1

Kabanata 1
Panimula

Ang wikang Cebuano ay isaang wikang pilipino na ginagamit ng mga taga

rehiyon ng Bisayas. Ang pagkakaiba Ng cebuano at Tagalog ay Ang paraan
Ng pagsasalita at Ang lengwahe ngunit Ang pagkakatulad naman nito ay pare
parehas lamang Ang Ibig Sabihin. Kaya pag may mababasa ka na mga
salitang galing cebuano may mga salitang nasanayan salita sa tagalog ay
may ibang ibig Sabihin sa cebuano. Ang tanong Sanay bah ang mga taga
cebuano na mag mag basa ng mga Cebuanong libro at iba pa, lalo nayong
mga malalalim na salita?

Ayon sa (Global Journal of Human Social Science - Year 2018) Ang WIkang
Cebuano ay katutubong wika ng isla ng Cebu sa Pilipinas, at ito siyang
itinuturing na lingua franca o pangunahing wika ng Katimugang Pilipinas.
Bilang ika-47 na nangungunang wika sa mundo, ito ay isang laganap na wika
sa Pilipinas na mapapatunayan ng dami ng mga migranteng pangkat-etnikong
Pilipino na nagsasalita nito, pati na rin ng mga dayuhang pangkat-etniko sa
iba’t ibang mga bahagi ng mundo. Isang wikang Austronesian tulad ng
marami pang ibang wika sa Pilipinas, ang Cebuano ay gumagamit ng isang
alpabetong latin na katinig at 4 na patinig,at ito ay isang wika na ang
pagkakasunod ng pangungusap ay pandiwa simuno layon (verb subject
object), kung saan ang unang kataga sa pangungusap ay siyang binibigyang-
diin

Kaligiran ng Pag-aaral

Sa Panimula tinutukoy namin kung ano ang wikang Cebuano at saang

rehiyon ito, itituntukoy din ito kung paano mag Salita o mag basa ang
Cebuano at ang origin neto bilang isang wika. Pero ang pananaliksik neto ay
tungkol kung gaano ka sanay ang mga taga ACLC kung paano mag basa ng
tagalog, ang layunin namin ay para matukoy kung gaano nga ba ka sanay
ang mga taga ACLC COllage of Ormoc sa pagbabasa ng wikang Cebuano.
 2

Batayang Teoritikal at Paradaym

Ayon sa pananaliksik ni (REYNOLD B. BARTOLOME) Batay sa pananaliksik

nila ang teorya namin ay Batay sa isinagawang pag-aaral sa mga
nagpatalang mag-aaral sa ika-12 baitang, higit na marami ang mga mag-aaral
na babae kaysa sa mga lalake. Mahigit sa kalahating bahagdan ng mga
respondent ay gumagamit ng Ilokano bilang una o katutubong wika, Higit na
nakararami sa mga tagatugon ang gumagamit ng aklat bilang kinagigiliwang
babasahin. Sa mga panooring pantelibisyon ay higit na kinagigiliwan ng mga
respondent ang teleserye. Sa mga kagamitang panteknolohiya naman,
nakararami ang gumagamit ng cellphone.
Batay sa kinalabasan ng pagsusulit, kinakitaan na average o
katamtaman ang naging performans ng mga mag-aaral sa wastong gamit ng
salita at batayang diskors. Kung susuriin, lumilitaw na may sapat na kaalaman
at kasanayan sa pag-unawa ang mga mag-aaral.

Batay sa kinalabasan ng pagsusulit, kinakitaan na average o katamtaman ang

naging performans ng mga mag-aaral sa wastong gamit ng salita at batayang
diskors. Kung susuriin, lumilitaw na may sapat na kaalaman at kasanayan sa
pag-unawa ang mga mag-aaral.
 3

Paglalahad ng Suliranin

Pag-aaralan ng mga mananaliksik ang pananaw at ang

mga maaring maidulot nito sa mga mag-aaral sa ACLC
Collage of Ormoc tungkol sa kasanayan sapagbabasa
ng Wikang Cebuano, Ang pananaliksik na ito ay may
mga katangiang nais sikapin na bigyan ng kasagutan:

Ano Ang mga Kasanayang Natamo sa Pagbasa Gamit Ang Wikang

Cebuano?
Ano Ang mga Kasanayang Hindi Natamo sa Pagbasa Gamit Ang Wikang
Cebuano? Ano Ang mga pagsubok na napagdaanan sa Pagbasa Gamit Ng
Wikang Cebuano? Ano Ang mga Pamanaraan upang matugunan Ang
pagsubok? Papaano maiuugnay Ang Pagbasa Gamit Ang Wikang Cebuano
sa Pagkatuto bg mga Mag-aaral?

Ang pagbasa ng wikang Cebuano ay isang mahalagang kasanayan na

kinakailangan ng mga mag-aaral sa ACLC Collage of Ormoc. Gayunpaman,
mayron pading mga mag aaral sa ACLC College of Ormoc ang mayroong
mga problemang kinakaharap sa pag-unawa at kasanayan ng pagbasa sa
wikang cebuano na dapat pagtuunan ng pansin.

Ang isa sa mga pinakamalaking problema ng mga estudyante rito ay ang

kulang na teknikal na kaalaman sa pagbibigay ng supporta sa pagbabasa sa
wikang cebuano. Nang dahil sa mas tinatangkilik ang wikang ingles sa
edukasyon at mga propisyunal na larangan, kaya mayroong mga mag-aaral
sa ACLC College of Ormoc ang hindi nakakatanggap ng sapat na suporta
mula sa kanilang mga guro at ibang mga tagapagbigay ng edukasyon sa
pagbabasa. Kaya't ito ay isa sa nagiging hamon sa paggamit ng wikang
Cebuano sa pagbasa ng mga mag aaral sa ACLC College of ormoc.

Ang isa pang hamon mga mag-aaral sa ACLC College of Ormoc sa pagbasa
ng wikang Cebuano ay ang hindi pagto-on ng pansin sa wikang cebuano at
ang pagiging nakakulong sa kanilang mga tradisyonal na kasanayan sa
pagbabasa. Ang mga tradisyonal na kasanayan sa pagbabasa ay mas
natututo sa memorisa; ngunit ang kasanayan ng pagbasa gamit ang wikang
Cebuano ay nagbibigay ng mas maraming opurtunidad sa pag-unawa ng
kasanayan ng pagbasa.

Ang pagbasa ng wikang Cebuano ay isang mahalagang paraan upang

mapabuti ang kakayahan ng pagpasa at pag-iintindi para sa mga mag-aaral
sa ACLC College of Ormoc.

Upang matugunan ang isyung ito, ang aming pananaliksik ay naglalayon na

suriin ang antas ng karunungan sa pagbasa ng wikang cebuano sa mga mag-
aaral sa ACLC College of Ormoc, at tukuyin ang mga potensyal na
interbensyon na maaaring ipatupad upang mapabuti ang mga kasanayang ito.
4
 1

Kahalagahan ng pag-aaral

pagbasa gamit ang wikang cebuano sinasanay natin ang ating sarili upang
matuto tayo ng vernacular language ,Samantala sa palagiang paggamit ng
wikang filipino ay nalilimot natin kung papaano gumamit ng pangalawang
lenggwahe-ing. Gamit ang pananaliksik na ito ay pwede ito makapapukaw o
malayan kung gaano nga ba ka sanay ang mga taga ACLC na mag basa ng
Wikang Cebuano at malaman din kung gaano nga bah kahalaga ang ating
Wikang Cebuano para sa ating mga taga Ormoc.

Para nafin ito matiyakin ang mga kaalaman ng mga mag-aaral ng ACLC
Collage of Ormoc kung gaano ka galing o sanay sila sa kanilang sariling wika.
At ma pangalagaan din ito an]t hindi ma kalimutan na may sariling wika
tayong ginagamit sa pakikipag komunikasyon sa ating kapwa ka ACLCian o
kapwa ka Ormocanon.

Depinisyon ng mga Terminolohiya

Wika- Depinisyon ng Wika Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan.

Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na bantas upang
maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan.

Wikang Cebuano- Ang wikang Cebuano ay

ay wikang Awstronesyo na sinasalita sa Pilipinas nghumigit tatlomput-tatlong
(33) milyong tao na nasa ilalim ng mga wikang Bisaya.

Abstrak- Pangunahing layunin ng pag-aaral na ito na tiyakin ang kasanayan

sa pagbasa ng mga mag-aaral ng Senior High School sa Distrito ng Jones at
San Agustin.

Mag aaral- Mag-aaral Isang taong nasa paaralan upang matuto. Sila ang mga
tinuturuan ng guro ng mga aralin. Ang kasingkahulugan ng mag-aaral ay
estudyante.
 1

Sakop at Limitasyon

Sa pananaliksik namin ito ay ma laman o matukoy ang kasanayan ng pagbabasa ng

cebuano ang mga taga ACLC collage of ormoc, Napag usapan na natin yung ibig
sabihin ng wikang cebuano at gaano ito kahalaga sa ating na maka basa tayo sa ating
sariling wika ang mga taga ACLC, Ang population sa paaralan ito ay aabot hangat
isalng libo pataas.

Sa Pananaliksik namin ukol sa isyung ito ay ang mga estudyante lang lamang sa
paaralan ng ACLC collage of Ormoc ang aming isasali sa aming pananaliksik. At yung
aming pupuntiryahin lamang sa aming pananaliksik ay ang mga estudyanteng nasa
grade 11-12 lamang, Dahil dapat sa Collage ay Maruno na tayong mag salita sa ating
sariling wika ppanlalawigan. Natural di din natin isasali ang mga galing sa ibang
lalawigan maliban sa bisayas.

Ang pwede siguro naming maiinterview na mga Grade 11-12 students ay nasa mga
15 na 20 ka tao lang po o depende kung maka gawa kami ng survey online pwede
nalang sila don sumagot. AT kung hindi sila tumangi magpa survey/nterview ay hindi
lang namin pipilitin. Ganito ang aming mga limitsasyon para hindi kami mahirapan
bilang sa paggagawa ng pananaliksik at sa mga ininterview namin.
 2

Kabanata 2
Mga Kaugnay na literatura at Pag-aaral

Batayang Diskors. Bahagi ng pag-aaral sa kasanayan sa batayang diskors ang

mga makrong kasanayan sa paglalarawan, pagsasalaysay, paglalahad at
pangangatwiran. Batay sa talahanayan sa bahaging paglalarawan higit na
nakararami sa mga mag-aaral ang nasa antas na below average o mababa sa
katamtaman na may bilang na 123 o 53.25 bahagdan na sinusundan ng average o
katamtaman na may bilang na 60 o 25.97 bahagdan at 48 o 20.78 bahagdan sa
above average o mataas sa katamtaman. Sa kategoryang pagsasalaysay, higit na
nakararami ang may bilang na 163 o 70.56 bahagdan ang average o katamtaman
habang ang below average o mababa sa katamtaman ang may bilang na 44 o
19.05 bahagdan. Samantala, mayroong bilang na 24 0 10.39 bahagdan ang nasa
above average o mataas sa katamtaman. Sa bahaging paglalahad, masasalamin
na higit ding nakararami ang average o katamtaman na may bilang na 135 o 58.44
bahagdan habang may parehong bilang na 48 o 0.78 bahagdan ang above average
o mataas sa katamtaman at below average o mababa sa katamtaman. Ang
performans ng mga mag-aaral. Higit ding nakararami sa mga mag-aaral na may
bilang na 181 o 78.35 bahagdan ang may antas na average o katamtaman sa
pagsusulit na sa pangangatwiran. Ito ay sinundan naman ng 39 o 16.88 bahagdan
na above average o mataas sa katamtaman at 11 o 4.76 bahagdan na below
average o mababa sa katamtaman.. Sa mga nakasaad na datos batay sa nakuhang
iskor ng mga mag-aaral sa batayang diskors, ang mean score na 44.55, 58.57,
44.55 at 63.94 ay nagpapatunay na ang mga mag-aaral na isinailalaim sa
pananaliksik ay mayroon lamang katamtaman o average ang antas ng kanilang
kaalaman sa paglalarawan, pagsasalaysay, paglalahad at pangangatwiran.

Sinabi ni Goodman (1973), na ang pagbasa ay isang “psycholinguistic

guessing game” na kung saan ang nagbabasa ay nagbubuong muli ng isang
mensahe o kaisipang hango sa tekstong binasa. Para sa kanay, ang gawaing
ito ng pagbibigay kahulugan ay isang patuloy na prosesong siklikal buhat sa
teksto, sariling paghahaka o paghuhula, pagtataya, pagpapatunay,
pagrerebisa at ibayo pang pagpapakahulugan.
 3

Sanggunian:

Goodman, Kenneth S. 1967. Reading: A Psycholinguistic guessing game,

Journal of Reading specialist, 6. Reprinted in Theoretical Models and
Processes of reading, ed. H. Singer &R.B..Rudell. Hillsdale, N.J.: Lawrence
Eribaum.

Badayos, Paquito B. (1999) Metodolohiya sa Pagtuturo ng Wika. Makati City:

Grandwater Publishing and Reasearch Corporation.

BARTOLOME, REYNOLD B. (2017) KASANAYAN SA PAGBASA NG MGA

MAG-AARAL NG SENIOR HIGH SCHOOL SA DISTRITO NG JONES AT SAN
AGUSTIN
 4

Kasanayan sa Pagbasa Gamit Ang Wikang Cebuano Ng mga mag-aaral

sa ACLC Collage of Ormoc

Panukalang Pananaliksik

Bilang Pagtugon sa
Kahingian ng Asignaturang
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo Sa Pananaliksik

MGA PANGALAN NG KASAPI (ALPHABETICAL)

Edgar Godinez
Elisha Jehanne
Jomel Brion Miralles
Laurence Romo Pilapil
Pepito jesriel
Rawl Arradaza
Talapas Frances Manrick
 5

July 3, 2023
TALAAN NG NILALAMAN

Pahina

Pamagat ng Pahina

i.

Talaan ng Nilalaman

ii.

Kabanata

I Suliranin at Kaligiran Nito

Panimula

Kaligiran ng Pag-aaral

Batayang Teoritikal at Paradaym

Paglalahad ng Suliranin

Kahalagahan ng Pag-aaral

Depinisyon ng mga Terminolohiya

Saklaw at Limitasyon

II Kaugnay na Pag-aaral at Literatura- Talapaz

Lokal na Literatura

Lokal na Pag-aaral

Sanggunian