BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÁI NGUYÊN CHƯƠNG TRÌNH ETEP

TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN

BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG
(Bồi dưỡng đại trà)

MÔ ĐUN SỐ 8
PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG, GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI
ĐỂ THỰC HIỆN GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO
HỌC SINH TIỂU HỌC

Thái Nguyên, năm 2021

 NHÓM BIÊN SOẠN TÀI LIỆU VÀ CỘNG TÁC VIÊN

TT THÀNH VIÊN NHIỆM VỤ

1 TS. Nguyễn Thị Ngọc, Trường ĐHSP - ĐHTN Trưởng nhóm
2 TS. Hà Thị Kim Linh, Trường ĐHSP - ĐHTN Thành viên chính
3 TS. Nguyễn Thị Thu Hằng, Trường ĐHSP - ĐHTN Thành viên
4 TS. Vũ Thị Thủy, Trường ĐHSP - ĐHTN Thành viên
5 Th.S Lê Hồng Sơn, Trường ĐHSP - ĐHTN Thành viên
6 Th.S Nguyễn Ngọc Hiếu, Trường ĐHSP - ĐHTN Thành viên
7 Th.S Đặng Thị Phương Thảo, Trường ĐHSP - ĐHTN Thành viên
8 Th.S Đồng Thị Thanh, Trường ĐHSP - ĐHTN Thành viên
9 PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh, Đại học Sư phạm Hà Nội Thành viên
10 PGS.TS. Nguyễn Thị Hường, Trường Đại học Vinh Thành viên

i
 KÍ HIỆU VIẾT TẮT

CTGDPT Chương trình giáo dục phổ thông

CBQL Cán bộ quản lý
CNTT Công nghệ thông tin
GD Giáo dục
GĐ Gia đình
GV Giáo viên
HT Hiệu trưởng
HV Học viên
NT Nhà trường
XH Xã hội

ii
 MỤC LỤC

I. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ MÔ ĐUN............................................................1

II. YÊU CẦU CẦN ĐẠT CỦA MÔ ĐUN...................................................................1
III. NỘI DUNG CHÍNH CỦA MÔ ĐUN....................................................................2
IV. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG.............................................................2
V. TÀI LIỆU ĐỌC......................................................................................................16
1. Khái quát vai trò, lợi ích của sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội
trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học; Trách nhiệm của
giáo viên........................................................................................................................18
1.1. Những vấn đề cơ bản về giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
trong bối cảnh thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018..........................18
1.1.1. Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học................................................................18
1.1.2. Khái niệm, mục tiêu của giáo dục giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
.......................................................................................................................................21
1.1.3. Nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học. .22
1.1.3.1. Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học...........................................22
1.1.3.2. Phương pháp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học......................26
1.1.3.3. Hình thức giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học............................31
1.1.4. Đặc điểm của giáo dục giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học..........33
1.2. Nguyên tắc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học.............................................................................36
1.2.1. Đảm bảo tính mục đích.......................................................................................36
1.2.2. Đảm bảo tính pháp chế trong hoạt động phối hợp..............................................37
1.2.3. Đảm bảo tính dân chủ.........................................................................................37
1.2.4. Đảm bảo nguyên tắc xã hội hóa giáo dục............................................................38
1.2.5. Đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn vùng miền.........................................38
1.3. Vai trò và lợi ích của sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học..............................................................40
1.4. Trách nhiệm của giáo viên trong phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.........................................................45
1.4.1. Tư vấn và hỗ trợ cán bộ quản lí nhà trường xây dựng kế hoạch phối hợp giáo
dục đạo đức, lối sống từ đầu năm học...........................................................................45

iii
1.4.2. Nghiên cứu kĩ chương trình giáo dục tiểu học để xác định nội dung, phương
pháp, hình thức tổ chức để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh............................46
1.4.3. Tuyên truyền, làm cầu nối giữa phụ huynh học sinh và nhà trường...................46
1.4.4. Huy động gia đình và các tổ chức xã hội tham gia công tác xã hội hoá, cùng nhà
trường tổ chức các hoạt động trải nghiệm liên quan đến giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh tiểu học............................................................................................................47
2. Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện các chủ đề
giáo dục đạo đức, lối sống...........................................................................................48
2.1. Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học.............................................................................48
2.1.1. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục ý thức, thái độ và hành
vi đối với bản thân cho học sinh tiểu học......................................................................49
2.1.2. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục ý thức, thái độ và hành
vi trong quan hệ đối với người khác cho học sinh tiểu học..........................................52
2.1.3. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục ý thức, thái độ, hành vi
đối với môi trường cho học sinh tiểu học......................................................................56
2.2. Căn cứ xác định các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống và nội dung phối hợp
giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong thực hiện chủ đề...................................58
2.2.1. Căn cứ xác định chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.......................58
2.2.1.1. Căn cứ chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học để xác định chủ đề
giáo dục đạo đức, lối sống.............................................................................................59
2.2.1.2. Căn cứ vào điều kiện thực tiễn của nhà trường, gia đình học sinh và địa
phương...........................................................................................................................66
2.2.2. Nội dung các chủ đề để phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
.......................................................................................................................................67
3. Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình để thực hiện
chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học.............................70
3.1. Kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình để giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh trong trường tiểu học..............................................................70
3.1.1. Căn cứ xây dựng kế hoạch hành động giữa giáo viên, gia đình để giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học...................................................................70
3.1.1.1 Căn cứ pháp lý...................................................................................................71

iv
3.1.1.2. Căn cứ thực tiễn giáo dục.................................................................................73
3.1.1.3. Căn cứ vào đặc thù của giáo dục tiểu học........................................................73
3.1.2. Xác định mục tiêu của kế hoạch phối hợp giữa GV, gia đình để giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh.............................................................................................74
3.1.3. Nội dung kế hoạch phối hợp...............................................................................75
3.1.3.1. Kế hoạch phối hợp giữa GV và gia đình trong xây dựng và tổ chức thực hiện
hoạt động dạy học để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh....................................75
3.1.3.2 Kế hoạch phối hợp giữa GV và gia đình trong xây dựng và tổ chức thực hiện
các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh......................................................79
3.2. Thiết lập kênh thông tin giữa giáo viên và gia đình về giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học..........................................................................................85
3.2.1. Nội dung các kênh thông tin trao đổi hai chiều giữa giáo viên và gia đình để giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh...............................................................................87
3.2.1.1 Định hướng chung về nội dung thông tin trao đổi 2 chiều................................87
3.2.1.2. Nội dung thông tin cụ thể.................................................................................89
3.2.2. Các hình thức trao đổi thông tin hai chiều giữa giáo viên và gia đình để giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh hiện nay.......................................................................99

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................112

VI. PHỤ LỤC............................................................................................................113
PHỤ LỤC 1................................................................................................................113
PHỤ LỤC 2................................................................................................................121
PHỤ LỤC 3................................................................................................................131

v
I. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ MÔ ĐUN
Mô đun 8 “Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học”, là một trong chín mô đun bồi dưỡng thực
hiện triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học phát triển năng
lực nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu chuẩn nghề nghiệp giáo viên, đáp ứng yêu cầu về
năng lực phối hợp gia đình và nhà trường trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học.
Mô đun này được biên soạn dành cho giáo viên Tiểu học để trở thành lực lượng
cốt cán triển khai các hoạt động bồi dưỡng, tập huấn tiếp theo triển khai Chương trình
Giáo dục phổ thông 2018.
Mô đun này gồm các nội dung cơ bản, quan trọng trong định hướng nhận thức
và hoạt động của giáo viên: 1) Vai trò, lợi ích của phối hợp giữa nhà trường, gia đình
và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh Tiểu học; 2) Nội dung phối hợp
giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
Tiểu học; 3) Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình để
thực hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học.
Mô đun được biên soạn theo phương pháp dạy học kết hợp (blended learning),
trong đó có 3 ngày tập huấn theo phương thức giáp mặt (face to face) với tiếp cận
tương tác, chú trọng hoạt động, trải nghiệm và định hướng sản phẩm của người học.
Ngoài ra tài liệu còn được sử dụng cho học viên tự học trên mạng LMS trước khi
tham gia tập huấn trực tiếp.
Tài liệu mô đun được biên soạn dành cho hai đối tượng sử dụng là người hướng
dẫn (facilitator) và người tham gia bồi dưỡng (participant).
II. YÊU CẦU CẦN ĐẠT CỦA MÔ ĐUN
Xác định được vai trò, lợi ích của sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học; Trách nhiệm của
giáo viên.
Xây dựng được kế hoạch phối hợp để thực hiện được các chủ đề giáo dục gắn
với gia đình, cộng đồng để tăng cường sự hiểu biết và sử dụng giá trị lịch sử, văn hóa,
ngôn ngữ của chủ đề cho học sinh.

6
 Thiết lập được kênh thông tin giữa giáo viên và gia đình để giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh tiểu học
III. NỘI DUNG CHÍNH CỦA MÔ ĐUN
Nội dung 1. Khái quát vai trò, lợi ích của sự phối hợp giữa gia đình, nhà
trường và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học;
Trách nhiệm của giáo viên.
Nội dung 2. Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực
hiện các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống.
Nội dung 3. Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia
đình để thực hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học.
IV. KỊCH BẢN BỒI DƯỠNG
Nội dung 1. Khái quát vai trò, lợi ích của sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường
và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học; Trách
nhiệm của giáo viên.
Yêu cầu cần đạt: Học viên cần đạt được các yêu cầu sau
- Phân tích được khái niệm, mục tiêu, nội dung, phương pháp và đặc điểm của giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học trong bối cảnh hiện nay.
- Phân tích được vai trò của các lực lượng trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
- - Phân tích được lợi ích của sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
- - Phân tích được trách nhiệm của giáo viên trong thực hiện phối hợp giữa nhà
trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
Hoạt động 1. Tìm hiểu những vấn đề chung về giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học; trách nhiệm của giáo viên về vấn đề này
a) Kết quả cần đạt:
+ Phân tích được khái niệm, mục tiêu, nội dung, phương pháp và đặc điểm của giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học trong bối cảnh hiện nay.
+ Phân tích được vai trò của các lực lượng trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
+ Phân tích được lợi ích của sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong

7
 giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
+ Phân tích được trách nhiệm của giáo viên trong thực hiện phối hợp giữa nhà
trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
b) Nhiệm vụ của học viên:
Nhiệm vụ 1. Nghiên cứu tài liệu text (Mục 1.3; 1.4 trong Nội dung 1).
Nhiệm vụ 2. Xem video.
Nhiệm vụ 3. Hoàn thành phiếu học tập 1,2
Nhiệm vụ 4: Hoàn thành bài tập và câu hỏi ôn tập cuối nội dung 1
c) Tài liệu, học liệu
1. Tài liệu mục 1.3; 1.4
2. Phiếu học tập số 1,2
3. Video phỏng vấn GV và chuyên gia về vai trò và lợi ích của việc phối hợp các lực
lượng trong GD đạo đức, lối sống.
d) Đánh giá:
- Đánh giá kết quả theo phiếu học tập số 1,2
- Hoàn thành bài tập và câu hỏi ôn tập cuối ND1

Nội dung 2. Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện
các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống
Yêu cầu cần đạt: Học viên cần đạt được các yêu cầu sau.
- Phân tích, đánh giá được căn cứ xác định chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống và nội
dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội và nội dung các chủ đề giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
- Xây dựng được các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống thể hiện sự phối hợp các lực
lượng giáo dục ở trường tiểu học.
Hoạt động 2. Tìm hiểu nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để
thực hiện các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống
a) Kết quả cần đạt: Học viên phân tích, đánh giá được căn cứ xác định chủ đề giáo
dục đạo đức, lối sống và nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội và nội
dung các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
b) Nhiệm vụ của học viên:

8
- Nhiệm vụ 1. Học viên nghiên cứu tài liệu nội dung 2.
- Nhiệm vụ 2. Hoàn thành Phiếu học tập số 3,4
- Nhiệm vụ 3. Hoàn thành câu hỏi, bài tập ôn tập cuối ND2
c) Tài liệu, học liệu
1. Tài liệu mục 2.1.
2. Phiếu học tập số 3,4
d) Đánh giá
- Đánh giá kết quả học tập theo Phiếu học tập số 3,4
- Hoàn thành bài tập và câu hỏi ôn tập cuối ND2
Hoạt động 3. Thực hành xác định chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống thể hiện sự
phối hợp các lực lượng giáo dục ở trường tiểu học
a) Kết quả cần đạt:
- Học viên xây dựng được các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống thể hiện sự phối hợp
các lực lượng giáo dục ở trường tiểu học.
b) Nhiệm vụ của học viên:
- Nhiệm vụ 1. Học viên thảo luận với đồng nghiêp dựa trên các căn cứ để xây dựng
chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống thể hiện sự phối hợp các lực lượng giáo dục trong
nhà trường.
- Nhiệm vụ 2: Tập thiết kế chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống của cá nhân
- Nhiệm vụ 3. Nhận xét, trao đổi với đồng nghiệp trong nhà trường để hoàn thành chủ
đề giáo dục đạo đức, lối sống đã thiết kế
c) Tài liệu, học liệu
1. Tài liệu text mục 2.2.
d) Đánh giá
- Đánh giá qua sản phẩm là bản thiết kế xây dựng chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống
của giáo viên.

Nội dung 3. Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình
để thực hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học
Yêu cầu cần đạt: Học viên cần đạt được các yêu cầu sau.
- Trình bày được các căn cứ để xây dựng kế hoạch phối hợp giữa gia đình, nhà

9
 trường và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học.
- Phân tích được những căn cứ khác xuất phát từ thực tiễn thực hiện công tác phối
hợp để giáo dục học sinh (nếu có).
- Phân tích được mục tiêu và cấu trúc của bản kế hoạch phối hợp giữa nhà trường,
gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
- Phân tích được nội dung cơ bản của kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình
và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
- Thiết kế được bản kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học (kế hoạch phối hợp trong dạy học và
trong thực hiện chủ đề giáo dục).
- - Phân tích được nội dung kênh thông tin và các hình thức trao đổi thông tin hai
chiều giữa giáo viên và gia đình trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
- Đề xuất được hình thức trao đổi thông tin thích hợp giữa giáo viên và gia đình học
sinh trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Hoạt động 4. Tìm hiểu căn cứ xây dựng, mục tiêu, nội dung cơ bản của kế hoạch
hành động giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh ở trường tiểu học
a) Kết quả cần đạt:
- Trình bày được các căn cứ để xây dựng kế hoạch phối hợp giữa gia đình, nhà
trường và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học.
- Phân tích được những căn cứ khác xuất phát từ thực tiễn thực hiện công tác phối
hợp để giáo dục học sinh (nếu có). Phân tích được mục tiêu và cấu trúc của bản kế
hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh tiểu học.
- Phân tích được nội dung cơ bản của kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình
và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
b) Nhiệm vụ của học viên:
Nhiệm vụ 1. Đọc và phân tích nội dung trong tài liệu text (Nội dung 3).
Nhiệm vụ 2. Thảo luận với đồng nghiệp để đánh giá kế hoạch minh hoạ trong tài
liệu
Nhiệm vụ 3. Tự đánh giá và so sánh với kế hoạch phối hợp các lực lượng mà bản

10
 thân đã làm trong thực tiễn giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
c) Tài liệu, học liệu
1. Tài liệu mục 3.1.
2. Phiếu học tập số 5,6.
d) Đánh giá
- Đánh giá qua phiếu học tập số 5,6
Hoạt động 5. Thực hành xây dựng kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình
và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
a) Kết quả cần đạt: Học viên thiết kế được bản kế hoạch phối hợp giữa nhà
trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học (kế
hoạch phối hợp trong dạy học và trong thực hiện chủ đề giáo dục).
b) Nhiệm vụ của học viên:
- Nhiệm vụ 1. Thực hành thiết kế kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình và
xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tại một trường tiểu học cụ thể (kế
hoạch phối hợp trong dạy học và trong thực hiện chủ đề giáo dục).
- Nhiệm vụ 2. Trao đổi với đồng nghiệp về bản kế hoạch thiết kế mà GV đã xây
dựng.
- Nhiệm vụ 3. Tham gia góp ý kiến cho kế hoạch của các GV khác
c) Tài liệu, học liệu
1. Tài liệu mục 3.1.
d) Đánh giá
- Đánh giá bản thiết kế kế hoạch phối hợp thực hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học của GV
Hoạt động 6. Tìm hiểu nội dung kênh thông tin và các hình thức trao đổi thông
tin hai chiều giữa giáo viên và gia đình trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học
a) Kết quả cần đạt:
- - Học viên phân tích được nội dung kênh thông tin và các hình thức trao đổi thông
tin hai chiều giữa giáo viên và gia đình trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh.
- Đề xuất được hình thức trao đổi thông tin thích hợp giữa giáo viên và gia đình học

11
sinh trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
b) Nhiệm vụ của học viên:
Nhiệm vụ 1. Đọc và phân tích nội dung trong tài liệu text (Nội dung 3).
Nhiệm vụ 2: Xem video phỏng vấn GV và PHHS về kênh thông tin
Nhiệm vụ 3: Thảo luận nhóm để xác định nội dung kênh thông tin và các hình thức
trao đổi thông tin 2 chiều theo phiếu học tập số 7
Nhiệm vụ 4: Đại diện các nhóm báo cáo; Đại diện các nhóm nhận xét về kết quả
báo cáo.
c) Tài liệu, học liệu
1. Tài liệu mục 3.2.
2. Video phỏng vấn GV và PHHS về kênh thông tin
3. Phiếu học tập số 7
d) Đánh giá
- Đánh giá kết quả học tập theo Phiếu học tập số 7

12
V. TÀI LIỆU ĐỌC
Nội dung chi tiết
1. Khái quát vai trò, lợi ích của sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội
trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học; Trách nhiệm
của giáo viên
1.1. Những vấn đề cơ bản về giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
trong bối cảnh hiện nay.
1.2. Nguyên tắc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh.
1.3. Vai trò và lơi ích của sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
1.4. Trách nhiệm của giáo viên trong phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
2. Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện các chủ
đề giáo dục đạo đức, lối sống
2.1. Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
2.2. Căn cứ xác định các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống và nội dung phối
hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong thực hiện chủ đề.
3. Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình để thực
hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học
3.1. Kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình để giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh trong trường tiểu học.
3.2. Thiết lập kênh thông tin giữa giáo viên và gia đình về giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học.
Đánh giá kết quả bồi dưỡng
 Hướng dẫn làm bài tập: Học viên phải hoàn thành các nhiệm vụ sau:
- Trả lời 30 câu hỏi trắc nghiệm ở mức đạt
- Hoàn thành bài tập và câu hỏi ôn tập sau mỗi phần nội dung
- Hoàn thành được bài tập cuối khoá

13
Nội dung 1
1. Khái quát vai trò, lợi ích của sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội
trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học; Trách nhiệm
của giáo viên
1.1. Những vấn đề cơ bản về giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
trong bối cảnh thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018
1.1.1. Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học
a) Đặc điểm về hoạt động nhận thức
Hầu hết học sinh tiểu học đều sớm hình thành nhu cầu và khả năng nhận thức
thế giới: mức độ, tính chất và phạm vi hoạt động nhận thức của các em được bộc lộ ở
những mặt sau.
+ Trong hoạt động học tập, vui chơi và lao động, các quá trình cảm giác về hiện
thực bên ngoài đã có sự phát triển khá nhanh. Những cảm giác thu được đã trở thành
“vật liệu” để xây dựng những tri thức mới. Tuy nhiên, ở độ tuổi này, năng lực cảm
giác của học sinh tiểu học chưa hoàn thiện.
+ Tri giác của học sinh tiểu học phát triển khá nhanh; đặc biệt là tri giác những
thuộc tính bề ngoài của sự vật và hiện tượng. Tri giác không chủ định chiếm ưu thế.
Ở giai đoạn đầu lứa tuổi, các em còn tri giác phiến diện, chưa đầy đủ, càng về cuối độ
tuổi, tri giác của các em ngày càng đầy đủ và trọn vẹn hơn, một số em bộc lộ khả
năng quan sát các sự vật, hiện tượng nhanh, chính xác và đầy đủ. Ở độ tuổi này các
em dễ thích nghi với tín hiệu I và phương pháp giảng dạy trực quan của thầy cô giáo.
Điều này đồng nghĩa với việc để tạo lập, rèn luyện các hành vi đạo đức và lối sống có

14
văn hoá cho học sinh GV và cha mẹ học sinh phải tạo ra được môi trường với các
tình huống cụ thể để các em tri giác và nhìn nhận được sự vật trong thực tiễn để ghi
nhớ và hình dung được rõ ràng hơn tình huống để vận dụng có hiệu quả.
+ Ở học sinh tiểu học, cả hai loại ghi nhớ đều phát triển. Sự phát triển chú ý của
học sinh tiểu học được thể hiện rõ rệt ở các loại chú ý, trong đó chú ý không chủ định
vẫn còn chiếm ưu thế, chú ý có chủ định đang phát triển. Ví dụ như học sinh không
thể tập trung ngồi im nghe giảng trong thời gian dài vì vậy giáo viên và cha mẹ học
sinh cần chú ý về yêu cầu lập thói quen, lối sống tốt cần phải dựa vào đặc điểm của
học sinh cho phù hợp.
+ Trí tưởng tượng của học sinh tiểu học phát triển hơn so với tuổi mẫu giáo, tuy
vậy, tưởng tượng của các em còn mang tính chất tản mạn, ít có tổ chức, phải gần đến
cuối độ tuổi thì tưởng tượng mới gần hiện thực hơn.
+ Tính chất của hoạt động học tập trong giai đoạn này đã thúc đẩy tư duy của
học sinh tiểu học phát triển nhanh chóng. Ở đầu độ tuổi, hình thức tư duy chủ yếu của
các em là tư duy trực quan, tư duy cụ thể, về cuối độ tuổi, tư duy của học sinh tiểu
học chuyển dần sang hình thức tư duy hình tượng và tư duy trừu tượng. Đặc điểm chủ
yếu trong sự phát triển tư duy của lứa tuổi này là tư duy mang màu sắc cảm xúc.
Trong học tập, bước đầu các em đã vận dụng được các thao tác tư duy để hình thành
khái niệm, ở một số em, khả năng trừu tượng hoá và khái quát hoá đạt đến mức độ
sâu sắc và đúng đắn. Các em có thể giải quyết được những tình huống hoặc những bài
toán tư duy khá phức tạp. Tuy nhiên, vẫn còn những em chưa thể tự mình suy nghĩ
logic mà phải dựa vào người lớn.
Nhìn chung, hoạt động nhận thức của học sinh tiểu học đang được hình thành và
phát triển về các mặt, bước đầu các em được khám phá, tìm kiếm và lĩnh hội các tri
thức khoa học. Bởi thế, người lớn cần phải có những biện pháp tích cực, hiệu quả để
giúp các em hình thành, phát triển trí tuệ và nhân cách.
b) Đặc điểm về nhân cách của học sinh tiểu học
Đời sống tình cảm của học sinh tiểu học: Ở độ tuổi này, đời sống tình cảm đã
trở thành vấn đề cơ bản và nổi bật nhất trong bộ mặt tâm lý của các em, tình cảm là
nhân lõi quan trọng trong đời sống tâm lý và nhân cách của học sinh tiểu học. Đặc
điểm bao trùm trong đời sống tình cảm của học sinh tiểu học là rất giàu cảm xúc và

15
sống bằng cảm xúc, các em rất dễ xúc động trước các tác động của thế giới, các em
thường thể hiện cường độ cảm xúc mạnh mẽ, khóc cười rất hồn nhiên, khả năng tự
kiềm chế của học sinh tiểu học còn yếu. Đây là tuổi dễ cười, dễ khóc: “Ròn cười, tươi
khóc”. Càng về cuối độ tuổi thì khả năng tự kiềm chế của các em càng cao hơn. Tình
cảm của các em có nội dung phong phú, đa dạng và ngày càng ổn định hơn.
Nhìn chung, tình cảm của học sinh tiểu học nhiều khi còn biểu hiện mức độ
chưa bền vững, các em hay thay đổi tâm trạng, dễ xúc động, các mức độ và các loại
xúc cảm biểu hiện nhanh, dễ thay đổi, dễ vui mừng hoặc dễ lo sợ, sự nảy sinh xúc
cảm và tình cảm của học sinh tiểu học thường gắn với những tình huống cụ thể trong
hoạt động của các em. Ở độ tuổi này, các loại tình cảm cao cấp đang được hình thành
và phát triển, đặc biệt là tình cảm đạo đức và tình cảm trí tuệ.
Học sinh tiểu học rất thích đọc truyện, đặc biệt là những truyện khoa học, văn
nghệ có tính chất ly kỳ, các em hay tò mò tìm hiểu sự vật hiện tượng xung quanh và
những mối quan hệ quanh mình để nhận thức thế giới. Tình cảm thẩm mĩ cũng phát
triển nhanh chóng, các em yêu mến cái đẹp trong thiên nhiên, ở con người, yêu thế
giới cỏ cây động vật, các em thích nhạc hoạ, ca hát. Tình cảm đạo đức của học sinh
tiểu học đang hình thành và phát triển, học sinh biết kính trọng ông bà, bố mẹ, thầy
cô giáo. Ở độ tuổi này, uy tín của thầy cô có ảnh hưởng lớn đối với các em.
Tình bạn của các em đang hình thành và phát triển mạnh, tuy nhiên tình bạn của học
sinh tiểu học còn mang tính cảm tính, mức độ tình cảm chưa bền vững, các em rất dễ
thân nhau cũng như rất dễ giận nhau. Một số tình cảm rộng lớn khác như tình yêu tổ
quốc, yêu lao động, tinh thần tự hào dân tộc, tình cảm quốc tế, lòng căm thù giặc sâu
sắc… ngày càng được hình thành và phát triển ở học sinh tiểu học. Ví dụ như học
sinh không thể tập trung ngồi im nghe giảng trong thời gian dài vì vậy giáo viên và
cha mẹ học sinh cần chú ý về yêu cầu lập thói quen, lối sống tốt cần phải dựa vào đặc
điểm của học sinh cho phù hợp.
Đặc điểm về ý chí và tính cách của học sinh tiểu học: Những phẩm chất ý chí
của học sinh tiểu học đang hình thành và phát triển nhưng chưa ổn định. Ở học sinh
tiểu học, đặc điểm nổi bật nhất của ý chí là tính độc lập phát triển chưa cao; các em
thường phải dựa vào ý kiến của người lớn trong gia đình và thầy cô giáo. Ở học sinh
tiểu học năng lực tự chủ đã được hình thành nhưng còn yếu, tính tự phát còn bộc lộ

16
rõ, các em hay dao động giữa cái đúng và cái sai nên dễ vi phạm kỷ luật, ở một số em
còn biểu hiện tính thất thường và bướng bỉnh. Do đó, ở nhà trường, cần tổ chức các
hoạt động để rèn luyện ý chí cho các em; người lớn cần giáo dục cho các em tính độc
lập, tự chủ, tinh thần dũng cảm và ý chí quyết tâm cao trong mọi công việc cho các
em.
Về tính cách, học sinh tiểu học rất hiếu động, hay bắt chước: Các em biết biểu
lộ thái độ đối với xã hội và người khác, ở nhiều em, tính thật thà và dũng cảm được
thể hiện rõ. Nhìn chung, tính cách của học sinh tiểu học đang được hình thành trong
mọi hoạt động: học tập, lao động, vui chơi và cả những hoạt động xã hội khác, tính
cách của các em chưa ổn định, một số em còn hay gây gổ, khó bảo.
Đặc điểm về hứng thú và ước mơ của học sinh tiểu học: Hứng thú và ước mơ
của học sinh tiểu học đang phát triển, do tưởng tượng phát triển nên các em hứng thú
với nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, hứng thú của các em ít bền vững, dễ thay đổi, về cuối
độ tuổi, hứng thú học tập dần thay thế cho hứng thú vui chơi của các em. Học sinh
tiểu học hứng thú đồng đều với mọi môn học; các em rất thích đọc sách, lao động,
xem phim, nghe kể chuyện cổ tích và chơi thể thao. Học sinh tiểu học có nhiều mơ
ước, tuy nhiên mơ ước của các em còn xa rời thực tế.
1.1.2. Khái niệm, mục tiêu của giáo dục giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
tiểu học
Để thực hiện mục tiêu của chương trình giáo dục tiểu học 2018, nhà trường tiểu
học phải triển khai đồng thời các nhiệm vụ giáo dục: Giáo dục trí tuệ, giáo dục đạo
đức, lối sống, giáo dục lao động, giáo dục thẩm mỹ, thể chất… Trong đó giáo dục đạo
đức, lối sống giữ vị trí vai trò quan trọng có tác dụng làm nền tảng để tiến hành các
nhiệm vụ giáo dục khác. Bởi phương châm giáo dục là lấy đức làm gốc để phát triển
năng lực và tài năng cho con người, học sinh chỉ có thể phát triển toàn diện dựa trên
một nền tảng đạo đức tốt.
Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học là quá trình tác động có mục
đích, có kế hoạch của nhà trường, giáo viên nhằm hình thành ở học sinh ý thức, thái
độ, hành vi đạo đức, lối sống phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội và quy định của
pháp luật; trên cơ sở đó hình thành, phát triển ở học sinh các phẩm chất đạo đức chủ
yếu, năng lực chung và năng lực cốt lõi, đáp ứng nhu cầu phát triển cá nhân và thực

17
hiện quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của trẻ em trong các mối quan hệ.
Giáo dục lối sống là một trong những nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh ở
trường tiểu học nhằm hình thành lối sống tiết kiệm, có trách nhiệm với bản thân, công
việc và trách nhiệm với người khác, biết chia sẻ, hợp tác được thể hiện ra bên ngoài
bằng các hành vi chuẩn mực, có văn hóa.
Mục tiêu của giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học là hướng tới hình
thành ở học sinh những kiến thức về các chuẩn mực đạo đức, lối sống đã được xã hội
thừa nhận và cần tuân theo, hình thành quan điểm, tình cảm và niềm tin về việc thực
hiện các chuẩn mực từ đó rèn luyện các hành vi đạo đức và lối sống phù hợp với
chuẩn mực xã hội. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, mục tiêu giáo dục đạo
đức, lối sống gắn liền với các phẩm chất, năng lực chung và năng lực cốt lõi mà
chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã xác định đó là hình thành ở học sinh tiểu
học:
Năm phẩm chất cơ bản: Yêu nước, nhân ái, trung thực, chăm chỉ; trách nhiệm.
Năng lực chung: Năng lực tự chủ và tự học; Năng lực giao tiếp và hợp tác;
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo;
Các năng lực đặc thù: Năng lực ngôn ngữ; Năng lực tính toán; Năng lực khoa
học; Năng lực công nghệ; Năng lực tin học; Năng lực thẩm mỹ; Năng lực thể chất
1.1.3. Nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học
1.1.3.1. Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học
Để thực hiện mục tiêu hình thành các phẩm chất, năng lực chung và năng lực
đặc thù của người công dân trong tương lai cho học sinh tiểu học theo chương trình
giáo dục phổ thông 2018, giáo viên và nhà trường tiểu học phải thực hiện tốt 3 nội
dung giáo dục đạo đức, lối sống sau đây:
Hình 1.1: Nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho HS tiểu học

18
 Giáo dục học sinh nhận thức được các chuẩn mực đạo đức, lối sống cần
hình thành, giúp các em hiểu ý nghĩa của việc thực hiện các chuẩn mực
1 đó đối với cá nhân, gia đình và xã hội

Giáo dục học sinh có quan điểm, thái độ tích cực trước các chuẩn mực
đạo đức, lối sống cần tập luyện, rèn luyện, có quan điểm rõ ràng trước
2 những hành vi tiêu cực đi ngược lại các chuẩn mực đạo đức, lối sống

Tổ chức tập luyện, rèn luyện các hành vi, thói quen đạo đức, lối sống cho
học sinh nhằm thực hiện tốt các mối quan hệ của học sinh
3

Nội dung 1: Giáo dục học sinh nhận thức được các chuẩn mực đạo đức, lối sống
cần hình thành, giúp các em hiểu ý nghĩa của việc thực hiện các chuẩn mực đó đối
với cá nhân, gia đình và xã hội, đồng thời giúp học sinh nhận diện được các quy tắc
hành vi cần tiến hành để thực hiện các chuẩn mực đạo đức, lối sống ở học sinh. Cụ
thể là giúp học sinh nhận thức được:
(i) Thế nào là yêu nước; Thế nào là nhân ái? Thế nào là trung thực? Thế nào là
chăm chỉ, trách nhiệm? Thế nào là lối sống văn minh, văn hóa?
(ii) Một con người có lòng yêu nước, nhân ái, trung thực, chăm chỉ, trách
nhiệm, có lối sống văn minh, văn hóa có ý nghĩa như thế nào đối với bản thân, gia
đình, nhà trường, cộng đồng và đất nước?
(iii) Đối với học sinh tiểu học cần học tập, rèn luyện và làm gì để thể hiện lòng yêu
nước, nhân ái, trung thực, chăm chỉ, trách nhiệm, thể hiện lối sống văn minh, văn hóa?
Nội dung 2: Giáo dục học sinh có quan điểm, thái độ tích cực trước các chuẩn
mực đạo đức, lối sống cần tập luyện, rèn luyện, có quan điểm rõ ràng trước những
hành vi tiêu cực đi ngược lại các chuẩn mực đạo đức, lối sống biết phân biệt cái thiện
cái ác, cái chăm, cái lười; tốt với xấu…, tích cực đấu tranh phê phán các hành vi
không chuẩn mực, không phù hợp với lối sống văn minh.
Nội dung 3: Tổ chức tập luyện, rèn luyện các hành vi, thói quen đạo đức, lối
sống cho học sinh nhằm thực hiện tốt các mối quan hệ của học sinh với chính mình;
học sinh với thầy cô, bạn bè và nhà trường; quan hệ giữa học sinh với cha mẹ và
những người xung quanh; quan hệ giữa học sinh với môi trường tự nhiên và cộng

19
đồng… Để hướng tới một kết quả tốt đẹp nhất đó là hình thành được ở học sinh các
phẩm chất yêu nước, trung thực, chăm chỉ; trách nhiệm; tự trọng và các năng lực
chung, năng lực cốt lõi.
Bảng 1.1. Ví dụ về nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu
học
Chủ đề giáo
Nội dung giáo dục
dục đạo đức,
Hình thức
lối sống cho
thực hiện
học sinh tiểu ND1 ND2 ND3
học
Em là một Giúp HS hiểu Giúp HS có thái Giúp HS rèn Dạy học môn
học sinh được các khái độ và niềm tin tính chăm Đạo đức
chăm chỉ niệm: vào các vấn đề: chỉ: HĐ trải
Chăm chỉ là gì? Chăm chỉ là 1 Chăm học nghiệm mạch
Biểu hiện của phẩm chất tốt bài, làm bài nội dung:
sự chăm chỉ là Nếu chăm chỉ Chăm làm hoạt động
gì? được người việc nhà vừa hướng vào
Tại sao phải rèn khác thừa nhận sức bản thân (ví
luyện tính chăm Phê phán thói Chăm chỉ rèn dụ hoạt động
chỉ? lười biếng luyện sức lao động
khoẻ của bản trong nhà
thân trường
….)
Không gian Giúp HS hiểu Giúp HS có thái Giúp HS rèn Hoạt động
sống sạch đẹp được các khái độ và niềm tin luyện thói trải nghiệm
niệm: và các vấn đề: quen: mạch ND:
Thế nào là Lối sống giữ vệ Sắp xếp góc hướng vào
không gian sống sinh sạch sẽ và học tập gọn bản thân,
sạch đẹp? ngăn nắp là cần gàng hướng đến tự
Ý nghĩa của thiết đối với Lau dọn về nhiên (VD
không gian sống cuộc sống sinh nhà ở, trải nghiệm
sách, đẹp Phê phán lối trường lớp hoạt động lao
sống lôi thôi, Giữ gìn về động dọn dẹp
mất vệ sinh, sinh vệ sinh nhà ở,
môi

20
Chủ đề giáo
Nội dung giáo dục Hình thức
dục đạo đức,
thực hiện
lối sống cho ND1 ND2 ND3
học sinh tiểu không dọn dẹp trường sống lớp học, nơi
gọn gàng, ngăn xung quanh công
nắp… cộng… )
Lan toả yêu Giúp HS hiểu Giúp HS có thái Giúp học sinh Dạy học môn
thương được các khái độ và niềm tin hình thành Đạo đức
niệm: về các vấn đề: hành vi: Hoạt động
Yêu thương và Biết trân trọng Quân tâm, trải nghiệm
sẻ chia là gì? tình cảm, yêu giúp đỡ người mạch ND
Tại sao phải sẻ thương, quan xung quanh hướng đến
chia với người tâm chia sẻ với trong hoàn XH (VD trải
khác? người khác cảnh khó nghiệm hoạt
Phê phán lối khăn, hoạn động tình
sống thờ ơ, vô nạn nguyện trao
cảm… quà cho HS
miền núi)
Giao tiếp với Giúp HS hiểu Giúp HS có thái Giúp HS hình Dạy học môn
người lớn được các khái độ và niềm tin thành lối sống Đạo đức
tuổi niệm: về các vấn đề: và
Những lưu ý khi Lễ phép với hành vi:
giao tiếp với người lớn tuổi Lễ phép khi
người lớn tuổi là phù hợp với chào hỏi
chuẩn mực người lớn
Phê phán cách tuổi
ăn nói vô lễ với Giúp đỡ
người lớn, xúc người lớn
phạm người lớn tuổi khi gặp
tuổi, không giúp khó khăn
đỡ người lớn
tuổi khi gặp khó
khăn
Bản chất của quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học là quá
trình tổ chức các loại hình hoạt động và giao lưu nhằm chuyển hóa một cách tự giác

21
yêu cầu về việc thực hiện các chuẩn mực đạo đức, lối sống thành nhu cầu thể hiện
hành vi và thói quen đạo đức, lối sống của học sinh phù hợp với chuẩn mực đạo đức,
lối sống trong mối quan hệ của học sinh với bản thân, người khác, cộng đồng và với
môi trường tự nhiên… Do đó giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học không
thể chỉ thực hiện thông qua lời nói mà phải giáo dục bằng chính trải nghiệm và các
mối quan hệ nhiều mặt của học sinh. Thông qua môi trường trải nghiệm học sinh có
cơ hội bày tỏ thái độ, quan điểm của mình trước các vấn đề của cuộc sống đồng thời
tập luyện, rèn luyện được các kỹ năng, hành vi, thói quen phù hợp với chuẩn mực đạo
đức và lối sống văn minh.
Muốn giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học đạt hiệu quả, nhà trường
và giáo viên cần tăng cường tổ chức các loại hình hoạt động và các mối quan hệ
nhiều mặt cho học sinh, tăng cường tổ chức các hoạt động giao tiếp cho học sinh với
những người xung quanh và những công việc mà học sinh phải hoàn thành, những
tình huống đòi hỏi học sinh phải xử lý dựa trên cơ sở vận dụng những kiến thức, kinh
nghiệm đã có đã được trang bị.
1.1.3.2. Phương pháp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
Có nhiều cách phân loại phương pháp giáo dục thành các nhóm phương pháp
khác nhau, tài liệu này phân chia các các phương pháp giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh tiểu học thành 3 nhóm phương pháp giáo dục:
Hình 1.2: Phương pháp giáo dục đạo đức, lối sống cho HS tiểu học

22
 i) Nhóm phương pháp giáo dục hình thành ý thức cá nhân về các chuẩn mực đạo
đức, lối sống cho học sinh:
Hình thành ý thức cá nhân về các chuẩn mực đạo đức, lối sống là một quá trình
phức tạp lâu dài. Nó được bắt đầu từ việc học sinh học các quy tắc hành vi, các chuẩn
mực đạo đức, lối sống... Đến hình thành một hệ thống các quan điểm và niềm tin về
các chuẩn mực đó. Ý thức cá nhân về các chuẩn mực đạo đức, lối sống là một thể
thống nhất giữa tri thức hiểu biết của cá nhân về các chuẩn mực đạo đức, lối sống với
niềm tin cá nhân về việc thực hiện các chuẩn mực đó.
Chức năng của nhóm phương pháp hình thành ý thức cá nhân về các chuẩn mực
đạo đức gồm các chức năng sau đây: Đưa lý luận vào ý thức của học sinh (lý luận đạo
đức, lối sống, pháp luật, thẩm mỹ...). Khái quát những kinh nghiệm, những hành vi,
sự ứng xử của bản thân học sinh.
Nhiệm vụ chủ yếu của nhóm phương pháp hình thành ý thức cá nhân là phải
làm cho học sinh biết tự mình phân tích và tổng kết những kinh nghiệm ứng xử của
bản thân, cũng như của những người xung quanh, biết tự ý thức, tự đánh giá, biết bảo
vệ những quan điểm, niềm tin, nguyên tắc mà mình đã từng xây dựng. Nhóm phương
pháp này còn có chức năng cụ thể hoá những chuẩn mực và khái nhiệm đạo đức để
học sinh có thể tiếp thu được, tạo hứng thú để học sinh tham gia tập luyện, thể
nghiệm hành vi và thói quen đạo đức, lối sống. Nhóm phương pháp này gồm các

23
phương pháp: Phương pháp đàm thoại; Phương pháp giảng giải; Phương pháp kể
chuyện; Phương pháp nêu gương.
Đàm thoại là phương pháp trò truyện giữa giáo viên với học sinh về các chủ đề
có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức nhằm giúp học sinh lĩnh hội tri thức về các
chuẩn mực đạo đức lòng yêu nước, lòng nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm
bằng hệ thống câu hỏi chuẩn bị trước. Nhà trường có thể tổ chức cho giáo viên đàm
thoại trực tiếp với học sinh hoặc mời chuyên gia giỏi từ ngoài trường tham gia đàm
thoại với học sinh Theo chủ đề. Ví dụ: Giáo viên tổ chức đàm thoại với học sinh về
chủ đề “Lòng nhân ái” thông qua buổi hoạt động giáo dục sau tiết 7, trong quá trình
sinh hoạt giáo viên có thể nêu lên hàng loại các câu hỏi và tổ chức trò truyện cùng
học sinh để học sinh hiểu thế nào là lòng nhân ái và thể hiện lòng nhân ái như thế nào
trong các mối quan hệ, các câu hỏi giáo viên có thể nêu lên để trò chuyện cùng học
sinh là:
Thế nào là lòng nhân ái? Tầm quan trọng của lòng nhân ái? Những hành vi thể
hiện của lòng nhân ái?
Những hành vi sau đây hành vi nào thể hiện lòng nhân ái? Hành vi vào thể hiện
không có lòng nhân ái?
Chép bài giúp bạn khi bạn ốm phải nghỉ học; Giúp bạn chăm sóc em nhỏ nhà
khi bạn có hoàn cảnh khó khăn; Hỗ trợ bạn khi bạn không có đủ dụng cụ học tập; dắt
cụ già qua đường khi đường; ủng hộ đồng bào lũ lụt; tham gia chương trình chung tay
tết vì người nghèo ...Đố kỵ với bạn; phân biệt đối xử với bạn vì gia đình bạn nghèo
khó; Không cho bạn mượn đồ dùng học tập khi bạn thiếu đồ dùng do hoàn cảnh gia
đình quá khó khăn; thờ ơ trước những người cần được giúp đỡ…
Lưu ý giáo viên có thể sử dụng các kỹ thuật tích cực để kích thích học sinh tự
nêu câu hỏi để cùng nhau thảo luận trả lời.
Cuối cùng giáo viên phải đi đến kết luận: Lòng nhân ái là thể hiện tình yêu
thương con người, sự sẻ chia, sự cảm thông, độ lượng, yêu cái thiện, đấu tranh loại bỏ
cái ác, tôn trọng sự khác biệt cá nhân… trong quan hệ ứng xử giữa con người với con
người ở mọi mối quan hệ xã hội.
Phương pháp kể chyện là phương pháp giáo viên sử dụng lời nói, cử chỉ, điệu bộ,
nét mặt để thuật lại một cách sinh động một câu chuyện có ý nghĩa giáo dục đạo đức,

24
lối sống cho học sinh. Kể chuyện có vai trò vô cùng quan trọng nó góp phần hình thành
và phát triển những xúc cảm, tình cảm tích cực và niềm tin đúng đắn ở học sinh thông
qua nội dung kể chuyện giúp học sinh học tập những gương tốt, tránh những gương
phản diện, hình thành và phát triển ở học sinh năng lực nhận xét, năng lực phê phán,
năng lực đánh giá hành vi và thái độ của người khác và của chính bản thân mình.
Giảng giải là phương pháp giáo dục trong đó giáo viên dùng lời nói để giải
thích, chứng minh các chuẩn mực đạo đức, lối sống đã được quy định, nhằm giúp cho
học sinh hiểu và nắm được ý nghĩa, nội dung và quy tắc thực hiện các chuẩn mực đạo
đức, lối sống đó. Ví dụ giáo viên có thể giảng giải cho học sinh làm gì để thể hiện
lòng yêu nước? Lòng nhân ái được thể hiện như thế nào? Thế nào là tính trung thực,
chăm chỉ và trách nhiệm trong học tập, trong lao động, trong quan hệ ứng xử với
những người xung quanh và với chính bản thân mình? Giảng giải có vai trò rất quan
trọng nhằm giúp học sinh có cơ hội lĩnh hội một cách tự giác các chuẩn mực đạo đức,
lối sống trên cơ sở đó hình thành tình cảm và niềm tin đối với các chuẩn mực đó.
Nêu gương là phương pháp giáo viên dùng những tấm gương sáng của cá nhân
hoặc tập thể để kích thích học sinh học tập và làm theo. Bên cạnh đó giáo viên và cha
mẹ cũng có thể sử dụng những gương xấu - gương phản diện để giúp học sinh phân
tích, đánh giá và tránh những hành vi tương tự. Thực hiện nêu gương thầy, cô và cha
mẹ phải là gương tốt về học tập, lao động, thái độ, ứng xử văn hóa, chuẩn mực để học
sinh học tập làm theo.
ii) Nhóm phương pháp tổ chức hoạt động và hình thành kỹ năng hành vi
Bản chất của quá trình giáo dục là quá trình tổ chức cuộc sống, tổ chức hoạt
động và giao lưu cho học sinh, nhằm giúp các em chuyển hoá một cách tự giác những
yêu cầu về việc thực thiện các chuẩn mực đạo đức, lối sống thành nhu cầu thể hiện
hành vi và thói quen của học sinh.
Thông qua việc tổ chức hoạt động giúp học sinh hình thành ý thức cá nhân về
các chuẩn mực đạo đức, lối sống hình thành tình cảm niềm tin tích cực đối với các
chuẩn mực, đặc biệt là hình thành hành vi và thói quen phù hợp với các chuẩn mực
đó. Thông qua việc tổ chức hoạt động và giao lưu, giúp học sinh chuyển hoá ý thức,
niềm tin thành hành vi và thói quen phù hợp với các chuẩn mực đạo đức, lối sống.
Nhóm phương pháp này gồm các phương pháp sau: Phương pháp giao việc;

25
Phương pháp luyện tập; Phương pháp rèn luyện; Phương pháp đóng vai; Phương
pháp dự án giáo dục.
Phương pháp giao việc là phương pháp lôi cuốn học sinh vào hoạt động đa dạng
phong phú với những công việc nhất định có ý nghĩa giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh, giúp học sinh ý thức được ý nghĩa xã hội và ý nghĩa cá nhân của những
công việc được giao từ đó các em có thái độ tích cực đối với những công việc đó.
Đồng thời thông qua việc hoàn thành nhiệm vụ được giao học sinh tập luyện, rèn
luyện để hình thành thái độ, hành vi, thói quen đạo đức, lối sống. Ở trường giáo viên
giao nhiệm vụ học tập cho học sinh, giao nhiệm vụ vệ sinh trường lớp; giao nhiệm vụ
giữ gìn cảnh quan lớp học, nhà trường… Tại gia đình cha mẹ giao nhiệm vụ tự học,
tự phục vụ bản thân, vệ sinh nhà cửa, nấu cơm, chăm sóc cây cảnh…
Phương pháp tập luyện là phương pháp tổ chức cho học sinh thực hiện một cách
đều đặn và có kế hoạch các hoạt động nhất định, nhằm biến những hành động đó
thành hành vi và thói quen ứng xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức, lối sống. Tập
luyện thói quen học đúng giờ, ngủ đúng giờ; không làm việc riêng, nói chuyện trong
giờ học; không ăn quà vặt trong lớp; nói lời cảm ơn khi nhận sự giúp đỡ của người
khác; nói lời xin lỗi khi làm phiền người khác; tự làm lấy việc của mình…
Phương pháp rèn luyện là phương pháp giáo viên tổ chức cho học sinh thể
nghiệm ý thức, tình cảm, niềm tin của mình về các chuẩn mực đạo đức, lối sống trong
các tình huống đa dạng của cuộc sống. Qua đó hình thành và củng cố được những
hành vi phù hợp với các chuẩn mực đạo đức, lối sống đã được quy định. Rèn luyện ý
chí vượt khó để hoàn thành nhiệm vụ học tập, nhiệm vụ thầy cô và cha mẹ đã giao.
Đóng vai là phương pháp tổ chức cho học sinh phối hợp với học sinh để thực
hành một số cách ứng xử nào đó trong một tình huống giả định, thông qua hoạt động
đóng vai giúp học sinh bày tỏ thái độ, quan điểm của mình và tập luyện, rèn kỹ năng
ứng xử phù hợp với chuẩn mực đạo đức, lối sống. Trong dạy học đạo đức, hoạt động
trải nghiệm, giáo viên tổ chức cho học sinh đóng vai để trải nghiệm thông qua tình
huống mô phỏng nhằm giáo dục phẩm chất đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học
sinh tiểu học.
Phương pháp thảo luận, làm việc nhóm là phương pháp giáo viên thiết kế các
chủ đề thảo luận hoặc hình thành các nhóm và giao nhiệm vụ cho từng nhóm và thu

26
hút học sinh tham gia, thông qua các hoạt động đó giáo dục các phẩm chất nhân cách
cho học sinh như nhân ái, chăm chỉ, trách nhiệm đồng thời giáo dục cho các em phát
triển năng lực giao tiếp, hợp tác, giải quyết vấn đề…
Phương pháp dự án giáo dục là phương pháp giáo viên thiết kế các dự án trải
nghiệm và thu hút học sinh tham gia, thông qua các dự án đó giúp học sinh có cơ hội
trải nghiệm tập luyện, rèn luyện các phẩm chất nhân cách và năng lực cá nhân: Nhà
trường và giáo viên có thể thiết kế các dự án xây dựng mô hình lớp học nông trại; dự
án chăm sóc di tích lịch sử và bảo vệ cảnh quan môi trường quê em…
iii) Nhóm phương pháp kích thích hoạt động và điều chỉnh hành vi ứng xử của
học sinh
Nhóm phương pháp này nhằm đánh giá hành vi của học sinh, đồng thời kích
thích, thúc đẩy, điều chỉnh hay kìm hãm hành vi ứng xử của học sinh, củng cố và phát
triển kết quả của hai nhóm phương pháp hình thành ý thức cá nhân và tổ chức hoạt
động hình thành kinh nghiệm ứng xử xã hội. Nhóm phương pháp này gồm phương
pháp thi đua, khen thưởng, trách phạt, giáo dục kỷ luật tích cực.
Phương pháp thi đua là phương pháp giáo viên sử dụng phong trào thi đua làm
phương thức kích thích khuynh hướng tự khẳng định ở mỗi học sinh, thúc đẩy các em
đua tài, gắng sức, hăng hái vươn lên hàng đầu, lôi cuốn người khác cùng tiến lên
giành được những thành tích cá nhân và tập thể cao nhất. Là phương pháp giáo viên
tạo ra “phong trào” thi đua trong học tập, trong rèn luyện đạo đức, tác phong để rèn
luyện nền nếp, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh.
Khen thưởng là phương pháp giáo viên biểu thị sự đánh giá tích cực đối với
hành vi ứng xử của học sinh. Thông qua phương pháp khen thưởng giúp học sinh tự
khẳng định hành vi tốt của mình, củng cố và phát triển được niềm tin về các chuẩn
mực xã hội có liên quan đến những hành vi tốt mà học sinh đã thực hiện. Trong dạy
học để kích thức động cơ, hứng thú học tập của học sinh, giáo viên thường xuyên
dùng phương pháp khen thưởng để khích lệ học sinh tích cực xây dựng bài, hoàn
thành nhiệm vụ học tập, tham gia hoạt động nhóm, tham gia hoạt động trải nghiệm.
Trong hoạt động giáo dục, giáo viên sử dụng phương pháp khen thưởng để kích thức
học sinh nói lời hay, làm việc tốt.
Phương pháp trách phạt là phương pháp giáo viên biểu thị sự không đồng tình,
sự phản đối, sự phê phán những hành vi sai trái của học sinh so với các chuẩn mực xã
hội đã định. Thông qua phương pháp trách phạt nhắc nhở những học sinh khác không

27
vi phạm các chuẩn mực xã hội, không rơi vào những hành vi sai trái như những học
sinh đã bị trách phạt.
Phương pháp “giáo dục kỷ luật tích cực” là phương pháp giáo viên vận dụng, sử
dụng nhóm phương pháp giáo dục phản ánh quan điểm giáo dục tích cực, mô hình
giáo dục học sinh trong và bằng hoạt động của học sinh, thông qua đó giáo viên giúp
học sinh thay đổi, điều chỉnh hành vi, hình thành, phát triển hành vi mới hoặc phòng
ngừa những hành vi tiêu cực có thể xảy ra. Tính mục đích của phương pháp “giáo dục
kỷ luật tích cực” trong trường học là: Thay đổi hành vi và thói quen chưa tốt đã hình
thành ở học sinh; Kích thích điều chỉnh hành vi đã hình thành ở học sinh nhằm đạt
chuẩn về hành vi theo yêu cầu giáo dục; Hình thành hành vi và thói quen mới theo
yêu cầu của nhà trường, gia đình và xã hội; Phòng ngừa những hành vi tiêu cực ở học
sinh và loại bỏ trừng phạt học sinh trong nhà trường.
1.1.3.3. Hình thức giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học có thể thực hiện thông qua các
hình thức như: tổ chức hoạt động dạy học, tổ chức hoạt động trải nghiệm; tổ chức
sinh hoạt tập thể, hoạt động xã hội và hoạt động tự giáo dục của học sinh, trong đó
hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh là hình thức quan trọng nhất, vì vậy
tất cả các hình thức tổ chức giáo dục của nhà trường, gia đình và cộng đồng đều phải
hướng tới hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh. Các hình thức GD bao
gồm:
Hình 1.3: Hình thức giáo dục đạo đức, lối sống cho HS tiểu học

28
 Thông qua
Thông qua
hoạt động
dạy học
trải nghiệm

Thông qua
Thông qua
HD tự GD,
sinh hoạt tập
tự RL của
thể
học sinh

Thông qua
HĐXH,
PTCĐ

Hình thức tổ chức giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua hoạt động dạy
học là hình thức thuận lợi nhất vì dạy học là con đường cơ bản, quan trọng nhất trong
nhà trường để giáo dục, phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Dạy học thực hiện ba
nhiệm vụ đó là hình thành tri thức, kỹ năng, kỹ xảo cho học sinh, phát triển năng lực
hoạt động trí tuệ và trí thông minh sáng tạo; giáo dục phẩm chất nhân cách cho học
sinh, cụ thể là giúp học sinh hình thành được 5 phẩm chất chủ yếu đó là yêu nước,
nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. Dạy học là hoạt động chủ yếu, chiếm
nhiều thời gian nhất trong nhà trường, là con đường thuận lợi nhất có thể làm thay đổi
nhận thức, thái độ và hành vi đạo đức, lối sống cho học sinh.
Hoạt động trải nghiệm là hình thức tổ chức giáo dục thuận lợi giúp học sinh tiểu
học chuyển hóa nhận thức thành thái độ và hành vi ứng xử phù hợp với các chuẩn
mực đạo đức, lối sống trong quan hệ của học sinh với bản thân, công việc, với gia
đình, cộng đồng, thầy cô và những người xung quanh. Thông qua hoạt động trải
nghiệm giúp học sinh tập luyện, rèn luyện các kỹ năng hành vi thể hiện các phẩm
chất nhân cách của học sinh theo mục tiêu chương trình giáo dục 2018 đã xác định
bởi kỹ năng hành vi không hình thành qua lời nói mà nó chỉ được hình thành thông
qua hoạt động và bằng chính hoạt động của người học. Hình thức tổ chức hoạt động

29
lao động là hình thức tổ chức giáo dục giúp học sinh trải nghiệm, rèn luyện các phẩm
chất đạo đức, thông qua đó giáo dục tình yêu lao động, tính trách nhiệm, hợp tác, chia
sẻ với người khác, giáo dục đức tính chăm chỉ, cần cù, trung thực cho học sinh v.v.
Hoạt động xã hội là hình thức tổ chức hoạt động giúp học sinh trải nghiệm các
mối quan hệ xã hội các vấn đề xã hội cần giải quyết để tiến tới một xã hội tốt đẹp
trong mối quan hệ tương thân, tương ái, thông qua hoạt động xã hội học sinh được
rèn luyện các phẩm chất nhân cách tinh thần yêu nước, dân tộc, lòng nhân ái; tính
trách nhiệm, đức tính chăm chỉ v.v.
Sinh hoạt tập thể là hình thức tổ chức hoạt động giúp học sinh trải nghiệm tự
hoàn thiện bản thân, phát triển các phẩm chất cá nhân, năng lực giao tiếp, hợp tác,
hình thành các phẩm nhân cách: lòng nhân ái, tính tập thể, tính trung thực, tính trách
nhiệm và đức tính chăm chỉ v.v. Thông qua sinh hoạt tập thể học sinh hiểu rõ hơn về
trách nhiệm đối với bản thân và trách nhiệm đối với người khác, với quê hương, đất
nước, rèn luyện các năng lực và phẩm chất cần thiết của người công dân.
Hình thức tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh ở trường, ở gia đình và ngoài
cộng đồng là hình thức ảnh hưởng có tính chất quyết định kết quả của quá trình giáo
dục đạo đức, lối sống của nhà trường. Do đó những tác động giáo dục của nhà trường,
thầy cô, tác động giáo dục của gia đình, tác động giáo dục của các lực lượng xã hội
phải đi đến hình thành được ở học sinh tính tự giác, tích cực, tự tập luyện, rèn luyện
phẩm chất đạo đức, lối sống ở học sinh. Giáo viên cần phát huy sự chủ động phối hợp
giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng dưới sự chỉ đạo của Hiệu trưởng để phát huy
tính tự giác, tích cực, chủ động của học sinh trong hoạt động tự giáo dục, tự rèn
luyện, tăng cường môi trường trải nghiệm để học sinh có cơ hội thể hiện tính tự giác,
tích cực tập luyện, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống theo các chuẩn mực
1.1.4. Đặc điểm của giáo dục giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
Quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh là một bộ phận của quá trình
giáo dục. Do đó quá trình này mang những đặc điểm chung của quá trình giáo dục và
có những đặc điểm đặc trưng của quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học có một số đặc điểm
được khái quát như sau:
Hình 1.4: Đặc điểm của quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho HS tiểu học

30
 G iáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh thống nhất với quá trình dạy học, hoạt động trải nghiệm và tự giáo dục,
tự rèn luyện của học sinh

G iáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học diễn ra với những tác động phức hợp từ nhiều phía

G iáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh m ang tính lâu dài

G iáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học m ang tính đồng tâm

G iáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học m ang tính cá biệt

G iáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh m ang tính hệ thống, tính kế tiếp, tính liên tục

(1) Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh thống nhất với quá trình dạy học,
hoạt động trải nghiệm và tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh
Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học không tồn tại độc lập mà nó luôn gắn
liền với quá trình dạy học các môn học văn hóa, gắn liền với hoạt động trải nghiệm,
sinh hoạt tập thể và hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh trong nhà trường
tiểu học. Vì vậy mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh được tích hợp trong mục tiêu, nội dung, phương pháp và
các hình thức tổ chức dạy học, hoạt động trải nghiệm, sinh hoạt tập thể, hoạt động xã
hội và đặc biệt là hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh…
Kết quả giáo dục đạo đức, lối sống chỉ đạt hiệu quả cao khi học sinh tự giác,
tích cực, tự giáo dục, tự rèn luyện. Vì vậy giáo viên và các lực lượng giáo dục tăng
cường phát huy tính tự giác, tích cực của học sinh trong hoạt động tự giáo dục, tự rèn
luyện đạo đức, lối sống trong các loại hình hoạt động.
(2) Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học diễn ra với những tác động
phức hợp từ nhiều phía
Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học chịu sự ảnh hưởng của nhiều
nhân tố đan xem nhau bao gồm cả tác động tự giác mang tính tích cực của giáo dục
nhà trường và tác động vừa mang tính tự giác, vừa mang tính tự phát từ phía gia đình
và xã hội. Vì vậy sự cần thiết phải phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã
hội nhằm phát huy những ảnh hưởng tích cực tới quá trình giáo dục đạo đức, lối sống

31
cho học sinh, ngăn chặn và vô hiệu hóa những ảnh hưởng tiêu cực tới học sinh để tạo
môi trường giáo dục thống nhất, đồng thuận an toàn và hạnh phúc cho học sinh được
phát triển. Tùy theo từng địa phương vùng miền, nhà trường, giáo viên cần phối hợp giữa
nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục những truyền thống tốt đẹp của đất nước, địa
phương nhưng đồng thời cũng giúp học sinh biết loại bỏ những phong tục, tập quán lạc
hậu đang tồn tại trong cộng đồng như tập tục mê tín dị đoan, tảo hôn v.v.
(3) Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh mang tính lâu dài
Khác với quá trình dạy học, giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh mang tính
lâu dài đòi hỏi phải có thời gian tập luyện, rèn luyện mới có kết quả. Một phẩm chất
nhân cách của học sinh không thể dạy trong một tiết học, một chủ đề giáo dục hay
trong một tuần, một tháng mà phải tập luyện, rèn luyện, củng cố thường xuyên trong
một thời gian dài mới. Điều này đòi hỏi GV phải tiến hành các tác động giáo dục
thường xuyên, liên tục ở mọi lúc, mọi nơi, vì vậy GV phải có sự phối hợp thống nhất
các lực lượng giáo dục của gia đình và xã hội để giáo dục học sinh.
(4) Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học mang tính đồng tâm
Cùng một nội dung giáo dục về đạo đức, lối sống được thực hiện ở nhiều cấp
học và nhiều khối lớp theo đường xoáy ốc với yêu cầu ngày càng nâng cao, ví dụ
cùng là giáo dục phẩm chất yêu nước nhưng đối với học sinh tiểu học đối với học
sinh lớp 1, lớp 2 là: Yêu cha mẹ, ông bà, người thân trong gia đình, yêu thầy cô, bạn
bè, yêu trường, yêu lớp; đối với học sinh lớp 4, lớp 5 thì phẩm chất đó được nâng cao
hơn ngoài những yêu cầu trên học sinh phải có lòng yêu quê hương, làng xóm, khu
phố; yêu các giá trị truyền thống văn hóa của địa phương, dân tộc, biết giữ gìn, bảo
vệ môi trường quê em…
(5) Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học mang tính cá biệt
Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học phụ thuộc vào ý thức tự giáo
dục, tự rèn luyện của học sinh, cá tính của mỗi học sinh. Mỗi học sinh có khả năng
nhận thức và cá tính khác nhau các em sẽ tiếp nhận những tác động giáo dục khác nhau
từ nhà trường, gia đình, và cộng đồng xã hội. Vì vậy GV trong nhà trường và cha mẹ
học sinh cần căn cứ vào đặc điểm tâm lý, cá tính của học sinh để lựa chọn cách tác
động giáo dục cho phù hợp và chấp nhận những kết quả giáo dục đa dạng đạt được ở
học sinh.

32
 (6) Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh mang tính hệ thống, tính kế tiếp,
tính liên tục
Tính hệ thống thể hiện đảm bảo một nội dung giáo dục được thực hiện trong các
hoạt động giáo dục khác nhau như hoạt động dạy học, hoạt động trải nghiệm, tự giáo
dục của học sinh nhưng đều hướng tới thực hiện mục tiêu hình thành phẩm chất đạo
đức, lối sống cho học sinh đó là các phẩm chất: yêu nước, nhân ái, trung thực, chăm
chỉ, trách nhiệm. Tính hệ thống còn thể hiện sự thống nhất giữa mục tiêu, nội dung,
hình thức tổ chức và phương pháp giáo dục trong từng hoạt động triển khai giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh và đặc biệt hơn là thống nhất giữa các lực lượng nhà
trường, gia đình và cộng đồng trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
v.v.
Tính kế tiếp đòi hỏi những kết quả giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở lớp
trước làm cơ sở nền tảng cho hoạt động giáo dục ở lớp sau và ngược lại những hoạt
động giáo dục ở lớp sau phải kế thừa và phát huy những thành quả đã triển khai giáo
dục học sinh ở lớp trước.
Tính liên tục của hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống đòi hỏi quá trình giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh phải được tiến hành thường xuyên, liên tục ở nhà
trường, gia đình và cộng đồng nhằm củng cố những phẩm chất đạo đức, lối sống đã
hình thành ở học sinh một cách bền vững.
1.2. Nguyên tắc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học
Để thực hiện phối hợp giữa nhà trường gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
Hình 1.5: Nguyên tắc phối hợp giữa nhà trường, Gia đình, Xã hội trong giáo
dục đạo đức, lối sống cho HS tiểu học

33
 Đảm bảo tính mục đích
1

Đảm bảo tính pháp chế

2

Đảm bảo tính dân chủ

3

Đảm bảo nguyên tắc xã hội hoá GD

4

Đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn vùng miền
5

1.2.1. Đảm bảo tính mục đích

Mục đích của hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội là nhằm
tạo ra môi trường giáo dục thống nhất, huy động tối đa nguồn lực để giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh nhằm thực hiện hiện có hiệu quả mục tiêu của chương trình giáo
dục 2018 đã đề ra vì vậy tất cả các hoạt động phối hợp đều phải lấy mục đích trên để
thực hiện và quán triệt trong nội dung, hình thức tổ chức thực hiện các hoạt động phối
hợp.
Giáo viên phải quán triệt mục đích trên đến cha mẹ học sinh và các lực lượng
giáo dục trong trường; các lực lượng giáo dục ngoài trường để mọi thành viên nhận
thức đúng về mục đích phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh. Đồng thời GV phải thể hiện được sự quán triệt mục
đích trên trong các nội dung và hình thức hoạt động giáo dục được thực hiện. Loại trừ
những hoạt động phối hợp phục vụ mưu lợi cá nhân hoặc sử dụng sai mục đích không
phục vụ mục đích giáo dục học sinh.
1.2.2. Đảm bảo tính pháp chế trong hoạt động phối hợp
Hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh cần tuân thủ những quy định của Luật giáo dục, Nghị định của
Chính phủ về trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục học sinh
và sự phối hợp giữa các lực lượng trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Ngoài ra hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh cần tuân thủ những quy định của Thông tư 55 về hoạt

34
động của Ban đại diện cha mẹ học sinh và sự phối hợp giữa Nhà trường với Ban đại
diện và cha mẹ học sinh để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh cần tuân thủ những quy định của Thông tư 28 về Điều lệ trường
tiểu học về mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh và trách nhiệm của từng lực lượng.
Hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh cần tuân thủ những quy định của Quy chế tổ chức hoạt động
của nhà trường và một số văn bản khác.
1.2.3. Đảm bảo tính dân chủ
Đảm bảo tính dân chủ trong hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh đòi hỏi CBQL và GV trong nhà
trường, Ban đại diện cha mẹ học; cha mẹ học sinh cùng các lực lượng xã hội cùng tôn
trọng quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm của mỗi bên tham gia trong hoạt động phối hợp
các lực lượng để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Khi tham gia hoạt động phối hợp giáo dục, nhà trường, cha mẹ học sinh và các
lực lượng xã hội cùng tôn trọng lợi ích của nhau nhưng hướng tới mục tiêu cao nhất
là sự phát triển toàn diện nhân cách của học sinh. Bởi sản phẩm cuối cùng cần đạt của
quá trình giáo dục là sự hình thành nên nhân cách của những công dân tương lai của
xã hội, của đất nước. Việc tham gia hoạt động phối hợp giáo dục vừa là quyền lợi vừa
là trách nhiệm của các lực lượng tham gia giáo dục học sinh.
1.2.4. Đảm bảo nguyên tắc xã hội hóa giáo dục
Xã hội hóa giáo dục là huy động toàn dân tham gia công tác giáo dục đồng thời
hướng tới xây dựng xã hội học tập, nghĩa là tất cả cá nhân và tập thể trong xã hội đều
làm giáo dục, giáo dục lẫn nhau và tất cả các thành viên đều được giáo dục.
Xã hội học tập đảm bảo được quyền lợi học tập của con người, đưa giáo dục trở
thành một phần của không thể thiếu của nhân quyền. Xã hội học tập hướng tới sự
phát triển của nhân cách, tôn trọng quyền tự do của con người và những quyền cơ bản
của con người, xã hội học tập giúp cho giáo dục trở thành trách nhiệm của tất cả mọi
người. UNESCO đã bày tỏ rõ quan điểm về giáo dục trong thế kỷ 21 đó là mọi người
đều được giáo dục và mọi người đều làm giáo dục.

35
 Xã hội hóa giáo dục nhằm mục đích đảm bảo quyền lợi, trách nhiệm của toàn xã
hội với tư tưởng chung là phát triển giáo dục.
Xã hội hóa giáo dục là một bước đột phá, bước tiến lớn trong ngành giáo dục,
nó giúp giáo dục giải quyết được tình trạng thiếu hụt tài chính từ ngân sách nhà nước
để đáp ứng nhu cầu giáo dục. Giảm bớt sự can thiệp của nhà nước đến việc giáo dục
nhưng lại giúp nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục của các nhà trường. Quán
triệt nguyên tắc trên trong hoạt động giáo dục đòi hỏi các lực lượng giáo dục trong
nhà trường, gia đình và xã hội cần nhận thức đúng quan điểm trên và tích cực tham
gia phát triển giáo dục nhà trường và xây dựng xã hội học tập.
1.2.5. Đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn vùng miền
Tùy theo điều kiện kinh tế, văn hóa vùng miền, địa phương, Hiệu trưởng nhà
trường và giáo viên xây dựng kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng
đồng tham gia giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh và phát triển nhà trường ở các
mức độ khác nhau phù hợp với điều kiện kinh tế địa phương và điều kiện của cha mẹ
học sinh.
Kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh phải phù hợp với trình độ dân trí, văn hóa vùng miền và văn hóa
địa phương nơi trường đóng nhằm giữ gìn phát huy các giá trị văn hóa địa phương và
huy động cộng đồng tích cực tham gia các hoạt động phối hợp để giáo dục học sinh.
Bảng 1.2. Ví dụ về nguyên tắc phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học
 Tình huống “Tại trường tiểu học nội trú của một tỉnh miền núi có hiện tượng học
sinh khi đến trường vẫn giữ thói quen sinh hoạt, ăn uống, vệ sinh cá nhân không
khoa học và không đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm. Nguyên nhân của hiện
tượng này do lối sống sinh hoạt của một bộ phân người dân vốn đã là thói quen
sinh hoạt lâu đời”.
 Đảm bảo các nguyên tắc phối hợp giáo dục lối sống văn minh, khoa học cho
học sinh trong tình huống:
Đảm bảo tính mục đích: GV huy động cha mẹ, tuyên truyền để cha mẹ học sinh
hiểu được tác hại của việc sinh hoạt không sạch sẽ, không đảm bảo vệ sinh từ đó
có sự đồng nhất với nhà trường về các tác động giáo dục lối sôngs sinh hoạt khoa

36
 học, đảm bảo vệ sinh, ăn thức ăn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm…
Đảm bảo tính dân chủ: GV và cha mẹ học sinh cùng thống nhất phương án phối
hợp giáo dục học sinh khi ở trường và khi ở nhà về các thói quen ăn uống, sinh
hoạt hợp khoa học, đảm bảo vệ sinh
Đảm bảo phù hợp với thực tiễn vùng miền: Do vấn đề xuất phát từ thực tế lối
sống sinh hoạt của một số gia đình thuộc một số tỉnh miền núi, nên GV phải phân
tích để cha mẹ học sinh hiểu những nguy hại của lối sống sinh hoạt không đảm
bảo vệ sinh và an toàn ảnh hưởng đến sự phát triển của con em; Hướng dẫn phụ
huynh cách thiết kế hoạt động sống, sinh hoạt của gia đình đảm bảo mức độ phù
hợp với điều kiện kinh tế của mỗi hộ gia đình.
 Biện pháp giải quyết tình huống cụ thể của GV đảm bảo các nguyên tắc trên:
- Đối với học sinh: Tổ chức các buổi sinh hoạt chia sẻ về tác hại của lối sống thiếu khoa
học và không đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm trong sinh hoạt, ăn uống cho học
sinh trong nhà trường
- In phiếu nội quy sinh hoạt và học tập dán trong phòng học, phòng ở nội trú
- Tổ chức các hoạt động thực hành, rèn luyện thói quen sinh hoạt ngăn nắp, vệ sinh sạch
sẽ có kiểm tra, giám sát.
- Đối với cha mẹ học sinh: In và phát tài liệu hướng dẫn cha mẹ học sinh thu dọn, bố trí
lại không gian sống đảm bảo điều kiện sinh hoạt, ăn uống an toàn và khoa học hơn so
với mức độ hiện tại.
- Báo cáo BGH nhà trường xây dựng kế hoạch phối hợp cùng Đoàn thanh niên, Hội phụ
nữ xuống hỗ trợ từng gia đình có học sinh của nhà trường đang theo học để tuyên
truyền và hướng dẫn cha mẹ học sinh bố trí không gian sống, sinh hoạt và học tập.
- Hướng dẫn phụ huynh đánh giá kết quả thực hiện lối sống sinh hoạt đảm bảo vệ sinh,
khoa học, an toàn khi học sinh ở nhà và phản hồi thông tin với GV.
1.3. Vai trò và lợi ích của sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
* Vai trò của sự phối hợp các lực lượng giáo dục để giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học

37
 Khi phân tích vai trò và lợi ích của sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trước tiên phải phân tích vai trò của
từng lực lượng trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Nhà trường tiểu học là cơ quan giáo dục chuyên biệt thực hiện mục tiêu giáo
dục cấp học được quy định bởi Luật giáo dục và điều lệ nhà trường; Vai trò của nhà
trường trong phối hợp với gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh được quy định lại điều 89 Luật Giáo dục 2019.
Các hoạt động của nhà trường được tiến hành có mục đích, có kế hoạch, nội
dung chương trình nhà trường được phê duyệt và được thực hiện bởi đội ngũ các nhà
sư phạm. Nhà trường tác động giáo dục tới học sinh thông qua các nội dung chương
trình giáo dục cấp học, hoạt động giáo dục và cơ cấu tổ chức hành chính của nhà
trường, thông qua truyền thống văn hóa của nhà trường và đội ngũ các nhà sư phạm
được đào tạo theo trình độ chuẩn v.v. Vì vậy giáo dục nhà trường giữ vai trò nòng cốt
trong quá trình phối hợp giáo dục. Vai trò của các lực lượng giáo dục được thể hiện
qua hình sau:
Hình 1.6: Vai trò của sự phối hợp các lực lượng trong giáo dục đạo đức, lối
sống cho HS tiểu học

Gia đình

Nhà
trường

Lực lượng
xã hội

Vai trò trách nhiệm của Trường tiểu học được quy định trong Thông tư
28/2020/Bộ Giáo dục - Đào tạo về Điều lệ trường tiểu học.

38
 Để thực hiện có hiệu quả hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, Hiệu trưởng là người chủ trì xây
dựng và tổ chức thực hiện ký cam kết phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và
xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học. Giáo viên là lực lượng
trực tiếp thực hiện nhiệm vụ phối hợp trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
dưới sự chỉ đạo của Hiệu trưởng nhà trường. Sự phối hợp thống nhất giữa các bộ
phận trong nhà trường là điều kiện cơ bản đảm bảo sự thống nhất về mục tiêu trong
công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh. Nhà trường là lực lượng trung gian
kết nối giữa nhà trường và các lực lượng xã hội trong quá trình giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học.
Gia đình là một thiết chế xã hội, là cơ sở của xã hội, là tế bào tự nhiên của xã
hội, là môi trường xã hội vi mô. Gia đình lành mạnh, có tiềm năng về kinh tế, có bầu
không khí tâm lý tốt sẽ có vai trò quan trọng trong sự phát triển của mỗi quốc gia và
sự trưởng thành của mỗi trẻ em. Gia đình có ý nghĩa đặc biệt trong cuộc sống của mỗi
cá nhân; là môi trường giáo dục đầu tiên đồng thời cũng là môi trường giáo dục suốt
đời của mỗi con người, bảo đảm sự giáo dục, truyền lại cho thế hệ sau những giá trị
văn hóa truyền thống của dân tộc, địa phương, dòng họ và truyền thống gia đình. Gia
đình là một lực lượng giáo dục, một chủ thể giáo dục giữ vai trò quan trọng trong xã
hội hóa nhân cách học sinh theo yêu cầu của xã hội. Nhà trường là lực lượng trung
gian kết nối giữa nhà trường và các lực lượng xã hội trong quá trình giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
Vai trò, trách nhiệm của gia đình trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
được quy định tại Điều 90 và Điều 91 Luật Giáo dục Việt Nam năm 2019.
Các lực lượng xã hội có vai trò vô cùng quan trọng trong phối hợp giữa nhà
trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức cho học sinh
Vai trò, trách nhiệm của các lực lượng xã hội trong phối hợp với nhà trường
để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh được quy định tại Điều 93 Luật Giáo
dục Việt Nam.
Các lực lượng xã hội tham gia phối hợp giáo dục đạo đức lối sống cho học
sinh vô cùng phong phú và đa dạng như Hội cựu chiến binh, Hội phụ nữ, Công an,
Bộ đội… Mỗi lực lượng xã hội có một thế mạnh trong giáo dục đạo đức, lối sống

39
cho học sinh, việc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục học
sinh sẽ phát huy được thế mạnh của từng lực lượng nhằm tạo ra những ảnh hưởng
tích cực tới sự phát triển giáo dục nhà trường và sự phát triển toàn diện nhân cách
học sinh. Các lực lượng xã hội dựa vào chức năng và nhiệm vụ đang đảm nhiệm
để hỗ trợ các hoạt động giáo dục đạo đức lối sống của học sinh tại cơ sở giáo dục
đóng trên địa bàn địa phương.
Ví dụ một số tình huống phối hợp các lực lượng giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh của nhà trường:
Tình huống : Học sinh bị bạn xấu lôi kéo rủ rê bỏ học, chơi game
Vai trò của GVCN và nhà trường: Theo dõi, nắm bắt tình hình của học sinh ở
trường, tìm hiểu thông tin nhóm bạn xấu của học sinh qua các bạn cùng lớp. Thông
báo tình hình của học sinh với gia đình học sinh để cùng phối hợp theo dõi, giáo dục
học sinh. Tổ chức các hoạt động giáo dục phù hợp với thế mạnh và sở thích của học
sinh để lôi cuốn học sinh này vào các hoạt động lành mạnh, tích cực.
Vai trò của Gia đình: Theo dõi sát sao việc học tập, rèn luyện ở nhà của học sinh;
tạo bầu không khí yêu thương và chia sẻ để học sinh cảm nhận được và cố gắng thay
đổi; Điều tiết các hoạt động chơi game của học sinh này theo hướng giảm dần với
thời gian biểu rõ ràng. Thường xuyên khích lệ và động viên học sinh nếu có biểu
hiện tiến bộ.
Chính quyền địa phương tham gia hoạt động phối hợp cùng với nhà trường bằng
cách: Giao cho lực lượng công an xã (phường) rà soát an ninh trật tự trên địa bàn
xung quanh trường học, kiểm tra theo dõi hoạt động của các cơ sở chơi game online
được kinh doanh theo đúng quy định về thời gian và yếu tố văn hoá. Phối hợp cung
cấp thông tin kịp thời tới nhà trường để cảnh báo trước các nguy cơ và các nhóm học
sinh mới xuất hiện biểu hiện tụ tập với bạn xấu trên địa bàn quản lí.
Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh nhằm tạo ra sự đồng thuận trong thực hiện mục tiêu, nội dung của các
hoạt động giáo dục; giúp đa dạng và tối đa hóa các nguồn lực xây dựng cơ sở giáo
dục theo hướng mở, đảm bảo môi trường giáo dục tốt nhất cho từng học sinh, giúp
học sinh giỏi về năng lực và chuẩn mực về đạo đức, lối sống. Phối hợp giáo dục giữa

40
nhà trường, gia đình và xã hội đảm bảo tính dân chủ, bình đẳng, hợp tác, công khai và
giải trình xã hội về chất lượng giáo dục của nhà trường.
* Lợi ích của phối hợp giữa Nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh tiểu học (được khẳng định trong Điều 45, Điều lệ trường tiểu học).
Hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức lối
sống cho học sinh đem lại những lợi ích xã hội và lợi ích giáo dục to lớn cho nhà
trường đó là:
- Phát huy vai trò trung tâm văn hóa của trường học xây dựng cụm dân cư
thành môi trường giáo dục tích cực, tạo sự thống nhất đồng thuận giữa nhà trường,
gia đình và cộng đồng trong giáo dục học sinh.
- Thực hiện xã hội hóa giáo dục, huy động mọi nguồn lực để giáo dục học sinh
nói chung và giáo dục đạo đức, lối sống nói riêng cho học sinh, đặc biệt là đã huy
động được nguồn nhân lực trong và ngoài nhà trường, phát huy tối đa được sự đóng
góp của các lực lượng giáo dục trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, thực
hiện đúng quan điểm chỉ đạo của Đảng: “Sự nghiệp giáo dục là sự nghiệp của toàn
dân”, huy động toàn dân tham gia giáo dục với mục tiêu xây dựng môi trường giáo
dục an toàn, hạnh phúc cho học sinh.
- Tạo môi trường giáo dục thống nhất, đồng bộ giữa nhà trường, gia đình và xã
hội nhằm giáo dục học sinh ở mọi nơi, mọi chỗ, giúp học sinh phát triển nhân cách
toàn diện hài hòa về năng lực phẩm chất, thể lực. Đồng thời giúp nhà trường thực
hiện được một trong những điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục của nhà trường,
tạo dựng uy tín, thương hiệu, niềm tin của cha mẹ và xã hội về chất lượng giáo dục
của nhà trường.
- Xây dựng được quan hệ xã hội tốt đẹp giữa nhà trường, gia đình và xã hội thực
chất là tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh, tạo ra những ảnh hưởng tích cực tự
giác tới học sinh và từng bước đẩy lùi, ngăn chặn hoặc làm vô hiệu hóa những ảnh
hưởng tiêu cực, tự phát tới học sinh. Ngày nay với sự phát triển của nền kinh tế thị
trường, hợp tác kinh tế và mở rộng giao lưu văn hoá giữa các nước theo hướng đa
phương hóa, nhiều vấn đề tiêu cực của xã hội ở mức đáng báo động (bạo lực học
đường, ma túy, cờ bạc, mê gameonline...) đã và đang xâm nhập vào trường học tạo
ra ảnh hưởng không tốt tới học sinh, đòi hỏi các nhà trường, gia đình và các lực

41
lượng xã hội cùng nhau phối hợp để phát hiện kịp thời những hành vi lệch chuẩn ở
học sinh và có biện pháp hạn chế, ngăn chặn kịp thời các tệ nạn xã hội xâm nhập vào
trường học.
- Giúp nhà trường thực hiện được quản lý đầu ra của giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh đó là tác động của hiệu trưởng đến các lực lượng liên đới để thu thập
thông tin về kết quả hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống của nhà trường nhằm đánh
giá điều chỉnh, đổi mới quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh đạt hiệu
quả cao hơn. Đầu ra của quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh là những
kiến thức của học sinh về đạo đức, lối sống và đặc biệt là thái độ; thói quen; hành vi
đạo đức, cách sống mà học sinh thể hiện phù hợp với chuẩn mực đạo đức mà xã hội
hiện tại thừa nhận trong qua hệ của học sinh ở gia đình, nhà trường và cộng đồng.
Thông qua, hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội giúp nhà trường
thu được những thông tin về mức độ hài lòng của cha mẹ học sinh và mức độ hài
lòng của xã hội về sản phẩm giáo dục của nhà trường trong bối cảnh xã hội luôn
luôn thay đổi, từ đó có những biện pháp điều chỉnh mục tiêu, nội dung, phương pháp
và hình thức tổ chức giáo dục nhằm nâng cao chất lượng của các hoạt động giáo dục
học sinh trong nhà trường tiểu học nhằm cải tiến liên tục để nâng cao chất lượng
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
- Phối hợp các lực lượng giáo dục giúp nhà trường tạo ra môi trường giáo dục
lành mạnh, an toàn, hạnh phúc mang tính giáo dục tích cực, thống nhất cùng tác
động tới học sinh để hình thành nhân cách học sinh một cách chuẩn mực theo yêu
cầu mục tiêu giáo dục cấp học và yêu cầu của xã hội, phát huy được sức mạnh tổng
hợp từ các lực lượng giáo dục để giáo dục học sinh.
- Phối hợp giữa nhà trường, gia đình với các lượng lực xã hội của địa phương
còn giúp nhà trường thực hiện quản lý hoạt động học tập, tự giáo dục, sinh hoạt của
học sinh ở ngoài khuôn viên nhà trường và tổ chức các hoạt động giáo dục lành
mạnh, tạo ảnh hưởng tích cực của gia đình và cộng đồng tới học sinh.
- Phối hợp các lực lượng giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội tạo ra môi
trường hoạt động và giao lưu lành mạnh mang tính an toàn, tính thống nhất cao thu
hút học sinh tham gia các hoạt động của nhà trường, gia đình và cộng đồng. Thông
qua các hoạt động như mô hình lớp học nông trại; lớp học du lịch cộng đồng; các
hoạt động phong trào như: Xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở; Hoạt động của các

42
ban phòng chống tệ nạn xã hội, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong hoạt
động chăm sóc, giáo dục thế hệ trẻ; hoạt động tuyên truyền của các đoàn thể chính trị
xã hội về bảo vệ môi trường, phòng chống dịch bệnh; loại bỏ rác thải nhựa; văn minh
lịch sự nơi công cộng, đền ơn đáp nghĩa, chấp hành luật giao thông; an toàn cháy nổ,
hoạt động bảo tồn phát huy các giá trị bản sắc văn hóa dân tộc của địa phương nơi
học sinh ở …vv nhằm kết nối các lực lượng giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục học sinh trong môi trường giáo dục khép kín.
1.4. Trách nhiệm của giáo viên trong phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
1.4.1. Tư vấn và hỗ trợ cán bộ quản lí nhà trường xây dựng kế hoạch phối hợp
giáo dục đạo đức, lối sống từ đầu năm học
Giáo viên là người thường xuyên tiếp xúc và trực tiếp giáo dục học sinh nên
hiểu rõ tâm tư, tình cảm, những thói quen, hành vi thể hiện trong đời sống học tập,
sinh hoạt của các em tại trường tiểu học. Chính vì thế, để xây dựng kế hoạch phối
hợp giáo dục đạo đức, lối sống của nhà trường được phù hợp và hiệu quả thì giáo
viên cần đưa ra những ý kiến, quan điểm để tư vấn, hỗ trợ cán bộ quản lí nhà trường
về việc phân tích những thuận lợi, khó khăn từ phía lớp học, học sinh, mối quan hệ
giữa phụ huynh, gia đình học sinh với nhà trường; những điểm mạnh của các tổ chức
chính trị, đoàn thể trên địa bàn có thể khai thác và phát huy… làm căn cứ thực tiễn cơ
bản để xây dựng kế hoạch phối hợp. Trên cơ sở đó, xác định những yêu cầu, nhiệm
vụ và đưa ra nội dung phối hợp cụ thể theo từng tháng trong năm học; đề xuất những
biện pháp phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống
hiệu quả cho học sinh.
1.4.2. Nghiên cứu kĩ chương trình giáo dục tiểu học để xác định nội dung, phương
pháp, hình thức tổ chức để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
Bên cạnh việc triển khai nhiệm vụ, nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia
đình, xã hội theo kế hoạch chung của toàn trường, giáo viên cần nghiên cứu kĩ, phân
tích sâu chương trình giáo dục của từng lớp nói riêng và của toàn cấp tiểu học nói
chung để xác định nội dung tổ chức giáo dục đạo đức, lối sống. Phân tích mối quan
hệ giữa nội dung chương trình với đặc điểm tâm sinh lí học sinh đang giảng dạy; đặc
điểm, hoàn cảnh gia đình học sinh và các điều kiện kinh tế, đặc điểm của tổ chức

43
chính trị, xã hội tại địa bàn để xác định các phương pháp, hình thức phối hợp giáo
dục đạo đức, lối sống hiệu quả.
1.4.3. Tuyên truyền, làm cầu nối giữa phụ huynh học sinh và nhà trường
Trong quan hệ với nhà trường, phụ huynh học sinh có quyền yêu cầu nhà
trường cho biết kết quả học tập, rèn luyện của con, em; Cùng học sinh tham gia
các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo kế hoạch của nhà trường , tham gia
các hoạt động của cha mẹ học sinh do nhà trường tổ chức; Yêu cầu nhà trường,
cơ quan quản lý giáo dục giải quyết theo pháp luật những vấn đề liên quan đến
việc giáo dục con em…
Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của nhà trường quy định: cha mẹ
học sinh có thể phản ánh, trao đổi, góp ý kiến trực tiếp với nhà trường, với giáo viên
hoặc thông qua Ban đại diện cha mẹ học sinh về những vấn đề liên quan đến công tác
giáo dục trong nhà trường.
Giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm phối hợp gia đình và Ban đại diện cha mẹ
học sinh nhằm giúp nhà trường tổ chức và điều hành các buổi họp với phụ huynh học
sinh; Tìm hiểu và phân loại đối tượng học sinh trong lớp (hoàn cảnh gia đình, điều
kiện và khả năng học tập…) để có biện pháp tổ chức giáo dục sát đối tượng, có kế
hoạch hỗ trợ các em, thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp; Vận động phụ huynh hỗ trợ để
chuẩn hóa, hiện đại hóa trường học, lớp học; Thường xuyên gặp gỡ, trao đổi với phụ
huynh học sinh thông qua nhiều con đường khác nhau, kết hợp đàm thoại trực tiếp và
trao đổi thông tin qua thư điện tử, phiếu rèn luyện và các nhóm mạng xã hội…, đặc
biệt là học sinh cá biệt, có biểu hiện lệch lạc liên quan đến đạo đức, cách ứng xử, để
có thông tin phản hồi, cùng gia đình phối hợp giáo dục giúp học sinh; Nhận xét, đánh
giá và xếp loại đạo đức của học sinh cuối mỗi học kỳ. Gửi kết quả về tình hình học
tập và rèn luyện của học sinh về cho phụ huynh theo dõi.
1.4.4. Huy động gia đình và các tổ chức xã hội tham gia công tác xã hội hoá, cùng
nhà trường tổ chức các hoạt động trải nghiệm liên quan đến giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học
Trên cơ sở phân tích đặc điểm, điều kiện gia đình học sinh và các tổ chức kinh
tế, văn hoá, các tổ chức Đảng uỷ, chính quyền địa phương, nhà trường cùng giáo viên
xây dựng kế hoạch năm học. Bên cạnh kế hoạch tổ chức các hoạt động liên quan đến
học tập các môn học, giáo viên cần phân tích và xây dựng kế hoạch cụ thể về việc tổ

44
chức các hoạt động trải nghiệm của lớp đáp ứng nội dung, yêu cầu giáo dục của Bộ
Giáo dục và đào tạo và chương trình địa phương.
Phổ biến kịp thời kế hoạch giáo dục này đến gia đình và phụ huynh học sinh từ
đầu kì học, đầu năm học. Từ đó, xin ý kiến tham mưu, tư vấn của phụ huynh và cam
kết cùng giáo viên và nhà trường thực hiện phối hợp tổ chức các hoạt động trải
nghiệm có liên quan để giáo dục đạo đức, lối sống học sinh như: tổ chức các cuộc toạ
đàm, giao lưu trong tiết sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp; tổ chức tham quan, dã ngoại,
trải nghiệm các hoạt động hướng đến tự nhiên và xã hội; tổ chức các hoạt động rèn
luyện sau bài học đạo đức liên quan đến việc thực hiện các chuẩn mực hành vi đạo
đức và cách ứng xử của học sinh ở gia đình, địa phương…
Gắn với trách nhiệm của người giáo viên trong công tác phối hợp giáo dục giữa
nhà trường, gia đình và các lực lượng xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh, người giáo viên cần có các năng lực sau:
Nhóm năng lực thực hiện hoạt động giáo dục trong nhà trường: Giáo viên
muốn thực hiện được tốt nhiệm vụ của mình trong công tác phối hợp giáo dục cần có
các năng lực như: năng lực thiết kế KH giáo dục đạo đức, lối sống; Năng lực tư vấn,
tham mưu cho CBQL; năng lực phát triển chương trình giáo dục nhà trường cho phù
hợp với đối tượng HS và điều kiện thực tế.
Nhóm năng lực thiết lập mối quan hệ với học sinh: GV phải có năng lực cảm
hoám thuyết phục HS tuân theo các chuẩn mực đạo đức, lối sống; năng lực tìm hiểu
đối tượng học sinh và phân loại được các khó khăn của học sinh trong việc rèn luyện
các phẩm chất đạo đức và hình thành lối sống lành mạnh, tích cực…
Nhóm năng lực thiết lập mối quan hệ với các lực lượng giáo dục: GV phải có
các năng lực như: Tuyên truyền, vận động PHHS tham gia vào công tác giáo dục đạo
đức, lối sống; Xây dựng mối quan hệ thuận lợi cùng hợp tác, hỗ trợ nhau trong công
tác giáo dục học sinh; Giáo tiếp có hiệu quả để xây dựng mối quan hệ thuận lợi với
PHHS và các LLGD ngoài trường khác để thực hiện các hoạt động giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh tiểu học. Các năng lực của người GV tiểu học cần có để thực
hiện tốt công tác phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống có thể mô tả qua hình sau:
Hình 1.7: Năng lực của GV để thực hiện phối hợp giữa Nhà trường, Gia
đình, Xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho HS tiểu học

45
 Thiết kế KHGD đạo Cảm hoá, thuyết Tuyên truyền, vận
đức, lối sống phục học sinh động PHHS

Giao tiếp và xây

Tham mưu cho Tìm hiểu đối tượng
dựng MQH thuận
CBQL HS
lợi với PHHS

Giao tiếp và xây

Nhận diện và phân
Phát triển chương dựng MQH thuận
loại khó khăn của
trình giáo dục lợi với LLGD ngoài
HS
nhà trường

CÂU HỎI, BÀI TẬP ÔN TẬP

1. Phân tích các nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu
học?
2. Cho tình huống sau: “Trong giờ học môn Đạo đức lớp 3, giáo viên cho học
sinh xem video về 1 học sinh dẫn 1 bà cụ sang đường lúc đông người. Sau khi
xem video xong giáo viên sử dụng ngôn ngữ để mô tả về những hành động tốt
đẹp của em học sinh. Để học sinh chia sẻ quan điểm của mình giáo viên cho
học sinh được tự mô tả lại những việc tốt các em đã làm”.
Chỉ rõ các phương pháp giáo dục đạo đức, lối sống đã được GV sử dụng trong tình
huống trên?
3. Tại sao trong quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học cần
phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội
4. Phân tích vai trò chủ đạo của giáo viên tiểu học trong quá trình giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh trong nhà trường?

46
Nội dung 2. Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện
các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống
2.1. Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học
Nội dung phối hợp giữa Nhà trường, Gia đình và Xã hội trong giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học gắn với các mối quan hệ mà học sinh tham gia đồng thời
hướng vào sự phát triển và hoàn thiện bản thân học sinh. Trong các nội dung phối
hợp có xác định rõ các nội dung đạo đức, lối sống cần giáo dục cho học sinh. Cụ thể
như sau:
Hình 2.1: Nội dung phối hợp GD đạo đức, lối sống cho HS tiểu học

PH giữa NT-GĐ-XH
để GD ý thức, thái độ,
hành vi trong quan hệ
Tính tự chủ với người khác Nhận thức về môi
trường sống, tầm quan
Tính chuyên cần,
Lòng nhân ái, chia sẻ, trọng của môi trường
chăm chỉ
hợp tác, tôn trọng sự Thái độ tích cực, giữ
Tự nhận thức và tự
khác biệt gìn, bảo vệ MT
chịu trách nhiệm
Tính trung thực, tính Kỹ năng, hành vi bảo
khiêm tốn, tính trách vệ MT
PH giữa NT-GĐ-XH nhiệm
PH giữa NT-GĐ-XH
để GD ý thức, thái độ để GD ý thức, thái độ,
và hành vi đối với bản hành vi đối với môi
thân trường

2.1.1. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục ý thức, thái độ và
hành vi đối với bản thân cho học sinh tiểu học
a. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng để giáo dục tính tự chủ
trong học tập, rèn luyện bản thân trong các mối quan hệ cho học sinh tiểu học
Mục tiêu của nội dung hoạt động phối hợp là: Giáo dục cho học sinh tính tự chủ
trong học tập, rèn luyện đạo đức, lối sống cho học sinh.
Các nhiệm vụ cần triển khai thực hiện trong hoạt động phối hợp giữa nhà
trường, gia đình và xã hội để giáo dục tính tự chủ cho học sinh:
Giáo dục học sinh tự học, hoàn thành nhiệm vụ ở nhà trước khi đến lớp.

47
 Giáo dục học sinh tự giải quyết nhiệm vụ học tập trong hợp tác với thầy, cô và
với bạn trong nhóm học tập, không ỷ nại khi tham gia nhóm học tập. Tích cực tham gia
việc nhóm, việc lớp, việc trường để giải quyết nhiệm vụ học tập, rèn luyện.
Giáo dục học sinh tự giác làm việc nhà, tự lao động phục vụ cá nhân, hoàn
thành trách nhiệm cá nhân trong nhóm, trong lớp và trong gia đình, tự chủ trong giao
tiếp ở gia đình, nhà trường, cộng đồng v.v.
Giáo dục học sinh tự nhận thức về bản thân đối với những việc nên làm và
không nên làm: Gọn gàng ngăn nắp trong sinh hoạt; chuyên cần trong học tập; tự làm
lấy việc của mình; thực hiện nghĩa vụ đối với người khác; không nói tục, chửi bậy;
không vứt rác bừa bãi; không vẽ bẩn lên tường nhà, lớp học, nơi công cộng; không
làm phiền người khác; không gây ồn ào nơi công cộng v.v.
Giáo viên chủ nhiệm lớp và giáo viên bộ môn là lực lượng giáo dục chịu
trách nhiệm chính triển khai nhiệm vụ và hình thức giáo dục nêu trên để phối
hợp với cha mẹ học sinh, các lực lượng giáo dục trong nhà trường, các lực lượng
xã hội (ngoài trường).
b. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục tính chuyên
cần, chăm chỉ trong học tập, rèn luyện ở trường, ở nhà và ở cộng đồng cho học
sinh tiểu học:
Mục tiêu của nội dung hoạt động phối hợp: Hình thành ở học sinh những đức tính
như chuyên cần, chăm chỉ, tự nhận thức và tự chịu trách nhiệm trong các mối quan hệ.
Các nhiệm vụ cần triển khai thực hiện:
Giáo dục tính chuyên cần, chăm chỉ trong học tập, vệ sinh thân thể cá nhân, lao
động tự phục vụ bản thân như vệ sinh cá nhân; quét dọn nhà cửa, dọn vệ sinh phòng
ở; sắp xếp ngăn nắp chỗ học tập, chuẩn bị đồ dùng học tập trước khi đến lớp v.v.
Các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục cho học sinh:
+ Rèn luyện nền nếp học tập ở lớp, tự vệ sinh thân thể, chủ động lao động tự
phục vụ bản thân ở trường.
+ Rèn luyện tính chuyên cần trong tự học, rèn luyện thân thể, lao động tự phục
vụ ở nhà.
+ Rèn luyện tính chuyên cần trong hoạt động lao động, rèn luyện kỹ năng sống
để phục vụ gia đình và cộng đồng.

48
 Lực lượng giáo dục chịu trách nhiệm chính để triển khai nhiệm vụ và hình thức
giáo dục nêu trên là: Giáo viên chủ nhiệm lớp và giáo viên bộ môn, các lực lượng
giáo dục nhà trường; gia đình; cộng đồng là lực lượng phối hợp.
c. Phối hợp giáo dục cho học sinh năng lực tự nhận thức và tự chịu trách nhiệm.
Mục tiêu của nội dung hoạt động: Giúp học sinh nhận thức được điểm mạnh,
điểm yếu của bản thân, ý thức trách nhiệm về công việc và hành vi ứng xử của bản
thân với công việc, người thân, thầy cô, bạn bè và cộng đồng; tự chủ trong công việc
và mọi mối quan hệ.
Các nhiệm vụ cần triển khai: Giáo dục học sinh tự đánh giá về điểm mạnh, điểm
yếu của bản thân; Xác định trách nhiệm cá nhân trong công việc, thực hiện các mối
quan hệ với người khác; Tự chủ trong học tập, làm việc nhóm; giao tiếp, thực hiện
nhiệm vụ trong lớp, ở nhà và ngoài cộng đồng.
Các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục cho học sinh:
+ Tổ chức diễn đàn: “Bạn là ai? Bạn cần làm gì để phát triển”
+ Tổ chức diễn đàn: Trách nhiệm của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã
hội hoặc tổ chức cho học sinh nghe chuyên gia nói chuyện chuyên đề: “Bạn là người
giữ vị trí như thế nào trong lớp học, trong gia đình và với chính bản thân bạn”; “Học
sinh nên làm và không nên làm những công việc gì trong lớp học, tại gia đình và
ngoài cộng đồng”. Thông qua chủ đề này giúp học sinh tự học tập, tự rèn luyện, thực
hiện nghĩa vụ đối với lớp, với trường và người thân trong gia đình.
Lực lượng giáo dục chịu trách nhiệm chính triển khai nhiệm vụ và hình thức
giáo dục nêu trên là: nhà trường, giáo viên, gia đình; các lực lượng xã hội (ngoài
trường) là lực lượng phối hợp.
Sản phẩm cần đạt được của các nội dung giáo dục nêu trên:
Học sinh hình thành được tính tự chủ trong học tập, rèn luyện có thói quen tự
học, hoàn thành nhiệm vụ học tập, nhiệm vụ vệ sinh thân thể, lao động tự phục vụ
được bản thân.
Học sinh tự liệt kê được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân và kế hoạch tự rèn
luyện.

49
 Học sinh nhận thức đúng về trách nhiệm của bản thân đối với người khác, tập
thể lớp, gia đình và xã hội có thái độ và hành vi tích cực giúp đỡ cha mẹ việc nhà,
hợp tác với bạn bè thực hiện nhiệm vụ của lớp, của trường và công tác xã hội.
Thông qua các cuộc họp giữa nhà trường với gia đình và các kênh thông tin
truyền thông xã hội, nhà trường phổ biến tới các bên liên quan về nội dung giáo dục ý
thức, thái độ hành vi đạo đức cho học sinh trong quan hệ đối với bản thân, giúp gia
đình và các lực lượng xã hội nhận thức đúng về vai trò trách nhiệm của mình trong
việc thực hiện giáo dục tính tự chủ cho học sinh trong quan hệ đối với bản thân:
Giáo dục cho các em nhận thức về sự cần thiết phải có tính tự chủ trong học tập,
trong sinh hoạt hàng ngày, trong lao động tự phục vụ bản thân; Để tự chủ học sinh
cần phải chủ động làm lấy việc của mình và tự mình giải quyết các vấn đề của bản
thân trong phạm vi có thể thực hiện được. Tự chủ trong nói lời yêu cầu, đề nghị cha
mẹ, người lớn trong gia đình, thầy cô, bạn bè và những người khác giúp đỡ khi cần
thiết; Tự chủ trong nói lời cảm ơn, xin lỗi khi thấy mình cần phải cảm ơn và xin lỗi
người khác. Tự chủ trong giải quyết nhiệm vụ học tập, hợp tác với thầy cô, bạn cùng
nhóm để giải quyết nhiệm vụ học tập, tự chủ ngay cả khi gặp khó khăn trong học tập
trong xử lý tình huống để tìm cách vượt qua.
Nhà trường phổ biến tới các bên liên quan về nội dung giáo dục ý thức, thái độ,
hành vi đạo đức cho học sinh, giúp gia đình và các lực lượng xã hội nhận thức đúng
về vai trò trách nhiệm của mình trong việc thực hiện giáo dục đức tính chuyên cần,
chăm chỉ trong học tập cho học sinh tiểu học: Chăm chỉ chuyên cần trong học tập
giúp học sinh tự thực hiện nhiệm vụ và hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập cá nhân, giúp
học sinh tự thay đổi để trưởng thành và phát triển. Tính chuyên cần chăm chỉ sẽ giúp
học sinh tự chủ trong mọi tình huống, đồng thời còn giúp học sinh vượt qua những
rào cản, khó khăn để tự làm lấy việc của mình trong gia đình, nhà trường và khi tham
gia vào các mối quan hệ xã hội.
Thông qua các hoạt động học tập, lao động, sinh hoạt hàng ngày, thầy cô và cha
mẹ, lực lượng xã hội cùng nhau rèn luyện cho học sinh tính tự chủ, đức tính chuyên
cần, chăm chỉ tự làm lấy công việc của mình, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao
trong gia đình, ở lớp và khi tham gia các hoạt động xã hội: Tự học, tự soạn đồ dùng
học tập; tự vệ sinh thân thể; tự giác quét dọn nhà cửa; tự giác dọn bàn ăn, rửa bát, dọn
mâm sau khi ăn; tự vệ sinh lớp học, chỗ ngồi cho sạch sẽ v.v.

50
 Ngoài ra nhà trường cần phối hợp với cha mẹ học sinh, các lực lượng xã hội giáo
dục cho học sinh tự nhận thức về bản thân và tính chịu trách nhiệm cá nhân:
Thông qua các kênh phối hợp thầy (cô), gia đình và các lực lượng xã hội giúp
học sinh nhận thức đúng về điểm mạnh, điểm hạn chế của bản thân, giúp học sinh có
ý thức tự rèn luyện phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm hạn chế để hoàn thiện nhân
cách. Đồng thời giáo dục các em nhận thức về trách nhiệm đối với bản thân trong học
tập, rèn luyện sức khỏe, tự giác lao động và rèn luyện các phẩm chất, hành vi đạo
đức, lối sống. Giáo dục các em biết nhận lỗi và biết sửa lỗi khi mắc lỗi, không tìm
cách đổ lỗi cho người khác. Biết học tập, rèn luyện thông qua sai lầm. Thông qua dạy
học và các hoạt động phối hợp giáo dục, nhà trường, gia đình và xã hội giáo dục học
sinh biết chịu trách nhiệm về lời nói, việc làm của mình trước người khác.
2.1.2. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục ý thức, thái độ và
hành vi trong quan hệ đối với người khác cho học sinh tiểu học
Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục học sinh:
Lòng nhân ái, sự sẻ chia, hợp tác; hòa nhã, khiêm tốn học hỏi; tôn trọng sự khác biệt;
tính trung thực, trách nhiệm với công việc tập thể và người khác v.v.
a. Phối hợp các lực lượng để giáo dục cho học sinh lòng nhân ái; sự sẻ chia; hợp
tác, tôn trọng sự khác biệt
Mục tiêu của hoạt động phối hợp: Hình thành ở học sinh các phẩm chất yêu
thương con người, nhân ái; chia sẻ, hợp tác, tôn trọng sự khác biệt giữa các cá nhân,
nền văn hóa.
Các nhiệm vụ triển khai thực hiện:
Giáo dục lòng yêu thương con người, yêu cái đẹp, yêu cái thiện; biết sẻ chia với
người khác niềm vui và nỗi buồn trong mọi công việc.
Giúp các em biết tôn trọng sự khác biệt giữa các bạn trong lớp, giữa con người,
hoàn cảnh sống của từng người và tôn trọng sự khác biệt giữa các nền văn hóa;
Giáo dục học sinh sẵn sàng học hỏi từ môi trường xung quanh, từ bạn, từ thầy
cô và người khác; hợp tác với thầy cô, hợp tác với bạn cùng nhóm cùng lớp để hoàn
thành nhiệm vụ học tập, rèn luyện được giao.

51
 Giáo dục học sinh biết sống hòa nhập và giúp đỡ mọi người; cảm thông, độ
lượng với người khác trong những hoàn cảnh khác nhau và cả khi họ mắc lỗi; Giúp
đỡ bạn bè trong khi bạn gặp khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ.
Giáo dục các em ghét cái xấu, cái ác, cái lạc hậu, lỗi thời đấu tranh không khoan
nhượng với những hành vi lệch chuẩn về lòng nhân ái; tính trung thực; trách nhiệm
với người khác. Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi khi nhận sự giúp đỡ và khi gây phiền hà
đến người khác.
Các hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội có thể triển khai tổ
chức cho học sinh tiểu học:
Tổ chức hoạt động từ thiện Hoạt động chăm sóc, hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh
khó khăn.
Chăm sóc người già, người neo đơn, người yếu thế trong xã hội.
Làm việc nhóm trong học tập, sinh hoạt tập thể, hoạt động trải nghiệm, thực
hiện các dự án giáo dục.
Tìm hiểu sự khác biệt giữa các dân tộc, giữa các nền văn hóa, sự khác biệt về
đặc điểm tâm lý con người.
Học cách vị tha và rèn kỹ năng sống v.v.
Thực hành các tình huống nói lời cảm ơn, xin lỗi khi cần thiết.
Tổ chức hoạt động đôi bạn cùng tiến hay giúp bạn đến trường v.v.
Mời một số chuyên gia về một số lĩnh vực như Âm nhạc, Mĩ thuật để giáo dục
cho các em tính nhân văn, biết thưởng thức âm nhạc vì âm nhạc nuôi dưỡng tâm hồn;
giáo dục cho các em biết thưởng thức và yêu cái đẹp, sống đẹp,…
Sử dụng nhiều kênh thông tin phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội như
họp liên tịch giữa các lực lượng; họp phụ huynh học sinh; Tổ chức diễn đàn, hội thảo,
truyền thông qua các kênh văn bản, kênh mạng xã hội v.v. giúp cha mẹ học sinh và
các lực lượng xã hội nhận thức đúng về sự cần thiết phải giáo dục ý thức, thái độ và
hành vi trong quan hệ đối với người khác cho học sinh tiểu học, giáo dục lòng nhân
ái, sự sẻ chia, hợp tác cho học sinh v.v.
Thông qua các hoạt động dạy học, giáo dục trong và ngoài nhà trường, sinh hoạt
tập thể, hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống giúp học sinh
tập luyện, rèn luyện thể hiện lòng nhân ái, sự sẻ chia;

52
 Lực lượng chịu trách nhiệm chính trong hoạt động phối hợp giữa nhà trường,
gia đình và xã hội để giáo dục lòng nhân ái, sự sẻ chia, hợp tác cho học sinh tiểu học
là: Nhà trường và gia đình chủ trì, Ban đại diên cha mẹ học sinh và các lực lượng xã
hội tham gia phối hợp.
Sản phẩm của hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo
dục lòng nhân ái, sự sẻ chia, kỹ năng hợp tác cho học sinh là:
Nguồn tài chính, cơ sở vật chất thu được do học sinh đóng góp dự kiến thực
hiện các hoạt động từ thiện, những học sinh có hoàn cảnh khó khăn được hỗ trợ và
kết quả đạt được ở học sinh về lòng nhân ái, sự sẻ chia, hợp tác; Người già, người neo
đơn được học sinh nhận chăm sóc, giúp đỡ và kết quả đạt được ở học sinh về đức tính
chăm chỉ; Nguồn tài chính thu được từ cha mẹ, các lực lượng xã hội để tổ chức hoạt
động giáo dục học sinh. Số lượng các hoạt động trải nghiệm đã tổ chức và kết quả đạt
được ở học sinh. Thông qua các hoạt động này hướng tới việc giáo dục ở học sinh
lòng nhân ái, biết sẻ chia khó khăn đồng thời giáo dục kỹ năng hợp tác; ứng xử hòa
nhã với bạn bè và người khác; rèn luyện đức tính khiêm tốn, ham học hỏi;
b. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục tính trung thực, đức
khiêm tốn và tính trách nhiệm cho học sinh tiểu học:
Mục tiêu của hoạt động phối hợp: Hình thành ở học sinh đức tính trung thực
trong học tập, trong quan hệ ứng xử với người khác và khiêm tốn học hỏi người khác
từ môi trường học tập, sinh hoạt.
Các nhiệm vụ cụ thể triển khai:
Giáo dục học sinh thật thà, thẳng thắn trong học tập và trong công việc; giáo dục
học sinh nhận thức và làm việc theo lẽ phải; sẵn sàng làm việc cho lẽ phải, đấu tranh
không khoan nhượng để bảo vệ lẽ phải; bảo vệ người tốt, việc tốt, tích cực vận động
người khác đấu tranh với các hành vi thiếu trung thực trong học tập và trong cuộc sống.
Giáo dục học sinh biết khiêm tốn trước người lớn và trước bạn bè, biết học hỏi
điều hay, lẽ phải, không tự tin thái quá, biết làm chủ cảm xúc trong mọi tình huống.
Giáo dục học sinh có trách nhiệm với bản thân trong học tập, rèn luyện phẩm chất
đạo đức, lối sống để vì ngày mai lập nghiệp xây dựng quê hương, bảo vệ đất nước. Giáo
dục học sinh có trách nhiệm về lời nói, hành vi của bản thân đối với người khác.

53
 Giáo dục học sinh có trách nhiệm với bạn trong hoạt động nhóm hoặc tham gia
các dự án học tập, rèn luyện, tự làm công việc cá nhân, công việc của nhóm; trách
nhiệm giữ gìn và làm đẹp cảnh quan môi trường lớp học, nhà trường; trách nhiệm
trong việc làm đẹp quê hương và giữ gìn bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống
của quê hương, của đất nước.
Giáo dục học sinh có trách nhiệm với gia đình, có ý thức làm tròn trách nhiệm
với người thân trong gia đình, chia sẻ cùng người thân niềm vui và nỗi buồn và
những khó khăn trong cuộc sống, công việc cũng như khó khăn về tài chính. Biết
chăm sóc ông bà, em nhỏ, trợ giúp bố mẹ làm việc nhà, chăm học, chăm làm để vui
lòng cha mẹ.
Giáo dục học sinh có trách nhiệm với nhà trường, xã hội, giáo dục các em tích
cực tham gia làm đẹp trường lớp, làm đẹp cộng đồng, tham gia các hoạt động vì cộng
đồng xây dựng môi trường văn hóa cộng đồng, địa phương, chăm sóc các khu di tích,
văn hóa v.v. Giáo dục học sinh có trách nhiệm với môi trường sống, hiểu rõ ý nghĩa
của tiết kiệm đối với sự phát triển bền vững, có ý thức tiết kiệm tài nguyên nước, tài
nguyên thiên nhiên; chủ động tích cực vận động người khác cùng tham gia bảo vệ tài
nguyên, thiên nhiên, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền
vững.
Điều quan trọng đối với nhà trường và cha mẹ học sinh là làm sao để từng học
sinh không được phép hành động riêng lẻ, không được phép tách mình ra khỏi các
hoạt động của tập thể lớp, chi đội, Sao Nhi đồng, không để các em đứng trên, đứng
ngoài quan sát mà tự giác thấy mình là một thành viên của tập thể lớp, của Sao, của
chi Đội đang hoạt động tích cực.
Các hình thức tổ chức hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội
có thể tổ chức cho học sinh tham gia:
Mời công an trên địa bàn đến nói chuyện về giáo dục đạo đức cho học sinh; nói
chuyện về việc không vi phạm pháp luật, đảm bảo an ninh an toàn trường học…
Mời Đoàn thanh niên nói chuyện về những tấm giương dũng cảm cho học sinh
toàn trường tham gia.
Mời đại diện hội Cựu chiến binh đến nói truyền để giáo dục cho học sinh biết
trân quý truyền thống lịch sử, tinh thần dũng cảm…

54
 Mời bác sĩ, chuyên gia giáo dục kĩ năng sống đến nói chuyện với học sinh về
phòng tránh tai nạn thương tích và kỹ năng ứng phó với những tình huống nguy hiểm
để phòng tránh tai nạn thương tích.
Mời các chú bộ đội đến nói chuyện với học sinh toàn trường về bảo vệ biên
giới, bảo vệ chủ quyền biển đảo, hiện tượng bắt cóc, buôn bán người trái phép và các
kỹ năng phòng tránh…
Nhà trường mời chuyên gia tâm lý đến nói chuyện, chia sẻ với học sinh về việc
biết yêu bản thân mình, biết tự bảo vệ mình; rèn luyện kĩ năng sống để thích ứng
tránh những tệ nạn xã hội.
Nhà trường mời cán bộ phòng cảnh sát giao thông đến trường để thực hiện
tuyên truyền, giáo dục cho học sinh về việc chấp hành Luật giao thông đường bộ,
thực hiện văn hóa giao thông.
Tổ chức cho học sinh lao động làm đẹp cảnh quan lớp học, trường học, chăm
sóc khu di tích văn hóa của địa phương; lao động làm đẹp khuôn viên nhà ở của gia
đình và cảnh quan tại cộng đồng dân cư…
Lực lượng tham gia chính là thầy cô, nhà trường, cha mẹ học sinh; các lực
lượng xã hội là lực lượng phối hợp giáo dục.
Sản phẩm của hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo
dục tính trung thực, tính trách nhiệm, đức khiêm tốn cho học sinh đó là:
Học sinh thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy; học sinh trung thực trong học tập,
trách nhiệm với việc học tập, việc lớp, việc trường và công việc gia đình.
Học sinh thể hiện được đức tính trung thực trong học tập không vi phạm quy
chế thi, kiểm tra, trong quan hệ ứng xử với cha mẹ, thầy cô, bạn bè và người khác
thật thà, thẳng thắn không che giấu những sai lầm mắc phải;
Học sinh thể hiện được ý thức trách nhiệm với tập thể và người khác, trong hoạt
động và giao lưu ở lớp, tại gia đình các em thể hiện đức hy sinh, tính khiêm nhường
và lòng bao dung vì người khác.
Học sinh biết tôn trọng sự khác biệt của người khác, không phân biệt đối xử,
biết chia sẻ với những người yếu thế trong xã hội…
2.1.3. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục ý thức, thái độ,
hành vi đối với môi trường cho học sinh tiểu học

55
 Nội dung phối hợp: Giáo dục ý thức, thái độ và hành vi giữ gìn bảo vệ môi
trường, đấu tranh với hành vi làm ô nhiễm môi trường
Mục tiêu của hoạt động phối hợp các lực lượng giáo dục: Giúp học sinh nhận thức về
môi trường sống, tầm quan trọng của môi trường sống đối với con người và thái độ tích
cực đối với giữ gìn, bảo vệ môi trường và các kỹ năng hành vi bảo vệ môi trường.
Các nhiệm vụ giáo dục cần triển khai:
Giáo dục học sinh có nhận thức đúng về môi trường và vấn đề ô nhiễm môi
trường hiện nay, nguyên nhân và trách nhiệm cá nhân trong bảo vệ môi trường.
Tập luyện, rèn luyện cho học sinh thái độ tích cực trong giữ gìn, bảo vệ môi
trường, đấu tranh không khoan nhượng đối với những hành vi làm mất vệ sinh môi
trường sống;
Tập luyện, rèn luyện cho học sinh có thói quen giữ gìn vệ sinh môi trường học
đường, môi trường sống trong gia đình và môi trường ngoài công cộng; biết bảo vệ
nguồn nước; bảo vệ cây xanh; bảo vệ rừng, tài nguyên v.v.
Sử dụng nhiều kênh thông tin phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội như
tổ chức họp giữa các lực lượng; họp phụ huynh học sinh; Tổ chức diễn đàn, hội thảo,
truyền thông qua các kênh văn bản, kênh mạng xã hội… giúp cha mẹ học sinh và các
lực lượng xã hội nhận thức đúng về sự cần thiết phải giáo dục ý thức, thái độ, hành vi
đối với môi trường cho học sinh tiểu học: Giáo dục ý thức, thái độ và hành vi giữ gìn
bảo vệ môi trường, đấu tranh với hành vi làm ô nhiễm môi trường.
Tập luyện, rèn luyện cho các em kỹ năng, hành vi và thói quen không vứt rác bừa
bãi; giữ gìn vệ sinh cá nhân và vệ sinh nơi công cộng, giữ gìn vệ sinh lớp học, sân
trường; giữ gìn vệ sinh phòng ở và vệ sinh gia đình, nhà trường… Đồng thời cũng phải
tập luyện, rèn luyện thói quen, hành vi văn minh nơi công cộng và ở trường lớp, gia
đình: Nói năng lịch sự, ứng xử theo quy tắc, văn minh; không gây ồn ào nơi công cộng;
không mất trật tự trong lớp học; không nói chen ngang khi người khác đang nói…
Nhà trường phối hợp với cha mẹ, các lực lượng xã hội có thể tổ chức các hình
thức hoạt động sau đây cho học sinh:
Tổ chức thi tìm hiểu về môi trường quê em, mức độ ô nhiễm môi trường và
nguyên nhân dẫn tới ô nhiễm môi trường.
Triển khai các dự án bảo vệ môi trường nước, môi trường không khí quê em

56
 Tổ chức cho học sinh tham gia dọn vệ sinh gia đình, dọn vệ sinh trường lớp và
dọn vệ sinh đường phố, ngõ xóm hoặc những nơi công cộng khác…
Tổ chức cho học sinh tìm hiểu về dịch bệnh truyền nhiễm và cách phòng tránh
dịch bệnh truyền nhiễm trong cộng đồng, trách nhiệm cá nhân tham gia cộng đồng và
phòng tránh dịch bệnh.
Thông qua các hoạt động kể trên giáo dục học sinh thái độ và hành vi bảo
vệ môi trường.
Lực lượng giáo dục chịu trách nhiệm chính trong tổ chức hoạt động phối hợp
giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh là
nhà trường, thầy cô, gia đình và xã hội, tuy nhiên nhà trường và thầy cô giữ vai trò
chủ đạo.
Sản phẩm cần đạt được của hoạt động phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia
đình và xã hội trong giáo dục ý thức, thái độ, hành vi đối với môi trường cho học sinh
tiểu học:
Nhận thức, thái độ và hành vi bảo vệ môi trường của học sinh được nâng cao;
sản phẩm của giữ gìn, bảo vệ môi trường, an toàn phòng dịch bệnh.
Thái độ đấu tranh giữ gìn bảo vệ môi trường của học sinh, sản phẩm tranh vẽ
phê phán về xả thải làm ô nhiễm môi trường; các vụ việc xả thải bừa bãi được học
sinh tố giác; những hành vi không tuân thủ quy định về phòng tránh dịch bệnh trong
cộng đồng được học sinh tố giác…
2.2. Căn cứ xác định các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống và nội dung phối hợp
giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong thực hiện chủ đề
2.2.1. Căn cứ xác định chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học bước đầu hình thành và
phát triển ở học sinh những hiểu biết ban đầu về chuẩn mực hành vi đạo đức, pháp
luật cần thiết, phù hợp với học sinh tiểu học và thực hiện những chuẩn mực đó trong
quan hệ với bản thân, với người khác, với công việc, cộng đồng, đất nước, nhân loại
và môi trường tự nhiên. Hình thành cho học sinh tiểu học thái độ tự trọng, tự tin;
những tình cảm và hành vi tích cực: yêu gia đình, quê hương, đất nước; yêu thương,
tôn trọng con người; đồng tình với cái thiện, cái đúng, cái tốt, không đồng tình với

57
cái ác, cái sai, cái xấu; chăm học, chăm làm; trung thực; có trách nhiệm với thái độ,
hành vi của bản thân.
Bên cạnh đó, giáo dục đạo đức, lối sống còn giúp học sinh bước đầu nhận biết
và điều chỉnh được cảm xúc, thái độ, hành vi của bản thân; biết quan sát, tìm hiểu về
gia đình, quê hương, đất nước và về các hành vi ứng xử; biết lập kế hoạch và thực
hiện kế hoạch cá nhân, hình thành thói quen, nền nếp cơ bản, cần thiết, hiệu quả trong
học tập, sinh hoạt hàng ngày.
Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học không chỉ là trách nhiệm của
nhà trường mà còn là trách nhiệm của gia đình và toàn xã hội. Việc phối hợp giữa nhà
trường, gia đình và xã hội là tạo sự thống nhất về mục tiêu, nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức, đánh giá kết quả giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học;
tuyên truyền, phổ biến kiến thức khoa học giáo dục đạo đức, lối sống tới gia đình học
sinh và mọi tầng lớp trong cộng đồng, các tổ chức xã hội; phối hợp để tăng cường
mối quan hệ và tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của gia đình và xã hội đối với hoạt động
giáo dục đạo đức, lối sống của nhà trường, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học.
Để phối hợp thực hiện nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu
học cần xác định được hệ thống các chủ đề giáo dục để chủ động trong quá trình tổ
chức các hoạt động phối hợp. Để xác định các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh tiểu học cần dựa vào các căn cứ sau:
Hình 2.2: Căn cứ xác định chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho HS tiểu
học

Căn cứ vào chương trình Mục tiêu GD cấp học

GDPT 2018 cấp tiểu học Yêu cầu cần đạt về GD đạo đức, lối sống

Căn cứ vào điều kiện thực

Đặc điểm của lực lượng GD trong và
tiễn của NT, GĐ học sinh và
ngoài NT
địa phương
Điều kiện địa phương

58
2.2.1.1. Căn cứ chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học để xác định chủ
đề giáo dục đạo đức, lối sống
a) Mục tiêu giáo dục cấp Tiểu học
Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới có nhấn mạnh: “Chương
trình giáo dục tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển những yếu tố căn bản
đặt nền móng cho sự phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần, phẩm chất và năng
lực; định hướng chính vào giáo dục về giá trị bản thân, gia đình, cộng đồng và những
thói quen, nền nếp cần thiết trong học tập và sinh hoạt” (TT32/BGD&DT, Chương
trình giáo dục phổ thông 2018). Như vậy, bên cạnh việc thực hiện các nhiệm vụ giáo
dục để hình thành năng lực nhận thức khoa học cho học sinh, chương trình giáo dục
phổ thông mới chú trọng đến việc phát triển các phẩm chất chủ yếu (yêu nước, nhân
ái, trung thực, chăm chỉ, trách nhiệm), các phẩm chất này được thể hiện qua các giá
trị đạo đức, thói quen và cách ứng xử của học sinh đối với bản thân, gia đình, cộng
đồng, môi trường sống. Để thực hiện được điều này, nhà trường đóng vai trò then
chốt trong việc liên kết và tạo ra mối quan hệ tương hỗ giữa các bên liên quan để thực
hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh nói riêng và việc phát triển
phẩm chất, năng lực toàn diện cho học sinh nói chung.
Bên cạnh đó, chương trình Giáo dục phổ thông mới cũng nhấn mạnh và thể hiện
rõ một trong các điều kiện bắt buộc để thực hiện chương trình là cần có sự phối hợp
tốt giáo dục gia đình và giáo dục nhà trường; phối hợp tốt giữa giáo dục nhà trường
và giáo dục xã hội (TT32/BGD&DT, Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Trong
đó, gia đình, cha mẹ học sinh được hướng dẫn phối hợp và tham gia giáo dục con em
theo yêu cầu của lớp học, cấp học; Ban đại diện cha mẹ học sinh có cơ cấu tổ chức,
nhiệm vụ, quyền, trách nhiệm và hoạt động theo Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học
sinh; nhà trường tạo điều kiện thuận lợi để Ban đại diện cha mẹ học sinh hoạt động;
Nhà trường chủ động tổ chức, hướng dẫn học sinh tham gia các hoạt động Đoàn, Đội,
Hội, hoạt động xã hội, tích cực góp phần thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế -
xã hội của địa phương, qua đó thực hiện giáo dục học sinh trong thực tiễn đời sống.
b) Yêu cầu cần đạt về giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh Tiểu học
Theo Chương trình GDPT mới, nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học được tiếp cận qua các phẩm chất chủ yếu (yêu nước, nhân ái, trung thực,
chăm chỉ, trách nhiệm), các nhóm năng lực chung (năng lực tự chủ và tự học; năng

59
lực giao tiếp, hợp tác; năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo), đặc biệt là các nhóm
năng lực đặc thù gắn với môn Đạo đức ở tiểu học (năng lực điều chỉnh hành vi; năng
lực phát triển bản thân; năng lực tìm hiểu và tham gia các hoạt động kinh tế- xã hội).
Các nội dung này được thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau, xoay quanh cuộc sống
hàng ngày của học sinh tiểu học. Có thể chia các nội dung giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh tiểu học theo các mối quan hệ cơ bản như sau:
+ Giáo dục nhận thức, thái độ và hành vi đạo đức, cách ứng xử trong mối quan
hệ với bản thân học sinh: Sống trung thực, chăm chỉ; Tự chịu trách nhiệm; Tự chủ và
tự học (tự phục vụ, tự học, tự quản lý bản thân…); Tự nhận thức và phát triển bản thân.
+ Giáo dục nhận thức, thái độ và hành vi đạo đức, cách ứng xử trong mối quan
hệ với người khác: Sống nhân ái; Trung thực và bao dung; Giao tiếp và hợp tác; Sống
trách nhiệm với người khác và tập thể.
+ Giáo dục nhận thức, thái độ và hành vi đạo đức, cách ứng xử trong mối quan
hệ với cộng đồng, đất nước, nhân loại và môi trường tự nhiên: Yêu nước; Trách
nhiệm với môi trường sống; Tìm hiểu và tham gia các hoạt động kinh tế, xã hội.
Các biểu hiện cụ thể về đạo đức, lối sống của học sinh tiểu học thể hiện như sau:
* Biểu hiện của phẩm chất Yêu nước
+ Nhận biết về quê hương của bản thân; vẻ đẹp của thiên nhiên và con người ở
quê hương mình, từ đó thực hiện được việc làm thiết thực, phù hợp với lứa tuổi thể
hiện tình yêu quê hương: yêu thương gia đình; chăm sóc, bảo vệ vẻ đẹp thiên nhiên
của quê hương; kính trọng, biết ơn những người có công với quê hương v.v.
+ Biết Quốc hiệu, Quốc kì, Quốc ca Việt Nam; Nêu được một số nét cơ bản về
vẻ đẹp của đất nước, con người Việt Nam; Nhận ra Tổ quốc Việt Nam đang phát
triển mạnh mẽ; Tự hào là người Việt Nam và thực hiện được hành vi, việc làm thể
hiện tình yêu Tổ quốc Việt Nam (nghiêm trang khi chào cờ và hát Quốc ca; yêu quý,
bảo vệ thiên nhiên đất nước; trân trọng và tự hào về truyền thống lịch sử, văn hóa của
đất nước Việt Nam).
+ Kể được tên và đóng góp của những người có công với quê hương, đất nước;
Thể hiện được lòng biết ơn bằng lời nói, việc làm cụ thể phù hợp với lứa tuổi, đồng
thời, nhắc nhở bạn bè có thái độ, hành vi biết ơn những người có công với quê hương,
đất nước.

60
 + Có hiểu biết ban đầu về một số nước trong khu vực và trên thế giới. Tham gia
một số hoạt động hội nhập quốc tế theo hướng dẫn của thầy giáo, cô giáo.
* Biểu hiện của phẩm chất nhân ái, bao dung
+ Yêu thương gia đình và thực hiện được những việc làm thể hiện tình yêu
thương người thân trong gia đình; Đồng tình với thái độ, hành vi thể hiện tình yêu
thương trong gia đình; không đồng tình với thái độ, hành vi không thể hiện tình yêu
thương gia đình. Thể hiện sự quan tâm chăm sóc người thân trong gia đình bằng
những hành động và việc làm phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học; vâng lời, hiếu
thảo với ông bà, cha mẹ, anh chị em; quan tâm, chăm sóc em nhỏ.
+ Nhận biết được đóng góp của một số người lao động xung quanh; Thể hiện
được lòng biết ơn người lao động bằng lời nói, việc làm cụ thể phù hợp với lứa tuổi
và nhắc nhở, bạn bè người thân cùng thể hiện thái độ, hành vi biết ơn người lao động.
+ Cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn bằng những lời nói, việc làm cụ thể
phù hợp với lứa tuổi. Sẵn sàng giúp đỡ người gặp khó khăn phù hợp với khả năng của
bản thân.
* Biểu hiện của phẩm chất trung thực, chăm chỉ
+ Thật thà, ngay thẳng trong học tập, lao động và sinh hoạt hằng ngày; mạnh
dạn nói lên ý kiến của mình. Thực hiện được lời nói và việc làm thể hiện tính thật thà
như: không nói dối; nhặt được của rơi trả lại người đánh mất; không lấy đồ dùng của
người khác; biết nhận lỗi khi nói hoặc làm sai v.v. Đồng tình với những thái độ, hành
vi thật thà; không đồng tình với những thái độ, hành vi không thật thà.
+ Đi học đầy đủ, đúng giờ; Thường xuyên hoàn thành nhiệm vụ học tập; Nhận
biết được lợi ích của việc ham học hỏi với lứa tuổi học sinh tiểu học, từ đó thực hiện
các việc làm thể hiện sự ham học hỏi, đọc sách để mở rộng hiểu biết.
+ Thường xuyên tham gia các công việc của gia đình, trường lớp, cộng đồng
vừa sức với bản thân.
* Biểu hiện của phẩm chất trách nhiệm
Trách nhiệm với bản thân
+ Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ của bản thân.

61
 + Tự giác làm việc của mình: Nêu được sự cần thiết và biểu hiện của hành động
tự giác làm việc của mình, từ đó thực hiện hành động tự giác làm việc của mình ở nhà
và ở trường.
+ Thẳng thắn, trung thực tự nhận lỗi khi mắc lỗi; Bản thân biết thực hiện nhận
lỗi và sửa lỗi.
+ Có trách nhiệm với lời nói của bản thân, thực hiện lời nói và việc làm thể hiện
giữ lời hứa với người khác khi đã hứa.
Tự chủ và tự học (tự phục vụ, tự học, tự quản lý bản thân)
+ Thực hiện một số việc làm, hành động thể hiện sinh hoạt nền nếp như: gọn
gàng, ngăn nắp; sắp xếp, phân bố thời gian học tập, sinh hoạt đúng giờ, hợp lý, khoa
học. Biết quý trọng và sử dụng thời gian hợp lí.
+ Tự làm được những việc chăm sóc bản thân phù hợp với khả năng: tự vệ
sinh cá nhân, răng miệng, đầu tóc, trang phục…
+ Tự sắp xếp và bảo quản đồ dùng cá nhân và gia đình.
+ Tích cực, tự giác tham gia hoạt động lao động lao động phù hợp với khả
năng của bản thân; Quý trọng người yêu lao động, phê phán, thể hiện thái độ không
đồng tình với những biểu hiện lười lao động.
+ Tự học và tự hoàn thiện bản thân: Có ý thức tổng kết và trình bày được những
điều đã học; Nhận ra và sửa chữa sai sót trong bài kiểm tra qua lời nhận xét của thầy
cô; Có ý thức học hỏi thầy cô, bạn bè và người khác để củng cố và mở rộng hiểu biết;
Có ý thức học tập và làm theo những gương người tốt.
Tự nhận thức và phát triển bản thân
+ Nhận thức được sự thay đổi về thể chất và tinh thần của bản thân; Khám phá
được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân; Thực hiện được một số cách đơn giản để tự
đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của bản thân; Rèn luyện để phát huy điểm mạnh và
khắc phục điểm yếu của bản thân.
+ Quản lý và thể hiện cảm xúc bản thân: Phân biệt được cảm xúc tích cực
(thích, yêu, tự tin, vui vẻ, vui sướng, phấn khởi...), cảm xúc tiêu cực (giận dữ, buồn
chán, sợ hãi, tự ti, thất vọng...). Nhận biết được ảnh hưởng của cảm xúc tích cực, cảm
xúc tiêu cực đối với bản thân và mọi người xung quanh, từ đó có khả năng tự kiềm
chế các cảm xúc tiêu cực.

62
 + Nhận biết và thực hiện được quyền và bổn phận của trẻ em phù hợp với lứa
tuổi học sinh tiểu học. Có ý thức về quyền và mong muốn của bản thân; bước đầu
biết cách trình bày và thực hiện một số quyền lợi và nhu cầu chính đáng.
+ Nhận biết được những khó khăn cần phải vượt qua trong học tập và trong
cuộc sống. Biết vượt qua một số khó khăn của bản thân trong học tập và sinh hoạt;
Quý trọng những tấm gương vượt khó trong học tập và cuộc sống.
+ Nhận biết một số kế hoạch cá nhân; thực hiện lập kế hoạch cá nhân trong học
tập và sinh hoạt hàng ngày.
Sống trách nhiệm với người khác và tập thể
+ Bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. Không bỏ thừa đồ ăn, thức
uống; có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình.
+ Chấp hành và thực hiện đúng nội quy của trường, lớp; Tuyên truyền, nhắc nhở
bạn bè cùng thực hiện đúng nội quy của trường, lớp. Nhận biết được trách nhiệm của
bản thân trong các nhiệm vụ tập thể. Hoàn thành nhiệm vụ đúng kế hoạch và có chất
lượng khi được phân công, nhắc nhở, động viên các bạn cùng hoàn thành nhiệm vụ.
+ Tôn trọng tài sản của người khác bằng những lời nói, việc làm cụ thể phù hợp;
Nhắc nhở bạn bè, người thân tôn trọng tài sản của người khác.
+ Giữ gìn, bảo vệ tài sản chung, nhắc nhở bạn bè và mọi người xung quanh
cùng giữ gìn, bảo vệ của công.
+ Nhận biết được cái đúng, cái tốt; mạnh dạn bày tỏ ý kiến hoặc tìm kiếm sự hỗ
trợ để bảo vệ cái đúng, cái tốt.
Trách nhiệm với môi trường sống
+ Nêu được các loại môi trường sống xung quanh; Bảo vệ môi trường sống ở
nhà, ở trường, ở nơi công cộng bằng những việc làm cụ thể phù hợp với khả năng;
Không đồng tình với những hành vi gây ô nhiễm môi trường; nhắc nhở người thân,
bạn bè bảo vệ môi trường sống.
+ Có ý thức chăm sóc, bảo vệ cây xanh và các con vật có ích; Có ý thức bảo vệ
môi trường, không vứt rác bừa bãi.
* Một số biểu hiện khác
Giao tiếp, chia sẻ và hợp tác
Xác định mục đích, nội dung, phương tiện và thái độ giao tiếp:

63
 + Nhận ra được ý nghĩa của giao tiếp trong việc đáp ứng các nhu cầu của bản thân;
+ Tiếp nhận được những văn bản về đời sống, tự nhiên và xã hội có sử dụng
ngôn ngữ kết hợp với hình ảnh như truyện tranh, bài viết đơn giản;
+ Bước đầu biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với hình ảnh, cử chỉ để trình bày
thông tin và ý tưởng và tập trung chú ý khi giao tiếp; nhận ra được thái độ của đối
tượng giao tiếp.
Thiết lập, phát triển các quan hệ xã hội; điều chỉnh và hoá giải các mâu thuẫn
với người khác:
+ Giao tiếp lễ phép, kính trọng với ông bà, cha mẹ, anh chị em trong gia đình.
+ Thực hiện hành động và lời nói thể hiện sự kính trọng thầy giáo, cô giáo và
yêu quý bạn bè; sẵn sàng tham gia hoạt động phù hợp với lứa tuổi để giúp đỡ các bạn
gặp khó khăn hoặc có hoàn cảnh không may mắn, các bạn ở vùng sâu, vùng xa hoặc
vùng bị thiệt hại vì thiên tai. Nhận biết được một số nguyên nhân dẫn đến bất hoà với
bạn bè, biểu hiện của sự bất hoà, từ đó thực hiện một số cách đơn giản, phù hợp để xử
lý bất hoà với bạn bè, đồng thời sẵn sàng giúp bạn bè xử lý bất hoà với nhau. Thiết
lập và duy trì mối quan hệ bạn bè ở trường học, làng xóm và khối phố.
+ Kính trọng, thân ái với hàng xóm, láng giềng; quan tâm, giúp đỡ hàng xóm,
láng giềng phù hợp với khả năng.
+ Thể hiện được bằng lời nói và hành động thái độ tôn trọng sự khác biệt (về
đặc điểm cá nhân, giới tính, hoàn cảnh, dân tộc...) của người khác; Không đồng tình
với những hành vi phân biệt đối xử vì sự khác biệt về đặc điểm cá nhân, giới tính,
hoàn cảnh, dân tộc...
+ Xác định mục đích và phương thức hợp tác với mọi người xung quanh: Có
thói quen trao đổi, giúp đỡ nhau trong học tập; biết cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ
học tập theo sự hướng dẫn của thầy cô.
+ Xác định trách nhiệm và hoạt động của bản thân trong các hoạt động hợp tác:
Hiểu được nhiệm vụ của nhóm và trách nhiệm, hoạt động của bản thân trong nhóm
sau khi được hướng dẫn, phân công.
+ Xác định nhu cầu và khả năng của người hợp tác thông qua một số đặc điểm nổi
bật của các thành viên trong nhóm để đề xuất phương án phân công công việc phù hợp.

64
 + Tổ chức và thuyết phục người khác: cố gắng hoàn thành phần việc mình được
phân công và chia sẻ, động viên, giúp đỡ thành viên khác cùng hoàn thành việc được phân
công.
+ Đánh giá hoạt động hợp tác: Báo cáo được kết quả thực hiện nhiệm vụ của cả
nhóm; tự nhận xét được ưu điểm, thiếu sót của bản thân theo hướng dẫn của thầy cô.
Ra quyết định và giải quyết vấn đề để thích ứng với cuộc sống
+ Phân tích một số tình huống và hành vi có thể dẫn đến tai nạn thương tích
thường gặp (đuối nước, bỏng, ngộ độc thực phẩm, ngã, điện giật, tai nạn giao
thông…), từ đó thực hiện được một số cách đơn giản và phù hợp để phòng tránh tai
nạn, thương tích.
+ Nhận biết, phán đoán được một số tình huống cần tìm kiếm sự hỗ trợ, từ đó
thực hiện tìm kiếm sự hỗ trợ, giúp đỡ của những người tin cậy khi cần thiết.
+ Nhận biết một số tình huống và biểu hiện xâm hại; một số quy định cơ bản
của pháp luật về phòng, tránh xâm hại trẻ em. Thực hiện được một số kĩ năng để
phòng, tránh xâm hại trong một số tình huống của cuộc sống.
Tìm hiểu và tham gia các hoạt động kinh tế, xã hội
+ Nhận biết được một số quy định thể hiện nếp sống lịch sự, văn minh nơi công
cộng, từ đó thực hiện được các hành vi phù hợp để thể hiện sự tuân thủ các quy định
nơi công cộng.
+ Nhận biết và tuân thủ các quy tắc an toàn giao thông phù hợp với lứa tuổi.
Đồng tình với những hành vi tuân thủ quy tắc an toàn giao thông, không đồng tình
với những hành vi vi phạm quy tắc an toàn giao thông.
+ Quý trọng đồng tiền; Bảo quản và tiết kiệm tiền; mua sắm quần áo, đồ dùng,
đồ chơi, quà bánh,... đúng mức, phù hợp với hoàn cảnh gia đình; Nhắc nhở bạn bè chi
tiêu tiết kiệm. Thực hiện và nhắc nhở bạn bè cùng sử dụng tiền hợp lí.
2.2.1.2. Căn cứ vào điều kiện thực tiễn của nhà trường, gia đình học sinh và địa
phương
Bên cạnh những căn cứ mang tính pháp lý như về mục tiêu giáo dục bậc học
và cấp học, yêu cầu về giáo dục đạo đức, lối sống được quy định trong chương trình
môn học thì việc xã định chủ đề và nội dung giáo dục cho từng chủ đề giáo dục đạo

65
đức lối sống cần bám sát các điều kiện thực tiễn của nhà trường, người học, điều kiện
các lực lượng giáo dục và điều kiện của địa phương.
Xác định chủ đề và nội dung của chủ đề phải dựa vào đặc điểm và trình độ của
học sinh, đặc biệt là đặc điểm về đạo đức và lối sống của học sinh tiểu học để xác
định chủ đề giáo dục đạo đức lối sống cho phù hợp. Dựa trên nội dung và chủ đề đã
lựa chọn, thiết kế và dự định nội dung phối hợp cùng tham gia giữa các lực lượng
giáo dục trong nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện chủ đề. Dựa vào đặc điểm
và trình độ của học sinh thiết kế hệ thống các chủ đề giáo dục đạo đức lối sống phù
hợp, vừa sức đối với học sinh để giúp các em có cơ hội trải nghiệm, rèn luyện, thể
nghiệm qua đó hình thành nhận thức, thái độ tình cảm và hành vi phù hợp chuẩn mực
đạo đức của xã hội, tạo dựng tác phong lối sống tích cực, lành mạnh.
Việc xác định các chủ đề giáo dục lối sống cho học sinh tiểu học cần xuất phát
từ những điều kiện thực tiễn xã hội địa phương. Từ những đặc điểm về điều kiện xã
hội như đặc điểm sinh kế của người dân ở địa phương, đặc điểm về các hoạt động lao
động sản xuất và trình độ dân trí của người dân có ảnh hưởng rất lớn đến đặc điểm
hình thành và phát triển nhân cách học sinh nói chung, đặc điểm đạo đức và lối sống
của học sinh nói riêng. Từ những đặc điểm của địa bàn sinh sống góp phần hình
thành tác phong và lối sống của một bộ phận dân cư, có thể là những tác động tích
cực hoặc là những ảnh hưởng không tích cực, không thuận lợi đối với quá trình giáo
dục đạo đức lối sống cho học sinh. Nhận thức được những điều kiện này, những thay
đổi tích cực hoặc không tích cực từ môi trường xã hội địa phương đến một bộ phận
các em học sinh giáo dục nhà trường/nhà giáo dục có thể định hướng thành các chủ
đề giáo dục đạo đức, lối sống cho các em phù hợp để giúp các em học sinh một mặt
nhận thức được các giá trị văn hóa, pháp luật để định hướng việc làm và hành vi
đúng.
Xây dựng nội dung phối hợp giữa các lực lượng giáo dục cùng tham gia thực
hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh cần bám sát đặc điểm của các lực
lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, điều kiện địa phương để thiết kế nội dung
phối hợp cho phù hợp. Chẳng hạn như: điều kiện từ phía gia đình học sinh trong lớp
là cha mẹ các em chủ yếu là công nhân làm việc trong nhà máy trên địa bàn/ hoặc là
cha mẹ đi làm xa… thì công tác phối hợp trong thực hiện chủ đề sẽ khác.

66
 Mối quan hệ gắn kết giữa nhà trường và các cơ quan đoàn thể, tổ chức xã hội
trên địa bàn là một trong những điều kiện hỗ trợ tích cực trong tổ chức thực hiện giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh trong nhà trường. Việc phối hợp chặt chẽ sẽ giúp
cho nhà trường, giáo viên chủ nhiệm lớp hoặc đại diện lực lượng giáo dục nhà trường
kịp thời nắm tình hình thông tin bên ngoài về học sinh của nhà trường. Công tác quản
lý văn hóa, xây dựng nếp sống văn hóa của chính quyền sở tại trên địa bàn dân cư sẽ
giúp cho gia đình và nhà trường kịp thời nắm bắt được những thay đổi về phía học
sinh và gia đình học sinh từ đó có những thông tin cụ thể về học sinh của nhà trường,
nắm bắt được vai trò và thể hiện sự tham gia của chính quyền địa phương trong giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh của nhà trường. Việc xác định chủ đề giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh cần dựa trên những yếu tố này để xây dựng được những
chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống phù hợp với học sinh, điều kiện đại bàn dân cư và
văn hóa địa phương.
2.2.2. Nội dung các chủ đề để phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
tiểu học
Việc xác định chủ đề và nội dung chủ đề giáo dục đạo đức lối sống cho học
sinh tiểu học cần đáp ứng các yêu cầu sau:
- Chủ đề giáo dục phải phù hợp mục tiêu giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học.
- Mục tiêu chủ đề phải hướng đến hình thành cho học sinh những giá trị đạo
đức, lối sống thể hiện trong chủ đề.
- Phù hợp với khả năng thực hiện của học sinh và các yêu cầu về điều kiện cơ sở
vật chất của nhà trường, của địa phương, điều kiện của cha mẹ học sinh.
- Nội dung chủ đề cần chuyển hóa được mục tiêu của chủ đề đồng thời thể hiện
được những hoạt động/nội dung công việc cụ thể học sinh cần thực hiện. Thực hiện
nội dung chủ đề giáo dục đạo đức lối sống cho cho sinh tiểu học cần thể hiện được
vai trò và sự tham gia của nhà trường (giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên giảng dạy
môn học, các lực lượng giáo dục khác trong nhà trường), gia đình (cha mẹ học sinh),
xã hội (đại diện cơ quan, ban, ngành đoàn thể, các tổ chức xã hội…).
Dựa trên nội dung những giá trị đạo đức, lối sống cần hình thành cho học sinh
tiểu học liên quan đến mảng giá trị lịch sử dân tộc, giá trị văn hóa, về giáo dục giao

67
tiếp ngôn ngữ được quy định trong nội dung chương trình hoạt động trải nghiệm, kiến
thức môn học,… thiết kế một số chủ đề thể hiện nội dung phối hợp giữa các lực
lượng giáo dục.
* Một số chủ đề giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh Tiểu học và nội dung
phối hợp trong thực hiện các chủ đề:
Bảng 2.1: Bảng gợi ý một số chủ đề trong phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh Tiểu học
Nhóm các chủ đề về khám phá bản thân;
Mục tiêu và nội dung giáo dục: Giáo dục HS nhận biết những ưu và nhược
điểm của bản thân, những năng lực sở trường của học sinh. Học sinh tự tin thể hiện
bản thân trong các mối quan hệ xung quanh. Học sinh biết tổ chức và sắp xếp các
hoạt động của bản thân hoặc của nhóm để thể hiện ưu điểm của bản thân
Lực lượng giáo dục tham gia và nội dung phối hợp:
+ Các tổ chức chính trị - xã hội ở địa phương như Hội phụ nữ, Đoàn Thanh
niên xã (phường): hỗ trợ tổ chức các hoạt động văn hóa xã hội ở địa phương cho học
sinh tham gia và thể hiện bản thân
+ Cha mẹ học sinh: Hỗ trợ (vật chất và tinh thần) học sinh khi tham gia hoạt
động, khích lệ động viên để học sinh tự tin thể hiện điểm mạnh của bản thân. Giúp
con nhận diện những hạn chế của bản thân và đồng hành cùng con khắc phục; phối
hợp với giáo viên cùng giáo dục con có hiệu quả.
+ Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, giáo viên tổng phụ trách Đội: thiết
kế bài học/ game show/diễn đàn/ sự kiện văn hóa để học sinh có điều kiện trải
nghiệm và khám phá năng lực của bản thân.
Nhóm các chủ đề về Truyền thống quê hương;
Mục tiêu và nội dung giáo dục: Giáo dục HS nhận biết những truyền thống lịch
sử của quê hương; Tự hào về truyền thống, giá trị lịch sử của quê hương; Có những
hành động/ việc làm bảo vệ truyền thống lịch sử, quê hương, địa phương.
Lực lượng giáo dục tham gia và nội dung phối hợp:
+ Bảo tàng, Thư viện địa phương: tổ chức cho HS tra cứu dữ liệu, thông tin; hỗ
trợ hoạt động tham quan của học sinh….
+ Cha mẹ học sinh: Hỗ trợ cung cấp thông tin, đóng góp kinh phí cho học sinh
tham gia hoạt động tham quan, trải nghiệm.

68
 + Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, giáo viên tổng phục trách Đội: thiết
kế game show/diễn đàn / kịch lịch sử.
Nhóm các chủ đề về Gia đình
Mục tiêu và nội dung giáo dục: Biết được các thành viên và mối quan hệ giữa
các thành viên trong gia đình, có tình yêu thương và trách nhiệm với người trong gia
đình; Biết thể hiện hành động và việc làm thể hiện sự yêu thương/trách nhiệm với
người thân trong gia đình.
Lực lượng giáo dục tham gia và nội dung phối hợp:
- Nhà trường: GVCN lớp, giáo viên bộ môn, Đội TNTP đứng ra tổ chức, xây
dựng kế hoạch chủ đề, dự kiến nhân sự tham gia trong từng hoạt động ứng với
không gian lớp, trường.
- Cha mẹ học sinh cung cấp thông tin về gia đình, kiến thức về gia đình; Tham
gia diễn đàn cùng học sinh để lắng nghe, suy nghĩ và hiểu được tình cảm, nguyện
vọng của con đối với người thân.
Nhóm các chủ đề về giáo dục giá trị văn hóa dân tộc
Mục tiêu và nội dung giáo dục: Học sinh nhận biết được nét văn hóa của dân
tộc, địa phương như: trang phục truyền thống, nghệ thuật, giao tiếp, thói quen sinh
hoạt… của một số dân tộc điển hình đang sinh sống tại địa phương; Tự hào về
những giá trị văn hóa địa phương, dân tộc; Biết thể hiện ý tưởng hoặc hành động cụ
thể giới thiệu nét đẹp của văn hóa dân tộc; bảo tồn và giữ gìn vẻ đẹp trong văn hóa
truyền thống của các dân tộc.
Lực lượng giáo dục tham gia và nội dung phối hợp:
+ Bảo tàng, Thư viện địa phương: phối hợp trong quá trình tổ chức cho HS tra
cứu dữ liệu, thông tin; tham quan, trải nghiệm…
+ Cha mẹ học sinh: Phối hợp trong cung cấp thông tin, hỗ trợ các điều kiện cho
học sinh trải nghiệm.
+ Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, giáo viên tổng phụ trách Đội: thiết kế
game show/diễn đàn / trò chơi, hoạt động trải nghiệm văn hóa địa phương ….
Ứng với mỗi chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học lại cần sự
huy động của các lực lượng giáo dục khác nhau. Có thể gợi ý khung một số chủ đề
phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh như sau:

69
 Bảng 2.2: Khung gợi ý xác định chủ đề trong phối hợp giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh Tiểu học
Mục tiêu giáo dục đạo
Gợi chủ đề Lực lượng GD phối hợp
đức, lối sống
- Tôn trọng sự khác biệt về Nhóm chủ đề về giáo dục - Giáo viên chủ nhiệm lớp,
nhận thức, phong cách cá giá trị văn hóa dân tộc. giáo viên giảng dạy môn
nhân của những người khác. học, Tổng phụ trách Đội.
- Tôn trọng sự đa dạng về - Cha mẹ học sinh.
văn hoá của các dân tộc - Bảo tàng, thư viện địa
trong cộng đồng dân tộc phương.
Việt Nam và các dân tộc - Đoàn thanh niên của
khác. Xã/Phường,… (nếu có HĐ
- Cảm thông và sẵn sàng cùng tham gia).
giúp đỡ mọi người.
- - Biết về các thành viên Nhóm chủ đề về gia đình. - Giáo viên chủ nhiệm lớp,
trong gia đình và các mối giáo viên giảng dạy môn
quan hệ trong gia đình. (gia học, Tổng phụ trách Đội….
đình nhỏ và gia đình lớn). - Cha mẹ học sinh.
- - Biết bày tỏ tình yêu - Hội phụ nữ/ Đoàn thanh
thương và sẻ chia với các niên xã (phường).
thành viên trong gia đình.
- - Thực hiện các hành động
giúp đỡ người thân trong
gia đình…
……. ……. …….

CÂU HỎI, BÀI TẬP ÔN TẬP

1. Phân tích các nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo
dục ý thức, thái độ và hành vi đối với bản thân cho học sinh tiểu học. Đánh giá

70
 thực tiễn việc thực hiện các nội dung phối hợp này tại nhà trường đang công
tác?
2. Nêu các yêu cầu khi xác định chủ đề và nội dung chủ đề giáo dục đạo đức lối
sống cho học sinh tiểu học?
3. Xác định mục tiêu và các lực lượng phối hợp giáo dục của một chủ đề phối
hợp thuộc nhóm chủ đề “khám phá bản thân” cho học sinh tiểu học?

71
Nội dung 3
3. Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình để thực
hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học
3.1. Kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình để giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh trong trường tiểu học
3.1.1. Căn cứ xây dựng kế hoạch hành động giữa giáo viên, gia đình để giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học
Phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong quá trình giáo dục đạo đức, lối sống
là một quá trình xã hội hoá với sự tham gia toàn diện của cha mẹ học sinh trong các
nội dung giáo dục có liên quan đến chủ đề về đạo đức, lối sống của học sinh ở trường
tiểu học, vì vậy để thiết kế được kế hoạch đồng bộ, nhất quán để thực hiện có hiệu
quả cần đảm bảo việc tuân theo các căn cứ:
Hình 3.1: Căn cứ xây dựng kế hoạch hành động giữa GV và gia đình học
sinh để thực hiện giáo dục đạo đức, lối sống

Căn cứ
pháp lí
Căn
cứ
thực
tiễn Căn cứ vào
GD đặc thù của
giáo dục
tiểu học

3.1.1.1 Căn cứ pháp lý

Trước thực tế về tình hình văn hóa, xã hội và thực trạng đạo đức của học sinh,
sinh viên, Chính phủ, Bộ Giáo dục & Đào tạo đã ban hành một số văn bản chỉ đạo về
công tác giáo dục đạo đức và quản lý giáo dục đạo đức cũng như chỉ đạo việc phối
hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong thực hiện giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh trong trường học.

72
 Người giáo viên trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh cần dựa vào các văn bản sau:
Hình 3.2: Các văn bản pháp lí làm căn cứ cho việc phối hợp giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học

1
Luật Giáo dục năm 2019

2
Quyết định 1895 của Thủ tướng Chính phủ

3
Chỉ thị 31 của Thủ tướng Chính phủ

4
Điều lệ trường tiểu học 2020

5
Điều lệ Ban đại diện cha mẹ HS (TT 55/Bộ GD&ĐT)

6
Công văn 410 của Bộ GD&ĐT

Luật giáo dục Việt Nam năm 2019 (Điều 16) có ghi rõ phát triển giáo dục là sự
nghiệp của Nhà nước và của toàn dân, trong đó “Tổ chức, gia đình và cá nhân có
trách nhiệm chăm lo sự nghiệp giáo dục, phối hợp với cơ sở giáo dục thực hiện mục
tiêu giáo dục, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh”. Nội dung phối hợp
các lực lượng trong công tác giáo dục học sinh được xác định cụ thể trong Chương 6,
trách nhiệm của Nhà trường, gia đình và xã hội có quy định rõ trách nhiệm của nhà
trường, gia đình, xã hội, ban đại diện cha mẹ học sinh trong quá trình thực hiện các
hoạt động giáo dục, trong đó giáo dục nhà trường giữ vai trò nòng cốt.
Quyết định 1895/QĐ của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt chương trình
“Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu
niên và nhi đồng giai đoạn 2015 - 2020” trong đó hướng tới mục tiêu “Tăng cường
giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho
thanh niên, thiếu niên, nhi đồng giai đoạn 2021-2030 ”.
Chỉ thị 31 của Thủ tướng về “xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự
toán ngân sách nhà nước năm 2021” cũng xác định rõ nhiệm vụ đặt ra cho giáo dục trong
năm 2021 là: “Tiếp tục đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa và hội nhập quốc tế. Triển khai thực hiện chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ
thông mới; tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên”

73
 Điều lệ trường tiểu học theo Thông tư 28/2020 của Bộ GD&ĐT chỉ rõ những
yêu cầu đối với hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh như sau: “các hoạt
động giáo dục được tổ chức trong và ngoài lớp học nhằm hình thành phẩm chất, phát
triển năng lực; giáo dục đạo đức lối sống; bồi dưỡng năng khiếu; hỗ trợ học sinh hoàn
thành nhiệm vụ học tập phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh. Hình
thức hoạt động giáo dục học sinh được tổ chức linh hoạt theo mục tiêu, tính chất của
hoạt động, trong đó học sinh được tổ chức làm việc độc lập, làm việc theo nhóm hoặc
làm việc chung cả lớp với sự hướng dẫn, hỗ trợ của giáo viên, đảm bảo mỗi học sinh
được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm vụ học tập và trải nghiệm thực tế”.
Ngoài các văn bản pháp lí ở trên còn có thể kế tới các văn bản làm cơ sở pháp lí
cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh và việc phối
hợp các lực lượng nhà trường, gia đình và xã hội như: Thông tư 55/ BGD&ĐT về
Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh, Nghị định số 24/2021/NĐ-CP quy định việc
quản lí trong cơ sở giáo dục mầm non và cơ sở giáo dục phổ thông công lập…
3.1.1.2. Căn cứ thực tiễn giáo dục
Giáo dục là một loại hình hoạt động có vai trò quan trong sự phát triển xã hội,
chính bởi vậy giáo dục luôn nhận được sự quan tâm của mọi gia đình, mọi tổ chức.
Quá trình vận động và tổ chức với sự tham gia rộng rãi của nhân dân, của toàn xã hội
vào sự phát triển sự nghiệp giáo dục nhằm từng bước nâng cao mức hưởng thụ về
giáo dục của nhân dân.
Huy động sự tham gia của toàn xã hội vào phát triển sự nghiệp giáo dục, xây
dựng môi trường giáo dục lành mạnh, làm cho mọi người, mọi tổ chức đều được đóng
góp để phát triển giáo dục cũng như được hưởng thụ những thành quả của giáo dục
ngày càng cao.
Thống nhất nhận thức của các cấp, các ngành, các tổ chức Đảng, chính quyền,
đoàn thể, các tổ chức kinh tế - xã hội, mọi cá nhân, tập thể cộng đồng về vị trí, vai trò
quan trọng của xã hội hóa giáo dục trong sự phát triển đất nước, xác định rõ trách
nhiệm trong việc thực hiện nghĩa vụ học tập và đóng góp sức người, sức của để phát
triển sự nghiệp giáo dục.
Tổ chức, phối hợp và quản lý tốt hơn các loại hình giáo dục chính quy, không
chính quy, công lập, ngoài công lập, các nguồn tài chính từ Nhà nước và từ nhân dân

74
để mở rộng hợp lý quy mô, nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, đáp ứng nhu
cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Xây dựng và ban hành một hệ thống đầy đủ và đồng bộ các văn bản pháp lý về
xã hội giáo dục để các hoạt động này được tiến hành ổn định và phát triển.
Mục đích của xã hội hóa giáo dục: Xã hội hóa giáo dục nhằm khuyến khích,
huy động và tạo điều kiện để toàn xã hội tham gia phát triển giáo dục. Tạo cơ hội cho
mọi người, ở mọi lứa tuổi, mọi trình độ được học thường xuyên, học suốt đời; tiến tới
một xã hội học tập, góp phần hiện thực hóa quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước ta
coi giáo dục là quốc sách hàng đầu.
3.1.1.3. Căn cứ vào đặc thù của giáo dục tiểu học
Bậc tiểu học là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, học sinh
tham gia vào bậc tiểu học là quá trình chuyển tiếp từ bậc mầm non. Học sinh cần
có sự thích ứng với môi trường học tập mới và các quy tắc trong giáo dục đạo đức,
lối sống ở trường tiểu học có nhiều điểm khác biệt so với trường mầm non. Giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học hướng tới việc hình thành những
chuẩn mực hành vi đạo đức, từ đó góp phần hình thành ở các em cơ sở ban đầu
nhưng rất quan trọng của nhân cách để các em có thể hòa nhập tốt trong cuộc sống
sau này. Do đặc điểm độ tuổi và kinh nghiệm sống còn hạn chế, khả năng nhận
thức, hình thành những giá trị đạo đức ở học sinh tiểu học chưa bền vững, chính vì
vậy, cần có sự thống nhất các tác động giáo dục từ các môi trường mà học sinh
tham gia. Theo lí luận giáo dục, quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
tiểu học là một quá trình bắt đầu từ sự hình thành cho học sinh các tri thức liên
quan đến các chuẩn mực hành vi đạo đức, lối sống, là giáo dục thái độ, tình cảm,
niềm tin đối với các hành vi phù hợp với chuẩn mực, đặc biệt hành vi đạo đức
được các em thể hiện trong cuộc sống hàng ngày của mình.
Trong quá trình phối hợp các lực lượng giáo dục để giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh tiểu học, nhà trường phải giữ vai trò chủ đạo. Việc phối hợp các lực
lượng giáo dục ngoài nhà trường phải được thực hiện theo một quy trình thống nhất
về mục tiêu giáo dục, nội dung và phương pháp giáo dục. Đặc biệt chú ý đến các đặc
trưng của lứa tuổi học sinh tiểu học, chính sự thống nhất các tác động giáo dục sẽ tạo
được kết quả giáo dục vững chắc ở học sinh tiểu học nói chung trong đó có giáo dục
đạo đức, lối sống nói riêng.

75
3.1.2. Xác định mục tiêu của kế hoạch phối hợp giữa GV, gia đình để giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh
Kế hoạch hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh hướng tới mục tiêu làm tường minh vai trò của mỗi
lực lượng trong hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện
mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh nói chung và giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh tiểu học nói riêng.
Kế hoạch giúp hiện thực hoá việc xác lập kênh thông tin hai chiều giữa nhà
trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, tăng cường các
hoạt động để giáo dục về đạo đức, lối sống nói chung và giáo dục đạo đức, truyền
thống văn hóa dân tộc và địa phương nói riêng cho học sinh.
Phát huy sức mạnh tổng hợp trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tạo
môi trường giáo dục khép kín, thống nhất nhằm hiện thực hóa các mục tiêu giáo dục
cấp học ở mọi nơi, mọi chỗ. Việc thống nhất nội dung giáo dục trong các môi trường
giúp ngăn chặn hoặc làm vô hiệu hóa những tác động tiêu cực của kinh tế thị trường,
của các tệ nạn xã hội xâm nhập vào trường học và có tác động tiêu cực tới học sinh.
Kế hoạch là sự hiện thực hoá quan điểm chỉ đạo của Đảng về phát triển giáo dục
đó là: Sự nghiệp giáo dục là sự nghiệp của Đảng, của Nhà nước và của toàn dân; Đẩy
mạnh xã hội hóa giáo dục Tiểu học.
Với mục đích bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên biết cách lập kế hoạch phối
hợp với gia đình và cộng đồng trong hoạt động giáo dục giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh. Giáo viên sẽ được tăng cường kỹ năng lập kế hoạch và tổ chức thực
hiện kế hoạch phối hợp giữa các lực lượng trong giáo dục học sinh.
Mục tiêu của kế hoạch phối hợp các lực lượng giáo dục nhằm:
- Xác định rõ các mong muốn cần thay đổi (mục tiêu)
- Sử dụng nguồn lực có sẵn và các nguồn lực được hỗ trợ một cách hiệu quả và
tối ưu để tăng cường kiến thức, kỹ năng và thái độ của học sinh được giáo dục.
- Chủ động về thời gian: xác định rõ các mốc cần thực hiên và nguồn lực cần
huy động trong mỗi nhiệm vụ phối hợp đề ra.
- Thu hút tối đa sự tham gia của mọi người vào việc xây dựng cũng như thực
hiện kế hoạch

76
 - Xác định cơ sở để biết được công việc có đạt kết quả hay không, từ đó có sự
đối chiếu và điều chỉnh nếu cần.
3.1.3. Nội dung kế hoạch phối hợp
Kế hoạch phối hợp giữa GV và cha mẹ học sinh trong giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh tiểu học được thực hiện với 2 mảng nội dung phối hợp. Cụ thể như sau:
Hình 3.3: Nội dung kế hoạch phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống

Phối hợp giữa GV

và gia đình trong
xây dựng và tổ Mục tiêu của KH phối hợp trong dạy học
chức thực hiện hoạt Hoạt động phối hợp trong dạy học các môn học thuộc
động dạy học để lĩnh vực KHTN và Khoa học Xã hội
giáo dục đạo đức, Phối hợp trong kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học
lối sống cho HS

Phối hợp giữa GV Mục tiêu của kế hoạch phối hợp giáo dục theo chủ
và gia đình trong xây đề
dựng và tổ chức thực Một số chủ đề phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống
hiện các chủ đề giáo Gợi ý khung kế hoạch phối hợp thực hiện chủ đề
dục đạo đức, lối giáo dục
sống cho học sinh

3.1.3.1. Kế hoạch phối hợp giữa GV và gia đình trong xây dựng và tổ chức thực hiện
hoạt động dạy học để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
a. Mục tiêu của kế hoạch phối hợp thực hiện hoạt động dạy học để giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh
Hoạt động dạy học là nhiệm vụ mang tính chuyên biệt của người giáo viên
trong nhà trường. Tuy nhiên với các yêu cầu của mục tiêu giáo dục theo chương trình
giáo dục hiện nay, để thực hiện hoạt động dạy học mang lại hiệu quả thiết thực theo
hướng phát triển năng lực của học sinh, người giáo viên cần biết phối hợp với cha mẹ
học sinh, các tổ chức trong và ngoài nhà trường để cùng thực hiện quá trình giáo dục.
Mục tiêu của kế hoạch phối hợp trong thực hiện các hoạt động dạy học để giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh là:
Thứ nhất, làm cho các lực lượng giáo dục đặc biệt là cha mẹ học sinh hiểu rõ
mục tiêu của bài học, môn học hướng tới việc rèn luyện cho học sinh các phẩm chất

77
đạo đức nào, khả năng áp dụng trong thực tế như thế nào để có tác động phối hợp và
hỗ trợ giáo viên đạt được mục tiêu của bài học.
Thứ hai, bản thân cha mẹ học sinh và các tổ chức có liên quan trong và ngoài
nhà trường xác định được những điều kiện sẵn có về nhân lực, tài lực, vật lực để hỗ
trợ hoạt đông dạy học của giáo viên.
Thứ ba, các lực lượng tham gia chủ động được thời gian chuẩn bị các điều kiện
để hỗ trợ các hoạt động dạy của giáo viên kịp thời và có hiệu quả.
Thứ tư, thông qua kế hoạch phối hợp, cha mẹ học sinh và các lực lượng giáo
dục có liên quan có thể hỗ trợ việc đánh giá kết quả học tập môn học một cách khách
quan, chính xác hơn cho giáo viên giảng dạy (gồm cả giáo viên dạy văn hóa và các
giáo viên bộ môn khác).
b. Hoạt động phối hợp giữa Nhà trường (giáo viên), Gia đình (cha mẹ học sinh)
và Xã hội (các tổ chức chính trị - xã hội) trong thực hiện dạy học các môn học
Đặc thù của hoạt động dạy học ở Tiểu học là GVCN đảm nhiệm việc dạy học
các môn văn hóa tại lớp chủ nhiệm, việc phân chia các môn học để thực hiện nội
dung phối hợp các lực lượng giáo dục học sinh chỉ mang tính tương đối với mục đích
làm rõ tính đặc thù trong các môn học. Cụ thể như sau:
Thông qua chủ đề dạy học các môn thuộc lĩnh vực Khoa học tự nhiên
* Mục tiêu giáo dục đạo đức, lối sống thông qua chủ đề dạy học trong môn khoa học
tự nhiên: Với những kiến thức dạy học được đề cập trong các môn lĩnh vực khoa học tự
nhiên như Toán, Tin học và Công nghệ, Khoa học…hướng đến hình thành và phát triển ở
học sinh những phẩm chất đạo đức như: Chăm chỉ, kiên trì, trung thực, cần cù, trách
nhiệm…đồng thời thông qua dạy học các nội dung môn thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên
giúp học sinh hình thành được lối sống với tư duy logic và tường minh các vấn đề, sắp
xếp và hình dung các công việc một cách khoa học và rõ ràng
* Nội dung phối hợp hoạt động
- Phối hợp và hỗ trợ GV trong hoạt động dạy học các môn lĩnh vực khoa học tự
nhiên theo hướng tích hợp; thực hiện các chủ đề dạy học stem để phát huy tối đa hiệu
quả dạy học cho học sinh.
Căn cứ vào từng nội dung bài học nhất định để các thành viên trong gia đình của
học sinh và các tổ chức xã hội có liên quan có thể hỗ trợ giáo viên trong quá trình thực
hiện các hoạt động dạy học. Cụ thể như để giáo dục tính cần cù, chăm chỉ, ý chí vượt

78
khó hoàn thành nhiệm vụ cho học sinh, giáo viên sử dụng thông qua dạy học các bài học
có ưu thế trong các môn như Toán, Khoa học, Tin học, Công nghệ…Trong quá trình này
gia đình học sinh có thể hỗ trợ các công việc như: hỗ trợ điều kiện cơ sở vật chất cho
giáo viên thực hiện dạy học; tham gia đánh giá và theo dõi việc thực hiện nhiệm vụ do
giáo viên giao ở nhà; Phối hợp với giáo viên để tạo lập môi trường học tập an toàn với
đầy đủ các thiết bị học tập cho học sinh thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ do giáo viên
giao cho tùy theo các bài học và môn học nhất định. Quá trình dạy học cũng có sự tham
gia phối hợp của các tổ chức chính trị - xã hội tại địa phương như Đoàn Thanh niên, Hội
phụ nữ, Hội chữ thập đỏ, Trạm Y tế… với các nhiệm vụ như truyền thông về các hoạt
động học tập như ngày hội STEM, trải nghiệm Toán học…; hoặc phối hợp tuyên truyền
nâng cao hiểu biết về các phần mềm độc hại giúp học sinh gắn kiến thức trong môn Tin
học với thực tiễn hoặc phối hợp để xây dựng môi trường học tập an toàn cho học sinh
khi tham gia học tập trải nghiệm…
Thông qua chủ đề dạy học các môn thuộc lĩnh vực Khoa học xã hội
* Mục tiêu giáo dục đạo đức, lối sống thông qua chủ đề dạy học trong môn thuộc
lĩnh vực khoa học xã hội: Với ưu thế của các môn khoa học xã hội như: Tiếng Việt, Lịch
sử, Địa lý, Đạo đức, Tự nhiên và xã hội… học sinh được giáo dục về các phẩm chất nhân
ái, trách nhiệm, thật thà… Đồng thời qua việc học các môn khoa học xã hội sẽ hình
thành ở học sinh lối sống chân thành, biết quan tâm, chia sẻ và động viên người khác
trong những tình huống khó khăn gặp phải.
* Nội dung phối hợp hoạt động
Phối hợp trong tổ chức hoạt động dạy học môn học lĩnh vực khoa học xã hội: Giáo
viên dựa trên nội dung dạy học các bài học/ môn học để huy động sự phối hợp của các
lực lượng giáo dục trong các nội dung cho phù hợp hướng tới thực hiện có hiệu quả các
giờ học và kết quả chung của cả quá trình học tập môn học.
Nội dung phối hợp các lực lượng trong dạy học các môn lĩnh vực Khoa học xã hội
có nhiểu điểm tương đồng với dạy học môn lĩnh vực Khoa học tự nhiên về quy trình tổ
chức dạy học. Tuy nhiên do đặc thù của từng môn mà vai trò và nhiệm vụ phối hợp có sự
thay đổi cho phù hợp. Trong quá trình này, nhiệm vụ của GV là lập kế hoạch bài dạy có
ưu thế để giáo dục các phẩm chất đạo đức cho học sinh và tổ chức dạy bài học gắn với
nội dung giáo dục đó. Cha mẹ học sinh hỗ trợ việc giám sát việc tập luyện rèn luyện các

79
phẩm chất đạo đức, lối sống do GV dạy trên lớp, hướng dẫn thêm cho các con về việc
rèn luyện các phẩm chất như lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện các
nhiệm vụ ở gia đình, tìm hiểu thêm các kiến thức Lịch sử, Địa lý, các nội dung thuộc
phần giáo dục địa phương để trợ giúp học sinh khi cần thiết. Các tổ chức đoàn thể chính
trị - xã hội tại địa phương hỗ trợ giáo viên trong các sự kiện văn hóa có nội dung gắn với
môn học: Trải nghiệm di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh tại địa phương, các tập quán,
văn hóa truyền thống của cộng đồng dân cư tại địa phương…
c. Phối hợp trong đánh giá kết quả học tập của học sinh: Giáo viên phối hợp với
cha mẹ học sinh để thu thập thông tin giữ liệu chính xác về học sinh, tạo sự đồng thuận
trong đánh giá đảm bảo tính khách quan, công bằng, chính xác trong đánh giá kết quả
học tâp và rèn luyện của học sinh ở nhà.
Để thực hiện việc phối hợp trong đánh giá kết quả học tập của học sinh: Giáo viên
cần khuyến khích cha mẹ học sinh trao đổi với giáo viên về các nhận xét, đánh giá học
sinh bằng các hình thức phù hợp và phối hợp với giáo viên động viên, giúp đỡ học sinh
học tập, rèn luyện ở nhà để phát huy điểm tốt, khắc phục những hạn chế nhằm cải thiện
thành tích học tập. Đồng thời huy động cha mẹ phối hợp với giáo viên, động viên, giúp
đỡ học sinh rèn luyện và phát triển năng lực, phẩm chất theo mục tiêu đã đề ra với
phương châm phát huy mặt tốt khắc phục hạn chế để phát triển. Giáo viên chủ nhiệm:
Chịu trách nhiệm chính trong việc đánh giá học sinh, kết quả giáo dục học sinh trong
lớp; hoàn thành hồ sơ đánh giá học sinh theo quy định; nghiệm thu, bàn giao kết quả
giáo dục học sinh; Thông báo riêng cho cha mẹ học sinh về kết quả đánh giá quá trình
học tập, rèn luyện của mỗi học sinh; còn cha mẹ học sinh có trách nhiệm phối hợp với
giáo viên chủ nhiệm lớp cung cấp thông tin về học tập, rèn luyện của học sinh ở gia đình
và ngoài cộng đồng để giáo viên có những thông tin, dữ liệu chính xác về học sinh nhằm
đánh giá học sinh một cách toàn diện hơn về năng lực và phẩm chất đạt được. Hoặc đưa
ra những nhận xét xác đáng về học sinh nhằm bổ sung thông tin đánh giá của giáo viên
về học sinh.
3.1.3.2. Kế hoạch phối hợp giữa GV và gia đình trong xây dựng và tổ chức thực hiện
các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
a. Xác định mục tiêu của kế hoạch phối hợp để thực hiện các chủ đề giáo dục
đạo đức, lối sống

80
 Hoạt động giáo dục gắn với các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
trong nhà trường được thực hiện trong các hoạt động trải nghiệm của học sinh. Với 4
mạch nội dung và các chủ điểm giáo dục tương ứng với các tháng trong năm học,
giáo viên có thể phối hợp với các lực lượng giáo dục lập bản kế hoạch phối hợp để
thực hiện có hiệu quả mục tiêu phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống như sau:
Thứ nhất, kế hoạch phối hợp sẽ giúp cha mẹ học sinh và các tổ chức trong và
ngoài nhà trường hiểu rõ mục tiêu của chủ đề hoạt động trải nghiệm để phối hợp giáo
dục có hiệu quả.
Thứ hai, các hoạt động trải nghiệm của học sinh được diễn ra trong môi trường
giáo dục đa dạng: trong và ngoài lớp, trong và ngoài trường. Chính vì vậy cần có sự
tham gia, hỗ trợ giáo viên giám sát học sinh khi tổ chức các hoạt động. Bản kế hoạch
phối hợp sẽ giúp cha mẹ học sinh bố trí được thời gian và công việc để hỗ trợ cho
việc thực hiện các hoạt động giáo dục ở nhà trường.
Thứ ba, để tổ chức các hoạt động giáo dục cần có sự huy động nguồn xã hội
hóa để thực hiện được các hoạt động cần có sự di chuyển khỏi nhà trường. Trong các
trường hợp trải nghiệm ngoài trường cũng cần có sự hỗ trợ của các tổ chức đơn vị
như bảo tàng, khu di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, làng nghề… Kế hoạch phối
hợp sẽ giúp cha mẹ học sinh hiếu rõ các nguồn lực cần đóng góp cũng như giúp cho
tác đơn vị hỗ trợ có thể sắp xếp, bố trì công việc thuận lợi cho hoạt động trải nghiệm
của học sinh diễn ra thành công. Từ đó các phẩm chất đạo đức, nhân cách, lối sống,
tác phong của học sinh có điều kiện để hình thành, rèn luyện và phát triển.
Thứ tư, cha mẹ học sinh và các lực lượng có liên quan cũng chủ động hơn về
thông tin cần đánh giá để hoàn thiện và coi như là một kênh thông tin giúp giáo viên
đánh giá chính xác hơn sự thể hiện các phẩm chất đức của học sinh trong quá trình
tham gia các hoạt động giáo dục theo các chủ đề nhất định.
b. Gợi ý một số chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống thể hiện sự gắn kết giữa nhà
trường, gia đình và xã hội ở trường tiểu học
Mục tiêu của quá trình giáo dục đạo đức, lối sống là quá trình giúp hình thành
ở học sinh những hiểu biết về các phẩm chất đạo đức và các quy định về chuẩn mực
trong biểu hiện hành vi phù hợp. Những “tri thức” về đạo đức, lối sống phù hợp cần
hình thành cho học sinh tiểu học thông qua con đường tổ chức các hoạt động giáo dục

81
là những tri thức được đề cập đến trong các hoạt động trải nghiệm ở trường tiểu học.
Đó là những tri thức về các chuẩn mực đạo đức cơ bản nhất được chắt lọc kĩ lưỡng để
đưa vào chương trình hoạt động giáo dục trong nhà trường. Trong lúc đó, cuộc sống
luôn biến động những tri thức trên phải luôn được sử dụng, củng cố, bổ sung, mở
rộng cho phù hợp với thời đại, với đời sống xã hội và thực tế cuộc sống của học sinh.
Một điều quan trọng trong giáo dục ý thức đó là hình thành niềm tin tự giác
của học sinh. Nếu tri thức (mang tính khách quan) không được củng cố, thử thách và
trải nghiệm thì dễ bị mai một, thậm chí bị lãng quên. Tuy nhiên, nhờ vào các hoạt
động giáo dục sẽ giúp khắc sâu tính đúng đắn, sự cần thiết, tính tất yếu của việc thực
hiện chuẩn mực, hành vi, biết bày tỏ thái độ hài lòng hoặc không hài lòng đối với
những hành vi đúng chuẩn hoặc lệch chuẩn. Thực tiễn đã chứng minh rằng, các hoạt
động giáo dục gắn với thực tiễn là con đường hữu hiệu nhất giúp hình thành và hoàn
thiện các phẩm chất nhân cách của cá nhân.
Mục tiêu thứ hai của quá trình giáo dục đạo đức, lối sống thông qua các chủ đề
là hình thành ở học sinh những thái độ, tình cảm tích cực đối với các chuẩn mực đạo
đức được trang bị. Đối với không gian hoạt động trong và ngoài trường, học sinh
được quan sát, suy ngẫm về các hành vi phù hợp chuẩn mực diễn ra xung quanh qua
đánh giá của bạn học, của thầy cô để các em vận dụng vào trong quá trình bày tỏ cảm
xúc của bản thân trước các hành vi đúng và hành vi lệch chuẩn. Các hoạt động giáo
dục trải nghiệm được tổ chức trong nhà trường tạo cho học sinh cơ cơ hội thể nghiệm
thái độ và tình cảm đạo đức để nhận được sự thừa nhận hay không thừa nhận của
người khác nhờ vậy mà các em có thể củng cố hoàn thiện các biểu hiện về tình cảm
và thái độ trong các tình huống sau này phù hợp hơn.
Ví dụ thông qua chủ đề “em yêu lao động” học sinh hiểu được chăm chỉ lao
động là một phẩm chất tốt, nếu lao động chăm chỉ sẽ nhận được tình yêu thương và
cảm mến của nhiều người, ngược lại nếu lười biếng sẽ có nhiều người xung quanh
không hài lòng. Học sinh có thể được tiếp tục củng cố thái và tình cảm đối với lao
động khi các em tích cực tham gia hoạt động trực nhật lớp, dọn dẹp khuôn viên nhà
trường … sẽ nhận được tình cảm và sự yêu mến của thầy cô, bạn bè.
Từ những căn cứ ở trên cho thấy việc lựa chọn các chủ đề giáo dục đạo đức,
lối sống để phối hợp được các lực lượng trong quá trình giáo dục học sinh tiểu học
cần dựa vào một số cơ sở như:

82
 Thống nhất mục tiêu giáo dục cần hình thành cho học sinh những phẩm chất
đạo đức nào thì chủ đề phải đảm bảo việc cung cấp kiến thức đầy đủ về phẩm chất
tương ứng. Mặt khác cũng cần tính đến phương án hình thành thái độ và tình cảm cho
phù hợp với yêu cầu của các phẩm chất đạo đức. Từ đó mà tổ chức tập luyện, rèn
luyện để có hành vi đạo đức phù hợp với mục tiêu và được phản ánh trong nội dung
của chủ đề dạy học. Trên cơ sở có được các hoạt động tập luyện rèn luyện phù hợp để
xác định các hành động cụ thể của các lực lượng tham gia phối hợp thực hiện đạt
được mục tiêu giáo dục đã thống nhất.
Phù hợp với điều kiện thực tế của của nhà trường và địa phương: Các chủ đề giáo
dục nói chung và giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh nói riêng muốn thực hiện phải
dựa trên cơ sở các phương tiện và điều kiện thực tế của nhà trường, sự ủng hộ của phụ
huynh học sinh và các bên liên quan. Ví dụ muốn tổ chức cho học sinh trải nghiệm chủ
đề “uống nước nhờ nguồn”, giáo viên cần huy động sự tham gia của cha mẹ học sinh
trong việc hỗ trợ tổ chức cho học sinh tham gia hoạt động ngoài nhà trường, đóng góp
nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất để tổ chức thành công hoạt động giáo dục… Chính
vì vậy, khi xác định các chủ đề cần tính đến sự phù hợp với điều kiện tham gia và hỗ trợ
của nhà trường, của học sinh và gia đình học sinh. Đặc biệt cần chú trọng đến việc khai
thác các điều kiện sẵn có của thực tế nhà trường và địa phương để xác định các chủ đề
nhằm giáo dục được các phẩm chất đạo đức, lối sống cho học sinh.
Các lực lượng giáo dục cần nắm được đặc điểm tâm sinh lí của học sinh: Mỗi
học sinh có năng lực và những đặc điểm khác biệt về nhân cách vì vậy việc lựa chọn
chủ đề và xác định mục tiêu giáo dục phải trong khả năng thực hiện của học sinh. Với
mỗi hoạt động giáo dục, mức độ yêu cầu học sinh đến đâu sẽ góp phần hình thành ở
học sinh những năng lực và phẩm chất cụ thể. Hoạt động giáo dục cho học sinh các
phẩm chất đạo đức không chỉ diễn ra trong phạm vi nhà trường mà còn ở gia đình và
cộng đồng nơi sinh sống của học sinh. Vì vậy, muốn thực hiện đạt được mục tiêu giáo
dục, cha mẹ học sinh và các lực lượng giáo dục tại địa phương cần hiểu được đặc
điểm đột tuổi học sinh tiểu học từ đó đặt ra những yêu cầu phù hợp và vừa sức để
không tạo ra áp lực cho học sinh xong vẫn đạt được hiệu quả giáo dục.
Chương trình giáo dục nhà trường: Giáo dục đạo đức, lối sống là một trong các
mặt giáo dục quan trọng của nhà trường, Trên thực tế các hoạt động giáo dục này

83
diễn ra có sự đan xem giữa hoạt động học tập và tổ chức các chủ đề giáo dục. Vì lẽ
đó, các chủ đề giáo dục học sinh cần có sự chọn lọc và dựa theo các chủ đề giáo dục
trong nhà trường. Chương trình giáo dục nhà trường là căn cứ pháp lí rõ ràng cho
việc xác định chức năng và nhiệm vụ của các bên liện quan trong quá trình tổ chức
hoạt động dạy học và giáo dục học sinh.
Bảng 3.1. Gợi ý một số chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống thể hiện sự gắn kết
giữa nhà trường, gia đình và xã hội ở trường tiểu học
Nội dung chủ đề Phương thức tổ chức Các lực lượng tham gia
Uống nước nhớ Giảng giải, Thảo luận; Hỏi đáp, GVCN; Cha mẹ HS, Hội Cựu
nguồn quan sát, phỏng vấn (xây dựng chiến binh (Anh hùng LLVT
video dạy học)/ Tọa đàm, diễn nhân dân; Thương binh),
đàn, hoạt động trải nghiệm thực Đoàn Thanh niên xã
tế thăm quan gia đình chính sách (phường), đại diện khu di tích,
ở địa phương. địa danh lịch sử (nếu có).
Sống trung thực, Giảng giải, Thảo luận; Hỏi đáp, GVCN; Cha mẹ HS.
chăm chỉ Quan sát, kể chuyện/ Sân khấu
tương tác, Trải nghiệm thực tế;
lao động vệ sinh khuôn viên
trường hoặc khu dân cư nơi sinh
sống.
Gia đình em yêu Giảng giải, Thảo luận; Quan sát, GVCN, cha mẹ học sinh,
phỏng vấn, Thực hành/ Trải chuyên gia giáo dục.
nghiệm thực tế các công việc
trong gia đình.
Em yêu quê Giảng giải, Thảo luận; Hỏi đáp, GVCN; Cha mẹ học sinh;
hương Quan sát; Dự án; Chiến dịch Đoàn Thanh niên xã
tình nguyện. (phường).
Cặp lá yêu Giảng giải, Thảo luận; Hỏi đáp, GVCN, Cha mẹ HS; Đoàn
thương hoạt động tình nguyện, nhân thanh niên xã (phường); Tổ
đạo. trưởng dân phố …
Chúng em tham Giảng giải, Thảo luận, nêu vấn GVCN, Cha mẹ HS, Cảnh
gia giao thông đề, hỏi đáp/ Trải nghiệm thực tế. sát GT thành phố, công an
xã (phường).
c. Gợi ý kế hoạch chủ đề minh họa

84
 Kế hoạch chi tiết cho từng hoạt động gắn với chủ đề cụ thể được thiết kế gồm
các nội dung gợi ý như sau:
Tên kế hoạch: Xác định rõ hoạt động giáo dục cần phối hợp thực hiện
Mục đích, yêu cầu của kế hoạch:
Nêu rõ được yêu cầu của việc phối hợp các lực lượng sẽ giúp học sinh đạt được
những yêu cầu nào sau khi tham gia hoạt động
Nhiệm vụ cụ thể của giáo viên, cha mẹ học sinh, lực lượng giáo dục ngoài trường:
Mục này thể hiện được 3 nội dung là những công việc mà giáo viên cần thực hiện,
những công việc cha mẹ học sinh cần tham gia thực hiện và các hoạt động cụ thể để
hỗ trợ của các lực lượng giáo dục ngoài trường (linh hoạt theo từng chủ đề hoạt động)
Phương tiện và điều kiện để thực hiện được hoạt động: Mục này cần làm rõ để tổ
chức hoạt động cần sử dụng các phương tiện gì, nguồn lực huy động các phương tiện
này là ai? Người chịu trách nhiệm?
Bảng 3.2. Kế hoạch minh họa phối hợp tổ chức hoạt động giáo dục như sau:
TRƯỜNG TIỂU HỌC A CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIÊT NAM
LỚP 2 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

…., ngày….tháng….năm 2021

KẾ HOẠCH PHỐI HỢP

TỔ CHỨC CHỦ ĐỀ “CHÚNG EM THAM GIA GIAO THÔNG”
I. Mục đích, yêu cầu
- Mục đích: Huy động được phụ huynh học sinh, Đoàn thanh niên phường và công
an phường (cảnh sát giao thông thành phố) tham gia hỗ trợ và hướng dẫn học sinh
tham gia giao thông đúng quy định của Luật giao thông đường bộ
- Yêu cầu:
+ Hội phụ huynh học sinh cử được đại diện hoặc cha mẹ học sinh bố trí được thời
gian tham gia hoạt động;
+ Giáo viên lập được kế hoạch tổ chức hoạt động được BGH nhà trường phê duyệt
và đã được gửi đến đơn vị phối hợp
+ Công an (cảnh sát giao thông thành phố), Đoàn thanh niên đồng ý hướng dẫn học
sinh trải nghiệm thực tế tham gia giao thông trên đường

85
II. Nội dung chi tiết của hoạt động
- Hoạt động 1: học sinh tìm hiểu một số nội dung của luật giao thông tại lớp: do
cảnh sát giao thông thành phố hoặc công an phường hướng dẫn: Các loại biển báo,
các loại phương tiện, quy định cho một số loại phương tiện phổ biến tham gia giao
thông: xe đạp, xe máy, xe ô tô, đi bộ…
- Hoạt động 2: trải nghiệm tham gia giao thông trên đường: học sinh trải nghiệm
tham gia giao thông bằng 2 phương tiện: đi bộ, đi xe đạp tại các điểm: ngã tư
đường phố, đường giao nhau, đi bộ trên vỉa hè, sang đường nơi có vạch kẻ ngang;
tuân theo tín hiệu đèn giao thông…
III. Nhiệm vụ cụ thể của GV, PHHS và lực lượng giáo dục ngoài trường
- Giáo viên
+ Lập kế hoạch tổ chức hoạt động, xin ý kiến góp ý của PHHS và trình BGH nhà
trường xin ý kiến.
+ Kiến nghị nhà trường gửi văn bản đề nghị phối hợp đến công an phường (phòng
cảnh sát giao thông thành phố), đoàn Thanh niên phường và công an phường
(phòng cảnh sát GT thành phố)
+ Lập danh mục các nội dung công việc cho từng nhóm đối tượng tham gia và xin ý
kiến của các bên liên quan. Dự kiến các phương tiện và kinh phí cho học sinh tham
gia trải nghiệm tham gia giao thông tại lớp và trên thực tế.
+ Chủ trì các hoạt động liên hệ thường xuyên để thống nhất các lực lượng giáo dục
sau khi được hỗ trợ chính thức để đảm bảo cho học sinh tham gia hoạt động trải
nghiệm an toàn và đạt hiệu quả giáo dục.
- Cha mẹ học sinh
+ Góp ý với bản kế hoạch phối hợp và kế hoạch các nội dung hoạt động trải nghiệm
của giáo viên.
+ Đóng góp, huy động sự đóng góp kinh phí và phương tiện di chuyển cho học sinh
đến các địa điểm trải nghiệm.
+ Tham gia hoạt động trải nghiệm thực tế của con, hỗ trợ GV đảm bảo an toàn cho
con khi tham gia hoạt động trải nghiệm trên đường.
- Đoàn Thanh niên phường:
+ Góp ý cho kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh theo đề nghị của
trường tiểu học và GV chịu trách nhiệm.
+ Tham gia hỗ trợ đảm bảo an toàn cho học sinh khi tham gia trải nghiệm thực tế

86
tham gia giao thông trên đường.
+ Đóng góp nguồn lực cho hoạt động trải nghiệm của học sinh (nếu có)
- Công an phường (Cảnh sát giao thông thành phố).
+ Góp ý kế hoạch tổ chức hoạt động và kế hoạch phối hợp tổ chức hoạt động trải
nghiệm tham gia giao thông cho học sinh.
+ Hướng dẫn học sinh về một số nội dung cơ bản của luật giao thông đường bộ (trên
lớp).
+ Tham gia hướng dẫn học sinh trải nghiệm tham gia giao thông trên đường, hỗ trợ
các điều kiện đảm bảo an toàn cho học sinh trong quá trình trải nghiệm.
V. Phương tiện và điều kiện thực hiện
- Bộ biển báo giao thông.
- Kinh phí nước uống cho học sinh tham gia trải nghiệm.
- Phương tiện đưa học sinh đến địa điểm trải nghiệm.
Giáo viên lập kế hoạch
Lưu ý:
(1) Tuỳ theo mỗi chủ đề giáo dục có thể huy động sự tham gia của các lực lượng giáo
dục khác nhau nên sẽ có những biện pháp đặc trưng có tính khác biệt song nhìn
chung vẫn đảm bảo theo các biện pháp chung.
(1) Giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học có thể căn cứ vào kế hoạch giáo
dục năm học để lồng ghép nội dung của kế hoạch phối hợp các lực lượng để
giáo dục đạo đức, lối sống theo chủ đề cho học sinh vào một phần của kế
hoạch chủ nhiệm lớp trong năm học đó.
* Biện pháp để thực hiện kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học bao gồm:
Thứ nhất, Xây dựng được kênh thông tin kết nối giữa các lực lượng cần huy động để
tham gia giáo dục một chủ đề đạo đức, lối sống bất kỳ cho học sinh tiểu học trong đó
giáo viên là cầu nối trung tâm để phối hợp và thông tin qua lại giữa các lực lượng
giáo dục. Việc xây dựng kênh thông tin sẽ giúp cho các lực lượng có liên quan tiếp
nhận được thông tin kịp thời và đầy đủ, ví dụ như việc trao đổi, bàn bạc và thống nhất
về kế hoạch phối hợp các lực lượng để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Thứ hai, Xác định rõ nhiệm vụ cụ thể của giáo viên, cha mẹ học sinh và của tổ
chức/cá nhân là các lực lượng giáo dục xã hội được huy động trong quá trình thực

87
hiện chủ đề phối hợp nhất định. Đối với đặc điểm của học sinh tiểu học do tuổi đời và
kinh nghiệm sống còn hạn chế (đặc biệt với nhóm học sinh đầu cấp tiểu học) nên việc
thực hiện các hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh có nhiều khó khăn
đòi hỏi quá trình phối hợp các lực lượng tham gia kết hợp phải nhuần nhuyễn. Trước
khi thực hiện kế hoạch giáo dục các bên đảm bảo đã nắm vững nội dung bản kế
hoạch phối hợp để xác định được các nhiệm vụ cần thực hiện đảm bảo thực hiện kế
hoạch phối hợp thành công và an toàn đối với học sinh tiểu học.
Thứ ba, Chuẩn bị và đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí cho công tác phối
hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức cho học sinh
tiểu học. Các hoạt động phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội diễn ra
chủ yếu trong 2 không gian: trong nhà trường và ngoài nhà trường. Đối với các hoạt
động giáo dục diễn ra trong không gian nhà trường cần sử dụng các phương tiện cơ
sở vật chất cơ bản của nhà trường như: sân chơi, bãi tập, lớp học, thư viện, hội
trường, âm thanh…thì GV chủ động đề xuất với BGH nhà trường để sử dụng. Đối
với những điều kiện cơ sở vật chất mang tính đặc thù của từng chủ đề ví dụ chủ đề
giao thông là bộ biển báo, đèn tín hiệu, dài phân cách… thì Gv cần đề xuất với các
lực lượng chuyên biệt như phòng cảnh sát giao thông để được hỗ trợ. Đối với các chủ
đề hoạt động giáo dục ngoài nhà trường cần có sự kết hợp và huy động các lực lượng
để chuẩn bị kinh phí và phương tiên di chuyển cho học sinh tham gia các hoạt động
đảm bảo an toàn.
* Trên thực tế, việc phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh của các lực
lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường không phải luôn suôn sẻ và có sự đồng
thuận, trong những trường hợp có xung đột trong tổ chức hoạt động phối hợp giáo
dục học sinh, việc giải quyết các xung đột phải tuân theo các nguyên tắc cụ thể sau:
Hình 3.4: Nguyên tắc giải quyết xung đột trong GD đạo đức, lối sống cho HSTH

88
 Đảm bảo tính mục đích của
việc phối hợp giáo dục
Đảm bảo quyền lợi của học
sinh là tối cao
Đảm bảo tính khách quan,
minh bạch và đúng pháp luật
Đảm bảo sự phù hợp với
phong tục, tập quán, truyền
thốngbảo
Đảm vănsựhoá
tônđịa phương
trọng và kết
hợp hài hoà quyền lợi của
các bên

Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích trong hoạt động phối hợp: Trong trường hợp
xảy ra xung đột giữa các lực lượng giáo dục cần hướng vào mục đích của việc phối
hợp để định hướng giải quyết mâu thuẫn.
Nguyên tắc đảm bảo quyền lợi của học sinh là tối cao: xung đột nảy sinh trong quá
trình phối hợp đều xuất phát từ quan điểm của các lực lượng giáo dục là khác nhau song
cùng hướng đến lợi ích chung là tạo mọi điều kiện tốt nhất để thực hiện quá trình giáo
dục đạo đức, lối sống đạt hiệu quả, vì vậy khi nảy sinh mâu thuẫn cần phân tích quyền
lợi tối thiểu cần có phải đảm bảo cho học sinh để tìm phương án giải quyết mâu thuẫn
Nguyên tắc đảm bảo tính khách quan, minh bạch và đúng pháp luật: Mỗi lực
lượng được quy định nhiệm vụ và quyền hạn, việc phối hợp giáo dục phải đảm bảo
các quyền hạn được cho phép. Mâu thuẫn được phân tích rõ ràng và có sự can thiệp
của lực lượng thứ ba để đảm bảo tính khách quan.
Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với phong tục, tập quán và truyền thống văn hoá
của địa phương: Trong quá trình giáo dục học sinh, nhà trường cần có sự tôn trọng
những phong tục, tập quán có ý nghĩa nhân văn đem lại giá trị giáo dục tích cực trong
truyền thống văn hoá của các gia đình và cộng đồng xã hội tại địa phương. Những
xung đột nảy sinh do dự khác biệt về đặc điểm văn hoá cần được giải quyết trên cơ sở
tôn trọng đặc trưng văn hoá bản địa mang tính tích cực.
Nguyên tắc đảm bảo sự tôn trọng và kết hợp hài hoà quyền lợi của các bên: Nội
dung của nguyên đề cập đến việc đảm bảo quyền lợi trong khả năng của các bên, đảm

89
bảo có sự phù hợp với các đối tượng của các bên liên quan trong quá trình giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học. Sự tôn trong nhân cách của các lực lượng
được thể hiện trong giao tiếp, ứng xử cũng như cách lựa chọn phương án giải quyết
các xung đột nảy sinh.
3.2. Thiết lập kênh thông tin giữa giáo viên và gia đình về giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học
3.2.1. Nội dung các kênh thông tin trao đổi hai chiều giữa giáo viên và gia đình để
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
3.2.1.1 Định hướng chung về nội dung thông tin trao đổi 2 chiều
Thông tin về học sinh và các hoạt động giáo dục học sinh tiểu học giữ vai trò
quan trọng, nó như sợi chỉ xuyên suốt trong quá trình giáo dục học sinh, giúp nhà
trường, cha mẹ học sinh lựa chọn được nội dung và phương pháp, hình thức tổ chức
giáo dục phù hợp với đặc điểm và hoàn cảnh của học sinh. Việc trao đổi thông tin
giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội giúp cho hoạt động phối hợp giữa nhà
trường, gia đình và xã hội trở thành một chu trình khép kín và hoạt động giáo dục học
sinh mang tính hệ thống, tính đồng bộ, tính hiệu quả.
Nội dung thông tin cần trao đổi hai chiều giữa nhà trường, gia đình, xã hội để
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh cần tập trung vào các nội dung sau đây:
Mục tiêu giáo dục nói chung và mục tiêu giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học nói riêng theo chương trình giáo dục 2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo,
những định hướng của địa phương, nhà trường về mục tiêu, nội dung và hình thức tổ
chức giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh của nhà trường.
Nội dung kế hoạch giáo dục của nhà trường, của khối lớp học sinh và bản cam
kết thực hiện kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học: Các nội dung cần tổ chức thực hiện, mục tiêu của
từng nội dung, hình thức tổ chức hoạt động và vai trò, trách nhiệm của các bên liên
quan tham gia phối hợp và sản phẩm cần đạt được ở mỗi học sinh sau mỗi nội dung
và hình thức tổ chức giáo dục.
Các nhiệm vụ, nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học sẽ
được triển khai với từng khối lớp trong khóa học, năm học và từng học kỳ, từng tháng
trong chương trình hành động của trường, của lớp và lực lượng chịu trách nhiệm
chính và các lực lượng sẽ phối hợp tham gia gia thực hiện.

90
 Các hình thức tổ chức giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh của từng khối lớp
sẽ triển khai và sự cần thiết phải có sự phối hợp giữa nhà trường với gia đình, xã hội
để hoạt động thành công, hiệu quả.
Các hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội cần phối hợp để
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh và trách nhiệm của mỗi bên tham gia.
Thành tích học tập, rèn luyện của học sinh ở trường, ở gia đình qua từng tuần,
tháng và sau mỗi học kỳ, giai đoạn học tập hoặc những diễn biến thay đổi ở từng học
sinh, những hành vi tích cực hay những hành vi chưa chuẩn mực ở học sinh cần tăng
cường giáo dục…
Các thông tin về gia đình cần thiết lập và cập nhật thường xuyên khi có những
thay đổi: Thông tin về cha mẹ của học sinh, chỗ ở, nghề nghiệp, trình độ văn hóa;
điện thoại hay email để liên lạc, hoàn cảnh gia đình, mối quan hệ của gia đình với
chính quyền địa phương và cộng đồng…
3.2.1.2. Nội dung thông tin cụ thể
Nội dung thông tin về phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học bao gồm:
Hình 3.5: Nội dung thông tin phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học

Thông tin về xây dựng và tổ chức thực Thông tin về huy động điều kiện cơ sở vật
chất, phát triển môi trường văn hóa nhà
hiện kế hoạch giáo dục theo chương trường để giáo dục đạo đức, lối sống cho
trình giáo dục phổ thông 2018 học sinh

Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và
cộng đồng giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh tiểu học thông qua tổ chức thực
hiện kế hoạch dạy học hai buổi trên ngày
Phối hợp giữa giáo viên, gia đình và cộng
đồng trong xây dựng, tổ chức hoạt động
trải nghiệm theo chủ đề giáo dục đạo đức
lối sống cho học sinh tiểu học
Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và
cộng đồng để tăng cường cơ sở vật chất,
tài chính nhà trường
Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và
cộng đồng để xây dựng môi trường văn
hóa nhà trường
Xây dựng hồ sơ văn hoá của nhà trường

Phối hợp giữa giáo viên, gia đình để đánh

giá kết quả rèn luyện đạo đức, lối sống của
học sinh để thực hiện chương trình giáo
dục phổ thông 2018

91
 a) Thông tin về xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục theo chương
trình giáo dục phổ thông 2018 nhằm giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
* Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh tiểu học thông qua tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học hai buổi trên ngày
- Mục tiêu phối hợp: Thông qua tổ chức dạy học các môn học hai buổi trên ngày
đặc biệt là dạy học các môn học chiếm ưu thế trong giáo dục đạo đức cho học sinh
làm cho học sinh tự giác chiếm lĩnh một cách có hệ thống các khái niệm khoa học
gắn liền với những yêu cầu về đạo đức, lối sống giúp cho học sinh nhận thức đúng
đắn về bản thân, những hiện tượng xã hội để có thế giới quan khoa học, nhân sinh
quan đúng đắn, từ đó học sinh lựa chọn cách thức ứng xử phù hợp trong các tình
huống đạo đức.
- Nội dung phối hợp: Thông qua dạy học môn học Đạo đức và các môn học
khác hình thành ở học sinh các phẩm chất nhân cách của con người, giúp các em có
nhận thức, thái độ, hành vi phù hợp trong quan hệ với bản thân, hoạt động học tập,
với thầy cô, bạn bè, người thân trong gia đình và cộng đồng.
- Cách thức thực hiện:
Giáo viên chủ nhiệm thực hiện giáo dục đạo đức cho học sinh trường tiểu học
thông qua dạy học môn Đạo đức, môn khoa học; Tự nhiên và xã hội; Tiếng Việt, Tập
làm văn sẽ giúp cho học sinh có nhiều kiến thức liên quan đến giá trị, thái độ và cách
ứng xử trong cuộc sống. Thông qua dạy học môn Đạo đức ở trường tiểu học giúp học
sinh hình thành năng lực chung, năng lực cốt lõi và các phẩm chất đạo đức như yêu
nước, nhân ái, trung thực; chăm chỉ, trách nhiệm. Thông qua dạy học các môn Tiếng
Việt, Khoa học; Tự nhiên và xã hội v.v. nhằm hình thành ở học sinh năng lực nhận
thức về thế giới xung quanh, tự nhiên, xã hội và những phẩm chất nhân cách cơ bản,
giáo dục các em có thái độ đúng mực đối với bản thân, công việc và đối với người
khác, môi trường.
Thông qua dạy học môn Đạo đức, giúp học sinh tự nhận thức về bản thân, có kỹ
năng giao tiếp ứng xử, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi; biết kiềm chế cảm xúc, rèn luyện
kỹ năng hành vi trong quan hệ với bạn, với thầy cô và với người khác.
Giáo viên chủ nhiệm thông qua tổ chức thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ và nội
dung, hình thức dạy học môn Đạo đức làm cho học sinh nhận thức đúng đắn về cuộc

92
sống, bản thân, nhiệm vụ học tập, rèn luyện, tập luyện để ứng xử phù hợp với qui luật
khách quan của sự phát triển xã hội và phù hợp với các chuẩn mực đạo đức, lối sống
được xã hội thừa nhận. Trong quá trình giảng dạy môn Đạo đức, giáo viên phải giúp
học sinh không chỉ nắm vững được tri thức về các chuẩn mực đạo đức, lối sống mà
phải giúp cho học sinh hiểu được ý nghĩa xã hội, ý nghĩa cá nhân khi thực hiện các
chuẩn mực, trên cơ sở đó hình thành tình cảm, niềm tin, hành vi phù hợp với những
chuẩn mực đạo đức, lối sống trong học tập, sinh hoạt hàng ngày, trong lao động, rèn
luyện và quan hệ ứng xử của học sinh ở gia đình, nhà trường và ngoài xã hội...
Muốn thực hiện được các mục tiêu và nhiệm vụ trên, giáo viên phải phối hợp
với các lực lượng như cha mẹ học sinh, tổ chức chính trị xã hội để tổ chức dạy học lý
thuyết, dạy học theo các chủ đề tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống với rèn luyện kỹ
năng, hành vi; dạy học đạo đức theo chủ đề trải nghiệm và đánh giá kết quả đã đạt
được ở học sinh qua nhận thức, thái độ, hành vi đạo đức, lối sống. Phối hợp với cha
mẹ học sinh, tổ chức chính trị xã hội ở địa phương theo dõi giám sát việc vận dụng
những tri thức, kỹ năng, hành vi đạo đức, lối sống của học sinh ở gia đình, cộng đồng.
Ngoài ra, giáo viên còn cần chủ động đề xuất với Hiệu trưởng để kết nối với các tổ
chức đoàn thể trong trường, tranh thủ sự giúp đỡ của chính quyền địa phương, sự
phối hợp của cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội khác có thể tổ chức mô hình
lớp học nông trại, lớp học du lịch; lớp học trải nghiệm; lớp học đảo ngược để giáo
dục và rèn luyện các phẩm chất đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh. Các
hoạt động có thể tổ chức tại trường và thu hút cha mẹ học sinh cùng tham gia để giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh như hoạt động thể thao giữa thầy cô và cha mẹ
cùng các con để xây dựng môi trường hạnh phúc trong chương trình giáo dục thể
chất.
Để thực hiện được các nhiệm vụ nêu trên, giáo viên phải thiết kế và tổ chức bài
học của các môn học có tích hợp nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Mục tiêu, nội dung, phương pháp hình thức tổ chức dạy học phải phù hợp với mục
tiêu, nội dung giáo dục đạo đức, lối sống, phù hợp với học sinh của từng khối, từng
lớp, điều kiện hiện có của nhà trường và sự hỗ trợ của cha mẹ học sinh cũng như
cộng đồng xã hội. Giáo viên giảng dạy các môn học trên phải đổi mới phương pháp
nhằm thu hút sự ham mê của học sinh và làm cho các em học sinh loại bỏ tư tưởng

93
“môn chính, môn phụ” của chương trình học. Đồng thời giáo viên phải tạo ra môi
trường để học sinh bày tỏ thái độ, quan điểm và kỹ năng ứng xử của mình trong môi
trường nhóm lớp và cộng đồng, xã hội. Bài học được thiết kế và tổ chức dưới dạng
học toàn lớp, học theo nhóm, học cá nhân, học trải nghiệm ngoài hiện trường thực tế
cuộc sống thông qua các hoạt động có thế mạnh rèn luyện kỹ năng, hành vi đạo đức,
lối sống cho học sinh.
Với nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục nói chung và giáo dục tiểu học nói
riêng là “thông qua việc dạy chữ để dạy người”, giáo viên khi thực hiện dạy các môn
học chiếm ưu thế trong giáo dục đạo đức cho học sinh phải tích hợp nội dung giáo
dục đạo đức thông qua dạy học các môn học, đồng thời quán triệt nhiệm vụ giáo dục
đạo đức cho học sinh trong mọi khâu của quá trình dạy học. Giáo viên chủ động xây
dựng kế hoạch và tổ chức hoạt động phối hợp với gia đình và xã hội để tổ chức các
hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh, đánh giá việc thể hiện thái độ, hành vi đạo
đức của học sinh ở gia đình, cộng đồng xã hội.
* Phối hợp giữa giáo viên, gia đình và cộng đồng trong xây dựng, tổ chức hoạt
động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh tiểu học
- Mục tiêu phối hợp
Huy động tối đa nguồn lực từ nhà trường, gia đình và xã hội để tổ chức hoạt
động trải nghiệm cho học sinh, thông qua đó phát triển môi trường giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh, giúp học sinh biến nhận thức thành hành động, thái độ thành
niềm tìn, kỹ năng hành vi đạo đức, lối sống trong các mối quan hệ.
- Nội dung phối hợp
Phối hợp hành động trao đổi thông tin hai chiều giữa nhà trường, gia đình và
xã hội để tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh trong mối quan hệ với bản thân, người khác.
Phối hợp hành động trao đổi thông tin hai chiều giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống gắn với
văn hóa, truyền thống của đất nước, địa phương.
- Các thức thực hiện
Căn cứ vào chương trình của hoạt động trải nghiệm, nội dung chương trình trải
nghiệm và mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học. GVCN phải chủ động đề

94
xuất để Hiệu trưởng chỉ đạo Tổng phụ trách Đội, phối hợp với bí thư Đoàn Thanh
niên xác định chủ đề giáo dục đạo đức theo hình thức sinh hoạt tập thể hay hoạt động
trải nghiệm chung cho học sinh toàn trường hay cho học sinh của một khối lớp, xây
dựng kế hoạch tổ chức hoạt động và thiết kế kịch bản, nguồn nhân lực cần hỗ trợ và
nguồn tài chính cần huy động để tổ chức thực hiện.
Giáo viên chủ nhiệm lớp phối hợp với giáo viên khác, Ban đại diện cha mẹ học
sinh, cha mẹ học sinh và các tổ chức xã hội xác định các hoạt động trải nghiệm theo
chủ đề giáo dục đạo đức cho học sinh theo từng tuần, từng tháng, học kỳ và theo năm
học, xây dựng kế hoạch, thiết kế kịch bản, xác định nguồn nhân lực cần hỗ trợ và
nguồn tài chính cần có để tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo
dục đạo đức cho học sinh: Giáo dục truyền thống dân tộc tại các khu di tích lịch sử;
Giáo dục lòng nhân ái thông qua hoạt động từ thiện; hoạt động xã hội vì lợi tích cộng
đồng; Giáo dục bảo vệ môi trường… Thông qua hoạt động trải nghiệm theo chủ đề
gắn với lịch sử truyền thống văn hóa địa phương, giúp học sinh bồi đắp niềm tự hào,
tình yêu quê hương đất nước có thái độ và hành vi tích cực để giữ gìn truyền thống
văn hóa lịch sử của địa phương.
Giáo viên cần xác định được các nguồn lực cần huy động để tổ chức hoạt động
trải nghiệm, sinh hoạt tập thể theo chủ đề giáo dục đạo đức cho học sinh theo hoạt
động chung toàn trường hoặc theo khối, lớp, trên cơ sở đó huy động, kêu gọi cha mẹ
học sinh các lớp phối hợp với nhà trường, giáo viên chủ nhiệm lớp để tổ chức hoạt
động trải nghiệm cho học sinh.
Trong quá trình giáo dục học sinh và triển khai các hoạt động dạy học, giáo dục
theo hướng trải nghiệm, giáo viên đề xuất với Hiệu trưởng nhà trường phối hợp với
cha mẹ học sinh, các lực lượng xã hội trên địa bàn tìm những địa điểm, cơ sở có thể
tổ chức các hoạt động giáo dục Đạo đức theo hướng trải nghiệm; Như tham quan
danh lam thắng cảnh, di tích văn hóa, lịch sử, di tích cách mạng; Hoặc tổ chức cho
tập thể học sinh, nhóm học sinh trong lớp nhận chăm sóc các gia đình anh hùng, liệt
sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng, chăm sóc di tích lịch sử; quản lý vệ sinh, bảo vệ môi
trường giữ gìn các giá trị truyền thống văn hóa địa phương… Các hoạt động trên là
những hoạt động có thế mạnh trong giáo dục lòng yêu nước, nhân ái, sự hợp tác, sẻ

95
chia, đức tính chuyên cần, chăm chỉ và tính trách nhiệm cho học sinh, giáo dục học
sinh giữ gìn, phát huy các giá trị bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh...
Giáo viên chủ nhiệm có thể mời phụ huynh học sinh; cán bộ văn hóa địa
phương am hiểu về lịch sử, truyền thống văn hóa địa phương thuyết trình về truyền
thống văn hóa lịch sử của địa phương hoặc phổ biến về những quy tắc văn hóa cộng
đồng cho học sinh. Thông qua các hoạt động nêu trên thầy (cô) có thể phối hợp với
cha mẹ học sinh, các lực lượng xã hội quan sát thái độ, hành vi của học sinh khi tham
gia các hoạt động. Để tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh gắn với thực
tiễn cuộc sống, với lao động, nhà trường cần phối hợp với cha mẹ học sinh, cộng
đồng ngoài việc đóng góp về nhân lực giáo dục còn phải đóng góp về nhân lực quản
lý và đảm bảo sự an toàn (chăm sóc sức khỏe) cho các con khi đi trải nghiệm và đóng
góp về tài chính để hỗ trợ phương tiện và phục vụ chăm sóc dinh dưỡng cho học sinh
khi đi thực tế trải nghiệm và học tại hiện trường.
Nhà trường phối hợp với cha mẹ học sinh tổ chức các hoạt động cộng đồng qua
đó có thể huy động nguồn tài chính phục vụ giáo dục đạo đức cho HS: Tình nguyện,
từ thiện giúp đỡ người nghèo, người không nơi nương tựa, những người gặp khó khăn
do thiên tai, dịch bệnh…
Giáo viên chủ động đề xuất với Ban Giám hiệu nhà trường phối hợp với UBND
xã, phường, thị trấn; UBND huyện, tỉnh đề xuất chủ trương đề nghị Tỉnh Đoàn,
Huyện Đoàn, Thành Đoàn, Xã Đoàn xây dựng các điểm vui chơi cho Thiếu nhi thực
hiện chủ trương của Trung ương đoàn TNCS Hồ Chí Minh nhằm làm tốt công tác bảo
vệ, chăm sóc, giáo dục Thiếu niên, Nhi đồng mà ở đó các em đóng vai trò trung tâm.
Thông qua trải nghiệm các hoạt động vui chơi lành mạnh, giúp học sinh rèn luyện các
kỹ năng sống và phẩm chất đạo đức.
Giáo viên chủ động đề xuất với Ban Giám Hiệu phối hợp với chính quyền địa
phương, Đoàn Thanh niên địa phương tổ chức tiếp nhận học sinh về sinh hoạt hè và
tổ chức các hoạt động sinh hoạt hè cho học sinh trong đó quan tâm đến các nội dung,
chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trong dịp hè theo mục tiêu giáo dục
mà nhà trường đã xác định.

96
 Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng địa phương để tổ chức ngày lễ,
tết cho Thiếu niên, nhi đồng: Ngày mùng 1 tháng 6 và tết trung thu, tổ chức tặng quà
cho các em và tổ chức hoạt động văn hóa, văn nghệ chào mừng.
* Phối hợp giữa giáo viên, gia đình để đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức, lối sống
của học sinh để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở trường tiểu học
- Mục tiêu phối hợp: Nhằm thu thập thông tin giữ liệu chính xác về học sinh, tạo
sự đồng thuận trong đánh giá kết quả đảm bảo tính chính xác, khách quan, công bằng.
- Nội dung phối hợp
Phối hợp hành động để thu thập thông tin về học sinh
Phối hợp hoạt động trao đổi thông tin để đưa và nhận định chính xác về kết quả
học tập, rèn luyện của học sinh.
- Cách thức tổ chức
Giáo viên bộ môn và giáo viên chủ nhiệm phối hợp với cha mẹ học sinh thực
hiện nhiệm vụ đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh theo Thông tư 27 của
Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Đối với đánh giá thường xuyên về học tập:
Giáo viên dùng lời nói chỉ ra cho học sinh biết được chỗ đúng, chưa đúng và
cách sửa chữa; viết nhận xét vào vở hoặc sản phẩm học tập của học sinh khi cần thiết,
có biện pháp cụ thể giúp đỡ học sinh kịp thời để tiến bộ nâng cao thành tích học tập.
Giáo viên hướng dẫn để học sinh tự nhận xét và tham gia nhận xét sản phẩm
học tập của bạn, nhóm bạn trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ học tập để học và
làm tốt hơn.
Giáo viên khuyến khích cha mẹ học sinh trao đổi với giáo viên về các nhận xét,
đánh giá học sinh bằng các hình thức phù hợp và phối hợp với giáo viên động viên,
giúp đỡ học sinh học tập, rèn luyện ở nhà để phát huy điểm tốt, khắc phục những hạn
chế nhằm cải thiện thành tích học tập.
Đánh giá thường xuyên về năng lực, phẩm chất đạt được của học sinh:
Giáo viên căn cứ vào các biểu hiện về nhận thức, kĩ năng, thái độ của học sinh ở
từng năng lực, phẩm chất trong quan hệ với bản thân, học tập, rèn luyện và quan hệ
với người khác để nhận xét, có biện pháp giúp đỡ học sinh kịp thời nhằm phát huy
điểm tốt, khắc phục điểm hạn chế nhằm hoàn thiện, phát triển nhân cách.

97
 Giáo viên tổ chức cho học sinh được tự nhận xét và được tham gia nhận xét bạn,
nhóm bạn về những biểu hiện của từng năng lực, phẩm chất để hoàn thiện bản thân.
Giáo viên khuyến khích cha mẹ học sinh trao đổi thông tin về những phẩm chất
và năng lực đạt được ở học sinh. Huy động cha mẹ phối hợp với giáo viên, động viên,
giúp đỡ học sinh rèn luyện và phát triển năng lực, phẩm chất theo mục tiêu đã đề ra
với phương châm phát huy mặt tốt khắc phục hạn chế để phát triển.
Giáo viên chủ nhiệm: Chịu trách nhiệm chính trong việc đánh giá học sinh, kết
quả giáo dục học sinh trong lớp; hoàn thành hồ sơ đánh giá học sinh theo quy định;
nghiệm thu, bàn giao kết quả giáo dục học sinh; Thông báo riêng cho cha mẹ học sinh
về kết quả đánh giá quá trình học tập, rèn luyện của mỗi học sinh.
Hướng dẫn học sinh tự nhận xét và tham gia nhận xét bạn, nhóm bạn. Tuyên truyền
cho cha mẹ học sinh về nội dung và cách thức đánh giá theo quy định tại Thông tư
hướng dẫn của Bộ GD&ĐT và quy định của Nhà trường; phối hợp và hướng dẫn cha mẹ
học sinh tham gia vào quá trình đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh.
Giáo viên không làm công tác chủ nhiệm: Chịu trách nhiệm đánh giá quá trình
học tập, rèn luyện và kết quả học tập của học sinh đối với môn học, hoạt động giáo
dục theo quy định; Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên cùng lớp, cha mẹ học
sinh thực hiện việc đánh giá học sinh về quá trình học tập, rèn luyện và kết quả học
tập; hoàn thành hồ sơ đánh giá học sinh; nghiệm thu chất lượng giáo dục học sinh;
Hướng dẫn học sinh tự nhận xét và tham gia nhận xét bạn, nhóm bạn.
Giáo viên theo dõi sự tiến bộ của học sinh, ghi chép những lưu ý với học sinh có
nội dung chưa hoàn thành hoặc có khả năng vượt trội làm cơ sở để thực hiện cá biệt
hóa quá dạy học, giáo dục nhằm giúp học sinh phát triển phẩm chất, năng lực cá
nhân. Trong trường hợp cần thiết, giáo viên thông báo riêng cho cha mẹ học sinh về
kết quả đánh giá của mỗi học sinh.
Cha mẹ học sinh có trách nhiệm phối hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp cung cấp
thông tin về học tập, rèn luyện của học sinh ở gia đình và ngoài cộng đồng để giáo
viên có những thông tin, dữ liệu chính xác về học sinh nhằm đánh giá học sinh một
cách toàn diện hơn về năng lực và phẩm chất đạt được. Hoặc đưa ra những nhận xét
xác đáng về học sinh nhằm bổ sung thông tin đánh giá của giáo viên về học sinh.

98
 b) Thông tin về huy động điều kiện cơ sở vật chất, phát triển môi trường văn
hóa nhà trường để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
* Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng để tăng cường cơ sở vật
chất, tài chính nhà trường
- Mục tiêu phối hợp
Phát huy vai trò của cha mẹ học sinh, cộng đồng xã hội nhằm tăng cường cơ sở
vật chất tạo môi trường giáo dục an toàn, hạnh phúc cho học sinh ở trường tiểu học.
- Nội dung thực hiện:
Giáo viên chủ động đề xuất với Hiệu trưởng phối hợp với Ban đại diện cha mẹ
học sinh đánh giá lại hiện trạng cơ sở vật chất trường học phục vụ hoạt động học tập,
rèn luyện của học sinh, các định những hiện trạng cơ sở vật chất cần làm mới, bổ
sung nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục học sinh.
Giáo viên chủ động đề xuất với Hiệu trưởng phối hợp với Ban đại diện cha mẹ
học sinh tìm kiếm nguồn tài trợ hỗ trợ nhà trường tăng cường nguồn tài chính, cơ sở
vật chất trường học, tạo môi trường, cảnh quan môi trường giáo dục an toàn thân
thiện cho học sinh.
- Cách thức thực hiện:
Giáo viên dưới sự chỉ đạo của hiệu trưởng tập trung khảo sát và đánh giá hiện
trạng toàn bộ cơ sở vật chất - kĩ thuật hiện có trong trường, phân tích thuận lợi và khó
khăn cho hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh. Căn cứ vào hiện trạng đó, Hiệu
trưởng sẽ lập kế hoạch sử dụng hợp lí, hiệu quả các nguồn lực này cho các mục đích
dạy học nói chung và giáo dục đạo đức cho học sinh nói riêng. Đồng thời lên kế
hoạch sửa chữa, mua sắm bổ sung những vật dụng còn thiếu hoặc hỏng hóc.
Hiệu trưởng dự toán tài chính phục vụ cho mua sắm làm mới hoặc sửa chữa cơ
sở vật chất phục vụ cho hoạt động dạy học, giáo dục học sinh và trình Ban đại diện
cha mẹ học sinh trường xem xét, hỗ trợ theo hình thức Ban đại diện cha mẹ hiến tặng
cơ sở vật chất cho nhà trường, cho lớp học. Trong hoạt động này GV giữ vai trò kết
nối để thực hiện việc huy động nguồn lực phục vụ cho giáo dục nhà trường nói chúng
trong đó có nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Để thu hút được các nguồn hỗ trợ của các doanh nghiệp đóng trên địa bàn, nhà
trường cần lập các dự án với qui mô nhỏ, khả thi phục vụ dạy học Đạo đức, giáo dục

99
đạo đức cho học sinh trường tiểu học. Dự án trường học nông trại; trường học phân
xưởng; trường học du lịch…
Hiệu trưởng thông qua các mối quan hệ của cá nhân, tập thể và quan hệ của cha
mẹ học sinh trong trường tìm kiếm nguồn tài trợ từ các doanh nghiệp để bổ sung làm
mới hoặc sửa chữa cơ sở vật chất nhà trường và kêu gọi các nhà tài trợ bằng con
đường gửi thư ngỏ, công văn hoặc đến gặp trực tiếp doanh nghiệp để thuyết phục.
Giáo viên cần chủ động tìm kiếm thông tin về các lực lượng hỗ trợ hoặc sử dụng các
mối quan hệ để kết nối thông tin, báo cáo và tham mưu cho Hiệu trưởng trong việc
lựa chọn các lực lượng xã hội hỗ trợ phù hợp cho nội dung giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh của nhà trường.
* Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng để xây dựng môi trường văn
hóa nhà trường
- Mục tiêu phối hợp
Phối hợp giữa nhà trường với Ban đại diên cha mẹ học sinh và các tổ chức giáo
dục trong trường và tổ chức xã hội để xây dựng môi trường văn hóa trong trường học
theo hướng an toàn thân thiện và hạnh phúc đối với học sinh tiểu học, đồng thời xây
dựng nhà trường trở thành một tổ chức biết học hỏi, một tập thể sư phạm mẫu mực,
mỗi giáo viên phải phát huy được vai trò là một nhân tố tích cực và chủ động trong
các hoạt động phối hợp giáo dục hướng tới việc giáo dục toàn diện cho học sinh.
- Nội dung hoạt động phối hợp giữa các lực lượng
Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học nhằm tạo môi trường, phương tiện
giáo dục văn hóa ứng xử cho học sinh tiểu học.
Xây dựng văn hóa nhà trường và văn hóa chất lượng giáo dục nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục nói chung và chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống nói riêng.
Tạo sự ảnh hưởng tích cực của nhà trường, học sinh đối với cộng đồng
- Cách thức thực hiện
Xây dựng các chuẩn mực văn hóa nhà trường và đưa các chuẩn mực này vào
thực tiễn cuộc sống của nhà trường, đến từng thành viên trong trường và cha mẹ học
sinh để làm đúng theo các chuẩn mực.
Đánh giá văn hóa nhà trường phát hiện điểm mạnh, điểm bất cập chưa chuẩn
mực để có biện pháp cải thiện văn hóa nhà trường.

100
 Đổi mới phương pháp dạy học, giáo dục lôi cuốn học sinh tham gia vào các hoạt
động của trường: Sinh hoạt tập thể, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao; trải
nghiệm thực tiễn cuộc sống, hoạt động xã hội để rèn luyện đạo đức, lối sống cho học
sinh.
Sử dụng nhiều hình thức, phương pháp giáo dục tích cực tạo động cơ rèn luyện
và hướng dẫn sự thay đổi ở mỗi học sinh, dựa trên thế mạnh của từng học sinh, giáo
viên phối hợp với cha mẹ học sinh hỗ trợ học sinh tạo động lực rèn luyện để thay đổi
và hoàn thiện nhân cách cho các em theo các chuẩn mực đã xác định.
Giáo viên chủ động đề xuất với Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên và học sinh thực
hiện các quy tắc ứng xử trong trường học, quan hệ ứng xử theo chuẩn mực, giao tiếp
hiệu quả giữa các thành viên trong trường trên tinh thần hợp tác, sẻ chia, hỗ trợ để phát
triển.
Giáo viên chủ động đề xuất với Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên phối hợp với cha
mẹ học sinh, các lực lượng giáo dục xây dựng cơ sở vật chất trong trường đảm bảo
các yêu cầu về văn hóa, có ý nghĩa giáo dục đạo đức, truyền thống cho học sinh.
Giáo viên tiến hành các hoạt động dưới sự chỉ đạo của Hiệu trưởng để phối hợp
với cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội tổ chức các ngày lễ, ngày hội của nhà
trường: Tổ chức ngày Nhà giáo Việt Nam 20.11; Tổ chức lễ Khai giảng năm học; Lễ
bế giảng năm học; Hiệu trưởng, giáo viên chủ nhiệm lớp cần phối hợp với Ban đại
diện cha mẹ học sinh của Trường, Ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp để chuẩn bị
các bài phát biểu có tính chất động viên và ghi nhận thành tích của thầy và trò nhà
trường và tặng thưởng cho học sinh chăm ngoan, học giỏi, học sinh tiên tiến; học sinh
nghèo vượt khó; học sinh có hoàn cảnh đặc biệt…
Xây dựng hồ sơ văn hóa của nhà trường.
Để thực hiện các nhiệm vụ nêu trên giáo viên cần giúp việc để Ban Giám hiệu
nhà trường tiểu học cần thực hiện tốt các nội dung sau:
Xây dựng các qui chế văn hoá nhà trường, khi đưa ra quy chế văn hóa nhà
trường, Hiệu trưởng cần dựa vào 12 giá trị do UNESCO đã được đề xuất để xác định
các giá trị cốt lõi của nhà trường, các lễ hội truyền thống trong trường (gắn liền với
phong tục tập quán của địa phương), cách ăn mặc (gọn gàng, giản dị, lịch sự phù hợp
với từng bối cảnh…), quy tắc ứng xử trong trường học (cách giao tiếp giữa thày cô

101
với nhau, giữa thày cô và học sinh và giữa học sinh với nhau phù hợp với các giá trị
cốt lõi). Cách bài trí về lô gô, khẩu hiệu trong trường, trong lớp; cách sắp xếp bàn ghế
và chỗ ngồi cho giáo viên, học sinh …
Cần phải khảo sát đánh giá hiện trạng văn hoá nhà trường so với bản qui chế,
phát hiện những nội dung đã phù hợp và những nội dung chưa phù hợp và có kế
hoạch khắc phục thực trạng cho phù hợp với qui chế mới.
Xây dựng qui chế tham gia các hoạt động tập thể của nhà trường, chế độ cộng
điểm khi xét điểm đạo đức, rèn luyện nhằm lôi cuốn học sinh vào các hoạt động văn
hoá nhà trường, giúp các em có những trải nghiệm thực tế, qua đó rèn luyện các phẩm
chất đạo đức, đồng thời giúp các em biết tự hào về những đóng góp của mình cho
truyền thống văn hoá nhà trường.
So sánh quy chế văn hóa nhà trường với các tiêu chuẩn về đạo đức nhà giáo;
quy chế văn hóa công sở, tiêu chuẩn về trường chuẩn v.v. nhằm hoàn thiện bộ tiêu
chuẩn về văn hóa nhà trường.
Để phát huy vai trò trong cộng đồng, nhà trường có thể gắn kết với địa phương,
cha mẹ học sinh, các tổ chức xã hội, các nhà hảo tâm có nhiều cống hiến cho sự phát
triển của trường nhằm tận dụng các cơ sở vật chất, tài chính của trường, những điều
kiện sẵn có của địa phương, như lễ hội, truyền thống văn hoá, lịch sử, cách mạng…
để xây dựng văn hoá nhà trường.
Phối hợp với cha mẹ học sinh, các lực lượng xã hội, tổ chức xây dựng hồ sơ
hình thành và phát triển nhà trường qua các giai đoạn ghi nhận lại tiến trình phát triển
của nhà trường với những thành tích đạt được, thu thập hình ảnh của các nhà giáo,
học sinh có thành tích xuất sắc đóng góp xây dựng nên truyền thống nhà trường. Ghi
ơn những lãnh đạo tiền bối đã có nhiều thành tích trong xây dựng tập thể sư phạm
nhà trường thành một tổ chức biết học hỏi.
3.2.2. Các hình thức trao đổi thông tin hai chiều giữa giáo viên và gia đình để giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh hiện nay
Xây dựng phần mềm kết nối giữa nhà trường, gia đình và chính quyền địa
phương để trao đổi thông tin về tình hình giáo dục học sinh nói chung và giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh nói riêng. Nhà trường là đơn vị chủ trì phụ trách và
hướng dẫn sử dụng phần mềm tới các bên liên quan. Phần mềm phải thường xuyên
được cập nhật những thông tin về tình học tập, đạo đức, lối sống và những diễn biến

102
thay đổi tâm lý cũng như thành tích học tập của học sinh hàng tuần để các bên liên
quan cập nhật thông tin và có biện pháp giáo dục hữu ích đối với học sinh.
Nhà trường, gia đình học sinh và cộng đồng xã hội có thể sử dụng phần mềm để
tiến hành các hình thức trao đổi thông tin giữa nhà trường, gia đình và xã hội qua mô
hình kết nối giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục học sinh, ngoài mô hình
trên việc trao đổi thông tin giữa nhà trường, gia đình và xã hội có thể được tiến hành
qua các hình thức sau:
Tổ chức họp liên kết giữa nhà trường với gia đình học sinh và các lực lượng xã
hội để thống nhất cùng tham gia xây dựng kế hoạch phối hợp và cam kết thực hiện kế
hoạch phối hợp, tổ chức triển khai các hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình
và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Đăng tải văn bản ký kết thực hiện phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội
trên Webside của Trường, gửi văn bản đã ký cam kết phối hợp tới đại diện Hội cha
mẹ học sinh; Đại diện chính quyền địa phương, phổ biến tới từng cha mẹ học sinh
của mỗi lớp học sinh và các lực lượng xã hội.
Xây dựng trang thông tin kết nối giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học với mục tiêu sử dụng chia sẻ thông tin về vấn
đề giáo dục học sinh ở trường, gia đình và cộng đồng.
Tổ chức họp phụ huynh học sinh theo định kỳ ít nhất một năm từ 3 đến 5 lần
vào các thời điểm: Đầu năm học, giữa học kỳ, tổng kết học kỳ I; tổng kết cuối năm.
Hoặc mời cha mẹ học sinh tới trường trao đổi trực tiếp khi có những vấn đề quan
trọng, cần thiết phải trao đổi ngay để giáo dục học sinh kịp thời.
Sử dụng mạng thông tin giữa giáo viên với gia đình học sinh để thường xuyên
trao đổi về kết quả học tập, rèn luyện của học sinh ở trường và ở gia đình, ngoài cộng
đồng.
Sử dụng sổ liên kết điện tử để trao đổi thông tin giữa giáo viên chủ nhiệm lớp
với cha mẹ học sinh về tình hình học tập, rèn luyện của học sinh ở lớp, ở nhà.
Sử dụng thư điện tử, máy nhắn tin để trao đổi thông tin giữa nhà trường, gia
đình và xã hội để giáo dục đạo đức cho học sinh.
Tổ chức các buổi tọa đàm hoặc các hội thảo giữa nhà trường, gia đình và các lực
lượng xã hội về chăm sóc, giáo dục học sinh trong bối cảnh cách mạng 4.0 nhằm chia

103
sẻ kiến thức, kinh nghiệm về những yêu cầu của xã hội mới đối với hoạt động chăm
sóc, giáo dục học sinh ở gia đình, nhà trường và xã hội.

CÂU HỎI, BÀI TẬP ÔN TẬP

1. Phân tích nội dung phối hợp các lực lượng trong dạy học các môn học khoa
học thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội để thực hiện giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học?
2. Phân tích mục tiêu của kế hoạch phối hợp các lực lượng để thực hiện các chủ
đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học?
3. Xây dựng một số chủ đề phối hợp các lực lượng trong giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tại nhà trường tiểu học nơi công tác.
4. Từ 1 chủ đề phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống tự chọn, hãy xác định rõ
nhiệm vụ của giáo viên, gia đình, lực lượng xã hội có liên quan trong thực hiện
chủ đề đó?
5. Phân tích nội dung kênh thông tin trao đổi 2 chiều giữa GV và gia đình học
sinh từ đó xác định những điểm cần lưu ý đối với người giáo viên trong quá
trình phối hợp giáo dục giữa nhà trường với gia đình học sinh.

104
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Bộ Giáo dục & Đào tạo (2018); Thông tư 32/2018 ban hành “Chương trình phổ
thông tổng thể”.

[2]. Bộ Giáo dục & Đào tạo (2019) Hướng dẫn thực hiện chương trình môn Đạo đức,
Tài liệu tập huấn bồi dưỡng giáo viên.

[3]. Bộ Giáo dục & Đào tạo (2019) Hướng dẫn thực hiện chương trình Hoạt động trải
nghiệm và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, Tài liệu tập huấn bồi dưỡng
giáo viên.

[4]. Bộ Giáo dục & Đào tạo, Thông tư 28/2020 ban hành Điều lệ trường Tiểu học.

[5]. Nguyễn Hữu Hợp (2015), Tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường
tiểu học, Nxb Đại học Sư phạm, HN.

[6]. Cục nhà giáo và CBQL cơ sở giáo dục (2017), Kỹ năng xây dựng và tổ chức các
hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong trường tiểu học, Nxb Đại học sư phạm, HN.

[7]. Nguyễn Hữu Hợp (2008), Giáo trình Đạo đức và phương pháp dạy học môn Đạo
đức ở Tiểu học, Nxb Đại học sư phạm, HN.

[8]. Phan Thanh Long (2008); Tổ chức hoạt động giáo dục, Nxb ĐHSP Hà Nội.

[9]. Phan Thị Hồng Vinh và tập thể tác giả (2017), Giáo dục học, Nxb ĐHSP Hà Nội.

[10]. Nguyễn Thị Tính, Nguyễn Thị Thanh Huyền, Trần Thị Minh Huế, Lê Công
Thành (2013), Giáo dục học, Nxb Giáo dục.

[11]. Phạm Thị Vui (2018); Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh THPT ở các
TTGD nghề nghiệp - GDTX trên địa bàn thành phố Hà Nội, Luận án TS; ĐHSP
Hà Nội.

105
 VI. PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1
PHIẾU HỌC TẬP SỬ DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Nội dung 1. Khái quát vai trò, lợi ích của sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường
và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học; Trách
nhiệm của giáo viên
Yêu cầu: Dựa vào tài liệu đọc, anh (chị) hãy hoàn thành mẫu phiếu sau:
Sản phẩm
Câu hỏi học tập
(ghi ngắn gọn các ý chính)
Trách nhiệm của giáo viên trong giáo
dục đạo đức lối sống cho học sinh tiểu
học bao gồm?
Kể tên một số nội dung hoạt động tư vấn
và hỗ trợ cán bộ quản lí nhà trường xây
dựng kế hoạch phối hợp giáo dục đạo
đức, lối sống của GV
Kể tên một số nội dung hoạt động tuyên
truyền, làm cầu nối giữa phụ huynh học
sinh và nhà trường của GV
Kể tên những công việc cụ thể mà GV
thực hiện huy động gia đình và các tổ
chức xã hội tham gia công tác xã hội hoá,
cùng nhà trường tổ chức các hoạt động
trải nghiệm liên quan đến giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh tiểu học

106
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Nội dung 1. Khái quát vai trò, lợi ích của sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường
và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường tiểu học; Trách
nhiệm của giáo viên
Yêu cầu: Dựa vào tài liệu đọc, anh (chị) hãy thảo luận với 1 số đồng nghiệp khác
cùng trường/cụm trường để hoàn thành mẫu phiếu sau:

Câu hỏi thảo luận Sản phẩm (ghi ngắn gọn các ý chính)

Từ thực tiễn việc thực hiện trách nhiệm

của GV trong hoạt động phối hợp giữa Điểm mạnh
nhà trường, gia đình và các lực lượng xã
hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học, anh chị hãy xác định điểm Điểm tồn tại
mạnh/điểm còn tồn tại trong hoạt động
này?

107
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
Nội dung 2: Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện
các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
Yêu cầu: Dựa vào việc trao đổi với đồng nghiệp khác cũng như việc nghiên cứu thưc
tế tại nhà trường, anh (chị) hãy đánh giá thực trạng việc thực hiện nội dung phối hợp
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh hiện nay như thế nào?
(Đánh giá theo 4 mức: Tốt/Khá/Đạt/ Chưa đạt)
Minh chứng cho mức độ
(Gợi ý: Tần suất thực
Thưc trạng các nội dung phối hợp giáo
Mức độ hiện, tính chất của các
dục đạo đức, lối sống ở trường tiểu học
hoạt động, hiệu quả phối
hợp…)
Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng
đồng để giáo dục tính tự chủ trong học tập,
rèn luyện bản thân trong các mối quan hệ
cho học sinh tiểu học
Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục tính chuyên cần, chăm chỉ
trong học tập, rèn luyện ở trường, ở nhà và
ở cộng đồng cho học sinh tiểu học:
Phối hợp các lực lượng để giáo dục cho học
sinh lòng nhân ái; sự sẻ chia; hợp tác, tôn
trọng sự khác biệt
Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục tính trung thực, đức khiêm
tốn và tính trách nhiệm cho học sinh tiểu
học
Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội để giáo dục ý thức, thái độ, hành vi đối
với môi trường cho học sinh tiểu học

108
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4
Nội dung 2: Nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện
các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
Yêu cầu: Anh (chị) hãy nghiên cứu tài liệu để trả lời câu hỏi sau:
Nêu mục tiêu và nội dung giáo dục tương ứng với các nhóm chủ đề dưới đây:

Chủ đề giáo dục Mục tiêu và nội dung

Nhóm các chủ đề về khám phá

bản thân

Nhóm các chủ đề về Truyền

thống quê hương;

Nhóm các chủ đề về Gia đình

Nhóm các chủ đề về giáo dục giá

trị văn hóa dân tộc

109
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5
Nội dung 3. Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình
để thực hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học
Yêu cầu: Dựa vào nghiên cứu kế hoạch minh họa trong tài liệu đọc, anh (chị) hãy
hoàn thành yêu cầu theo mẫu phiếu sau:
Hướng điều
Nội dung của kế hoạch Ưu điểm Hạn chế
chỉnh kế hoạch
Tên kế hoạch

Mục đích, yêu cầu của kế

hoạch

Nhiệm vụ của các bên

Phương tiện, điều kiện thực
hiện
Những nội dung khác:
……….

110
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 6
Nội dung 3. Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình
để thực hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học
Yêu cầu: Dựa vào thực tiễn việc lập kế hoạch phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh tiểu học, anh (chị) cho biết những thông tin sau:
TT Thuận lợi Khó khăn Những điểm cần chú ý
1
2
3
…

111
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 7
Nội dung 3. Xây dựng kế hoạch hành động phối hợp giữa giáo viên và gia đình
để thực hiện chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trường tiểu học
Yêu cầu: Dựa vào việc nghiên cứu tài liệu và thực tiễn thực hiện nhiệm vụ, anh (chị)
hãy hoàn thành mẫu phiếu sau:
Sản phẩm
Câu hỏi học tập
(ghi ngắn gọn các ý chính)
Nội dung các kênh thông tin trao đổi
thông tin hai chiều giữa giáo viên và
gia đình, các lực lượng XH đã thực
hiện bao gồm?
Nêu những thuận lợi, khó khăn và
phương án khắc phục khó khăn của
bản thân trong quá trình sử dụng các
kênh thông tin để kết nối 2 chiều để
thực hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh?

112
PHỤ LỤC 2
VÍ DỤ MINH HOẠ VỀ KẾ HOẠCH PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG
TRONG GIÁO DỤC CHỦ ĐỀ: “CHÚNG EM VỚI AN TOÀN GIAO THÔNG”
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC LỚP 2
MÔ ĐUN 8
TRƯỜNG TIỂU HỌC A CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIÊT NAM
LỚP 2 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Thái Nguyên, ngày 1 tháng 4 năm 2021

KẾ HOẠCH PHỐI HỢP

TỔ CHỨC CHỦ ĐỀ “CHÚNG EM THAM GIA GIAO THÔNG”
I. Mục đích, yêu cầu
- Mục đích: Huy động được phụ huynh học sinh, Đoàn thanh niên phường và công an
phường (cảnh sát giao thông thành phố) tham gia hỗ trợ và hướng dẫn học sinh tham gia
giao thông đúng quy định của Luật giao thông đường bộ
- Yêu cầu:
+ Hội phụ huynh học sinh cử được đại diện hoặc cha mẹ học sinh bố trí được thời gian
tham gia hoạt động;
+ Giáo viên lập được kế hoạch tổ chức hoạt động được BGH nhà trường phê duyệt và đã
được gửi đến đơn vị phối hợp
+ Công an (cảnh sát giao thông thành phố), Đoàn thanh niên đồng ý hướng dẫn học sinh trải
nghiệm thực tế tham gia giao thông trên đường
II. Nội dung chi tiết của hoạt động
- Hoạt động 1: học sinh tìm hiểu một số nội dung của luật giao thông tại lớp: do cảnh sát
giao thông thành phố hoặc công an phường hướng dẫn: Các loại biển báo, các loại phương
tiện, quy định cho một số loại phương tiện phổ biến tham gia giao thông: xe đạp, xe máy,
xe ô tô, đi bộ…
- Hoạt động 2: trải nghiệm tham gia giao thông trên đường: học sinh trải nghiệm tham gia
giao thông bằng 2 phương tiện: đi bộ, đi xe đạp tại các điểm: ngã tư đường phố, đường giao
nhau, đi bộ trên vỉa hè, sang đường nơi có vạch kẻ ngang; tuân theo tín hiệu đèn giao
thông…

113
III. Nhiệm vụ cụ thể của GV, PHHS và lực lượng giáo dục ngoài trường
- Giáo viên
+ Lập kế hoạch tổ chức hoạt động, xin ý kiến góp ý của PHHS và trình BGH nhà trường
xin ý kiến.
+ Kiến nghị nhà trường gửi văn bản đề nghị phối hợp đến công an phường (phòng cảnh sát
giao thông thành phố), đoàn Thanh niên phường và công an phường (Cảnh sát GT thành
phố)
+ Lập danh mục các nội dung công việc cho từng nhóm đối tượng tham gia và xin ý kiến
của các bên liên quan. Dự kiến các phương tiện và kinh phí cho học sinh tham gia trải
nghiệm tham gia giao thông tại lớp và trên thực tế.
+ Chủ trì các hoạt động liên hệ thường xuyên để thống nhất các lực lượng giáo dục sau khi
được hỗ trợ chính thức để đảm bảo cho học sinh tham gia hoạt động trải nghiệm an toàn và
đạt hiệu quả giáo dục.
- Cha mẹ học sinh
+ Góp ý với bản kế hoạch phối hợp và kế hoạch các nội dung hoạt động trải nghiệm của
giáo viên.
+ Đóng góp, huy động sự đóng góp kinh phí và phương tiện di chuyển cho học sinh đến các
địa điểm trải nghiệm.
+ Tham gia hoạt động trải nghiệm thực tế của con, hỗ trợ GV đảm bảo an toàn cho con khi
tham gia hoạt động trải nghiệm trên đường.
- Đoàn Thanh niên phường:
+ Góp ý cho kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh theo đề nghị của trường
tiểu học và GV chịu trách nhiệm.
+ Tham gia hỗ trợ đảm bảo an toàn cho học sinh khi tham gia trải nghiệm thực tế tham gia
giao thông trên đường.
+ Đóng góp nguồn lực cho hoạt động trải nghiệm của học sinh (nếu có)
- Công an phường (Cảnh sát giao thông thành phố).
+ Góp ý kế hoạch tổ chức hoạt động và kế hoạch phối hợp tổ chức hoạt động trải nghiệm
tham gia giao thông cho học sinh.
+ Hướng dẫn học sinh về một số nội dung cơ bản của luật giao thông đường bộ (trên lớp).
+ Tham gia hướng dẫn học sinh trải nghiệm tham gia giao thông trên đường, hỗ trợ các điều

114
kiện đảm bảo an toàn cho học sinh trong quá trình trải nghiệm.
V. Phương tiện và điều kiện thực hiện
- Bộ biển báo giao thông.
- Kinh phí nước uống cho học sinh tham gia trải nghiệm.
- Phương tiện đưa học sinh đến địa điểm trải nghiệm.
Giáo viên lập kế hoạch

115
PHỤ LỤC 3
VÍ DỤ MINH HOẠ VỀ KẾ HOẠCH PHỐI HỢP CÁC LỰC LƯỢNG TRONG
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

TRƯỜNG TIỂU HỌC A CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIÊT NAM
LỚP … Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

…, ngày… tháng … năm 202..

TÊN KẾ HOẠCH
I. Mục đích, yêu cầu
- Mục đích:
- Yêu cầu: (Ghi rõ yêu cầu với từng lực lượng phối hợp để thực hiện kế hoạch…)
II. Nội dung chi tiết của hoạt động
- Hoạt động 1
- Hoạt động 2
- Hoạt động n….
III. Nhiệm vụ cụ thể của GV, PHHS và lực lượng giáo dục ngoài trường
- Giáo viên
- Cha mẹ học sinh
- Lực lượng giáo dục xã hội: (Tuỳ từng chủ đề cần huy động lực lượng nào thì viết rõ tên
của lực lượng đó).
V. Phương tiện và điều kiện thực hiện
Giáo viên lập kế hoạch

116
PHỤ LỤC 4. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu 1. Điền từ còn thiếu vào dấu ba chấm để hoàn thiện khái niệm “Phối hợp các lực
lượng giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh là quá trình Nhà quản lý …. và tổ chức mọi thành viên trong nhà
trường, ngoài trường …. vào việc xây dựng và phát triển kế hoạch, …. các hoạt động
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh với những hình thức, phương pháp đa dạng
để giáo dục học sinh ở mọi nơi, mọi lúc, giúp học sinh hình thành các phẩm chất đạo
đức, lối sống và năng lực theo mục tiêu giáo dục”?
A. (1) Thực hiện; (2) Tham gia; (3) Tổ chức
B. (1) Vận động; (2) Thực hiện; (3) Tham gia
C. (1) Vận động; (2) Tham gia; (3) Tổ chức thực hiện
D. 1) Tổ chức; (2) Tham gia; (3) Tiến hành thực hiện
Câu 2. Nội dung nào sau đây không phải là trách nhiệm của giáo viên trong việc phối
hợp gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh?
A. Tư vấn và hỗ trợ cán bộ quản lí nhà trường xây dựng kế hoạch phối hợp giáo dục
đạo đức, lối sống từ đầu năm học.
B. Tổ chức các hoạt động tuyên truyền về giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
C. Nghiên cứu kĩ chương trình giáo dục tiểu học để xác định nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
D. Tuyên truyền, làm cầu nối giữa phụ huynh học sinh và nhà trường.
Câu 3. Giáo viên (giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn) có tư cách pháp nhân trực
tiếp trong hoạt động phối hợp với các lực lượng giáo dục ngoài trường nào để giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh?
A. Chính quyền xã (Phường)
B. Tổ chức chính trị - xã hội như: Đoàn Thanh niên, Hội phụ nữ xã (phường)…
C. Lực lượng vũ trang (Công an xã, bộ đội đóng trên địa bàn)
D. Cha mẹ học sinh
Câu 4. Điền từ còn thiếu vào nội dung sau: “Hình thức tổ chức hoạt động dạy học, tổ
chức hoạt động trải nghiệm; tổ chức sinh hoạt tập thể, hoạt động xã hội và hoạt động
tự giáo dục của học sinh, trong đó hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh là
hình thức… nhất, vì vậy tất cả các hình thức tổ chức giáo dục của nhà trường, gia

117
đình và cộng đồng đều phải hướng tới hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện của học
sinh”.
A. Quan trọng
B. Phù hợp
C. Chính xác
D. Hiệu quả
Câu 5. Có mấy nhóm phương pháp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh sau đây
thuộc nhóm phương pháp nào tiểu học?
A. 3
B. 4
C. 5
D. 6
Câu 6. Nội dung nào sau đây không phải là đặc điểm của quá trình giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh tiểu học
A. Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh thống nhất với quá trình dạy học, hoạt
động trải nghiệm và tự giáo dục, tự rèn luyện của học sinh.
B. Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học diễn ra với những tác động phức
hợp từ nhiều phía.
C. Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh mang tính đặc trưng riêng biệt.
D. Giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh mang tính hệ thống, tính kế tiếp, tính liên
tục.
Câu 7. Chỉ rõ các phần mô tả sau thuộc đặc điểm nào của quá trình giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh tiểu học?
A Mô tả đặc điểm B Đặc điểm của QTGD ĐĐ, LS
1 Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu a Giáo dục đạo đức, lối sống cho
học không tồn tại độc lập mà nó học sinh tiểu học diễn ra với
luôn gắn liền với quá trình dạy học những tác động phức hợp từ
các môn học văn hóa, gắn liền với nhiều phía.
hoạt động trải nghiệm, sinh hoạt tập
thể và hoạt động tự giáo dục, tự rèn
luyện của học sinh trong nhà trường

118
 A Mô tả đặc điểm B Đặc điểm của QTGD ĐĐ, LS
tiểu học.
2 Khác với quá trình dạy học, giáo b Giáo dục đạo đức, lối sống cho
dục đạo đức, lối sống cho học sinh học sinh thống nhất với quá
mang tính lâu dài đòi hỏi phải có trình dạy học, hoạt động trải
thời gian tập luyện, rèn luyện mới nghiệm và tự giáo dục, tự rèn
có kết quả, một phẩm chất nhân luyện của học sinh.
cách của học sinh không thể dạy
trong một tiết học, một chủ đề giáo
dục.
3 Giáo dục đạo đức, lối sống cho học c Giáo dục đạo đức, lối sống cho
sinh tiểu học chịu sự ảnh hưởng của học sinh mang tính lâu dài.
nhiều nhân tố đan xem nhau bao
gồm cả tác động tự giác mang tính
tích cực của giáo dục nhà trường và
tác động vừa mang tính tự giác, vừa
mang tính tự phát từ phía gia đình
và xã hội.
4 Cùng một nội dung giáo dục về đạo d Giáo dục đạo đức, lối sống cho
đức, lối sống được thực hiện ở học sinh tiểu học mang tính
nhiều cấp học và nhiều khối lớp đồng tâm.
theo đường xoáy ốc với yêu cầu
ngày càng nâng cao.

Câu 8. Theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh được tiếp cận theo các phẩm chất nào?
A. Yêu nước, nhân ái, trung thực, chăm chỉ, trách nhiệm
B. Yêu nước, nhân ái, thật thà, chăm chỉ, trách nhiệm
C. Yêu nước, thương người, trung thực, chăm chỉ, trách nhiệm
D. Yêu nước, nhân ái, trung thực, cần cù, trách nhiệm
Câu 9. Phát biểu nào sau đây là không đúng để nói về căn cứ thực tiễn khi xác định
các chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học?

119
A. Xác định chủ đề và nội dung của chủ đề phải dựa vào đặc điểm và trình độ của
học sinh, đặc biệt là đặc điểm về đạo đức và lối sống của học sinh tiểu học để xác
định chủ đề giáo dục đạo đức lối sống cho phù hợp.
B. Việc xác định các chủ đề giáo dục lối sống cho học sinh tiểu học cần xuất phát từ
những điều kiện thực tiễn xã hội địa phương. Từ những đặc điểm về điều kiện xã hội
như đặc điểm sinh kế của người dân ở địa phương, đặc điểm về các hoạt động lao
động sản xuất và trình độ dân trí của người dân.
C. Dựa vào đặc điểm và trình độ của học sinh thiết kế hệ thống các chủ đề giáo dục
đọa đức lối sống phù hợp, vừa sức đối với học sinh để giúp các em có cơ hội trải
nghiệm, rèn luyện, thể nghiệm qua đó hình thành nhận thức, thái độ tình cảm và hành
vi phù hợp chuẩn mực đạo đức của xã hội, tạo dựng tác phong lối sống tích cực, lành
mạnh.
D. Xây dựng nội dung phối hợp giữa các lực lượng giáo dục cùng tham gia thực hiện
chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh cần bám sát đặc điểm của các lực
lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, điều kiện địa phương để thiết kế nội dung
phối hợp cho phù hợp.
Câu 10. Một trong những lực lượng giáo dục nào sau đây không cần huy động sự
phối hợp khi thực hiện nhóm chủ đề Gia đình
A. Doanh nghiệp trên địa bàn trường đóng
B. Cha mẹ học sinh.
C. Tổng phụ trách Đội
D. Tổ trưởng dân phố.
Câu 11: Lợi ích của phối hợp giữa Nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh được khẳng định tại điều bao nhiêu trong Điều lệ trường
tiểu học?
A. Điều 44
B. Điều 45
C. Điều 46
D. Điều 47
Câu 12. Phát biểu sau “Giáo viên phối hợp với cha mẹ học sinh để thu thập thông tin giữ
liệu chính xác về học sinh, tạo sự đồng thuận trong đánh giá đảm bảo tính khách quan,

120
công bằng, chính xác trong đánh giá kết quả học tâp và rèn luyện của học sinh ở nhà” để
chỉ công tác phối hợp các lực lượng trong thực hiện hoạt động nào?
A. Phối hợp trong thực hiện hoạt động dạy học
B. Phối hợp trong đánh giá kết quả học tập của học sinh
C. Phối hợp trong thực hiện các chủ đề giáo dục
C. Phối hợp trong tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống
Câu 13: Phát biểu “Thực hiện xã hội hóa giáo dục, huy động mọi nguồn lực để giáo
dục học sinh nói chung và giáo dục đạo đức, lối sống nói riêng cho học sinh, đặc biệt
là đã huy động được nguồn nhân lực trong và ngoài nhà trường, phát huy tối đa được
sự đóng góp của các lực lượng giáo dục trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh, thực hiện đúng quan điểm chỉ đạo….” thể hiện quan điểm chỉ đạo nào của Đảng
và Nhà nước ta về giáo dục?
A. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.
B. Giáo dục, đào tạo là quốc sách hàng đầu.
C. Đổi mới giáo dục theo hướng mở, linh hoạt.
D. Sự nghiệp giáo dục là sự nghiệp của toàn dân.
Câu 14. Trong bản kế hoạch phối hợp các lực lượng giáo dục để thực hiện giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh, phần mục đích, yêu cầu của kế hoạch cần thể hiện nội
dung gì?
A. Những kết quả cần đạt được trong công tác phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống.
B. Nêu rõ được yêu cầu của việc phối hợp các lực lượng sẽ giúp học sinh đạt được
những yêu cầu nào sau khi tham gia hoạt động.
C. Chi tiết nội dung công việc của các lực lượng giáo dục.
D. Thể hiện rõ nội dung, phương tiện và thời gian của việc phối hợp các lực lượng để
giáo dục đạo đức, lối sống.
Câu 15. Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh được quy định ở văn bản nào dưới
đây?
A. Quyết định 1895 của Thủ tướng Chính phủ.
B. Thông tư 28 về Điều lệ nhà trường tiểu học.
C. Công văn số 410 của Bộ GD&ĐT.
D. Chỉ thị 31 của Thủ tướng Chính phủ.

121
Câu 16. Điền từ còn thiếu vào dấu ba chấm để hoàn thiện phát biểu sau: “Hoạt động
phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh hướng tới …. phát huy vai trò của mỗi lực lượng trong hoạt động phối hợp giữa
nhà trường, gia đình và xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh
nói chung và giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học nói riêng”.
A. Mục đích
B. Việc
C. Mục tiêu
D. Vai trò
Câu 17. Đâu không phải là nhiệm vụ khi triển khai nội dung “Phối hợp giữa nhà
trường, gia đình và cộng đồng để giáo dục tính tự chủ trong học tập, rèn luyện bản
thân trong các mối quan hệ cho học sinh tiểu học”?
A. Giáo dục học sinh tự học, hoàn thành nhiệm vụ ở nhà trước khi đến lớp.
B. Giáo dục học sinh tự giải quyết nhiệm vụ học tập trong hợp tác với thầy, cô và
với bạn trong nhóm học tập, không ỷ nại khi tham gia nhóm học tập.
C. Giáo dục tính chuyên cần, chăm chỉ trong học tập, vệ sinh thân thể cá nhân,
lao động tự phục vụ bản thân.
D. Giáo dục học sinh tự giác làm việc nhà, tự lao động phục vụ cá nhân hoàn
thành trách nhiệm cá nhân trong nhóm, lớp và trong gia đình.
Câu 18. Kế hoạch phối hợp gia đình, nhà trường và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối
sống cho học sinh tiểu học được gợi ý thường gồm các phần chính nào?
A. Tên kế hoạch, mục đích yêu cầu của kế hoạch, nhiệm vụ cụ thể cho các lực lượng,
điều kiện và phương tiện thực hiện.
B. Tên kế hoạch, yêu cầu cần đạt của hoạt động phối hợp, Nội dung kế hoạch.
C. Tên kế hoạch, nội dung kế hoạch, đánh giá kết quả phối hợp.
D. Tên kế hoạch, Yêu cầu cần đạt của kế hoạch, Phương tiện thực hiện, đánh giá kết
quả phối hợp.
Câu 19. Trong kế hoạch phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, đâu không
phải là nhiệm vụ giáo viên cần thực hiện?
A. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động, xin ý kiến góp ý của PHHS và trình BGH nhà
trường.

122
B. Kiến nghị nhà trường gửi văn bản đề nghị phối hợp đến các lực lượng giáo dục có
liên quan.
C. Lập danh mục các nội dung công việc cho từng nhóm đối tượng tham gia và xin ý
kiến của các bên liên quan.
D. Quyết định mức thu kinh phí cho học sinh tham gia hoạt động giáo dục.
Câu 20. Trong kế hoạch phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, đâu không
phải là nhiệm vụ cha mẹ học sinh cần thực hiện?
A. Góp ý với bản kế hoạch phối hợp và kế hoạch các nội dung hoạt động trải nghiệm
của giáo viên.
B. Đóng góp, huy động sự đóng góp kinh phí và các điều kiện khác cho học sinh
tham gia các hoạt động giáo dục.
C. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động, xin ý kiến góp ý của PHHS và trình BGH nhà
trường.
D. Tham gia hoạt động trải nghiệm thực tế của con, hỗ trợ GV đảm bảo an toàn cho
con khi tham gia hoạt động trải nghiệm trên đường.
Câu 21: Nội dung nào không phải là yêu cầu khi xác định chủ đề và nội dung chủ đề
giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh tiểu học?
A. Chủ đề giáo dục phải phù hợp mục tiêu giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh tiểu học.
B. Chủ đề phải hướng đến hình thành cho học sinh những giá trị đạo đức, lối sống
thể hiện trong chủ đề.
C. Chủ đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh phải phù hợp với thế mạnh của
giáo viên.
D. Phù hợp với khả năng thực hiện của học sinh và các yêu cầu về điều kiện cơ sở
vật chất của nhà trường, của địa phương, điều kiện của cha mẹ học sinh.
Câu 22. Trong quá trình phối hợp giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, nhà
trường giữ vai trò gì?
A. Nòng cốt
B. Cơ bản
C. Chủ đạo
D. Phối hợp

123
Câu 23. Phát biểu sau: “Tổ chức, gia đình và cá nhân có trách nhiệm chăm lo sự
nghiệp giáo dục, phối hợp với cơ sở giáo dục thực hiện mục tiêu giáo dục, xây dựng
môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh” thuộc văn bản quy định nào trong các văn
bản dưới đây?
A. Điều lệ trường tiểu học theo TT 28/2020.
B. Luật giáo dục Việt Nam năm 2019.
C. Chỉ thị 31 của Thủ tướng.
D. Quyết định 1895 của Thủ tướng Chính phủ.
Câu 24. Điền từ còn thiếu vào dấu ba chấm sau: “Phối hợp trong tổ chức hoạt động
dạy học môn học khoa học xã hội: Giáo viên dựa trên nội dung dạy học các …. để
huy động sự phối hợp của các lực lượng giáo dục trong các nội dung cho phù hợp
hướng tới thực hiện có hiệu quả các giờ học và kết quả chung của cả quá trình học tập
môn học”
A. Bài học
B. Môn học
C. Bài học/Môn học
D. Chương học
Câu 25. Nội dung “Mục tiêu và nội dung giáo dục: Giáo dục HS nhận biết những ưu
và nhược điểm của bản thân, những năng lực sở trường của học sinh. Học sinh tự tin
thể hiện bản thân trong các mối quan hệ xung quanh. Học sinh biết tổ chức và sắp xếp
các hoạt động của bản thân hoặc của nhóm để thể hiện ưu điểm của bản thân” là sự
mô tả của nhóm chủ đề phối hợp nào trong giáo dục đạo đức, lối sống nào cho học
sinh tiểu học?
A. Nhóm các chủ đề về khám phá bản thân.
B. Nhóm các chủ đề về Truyền thống quê hương.
C. Nhóm các chủ đề về Gia đình.
D. Nhóm các chủ đề về giáo dục giá trị văn hóa dân tộc.
Câu 26. Các lực lượng cần huy động để thực hiện chủ đề “uống nước nhớ nguồn”
trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học bao gồm?
A. GVCN, Cha mẹ HS, Đại diện khu di tích, địa danh lịch sử.

124
 B. GVCN; Cha mẹ HS, Hội Cựu chiến binh (Anh hùng LLVT nhân dân; Thương
binh), Đoàn Thanh niên xã (phường), đại diện khu di tích, địa danh lịch sử.
C. GVCN; Cha mẹ HS, Hội Cựu chiến binh (Anh hùng LLVT nhân dân; Thương
binh), Đoàn Thanh niên xã (phường), đại diện khu di tích, địa danh lịch sử (nếu
có); chuyên gia giáo dục.
D. GVCN; Cha mẹ HS, Đoàn Thanh niên xã (phường), đại diện khu di tích, địa
danh lịch sử .
Câu 27. Điền từ còn thiếu vào dấu ba chấm để hoàn thiện phát biểu sau: “Giáo dục
đạo đức, lối sống là một trong các mặt giáo dục quan trọng của nhà trường, Trên thực
tế các hoạt động giáo dục này diễn ra có … giữa hoạt động học tập và tổ chức các chủ
đề giáo dục”.
A. Sự kết hợp
B. Sự đan xen
C. Sự thống nhất
D. Sự đồng đều
Câu 28. Ý kiến nào không phải là nội dung thông tin trong phối hợp các lực lượng để
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông 2018?
A. Phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh tiểu học thông qua tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học hai buổi trên ngày.
B. Phối hợp giữa giáo viên, gia đình và cộng đồng trong xây dựng, tổ chức hoạt động
trải nghiệm theo chủ đề giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh tiểu học.
C. Phối hợp giữa giáo viên, gia đình để đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức, lối sống
của học sinh để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở trường tiểu học.
D. Phối hợp giữa giáo viên và gia đình học sinh để thực hiện việc huy động nguồn tài
chính, cơ sở vật chất cho hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống.
Câu 29. Đâu là các kênh thông tin được gợi ý sử dụng trong quá trình phối hợp giữa
gia đình, nhà trường và xã hội để giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở trường
tiểu học?
A. Phần mềm kết nối, sổ liên lạc điện tử, Mạng xã hội, Tọa đàm, Tư vấn.
B. Họp mặt trực tiếp, đến thăm gia đình học sinh, sổ liên lạc, Tư vấn, Hội thảo, diễn đàn.

125
C. Phần mềm kết nối, họp mặt trực tiếp, Webside, Thư điện tử, mạng xã hội, Sổ liên
lạc điện tử, hội thảo, tọa đàm.
D. Webside, Sổ liên lạc điện tử, Hội thảo, tư vấn, thăm gia đình học sinh, mạng xã
hội….
Câu 30: Điền từ còn thiếu vào dấu …
“Xây dựng phần mềm kết nối giữa nhà trường, gia đình và chính quyền địa phương
để trao đổi thông tin về tình hình giáo dục học sinh nói chung và giáo dục đạo đức,
lối sống cho học sinh nói riêng. Nhà trường là đơn vị .... phụ trách và hướng dẫn sử
dụng phần mềm tới các bên liên quan. Phần mềm phải thường xuyên được cập nhật
những thông tin về tình học tập, đạo đức, lối sống và những diễn biến thay đổi tâm lý
cũng như thành tích học tập của học sinh hàng tuần để các bên liên quan cập nhật
thông tin và có biện pháp giáo dục hữu ích đối với học sinh”
A. Trung tâm
B. Chủ trì
C. Thực hiện
D. Nòng cốt

126
 PHỤ LỤC 5
BÀI TẬP CUỐI KHOÁ
Xây dựng kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học
 Đánh giá kế hoạch phối hợp giáo dục: Bài tập được các GVCC chấm theo
thang điểm 100 với các tiêu chí cụ thể.
ST Tiêu chí đánh giá kế hoạch phối hợp các lực lượng trong
Điểm
T giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học

1 Xác định mục đích, yêu cầu của kế hoạch 30

2 Nội dung chi tiết của hoạt động 20

3 Nhiệm vụ cụ thể của GV, PHHS và lực lượng giáo dục ngoài 30
nhà trường (tuỳ theo từng chủ đề)

4 Phương tiện và điều kiện thực hiện 20

Tổng điểm 10
0

127