ch ng:
Mk M dc .it . t (Nm) (3.18)
L c c n tác d ng lên xe:
(N) (3.19)
L c kéo ti p tuy n c a bánh xe ch ng:
M k .it . t
Pk (N) (3.20)
rbx
B ng 3.5: S li u tính toán s c kéo
v
v Mk Fk Ff Fw Fc
(km/h
(m/s) (N.m) (N) (N) (N) (N)
)
0.23 0.82 1579.53 97124.19 326.67 0.08 326.75
0.45 1.64 1579.53 97124.19 326.67 0.32 326.99
0.91 3.27 1579.53 97124.19 326.67 1.26 327.93
1.14 4.09 1579.53 97124.19 326.67 1.97 328.64
1.82 6.55 1579.53 97124.19 326.67 5.04 328.64
2.21 7.97 1579.53 97124.19 326.67 7.47 331.72
2.73 9.82 1311.01 80613.07 326.67 11.35 338.02
3.18 11.46 1137.26 69929.41 326.67 15.45 342.12
3.64 13.10 995.11 61188.24 326.67 20.18 346.85
3.95 14.23 710.79 43705.88 326.67 23.81 350.48
6.24 22.48 579.75 20768.42 326.67 59.44 386.11
9.22 33.19 392.65 9526.56 326.67 129.58 456.26
10.01 36.05 280.46 6804.69 326.67 152.90 479.57
11.16 40.16 324.47 5692.25 326.67 189.76 516.44
12.75 45.90 283.91 4980.72 326.67 247.85 574.53
13.85 49.86 202.79 3557.66 326.67 292.45 619.12
15.82 56.95 228.83 3235.65 326.67 381.53 708.20
17.18 61.86 163.45 2311.18 326.67 450.18 776.85
 65

T b ng s li u trên, xây d ng th l c kéo,

110000

100000

90000

80000

70000

60000
Fk
50000
Fc
40000

30000

20000

10000

0
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65

Hình 3.24. Bi bi n thiên l c kéo theo t ô tô