Sprawa dysydentów – innowierców zamieszkujących f) król Poniatowski gotów był przyznać innowiercom prawa wyznaniowe,
Rzeczpospolitą: ale nie chciał się zgodzić na prawa polityczne,
a) reformy przeprowadzone w Rzeczpospolitej wywołały zaniepokojenie
władców Prus i Rosji, którzy dążyli do dalszego osłabienia
Rzeczpospolitej,
b) wygodnym, pretekstem do podważenia pozycji króla stała się sprawa
dysydentów ( -innowierców:
 dysydenci – protestancka i prawosławna szlachta - domagali się
przywrócenia im praw politycznych i wyznaniowych ,które zostały im
ograniczone w czasach saskich ( wówczas zakazano niekatolikom
udziału w sejmach , pozbawiono ich prawa piastowania urzędów ,
zabroniono również wznoszenia swoich świątyń np. zborów),
 popierając dysydentów Rosja chciała osiągnąć następujące cele:
 kontrolować polski sejm za pomocą dysydenckich posłów,
 być spostrzegana przez oświeceniowe elity w Europie jako obrończyni
tolerancji religijnej, a przez Rosjan jako obrończyni grupy
prawosławnych zamieszkujących Rzeczpospolitą,
 z inicjatywy i poparciem Rosji i Prus szlachta dysydencka zawiązała w
obronie swoich praw w 1767r. konfederacje w :
 Toruniu – przez protestantów,
 Słucku na Litwie – przez prawosławnych
c) z inspiracji rosyjskiej zawiązano jeszcze jedną konfederację – w
Radomiu:
 zawiązali ja katolicy sprzeciwiający się postulatom innowierców
oraz reformom państwa,
d) Rosja inspirując konfederacje dysydentów i katolików oraz ich
wzajemną niechęć do siebie chciała doprowadzić do zaognienia
sytuacji w Rzeczpospolitej i wpływać na jej politykę ,
e) w celu wywarcia presji na Rzeczpospolitą caryca Katarzyna II wysłała
oddziały wojskowe,
g) w latach 1767- 1768 obradował sejm, który przeszedł do historii jako
tzw. „sejm repninowski” – od nazwiska Mikołaja Repnina –
ambasadora rosyjskiego w Polsce :
 udział wzięli w nim w większości posłowie wybrani przez sejmiki
przy wsparciu Rosji i popierający interesy rosyjskie ,
 opozycja została zastraszona przez ambasadora Rosji w Polsce
Mikołaja Repnina przez porwanie i wywóz opornych senatorów
do Kaługi w Rosji, miało to wywrzeć presję na pozostałych
członków sejmu, aby zagłosowali zgodnie z życzeniem
ambasadora rosyjskiego,
 „ sejm repninowski” uchwalił :
 równouprawnienie innowierców
 prawa kardynalne
stałe , nienaruszalne prawa szlachty i jednocześnie
najważniejsze zasady ustrojowe Rzeczpospolitej , których nie
można było zmienić , czyli : wolna elekcja, liberum veto,
prawo do wypowiedzenia przez szlachtę posłuszeństwa
królowi (rokoszu), nietykalność osobista szlachty,
 gwarantem tych praw została Rosja , co oznaczało ,że ich
zmiana może nastąpić tylko za zgodą rosyjską,:
 Rzeczpospolita w ten sposób straciła swoją suwerenność
– niezależność polityczną,
 caryca Katarzyna II uzyskała możliwość kolejnych
interwencji w państwie polsko-litewskim.