CHỨNG MINH VAI TRÒ THẾ GIỚI QUAN CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN TRONG NHẬN THỨC

VÀ HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN

1. Khái quát về thế giới quan
TGQ là gì mà chúng ta cần phải tìm hiểu về nó? Xét về mặt ngữ nghĩa, “Quan” là quan điểm của mỗi cá
nhân dựa trên 5 giác quan và “Thế giới” là tất cả những gì xung quanh chúng ta. Gộp lại với nhau thì Thế
giới quan được hiểu cơ bản chính là toàn bộ những quan niệm của con người về thế giới, bản thân,
người xung quanh và vị trí của con người trong thế giới đó. Hay được phát biểu cụ thể hơn trong Giáo
trình Triết học Mác-Lenin:
+ Thế giới quan là khái niệm triết học chỉ hệ thống các tri thức, quan điểm, tình cảm, niềm tin,
lý tưởng xác định về thế giới và về vị trí của con người (bao hàm cả cá nhân, xã hội và nhân
loại) trong thế giới đó
+ Thế giới quan quy định các nguyên tắc, thái độ, giá trị trong định hướng nhận thức và hoạt
động thực tiễn của con người
− Thế giới quan gồm 3 thành phần cơ bản là tri thức, niềm tin và lý tưởng. Trong đó, tri thức là
cơ sở trực tiếp cho sự hình thành thế giới quan; song tri thức chỉ gia nhập vào thế giới quan khi
đã trở thành niềm tin để hình thành lý tưởng, động cơ hoạt động của con người. 🡪 Chính bởi
vậy nên TGQ Là hệ quan điểm chỉ dẫn tư duy và hành động, phương thức để con người chiếm
lĩnh hiện thực. Thiếu thế giới quan, con người không có phương hướng hành động
− Từ đó ta có vai trò của thế giới quan về cơ bản là Định hướng con người trong nhận thức và
thực tiễn(có thể đúng hoặc sai tuỳ thuộc vào lập trường và bị chi phối bởi thế giới quan nào)
− Thế giới quan có vai trò đặc biệt với cuộc sống con người và XH loài người vì:

+ Đầu tiên, những vấn đề triết học đặt ra và tìm lời giải trước hết là những vấn đề thuộc thế
giới quan
Câu hỏi: Tại sao những vấn đề của triết học lại là vấn đề thuộc thế giới quan?
Trả lời: Vì theo Angghen, vấn đề cơ bản nhất của triết học là mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, mà như
chuyên đề thảo luận hôm trước đã cho biết, có 2 trường phái lớn giải quyết vấn đề này đó là CNDV và
CNDT. 2 trường phái này chính là tiêu biểu cho 2 thế giới quan khác nhau hay nói cách khác thế giới quan
triết học khác nhau sẽ đưa ra quan niệm và quy định khác nhau về thế giới quan.

+ Thứ hai, thế giới quan đúng đắn là tiền đề quan trọng để xác lập phương thức tư duy hợp lý
và nhân sinh quan tích cực trong khám phá và chinh phục thế giới
🡪 Trình độ phát triển của thế giới quan là tiêu chí quan trọng đánh giá sự trưởng thành của mỗi cá nhân
cũng như của mỗi cộng đồng xã hội nhất định
2. Triết học Mác – Lenin là thế giới quan cho con người trong nhận thức và thực tiễn
Để chứng minh vai trò thế giới quan của triết học Mác – Lenin là cần thiết đối với nhận thức và thực tiễn
của con người, ta cần chứng minh triết học Mác – Lenin thể hiện được vai trò định hướng nhận thức và
thực tiễn của thế giới quan
1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng là nền tảng, cơ sở hình thành nên triết học Mác – Lenin và nó đòi hỏi
thế giới phải được xem xét dựa trên những nguyên lý về mối liên hệ phổ biến và nguyên lý về sự
 phát triển 🡪 thế giới và con người được nhận thức theo quan điểm toàn diện, lịch sử, cụ thể và
phát triển
🡺 Thế giới quan duy vật biện chứng được coi là đỉnh cao của các loại thế giới quan trong lịch sử
Những nguyên lý và quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật, của chủ nghĩa duy vật lịch sử
nói riêng và của triết học Mác – Lenin nói chung là sự phản ánh những mặt, những thuộc tính,
những mối liên hệ phổ biến nhất của hiện thực khách quan
Câu hỏi: Hiện thực khách quan là gì?
Trả lời: Trước tiên, hiện thực bao gồm cả những sự vật, hiện tượng vật chất đang tồn tại một cách khách
quan trong thực tế và cả những gì đang tồn tại một cách chủ quan trong ý thức của con người. Vậy hiện
thực khách quan là khái niệm chỉ các sự vật, vật chất tồn tại độc lập với ý thức của con người
2. Thế giới quan duy vật biện chứng định hướng nhận thức cho con người
- Thế giới quan duy vật biện chứng của triết học Mác-Lênin nâng cao sức sáng tạo của con
người ta giúp con người hình thành, định hướng quan điểm, ý thức. Từ đó xác định thái độ
hành động của con người
- Thế giới quan Mác-Lênin dựa vào tri thức chung về thế giới và bản thân con người. Từ đó
chi phối hành động nhận thức và thực tiễn của con người ở mức độ sâu sắc

🡺 Chúng có giá trị định hướng quan trọng cho con người trong nhận thức và hoạt động thực tiễn của mình
không chỉ trong 1 lĩnh vực khoa học chuyên ngành nhất định mà trong tất cả mọi trường hợp
Ví dụ điển hình: 1. Sau những trăn trở suốt 10 năm trên hành trình tìm đường cứu nước, bản Sơ
thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của V.I. Lênin đã giúp nhà
lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tìm ra được con đường giải phóng dân tộc là đi theo con đường cách
mạng vô sản. Có thể khẳng định, Luận cương của Lênin đã mở ra con đường đưa Nguyễn Ái
Quốc đến với chủ nghĩa Mác – Lênin và từ đó Người dẫn dắt nhân dân Việt Nam giành độc lập
và tiến lên theo con đường CNXH

2. Asia Times ngày 16/4 đăng tải bài viết có tiêu đề “Việt Nam sẽ trở thành quốc gia thắng lợi
lớn sau đại dịch Covid-19”. Bởi lẽ, trong đại dịch Covid-19 , nhà nước Việt Nam cùng các ban
ngành liên quan đã có những chính sách ngăn chặn lây lan dịch bệnh đúng đắn, động viên và
giúp đỡ người dân trong và ngoài nước, cũng như các doanh nghiệp, tập thể điêu đứng trong
dịch bệnh, nhanh chóng tìm ra vaccine và yêu cầu toàn dân tiêm phòng để tránh bùng dịch .....
Chính bởi Triết học Mac-lênin là thế giới quan để phân tích tình hình xã hội và cách giải quyết
đúng đắn trong thời kì dịch bệnh bùng phát.

1. Trong quá trình xây dựng CNXH ở LX, Lênin đã chỉ rõ quan điểm trong học thuyết kte mới của
mình rằng: đặc điểm kinh tế nổi bật nhất của thời kỳ quá độ lên CNXH là sự tồn tại nền kinh tế với
nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế. Kế thừa những bài học của Lênin để lại, nền kinh
tế Việt Nam hiện nay là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các
quy luật của nền kinh tế thị trường, đồng thời bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa.
- Kinh tế nhà nước: Tiêu biểu là các tập đoàn Viettel, PVN, EVN, VietnamAirline, Vinamilk…
- Kinh tế tập thể, hợp tác xã: Tiêu biểu là các hợp tác xã nội nghiệp, công nghiệp ở các địa phương.
- Kinh tế tư nhân: Tiêu biểu là các tập đoàn Vingroup, FLC, Masan, Vietjet…
- Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài: Tiêu biểu là Toyota Vietnam, Hyundai Vietnam