በሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.

የማሽከርከር ሥነ-ባህሪ ትምህርት

አሰሌጣኝ አርቃዱዮስ ወርቁ

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
 የማሽከርከር ሥነ-ባህሪ ትምህርት
 ሰሌጣኞች ይህንን ሥሌጠና ካጠናቀቁ በኋሊ፡-

 አዯጋን ተከሊክል የማሽከርከር ስሌትን በማዲበር የመሌካም ስነ ባህሪን ምንነት በተግባር ይተረጉማለ

 አዯጋ በሰዎች ሥነ-ሌቦና እና አካሌ ሊይ የሚያዯርሠውን ጉዲት በመገንዘብ አዯጋ የማዴረስ እዴለ ዝቅተኛ
የሆነ ስሌት ተረዴተዉ ይተገብራለ

 ሇአዯጋ የሚያጋሌጡ ሁኔታዋችን ከግምት አስገብቶ በማሽከርከር አዯጋን ይከሊከሊለ፡፡

 በህጉና በዴንገተኛ አዯጋ መመሪያ መሠረት በአዯጋ ጊዜ ትክክሇኛ እርምጃዎችን ይወስዲለ፡፡

 የተሇያዩ የትራፉክ እንቅስቃሴዎችንና የአነዲዴ ሁኔታዎችን በአትኩሮት በመከታታሌ ተገቢ እርምጃዎችን ይወስዲለ

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 መሰረታዊ የማሽከርከር ሀሳቦችን
 ሙያዊ ሥነ-ምግባሮችን
 የማሽከርከር ችልታ ሊይ የአሌኮሌ መጠጥ ተፅዕኖ
 ሞገዯኛ አነዲዴ
 የማሽከርከር ባህሪ ዘርፎችንና
 የማሽከርከር ስነ-ባህሪ እሴቶች
 መሌካም አሽከርካሪ ባህሪያትን በስፊት በጥሌቀት ያብራራሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

ትርጓሜ ሥነ-ባህሪ ማሇት ምን ማሇት ነው
ሥነ-ባህሪ :- የሰዎችና እንሰሳትን ባህሪ ሳይንሳዊ በሆነ ዘዳ የሚያጠና ዱስፕሉን ነው

ሥነ-ባህሪ :- ባህሪና የአዕምሮ አስተሳሰብ ሂዯትን ሳይንሳዊ በሆነ ዘዳ የሚያጠና ዱስፕሉን ነው

ባህሪ ፡- የሰዎች አስተሳሰብ ፣አመሇካከት ፣ ዕውቀት፣ ችልታ ፣ ስሜት ፣ ተነሳሽነት እና ማንኛውም

ዴርጊት ውጤት ነው

የማሽከርከር ሥነ-ባህሪ:- አሽከርካሪዎች በሚያሽከረክሩበት ወቅት የሚያሳዩትን ባህሪ የሚያጠና

የሥነ-ባህሪ ዘርፍነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

ተፇጥሮና አካባቢ በባህሪ ሊይ ያሊቸው ሚና

የሰው ሌጅ ባህሪ የውርስ እና የአካባቢ የጋራ ውጤት እንዯሆነ የተሇያዩ የሥነ- ባህሪ ባሇሙያዎች ይስማማለ

በአሁኑ ወቅት በዚህ ጉዲይ ሊይ የተዯረሰበት ስምምነት ተፇጥሮና አካባቢ ሁሇቱም ሇባህሪ መዲበር አስተዋፅኦ
እንዲሇው ነው፡፡

ይህ ማሇት አንዴ ሰው በተፇጥሮ የሚያገኘው እና የሚያዴግበት አካባቢ ሇባህይ መዲበር የየራሳቸው አስተዋፅኦ
አሊቸው ማሇት ነው

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የሥነ-ባህሪ ግቦች የሚከተለት ናቸው

. ባህሪን መግሇፅ

. የተሇያዩ ባህሪያትን መንስኤዎች ማብራራት

. ወቅታዊ ባህሪን ከግምት ውስጥ በማስገባት የወዯፉቱን መተንበይ

. ባህሪን ማሻሻሌ

ማሇትም የሰው ሌጅ መሌካምና መጥፎ ባህሪያትን ሉያዲብር ይችሊሌ

መሌካም ያሌሆነን ባህሪ በተሇያዩ የስነ-ባህሪ ዘዳዎች መሇወጥ ላሊኛው የሥነ-ባህሪ ግብ ነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የማሽከርከር ሥነ-ባህሪ ጠቀሜታ
የማሽከርከር ሥነ-ባህሪ ዋና ዓሊማ በተሽከርካሪ የሚዯርስ አዯጋን መቀነስ ነው፡፡

ይህም በዋናነት ሉከናወን የሚችሇው አሊስፇሊጊ የማሽከርከር ባህሪ በማስተካከሌ ነው፡፡

በአሀኑ ወቅት በተሇያዩ የአሇማችን ክፍልች በአሽከርከሪዎች የሚዯርስ አዯጋን ሇመቀነስ የተሇያዩ ጥረቶች እየተዯረጉ
እንዯሆነ መረጃዎች ያመሇክታለ፡፡

ይህን አዯጋ ሇመቀነስ ከሚዯረጉ ጥረቶች መካከሌ የአሽከርካሪዎችን መሌካም ባህሪ በማዲበር ወይም በማጠናከር ነው

ይህም የሚከናወነው በግንኙነት ክህልቶች ሊይ የሚከተለትን ጉዲዮች እንዱያዲብሩ አዴርጎ በማስተማር ነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

ትህትና:- ሇመንገዯኞች ትሁት መሆን

ርህራሄ:- የላልች መንገዴ ተጠቃሚዎችን ስሜት መጠበቅ

ቤተሰብአዊ አመሇካከት:- ሇተሳፊሪ መሌካም መሆን

ህግና ዯንብን አክባሪ መሆን:- ሇመንገዴ እንቅስቃሴ ህግጋት ተገዢ መሆን

ከላልች መንገዴ ተጠቃሚዎች ጋር የጋራ የስሜት ትስስር መፍጠር

ስነ-ምግባራዊና ምክንያታዊ መሆን

የፇጠራ አነዲዴ ሌምድችንና የዘመኑን የሳይንስ ግኝቶችን ማዲበር

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የማሽከርከር ስነ-ባህሪዊ ጉዲዮች

1. ዝግጁነት

. የብስሇት፤ የችልታ ፤ የትምህርትና የመነሳሳት የጋራ ውጤት ነው

. የዝግጁነት መገሇጫ የሆኑትና ከማሽከርከር በፉት ሉጤኑ የሚገባቸው ጉዲዮች እንዯሚከተሇው ይገሇፃለ

. ሇማሽከርከር ጤነኛ መሆንህን አረጋግጥ

. መፇተሽ ያሇብህን ነገር መፇተሸና ማስተካከሌ

. የመንገዴ ፤ የአየርና የትራፉክ ሁኔታን ማረጋገጥ

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

2. መነቃቃት (መነሳሳት)
. በሰዎች ውስጥ ያሇ ሁኔታ ሆኖ ባህሪን ወዯ ግብ የሚያንቀሳቅስ ሂዯት ነው

. መነቃቃት ባህሪን ሇመምራትና ተጠናክሮ እንዱቀጥሌ ያስችሊሌ

. ተነሳሽነት ያሇው አሽከርካሪ በማንኛውም የትራፉክ ሁኔታ ውስጥ የሚወስዯው ውሳኔና እርምጃ ፇጣን መሆን
እንዲሇበት ይረዲሌ

. ተነሳሽነት ያሇው አሽከርካሪ በትራፉክ ፍሰት ውስጥ ምርጫ እንዲሇው ሇመወሰን ይረዲሌ

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

3.መረጃን የመሰብሰብና የመተርጎም ሂዯት
ሀ. መገንዘብ

መረጃን ከአካበቢያችን በስሜት ህዋሳቶቻችን የመቀበሌ፤ የመሇወጥና ወዯ አዕምሮአችን የመሊክ ሂዯት ነው

የመሰማት ሂዯት ተግባሩን የሚያከናውነው በስሜት ህዋሳቶቻችን አማካኝነት ማሇትም

በአይን
በጆሮ
በአፍንጫ
በእጅ
በምሊስ
ዓይን አካባቢን ሇማወቅ ከፍተኛ ሚና የሚጫወት የስሜት ህዋስ ነው

በብዙ ጥናቶች እንዯተረጋገጠው በአብዛኛው ከ80% – 90% አካባቢን ሇማወቅና ስሇአካባቢ መረጃ ሇመሰብሰብ
የሚያስችሌ በማየት ነው

ጆሮ አካባቢን ሇማወቅ ከዓይናችን በመቀጠሌ ተገቢ ሚና የሚጫወት የስሜት ህዋስ ነው

ጆሮአችን ከአካባቢያችን የሚመጣ ዴምፅን እንዴንሰማ የሚያስችሇን የስሜት ህዋስ ነው

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
ሇ. ትኩረት

በስሜት ህዋሳቶቻችን አማካኝነት ከሚዯርሱን መረጃዎች መካከሌ ዋናውና ተፇሊጊውን የመምረጥ ሂዯት ነው

ሏ. ማስተዋሌ

በስሜት ህዋሳቶቻችን አማካኝነት የመጣን መረጃ የመምረጥ ፤ የማቀነባበርና ትርጉም የመስጠት ሂዯት ነው

ከሊይ የተገሇፁት ሃሳቦች መረጃን እንዳት ከአዕምሮአችን እንዯሚሰበሰብ እነዯሚተረጎም ያሳያሌ

አሽከርካሪ በሚያሽከረክርበት ወቅት አዕምሮው በመስራት ሊይ እንዲሇ ኮምፒውተር ነው ማሇት ይቻሊሌ

ሀሳብን መሰብሰብ የማሽከርከር ትሌቁና ዋነኛው የጥንቃቄ መጀመሪያ ነው

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የማሽከርከር ሥነ-ባህሪ ባሇሙያዎች የአሽከርካሪ መቀመጫ የቀን ህሌም የሚታይበት ቦታ ያሇመሆኑን
ይገሌፃለ፡፡

ስሇሆነም የአሽከርካሪ መቀመጫ ከማሽከርከር ውጭ ላሊ ነገር ሇማሰብ ፊታ የማይሰጥ ተግባር በመሆኑና

በየትኛውም ርቀት ሊይ ከአዯጋ ጋር ሌትገናኝ እንዯምትለ በመገንዘብ አካባቢን በንቃት መከታተሌ ፤

መረጃን መሰብሰብ፤ የሰበሰብነውን መረጃ ያሇንን ዕውቀትና ሌምዴ በመጠቀም አዯጋን ተከሊክል ማሽከርከር

ያስፇሌጋሌ ::

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የባህሪ መሇዋወጥ መንስኤዎች

. ከተፇጥሮ የሚወረስ

. አካባቢያዊ ሁኔታዎች

. አካሊዊ ሁኔታ

. ሀይሇ ስሜታዊ ውጥረት

. ስሌጠናና የመሳሰለት ጉዲዮች ናቸው

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 ከቤተሰብ የወረስናቸው:- ባህሪያት ያሇን አመሇካከት አስተሳሰብና ተግባራዊ እንቅስቃሴ ሊይ ከፍተኛ ተፅዕኖ
ይኖራቸዋሌ

 የምንኖርበተ አካባቢ:- በእኛ ዙሪያ ባሇ እያንዲንደ ነገር የተሰራ ነው

ይኸውም የምንኖርበት ቦታ፤ በእኛ ዙሪያ ያሇው ህዝብ ፤ ሰዎች የሚሎቸውና
የሚያዯርጓቸው እንዱሁም ማንኛውንም ቁሳቁስ ያካተትታሌ፡፡

 አካሊዊ ሁኔታ :-ሇባህሪ መሇዋወጥ መንስኤ የሚሆንባቸው አጋጣሚዎች ይኖራለ፡፡

ሇምሳላ፡- በሚዯክመንና የህመም ስሜት በሚሰማን ወቅት የባህሪ ሇውጥ ሌናሳይ እንችሊሇን

 ሀይሇ ስሜት :-ውስጣዊ ፍሊጎትን ፤ ፍቅርን ፤ ጥሊቻን ፤ ሀዘንን ፤ ብስጭትን ወዘተ. የመግሇፅ ሂዯትን ያመሇክታሌ

 ስሌጠና :-የተመረጠ አመራርና ዕቅዴ ባሇው መንገዴ የሚከናወን ዴርጊት ሲሆን የሰውን ሌጅ በሚፇሌገወ አኳኋን
ሇማስተማር ያስችሊሌ
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
。የሰው ሌጅ በሰሇጠነበት ዘርፍ የባህሪ ሇውጥ እንዱያመጣ ያስችሇዋሌ

。በአሽከርካሪዎች ከሚዯርስ አዯጋ የተወሰነው ከአሽከርካሪዎች ብቃት ማነስ የሚከሰት መሆኑን የዘርፈ ባሇሙያዎች
ይገሌፃለ፡፡

。ከአሽከርካሪዎች ብቃት ማነስ ችግር የሚፇጠርን አዯጋ ዯረጃውን በጠበቀ የአሽከርካሪዎች ስሌጠና ሉወገዴ
ይችሊሌ፡፡

。ምክንያቱም ስሌጠና የባህሪ ሇውጥ ማምጫ ዘዳ በመሆኑ ነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የማሽከርከር ባህሪያት ዘርፎች
የማሽከርከር ባህሪ በ3 ዘርፎች ይከፇሊለ

እነርሱም

1. የስሜት ባህሪ

2. የመገንዘብ ወይም አዕምሮአዊ ባህሪ

3. የክህልት ባህሪ

የስሜት ባህሪ ፡- ፍሊጎትን ፣ አመሇካከትን ፣ ዕሴትን ፣ መነሳሳትንና ማንኛውንም ስሜት ያጠቃሌሊሌ፡፡

የመገንዘብ ባህሪ ፡- መረዲትን ፣ ማሰብን ፣ ምክንያት መስጠትንና ማንኛውንም ውሳኔ መስጠትንና የሰዎችን ዴርጊት
ማጤንን ያካትታሌ፡፡

የክህልት ባህሪ ፡- በአዕምሮ አዛዥነትና በአካሌ እንቅስቃሴ የሚፇፀሙ ማናቸውም የክህልት ባህሪያት ያካተተ ነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

ስሜት ፡- አዯጋን ተከሊክሇው ማሽከርከር እንዱችለና በሙለ ተነሳሽነት እንዱሰሩ በመሌካም ስሜት እና በጥሩ ሙዴ
ሊይ መገኘት አሇባቸው

 የአሽከርካሪዎች ስሜት በተሇያዩ ምክንያቶች ሉጎዲ ይችሊሌ፡፡

ሇምሳላ ፡- እራሳቸው አሽከርካሪዎች ማሽከርከር ሊይ እያለ እርስ በርስ በሚያዯርጓቸው ግንኙነቶች ስነ- ምግባር
የጎዯሊቸው ኃይሇ ቃሊት ሲወራወሩ ፣ ሲሰዲዯቡ ፣ አሌፎ አሌፎም ሇዴብዴብ ሲጋበዙ ይታያለ ፡፡

 ከዚህ ዴርጊት በመነጨ የስሜት መረበሽ ውስጥ ሆኖ ማሽከርከር ሇከፊ አዯጋ የሚዲርግ መሆኑ መታወቅ አሇበት፡፡

የግሌ ፍሊጎት ፡- ግሊዊ ፍሊጎቶች ትክክሇኛውን የማሽከርከር ስነ-ባህሪ መረበሽ አይኖርባቸውም፡፡

 ነገር ግን ግሊዊ ፍሊጎትን ከመንገዴ መርህ ጋር በመስተሳሰርና የሁለም የመንገዴ ተጠቃሚዎች ዯህንነት የተረጋጋ
እንዱሆን በማሰብ የማሽከርከር ተግባርን ማከናወን ይገባሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

በመንገዴ ህግጋት የመገዛት አመሇካከት ማዲበር
 የመንገዴ ህግጋት ማሇት የትራፉክ አዯጋን ሇመቀነስ በመንገዴ ዲር የሚተከለ ምሌክቶች ፣ በመንገዴ ሊይ የሚሰመሩ
መስመሮች ፣ የትራፉክ ማስተሊሇፉያ መብራቶች እንዯዚሁም በባሇስሌጣኑ የዯነገጉ ዯንብና መመሪያዎችን ነው፡፡

 በትራፉክ እንቅስቃሴ ውስጥ የሚፇጠሩ አዯጋዎች አብዛኛውን ጊዜ የመንገዴ መርህን ካሇማክበር የሚከሰቱ ናቸው፡፡

 የመንዴ ህግጋትን አሇማክበር ሲባሌ በአሽከርካሪዎችም ሆነ በእግረኞች የሚፇፀም ነው፡፡

 ነገር ግን በአሽከርካሪዎች የሚፇፀመው የመንገዴ ህግ ጥሰት ከፍተኛ ከመሆኑም በሊይ በህብረተሰቡ ሊይ የሚፇጥረው
የሚፇጥረው ኪሳራ አስከፉ ነው፡፡

 አሽከርካሪው እነዚህን የመንገዴ ህግጋት ተግቶ ማክበር ይኖርበታሌ፡፡

 እያንዲንደ አሽከርካሪ የመንገዴ ህግጋትን በማክበር ረገዴ አዎንታዊ አመሇካከትን በማዲበር ጤናማ እንቅስቃሴ
እንዱፇጠር አስተዋፅኦ ሉያዯርግ ይገባሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 ከላልች መንገዴ ተጠቃሚዎች ጋር በትብርር መንፇስ መስራት

 መንገዴ የጋራ መጠቀሚያ መሰረተ ሌማት እንዯመሆኑ በመተሳሰብ ፣ በትብብርና በመግባባት ከተጠቀምንበት
የተስተካከሇ የትራፉክ ፍሰት ብቻ ሳይሆን ዯህንነቱ የተጠበቀ የመንገዴ እንቅስቃሴ እንዱኖር ያዯርጋሌ፡፡
 ከላልች መንገዴ ተጠቃሚዎች ጋር በትብርር መስራት በሚከተሇው መሌኩ ሉገሇፅ ይችሊሌ፡፡
 ትዕግስት ማዴረግ
 ትኩረት መስጠት
 ላልችንና እራስን ከአዯጋ መከሊከሌ
 ጠንቃቃና አስተዋይ መሆን
 በኃሊፉነት ጉዴሇት ህይወት ያሇው ነገር እንዱጠፊ ያሇመፇሇግ
 ግዴየሇሽነትን ማስወገዴ
 ላልች መንገዴ ተጠቃሚዎችን እንዯራስ ማየት
 ቅዴሚያ የመስጠት ባህሪን ማዲበር
 የመንገዴ ዲር ምሌክቶችን ዘወትር ማክበር
 ቅዴሚያ ሇሚያሰጡ ምሌክቶች ተገዢ መሆን

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 ጠንቃቃ የማሽከርከር ሂዯት ሇማከናወን መነሳሳት

 የመጀመሪያ ዯረጃ የጥንቃቄ ባህሪ መሌካም የማሽከርከር ባህሪን የሚዯግፈ ወይም የሚያነሳሱ እሴቶችን
ስሜቶችን በንቃት መተግበር ነው፡፡
ይህ ሲሆን አሽከርካሪው በማሽከርከር ሂዯት ውስጥ አዎንታዊ ሚና እንዱጫወት ይበረታታሌ፡፡
ይህንንም ሂዯት ውጤታማ ሇማዴረግ የሚከተለት ጉዲዮች ሊይ ትኩረት ማዴረግ ይገባሌ፡፡

እሴቶች ፡- አሽከርካሪው በጥንቃቄ ሇማሽከርከር የሚከተሌባቸው መሰረታዊ መርሆዎች ናቸው

የማሽከርከር ስነ-ባህሪ መሰረታዊ እሴቶች

1. ኃሊፉነት
2. ዯህንነት (ጥንቃቄ)
3. ብቃት በመባሌ ይታወቃሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

ኃሊፉነት ፡- ማሇት የሚከተለትን ሁኔታዎች የሚያበረታታ የእሴት ክፍሌ ነው
. ስሇላልች ማሰብና ስነ-ምግባራዊነትን መሊበስ
. አዎንታዊ ፣ ህሉናዊ አስተሳሰብ
. ዯስተኛነትና እና እርካታ

ጥንቃቄ (ዯህንነት)፡- ማሇት የሚከተለትን ሁኔታዎችን የሚያበረታታ የእሴት ክፍሌ ነው

. ራስን ማዘጋጀትና ሚዛናዊነት (እኩሌነት) ስሜት
. ሚዛናዊ የውሳኔ አሰጣጥ
. ትህትና ተሊብሶ መግባባትና የመረጋጋት ስሜት

ብቃት ፡- ማሇት የሚከተለት መሌካም ሁሌታዎች የሚበረታታ የእሴት ክፍሌ ነው

. ዯንብን ማክበርና በራስ መተማመን
. ዕውቀትና ግንዛቤ ማዲበር
. ትክክሇኛ ተግባርና ተነሳሽነት (ንቁነት)

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 አዯጋን በመከሊከሌ ሊይ የተመሰረተ የአነዲዴ ባህሪ መርሆዎች

 አዯጋን ተከሊክል የማሽከርከር መርሆዎች አሽከርካሪው በራሱ ተነሳሽነት አዯጋ ሳያዯርስ ማሽከርከር
የሚችሌባቸው ሂዯቶች ናቸው፡፡

 በዚህ መሰረት አሽከርካሪው የራሱን የማሽከርከር ስርዓት ዘወትር በማረምና በመከታተሌ መሌካም የአነዲዴ
ባህሪ የሚያዲብርበትን የተሇያዩ ዯረጃዎች ያሇው አካሄዴ ነው፡፡

1. መገንዘብ ፡- አሽከርካሪው እኔ ይህ ዓይነት አለታዊ የማሽከርከር ሌማዴ አሇኝ ብል የማሽከርከር ተግባሩን

የሚረዲበት መንገዴ ነው

2. መመስከር ፡- አሽከርካሪው አለታዊ የሆኑ የማሽከርከር ስራዎችን ሲፇፅሙ በራሱ ሊይ የሚመሰከርበት ነው

3. መሻሻሌ (መቀየር) ፡- አሽከርካሪው ያሇውን አለታዊውንም የማሽከርከር ተግባር ሇማረም የሚወሰዯው

ተግባራዊ እርምጃ እና የሚያመጣው የባህሪ ማሻሻሌ ነው
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
የመሌካም አሽከርካሪ ባህሪያትን ሇማዲበር የሚጠቅሙ አካሊዊ እና ስነ-ሌቦናዊ እውነታዎች

የመንገዴ ሊይ ትህትና መሊበስ፡-

 ማሇት ሁለም የመንገዴ ሊይ እንቅስቃሴዎች ቀና እንዱሆኑ ማገዝ ነው ሉባሌ ይችሊሌ፡፡

 ይህም የአሽከርካሪዎችና ላልች የመንገዴ ተጠቃሚዎች ግንኙነት ሲዲብርና ቅዴሚያ መሰጣጠት ሲጎሇብት
ነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

ከላልች አካሊት የመንገዴ ተጠቃሚዎች ጋር የሚፇጠርን ግጭት መከሊከሌ እና መቆጣጠር

 ግጭትን ሇመከሊከሌና ሇመቆጣጠር የሚቻሇው አሽከርካሪና ላልች የመንገዴ ተጠቃሚዎች ሇመንገዴ

ህግጋት ተገዢ ሲሆኑ ነው፡፡

 ነገር ግን የሚፇጠሩ አሇመግባባቶችን ሇማስወገዴ አሽከርካሪዎች በተቻሇ አቅም የላልችን መንገዴ

ተጠቃሚዎች ፍሊጎትና እንቅስቃሴ በመረዲት አዎንታዊና ገንቢ ምሊሽ በመስጠት የተስተካከሇ ፍሰት
እንዱኖር ማዴረግ ይኖርባቸዋሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 የአሽከርካሪዎች ሙያዊ ሥነ-ምግባር

 ሙያ ፡- በህብረተሰቡ ዘንዴ የተከበረና የተወዯዯ የስራ መስክ ሆኖ በተወሰነ የዕውቀት መስክ በትምህርትና
ስሌጠና የሚገኝ ነው፡፡

 ይህ ማሇት ሙያ በትምህርትና ስሌጠና የተገኘውን ዕውቀት ፣ ክህልትና አስተሳሰብን በመጠቀም

ሇህብረተሰብ ተገቢውን አገሌግልት መስጠት የሚያስችሌ የስራ መስክ ነው፡፡
 ስነ-ምግባር :- መሌካሙንና መጥፎውን ሇመሇየት የሚያስችሌና መጥፎውን በመተው መሌካሙን
እንዴንከተሌ የሚያበረታታ እሴት ነው

 ስነ- ምግባር ሇማንኛውም ሰው ከላልች ጋር አብሮ ሇመስራትና ሇመኖር አስፇሊጊ ነው

 የሙያ ስነ-ምግባር:- ባሇሙያው በተሰማራበት ሙያ የሚሰራውን ስራ ውጤታማ እንዱሆን ሇማዴረግ

እንዯተሰማራበት የሙያ ዓይነት አባሊቱ በጥብቅ መከተሌ የሚገባቸውን መርሆዎችና
ስነ- ስርዓቶች ያመሇክታሌ

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 በተሇይ ማሽከርከር የአዕምሮና የአካሌ እንቅስቃሴን ቅንጅት የሚጠይቅ ሙያ በመሆኑ ትኩረት ሉሰጠው
ይገባሌ

ከዚህ በመነሳት እያንዲንደ አሽከርካሪ የሚከተለትን ነጥቦች እንዯመርህ ሉከተሊቸው ይገባሌ

 የትራፉክ ዯህንነትና የመንገዴ ትራንስፖርትን ሰሊማዊ እንቅስቃሴ በሚመሇከት ወሳኝ ሚና የሚጫወተው

አሽከርካሪው እንዯመሆኑ መጠን በጥንቃቄ ማሽከርከር ግዴ ይሇዋሌ

 አሽከርካሪው የራሱን ህይወት መጠበቅ ብቻ ሳይሆን የህብረተሰቡን ዯህንነትና ንብረት ጭምር መንከባከብ
ይጠበቅበታሌ

 በአሽከርካሪዎች ስህተትና በተሽከርካሪዎቸ የቴክኒክ ጉዴሇት የተነሳ በየዯቂቃውና በየሰዓቱ ሉዯርስ

የሚችሇውን ጉዲት የመከሊከሌና የመጠበቅ ኃሊፉነትም ተጥልበታሌ

 በአሇማወቅ ፤ በቸሌተኝነትና ሥነ -ስርዓት በጎዯሊቸው አሽከርካሪዎች ወይም እግረኞች ሉዯርሱ ከሚችለ

አዯጋዎች አስቀዴሞ የመጠንቀቅ ኃሊፉነት አሇበት
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
ሙያዊ ሥነ - ምግባራቸውን አክብረው በማሽከርከር የሚከተለትን መሌካም ተግባራት ያከናውናለ

. ከነደ አይጠጡም ፤ ከጠጡ አይንደም

. በህክምና ባሇሙያ ታዝዞና በስራቸው ሊይ ችግር እንዯማያዯርስ ካሌተገሇፀሊቸው በስተቀር መዴሃኒት ወስዯው
አያሽከረክሩም

. ያሇምንም ዕረፍት ከአራት ሰዓት በሊይ አያሽከረክሩም

. የእንቅሌፍ ስሜት በተሰማቸው ጊዜ ሙለ ዕረፍት የወስዲለ

. የተሳፊሪውዯህንነት የአሽከርካሪው ሃሊፉነት መሆኑን ይገነዘባለ

. ሇማሽከርከር አስቸጋሪ በሆነ መንገዴ ሊይ መኪናቸውን አያሽከረክሩም

. የመኪናቸውን የተሇያዩ ክፍልች በአግባቡ መስራታቸውን ከመንቀሳቀሳቸው በፉት ያረጋግጣለ

. የሚያሽከረክሩት መኪና የላልችን መንገዴ ያሇመዝጋቱን ያረጋግጣለ

. ሇእግረኞች ቅዴሚያ ይሰጣለ

. በእነርሱ የኃሊፉነት ጉዴሇት ህይወት ሴፍቲ

ያሇው ነገርማሰሌጠኛ
አሽከርካሪዎች አንዱጠፊ አይፇለግም
ትምህርት ቤት አ.ማ

.
. የማሽከርከር ሙያ ብቃታቸውን ከፍ ሇማዴረግ ይጥራለ
. የአየሩ ሁኔታ በመጥፎ ዯረጃ ሊይ ከተገኘ የተሻሇ የአየር ሁኔታ እስኪገኝ ዴረስ አያሽከረክሩም
. ላልችና ራሳቸውን ከአዯገኛ ሁኔታዎች ይከሊከሊለ ፣ጠንቃቃና አስተዋይ ይሆናለ
. ረዥም መብራት አስፇሊጊባሌሆነበት ቦታ ሊይ አያበሩም ወይም አይጠቀሙም
. በከፍተኛ ጥንቃቄ ማሽከርከር የሚገባቸው ቦታ ሊይ በጥንቃቄ ያሽከረክራለ
. ስሇጉዞአቸው ዕቅዴ ያወጣለ ፣ ጊዜን ይቆጥባለ
. የችግር መንስኤ እንዲይሆኑ ይዘጋጃለ
. የፍጥነት ወሰን ገዯብን ያከብራለ
. የመንገዴ ሥነ -ስርዓት ምሌክቶችና ትዕዛዞችን ያከብራለ
. ሇትራፉክ መብራት ትዕዛዝ ተገቢውን ምሊሽ ይሰጣለ
. የትራፉክ ፖሉስ ትዕዛዝና የላልችን የትራንስፖርት ባሇስሌጣን መመሪያን ያከብራለ
. በእንቅስቃሴና በማቆም ሂዯት ተገቢውን ምሌክት በተገቢው ቦታና ጊዜ ይጠቀማለ
በአጠቃሊይ የአሽከርካሪዎችን መሌካም ሥነ- ምግባራት አሟሌተውና ጠብቀው የሚያሸከረክሩ አሽከርካሪዎች
በራሳቸው ፣ በቤተሰባቸው ፣ በሀብረተሰቡና በመንግስት ሃብትና ንብረት ሊይ አዯጋን ከማዴረስ ይቆጠባለ፡፡
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
 የአሽከርካሪዎች አሊስፇሊጊ ባህሪያት
የማሽከርከር ሙያ እንዯማንኛውም ሙያ ሉጎሇብቱ የሚገባቸው መሌካም ባህሪያትና ሉስተካከለ የሚገባቸው
አሊስፇሊጊ የሆኑ ባህሪያት የሚታዩበት እንዯሆነ የዘርፈ ምሁራን ይገሌፃለ

የአሽከርካሪዎች አሊስፇሊጊ ባህሪያት የምንሊቸው

. ሞገዯኝነት

. ከሚፇሇገው በሊይ ራስ ወዲዴነት

. ሀይሇ ስሜታዊና አሇመረጋጋት

. ቸሌተኝነት

. ትኩረት ሇመሳብ መሞከር (ሌታይ ሌታይ ባይነት)

. ኃሊፉነትን መዘንጋት

. ሱሰኝነትና የመሳሰለት ናቸው

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
 እነዚህን አሊስፇሊጊ ባህሪያት የሚያንፀባርቁ አሽከርካሪዎች ሙያውን ወዯ ተራና
ቀሊሌነት ይሇውጡታሌ

 የላሊውን መንገዴ የሚዘጉና ካሇእነርሱ በስተቀር ላሊ የመንገዴ ተስተናጋጅ እንዯላሇ የሚቆጥሩ

 ቅጣት ከላሇ በስተቀር ህግን በራሳቸው አነሳሽነት የማያከብሩ

 ካሌጠጡ የማይነደ

 መግጨትና መጋጨትን በቀሊለ የሚመሇከቱ

 ማቆም በማይገባቸው ቦታ ሊይ መኪናቸውን የሚያቆሙና ሇአጠቃሊይ እንቅስቃሴ እንቅፊት የሚሆኑ

 ከተቃራኒ ፆታ ጋር ተቀምጠው ከነደ ጠቅሊሊ ህጎችን በመሻር በማን አሇብኝነትና በእብሪት በመወጠር
በከፍተኛ ፍጥነት በማሽከርከር ሌታይ ሌታይ ባይነት የሚያጠቃቸው

 ጫት መቃምና ማጨስን በሚያሽከረክሩበት ወቅት የሚያዘወትሩ

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
 የትራፉክ አዯጋ መነሻ የሚሆኑ ውስጣዊና ውጫዊ ምክንያቶች ውስጣዊ ምክንያቶች

 ዕዴሜ ፡- ጥናቶች እንዯሚያመሇክቱት በዕዴሜ ምክንያት በሚከሰቱ የተሳሳተ የውሳኔ አሰጣጥ አዯጋዎች
ይፇጠራለ፡፡

 በአሜሪካ አገር የቀረበ አንዴ ጥናት እንዯሚያመሇክተው ዕዴሜያቸው ከ21-26 ዓመት ባለ አሽከርካሪዎች
ከፍተኛውን የትራፉክ አዯጋ ዴርሻ ይዘዋሌ፡፡

 እንዯጥናቱ ከሆነ አዯጋዎቹ የተፇጠሩበት ከአሽከርካሪዎች የእዴሜ አፍሊነት ጋር በተያያዘ በሚፇጠር የጀብዯኝነት
ስሜት እና የተሳሳተ የውሳኔ አሰጣጥ ሂዯት ነው፡፡

 በዕዴሜ ከፍተኛ ዯረጃ በአዛውንትነት ዕዴሜ ሊይ የሚገኙ አሽከርካሪዎች የወጣቶችን ያህሌ የአካሌ ቅሌጥፍና ፣
የዕይታ ፣የመስማት አቅም ፣ እንዱሁም የማስተዋሌ አቅም ሉዯክም ስሇሚችሌ አዯጋ ሉፇጥር ይችሊሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 ጤና ፡- አሽከርካሪዎች በሙለ የአካሌ ጤንነት ሊይ የማይገኙ ከሆነ ትኩረት የማጣት ችግር ስሇሚያጋጥማቸው
መዯበኛውን የማሽከርከር ተግባር ሊይከውኑ ይችሊለ፡፡

 በዚህም ምክንያት አዯጋ ሉፇጠር ይችሊሌ፡፡ስሇዚህ የዴካምና የህመም ስሜት በተሰማ ጊዜ

ተሽከርካሪውን አቅራቢያው ወዯሚገኝ ምቹ ቦታ በማቆም ሀኪም ማማከር ይገባሌ፡፡

 ጫትና አዯንዛዥ ዕፅ ፡- መዯበኛ የአስተሳሰብና ውሳኔ የመስጠት ሂዯት ሊይ ተፅዕኖ በማሳዯር

መዯበኛ የሆነ የአነዲዴ ባህሪ እንዲይከተለ በማዴረግ በራስ ፣ በላሊ ሰው ፣
ህይወትና ንብረት ውዴመት ሉዯርስ ስሇሚችሌ ማንኛውም አሽከርካሪ
ጫትና አዯንዛዥ ዕፅ ወስድ ማሽከርከር የሇበትም፡፡

 የዴካም ስሜት ፡- አሽከርካሪዎች በቂ ዕረፍት ሳይወስደና እጅግ በሚያዯክም

(ሇምሳላ ፡- በጠራራ ፀሀይ) ሲያሽከረክሩ እንቅሌፍ ሉጥሊቸው ስሇሚችሌሇአዯጋይጋሇጣለ፡፡
 ስሇዚህ በዚህ ወቅት አሽከርካሪዎች ማሽከርከራቸውን በማቆም የተወሰነ ሰዓት በመተኛት እንዱያሳሌፈ
ይመከራሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

በማሽከርከር ችልታ ሊይ የአሌኮሌ መጠጥ ተፅዕኖ
የአሌኮሌ መጠጥ በማዕከሊዊ ስርዓተ -ነርቭ ሊይ የመዯበት ተፅዕኖ ያዯርጋሌ

የአሌኮሌ መጠጥ ሲጨምር ጉዲቱ እንዯሚጨምር በመስኩ ያለ ተመራማሪዎች ይገሌፃለ

የአሌኮሌ መጠጥ በዯማችን ውስጥ በፍጥነት በመሰራጨት የአዕምሮአችንን መዯበኛ የሆነ ተግባር የሚቀንስ ሲሆን
ውሳኔ የመስጠት ብቃትን ፣ ስሜትንና ባህሪ ሊይም ተፅዕኖ ያሳዴራሌ

ተሸከርካሪን ማሽከርከር አብዛኛውን መሰረታዊ ክህልት የሚጠይቅ ዴርጊት ነው

ይኸውም መገንዘብ ፣ ማተኮር ፣ ውሳኔ መስጠትን አካሊዊ ቅሌጥፍናንና እነኝህን ክህልቶች የማቀናጀት ችልታ
የሚጠይቅ ዴርጊት በመሆኑም

የአሌኮሌ መጠጥ የአሽከርካሪውን የማየት ፣ የማተኮር ፣ የማገናዘብ ፣ ውሳኔ የመስጠት ችልታውንና ቅሌጥፍናውን
በመቀነስ የትራፉክ አዯጋ እንዱፇጠር ምክንያት ይሆናሌ

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የአሌኮሌ መጠጥ ጠጥቶ የሚያሽከረክር አሽከርካሪ ባህሪያት
. በራሱ ረዴፍ ውስጥ ያሇመቆየት
. በከፍተኛ ፍጥነት ማሽከርከር

. በጣም ዝግ ባሇ ፍጥነት ማሽከርከር

. ፍጥነት መቀነስና በማይታመን ሁኔታ ፍጥነት መጨመር

. ከጎንና ከፉት ሇፉት ያሇን መኪና በጣም ተጠግቶ ማሽከርከር

. በግዳሇሽነትና ምሌክት ሳያሳዩ መቅዯም

. የመኪናውን የፉት መብራት በአግባቡ ሳያበሩ ማሽከርከር

. የመኪናውን መሪ መቆጣጠር ብቃት በማነስ ረዴፍን ይዞ ማሽከርከር ያሇመቻሌ

. ሇትራፉክ ምሌክት ተገዢ ያሇመሆንና የመሳሰለት የአሌኮሌ መጠጥ ጠጥቶ የሚያሽከረክር አሽከርካሪ ባህሪያት ናቸው

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የአሌኮሌ መጠጥና የትራፉክ አዯጋ

የትራፉክ አዯጋ እንዱፇጠር ምክንያት ከሚሆኑት ነገሮች ውስጥ የአሌኮሌ መጠጥ

ጠጥቶ ማሽከርከር አንደ ነው

የአሌኮሌ መጠጥ የአሽከርካሪውን የማሽከርከር ሁሇንተናዊ ብቃት በመቀነስ የትራፉክ

አዯጋ እንዱፇጠር ምክንያት በመሆኑ ብዙዎች አካሇ ጎድል እንዱሆኑ ፣ ህይወታቸው
እንዱያሌፍ ፣ ቤተሰቦቻቸው እንዱበተኑና ንብረት እንዱወዴም ስሇሚያዯርጉ በዘርፈ
የተዯረጉ ጥናቶች አረጋግጠዋሌ፡፡

‘‘ከጠጡ አይንደ ፣ ከነደ አይጠጡ” የሚሇውን የትራንስፖርት ዯንብ ማክበር

በዘርፈ ሇሚዯርሰው አዯጋ መቀነስ አስተዋፅኦ ይኖረዋሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የአሌኮሌ መጠጥና ሕግ
የትራንስፖርት ሕግና ዯንቦች የትራፉክ አዯጋን ሇመከሊከሌና አሽከርካሪዎች በመንገዴ ሊይ
በስርዓት እንዱንቀሳቀሱ ትዕዛዝ ያስተሊሌፊለ፡፡

እነኝህን ሕግና ዯንቦች የተሊሇፇ አሽከርካሪ ማንኛውም የትራንስፖርት እንቅስቃሴ ሇመቆጣጠር

በወጣ አዋጅ መሰረት ይቀጣሌ፡፡

አሽከርካሪዎች ሉያውቋቸው ከሚገቡ ሌዩ ሌዩ የትራንስፖርት ዯንቦችና ሕጎች መካከሌ አንደ

በአሌኮሌ መጠጥ በመዴሃኒት ወይም በአዯንዛዥ ዕፅ ተመርዞ ማሽከርከር ክሌክሌ መሆኑን
የሚገሌፅ ነው፡፡

ስሇሆነም አሌኮሌ መጠጥ ጠጥቶ ማሽከርከር በሕግ የሚያስጠይቅና የሚያስ ተቀጣ ተረዴተው
በጠጡ ወቅት ያሇማሽከርከር ተገቢ መሆኑን መረዲት ተገቢ ነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የአሌኮሌ መጠጥ በጠጡ ወቅት ያሇማሽከርከር

. መጠጥ ሉጠጡ ካሰቡ አማራጭ የትራንስፖርት መንገድችን ማዘጋጀት ያስፇሌጋሌ፡፡

. የህዝብ ትራንስፖርት ወይም ታክሲ መጠቀም

. ላሊ አሽከርካሪ ማሇትም አሌኮሌ መጠጥ ያሌወሰዯ መኪናውን እንዱያሽከረክር ማዴረግ

. የጠጡበት ቦታ ማዯር

. ላሊ አሽከርካሪ እንዱያሽከረክር ስሌክ ዯውል መጥራት

የአሌኮሌ መጠጥ መጠጣት አስፇሊጊ መስል ከታየዎት ከቤተሰብና ከጓዯኞች ጋር በመኖሪያ

ቤት ሇመጠጣት መሞከር፡፡

ስሇዚህ በተቻሇ መጠን የአሌኮሌ መጠጥ ከመጠጣት መታቀብ የራስን ህይወት ማዲንና
መኪናን ተቆጣጥሮ የማሽከርከር ብቃት ከፍ ያዯርጋሌ፡፡
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
በአሌኮሌ መጠጥ የተመረዘ አሽከርካሪ ሲያጋጥሞት ማዴረግ ያሇብዎት

በአሌኮሌ መጠጥ ተመርዘው የሚያሽከረክሩ በተመሇከት ወቅት አሽከርካሪዎችን

ሊሇመጠጋት ጥረት ያዴርጉ፡፡

ምክንያቱም ሰክረው የሚያሽከረክሩ አሽከርካሪዎች የራሳቸውንና የላሊውን ህይወት አዯጋ

ውስጥ ሉከቱ ስሇሚችለ ነው፡፡

ስሇሆነም ከመጠጋት ይሌቅ ሇፖሉስ ዯውሇው ማሳወቅ ይመረጣሌ፡፡

በአንዲንዴ አገሮች የተዯረጉ ጥናቶች እንዯሚያመሇክቱት በአሌኮሌ መጠጥ ተመርዘው

የሚያሽከረክሩ አሽከርካሪዎች የሚበዙት ከምሽቱ 4፡00 ሰዓት እስከ ምሽቱ 8፡00 ሰዓት
ነው፡፡

በዚህ ወቅት በሚያሽከረክሩበት ጊዜ ከወትሮው የተሇየ ጥንቃቄ ማዴረግ ተገቢ ነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

ውጫዊ ምክንያቶች

 የአካባቢ ሁኔታ
ሇምሳላ ፡- የመንገዴ ሁኔታ ፣ የአየሩ ሁኔታ ፣ የትራፉኩ ሁኔታ

 የተሽከርካሪው ሁኔታ ማሇትም የተሇያዩ የተሽከርካሪው ክፍልች የቴክኒክ ችግሮች

 የእግረኞች የግንዛቤ እጥረት

 የሕግ አስፇፃሚ አካሊት ሕግን የማስፇፀም አቅም ማነስ

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 የትራፉክ አዯጋ ውጤቶች (ጉዲቶች)
 የአሇም ዓቀፍ ጤና ዴርጅት (WHO) ሪፖርት እንዯሚያመሇክተው በአሇም ዓቀፍ
ዯረጃ በመንገዴ ትራፉክ አዯጋ ከ1.2 ሚሉዮን ሰዎች በሊይ ይሞታለ ከ25 ሚሉዮን
ሰዎች በሊይ ዯግሞ ሇከፍተኛ ጉዲት ይዲረጋለ ብል ያምናሌ፡፡
 ከአጠቃሊይ የትራፉክ አዯጋዎች ከ90% በሊይ ዝቅተኛና መካከሇኛ ገቢ ባሊቸው ሀገሮች
የሚከሰት ሲሆን እነዚህ ሀገሮች በአሇም ከሚገኙት ተሽከርካሪዎች የ48% ዴርሻ ብቻ
አሊቸው፡፡
 ከዚህ ሁኔታ በመነሳት ዝቅተኛና መካከሇኛ ገቢ ያሊቸው ሀገሮች የመንገዴ ትራፉክ
አዯጋን በገዲይነታቸው ከሚታወቁት HIV. ፣ የወባና ቲቢ በሽታዎች እኩሌ ማየት
መቻሌ አሇባቸው ይሊሌ WHO. ከዚህ ጋር በማያያዝ የትራፉክ አዯጋ የሚያስከትሇው
ኢኮኖሚያዊ፣ ማህበራዊና ስነ ሌቦናዊ ቀውሶች ማየት ተገቢ ይሆናሌ፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 ኢኮኖሚያዊ ቀውስ

 የመንገዴ ትራፉክ አዯጋ በኢኮኖሚው ሊይ እያዯረሰ ያሇው ኪሳራ ቀሊሌ አሇመሆኑ

በዘርፈ የተሇያዩ ጥናቶች በማዴረግ ሊይ ያለ ተመራማሪዎች ይገሌፃለ፡፡
ተመራማሪዎች እንዯሚለት የትራፉክ አዯጋ ሌክ እንዯ HIV AIDS በኢኮኖሚው
ውስጥ ተሳታፉ የሆኑትን አምራች ሀይልችን ሇሞትና ሇከፍተኛ ጉዲት በመዲረግ
ከፍተኛ የሆነ ኢኮኖሚያዊ ኪሳራ እያመጣ ነው፡፡
በመሆኑም ችግሩ ራሳቸውን የአዯጋው ተጠቂዎችን ጨምሮ ሀገርንና በአጠቃሊይ
ሕብረተሰቡን እየጎዲ ይገኛሌ፡፡
በተጨማሪም በአዯጋው ሇተጎደ ሰዎች የህክምና አገሌግልት ሇማቅረብ በራሱ
ከፍተኛ በጀት የሚጠይቅ በመሆኑ በመንግስት ሊይ ከፍተኛ ጫና የሚፇጥር ነው፡፡
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
 ስነ ሌቦናዊ ቀውስ
 ሇትራፉክ አዯጋ ሰሇባ የሆኑ ሰዎች ሇስነ ሌቦና ችግር የተጋሇጡ ይሆናለ፡፡
በላሊ አገሊሇፅ ከአዯጋው በኋሊ በተጎጂዎቹ ሊይ የስነ ሌቦና ችግር ምሌክቶች ይታያለ፡፡
የስነ ሌቦና ችግሩ ከፍተኛ ከሆነ ዯግሞ በእንግሉዝኛው አጠራር ፖስት ትራማውቲክ
ስትረስ ዱስኦርዯር (PTSD) ተብል ይጠራሌ፡፡
 ፖስት ትራውማቲክ ስትረስ ዱስኦርዯርዴ ማሇት አንዴ ሰው ሕይወቱን ችግር ውስጥ
ሉከት የሚችሌ ነገር (አዯጋ) ሉሆን ይችሊሌ፡፡
ላሊ አስጊ ነገር ካጋጠመው በኋሊ ሁኔታውን በጭንቅሊቱ ውስጥ በመቅረፅ በተዯጋጋሚ
ስሇ ሁኔታው በማሰብና በማሰሊሰሌ ከዚህ የተነሳ በፍርሀትና በውጥረት እንዱሁም
በጭንቀት ውስጥ መሆን ማሇት ነው፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

የቀጠሇ….
 በእንዯዚህ ዓይነት የስነ ሌቦና ችግር ውስጥ ያሇ ሰው መዯበኛ የሆኑትን የዕሇት
ከዕሇት ስራዎች ሇመስራት ይቸገራሌ
 ከሰዎች ጋር የሚያዯርጋቸው ማህበራዊ ግንኙነቶች ችግር ውስጥ ይገባለ
 ጥናቶች እንዯሚያሳዩት ዯግሞ የትራፉክ አዯጋ ፖስት ትራውማቲክ ስትረስ
ዱስኦርዯርዴ ሇተባሇው የስነ ሌቦና ችግር ዋነኛ መንስኤ መሆኑ የታወቀ ነው፡፡
 ከተጎጂዎቹ በተጨማሪ ላልች የተጎጂዎቹ የቅርብ ቤተሰብ የሚዯርስባቸው ስነ
ሌቦናዊ ችግር ቀሊሌ አይሆንም፡፡

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ

 ማህበራዊ ችግር
 የትራፉክ አዯጋ የስነ ሌቦና እና የኢኮኖሚ መቃወስ እንዯሚያስከትሇው ሁለ በተጎጂዎቹ ሊይ እና
በማህበረሰቡ ሊይ ማህበራዊ ችግሮችን ያስከትሊሌ
 ሇምሳላ አንዴ በትራፉክ አዯጋ ስነ ሌቦናዊና አካሊዊ ጉዲት የዯረሰበት ሰው በዚያው ሌክ ካሁን በፉት
ሲተገብራቸው የነበሩትን ማህበራዊ መስተጋብሮች ይጎዲለ
 በማህበረሰቡ ውስጥ የነበረው አስተዋፅኦና ከማህበረሰቡ ሉያገኛቸው የሚገቡ ጥቅማ ጥቅሞች ይቀንሳለ
 በላሊ በኩሌ ዯግሞ ሇተጎጂዎቹ የሚዯረገው የህክምና ወጪ እና በአዯጋው የሚወዴመው ንብረት
ኪሳራ ሕብረተሰቡን የሚጎዲ ነው
 በመሆኑም እነዚህ ኢኮኖሚያዊ፣ ማህበራዊና ስነ ሌቦናዊ ቀውሶች እንዲይከሰቱ ሁለም ባሇ ዴርሻ
አካሊት መረባረብ አሇባቸው፡፡
ከሁለም በሊይ አሁን እየተከሰተ ያሇው የመንገዴ ትራፉክ አዯጋ ከ83% በሊይ በአሽከርካሪዎች የባህሪ
ችግር ስሇሆነ አሽከርካሪዎች የባህሪ ሇውጥ ማምጣት አሇባቸው፡፡
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ
 +251-911-423-225

+251-911-423-225

arkdios@twitter.com
arkdios@instagram.com
arkdios@facebook.com
arkdios@gmail.com

arkdios@yahoo.com

ሴፍቲ አሽከርካሪዎች ማሰሌጠኛ ትምህርት ቤት አ.ማ